Catalog

SAYFA CUMHURİYET 4 KASIM 2002 PAZARTESİ SEÇIM 2002 Gül ve Annç arasında 'tüzükte öncelik' çekişmesi yaşanıyor. Erdoğan sürpriz isim çıkarabilir 1$. BaşbakanhkyanşıbaşladıANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Seçimden tek başına iktidar çoğun- luğuyla çıkan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP). 4 Kasım'a "başbakan adayhğT çekişmesiyle girdı. Genel Başkan Yardımcısı Abdullah Gül ile grup başkanı Büknt Annç arasında- ki "tüzük protokoJünde öncefik" an- laşmazlığına karşm Recep Tayyip Er- doğan ın. mılletvekilı grubundaki mutlak ağırhğına dayanarak sürpriz bir aday çıkarabileceği belirtiliyor. Tayyip Erdoğan'ın milletvekili ol- maması nedeniyle seçim öncesinde başlayan başbakanlık çekışmesinin bugünlerde tırmanması bekleniyor. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Se- zer'in anayasal hükümlere dikkat çe- kerek "Başbakan adaymı ben betir- lerim" uyansına karşın Tayyip Erdo- ğan, yetİcili kurullannda bir aday çı- karacağını söylemişti. Ancak, bu yet- kili kurulun hangisi olacağı ve nasıl bir yöntemle belirleneceği konusun- da parti ıçinde anlaşmazlık bulunu- yor. Tayyip Erdoğan, merkez kararyö- netim kurulunda oylama yaptırarak başbakan adayıru belirleyeceğini da- ha önce dile getirmişti. AKP iktidarı Avrupa basını: İlişkiler zora girer Haber Mcrkezi - Avrupa basını seçim sonucu oluşacak hükümetin hedeflerinin, Türkiye'nin AB ilişkilerini etkileyeceği yorumunda birleşirken; Italyan basınj AKP iktidannın Türkiye'nin AB ile ilişkilerini zora sokacağı değerlendirmesini yaptı. Türkiye'deki seçim sonuçlannı yabancı medya mensuplan da büyük bir ilgiyle takip etti. Seçimleri toplam 112 yabancı gazeteci Başbakanlık Basın Merkezi tarafindan Ankara Best Otel'de kunılan basın merkezinde takip ederken; çeşitli büyükelçiliklerden diplomaüar da merkeze gelerek olası hükümet senaryolanna ilişkin tarnşmalan izledi. Yabancı heyet seçlml Izledl Milletvekili seçimlerini izlemek için Avrupa ülkelerinden gelen 76 kişilik grup bölgede seçimi izlediler. Edinilen bilgiye göre, merkezi Washington'da bulunan tnsan Haklan tzleme Komitesi'nin Şefı Jonathan Sugden ve Berlin PDS Eyalet Parlamenteri Devrim Helin Baba ile beraberindeki üç kişi Diyarbakır'uı Lice, Kulp ve Hani ilçelerinde köyleri ziyaret etti. Seçimin resmî sonuçlarının 10 gün içinde açıklanması bekleniyor Meclis 20 Kasmı'da toplanabflir ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Yüksek Seçim Kurulu'nun genel seçimlerin kesin sonuçlannı iki gün sonra, resmi sonuçlannı ise 10 gün içinde açüdaması bekleniyor. TBMM îçtüzüğü'ne göre, Meclis seçim sonuçlarının TRT'de ilanını takip eden beşinci günde saat 15.00'te çağnsız toplanacak. En yaşlı üye geçici başkan sıfatıyla ilk birleşimi yönetecek. Milletvekilleri bu ük toplantıda ant içecekler. Ant içme töreninin ardından TBMM Başkanı adaylannın belirlenmesi için 10 gün süreyle çalışmalara ara verilecek. Başkan seçiminin aday gösterme süresinin bitiminden başlayarak 10 gün içinde tamamlanması gerekiyor. Cumhurbaşkanı da yeni hükümetin kurulması için görevlendirme yapacak. Bakanlar Kurulu'nun programı kuruluşundan en geç bir hafta içinde başbakan veya bir bakan tarafindan TBMM'de okunacak. Programın okunmasından iki tam gün sonra gensoru görüşmeleri başlayacak. Görüşmelerin bitiminden bir tam gün geçtikten sonra da oylama yapılacak. Parti içindeki ekipler mücadelesi, yetldli kurullarla ilgili anlaşmazlık konulannı da gündeme getiriyor. Ab- dullah Gül'e yaknı isimler, tüzüğe göre bırinci sıradaki genel başkan yardımcısı olarak başbakanlık hakkı- nın Gül'de olduğunu savunuyor. .AKP Genel Sekreteri Ertuğnıl Valçınba- yır'ın da aralannda bulunduğu bazı yöneticiler, "Genel başkanm başba- kan olamadığı durumlarda başba- kan adayı siyasi ve hukuki işlerden sorumlu genel başkan yarduncıSKhr" hükmünün eklenerek Abdullah Gül'ün adının kurumsallaştınlması- nı öneriyor. Gül, sonuçlann ardından dün gece sorulan yanıtlarken partı- lerinde bu konuda herhangi bir cep- heleşme veya çekişme yaşanmadıgı- nı savunarak birkaç gün içinde baş- bakan adayının kurucular kurulunda belirleneceğini söyledi. Ancak, ku- rucular kurulunun ne zaman topla- nacağı konusunda da belirsizlik bu- lunuyor. Çünkü, parti tüzüğüne gö- re milletvekilleri, kurucular kurulu- nun doğal üyesi sayılıyor. Yeni seçi- len milletvekilleri için seçim sonuç- lannın kesinleşmesi ve mazbatalan- nı almalan bekleneceğinden. bu top- lantının l hafta sonraya sarkabilece- ğıne dikkat çekiliyor. Aynca, Tay- yip Erdoğan'ın tüzük değişikliğı öne- risine soğuk yaklaştığı öğrenildi. Alınan bilgiye göre Erdoğan, bu konuyu seçim gezisinde kendisine açan Ertuğrul Yalçınbayır'ı reddettı. Partide Erdoğan'a yakın kaynaklar, 300'den fazla milletvekiliyle Mec- lis'e girilmesi durumunda genel baş- kanın elinın oldukça güçleneceğine ve kamuoyunda tartışılan adaylar dışın- da sürpriz bir ismi öne çıkarma ola- nağının artacağına dikkat çektiler. Abdullah Gül, ilk sonuçlann ar- dından dün TV kanallannı dolaşarak uygulamada öncelik tanınacak ko- nulan anlatırken Tayyip Erdoğan'ın. tstanbul 'daki toplantıda iki yanına Abdülkadir Aksu ve Murat Başesgi- oğhı'nu oturtması dikkat çekti. Partide etkin isimler, Erdoğan'm yetkili kurullan öne çıkarmaya ça- lışmasına karşın, başbakan adayının Erdoğan'ın kesin onayını alan bir isim dışında belirlenmesine olanak tanımıyor. Ancak, tüzük değişıkliği ile MKYK ve kurucular kurulu ara- sındaki yetki çatışmasmdan kaynak- lanan yöntem sorunlannın öncelikle yann yapılacak merkez yürütme ku- rulunda ele alınacağı belirtildi. AP: İslamcı parti kazandı Reuters: Büyükler süpürüldü/lFP: Siyasi zemin sarsılacak Tiırldye'de siyasi deprem"\7abancı haber ajanslan A Türkiye'deki seçimi 'öncelikli haber' olarak verdi. AFP, 'gızlı îslamcı' olarak tanımladığı AKP'nin "ordunun, laik değerlenn güçlü bir savunucusu olduğu bir ülkede siyasi istikran sağlamaktan uzak olduğu" yorumunda bulundu. Ingiliz Reuters, sonuçlan seçmenin yoksulluk, işsizlik ve yolsuzluğa yönelik tepkisi olarak değerlendirdi. Haber Merkezi - 3 Kasım seçimlerinin ilk sonuçlannı yabancı haber ajanslan "ön- celikli haber" olarak verirken Amerikan Assocıated Press (AP), Türkiye'deki seçimle ilgıli haberini, "tslamiköken- li parti ilk sonuçlara göre ön- de gidiyor" başlığıyla verdi. AP, ilk sonuçlara göre bu ezi- ci üstünlüğün, ABD'nin ki- lit müttefikleri arasmda yer alan Türkiye'nin Meclis'ini radikal bir değişıklikle karşı karşıya bırakabiîeceğine dik- kat çekti. Amerikan CNN In- ternational televizyonu da milletvekili seçimleri sonucu- nu "siyasi deprem" olarak ni- telendirirken Fransız Basm Ajansı AFP, AKP'nin "ordu- nun, laik değerlerin güçlü bir savunucusu olduğu bir ülke- de siyasi istikran sağlamaktan uzakolduğu" yorumunda bu- lundu. îngiliz Reuters, Başbakan BüJent Ecevifin DSP'si de dahil bugüne kadar Türk si- AKP Genel Merkezi önünde toplanan partililer, seçim sonuçlannı büyük coşkuyla karşıladılar. (Fotoğraflar: AA-AP) yasetinde etkin rol oynayan büyük partilerin 'süpürüldü- ğüne' yer verdi. Ajans, so- nuçlan seçmenin yoksulluk, işsizlik ve yolsuzluğa yöne- lik tepkisi olarak değerlen- dirdi. Erdoğan'dan demeç AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan, Reuters ajansına verdiği demeçte ilk sonuçla- nn bir koalisyonun gerekli olmayacağını gösterdiğini, ancak çoğunluğu kazanama- malan halinde koalisyona açık olacaklannı belirtti. Er- doğan aynca EMF ile van- lan anlaşma çerçevesinde oluşturan program konusun- da partisinin hükümet olma- sı halinde, gerekirse IMF ile programı tarnşmak üzere ma- saya oturacaklannı söyledi. AP haber ajansı, miÜetve- kili seçimleriyle ilgili yoru- munda, "seçimlerin Türki- ye'nin 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana en âğır ekonomik krizden geçtiği bir dönemde yapddığınıveseçmenlerin Baş- bakanBükntEcevitveiktidar- daki 3 partiB koalisyon hükü- metine pek sempati duyma- dığını gösterdiğini" belırttı. AFP ajansı ise haberini "Türkiye'deki seçim sonuç- lan sivasi zemini sarsabilir " başlığıyla verdi. Sonuçlara göre, Türkiye'deki siyasi ze- minin yeniden şekillenecek gibi oldugunu belirten AFP, 'gizli İslamcı' olarak tanım- ladığı AKP'nin zafer ka- zandığını duyurdu. AFP'nin haber yorumunda. Mec- lis 'teki 3 büyük partinin 2 yıldır ekonornik krizle boğu- şan seçmenin protestosu so- nucu barajı geçemeyeceği belirtildi. Jzlenim Oylar merkeze doğru çekiledursun, yurttaşlar bu seçimde de CHP için sandığa gittiklerini gizlemedi ! Modalılar gelenekten kopmadıBERATGÜNÇIKAN Öyle herhangi bir gün değil. Daha sokağa adımınızı atar atmaz, eskilerden kalma za- manlann ağırlığına çarpıyorsunuz. Döpiyes- ler, takım elbiseler, kravatlar, inci kolyeler, rugan ayakkabılar... Sakin adnnlar eşlik edi- yor, ağır başlı gülüşlere... Her yıl iki kez yi- nelenen "Nerede benim çocukhığumun bay- ramlan" iç geçirmelerini aratmayacak gö- rüntüler bunlar; sankı herkes anılannuı kuru- sunu açıp birer canlandırma haünde bırakıver- miş Moda'nın sokaklanna... Bu bayram can- landmnasımn bir adı var elbette: Seçim... Bahariye'de, Mühürdar'da, Hasırcıbaşı'nda, yani Kadıköy'ün göbeğinde, okul önlerinde ayak üstü laflayanlar gündelik konuşmalara çe- kıyorlar dillerini. Yıllardır kamuoyu yokla- malanrun, medya yönlendirmelerinin yaktı- ğı ağızlanndan büyük cümleler dökühnüyor: Kesin CHP alacak. Genç Parti mi, yok canım, barajı bile geçemez. DYP bitti azizim... Evet, yüzlerde bir gülümseme var, ama san- ki bir tedirginlik gizlenmek isteniyor gibi, bir L L Hep merkezde durmuş Modalı seçmen bu seçımlerde de CHP için sandığa gittiğıni gizlemiyor. Tümüyle birgönül rahatlığı içinde gidiş değil bu, eleştiriler birbiri ardına sıralanıyor ve cümle '"ama"yla bitiyor. Bu "ama"da, din temelli görülen partilerin iktidara gelmesini önleme isteği \-ar... Moda'da oylar onlarca yıllık gelenekten kopmuyor: * * yoksullan, işsizleri ve muhalifleri eteğinde gizlese de oylan CHP sutlanıyor... 7 7 umutsuzluk, hatta korku... Bu duygu dalga- lanması daha önce de yaşanmıştı, Refah Par- tisi oylanyla Istanbul surlannı çe\Telediğin- de Kadıköy, sanki bir "kurtarumış bö^" gi- bi CHP'li belediye başkanıyla Modahlara de- rin bir soluk aldırmıştı. Ama bugün... Bu duy- gu karanlığını anlayabilmek için Moda'da kimler, nasıl yaşar, bilmek gerekiyor. Moda'ya dair kaynaklar, zengınlikten ve kültürel çeşitlilikten söz ediyor. Zenginler 50'li >ıllann sonunda karşı kıyıya geçiyor, Rumlar ise Yunanistan'a. Yine de semt bugün açık kiliseleri ve saat başlannı haber veren çan- lanyla "Herşeyerağmen" alışkanlıklann sür- düğünü gösteriyor. Zamanla Moda "birinci dereceden emekB- ler" semti olup çıkıyor. Semtin sakınlerinin bir bölümü de 12 Eylül öncesinın muhalifleri. Modalı seçmen bu seçimlerde de CHP için sandığa gittiğini gizlemiyor. Artık tümüyle bir gönül rahatlığı içinde gidiş değil bu, eleş- tiriler birbiri ardına sıralanıyor ve cümle "ama"yla bitiyor. Bu "ma"da, oylann dağıl- maması var, din temelli görülen partilerin ik- tidara gelmesini önleme isteği var... Oysa hayat hayatlığuıı yapıyor. Birinci de- receden emekliler, haftanın her günü birkaç kalemde ındirim yapan, sermayedarlanmn dinci olduğu gizlenmeyen marketin önünde kuyruğa giriyor... Moda'nın bir başka özelli- ği ise bir "kadın cumhuriyeti" ohnası. Aile- nin hâlâ en güçlü bir kurum oldugunu da sa- dece seçim sokaklan anlatabiliyor, çünkü ha- yatlannı cinsiyetlerine göre ayırmış kadın ve erkekler, seçim sandığına kol kola gidiyor... Moda'nın sayılan beşi geçmeyen evsizleri de bu seçim gününde, mevzilerini buakmıyor- lar. Moda'nın yoksullan sadece evsizler de- ğil elbette. tşsizlik, kredi kartı batağı, ocakta su ısıtarak banyo yapmak, yağda yumurta ve makarnah akşam yemekleri "birkısnn'' Mo- daluım yabancısı değil. Onlann da "bir las- 511" ile bir zamanlann muhaliflerinin oylan ÖDP, TKP ve DEHAP arasmda gidip geliyor. C. Adanalı bir bankacı. 35 yaşında. Liseli yıllannda sola yakınlaşmış... Kardeşi Güney- doğu'da çatışmada öldürühnüş. Altı ay sonra da babası kalbine yenilmiş. Yaşadıklan öfke- sini keskinleştiriyor... "Neden" sorusuna ver- diği yanıt ise oyunu "DEHAP"a taşıyor. Yüksel ve Lütfii Civelek, İnönü ile başlayıp Ece\it'le devam eden CHP'li olma hallerinı şim- di de Deniz Baykal'la sürdürüyorlar. Civelek- ler den CHP'den başka parriye oy çıkmamış, ama eğer Cem-Derviş birlikteliğı gerçekleş- miş olsa, bu kez YTP'ye oy vereceklermiş. Görülen o ki Moda bu seçimlerde de bütün- lüğünü koruyor, ama yoksullaşma da katlana- rak ilerliyor... Sahi neydi, salı günleri sebze- de indirim yapan o marketin adı? AŞBAKAN.4DAYIGELSIN' AB'den Erdoğan y ın görüşme I istemine ret • AB kaynaklan seçim sonuçlarmm 'kısa', 'orta' ve 'uzun' vadeli olarak değerlendirilmesi gerektiğini kaydediyor. Güçlü bir hükümet kurulmasırun AB reformlannın geçirilmesi açısmdan yararlı olacağı vurgulanırken, uzun vadede askerle sorun yaşanması olasılığı göz ardı edilmiyor. SERKAN DEMÎRTAŞ ANKARA- Genel seçimden birinci parti çıkan ancak başbakan adaymı henüz belirlemeyen AKP'nin lideri Recep Tayyip Erdoğan'ın görüşme istemine AB'den ret yanıtı geldi. Seçimin ardından dönem başkanı Danımarka Başbakanı Anders Fogta Rasmussen ile bir araya gelmek isteyen Erdoğan'a "Başbakanınuz ancak muhatabı 3e görüşür" yanıtı verildi. AB kaynaklan, AKP'nin yüzde 30Tann üzerinde bir oyla birinci parti çıkmasını "sürpriz'' olarak değerlendirirken bundan sonraki süreci "kısa, orta ve uzun vadeh"" değerlendirmek gerektiğini kaydediyorlar. Erdoğan'm başbakan adaymı hâlâ belirlememesi AB ile ilişkiler açısından da sorun yaratıyor. Seçimlerden birkaç gün önce AKP'nin, gayriresmi olarak Danimarka'nın Ankara Büyükelçiliği'ne başvurarak Erdoğan için Rasmussen'den randevu almak istediği öğrenildi. Edinilen bilgilere göre Erdoğan'a, "Türkiye'nin başbakanı olamayacaksuuz. Başbakan ancak muhatabı ile görüşür" yanıtı verildi. Erdoğan'm AB'nin önde gelen bazı ülkelerine de benzer istemler ilettiği, ancak onlardan da aynı yamtm alındığın öğrenildi. AKP'nin kazanması 'sürprlz' AB kaynaklan, AKP'nin yüzde 35 dolayında bir oyla birinci parti seçilmesini ise sürpriz olarak değerlendiriyorlar. Seçimin ilk sonuçlannın gelmesi üzerine Ankara"daki büyükelçüiklerden başkentlere "acfl kodhı" mesajlar geçilmeye başlandı. AB'li kaynaklar, Türkiye'nin bundan sonraki sürecini şöyle değerlendiriyorlar. • AB açısmdan güçlü bir hükümetin kurulması yararlı olacaktır. Böyle bir hükümetle AB için gerekli yasal reformlann daha kolay çıkanlması beklenebilir. • AKP'nin tek başına hükümet kurması durumunda kısa vadede Kopenhag Zirvesi ve sonuçlannın görülmesi beklenmeli. Orta vadede, AKP'nin Meclis'teki çoğunluğunu, hangi tür yasalan çıkarmak için kullanacağını görmek gerekir. Uzun vadede yaşanacaklan da özellikle ordunun AKP hükümetine vereceği tepki belirleyebilir. AB'den resmi açıklama bugün AB Komisyonu yetkilileri, Türkiye'de seçim sonuçlannı yalondan izlerken AB'nin bugün resmi bir açıklamayla seçim sonuçlanm değerlendirmesi bekleniyor. ÜNTER VERHEUGEN Tarih için sonuçlar belirleyici Haber Merkezi- Avrupa Birliği Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Günter Verheugen, Alman Rheinlandpfalz gazetesine verdiği demeçte, Türkiye'ye Kopenhag Zirvesi'nde müzakere tarihi verihp veribneyeceği konusunda, "Once pazar günkü seçimlerin sonucunu beklemek gerekir" dedi. Verheugen, Türkiye'nin birliğe üye olma konusunda temel hakka sahip oldugunu söyledi. Diğer on aday ülkeyle (Kıbns, Estonya, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya, Slovenya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan) altı hafta içinde üyelik görüşmelerinin başlaması gerektiğini belirten Verheugen, Kopenhag Zirvesi'nde bu yolda karar alınacagını, böylece bu ülkelerin 2004 yılmda AB'ye girmelerinin gerçekleşebileceğini söyledi. Tehditler etfcllemez Kıbns'm AB'ye girmesinin, Ada'daki sonınun çözümüne bağlı olmadığını tekrarlayan Günter Verheugen, bu konuda Ankara'nın Kıbns'm kuzey kesimini ilhak edebileceği yolundaki uyanlanna da yamt verdi. Verheugen, "Bu tür tehditler Idmseyi fazla etkflemez" dedi.