Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
»ICASIM 2002 PAZARTESİ • • • * • CUMHURİYET SAYFA
HABERLERIN DEVAMI 19
GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK
• Baştarafı 1. Sayfada
ye etti, "yeni yüzleri" iktidara
taşıdı.
Ekranlarda bir yüz görünüyor,
ne y üz ama; degisen gelışen bir
sLreçten geçtiğini savlayarak
güncel sorunlara ve konulara
ezber yorumlar getirerek ger-
çek yüzünü, niyetıni saklayan,
eski-yi maskeleyen yenı bir yüz.
Sonuç, CHP lideri Deniz
Baykal'ın dualarına koşut bir
sonuç. Baykal, AKP'yle ortak
hükümet kurmaktansa, muha-
lefette kalmayı yeğlediğini özel
soyleşilerde söylüyordu.
Bu görüşe katılmamak ola-
naksız. Zira AKR anayasadan
yasalara açıklayamadığı görüş-
lerine uygun değişiklık gırişim-
lerinde ortağı CHP'yi kullanma-
ya çalışacaktı.
AKP ile ekonomiden dış siya-
sete hemen her konuda CHP'-
nin ortak uygulamalar gerçek-
leştirmesi de olanaksızdı.
Ama asıl önemli sorun
AKP'nin anayasal ihtiraslarını
karşılamak için hangi yöntem-
lere başvuracağında odaklanı-
yor.
Seçim sonuçlannın açıklan-
maya başladığı, AKP'nın 300'ü
aşan sayıda milletvekili ile tek
başına iktidara gelmekte oldu-
ğunun ortaya çıktığı saatlerde
yanıtı henüz bulunmayan soru
kafalarda biçimlendi:
Meclis'te 333'ü yakalayan
veya hatta bu sayıyı aşan
RTE'nin referanduma gitmeden
yapacağı anayasal değişiklik-
ler?
Iktidan tek elde toplayan RTE
ve kadrosunun ciddi sayısal di-
renmeyle karşılaşmadan kimı
yasaları, kanun hükmünde ka-
rarnameleri Meclis'ten geçirme
olasılığı -sonuçlann ilanıyla bir-
likte- gündeme taşındı.
Rejimi, toplumu, demokratik
geienek ve görenekleri çığnn-
dan çıkaracak iktidar hareket-
lerine karşı büyük güvence
Cumhurbaşkanı Ahmet Nec-
det Sezer.
Cumhurbaşkanı Sezer, laik
demokrat Türkiye dogrultusun-
da savaşım verecek bir devlet
adamı.
Türkiye'nin iç ve dış sorunla-
rın baskısıyla bunalacağı dö-
nemde toplumun tek güvence-
si.
• • •
AKP'nin tek başına iktidara
gelişıni kimileri Demokrat Par-
ti'nın devamı olarak yorumladı-
lar. Tekbiraçıdan benzerlikola-
bilir iki parti arasında:
DP, 27 yıllık miHı şefli CHP ik-
tidarınatoplumdaki büyük tep-
kinin, hatta öfkenin sonucu ola-
rak 14 Mayıs'ta tek başına ikti-
dara geldi. Aynı kozu AKP de
kullandı. Biröfke iktidarı!
Halkın iki partili bir rejime yö-
nelme gereksinimi bu sonucu
doğurdu diyenlere rastlanıyor.
Halk iki partili rejimlere geçil-
meyi, koalisyonlar döneminin
sona ermesini isteseydi;
1965'te iktidara gelen AP'yi
1973'te yaya bırakmaz, koalis-
yonlar dönemini tekrar açmaz-
dı.
Bizde tek başına iktidarlarta
"bırara dönem" yaşanıyor. Ge-
liyorve gidiyorlar.
Dün gece RTE değiştireceği-
ni ılan ettiği seçim_ ve siyasal
partiler yasasında Özal'ın ikti-
darda kalmak ıçin yaptığı gibi
partisinin seçim yitırmesini ön-
İeyecek düzenlemeler yapmaz-
sa; AKP gerçek yüzü sıntmaya
başladıktan sonraki ilk seçim-
de tek başına iktidara veda
edebilir.
Hemen her seçimden sonra
gelen iktidarlara "bir müddet"
verilir. Hele bir üç ay geçsin di-
yenler bugün de çoğunlukta
olacak ama sorunları anımsat-
manın zamanıdır. Hele medya
halk dalkavukluğunu bir yana
bırakırsa, hükümet kurulmadan
halk adına RTE damgalı AKP
sorgulanmaya başlanabilir:
Çoook kısa sürede toplumu
rahatlatacağı savıyla o meydan
senin bu meydan benim gös-
terişli mitingler düzenleyen dış-
tan (RTE) kumandalı hükümet:
Vaat ettin ya, işte meydan;
bir yılda milyonlarca işsize iş
bul. Enflasyon altında ezilen
kitlelerin rahatını sağla, aç ge-
zenleri doyur. Yastık altındaki
tasarrufları ekonomiye al. Ver-
gi oranlarını düşür, vergi gelir-
lerini arttır.
Irak savaşına katılabilmek
içın Başkan Bush'a koşullar
dayat. AB dayatmalarına karşı
çık. Katılım müzakerelerini ko-
şula bağlamalarını reddet. Kıb-
rıs'ta ABD ve AB doğrultusun-
da çözümün olanaksızlığını i-
lan et.
Dış ve iç borçlan ötele. IMF
programını düzelt ve işte fırsat;
1.6 milyar dolar krediyı vermek
için yeni iktidarı bekleyen IMF
ile pazarlığa otur...
... Otur da boyunun ölçüsü-
nü görelim.
AKP tek başma iktidarANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Milletvekili genel
seçimlerinde hakkında kapat-
ma davası açılanAKP, yaklaşık
yüzde 35 oy oranıyla tek başı-
na iktidar çoğunluğunu yaka-
larken TBMM'de referandum-
suz anayasa değişikliğı içın ge-
rekli olan 367 sandalye sayısı-
na yaklaştı. Seçmenın TBMM
vizesi verdiği 2. parti olan CHP
ıse yüzde 20 dolayındaki oy
oranıyla parlamentoda muha-
lefet görevini üstlendi. Baraj
nedeniyle sadece yüzde 15"lik
oy fazlalığı olan iktidar partısi
AKP'nin Meclis'tekı milletve-
kili sayısı. CHP"nin yaklaşık ı-
ki katına ulaştı.
Yaklaşık41.5 milyon seçme-
nin bulunduğu Türkiye'de 11.5
milyon seçmen sandık başına
gitmedi. Geçen Meclis'teki
partilerin yüzde 10 barajını kal-
dırmamalan nedeniyle de 13.5
milyon dolayında seçmenin
oyu Meclis'e giren 2 partiye ya-
radı. Oy kullanmayanlar da da-
hil yüzde 60. yani 25 milyon
dolayında seçmenın iradesi
Meclis'e yansımadı.
TBMM'de temsil edilen D-
SP. MHP. ANAP, DYP ve SP ile
diğer partilerin baraj altında
kalmasıyla birlikte Türkiye, bu
sonuçlara göre 1946 'dan bu ya-
na ilk kez "ild partili parla-
mento" seçeneğiyle karşı kar-
şıyakaldı. 1987seçimlerinden
çıkan ANAP hükümetinden
sonra ilk kez bir parti tek başı-
na iktidar çoğunluğuna ulaştı.
Bu sonuçlar. SP'nin yanı sıra
ANAP. DYP ve MHPden de
önemli ölçüde AKP'ye oy kay-
dığını ortaya koydu. TBMM'de
temsil edilmeyen parti oylan
geçen seçimde yiizde 18.32
olurken dünkü seçimlerde bu
oranın yüzde 45'i aşması dik-
kat çekti.
Başbakan Bülent Ecevit'in
hastalığı ile başlayan süreç so-
nunda dün gerçekleştirilen se-
çimler 1999'daki siyasi tabloyu
altüst etti. Seçim sonuçlan
özellikle merkez sağ partilerin
"İider kadrosunu" sarstı. 3
Kasım'da seçimı ilk gündeme
getiren siyasetçi olan MHP li-
deri De\ let Bahçeli, partisi ba-
raj altında kalınca genel baş-
kanlıktan çekileceğini açıkla-
dı. Baraj altında kalan
ANAP'ın lideri Mesut Yıl-
maz'ın da genel başkanlığı bı-
rakabileceğı belirtilıyor.
DYP'de Genel Başkan Tansu
Çiller'e "istifa mesajı" veril-
di. Geçen seçimlerde solun ve
parlamentonun birinci partisi
konumundaki DSP'nin Genel
Başkanı Bülent Ecevit ise so-
nuçlan "Seçim karan alarak
kendi kendimize intihar et-
tik" diyerek özetledi.
AKP. dünkü seçimlerde 360
dolayındaki sandalye sayısına
ulaştı. Bu rakam. AKP'nin tek
başına anayasa değişikliğini bi-
le zorlayabileceğini ortaya koy-
du. Referandum olasılığını gö-
ze alarak anayasanın değiştiril-
mesi için 330, bu olasılığı dev-
re dışı bırakarak değıştirmek
için ise 367 oy gerekiyor.
AKP, Milli Görüş'ün klasik
tabanının yanı sıra merkez par-
tilerden büyük oy aldı. Seçim
sonuçlan. AKP hakkında açı-
lan kapatma davası, Tayyip Er-
doğan'ın. milletvekilliği ve
başbakanlık şansı olmaması gi-
bi hukuki sorunlann, bu parti
seçmenini olumsuz etkıleme-
diğini ortaya koydu.
Hükümet ortağı MHP. DSP
ve ANAP'ın yanı sıra muhale-
fet partilen DYP ve SP de ba-
raj altında kaldı. 1999'da yüz-
de 22.19'la birinci parti konu-
munda olan DSP. gazetemiz ya-
yına hazırlandığı saatlerde yüz-
de 1.3 dolayındaki oy oranıyla
en yüksek oy kaybına uğrayan
parti oldu.
12 Eylül'den sonra kurulan
ve 1983 seçimlerinde yüzde 45
oyla iktidara gelen ancak daha
sonraki her seçimde sürekli dü-
şüş yaşayan ANAP da ilk kez
parlamento dışında kaldı. Ge-
çen seçimde yüzde 13.22 oya
sahip olan ANAP, yüzde 5'lere
geriledi. 1999 seçimlerinde
sürpriz yaparak yüzde 17.98
oyla TBMM'ye girip hükümet
ortağı olan MHP'nin Meclis
serüveni de 3.5 yıl sürdü. MHP
dünkü seçimlerde yüzde 8.5 ci-
vanndakı oyla barajı zorladı.
MHP'nin Genç Parti'ye önem-
li oranda oy kaptırdığı gözlen-
di. 3 Kasım seçimleri muhaie-
fet partilen açısından da "hüs-
ranla" sonuçlandı. Eski Cum-
hurbaşkanı Süleyman Demi-
rel'in desteğini alan, ATP ve
DTP ile de ittifak yapan DYP,
yüzde 10 barajını zorladı, ama
aşamadı.
Milli Görüş tabanının parti-
si SP ise Necmettin Erba-
kan'la yürüttüğü seçim kam-
panyasına karşın tabanını ta-
mamen AKP'ye kaptırdı. SP
dünkü seçimde yüzde 2.5 dola-
yındaoyalabildi.
1999 seçimlerinde yüzde
8.71 oyla baraj altında kalan
CHP. oylannı yaklaşık 2 katın-
dan fazla arttırdı. Geçen seçim-
lerdekı DSP oylannın büyük
bölümünün CHP'ye kaydığı
gözlenirken genel olarak sol
oylarda düşüş gözlendi.
Cem Uzan'ın genel başkanı
olduğu Genç Parti ise seçim ka-
rarından kısa süre önce kurul-
muş olmasma ve ilk kez bir se-
çime girmesine karşın yüzde
7.3 dolayındaki oy oranıyla
önemli bir çıkış yaptı. Uzan'ın
özellikle MHP ve DYP taba-
nından oy aldığı gözlendi.
Yanşa'iddialı giren DEHAP
da umduğunu bulamadı. HA-
DEP 1999 seçimlerinde yüzde
4.75 oranında oy alırken HA-
DEP, EMEP ve SDP ile ittifak
yapan DEHAP oylannı arttıra-
madı. 3 Kasım seçimleri sonuç-
lanyla Türkiye. 1946'dan tam
56 yıl sonra ilk kez "iki parti-
li" bir TBMM'ye tanık olacak.
1946 seçimlerinde CHP 395.
DP 64 milletvekili çıkanrken 6
kişı de bağımsız milletvekili
seçilmişti. Aynca AKP dünkü
başansıyla 1946'dan bu yana 8.
kez "tek başına" iktidara ge-
len partiler arasına girdi.
Seçimlerde tek başına iktidar
şansını yaklayan AKP birçok
ilde "tuîum" çıkardı. Gazete-
miz yayına girdiği saatlerde
AKP'nin "tüm millervekilli-
ğini" alarak tulum çıkardığı il-
ler şöyle:
Aksaray (4). Bartın (2), Bın-
göl (3). Bolu (3), Çankın (3),
Düzce (3), Erzurum (7), Gü-
müşhane (2), Hakkâri (2), Ka-
rabük (3), Kilis (2) Kütahya (6),
Nevşehir (3). Rize (3). Sakarya
(6).
CHP de Tunceli'de 2 millet-
vekilliğinin tamamını aldı.
Merkezde deprem, solda sarsıntı
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
SeçimJer, merkez sağ ile merkez sol ara-
sındaki "yüzde 70-30" dengesini sol
aleyhine bozdu. 1999 seçimlerinde DSP
ile parlamento dışmda kalan CHP'nin
toplam oylan yüzde 3 l'e ulaşırken dün-
kü seçimlerde CHP ile parlamento dışın-
da kalan DSP ve YTP'nin toplam oyla-
n yüzde 22 dolayında kaldı.
3 Kasım seçimleri merkezde deprem
yaratrrken sohrda sarstı. Merkez parti-
len DYP, ANAP ve MHP baraja takılır-
ken üç partinin toplam oyu yaklaşık
24'te kaldı. Merkez sağ tabanını AKP'ye
kaptınrken "söylemi fazla ciddiye alın-
mayan" Genç Parti'nin yüzde 7 dola-
yında oy alması dikkati çekti.
Geçen seçimlerde parlamento dışında
kalan CHP'nin ikinci parti olması solda
sevinçle karşılandı. Ancak CHP'nin oy-
lan da yüzde 20'ler dolayında kaldı.
1999 seçimlerinde yüzde 22.19 oy alan
DSP, sosyolojik ve siyasal beklentileri
altüst ederek yüzde 1 'e düştü. DSP'den
kopan milletvekillerinin kurduğu YTP
de yüzde l'de kaldı. CHP, DSP, YTP,
ÖDP ve TKP oylan toplandığında ancak
yüzde 22 rakamına ulaşılabiliyor. Oysa
1999 seçimlerinde DSP ile parlamento
dışmda kalan CHP'nın oy oranı yüzde
31 'e ulaşmıştı. Bu sonuçlar, solun yüz-"
de 10'a varan oranda oy kaybettiğini de
ortaya koydu.
GÜNDEM MUSTAFA BALBAY
• Baştarafı 1. Sayfada
Bektaşı, ağzında birinci testinin acısı, yanıt vermiş:
"Bundan daha kötüsü olamaz..."
Seçmen, aylardır kamuoyunda tartışılan, ne yapaca-
ğı ne yapamayacağı ölçülüp biçilen AKP'yi tek başına
iktidara taşıdı. Akıllarda iki soru var:
- Bu noktaya nasıl gelindi?
- Bundan sonra ne olur?
Her iki soru da önümüzdeki dönem uzun uzun konu-
şulacak. İlk saatlerin sıcaklığıyla altını çizdiğımiz durum-
ları maddeleyelim.
1- Merkez sağ irdelemelerini yaparken en çok şu
tümceyi kullandık:
Bırbirlerine tutuna tutuna düşüyoriar.
Aynen öyle oldu. Her seçimde istikrarlı biçimde oy
kaybeden ANAP ve DYP, 1999'da barajın biraz üzerin-
de çıkmıştı. Ders almadılar, şimdi boylannın ölçüsünü
aldılar.
2- Sağ açısından durum böyle ama, solda da parlak
bir görüntü yok. CHP'nin ikinci parti olmasına karşın,
sol oylar tarıhinin en düşük düzeyine indı. Yakın geç-
mişten başlarsak, sol oylar 1983'te yüzde 30.5,1987'de
33.3, 1991'de 31.6, 1995'te 25.3, 1999'da 31.3 oldu.
Şimdi DSP ve YTP'nin toplamı 2.5, CHP'yi de yüzde
20 saydığımızda yüzde 22.5 ediyor.
Sağ gıbi sol da ağır bir yenilgi aldı.
3- Ecevit açısından kötü bir final oldu. Seçimin he-
men öncesınde "lleride çekileceğim" açıklamalan ya-
pan Ecevit, sanıyoruz bu sonucu görmüştü. Aynlmanın
altyapısını o açıklamalarla hazırlamıştı. Şimdi, "Benza-
ten seçimden önce aynlacağımı söylemiştım" diyecek.
4- Yukarıdaki yenilgileri sıraladığımızda AKP'ye oy-
lann nerelerden aktığı da ortaya çıkıyor. CHP'nin yer y-
erdillendirdiği "sosyolojik iki turiu seçim" yaşandı. Mer-
kez sağa oy verebıleceklerin çoğu, MHP'nin bir bölü-
mü, DEHAP'a gıdebilecek kimi oylar, AKP'ye aktı. Bu
akıntıya kapılmanın irdelemesini önümüzdeki günlere
bırakahm.
Devletin ilkeleri değişmez
5- Genç Parti yüzde 6 dolayında oy aldı. MHP ve
DYP'nın yüzde 9 sınınnda gezdiği dikkate alınırsa, bu
iki partiyi barajın altına büyük ölçüde GP'nin çektiği
söylenebilir.
6- Bundan sonra ne olur?
AKP'nin sıyası genel başkanı Recep Tayyip Erdo-
ğan, hukukla uğraşmaya devam eder. Meclis'te kendi-
ni kurtaracak yasalan çıkarmak daha kolay. Ancak bun-
dan önce başbakanın seçimi gündeme gelir. AKP yö-
netimi hemen milletvekilleri arasından yeni bir genel
başkan seçmezse Cumhurbaşkanı, yetkisini kullanıp
bu partinin belirlediği değil, kendi saptadığı kişiye hü-
kümeti kurma görevi verir.
Cumhurbaşkanı, AKP yeni birgenel başkan seçse de
kafasındaki kişiye görev verebilir. Bu tartışmalar da ka-
sımı götürür.
7- AB süreci nasıl etkilenecek?
Olumlu gidiş zor görünüyor. Erdoğan, hemen AB kat-
lanndan randevu istedi. Ancak AB, "Arkadaş biz genel
başkanlarta değil, başbakanlaria yani partiyi değil ülke-
yi yönetecek kişilerie muhatap oluyoruz" dedi.
Gidışe AB-ABD politıkaları açısından bakarsak, AB-
D'nin AB'ye üstün geldiğini de söyleyebiliriz!
8- Başta da vurguladık, konunun irdelenecek çok
yönü var. Laık, demokratik yapının devletin vazgeçilmez
ilkesi olduğuna inancımızı vurgulamadan geçemeyece-
ğız. Bundan kuşku duymak cesareti yitırmek olur. Ne
diyor düşünür.
Malını yitiren bazı şeylerini yitirmiş demektir, onuru-
nu yitiren çok şeyini yitirmiş demektir. Cesaretini yitiren
her şeyını yitirmiş demektir!
ankcum@ttnet.net.tr
TURKIY€'NIN YARINI
YENİ DONEMDE EKONOMI
YENİ DÖNEM
YENİ SİYASİ TABLO YARINI NASIL ŞEKİLLENDİRECEK?
TÜRKİYE'NİN YARINI NTV'DE TARTIŞILIYOR
HÜKÜMET SENARYOLARI, EKONOMİDE BEKLENTİLER,
ULUSLARARASI TEPKİLER, MUHTEMEL KRİZLER
NTV'NİN DENEYİMLİ HABER KADROSU, POLİTİKACILAR,
UZMANLAR KESİNTİSİZ YAYINDA BULUŞUYOR
SEÇİMİN ARDINDAN TÜRKİYE'Yİ KONUŞUYOR
CNBC-e seçimin ardından gün boyu özel yayında
iç ve dış finans çevrelerinin nabzını tutuyor
Piyasalar sonuçlan nasıl değerlendiriyor?
Ekonominin yeni kadroları kimlerden oluşacak?
Yabancı analistler sonuçlara nasıl bakıyor?
Ekonomide Türkiye'nin yarını CNBC-e de J f l B ^
ve ortak bağlantılarla NTV'de ciMBC-e
www.cnbce.com
YENİ DONE ıçık HAT
Yeni siyasi tabloya halkın tepkisi ve yorumları
ntvmsnbc.com sayfalarında toplanıyor
Ayrıca seçimin ayrıntılı sonuçları, grafikleri,
sonuç analizleri, güncel haberler ve
NTV kesintisiz yayınının tam metni
ntvmsnbc.com'da
TURKİYENİN HABER KANALINDA
T V SONUÇLAR
1VI J)û YORUMLAR
N B C a y n ı a n d a
www.ntvmsnbc.com
\NTVRadvo
/aynı anaa
İSTANBUL 102.8
ANKARA 104.7
İZMİR 95.7