Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
4 KASIM 2002 PA2ARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMÎ ekonomi(S cumhuriyet.com.tr 13
Programa tepki oylannı toplayan AKP'ye ekonomi çevreleri ne kadar kredi açacak?
İş dünyasından geçicivize• Ekonomi çevrelerı şımdılık AKP'den
çekınmıyor Bunun bır nedenı AKP'nın
sıstemle banşık olmak zorunda
olması Zor ekonomık
koşullar ıçmde dınamıtı
ateşlememek ıçın temkınlı
da\Tanan pı\asalann AKP'ye
'ınanmak zorunda' olduğu
vurgulanıyor
Bono
Döviz
Hisse Senedi
Tahvil
Ekonomi Servisi - Erken genel se-
çımın resmı olmayan sonuçlaruıa go-
re AKP'nın açık bır farkla btnncılı-
ğı ekonomi çevrelennce •'ihtiyathbır
iyimserlik''le karşılandı Uzmanlara
gore bunun nedenlennı şoyle ozetle-
mekmumkun
-AKP sistemle banşık olmak zo-
runda:AKP ıktıdar ıstegı nedenıyle
sıstemle banşık hareket etme çabası
ıçınde Ancak yurtıçınde \e dışında
verdığı mesajlar bırbıruıe zıt Mey-
danlardakı soylemınde programdan
zarar goren çevrelere hoş gelecek
açıklamalaryapsa da yurtdışında \ er-
dığı •'programm sureceğT taahhudu-
ne \e seçım bıldırgesine bağlı kal-
ması beklenıyor
-İş dunyası AKP'ye inanmak zo-
runda:Yuklu mıktarda hazıne bono-
su alarak de\'lete borç veren fuıans
çevrelen pıyasalann olumsuz tepkı
vermesını duşunmek bıle ıstemıyor
Ekonomi programında ozetle
"dzelleştirmenin sürmesini. kamu-
nun \enıden vapılanmasuu, \erii ve
yabancı vatınmlar ıçın ortanun iyi-
leştirilmesini" ongoren AKP'nın bı-
nncıhğını değerlendıren uzmanlara
gore partının uygulanan programın
dışına çıkma luksu yok Uzmanlar,
"küçulen ekononıilerde uçlann ka-
zandığmT belırterek \KP"nın başa-
nsını da "krizden bunalanlann tep-
kisine"' bağladılar Soz konusu seç-
men kıtlesının ashnda programın de-
ğışmesmı ıstedığıne değınen uzman-
lar AKP'nuı programa bağh kalarak
bu kıtlenın beklentılennı karşüama-
run da zorluğuna dıkkat çekıyorlar
Bu nedenle takıyye yapma olasılığı-
nı dıkkate alan ış dunyası, AKP'nın
ılk ıcraatlannı bekleyecek
Klmler ne dlyor?
Iş dunyası: TUSlAD Yonetım
Kurulu Başkanı Tuncay Ozühan.
"AB ile ekonomik program onemlL
TürkKe'nın problemlen ortada. Ço-
zum de ortada \KP de bunlan biK-
yor" değerlendırmesını yaptı îktısa-
dı Kalkınma Vakfı Başkanı Meral
Gezgin Eriş. Avrupa Bırlığı'yle ılış-
kılenn olumsuz etkılenmeyeceğı go-
ruşunu dıle getırdı \KP'nınABko-
nusunda tavnnın net olduğunu belır-
ten Enş, "Bu sonuçlar seçmenin AB,
139.7 milyar dolarlık bir borç stoku devralacak yeni hükümeti, yüklü geri ödemeler bekliyor
Seçîm sonrası takvim yoğun
Irakgibionemlikonulandikkate ala-
rak tercih yapmadığını gosteriyor.
Seçmenin tercihinı kriz behrledL
Mevcut siyasi parölere gıt denildi.
ABiçin AKP sorun olmaz" değerlen-
dırmesını yaptı TurkıyeGıyımSana-
yıcılen Derneğı Başkanı UmutOran
da AKP'nın uretım ve ıhracatı gozar-
dı eden polıtıkalar uygulama luksu
olmadığını belırttı
tşadamı Bülent Eczacıbaşı da ıktı-
dara gelecek partıyı, AKP'yı çok
onemlı sınav lann bekledığını behrte-
rek "AB, Irak, ekonomi, EVIFyie fliş-
kiler büyuk önem taşryor" dedı
Erdem Holdıng Yonetım Kurulu
Başkanı Zeynel Abidin Erdem,
AKP'nın başansından dolayı telaş-
lanmadığını belırterek "Kimse telaş-
lanmasın. Seçmen icraatnubeğenme-
diği pek çok parthı att. Beğenmezse
A.NAP'1 atoğı gıbi \KP"yi de zamanı
geldiğinde geriye atar" dedı
TEB başekonomıstı Setim Somçağ
ıse bu sonucun fuıans pıyasalannda
kısa surecek bır ıyımserlıkle karşıla-
nabıleceğını ancak AKP nın mevcut
programda cıddı bır re\ ızyon yapma-
masıyla ekonomık çıkmazın ağırla-
şarak devam etme olasılı-
ğının yuksek olduğunu be-
lırttı
Krlz derinleşebilir
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Se-
çım sonrasında oluşacak yenı hukumet,
cıddı ekonomık sorunlarla baş etmek
zorunda kalacak Toplam 139 7 milyar
dolarlık bır borç stokunu çevırme yu-
kumlulugunu alacak hukumet, gelecek
yıl 77 3 mılyar dolarlık bır gen odeme-
de bulunacak
58 hukumet, ekonomık açıdan yoğun
bu- gundemı de devralacak 2003 yılın-
da uygulanacak asgan ucretın belırlen-
mesınde onemlı rol oynayacak huku-
met, IMF'yle uygulanan ekonomık
programın geleceğını de behrle\ecek
Hukumetın, programı surduıme karan
alması durumunda, IMF heyetuıın 4 ve
5 gozden geçırmeyı yapmak ıçın aralık
ayı ıçınde tekrar Turkıye'ye gelmesı
beklenıyor Yenı hukumetın uygulanan
programda revızyon yapılması \ eya ye-
nı bır stand-by anlaşmasının ımzalan-
ması seçenekJennı de gundeme getıre-
bıleceğı belırtılıyor Yenı hukumetın
IMF'yle yurutulen programı surduıme
karan alması durumunda, kamu çalışan-
lannı sıkıntılı gunler bekliyor IMF'ye
venlen sozler doğrultusunda, kamuda
çalışan 45 bın 800 ışçınuı emeklı edıl-
mesı veya ışıne son venlmesı gerekıyor
Bu arada vergı reform planınm ıkîncı
aşamasını oluşturan \ ergı reform pake-
tı hazır olmasına karşın seçun nedenıy-
le Meclıs'e se\k edılemedı IMF'nın 4
gozden geçırmesırun de onkoşullan ara-
sında yer alan paketın, 58 hukumet do-
nemınde yasalaşması beklenıyor
Mâli milat merak konusu
Yasagereğı 1 Ocak2003'tebaşlama-
sı ongorulen malı mılat uygulamasının
geleceğı de yem hukumetm ta\Tiyla bel-
lı olacak Partılenn bır kısmı ışadamla-
n \ e bazı kesımler tarafından ekonomık
knzlenn gerekçesı olarak gostenlen ma-
lı mılat uygulamasını erteleme vaadın-
de bulunurken bazılan da u> gulamanın
genye donuk olmaması yonunde duzen-
leme yapma sozu verdı
Öte yandan enflasyon hedeflemeM ıçın
hazırlıklannı tamamlayan Merkez Ban-
kaM uygulama ıçın >enı hukumetın ku-
rulmasını bekliyor Merkez Bankası yo-
netımı, bır anlaşmazlık y aşanması duru-
munda ıstıfa edeceğı mesajını vermıştı
Yeni hükümetin ekonomide işi zor
IMF'yle ılışkıler
Borç stoku:
AB'yle ilışkiler:
Asgan ucret:
Atıl ıstihdam:
Özelleştırme:
Vergı reformu:
Pamukbank sorunu:
Malı mılat:
Enflasyon muhasebesı:
SSK ve Bağ-Kur
emeklılerıne zam:
IMF yle uygulanan ekonomık programın geleceğını belırleyecek olan yenı
hukumetın "devam kararı alması durumunda 4 ve 5 gozden geçırme
çatışmaları aralıkta yapılacak
Turkıye nın 139 7 milyar dolara ulaşan borç stoku çevrılmeye çalışılacak
Gelecek yıl toplam 77 3 milyar dolar borç odeyecek olan hukumetın 57 3
milyar dolar ıç pıyasalardan, 5 5 milyar dolar da dış pıyasalardan borçlanması
ongoruluyor
Turkıye ye tam uyelık ıçın muzakere tarıhı venlmesı konusunda son sans
olarak değerlendınlen 14 Aralık'takı Kopenhag Zırvesı de yenı hukumetın
gundemınde olacak özel sektor tarıh venlmesı ıçın lobı faalıyetlerını
surdurken kurulacak hukumetın hem buna destek vermesı hem de yenı
gırışımlerde bulunması onem taşıyor
2003 yılının ılk yansında uygulanacak asgan ucret yenı hukumetın vereceğı
ılk cıddı sınavlar arasında yer alıyor
Yenı hukumetın IMF yle yurutulen programı surdurme karan aiması
durumunda, kamu kurumlarından 45 bın 800 ışçının emeklı edılmesı veya
ışıne son verılmesı gerekıyor
Program kapsamında bu yıl sonuna kadar ozelleştınlmesı veya ozelleştınlme
planı hazırlanması ongorulen kurumlar arasında TEKEL Turk Telekom Turk
Hava Yolları TUPFİAŞ, şeker fabrıkaları ve Erdemır var
Vergı reform planının ıkıncı aşamasını oluşturan vergı reform paketı hazır
olmasına karşın seçım nedenıyle Meclıs e sevk edılemedı IMF nın 4 gozden
geçırmesının de onkoşullan arasında yer alan paketın, 58 hukumet
donemınde yasalaşması beklenıyor
Pamukbank ın fona aiınmasının ardından açılan ıtıraz davasında kesın karar,
yenı hukumet donemınde venlecek Yapı Kredı Bankası nın mulkıyet sorunu
da buna bağlı olarak çozulecek
Yasa gereğı 1 Ocak 2003'te başlaması ongorulen malı mılat uygulamasının
geleceğı de yenı hukumetın tavnyla bellı olacak
işadamlanyla vanlan uzlaşma gereğı enflasyon muhasebesı uygulamasına
2003 yılı başında başlanması gerekıyor Enflasyon hedeflemesı ıçın de tum
hazırlıklannı tamamladığını açıklayan Merkez Bankası uygulamaya geçmek
ıçın yenı hkumetın kurulmasını bekliyor
Hukumet gıder ayak yayımladığı kararnameyle aralık ayı ıçınde SSK ve
Bağ-Kur emeklılerıne zam yapılmasını ongordu Bunun ıçın kaynak bulmak s
58 hukumete kaldı J
Kaynalc Ekonomıst Dergısı\
Akademisyenler: Bıl-
gı bnıversıtesı îktısat Fa-
kultesı Dekanı Taner
Berksov, AKP'nın var
olan \ oksullaşmayı bır an-
da ıyıleştırmesının mum-
kun olmadığını belırterek
"Turkiye ekonomisi öy-
le bır durumdaki kısa
donemde sokaktakı ınsa-
na muthış bir populizm
aşılamanın dışında yapı-
labilecek bır şe> yok. Bu-
nu yapan biri gelecek do-
nemde ağır bedelle kar-
şılaşır, enflasyonist olur"
dedı Berksoy, ekonomi
dunyasının AKP'nın ulus-
lararası duzlemdekı ko-
nuşmalanna onem verdı-
ğını beluierek, bu nokta-
dakı uzlaşmacı ta\ır nede-
nıy le fazla tedırgınlık ya-
şanmadığını \Tirguladi
Berksoy, "Var olanı alıp
yurütmeleri lazım, yal-
nızca mali miladın kaldı-
rılması gıbı bır takını de-
ğişikliklere gidebilırler"
dıye konuştu
Istanbul Tıcaret Unı\ er-
sıtesı oğretım gorevlısı
Doç Dr Sadi Uzunoğlu,
tek bır partının Meclıs'te
çoğunluk sağlamasınuı
ekonomık sorunlara ço-
zum uretılmesını zorlaştı-
racağını belırttı Yuklu
mıktarda Hazıne bonosu
alan fınans çevrelennın
olumlu duşunmek ıstedı-
ğını belırten Uzunoğlu,
"AKP'nin çelişkfli açık-
lamaları da sozkonusu
oldu. Hazine'nin borç
geri odemeleri geldiğin-
de AKP ne yapacağını
bilemeyecek. Belediye
yönetmeye benzemıyor"
dedı Uzunoğlu, "Acemi-
likkr yapacaklannı du-
şunmek istemiyorunı.
Cumhurbaşkam'yla ters-
leşmeien lanlgan pıyasala-
n alt üst edecektir" dıye
konuştu
ANKARA PAZARI
YAKUP KEPENEK
Sorumlu Duyarlılık
Bu satırların yazıldıgı sırada seçım sonuçlan bellı
değıldı Ancak açık olan bır şey vardı ulke, bır so-
runlar yumağıdır ve sandık başına gıden halk bu so-
runlara çozum bulunmasını ıstıyor
Surenın kısa olmasına karşın seçımlere gıdılırken
çok soz verıldı seçım bıldırgelen venlen sozlenn bel-
gesıdır Seçım bıldırgelennde sıyasal partıler, varo-
lan sorunlara ılışkın çozum onenlennı de bunlann ne
olçude yeterlı olduğu bır yana, sergıledıler Bu ne-
denle, "tut kelın perçemınden" gıbı bır durum soz
konusu değıldır Seçılenler seçenlere, daha açığı
halka soz vermışler, sorumluluk altına gırmışler-
dır
Şımdı sıra venlen sozlenn tutulmasına gelmıştır
Çozurnu gereken sorunlann başında, yıllardır ya-
şanan bır buyuk toplumsal ayıp gelıyor Hıç kımse
yadsıyamaz kı ulkemızde sıyaset kırienmiş buna
bağlı olarak kamu yonetımı, çok aşırı derecede ruş-
vet ve yolsuzluğa batmıştır Seçılenlenn bınncıl go-
revı, mılletvekılı dokunulmazlığını kursu dokunul-
mazlığıyla sınırlandırmak ve sıyasetın yenıden say-
gınlık kazanmasını saglamaktır, bu kaçınılmaz bır
zorunluluktur Her işın başı budur ekonomık, top-
lumsal ve sıyasal ıç ve dış sorunlann çozumunun ılk
basamağı temız siyasettır
Toplumsal yara karakten taşıyan bır sorun da ış-
sızlıktır Bu koşede sayısal venlerle çok vurgulan-
dı, ışsızlık en agır ve bu nedenle de çozumu ıçın ozel
caba gosterılmesı gereken onemde bır sorundur
Ozellıkle lıse ve dengı okul brtıren ya da yuksekoğ-
renım gormuş olan bır gencın, geçeıiı ucretle çalış-
mak ıstemesıne karşın ışsız bırakılmasından daha
korkunç ne olabılır^ Ulkeyı yoneteceklenn çozum
gundemının bınncı maddesı ışsızlıkle savaşım
olmalıdır
Toplumsal yapının sağlıklı ışleyışının temelı huku-
kun üstunlügunu egemen kılmaktır Hukuk duze-
nı, her tuıiu yanlış uygulama ve ruşvet golgesınden
kesınlıkle uzak tutulmalı, hızlı çalışmalı ve adalet da-
ğıtmalıdır Yasaların uygulanmasındaayncalık yapıl-
ması ıse hukuk devletının geçerlı olduğu hıçbırtop-
lumda duşunulemez
Ek olarak ulkenın kamu kurumlan etkınvevenm-
lı çalışmıyor Yıllarca devam eden yanlış kadrolaş-
ma ve buna bağlı yapılanma kamu yonetımini ça-
lışamaz duruma getırmıştır Burokrasıde becen
ve nıtelığe dayalı yukselme yennı sıyasetçıye ya-
kınlığa dayalı yukselmeye bırakmıştır Burokrasının
değışık bırımlen arasında ucret ve maaş dengesı
çokbozulmuş kamu çalışanlan arasında buyuk ge-
lır uçurumlan oluşturulmuştur Ozellıkle bu ıkı ne-
den kamu burokrasısını çokuntuye suaıklemıştır
Bu nedenle burokrasının çağdaş yonetım ılkelen
çerçevesınde saydamlıgı, venmı ve halka hızmetı
one çıkaran bır tutumla, koklu bır yenıden yapılan-
maya gereksınımı vardır
Kamu kesımının yenıden yapılanmasında once-
lıklı tutulması gereken uç alan vardır, bunlar, eğrtım
sağlık ve sosyal guvenhktır Ulkeyı yonetecekler, in-
sana yatırım kapsamında bırbırını tamamlayan bu
uç alanda çağdaş yaklaşımları kullanarak yenı bır
duzenlemeye gıtmelıdır Çağdaş yaklaşımlar konu-
sunda Avrupa Bıriığı uygulamalan goz onunde tutu-
lur ve olanak olçusunde olçu alınırsa, yanlış olmaz
Yukanda sıralanan ve sıralanmayan sorunlann ço-
zumunde onemlı olan, seçılenlerın, sorumluluklan-
na ne olçude sahıp çıkacakları ya da duyartı davra-
nacaklandır Seçılenler sorumluluklannın farkında
olmalı ve duyarlı davranmalıdır
Ancak seçenlere de çok buyuk gorevter duşuyor
"Bız seçtık gorevımızı yaptık, şımdı sıra seçılenler-
de, onlar da gorevlennı yapsın" anlayışı hıç kuşku-
suz çokdoğrudur Demokrasınınyerleşıpkurum-
laştığı ulkelerde kural budur seçılenlergorevlennı ya-
par, ozellıkle de verdıklen sozlerı tutar Bızde, bu ko-
nuda buyuk eksıklık vardır Bu nedenle, seçenler
sorgulamayı ya da hesap sormayı bir sonrakı se-
çımlere bırakmamalıdır Seçmenler hembıreysel
olarak, hem de sendıka meslek odası ya da dernek
gıbı orgutlen aracılığıyla, seçtıklennden her an he-
sap sormalı, onlan sureklı olarak uyarmalıdır Ul-
kemızde bırturlu olması gerektığı duzeyde olmayan
toplumsal duyarlılık bunu gerektırıyor
[email protected]
6KONOMİ
1954: Kutahya Şeker Fabnkası kuruldu
1965: Turkıye nın ılk gokdelenı Ankara'dakı Kızı-
lay Işhanı, satışa çıkanldı
1990: THY Malı Işler Muduru Gunselı Tarhan, ku-
rumun Korfez krızı nedenıyle 98 milyar lırazarar et—•
tığını açıkladı
1994: SEKA'nın Izmrt muessesesınde çalışan 2 bın
200 ışçının, toplusözleşme ucret farklannı 6 ay er-
telemesı nedenıyle hukumet aleyhıne açtıklan da-
vasonuçlandı Mahkeme ışçılere en yuksek ışlet-
me faızı esas alınarak gecıkme faızı odenmesıne
karar verdı
DUNYA EKONOMISINE BAKIŞ / ERGÎN YILDIZOĞLU LONDRA erginy(Ş tr.net
Seçımlerı aştık Şımdı gundemde yenı bır hukume-
tırkurulması var Dıyelım kı bu sorunu da aştık ıstık-
rariı bır hukumet kuruldu Pekı ya sonra? Ulke ıkı yıl-
drbırekonomık knzınpençesındekıvranıyor Yenıku-
ruacak hukumette yer almaya en ufak bır şansı olan
pgtılerın hepsı, yıllardır ulkemızde uygulanan aynca
usgulandığı hıçbır ulkede hâla bır başarıya ımza ata-
mamış IMF patentlı bır ekonomi programını uygula-
mava karar hatta soz vermış gorunuyoriar Ulkenın
gLndemınde ekonomıye ağır bır ek malı yuk getıre-
cegı kesın olan bırsavaş var Belkı benım kalın kafam
ahıyor ama ulkeyı çok, ama çok zor gunlenn bekle-
dıinı duşunuyorum
Bu program niye var?
Ennç Yeldan ın Istıkrar kımın ıçın? Krız uzerıne
degertendırmeler" başlıklı ılgınç bırçalışması var Yel-
da" bu çalışmasında halen uygulanmakta olan eko-
nonık programla ılgılı çokçarpıcı kımılerıne "bu ka-
da-da olmaz" dedırtecek bazı gerçeklen gozler onu-
nesenyor ve "Bu program nıye var" sorusuna çok
açK bır cevap verıyor Uluslararası malı sermayenın
geîksınımlenne cevap vermek ıçın1
Yeldan ın bu ça-
hş^asını Bınkım dergısının kasım sayısında okuyabı-
lırsnız
eldan çalışmasında medyada genel kabul goren
ao=3 dogma olmuş bır varsayımı darmadağın edıyor
[>,or kı, "2000 ve 2007 yılına aıt konsolıde butçe he-
ssoan, her ıkı donemde de gelırler ve harcamalar
dengesının hedeflenen degerten tuttur-
dugunu belgelemektedır' Oyleyse
2000 '2001 knzınde, Turkıye ekonomisi
IMF programını yeterınce uygulayama-
dığuçındegıl aksıne IMF programını, tumuyle benım-
semesıne programın kamu kesımı malı hedeflennı
tutturmuş olmasına rağmen knze gırmıştır Dığer bır
deyışle can açığın surdurulemez hale gelmesının ne-
denlennı programın bızzatkendısınde aramak gerekı-
yor Can açığı surdurulemez bır yere kadar yukseltıp
ondan sonra ekonomıyı betona duşen karpuza çevı-
ren şey bu ulkenın malı sıstemının uluslararası serma-
yenın gereksınımlenne cevap verecek yuzde 100'le-
re ulaşan faız-kur arbrtrajı (dovızı getır TL ye çevır yuk-
sek faızden faydalanj sunacak bır bıçımde yapılandı-
nlması ulkenın finans pıyasasının uluslararası malı
sermayenın değerlenme platformuna donuşturulmuş
olmasıdır
Denebılır kı tabıı kı yabancı yatınmcı bu rısklı or-
tamda yuksek getın ısteyecek1
Eğer, bu gelen yaban-
cı sermaye değerlenırken ulke sanayısı de yatırımla-
nnı ve uretımı aıttırabılecek kaynaklan elde edebılıyor
artt-değennı" uretıyor ve ondan da faızını odeyebı-
lıyorsa karşımızda olağan bır kredı mekanızması var
demektır Eğer kapıtalızmı verı alıyorsak buna da bır
ıtırazımız olamaz Ama Yeldan ın çalışmasındakı ve-
nlen gosterıyor kı gerek krızden oncekı IMF progra-
mı gerekse de onu ızleyen Guçlu Ekonomıye Geçış
Programı donemınde sanayı yatırımlan sureklı gerıle-
mış Dığer bır deyışle ulusal sanayının temelı aşınmış,
• ••Seçimler ve Otesi
ulke değer uretme kapasıtesını gıderek daha çok yı-
tırmış Ama borç odeme kapasıtesı artmamış
IMF den gelen paralar ıse yabancı sermayenın en acıl
gereksınımının kısa vadelı alacaklarının servısınde
hortumlanan bankalar ıçın "ıç ve dış borç stokunun
surdurulebılırtıgınt devam ettırmek ıçın , dığer bır de-
yışle, uluslararası malı sermeye çalışan bu platformu
korumak ıçın kullanılmış
Şimdi bir de savaş var gundemde?
Gerek Turkıye de gerekse de uygulandığı başka
ulkelerde IMF programları, her zaman uluslararası
malı sermayenın hortumlanyla ulke ekonomisi arasın-
dakı bağı oluşturuyorlar Uygulandıklan ulkelenn eko-
nomılerını bu hortumların gırerek mumkun olan en
fazla değen emıp goturmesıne olanak sağlayacak bı-
çımde yapılandınyorlar Ulkenın zengınlığı emılırken
yenı zengınlık uretme kapasıtesı azalıyor Boylece
IMF ye bağlanan bır ulkenın dış borcu sureklı artıyor
Ulke ekonomisi aldığı borcu odeyecek değerlen ya-
ratamadığı ıçın, bırıkmış değerlen kamu malları vb
talan edıldıkten can açık surdurulemez hale geldık-
ten sonra "malı sermayenın farelen gemıyı terk et-
meye başlayınca da fılm kopuyor
Yenı hukumet, IMF programını uygularsa aynı fil-
mı yenıden goreceğız Ulkenın kay-
naklarını borç servısıne yonlendıre-
cek, ulke halkı yoksullaşmaya uret-
ken kapasıtesı çokmeye devam ede-
cek Yabancı sermaye geldığı hortumlar çahştığı
surece bu fılm oynar ama enınde sonunda yıne ko-
par Bu kaderden kaçış yok Ancak gundemdekj sa-
vaş eğer gerçekleşırse ekonomının bu noktaya,
daha bır oncekı krızın yaralarını sarmaya fırsat bu-
lamadan geleceğıne hıç şuphem yok
1
Bu kez sar-
sıntının çok daha buyuk olacağından da7
Savaşın yaratacağı sıyası sorunlan bunlann orta
donemde getıreceğı malı yuklen bır kenara bırakıp
hemen olabıleceklere bakarsak Yuksek petrol fiyat-
lan enflasyonist baskı ve ek malıyet getırecek, sa-
vaş rıskı pnmı ulkenın borçlanma malıyetını arttıra-
cak, tunzm gelırlerını duşurecek
Turk Urası'nın aşınması da hızlanacak, bu ek ure-
tım malıyetı ve ek enflasyonist baskı anlamına gele-
cek Hem ıthalat malıyetlerı artacak hem de askerı
ıthalat gereksınımı Morgan Stanley ekonomıstlen-
nın yaptığı kaba bır hesaba gore savaşın bırıncı yılı
Turkıye ekonomısıne 15 milyar dolara patlayabılır
Ama daha da onemlısı uretım kaybı fıyat artışı, dış
tıcaret açığı, bunlann borçlanma malıyetı uzerınde-
kı etkısı gıbı gelışmelerı bır araya koyunca karşımı-
za çok patlayıcı knz konjonkturu çıkmıyor mu1
'
Tam ulke boyle bır patlayıcı karışımla uğraşmaya
başlarken nufusunun yuzde 601 Şıı yuzde 20'sı Kurt
olan Irak ın dağılmaya başladığını, Turk ordusunun
da, yenı asken, dolayısıyla ekonomık sorunlarla kar-
şılaştığını duşunun Turkıye nın ABD'ye olan 3-5
milyar dolarlık asken borcunun sılınmesıyle bunun
ıçınden çıkmak mumkün mu"? Bu koşullarda 2003
yılı ıçın ongorulen 70+ milyar dolar borç odemesını
gerçekleştırmek mumkun mu"? Bu krız konjonkturu
şekıllenmeye başladığında dış fınansman gereksı-
nımı karşılanabılır mı9
Yenı IMF kredısının ekonomık
sıyası malıyetı bu koşullarda acaba ne olabılır?
Tarihin en onemli seçiml
Bu hafta The Economıst, Turkıye'nın belkı deta-
rıhının en onemlı seçımını yaşayacağını vurguladık-
tan sonra seçmenın, "ulkelennı on yıllardırkotuyo-
neten ve talan edenlerı cezalandıracağım", "bırsı-
yasetçıler kuşagını seçım sandıgında gomeceğını"
yazıyordu lyı de ne ortada dunkunden farklı bır
ekonomık model var, ne de seçım sandıgında go-
mulecek sıyasetçıler kuşagının" yerını alacak yenı,
farklı bır sıyasetçı kuşağı
Bana Turkıye buyuk bır hızla tarıhının en onemlı
ekonomık ve sıyası knzlennden bınne doğru koşu-
yor gıbı gelıyor Ulkenın bu krıze gırmesını yenı sı-
yasetçı kuşağı dıye pazarlanan Tayyıp ve Derviş
beyler mı engelleyecek
7
Ama belkı de ben ulke
ekonomısının geçırmekte olduğu o buyuk donuşu-
mu kavrayamıyorum Belkı de her şey yolunda ve
tarıh benım gıbı kotumserlere bır ders vermeye ha-
zırlanıyor Neden olmasın1