Catalog

3O KA»SIM 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA J\.LJL-İ LJil. kultur@cumhuriyet.com.tr 15 Adana Devlet Tiyatrosu Melih Cevdet Anday'm oyununu başanyla sahneledi çerdekiler'indirenci... Yapıtlarıyla hep yaşayacak Türkşüri bir büyükustasını yitirdi HİKMET ALTINKAYNAK Melih Cevdet Anday, Türk şiirinin heyke- li dıkılen ve dikilmesi gereken büyük ustala- nndan... Onu yitirmiş olmaktan son derece üzüntülüyüz. Yazdığı son şiir sarunm Yaşa- sın Edebiyat'ta yayımladiğımız (Kasım 1997) 'Şarâp' adlı şiirdi. Şöyle bitiyordu: "Dinle Mursilis:/Nu ninda ezzateni vat- taram ekutenV Şarap yaşlüıkta içilir." Belki bu nedenle kendisi rakı içiyor, "Kal- bime çok iyi geliyor" diye, meydan okuyor- du. Ama 'Rahatı Kaçan Ağaç' gibi, "Mem- leketin Hali'ne üzüyordu. 'Otnrup yaza- caksın" dese de yazamıyordu. Yeni binyıla girerken Hürriyet Gösteri dergisi olarak 42 şaire 119 dizeyle 'Binyıl Şiiri' adıyla ortak şiir yazdırmıştık. îlk dize- yi ondan rica etmiştim: " Yann günlerden ağustosböceği" demiş, yolu açmıştı. Yağmurun Altında kitabmda "Yirminci yüzyılı yaşadım" diyordu. -'Binyıl Şüri'nin ilk dizesinde "Yann günlerden ağustosbö- ceği" diyerek ise 21. yüzyıla bir umut gön- deriyordu, özlenen güzel dünyalar için... Ede- biyat Forıunu Derneği (EFD) kurup onu 'Onursal Başkan'lığa seçmiştik. Kendisiy- le bunu paylaşmış, ama kamuoyuna duyura- mamıştık. Ne acı! 'Güneşte' bir' Yolculuk'a çıkıyor ve diyor ki: "Işte gene yoilara dflştûm Hem yalnızım, hem değilim" Evet, Türk şiiri bir büyük ustasını yolcu ediyor. Onu ışıklar içinde sonsuzluğa uğur- lasak bile o yapıtlanyla, okurlannın kalbin- de ve beyninde yaşayacak. Hep özleyecegiz». HAYATİ ASILYAZICI Adana Devlet Tiyatrosu, yeni dönemi, 60. sanat yılı kutlanan Turhan Selçuk'un "Ab- dülcanbaz"ıy!a birlikte, Melih Cevdet An- day 'ın 87. doğum günü dolayısıyla sahnele- nen "îçerdekiler" adlı oyunuyla açtı. Her i- ki sanatçımıza karşı gösterilen ügi, üzerin- de durulmaya değer niteliktedir. Ünlü edebiyat adamımız Melih Cevdet Anday'ın ilk tiyatro denemesi diyebileceği- miz "Yılanlar" (1940) adlı yapıtı politik nedenlerle Ankara Tatbikat Sahnesi'nde oy- nanmadan geri çevrilmişti. Bu tür geri çev- rilmelerin "sansür" anlamına geldiğini bi- liyoruz. Daha sonra Oktay Rifat'la birlik- te "Kıskançlar" (1949) ad- lı bir oyun yazan An- day'ın ilk önemli oyunu ise 1965'te yazdığı "tçerdekiler"dir. Bir psikolojik dram örneği olan bu yapıt, oyun yazarlığında bir ye- nilikti. Gözaltındaki bir öğretmenin kahraman ol- duğu oyunda, sorgulanan kişiyle aydınlar üzerinde- ki baskı konu edilir. Bura- da öğretmen, komiser ta- rafindan sorgulandığı için, öğretmenin tutukluluktan önceki psikolojik durumu sergileniyor. Tutuklunun sorgulanmasını polis ya da komiser yapmaz, burada yargıya gitmemiş bir gözal- h durumu gösteriliyor. Bi- reyin özgürlüğü ve aydınla- ra yapılan psikolojik baskı söz konusudur. Tutuklunun gerçek dramı... Yazar, oyunla ilgili şu açıklamayı yapar: "Bu oyunda tiyatronun özüne gitmek iste- dim. Benim için sadece diyalogdu önemli olan. Kişilerimin karakterini önceden dü- şünmedim, konuştukça kazandılar karak- terlerini. Gerçek tutuklunun dramı, ikin- ci perdede istemeden Komiser'e benzeme- sindeki dram da kendiliğinden ortaya çık- ü. Elde ermek isteyen zalim oluyordu, ay- nı yöntemlere. aynı mantık ölçüsüne yöne- liyordu." (Devlet Tiyatrosu dergisi, 1964) 1 orgulanan kişiyle aydınlar üzerindeki baskının konu edildiği, bir psikolojik dram olan bu yapıt, oyun yazarlığında bir yenilikti. Anday'ın bir mantık ustası oldu- ğunu, felsefeyle çok yakından ilgilendi- ğini, şiirlerinde, de- nemelerinde, ro- manlannda diya- logla iç anlatımı çok başanyla kul- landığını.TŞS'nin düzenlediği ve ko- nuşmacı olarak Anday Tiyatro- su'nu anlattığım "Ustalara Saygı Gecesi"nde vur- gulamıştım. Di- yalogla oyunla- nnı çözmekte, karakterlerin betimlenişinde psikolojik dav- ranışlara ağırlık verdiği bilinmektedir. Alın- tısım yaptığımız not da bunu açık biçimde ortaya koyuyor. Sözgelimi Anday "Içerde- kiler"de tasanmlayıp karakteri yaratmasay- dı, onun psiko-drama türündeki başansını yeterince öğrenemeyecektik. Sorgulayan ki- şinin "zalim" karakterine dönüşmesi, bana göre bir imgelemdir. Stanislavski'nin oyun- culuk dizgesinde. oyuncunun bir yapıtın öy- küsünü sanatsal yoldan (Anday oyunda bu yöntemi diyalogla deniyor) sahne gerçeğine çevirmesindeki imgelem. Imgelem bir oyun- cunun uygulayım aracıdır. (Ozdemir Nut- ku, Gösterim Terimleri Sözlüğü, tnkılap Ki- tabevi, 1998, s. 95.) Adana Devlet Tiyatrosu'nda Mustafa Kurt, oyunu Anday'ın tanımladığı biçünde yorumluyor ve oyun bugüne dek gördüğüm en yüksek başan düzeyine ulaşıyor. Adana Devlet Tiyatrosu'nun dinamik ve takım oyunculuğu anlayışına iyi uyan oyunculan var. Dekor iyi tasarlanmış ve yalın. Bu satır- lar yazıldığında, Tiyatro, Çorum-Mardin tur- nesine çıkmıştı. Çetiner'in taşınabilir de- korlann ustası olduğunu belirtmeliyim. Giy- sileri de oyuna uygun olarak Malike Baş- kan, ışık tasanmuııysa Özer Kuşkaya yap- mıştı. Anday'a yakıgır bir sahneleme Mustafa Kurt, gerek yönetmen olarak oyunun yorumuyla, gerekse Devlet Tiyatro- lan Başdekoratörü'ne yaphrdığı Anday ti- yatrosuna uygun dekorun, aynca gıysilerin ve ışığın oyuna sağladığı katkıyla çok başanlı. Asıl başanyı ise oyunculann seçiminde gös- tererek çok iyi bir üçlü oluşturmuş: Tevfik Tarhal (komiser), Cüneyt Mete (öğretmen), Demet tyigün (baldız). Bu üç oyuncunun kendi karakterlennı çizışlerindeki ve basit olabilecek bir sorgulamayı imgelem dizgesi- ne çevirmenlerindeki başanlan övgüye değer nitelikte. Mustafa Kurt'un yorumunu oyun- cular aynı açıklıkla sahneye taşıyorlar ve ti- yatro ile gerçeğin, tiyatro ile yaşamın ne ka- dar iç içe olduğunu göstermesi açısından da ilginç bir oyun sergiliyorlar. Özetle, Adana Devlet Tiyatrosu'nda usta yazanmız Anday'a yakışır bir oyun sergileniyor. • Harry Potter ve Sıriar Odası / Harry Potter and The Chamber of Secrets J K. Rowling"in çok satan romanından sınemaya uyarlanan Harry Potter serisının bu bölumunde Harry. büyucülük okulundaki ikincı yılındadır. Tüm amacı daha iyi bir büyücü olmak ve sıriar odasına girip karanhk guçlere iyi bir ders vermektır. Chris Columbus'un yönettıSı fılmırı başrollerinde Danıel Radcliffe, Emma Watson. Rupert Gnnt, Kenneth Branagh, Robbie Coltrane ve Richard Hams ver alıyor. (Alhtmzade Capitol, Ataköy Atrium, Ataköy Galerıa, Avcılar Avşar, Büyükçekmece Favon, Beyhkdüzü AFM, Bayrampaşa Cinebay, Bağıclar Site. Bahçelıevler Holıdaypiex, Bahçetievler KadirHas, Bahrköy AFM. Bahrköy Avşar, Bakırköy lncirli, Beykoz Acarkent, Beykoz Karya. Beyoglu AFM, Çemberlitaş Şafak, Etıler AFM. Fenerbahçe AFM. Fındıkzade Cinemars. G.O.P Mass, Idealtepe Mass, Kadıköy As. Kadıköy Sürey, Kavacık Boğaziçı. Kozyalağı Cmepol, Maltepe Karya. MaslakSeba, Mecidiyeköy Odeon, Ortaköy Feriye, Osmanbey Cazı. Pendık Oscar, Silivri Cinecity. Şaşhnbakkal Beko. Şaşhnbakkal Çarşı. Şışli Atlantis, Şışli Kent, Üsküdar Moııegold. Zeytınburnu Cinecity) • Çılgın Kızlar / The Banger Sisters 196Ö'lı yıllarda birlikte çılgın bir gençlık geçıren Suzette ve Vinrue 20 yıl sonra tekrar bir ara>a gelirler Garson olan Suzette eskı çılgınlıklanna devam ederken. Vinnie ise çok degişmiş. sosyetık bir kadın olup çıkmıştır. Yönetmenhğını Bob Dolman'ın vaptığı fılmın başrollerinde Goldıe Hawn, Susan Sarandon ve Geoffrey Rush oynuyorlar. (Beyoglu Atlas, Beyoglu Sınepop. Şışli Movieplex, Nişantaşı Movıeplex. Mecıdıveköy Odeon, Etıler Movıeplex. Bahrköy 74, Galerıa Prestige. Kadıköy Tepe. Kadıköy Rexx. Altumzade Capitol, Suadiye Movieplex) • Balistik / Ballistic: Ecks Vs. Sever Mikroskobik boyutta bir suıkast cıhazının üretilmesı, tüm dünya güçlerinı cıhazı ele geçırmek adına tehlıkeli bir yanşa sürukler Basrollennde Antonıo Banderas ve Lucy Lıu'nun oynadıklan fılmın yönetmeni Kaos. IAltumzade Capitol. Avcılar Avşar. Bahrköy Avşar, Bevhkdüzü AFM. Beyoglu AFM, Galerıa Presnge. G.O.P. Mass. Kadıköy AFM, Kadıkö\ Hollyvood, Kavacık Boğaziçı, Ümramye AFM. Üsküdar MavıGold. Zevrinburnu Cinecitv) • Benim Kanm Artist / Ma Femme Est Une Actrice Sinema dünyasındakılenn aşk ılişkılennı ele alan fılmde ünlü bir fılm yıldızıyla evli olan bir spor muhabınmn başından geçen komik olaylar anlatılıyor Fılmın yönetmeni Yvan Attal Basrollennde Attal'ın yanı sıra gerçek yaşamda da eşi olan Charlotte Gainsbourg oynuyor. /Altumzade Capitol. Beyoglu Pera, Kadıköy Broadway. Nişantaşı Movieplex, Şişli Movieplex, Ortakö\ Ferıve) • Gençlık Ateşi / Siap Her She's French! Starla Grady, Teksas'ın küçük bir kasabasmda Splendona Lısesı'ndeki ponpon kızlann lidendır Hayatmın her dakikastnı planlamıştır \ e hiç kimsenın planlanm değiştiremeyeceğını düşünmektedır. Ta kı, bir değışım programıyla Fransız bir ögrencı aıiesine konuk olana kadar. Yönetmenliğini Melanıe Mayron'un yaptığı filmın başrolleriru Piper Perabo, Jane McGregor, Trent Ford ve Mıchael McKean paylaşıyorlar (Avcılar NeM Fılm. Beyoglu AFM, G O.P. Mass, Idealtepe AFM, Kadıköy AFM, Kadıköy Atlantis, Kadıköv Tepe, Mecıdiveköv Odeon, Ortaköy AFM, Şişli Kent) • Kızıl Ejder / Red Dragon Başrollerini Anthony Hopkıns, Ed\vard Norton. Ralph Fıennes ve Harvey Keitel'ın paylaştıklan filmın yönetmeni Brett Ratner Fılmde FBFdan emeklı olmaya hazırlanan Wıll Graham. kentte terör estıren bır katılın ızını surmesı ıçın gore\e çağnlır \e Dr. Hannıbal Lecter'dan yardım ıster (Akatlar AFM, Altumzade Capitol, Ataşehir AFM, Bahçelıevler Hohdayplex. Bahrköy AFM. Bahrköy Avşar. Bahrköy Renk, Beyhkdüzü AFM. Beyoglu AFM, Beyoglu Atlas, Çemberlitaş Şafak, Elmadag Shop&Miles, Etıler AFM, Etiler Movıeplex, Etıler Cinecity, Fenerbahçe AFM, Idealtepe AFM, Kadıköy As, Kadıköy Cmemaxx, Kadıköy Rexx. Kavacık Boğaziçı, Kozyatagı Cmepol, Maslak AFM, Maslak Seba. Mecidiyeköy Odeon. Ortaköy AFM, Pendık Güney Sılıvn Cinecity. Suadiye Mo\neplex, Şaşhnbakkal Beko, Şışli Movıeplex, Teşvıhye AFM, Umramye AFM, Yeşılköy Cinecity, Zeytınburnu Cinecity) • Beyaz Zakkum / White Oleander Şaır Ingnd ve 12 yasındakı kızı Astrid'ın sıradan yaşamlan Barry Kolker adlı bir adamın gelişıyle değışir. Barry 'y e âşık olduktan sonra terk edılmeyı hazmedemeyen lngrid, beyaz zakkum çiçeğinin zehnyle Kolker'ı öldürür. (Ataşehir AFM, Altumzade Capitol, Bahrköv AFM, Beyoglu Lale, Beyoglu AFM, Etıler AFM. Fındıkzade Cinemars, Idealtepe AFM, Kadıköy Tepe, Kadıköy Ocak, Kozyatagı Cinepol, Mecidiyeköy Odeon, Osmanbey Gazı. Şaşhnbakkal Beko, Şişli Kent. Teşvihye AFM, Yeşılköy Cinecity, Zeytinburnu Cinecity) • Kazara Zengin / Mr. Deeds New Hampshıre'ın Mandrake Falls kasabasının tek pızza salonu Deeds Pızza'nın sahıbı olan Longfellow Deeds, sıradan. mutlu \e sevgı dolu bir adamdır. Bir gün tüm yaşamı, uzun zamandır kayıp olan akrabası Preston Blake'ten kalan 40 mılyon dolarlık mırasla bütünüyle değişır. Yönetmenliğini Steven Bnll'ın yaptığı filmin başrollennı Adam Sandler, Wınona Ryder, Peter Gallagher paylaşıyorlar (Avcılar .Ven Films. Beyoglu AFM, Çemberlitaş Şafak. Kadıköy As, Kadıköy Atlantis. Kavacık Boğaziçı) • Azap Yolu / Road to Perdition Başrollerinde Tom Hanks. Paul Newman ve Jude Law'un oyTiadjklan filmin )önetmenı Sam Mendes Film. oğlunun gözünde bır kahraman olan bır adamın gangsterler dünyasındaki tehlıkeli, genlımlı, cesaret dolu macerasını ve olanlan ızleyen küçük bır çocuğun öyküsünü anlatıyor (Beyoglu Sınepop. Beyoglu Atlas, Şişli Movıeplex, Nışanıaşı Movıeplex, Mecidiyeköy Odeon, Etiler Movıeplex, Maslak Seba, Çemberlitaş Şafak, Bahrköy Avşar, Zeytinburnu Cinecity, Ataköv Galeria. Avcılar Avşar, Bahçelıevler Holidayplex, Kadıköy Tepe, Kadıköy Kadıköy: Kadıköy Moda. Altumzade Capitol, Suadiye Movıeplex. Ümramye AFM, Pendık Oscar) • Hz. Muhammed (S.A.V): Son Peygamber Yapımcılığını Badr Internatıonal'ın yaptığı animasyon filmin senaryosu Brian Nissen'e, müzigı Wıllıam Kidd'e aıt Volkan Severcan ve Ayhan Kaya'nın seslendırdıklen fılm. Hz. Muhammed'e peygamberliğın inışınden Hendek Savası sonrası Muslumanlann Mekke'ye dönerek putlan yok etmesıne uzanan süreci anlatıyor. {Altumzade Capiıol. Bahçelievler Holıdavplex, Bahçelievler KadirHas. Beyoglu AFM. Fatih Feza. G.O.P Mass, Idealtepe AFM. Kadıköy As. Kadıköy Atlantis. Kozyatagı Cmepol, Maltepe Grandhouse. Merdıvenköy Halis Kurtça Kültur Merkezi. Osmanbey Gazı, Pendık Güney. tmranıye AFM. Zeytınburnu Cinecity. Silivri Cinecity) • Işaretier / Signs Yönetmenliğini M Nıght Shyamalan'ın yaptığı, basrollennde ise Mel Gıbson \e Joaquın Phoenıx'in o>nadıklan fılmde, bır gün tarlasında dunyanın çeşitlı ülkelenndekıne benzer. de\ boyutlarda geometnk sembollerle karşılaşan bır çıftçının yaşadığı genlım ve gızem dolu macera anlatılıyor (Avcılar Ne* Fılm, Bagcılar Site, Başrampaşa Cinebay, Beykoz Acarkent, Beyoglu AFM, Büyükçekmece Favon, Kadıköy As, Kadıköy Atlantis, Kozyatagı Cmepol, Osmanbey Gazı, Pendik Güney) • Büyük Adam Küçük Aşk Yönetmenliğini Handan îpekçfnin yaptıgı filmın basrollennde Dılan Erçetın. Şükran Güngör ve Füsun Demırel yer alıyor. IBahrköy lncirli, Beyoglu Lale, Osmanbey Gazi) • Yeni Başlayanlar İçin ftafyanca / Italiensk for Begyndere Yönetmenliğini senaryo>*u da yazan Lone Scherfıg'ın yaptığı fllmın başrollerinde Anders W Berthelsen, Peter Gantzler. Lars Kaalund. Ann Eleonora Jorgensen, Anette Stovebaek, Sara Indrio Jensen ve Rikke Wölck yer alıjor. (Altumzade Capitol. Bahrköy tncirli, Beyoglu Alkazar) • Konuş Onunla / Talk to Her Yönetmenliğini Pedro Almodovar'ın yaptığı filmin başrollenni Javıer Câmara, Dario Grandinettı \e Geraldıne Chaplın paylaşıyorlar. (Beyoglu Alkazar, Beyoglu AFM. Levent Sinema TÜRSAK) • Insomnia Yönetmenliğini Chnstopher Nolan'ın yaptığı fılmde Al Pacmo, Robın Willıams. Martin Donovan ve Hillary Swank rol alıyorlar. (Bayrampaşa Cinebay. Beykoz Acarkent, Büyükçekmece Fa\on, Kadıköy Rexx, Pendık Oscar, Şişli Movıeplex) • Azınlık Raporu / Minority Report Başrollerini Tom Cruise, Colın Farrell ve Max \'on Sydow'un paylaştıklan filmin yönetmeni Steven Spıelberg (Kadıköy Kadıköv, Kavacık Boğaziçı/ • Bir Kadın Yaratmak / Simone Başrollerinde Al Pacıno \e Rachel Roberts'm oynadıklan filmin yönetmeni Andre» Niccol. (A vcılar ,Vew Fılms, Bagcılar Site, Pendık Güney) • 9 Kimsesiz sokak kızı Kırpi'mn öldürülmesinın ardmdan tüm mahalleyi sorguya çeken polis, sorgulama sırasında çok ilginç bılgilere ulaşır. Başrollerinde Ali Poyrazoğlu, Fikret Kuşkan. Cezmı Baskın. Serra Yılmaz, Ozan Güven. Esın Pervane ve Rafa Radomıslı oynuyor. Fılmın yönetmem senaryoya da imzasını atan Ümıt Ünal. (Kadıköy Atlantis) SİNEMA TELEFONLARI Akatlar AFM Mayadrom 284 5? 06, Altunizade Capitol 651 33 30 Ataköy Atrium 559 80 63. Ataköy Yunus Emre /W 38 94. Avcılar IGS Cinemetro 676 74 94. Avcılar Standart 695 36 45. Bahçelievler Holiday- plex 441 21 09, Bahçeşehir Cinemax 669 64 (K>. Bakırköy Avşar 583 46 02, Bakırköy AFM Carousel 571 83 80, Bakırköy lncirli 572 64 39, Bakırköy Renk 572 18 63, Bakırköy Sinema 74 5 72 04 44, Bayrampaşa Cinebay 613 14 77. Beylikdûzü AFM Migros 852 01 90. Beyoglu Akademi 251 ?4 84, Beyoglu Alkazar 293 24 66. Beyoglu Atlas 252 85 76, Beyoglu Beyoglu 251 32 40, Beyoglu Emek 293 84 39, Be- yoğluFitaş2-/9W «.Beyoğlu Lale 249 25 24. Beyoglu Pera 251 32 40, Beyoglu Sınepop 251 11 76. Büyükçekmece ANcent 2000 889 04 27, Büyükçekmece Favori 882 08 64. Çemberlitaş Şafak 516 26 60. Etiler AFM Akmerkez 282 05 05. Etiler Movieplex 284 30 05. Etiler Parliament Cinema Club 263 18 38. Fatih Feza 631 1608. Fenerbahçe AFM Pyra- mid-*74 9000. Fındıkzade Cin- emars 633 4112. Florya Pres- tige 663 28 86, Galeria Pres- tige 560 72 66, Gaziosman- paşa Cinemass 578 50 62, Harbiye As 247 63 15. Idealte- pe AFM 489 08 66. Kadıköy As 33600 50. Kadıköy Atlantis 336 06 22, Kadıköy Bahariye 414 35 05. Kadıköy Broadway 346 14 81, Kadıköy Hakan 337 96 37, Kadıköy Hollywood 338 90 76. Kadıköy Kadtköy 33 7 74 00, Kadıköy Moda 5i 7 01 28, Kadıköy Ocak 336 37 71, Kadıköy Rex 336 01 12, Kadıköy Süreyya 336 06 82, Karagümrük Feza 631 16 08, Kozyatagı Cinepol 362 51 00, Levent Kültur Merkezi TÜR- SAK Sineması w212ı 325 4331, Maltepe Grandhaus 442 60 30. Maslak AFM Princess 285 06 95, Mecidiyeköy Cineplex Odeon 216 37 90. Nişantaşı Moviepfex 219 09 60. Ortaköy Feriye 236 28 64. Ortaköy AFM Princess 236 20 72, Osmanbey Gazi 247 96 65. Pendik Güney 3541388. Pendik Oscar 390 09 69, Silivri Maxi Parliament 736 01 60, Suadiye M&S Cinemax 467 44 68. Suadiye Movieplex 38524 49, Şaşkınbakkal Cine- max M&S 46^44 6S. Şişli Kent 24162 03. Tatilya Drive Inn 852 05 55. Teşvikiye AFM Erics- son 224 05 05. Topkapı Sur 523 67 12. Ümraniye AFM Princess 461 03 «.Yeşilçam 293 68 00. Yeşilyurt Parliament Cinema Ctub 662 25 70. ESİNTİLER ZEYNEP ORAL liyatroyu Seviyorum Yaşamım boyunca kim bilir kaç akşam karanlık bir salonda koltuğuma yapışmış, soluğumu tutmuş, perdenin açılmasını beklerken, o sonsuz heyecanı duydum. Biraz sonra perde açılacak ve sahnenin aydınlığından sonsuz bir birikim, bir aşk, bir tutku, bir ışık bana ulaşacak... Soluğumu tuttuğum o an, içimde duyduğum he- yecan ve tüm beklentilerim için sevdim ve seviyo- rum tiyatroyu. Perde açıldı. Yüzyıllar öncesinden günümüze uzanan zaman diliminde bırileri önce düşledi bu oyunu. Düşünü, sözcüklere, yazıya döktü... Birileri bu yazıları kendi düşleri saydı; yeniden ama bu kez sahne üzerinde yarattı... Birilerinın bu düşleri baş- kalarının düşleriyle örtüştü; yoruma, müziğe. deko- ra, aksesuvara, ışığa, koreografiye, devinime, sese, sessizliğe dönüştü... Birileri oyunculuk gücüyle, bu düşleri yeniden yorumlayıp bana iletti... Bütün bu birikımler için; düşleri gerçek kıldığı için; gerçeği yeniden var ettıği için; gerçeklerle düşleri yeniden yeniden çoğalttığı için sevdim ve seviyo- rum tiyatroyu. Onca emek, onca alın teri, onca yaratıcı güç, on- ca coşkuyu bir arada yoğurduğu için sevdim ve se- viyorum tiyatroyu. Tiyatro, tüm sanatlar içinde en "araasız" olanı, en dolaysız olanı... Sahnede bir ınsan ve sahneyi izle- yen bir insan... Insandan ınsana bu dolaysız ilişki için, bu ilişki kaçınılmaz olduğu için sevdim ve se- viyorum tiyatroyu. Bütün bunlar bir yana, sahnede izlediğim ne çok oyunda, dunyanın ve ınsanın değişebılirliğine tanık oldum... Bildiğim ya da hıç bilmediğim dünyalar, toplumlar, bireylerle yüzleştim... Kendimı ararken sahnedekiler aracılığıyla ötekileri keşfettim, ötekile- ri tanımaya çalışırken kendimı buldum, onlar aracı- lığıyla kendimi sorguladım... En sıradan, en olağan sandığım bır durumun, bır olayın, ne denli sıra dışı ya da olağandışı olduğunu kavradım... Belki soru- lanma yanıt bulamadım ama sorularımı çoğalttım... Sahnedeki bir söz, bir duruş, bir bakış, bir renk, bir ışık, hiç bilmediğim, hiç dokunulmamış duygu- larımı, düşüncelerimi, düşlerimi harekete geçirme- ye yetti... Işte bütün bunlar için de sevdim ve seviyorum ti- yatroyu. Tiyatroya bir şeyler öğrenmek için değil, tat al- mak, keyif almak için gittim. Ama çok kez tiyatro- dan bir şeyler öğrenmiş olarak çıktım. Sahnede izlediklerimden en çok sahici olanla ya- lan söyleyeni; samımi, dürüst olanla, ikiyüzlülüğü, riyakârlığı ayırt edebilmeyi öğrendim. Sorgulamayı, araştırmayı öğrendim. Aldığım tatları, dünya nimet- lerini, ınsanoğlunun yaratıcı gücünü ve sahne coş- kusunu paylaşmayı öğrendim. Bu öğrendiklerim için sevdim ve seviyorum tiyat- royu. Tarih boyunca siyasal güçler, dinsel kurumlar, ol- dum olası tiyatro sanatına karşı çıktılar. Şiddetle, baskıyla yok etmeye çalıştılar. Ulkernizde de tiyat- ro, bu şiddetten, bu baskıdan bolca nasibini aldı. Belki daha da kötüsü, yok sayıldı görmezlikten gelındi. Ucuz, kolay, yoz olan pohpohlanıp alkışla- nırken, bunlara yayınlarda sayfalar ve saatler ayn- lırken tiyatro, değer hiyerarşısınde en geri sıralara itildi. Bence bu ülkede hiçbir zaman tiyatroyu seve- ceksin, tiyatroya gideceksin diye maddi ya da ma- nevi hemangi bir baskı yapılmadı ama, tiyatroya git- meyeceksin, tiyatroyu sevmeyeceksin diye çok ya- pıldığını biliyorum. Ama yine de seksen milyonluk ülkemde iki avuç insan, tiyatro yapmaktan vazgeçmedi. Sevdikleri için, inandıkları için, istedikleri için, içlerine tiyatro ateşi, tiyatro tutkusu düşmüş olduğu için, seyirciy- le yüz yüze gelmek dışında hiçbir karşılık bekle- meksizin kendilerini bu sanata adadılar. Zaten ben de bu yazıyı, bir süre önce, tiyatrodan nefretlerini, tiyatrodaki sıkıntılarını dile getiren Pe- rihan Maden'in (Radikal) ve Gülay Göktürk'ün (Va- tan) köşe yazılarına cevap olsun diye yazmadım. Önünde sonunda herkes diledıği gazeteyi, dilediği köşeyi okumakta okumamakta özgür olduğu gibi, tiyatroya gidip gitmemekte, sevip sevmemekte de özgür. Ben bu yazıyı, bu ülkede yıllarını, gecelerini, gün- düzlerinı, emeklerini, alın terlerini, çabalarını, yara- tıcılıklarını, düş güçlerıni, düşüncelerini, varlıklannı tiyatroya vermiş, tiyatro ateşiyle tutuşan tiyatro sa- natçıları için yazdım. Onlara duyduğum sonsuz say- gıyı ve sevgiyi, sizlerle paylaşmak için... e-posta: zeyneporal.com faks:(0212)25716 50 BUGUN • AKM BÜYÜK SALON'da 11.00'de şef Erol Erdinçin yöneteceği, îris Şentürk (piyano), Münif Akalın ın (viyolonsel) solist olarak katılacağı îstanbul Devlet Senfoni Orkestrasrnın konseri ve 15.30'da İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nin 'llişkiler' balesi. (0 212 251 56 00) • AKM KONSER SALOlVU'nda 11.00'de İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nin 'Uyuyan Güzel' adlı çocuk müzikali. (0 212 251 56 00) • CEMAL REŞtT REY'de 20.00'de Mehmet tkiz / Mozaique konseri. (0 212 232 98 30) • NARDİS'te 22.30da Ayten Alpman ve Selçuk Sun Trio konseri. "(0 212 244 63 27) • İŞ SANAT'ta 19.30'da Senfonik Orkestra eşliğinde MFÖ konseri. (Biletix: 0 216 454 15 55) • BABYLONda 23 OO'te Dj Yakuza & Morat Uncuoğlu'nun performansı. (0 212 292 73 68) • OYUN ATÖLYESİ'nde 20.30'da Zuhal Olcay'ın 'Siyah Beyaz' dinletisi. (0 216 345 39 39) • TARIK ZAFER TUNAYA KÜLTUR MERKEZİ'nde 19.00'da İstanbul Tasavvuf Musikisi Topluluğu'nun konseri. (0 212 293 12 70) M RİTÜEL KİTAP-KAFE de 19.00'da 'Asü Erdoğan'la Çağımız ve Öykücülüğümüz' konulu söyleşi. (0 212 243 13 91) • YENİ YÜKSEKTEPE KÜLTUR DERNEĞİ KADIKÖY ŞUBESİ nde 16 OO'da Nilüfer İlgürel'ın 'Bir Filozofun İç Hazinesi' konulu konferansı. (0 216 418 11 07)