Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
1 7 KASIM 2002 PAZAR CUMHURİYET SAYFA
ROPORTAJ
İNSANIN SERÜVENİ TURHAN SELÇUK
A3DDI-CAN3AZ'
IS
HAHÎKCİID2
KACSHXIAHI
KI5IM
BÎHD2.N*
Herakles Hn yeraltı dünyasına indiği efsanelerle dolu gizemli mağara
Karadeniz kıyısındaki
Ereğfi.admı mtoJojik kab-
raman Heraklesten alı-
yor. Karadeniz Eregji'nin
kömürü. demir-çeliği, çi-
leği, balığı kadar Herak-
les'in ölüler ülkesine indi-
ği mağarası da ünlü~
'A
Cehennemina
G
üneşi gören
bülbüller, sakalar ve
serçeler ağaçlann
tepesinde ötüşüp
duruyor. Belki
gizliden gızliye öpüşiiyorlar da.
Ama gürgenlerin, palamutlann,
kavaklann tepelerinde kuşlan
görmek zor; dallar ve yapraklar
birbirlerine sarmalanmış. Ayazma
deresi vadınin altında uzanıyor.
Vadinin ve derenin çok ama çok
eski çağlardaki adı Akheron.
Akheron kim mi?
Hani şu mitolojınin tannlan ile
devleri arasındaki savaşta
susuzluktan kınlan devlere su
verdiğı için Zeus tarafından
lanetlenerek yeraltına kapatılan
güneşle toprağın talihsiz oğlu.
Akheron vadisi, Karadeniz
Ereğli'nin içinde sayılır. Koruma
altına alındığı için birkaç yapı
dışında bekâretini koruyor. Çayır
çimen uzanıp giden vadinin
aslında pek bir özelliğı yok.
Kharon gibi.
Kharon kim mi?
Hani şu mitolojı denen masal
dünyasında ölülerin ruhlannı
Akheron deresınden sandalıyla
karşı kıyıya geçiren görevli.
Bütün özellik karşı kıyıda.
Zaten biz de bu kıyıda ve
Cehennemağzı Mağarası 'nın
önündeyiz.
Ürkütücü ama glzemll
Karadeniz Ereğh her ne kadar
kömürü, demir-çeliği, çileği ve
balıkçılığı ile ünlü ise de dünya
çapındaki ününü Herakles'ten ve
antik çağın efsaneleri ile
bezenmiş Cehennemağzı
Mağarası'ndan kazanmış olmalı.
Cehennemağzı Mağarası'nın ağzı,
Akheron vadisinin yamacında
ağaçlann arkasına saklanmış
sıradan bir oyuk gibi duruyor...
Dapdaracık bir girişi var. Ustelik
oyuktan sonrası bir çukur gibi
dımdik. Mağaraya ıri kayaların
arasına yerleştirilmış demır
basamaİdı bir merdivenle iniliyor.
Ürkütücü ama gizemli...
Kharon'un sandalına bındirip
getirdiği ruhlar yeraltı dünyasına
gitmek üzere buradan geçiyordu...
Herakles de buradan geçerek
mağaraya girmişti.
Biliyor musunuz, Kharon,
Herakles'i sandalına bindirmek
istememiş. HerakJes, kürekle
dövmüş Kharon'u ve öyle
geçebilmiş karşı kıyıya. Şimdi bu
kıyıya derenin yanındaki yoldan
otomobille rahatça gelinebiliyor.
Herakles'in buraya gelişinin
nedenine gelince.
En son ve en zor görev
Bir cinnet sırasında tüm
çocuklanru öldüren Herakles'üı
suçlannın kefaretini ödeyebilmesi
için imkânsız gibi görünen on iki
işi başarması gerekiyor.
Cehennemağzı Mağarası'na gelişi
kendisine verilen en son ve en zor
görevle ilgilı. Herakles,
hiçbir ölümlünün
giremediği, girenlerin
de geri gelmediği ölüler
ülkesine gidecek, Atüıa
krah Theseus'u
kurtanp yeryüzüne
getirecek ve yanına
Kerberos'u da alacak...
Kerberos kim mi?
Ölüler ülkesinin, yani
yeraltı dünyasının
tannsı Hades.
Görünmezbiri...
Kerberos, Hades'in
köpeği; üç başlı, yılan
kuyruklu bir canavar.
Yeraltı dünyasının
dünyaya açılan dış
kapısı işte burası
Cehennemağzı
Mağarası! îçerisi
cehennem değil sanki
cennet. Dışansı sıcaksa
mağara serin; dışansı
soğuksa mağara ıhk.
Dağın içinde. sarkıtı ve
dikiti olmayan, alçak
tavanlı büyücek bir
boşluk. Bir kenarda
göleti andıran ve
derinliği 4.5 metreyi
bulan bir su. Akar bir
su; bir yerlerden
geliyor bir yerlere
gidiyor. Ortam hiç de
masaldaki gibi korkunç değil.
Hatta huzur verici... Kaya
duvarlarda yüzlerce yıl
öncesinden günümüze mumlar
yakılmış; isleri duruyor.
Aydınlatma ve adak için olsa
gerek. Taşlara çeşitli motifler
kazınmış; mağara belli ki ibadet
için kullanılmış.
Herakles masaldaki macerasında
karanhğın içine dalıyor. Zifiri
karanlık. Şimdi elektrik ampulleri
aydınlatıyor içeriyi; mağara
Kültür Bakanlığı'nın
denetiminde; görevliler eşliğinde
geziliyor.
Herakles'in etrafinı görmesi
gerekmiyor.. çünkü Athena ve
Hermes'in Hades"ten çaldığı
görünmezlik maskını takıyor
yüzüne. Ilginçtir, yörede insan
yüzüne oturan mermer bir maskın
toprak altından çıktığı anlatıhyor.
HerakJes, dönüşte maskı çıkanp
atmış olabilirmi!
Cehennemtn kapısıt
Cehennemağzı Mağarası'nın bir
kenannda iki kaya arası kör bir
bıçakla kesilmiş gibi. Karanhğın
derinliğine doğru uzayıp giden
dar bir yank. Bazen yandan,
bazen tepeden iyice daralan bir
kara boşluk. Mağaradaki
görevlinin anlattığına göre
yeraltına giden kapı işte tam
burası! Burada canavar köpek
Kerberos olmalı... Tunç sesi ile
kayalan titretmeli.
Cehennemağzı Mağarası'nı
Eduard Bore adında bir gezgin
bulmuş. 1840 yılında Karadeniz
Ereğli'ye gelmiş; üç gün kalmış;
ilei. erakles bir
cinnet anında tüm
çocuklanru öldürür.
Suçunun kefaretini
ödemek için
kendisine verilen
birbirinden zor on iki
görevi yerine
getirmek zorundadır.
Son görevi, hiçbir
canlımn giremediği,
ölülerin de dışan
çıkamadığı
yeraltındaki ölüler
ülkesine inmek ve
Atina kralı ile üç
başlı, yılan kuyruklu
canavar köpek
Kerberos'u geri
getirmektir.
dere tepe dolaşıp mitolojideki
mağaraya ulaşmış. Ereğli'nin
tarihi Hitit öncesi tunç çağına
kadar iniyorsa da bilinen ilk adı
Heraklia. Herakles'ten gelen
sözcük zamanla Ereğli'ye
dönüşmüş. Eduard Bore,
Ereğli'ye gelmekle doğru iz
sürmüş...
HerakJes ise mağarada pek iz
sürmeden ölüler ülkesinin tannsı
Hades'in tahtının önüne kolayca
gelmiş. Gelişinin nedenini
anlatmış; Theseus'u ve
Kerberos'u dünyaya geri
götüreceğini söylemiş. Hades,
"Bir koşufla" demiş, Kerberos'u
silah kullanmadan yakalamasını
istemiş. tki kayanın arasındaki
yanktan geçmek kolay değil.
Bazen, karnı içe çekmek
yetmiyor, kaburga kemikJeri
kayaya sürtüyor. Zemin ise yamru
yumru kayalarla dolu.
Kayanın soğuk yüzü ile burun
buruna gelince nefes almak
zorlaşıyor. Bu yanktan 30 metre
kadar gidilebildiği söyleniyor.
Birkaç metre sanmm yeterli.
Bir zamanlar yanğın sonuna
kadar gidenler, yenı bir dehlizden
yerin altı yerine dağın tepesindeki
Bizans kale kalınrısına ulaşmış.
Herakles, Kerberos'un karşısına
silahsız bir şekilde çıkmış.
Zehlrll otların sırrı
Köpek, kulaklan sağır edercesine
havlayarak saldınnca Herakles, üç
başının birleştiği yerden yakaJayıp
boynunu sıkmış. O kadar kuv\r
etle
sıkmış ki, birkaç ısınğa rağmen
köpek boğulduğunu sanıp kendini
bırakmış. Herakles de Kerberos'u
bağlayıp yanına Theseus'u da
alarak Hades'in izniyle ölüler
ülkesinden aynlmış.
Doğada zehirli otlar vardır...
işte onlar Kerberos'un ağzından
akan zehirli köpüklerin bulaştığı
bitkilerden geliyor. Cehennemağzı
Mağarası'nın yorgunluğunu
atmak için Karadeniz Ereğli'de
deniz kıyısındaki bir balık
lokantasına girdiğinizde ise
balığın yanında yeşillerle bezeli
salata çok iyi ge'
:
yor...
ÎSTANBUL'UN KULELERİ...
Enson
Tİyaretçileri
turistler
HtLALKÖSE
Yüzvıllardır tstanbul'a göz kulak olan kuleler,
görkemli görünüşleri ile de birçok sanatçıya ilham
\erdiler. Yıllar boyu çeşitli görevlerüstlenerek
tstanbullulann güvenliğini sağlayan kuleler,
şimdilerde yerli ve yabancı turistlere ev sahipliği
yapıyor.
HezarfeıTden Genç Osman'a
Her yaştaki
Cenevizlilerin geceli
gündüzlü çalışması ile
1349 yılında inşa edilen
Galata Kulesi, o yıllarda
yabancılan gözleme ve
gemilere yol gösterme
kulesi olarak kullanılmış.
Haliç'in kuzeyinde
Boğaz'a ve Marmara'ya
hâkim bir şeJdlde yapılan
kuleye, Bizanslılar
"BüyükBurç",
Cenevizliler ise "tsa
KulesJ" adını verdiler. 3.
katından itibaren
Türklenn tamamladığı
kule, 16. yüzyılda
tersanede çahştınlan
Hıristiyan esirlerin
bannağı olarak 17. yüzyılda ise tersanenin gemi
levazımı amban olarak kullanılır. Yine 17.
yüzyılda kuleden Hezarfen Ahmet Çelebi, kendi
yaptığı kanatlarla uçarak Üsküdar'da Doğancüar'a
iner. A>nca Osmanlı Padişahı Genç Osnıan (II.
Osman) da burada hapsedilmiştir. 1874'ten
itibaren yangın gözetleme ve haber verme santralı
haline getirilen kule, şu anda îstanburun en
önemli turizm mekânlanndan biri durumunda.
Bugün ha\^ 'yeşfl
5
Beyazıt Kulesi, yıllar boyu yangın gözetleme
kulesi olarak kullanıldı. Sonraki yıllarda ise
tstanbul halkına hava durumunu renkli ışüdarla
duyurdu. 85 metre yüksekliği ve 180 basamağı
olan kule Î.Ü.'nün merkez kampusunda
bulunuyor. 1746'da ahşaptan yapılan kule. 1849'da
değıştirilerek bugünkü şeklini aldı. Kule,
günümüzde, itfaiye gruplan arasındaki
koordinasyonu sağlamak amacıyia kullanılıyor.
Efsanekrde yaşayan kule
Fener, gözetleme kulesi, zindan gibi değişik
amaçlarla kulanılan Kız Kulesi. 2 bin 500 yıllık
bir geçmişe sahip. Efsanelerde adı âşıklarla anılan
kule. Üsküdar kıyısında denizın ortasında
bulunyor. Pek çok sanatçıya esin kaynağı olan Kız
Kulesi'nin tarihi. mitoloji ile kanşır. Sestos'taki
Afrodit Mabedi rahibelerıneden Hero, Abidos
Köyü'nden genç Leandros a tutulur. Genç âşık
her gece denizi yüzerek geçer ve sevgilisi ile
buluşur. Bir firhnada rüzgâr, kulenin fenerini
söndürünce yolunu şaşıran genç boğulur. Ertesi
sabah cesedi bulunduğunda Hero da kendini
sulara atarak intıhar eder. Türk edebiyahndaki
hikâyesi ise şöyle: "Padişahın biri çok kskandığı
laznu bir falcının haber verdiği yılan tehHkesinden
korumak üzere vapürdığı bu deniz köşküne
kapaur. ama günün birinde üzüm sepeti içinde
gelen bir yılan kızı sokarak öldürür." Bizans
tmparatoru Manuel Komnenos tarafından
yaptınldığı bilinen Kızkulesi, bir tehlike anında
kenrin savunması amacıyia inşa edilmiş.
Istanbul'un fethinden sonra yıİalıp yerine tekrar
yaphnlan kule, çeşitli nedenlerle değişikliğe
uğramış. Tarih boyunca fener gözetleme kulesi,
zindan gibi değişık amaçlarla kullanılan alh katlı
kuleyi Bizanslılar cezaevi ve gümrük karakolu,
18. yüzyıldan sonra da Osmanlılar sürgün ve
hükümlülerin kaldığı cezae\i olarak kullanmış.
Şair ve yazar Sımay Akm'ın "İstanbuTun Nâznn
Planı" adlı kitabında yeralan Kız Kulesi ile ılgili
hikâye ise şöyle:
U
1827yıhnda,
Almanya'nın Brandenburg
kentinde Karl Detroit adında bir
çocuk dün>u>v
a geür. Aik içindeki
bir huzursuzhıktan dolayı bir
yetimhaneye gönderDen Karl,
gemflerde miço olarak çabşmaya
başladıktan sonra tstanbul'a geİen
bir genırve binerek tstanbul'a gefir.
Henüz on iki vaşında olan Karl
denize atlayarak Kız Kulesi'ne
doğru yüzer. Kendisini kurtaran
kule bekçisine geri dönmek
istemediğini söyler >«
tstanbul'da kahr. Mehmet Ali
Paşa yani Karl Nâzım
Hikmefin büjıik dedeskfir."
Kız Kulesi, tarhşmah bir
restorasyon sürecinden
sonra ziyarete açıldı.
Kulenin ziyarete
açılması aslına uygun
restore edilmediği
gerekçesiyle, çeşitli sivil
toplum kuruluşlannın
tepkisine neden oldu.