Catalog

3D OCAK 2002 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA hjJvOIN O J T L I / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Ayşekadın artık Ithai edilecek • İZ.VÜR (AA) - İzmir TicaretBorsası(tZTB) Bakliyatçılar Meslek Komıtesi Başkanı Özkan Başpınar, Türkıye'de yıJüc üretimı son 4 yılda 200 bın tonlara kadar ınen ayşe kadın fasulyenın 300 bin tonu aşan tüketimi bulunduğunu kaydederek "thracat giderek yok olurken ithalat arttı" dedi. Başpuıar, "Yerli üretımin düşmesı ıle ayşekadının artık kuması çoğaldı" dedı. Trabzon fimanı hareketlenecek • TRABZON (Cumhuriyet) - Afganistan'ın yeniden iman çerçevesinde bu ülkeye sağlanacak malzemelerin önemli bir kısmının Trabzon üzerınden gönderilmesi gündeme geldı. Bunun gerçekleşmesi halinde hem Trabzon limanı için önemli bir işlem hacmine ulaşılırken Afganistan'da ihtiyaç duyulan bazı malzemelerin ülkemizden sağlanması yoluna gidilebilecek. ozelleştipiliyor • ANKARA (ANKA) - Türkiye özelleştirme portföyüne, bu yıl doğalgaz sektörünü de alıyor. Eskişehir ve Bursa doğalgaz şehiriçi dağıtımının özelleştirilmesinin bu yıl içinde yapılması ve bu özelleştirmelerden en az 250 milyon dolar gelir elde edilmesi bekleniyor. Bursa ve Eskişehir doğalgaz şehiriçi dağıtımının özelleştirilmesine ilişkin karann Yüksek Planlama Kurulu'nda (YPK) alınması bekleniyor. Telekom'un abone sayısı artü • Ekonomi Servisi - Türk Telekom, Kasım2001 itibarıyla yaklaşık 1.4 milyon abonelığin iptal edildiğinı; buna karşılık 1.5 milyon yeni abone kaydedildiğini bildirdi. Türk Telekom"dan yapılan açıklamada. iptalleri yahıızca ekonomik krize bağlamanın ve Telekom'un 1.4 milyon abone kaybettiğini söylemenin yanlış olacağı savTinulurken Kasım 200 l'e kadar borç ödemesi ya da nakil, telefon değişikliği nedeniyle 1 milyon 366 bın 939 telefon aboneliğinin iptal edildiği; buna karşılık 1 milyon 533 bin 482 de yeni abonenin kaydedildiğı bildirildi. Azerbaycan Migros yenilendi • İSTANBIIL (AA) - Migros, yılın ilk açılışını Azerbaycan'da Ramstore ile gerçekleştirdi. Migros'un ilk yurtdışı mağazası olan Ramstore Hataı, geçen yılkı yangmdan sonra 4.5 milyon dolarhk yatınmla yenilendi. Yan ünıteleri ilebırlikte 10 bin metrekare inşaat alanı üzerine kurulan Ramstore. 2 bin 500 metrekare kapalı alanda hizmet veriyor. Ramstore Hatai'nin yeniden açüışı ile birlikte Azerbaycan'daki mağaza sayısı 4'e çıkarken toplam Ramstore sayısı 17'ye yûkseldi. Ramstore'un Moskova'da 9. Azerbaycan'da 4, Kazakistan'da 3 ve Bulgaristan'da 1 mağaza ve alışvenş merkezi bulunuvor. Tekel'in bu yıl son kez yapacağı destekleme alımlan belli oldu. Ortalama artış yüzde 35 Tütünüretidsine son destek• Ege, Karadeniz ve Marmara, Doğu ve Güneydoğu olmak üzere dört ayn tütün alım fiyatı açıklayan Karakoyunlu, yüzde 35'lik artışın en iyi fiyat olduğunu söylerken üreticiler "Girdilerin yüzde 90 arttığı bir ortamda bu artış yetersiz" dediler. Ekonomi Servisi - Destekleme tütün alım fiyatı, Ege Bölgesi içın 3 milyon lira olarak açıklandı. Devlet Bakanı Yılmaz Karako- yunlu. ortalama yüzde 35 fiyat ar- üşının. "yapdabilecek en yüksek zam" olduğunu \-urguladi. Devlet Bakanı Yılmaz Kara- koyunlu, tütün destekleme alım fıyatlannı açıkladı. Karakoyun- lu, Tekel'in bu yıl son kez gerçek- leştireceği destekleme alımlan- nın Ege Bölgesi için kilogramda 3 milyon lıra, Karadeniz ve Mar- mara bölgelerinde 3 milyon 50 bin lira, Doğu Anadolu Bölge- si'nde 2 milyon 700 bın lira, Gü- neydoğu Anadolu Bölgesi içın ise 2 milyon 550 bin lira olarak açıkladı. Türkiye'de bu yıl 154.7 bin ton tütünün üretileceğinin tahmin edildiğini ifade eden Bakan Ka- rakoyunlu, ülke genelinde yapı- lacak tütün ödemelerini ise yak- laşık 385 trilyon lira olarak belirt- Bu yıl son kez desteldenen türün üreticisi, yüzde 35 aröşla verilen destek ahm fiyaüru yetersiz buldu. ti. Karakoyunlu, Türkiye gene- linde Tekel'in toplam 74 bin 84 ton tütün satın alacağını ve üre- ticilere ödenecek bedelin de yak- laşık 168.8 trilyon lıra olarak he- sap edildiğini bildirdi. Yürürlüğe gıren tütün kanunu çerçevesinde artık son defa olmak üzere bir destekleme alımının yapılacağı- nı hatırlatan Bakan Karakoyunlu, bununla ılgili kararnamenin yü- rürlüğe girmek üzere hazırlık saf- hasında olduğunu. birkaç gün içinde çıkıp yürürlüğe gireceğı- ne inandığını söyledi. Balya başına pey akçesi öde- mesinin bu yıl da 20 milyon lira olarak süreceğini ifade eden Ka- rakoyunlu, mümkün olan en kısa sürede alımlara başlanacağını da belirtti. ödemeler peşln Tekel Genel Müdürü Mehmet Akbay da ödemelerin nasıl yapı- lacağma ilişkin soruyu, ambarla- ma prograrmna göre ödemelerin peşin yapılacağı ve ürün bedelle- rinin 10 gün içinde ödeneceği şeklinde cevapladı. Tekel'in alım öngörüsünün üzerinde bir ürün gelmesi duru- munda ne yapılacağı sorusunu da Akbay, alım tespitleri için 2 ay- dır çalışma yaptıklannı ve tütün ihracatçı birlikleri ile temas ha- linde olduklannı kaydetti. Tüc- cann 80 bin tonluk tütün alımı için kontrat yaphğuıı kaydeden Akbay, tüccann bunun üzerine çıkarak alun yoluna gitmesi ha- linde Tekel'in bazı kontratlardan vazgeçebileceğini söyledi. Üretici az buldu Destekleme alımlannda yüzde 35'lik fiyat artışına tepkiler gel- di. Ege Çiftçiler Derneği Başka- nı Hulusi Tanman. açıklanan tü- tün destekleme alun fiyatmm az olduğunu ileri sürerek "Girdüe- rin yüzde 90'larda seyrettiği bir dönemde, tütüne yüzde 35 artış vermek azdır" dedi. Tanman, senelerdir üreticiye verilen fiyatlann öngörülen erıf- lasyon düzeyinde olduğunu, an- cak hükümetin, enflasyonu ön- görülen düzeyine indiremediğini ifade etti. Üreticinin girdi mali- yetlerinin, yaşanılan enflasyon oranında olduğunu kaydeden Tanman, girdilerin yüzde 90'lar- da olduğu bir ortamda yüzde 35 artış verilmesinin çok az olduğu- nun altmı çizdi. tzmir Ticaret Borsası (İTB) Başkanı Tüğrul Yemişçi, tütün destekleme alun fıyatınnı Türki- ye koşullanna göre normal oldu- ğunu belirterek tütün fiyatınuı serbest piyasada oluşmasını arzu ettiklerini söyledi. Devletin sade- ce tütün ve şekerpancan fıyatun açjkladığını kaydeden Yemişçi, "Uretiti, girdi maliyederinin yük- sektiği nedeniyle fiyan düşük bu- labüir, ama Türkiye'nin bu ekono- mik şarttannda Fİyatın normal oi- duğumı düşünüyorum" dedi. YENİ YIL UMUDU YASED: Büyüme hızlanacak Ekonomi Servisi - Yabancı Sermaye Derneği (YASED) üyelerinin dörtte üçü 2002'ye iyimser bakıyor. Üyelerin yüz- de 76"sı 2OO2'de büyümenin hızlanacağını tahmin ederken yüzde 74'ü enflasyon hızımn yavaşlayacağını düşünüyor. YASED Başkam Faruk Yö- neyman tarafından açıklanan u Arahk 2001 Barometre Rapo- runu w nda, üyelerin yüzde 76'sı ekonomik büyümenin hızlana- cağuıı, yüzde 5" i yavaşlayacağı- nı ve yüzde 19'u da sabit kala- cağını öngörüyor. YASED üye- lerinin 2002 büyüme tahmini yüzde 3.3 olurken yılsonu tü- ketici fıyat endeksi yüzde 47, toptan eşya fiyat endeksi ise yjizde 45 olarak öngörülüyor. Üyelerin yüzde 74'ü enflasyo- nun yavaşlayacağı yönünde gö- rüş belirtirken hızlanacağmı dü- şünenlerin oranı yüzde 2, sabit kalacağını düşünenlerin oranı ise yüzde 24 oldu. 1990'h yıllarda dünyada 230 milyar dolardan 1.3 tnlyon do- lara yükselen yabancı sermaye hareketinden Türkiye'nin ya- rarlanamadığuıı ifade eden Yö- neyman, 2002'de yapılması ge- rekenleri şöyle sıraladı: tt Enf- lasyon muhasebesine nıutlaka geçilmeBdir. Yatmm sahalarmm devlet tarafindan beurlenmesi, Yabnm Ajansı gibi kurunılann hayata geçirilmesi gerekü." Telekom devi Global de iflasa karşı borsadan korunıa istedi ABD'de iflas zinciri büyüyor ARJANTİN TAZE KREDİİÇİN ABD KAPISINDA - Arjannn'de. haftalardır sü- ren protesto eylemlerL Başkanhk Sarayı önünü eylem alanına çevirirken hükümet, IMF'den taze kredi alabilmek için ABD'den destek arayışına girdi Arjantin Dışişle- ri Bakanı Carlos Ruckauf. Washington'agiderekbankacüiksisteminiçöküşten kur- tarnıa amacıyla gereken milyartarca dolarhk LMF kredisi için destek istedi. Dünya BankasıfleInter-Amerikan Kalkınnıa Bankası da Arjantinin talebi halinde, sosyal kuUanuna vönlendirilmek üzere l'er mirvar dolar kredi verebUeceklerini bildirdi Ekonomi Servisi - ABD'de enerji devi Enron'un skandala varan iflasıyla başlayan ve marketler zinciri K- Mart'la devam eden çokuluslu şirket iflaslan zincirleme yayılıyor. Telekomünikasyon şirketi Global Crossing, önceki gün iflasa karşı borsadan koruma istedi. 15 milyar dolarlık yanrımla beş yıl içerisinde dünya çapuıda internet ve telefon ağı kuran Global şirketinın 10 bini aşkın çalışam bulunuyor. Son iki yılda borsada yaklaşık 53 milyar dolarlık piyasa değen yitiren şirketin ortaklan arasında, ABD eski başkanı George Bush da bulunuyor. Kredi notu düştü YatuTmlannın büyük bölümü Avrupa'da olan şirketin kredi notu da derecelendirme kuruluşu Standard and Poors tarafindan en düşük seviyeye çekildi. Global Crossing Yönetım Kurulu Başkanı John Legere ise borsa başvurusuna yönelik açıklamasında, başvurunun şirketin v yeniden yapılandırma çahşmasına yönelik bir uygulama olduğunu belirtti. Çalışanlann ücretlerinin ödenmeye devam edeceğini belirten Legere, yeniden yapılandmna için şirketin Hong Kong ve Singapur'daki iki telekom şirketiyle ortaklık kurmaya çalıştığını ve bu yatuımlardan 700 milyon dolar alınacağını belirtti. Enron bilglleri glzll Bu arada, ABD başkanı George W. Bush, enerji şirketi Enron ve Beyaz Saray arasındaki ilişkilerin açıklanmayacağuıı bildirdi. Halkın yoğun talebine rağmen bilgileri kamuyla paylaşmayı reddeden Bush, Beyaz Saray Sözcüsü Dick Cheney'e paralel bir tavır alarak gizlilik içeren görüşmelerin yasal olarak koruma altmda olması gerektiğini belirtti. 'LGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ÖZLEM YÜZAK ozlenıyu(â yahoo.com Küçük bölgesel kıpırtılar uzun bir sü- reden beri küresel çaplı hareketlere dö- nüşmüş durumda. Küreselleşmeye kar- şı küresel eylemler... Seattle'da, New York'ta, Davos'ta, Porto Alegre'de... Kimılerıne göre "yeni bir dünya yarat- ma "arzusu giderek güçleniyor. 'Toplum- saladalet', 'dayanışma', 'paylaşımcı de- mokrasi' kavramları giderek daha geniş kesimlerde ilgi uyandırmaya başlıyor. Uruguay'dan Malezya'ya, Kenya'dan Kırgızistan'a, küresel iletişimin sağlanıyor olmasında internet ağının önemini unut- mamak gerek. Bugün. www.attac.org, www.oneworld.org, www.forum-alter- natives.net, www.transnationale.net, www.mondialisation.org ve benzeri bir- çok site yalnız küreselleşmeye karşı bir örgütlenmeyi teşvik etmekle kalmıyor, aynı zamanda eğitimden kültüre, ticare- te kadar pek çok alanda bilgilerin payla- şımında da öncülük yapıyor Yeni bir dünya Istlyorlar Kimileri ise bu gelişmelere daha kuş- kuyla yaklaşmayı tercih ediyor. "Yeni bir dünya yaratma arzusu şüphesiz güzel, ancak şu ana kadar yapılandan çok da- ha farklı bir çabayı gerektirir" diyenlerin sayısı küçümsenemeyecek kadar az. Porto Alegre ve Küçük Prototipler Bunlardan biri de Türkiye'de büyük il- gı uyandıran Imparator adh kitabın iki yazarından biri olan Toni Neg- ri. Brezilya'nın güneyinde Porto Alegre kentinde Dün- ya Ekonomik Forumu'na al- ternatif olarak bu yıl ikincisi düzenlenen Dünya Sosyal Forumu çerçevesinde gi- derek büyüyen ve kenet- lenen küreselleş- me karşıtlarını dik- katle izledığini söyleyen Neg- ri, Le Monde gazetesinde yer alan söy- leşisinde şu çarpıcı de- ğerlendir- melerde bulunuyor: "Aynı hasımı dünyanın her tarafında tanı- mak ve ta- nımlamak büyükönem kazanıyor. Eğer sosyal forumda yol ka- tedilmek isteniyorsa, zengin kuzey - yoksul güney edebiyatından vazgeçilmeli. Artık ulus dev- letlehn mağdurlan arasın- da coğrafi bir farklılık kal- madı. Ortak ve tek hedef belirlenmeli. Küresel eko- nomi, dünyanın her tara- fmda çalışanları ve müren bir yol izliyor. Dola- yıyla karşı taraf da tavrını bu doğrultuda almalı." Negri'nin , saptamala- ı^ rına göre % başarı elde „ etmek için, ' eskisinden farklı olarak, şuyapılmalı: i- "Mevcut sisteme karşı bir direnç geliştihrken aynı zaman- da ulaşılmak istenen düzenin nasıl olma- sı gerektiği de ortaya konmalı ve yapı taşlannı döşemek konusunda adım atıl- malı." Başka bir 'rfadeyle "direnirken, ay- nı zamanda yaratıcı da olun". İşe herkesln kendl çöplüğünden başlaması gereklyor Gelin şimdi de Porto Alegre ve küre- selleşme karşıtları ile başladığımız konu- yu, her biri küresel düzenin küçük birer prototipi olan günlük yaşamlara kadar indirgeyelim. Bugün siyasetçisi ile, sendikacısı ile, aydını ile herkes pek çok konuda görüş beyan ediyor. Kendi partilerinin, kurum- larının çürümüşlüğün içinde olduğu ger- çeğine gözlerini yumarak ülke kurtarma- ya soyunuyor herkes. Oysa işe önce kendı çöplüğümüzden başlamak gerek- miyor mu? Porto Alegre'de 12 yıldır iktidarda olan yerel yönetim, uyguladığı sivil toplum ku- ruluşlarını karar mekanizmasına dahil et- tiğı 'katılımcı bütçe' formülü ile gerçek- ten "başka bir dünya yaratma" söylemı- ne ev sahipliği yapmayı hakediyor. Şimdi sıra küçük de olsa güzel örnek- lerin yaşanmasında... Ödemeler ikiye katlanacak Yüksek nema sevindirecek tSTANBUL (AA) - Çalışanlar şubat ayında yüksek zorunlu tasarruf nema ödemesi alacak. Bazı çalışanlar için ne- ma ödemesi yüzde 280 artarken geçen yıl ilk kez nema alanlar dışında ödeme- ler yüzde 100'ün üzerinde olacak. "Zorunlu Tasarruf" olarak bilinen Çalışanlann Tasarrufa Teş\ ik Hesabı kapsamında şubat ayında yapılacak nema ödemesi. bu defa çalışanlarm yüzünü güldürecek. 3417 sayılı Çab- şanlarm Tasarrufa Teşvik Hesabı Ka- nunu'nun yürürlüğe girdiği Nisan 1988'den Kasım 2001 sonuna kadar olan kümülatif nema oranı yüzde 560.33'e ulaştı. Bu rakam Ekım 2001 sonunda yüzde 523.85 düzeyindeydi. Kasımda nema oranında yüzde 6.96'lık bir artış oldu. Yapılan hesaplamalara göre, 2001 Kasım ayın- daki nema artış oranı, aralık ayında da yaşann-sa çalışanlar yüksek nema ödemeleri alacak. Şubat ayında yapı- lacak nema ödemesindeki artış, bazı çalışanlar içın yüzde 280'lere vara- cak. Yani bu çalışanlar içın bu seneki nema ödemesi, geçen yılki ödemeyi neredeyse dörde katlayacak. Geçen yıl şubat ayında 92 milyon 224 bin lira alan 1. derece 4. kademe- de bulunan bir öğretmen, aralık nema getirisi kasım ayı gibı olursa, bu yıl 345 milyon 685 bın lira nema alacak. Cüvenli bilgi akısı E-imzayaşam buluyor Ekonomi Servisi - Türkiye Bilişim Vakfı'nın (TBV) öncülüğünde yürü- tülen ve internet bankacılığı, e-ticaret ve haberleşmede güvenli bilgi akışı sağlayacak olan "e-imza" projesinin yöneticiliğine Tanju .\rgun getirildi. Proje çerçevesinde bir sertifıka şirke- ti kurulacağı ve e-imzanm bir yıl içe- risinde hayata geçeceği bildirildi. Akbank, Garanti, Koçbank, Iş Ban- kası ve Yapı Kredi'nin yanı sıra Tür- kiye Bankalar Birliği'yle işbirliği içe- risinde yürütülmesı beklenen e-imza projesindeki son gelişmeler TBV ta- rafindan düzenlenen bir basın toplan- tısıyla anlatıldı. TBV başkam Faruk Eczacıbaşı. ka- mu ve özel şirketlere de güvenli e-ti- caret olanağı sağlayacak olan projenin hayata geçmesiyle, "B2BveB2C ya- ni bankadan bankaya ve bankadan müşteriye hizmet için gerekli altyapı- nın sağlanmış olacağım söyledi. Daha önce Netaş, Vestel ve Ereğli Demir Çelik AŞ'de yöneticilik ve ge- nel müdürlük yapan, aynca (Kal-Der) Kalite Derneği Başkan Yarduncılığı görevinde bulunan Tanju Argun, pro- jenin 12 ay içerisinde tamamlanacağı- nı belirtti. E-imza öncelikli olarak anlaşmah kurumlar ve kişıler arasmda kullam- lacak. Projenin maliyeti 4-6 milyon doları bulacak. sssB'den değerlendirme Lokomotif ihracat olacak LONDRA (AA) - Uluslararası yatı- nm danışmanlık firması Schroder Sa- lomon Smith Barney (SSSB), Türkı- ye konusunda, yakın dönem içinde yapıcı olmaya devam edeceklerini bil- dirdi. SSSB uzmanlan, Ankara ve İstan- bul'da, Devlet Bakanı Kemal Derviş, Merkez Bankası Başkanı Süreyya Ser- dengeçti, bankacılık sektörü temsilci- leri \e diğer yetkilileri de içeren ziya- retlerinin ardından yaptıklan değer- lendirmede, güçlü bir politika perfor- mansı ve jeopolitik konum gereği uluslararası yardım desteğinin devam etmesi nedeniyle Türkiye konusunda yapıcı olduklannı belirtriler. Türkiye'den, TL'nin daha da değer- lenmesinin istenmediği sinyalini al- dıklannı belirten SSSB uzmanlanrun değerlendirmesinde. özellikle ihraca- tın, kısa dönemde büyümenin loko- motifi oknasımn beklendiği kaydedi- liyor. Değerlendirmede, Merkez Banka- sı'nın, döviz konusundaki müdahale- sinin ılımlı bir şekilde sürdürüleceği ve bu müdahalenin daha çok dalgalan- mayı azaltmak üzerine yoğunlaşacağı kaydedildi. Değerlendirmede, ekono- mi programının yolunda sürdürülece- ği yolunda mesaj alındığı, IMF'nin de 4 Şubat'taki toplantısıyla ilgili bir so- run çıkmayacağı vurgulandı.