Catalog

5 ŞUBAT 2001 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER t Esnaf bankası kurulmalı' • ANKARA (Cnmhııriyet Bürosu) - Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tannkulu, dün SitelerEsnafve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada hükümet olarak, yolsuzlukla mücadelelerinin, ucu nereye giderse gitsin devam edeceğini belirtti. Tannkulu, yaklaşık 20 milyon insanı temsıl eden esnaf ve sanatkârlann, kendilerine ait bir bankasının olması gerektiğini söyledi. Erkan Mumcu ABMIen döndü • Istanbul Haber Servisi - Türkiye'nin tanıtımına yönelik yeni kampanya dönemi hazırlıklannı gözden geçirmek üzere New York'a giden Turizm Bakanı Erkan Mumcu, dün Türkiye'ye döndü. THY'ye ait uçakla Istanbul'a gelen Mumcu, Türkiye'nin ABD, Japonya, Güney Amerika ve Avustralya gibi uzak ülkelerde tanıtılması için yapılan toplantılara katılmıştı. Mısır'a flrtti • İstanbul Haber Servisi - Bedensel engelli 7 Türk dalgıç, öğretmenleri eşliğinde Kızıldeniz'de gerçekleştirecekleri 18 metrelik dalış için Mısır'a gitti. Uluslararası Engelli Dalgıçlar Derneği'ne (IAHD) üye bedensel engelli Türk dalgıçlann öğretmeni Ercan Tutal, engellilerin sualtındaki yaşamJa tanışmalannın dünyada yeni bir gelişme olduğunu belirtti. SiHvpi'de fuhuş operasyomı I İstanbul Haber Servisi -Silivri'de, 13yabancı uyruklu kadın, fuhuş yaptıklan ve pasaportlan olmadığı gerekçesiyle gözaltma alındı. Jandarma ekiplerinin Selimpaşa ve Gümüşyaka'daki bazı otel ve eğlence yerlerine düzenlediği operasyonda, bazı işletmeler de kapatıldı. İstanbul'da 6 gözam • İstanbul Haber Servisi - istanbul'da Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü'nün düzenlediği operasyonda, 1999yılındaRusya Federasyonu istanbul Başkonsolosluğu bahçesine bomba bırakılması olayıyla ilgili olduğu iddia edilen 6 kişi gözaltına alındı. Yakalanan kişilerin Terörle Mücadele Şubesi'nde sorgulandıklan belirtildi. Fransız besteci Ksenakis öidü • PARİS(AA)-Yunan asılh Fransız besteci Yannis Ksenakis, 78 yasında Paris'teki evinde öldü. Metamatikçi- mühendis de olan Yannis Ksenakis, elektronik müzikte çığır açan isimlerdendi. Ksenakis, 2. Dünya Savaşı'nda işgalci Alman ordusuna karşı direniş saflanna katılmıştı. Ksenakis'in, Fransız eşi Françoise'dan Mahi isimli bir kızı bulunuyor. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu özelleştirmeye karşı çıktı *Etî Bor satılaıııaz*ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Başbakanlık Yüksek Denetleme Ku- rulu (YDK), Eti Bor Anonim Şirke- ti'ne ilişkin ilk raporunda özelleştir- meye karşı çıktı. YDK'nin raporun- da, madenlerin uygun işletilmeme- sine engel olmak için çıkarılan 2840 sayılı yasaya temel oluşturan koşul- lann devam ettiği belirtildi. YDK uz- manlan, ülkenın en kazançlı kaynak- lanndan olan bor tuzundan en fazla yarann, devlet işletmesiyle sağlana- bileceğini bildirdi. Eti Holding'in 1998 yılında yeni- den yapılandınlmasıyla aynlan Eti Bor AŞ'nin 1998 ve 1999 yıllannı kapsayan ilk YDK raporundaki bazı rakamlar ve değerlendirmeler şöyle: KÂRLDLJK: 1999 yılı satışlanndan 60.2 trilyon lira kâr sağlandı. Dünya bor rezervinin yüzde 70'ine yakın bö- lümü Türkiye'de bulunurken. şirketin dünya bor piyasalanndaki payı yüzde 35-40 düzeyinde. Satışlannın yüzde • Yüksek Denetleme Kurulu uzmanlan tarafından hazırlanan raporda, ülkenin en kazançlı kaynaklanndan olan bor tuzundan en fazla yarann, devlet işletmesiyle sağlanabilecegini bildirildi. 95'ini yurtdışına yapan şirket, 1999 yılında 96 trilyon 785 milyarlık ihra- cat yaptı. Satışlardan 106 trilyon 244 milyar lira gelir sağlandı. Devlet, 25 trilyon 735 milyarlık vergi geliri elde etti. Yüksek kâr oranı ile çalışan şir- kette faize bağlı yabancı kaynak ol- madığından finans gideri de bulun- muyor. Geçen döneme göre ekono- mik kârlıhğı 20 puan artıp yüzde 78 olarak gerçekleşti. YATIRLMLAR: Satılmak istenen şirkete, madencilik alanında 3 tril- yon 869 milyar lira, kimya sanayün- de 26 trilyon 511 milyar lira, gübre sanayiinde 14 trilyon lira olmak üze- re toplam 44 trilyon 431 milyar lira- lık yatınm yapılacak. 1999 yılında madencilik sektöründe 3 trilyon 869 milyar lira. imalat sektöründe 11 tril- yon 501 milyar lira olmak üzere 15 trilyon 139 milyar liralık ödeneğin yüzde 80'e yakını kullanıldı. Kırka işletmesindeki III. bor türevi tesisi ile Emet işletmesindeki yılda 250 bin ton kapasiteli sülfürik asit fabrikası ve borik asit fabrikasının tamamlan- ması durumunda rafine bor satışlan artacak. Rafine bor ve uç ürün üreti- mine geçilmesi kârlılığın artmasuıı sağjayacaktır. OZELLEŞTTRME GÖRÜŞÜ: Özelleştirme görevi Eti Holding'e özel bir hükümle verilmiştir. Eti Hol- ding AŞ'nin Eti Bor AŞ dışındaki tüm bağlı ortaklıklannın özelleştiril- mesi mümkündür. Ancak 2840 sayı- lı kanun ve Danıştay'ın karan karşı- sında Eti Bor'un özelleştirilmesi mümkün değildir. Ülkenin en önem- li doğal kaynaklanndan biri olan bor tuzu madenlerinin en verimli ve en ekonomik şekilde işlerilerek azami yarann sağlanması yanında, maden- lerin rezerv ömrünün de uzatılması gerekmektedir. Madenlerin geçmiş yıllarda bu şe- kilde işletilmemesi 2840 sayılı kanu- nun gerekçesini oluşturmuştur. Ka- nunun gerekçeleri halen mevcut ol- duğuna göre, bor tuzu madenlerini işletmekle yükümlü olan Eti Bor AŞ, ülke ekonomisi içinde önemli bir yer tutmaktadır. ŞtRKETE UĞRAMADILAR: Genel kurula sunulan denetim rapo- ru semboliktir. Denetçiler tarafindan şirket işleri hiç denetlenmemiştir. Kendilerine denetim görevi verilmiş olan denetçilerin ücretlerini almala- nna rağmen, herhangi bir çalışma yapmadıklan gibi, bu amaçla şirke- te hiç gelmemiş olmalan da dikkat çekici görülmüştür. Bakanlığa çağrı Ölüm orueu eylemilO9. gününde İstanbul Haber Servisi - Tutuk- lu ve hükümlülerin F tipi cezaev- lerine karşı başlattığı ölüm oru- cu eylemi 109. gününe girerken eylemlerinin 90. gününde Bl vi- tamini almayı bırakan tutuklu ve hükümlülenn her geçen gün ölü- me daha da yaklaştığı, Adalet Bakanlığı'nın ise taleplere yanıt vermek yerine yüzlerce kişinin ölümünü beklediği ifade edildi. Halkın Hukuk Bürosu ile tu- tuklu ve hükümlü yakınlan adı- na yapılan yazılı açıklamalarda, F tipi cezaevlerindeki tecrit ve izolasyon sona erene kadar ölüm oruçlannın devam edeceği bildi- rildi. Aflelerin eylemi de sûrûyor Tutuklu ve hükümlü ailelerinin başlattığı ölüm orucunun 84'ün- cü, Izmir Nakliyat-lş Sendika- sı'nda Mehmet Ali Kanmaz'ın ölüm orucunun ise 101'ınci gü- nüne girdiği anımsatılan açıkla- malarda, ölüm orucundaki tutuk- lu ve hükümlülerde genel olarak halsizlik, sinirlilik, geçici bilinç kayıplan görüldüğü vurgulandı. Adalet Bakanlığı 'na ölüm oru- cu eylemcileriyle görüşme çağn- sı yapılan açıklamalarda şöyle denildi: "Adalet Bakanlığı, tutuk- lulann hakh ve hukuki talepleri- ne kulak asmayarak Udnci bir 'hayat kurtarma' operasyonu için hazırlık yapmaktadır. Bakanuk, asü niyeti tutuklulann yaşam hakkmı gözetmekse tutuklulann kendi iradeleri ile aküklan ölüm orucu ey lemine müdahale etme- yi bu-akmahdır. Tutuklulann ya- şam haklan, ancak taleplerine yanıt verflerek gözetilir." Curnhuriyet'e 'Kentve Yaşam' ödülü İstanbul'da FM bandı 96.4 frekansından yayın yapan Cem Radyo'nun "Kent ve Yaşam OdüUerT önceki gece Mecidiyeköy Kültür Merkezi'nde düzenlenen törenle sahipierine verildL 'Dayamşma' ödülü Değirmendere Betediye Başkanı Ertuğrul Akalın'a, 'e-kent' ödülü Kadıkoy Belediye Başkanı Selami Öztürk'e, 'Sivil Toplum Örgütü' ödülü DtSK Genel Başkanı Sükyman Çelebi'ye ve Öz Çetik-tş Sendikası Başkanı Recai Başkan'a, 'Sanat' ödülü Soner Olgun'a, 'Çevre' ödülü İSKİ Genel Müdiirü Veysel Eroğiu'na, 'Yaşam' ödülü ÇYDD'ye, 'Jüri Özel' ödülü Orman Bakanı Nami Çağan'a, 'Vefa' ödülü Yüdınm Aktuna'ya, 'Onur' ödülü Türk Kent Kooperatifi Başkanı Oğuz Soydan'a ve 'Özgür Proje' ödülü Şakir Sinan Güngör'e verüirken kent ve yaşam konulannda duyarfa haberierinden ötürii yazılı basm alanında da Cumhuriyet gazetesi ödüle değer görüldü. Gazetemiz adına ödülü, muhabirierimizden Miyase Üknur, Cem Vakfi Başkanı Izzettin Doğan'dan akü. (Fotoğraf: CANER ÖZTURK) Meclis, iıısaıı haklan kıınıUanııı talrîbe aldı ANKARA(ANKA)-TBMM Insan Haklannı Inceleme Komisyonu üye- leri, bugün Ankara'da insan haklan il kurulunun toplantısma katılacaklar. Ait komisyon başkanı ANAP'lı Em- re Kocaoğlu, bu kurullan çok önem- sediklerini belirterek "Brezilya ve Güney Afrika'da da denenmiş. Ora- larda bavayı yumuşatıp demokrasiyi kökleştirmiş" dedi. TBMM İnsan Haklannı Inceleme Komisyonu, geçen yıl kasım ayında kurulan insan haklan il kurullannın, insan haklan şikâyetlerinin gideril- mesi için çok önemli bir araç olarak görüyor. Bu nedenle komisyon bün- yesinde, İnsan Haklan Kurullannı Iz- leme ve Işbirliği Ait Komisyonu AVUKATLAR FORUMU, ŞALK'A SORUŞTURMA AÇILMASINI KINADI Siyasetçiyargıdan eliniçekmeli İstanbul Haber Servisi - "Avukatiar ForuımTnda İstanbul Barosu ve Anka- ra DGM savcılaruıdan Talat Şalk hak- kında soruştuşma açıhnası kınanarak "Siyasetri yargıdan elini çekmeUdir" denildi. İstanbul Barosu Başkanı Yü- cel Sayman, Adalet Bakanlığı bütçe- siyle kurulacak olan Adalet Akademi- si'nin özerk olamayacağını belirterek " Vesikaü, itibarü devlet avukamğı an- layısı getiriliyor. Buna şiddetk karşı ÇH kacağE" diye konuştu. istanbul Barosu'nun düzenlediği "AvukatJar Forumu" Türkiye Barolar Birliği, 41 baro başkanı ve temsilcüe- ri ile çok sayıda avukatın katılunıyla dün Lütfî Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda gerçekleştirildi. "Savunmayı savunuyoruz" sloganıyla düzenlenen forumda konuşan Türkiye BarolarBirliği Başkan Yardımcısı Bur- han karaçetik, "Adalet Bakanhğu her ihbar ve şikâyette avukadar hakkmda soruşturmaya, kovuşturmaya izin ver- mektedir" dedi. Karacelik, Avukatlık Yasa tasansının Meclis'te uzun süredir beklediğini belirterek "tld ayda çık- mazsa hep birlikte bir eylem türünü tarüşacağız" dedi. İstanbul Barosu Başkanı Yücel Sayman da, son yıllar- da savunmaya karşı "şiddet, kin ve yok etmeye yönelik guTşinüerin" olduğunu belirterek bunlann hukuki ve fiili ola- rak sürdüğünü söyledi. Adil yargıla- mada avukatın önemine işaret eden Sayman, "bukukteknisyenliğr rolünü kabul etmediklerini, vargüçleriyle "sa- vunmayı savunduldannı'' söyledi. Yücel Sayman, Adalet Bakanı Türk'ün, yetkilerini kullanan Ankara DGM Cumhuriyet Savcısı Talat Şalk hakkmda "Kimseözgür değOdir" dedi- ğini hatırlatarak "Yalnız sava, yargıç değfl biz avukatlar da hem bağımsızız, hem dokunulmazız hem de özgürüz" dedi. Sayman'ın bu sözleri meslektaş- lan tarafından uzun süre alkışlandı. Avukat Oya Ataman forumda Edime F Tipi Cezaevi'ne girişte cinsel or- ganının aranmak istediğini ileri sür- erek baro başkalanndan konuya ilgi göstermelerini istedi. Ankara Barosu Başkanı SaddcErdoğan, hükümetin sa- vunmanın yanı sıra deül toplayan sav- cılara da müdahale ettiğini belirterek "Başbakançizmeyiaşryor. Siyasetçi efi- ni yargıdan çekmefidir" dedi. Forumda TuncelKurtiz ve opera sa- natçısı Sema da Nâzon Hikmet'in yar- gılanmadan idam edilen Şeyh Bedret- ön'i anlatan "Şeyh Bedrettin Des- tanı"nı yorumlayarak savunma hak- kına dikkat çektiler. oluşturuldu. ANAP istanbul Millet- vekili Emre Kocaoğlu başkanlığın- da, beş milletvekilinden oluşan ait komisyon, ilk olarak Ankara il kuru- lunun toplantısma katılacak. Bu toplantıyı, komisyonun MHP'li başkanı Hüseyin Akgül de izle- yecek. ANAP'h Kocaoğlu, bu ku- rullan "Devletin kendi vatan- daşlanyla insan haklan konu- sunda kucaklaşması" olarak değerlendirirken "Meclis ola- rak bunu çok önemsiyoruz. Ça- uşmalaruu izlemek istiyoruz. Biz kunülann müfertişi değfliz. Vatandaşlaruı bu kurullardan daha iyi yararlanması için işbir- liğini ve teşviki amaçhyoruz" dedi. Bu kurullar iyi çalıştmlırsa mucizevi bir yarar getireceğine inandığını söyleyen Kocaoğlu şunlan söyledi: "Brezflya ve Güney Afrika'da denenmiş. Orada hav^yı yumu- şatm demokrasinin kökleşme- sine yardımcı olmuş. Bu konu- da esas problem taraflann bir- birini tanımaması. Ne devlet va- tandaşma kötü muamele yap- mak istiyorne de vatandaş hak- lanmn ihlalini istiyor. Hadi kucaklaşahm demek devlete düşer." GÖRÜŞ HASAN ÇETtN Bor Madenleri MillileştirJlmelidir Eti Holding ve bor konusu basında sık sık yer alma- ta, bazen özelleştirme, bazen IMF niyet mektubu ile bir- likte gündeme gelmekte, "satalım-satmayalım"^tartış- malanna neden olmaktadır. Ancak bor üzerinde yıllar- dır oluşturulmuş kömür perdesi konunun netleşmesi-» ni engellemektedir. Sayın Şükrü Sina Gürel'in basm açıklaması (21 Aralık 2000), biri bor madenciliği diğe- ri de bor ürünleri konusundaki Eti Holding uygulama- sını durduran iki Danıştay karan ile birlikte değerlendi- rildiğinde daha da anlaşılır olmaktadır. Bor madenleri 1969 ve 1978 yıllannda devletleştirilen bor maden- lerinin aranması ve işletilmesi, 2840 sayılı kanuna gö- re devlet eliyle yapılabilmektedir. Ancak, bugünküCti Holding yönetiminin bu kanun hükümlerine rağmen bor madenlerinden kolemanitin işlenmesi için bir özel sektör kuruluşu ile yaptığı anlaşma, Danıştay'ca dur- durulmuştur. Eti Holding'in ihraç ettiği yıllık 70 bin ton civannda- ki kolemanit, yurtdışında işlenerek gene kolemanit ola- rak satılmaktadır. Bor madenlerinin, ancak kamu ku- njluşlannca işlenebileceğıne ilişkin Danıştay karan, yıl- lardan beri yurtdışında sürüp giden bu ilişkinin sona er- dirilerek Eti Holding'in maden işleme tesislerine yatı- nm yapmasını gerektirmekteyse de Sayın Şükrü Sina Gürel'in açıklamasına göre önümüzdeki yıllarda da bu yönde hiçbir çaba gösterilmeyeceği anlaşılmaktadır. Bor madenleri birkaç yabancı şirkete satılıyor Eti Holding, Türkiye'ye ait bor madenlerini Türki- ye'deki sanayicilerin işlemesini engelleyen, buna kar- şılık yurtdışında sadece birkaç şirkete pazarlayan bir kuruluş olarak işlev görmektedir. Türkiye'den ihraç edi- len tinkalin yüzde 91'i Solvay grubu ve Treibacher (Avusturya) şirketlerine, uleksitin yüzde 9O'ı ABD'deki iki şirkete, kolemanitin ise yüzde 25'i asit borik üreti- cisi Larderello (Italya) ve yüzde 16'sı Türkiye'nin rakibi US Borax'ın Avrupa'daki rafinerilerine satılmaktadır. Türkiye'deki bor madenlerinin gerçek sahibi bu ne- denle Türkler değil yabancılardır. Bor ürünlerinde dün- ya pazar payı sadece yüzde 15 olan Eti Holding'in dün- ya bor madeni ticaretindeki pazar payı yüzde 95'tir. Hammadde kaynağına sahip diğer ülkeler, ülke dışına bor madeni satmadığı gibi bazılan da maden yatakla- nnı kapatmıştır. Bor madenlerindeki devlet mülkiyetine karşılık, bor madenlerinden elde edilen bor ürünleri, yasal olarak hem özel sektör hem de Eti Holding tarafından üreti- lebilmektedir. Ancak Eti Holding, bor madenleri konu- sunda yasalann kendisine verdığı ayncalığı, yıllardan beri uyguladığı fiyat politikası ile özel sektöre karşı kul- lanmış, bor sanayiinin Türkiye'de kurulmasına izin ver- memiştir. Eti Holding'in bor ürünleri sanayiini engelle- me politikası, Türk sanayicisine bor madenlerini ihraç fiyatının üzerinde satmasına, bor ürünlerini de dünya fiyatlannın altında ihraç edilmesine dayanmaktadır. Eti Holding'in bu fiyat politikası nedeniyie Türkiye'de kurulu fabrikalar kapanmış, bor üretimi Türkiye'den alı- nan madenlerin işlenmesiyle yurtdışında gelişmiştir. Oünyanın en zengin bor madeni rezervlerine sahip olan Türkiye, yurtdışına ihraç edilen tinkal ve borakstan üre- tilen sodyum perboratı ithal eder durumua gelmiştir. Eti Holding yönetimi, ticaret mahkemesinde ve Re- kabet Kurulu'nda kendisine karşı açılan davalar sıra- sında, bu uygulamasına yasal kılıf arayışı içine girmiş, bor ürünlerini de bor madenleri gibi yalnızca kendisi- nin üretebileceği yönünde görüş almak için Danıştay'a başvurmuştur. Ancak Danıştay, Türkiye'deki özel sek- tör kuruluşlanna bor madeni satılmasının yasaya uy- gun olduğuna karar vermiştir. (Ekim 2000) Türkiye'deki sanayiciye bor madeni satılmalıdır : Bugün Türi<iye'de bor madenciliği ve sanayii konu- sunda yaşanan sorunların nedeni, bor madenlerinin devletin ya da özel sektörün elınde olup olmamasın- dan kaynaklanmamaktadır. Türkiye'de sanayicinin, bor madenlerinin özel sektöre devredilmesi yönünde birta- lebi bulunmamaktadır. Türkiye'deki sanayici, bor ma- denlerinin yabancı şirketlerin çıkarian doğrultusunda kullanımına son verilmesini, bor madenlerinin millileş- tirilmesini istemektedir. Türkiye'deki sanayiciye de yurtdışı fıyatlanndan bor madeni satılması ile bor madenleri Türkiye'de işlene- cek, yurtdışında üretilen katma değer Türkiye ekono- misine kalacaktır. Eti Holding'in zarar etme uğruna yap- mayı planladığı 250 milyon dolariık yatınm harcamala- nnın bütçeye getireceği yük ortadan kalkacak, planla- nandan daha da fazla tutardaki yerii ve yabancı ser- maye, Türkiye'de yatınm yapacaktır. Not: Daha ayrıntılı bilgı www.boraxtr.com adresin- de bulunabilir. Türk'eşişede mektup İnsan Haklan Derneği (İHD) üyeleri, Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk'ün, ölüm onıcn eylemlerine üış- kin duyarsızhğma dikkat çekmek amacıyla Bakan Türk'e hitaben yazılmış bir mektubu bir şişenin içi- ne koyarak Fmdıklı sahüinde denize bırakü. Bakan Türk'e yazılmış mektubu okuyan İHD İstanbul Şu- be Başkanı Eren Keskin."Bugün size ulaşmayacağı- nı bilerek bir mektup gönderiyoruz. Çünkü biUyoruz ki elinizeulaşsa da satniannuzı okumayacakya da an- lamak istemeyeceksiniz. Ancak bizler, insan haklan savunuculan olarak ısrarla sesimizi duyurmakta ka- rarhyız'' dedi (Fotoğraf: VEDAT ARIK)