Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
22OCAK 2000 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI /ekonomi@cumhuriyeLcom.tr 13
Züpunhıda nema
Hteme ItaznHıği
• ANKARA (AA)-
ICamuoyunda "Zorunlu
Tasarruf Hesabı" olarak
biünen Çalışanlann
Tasarrufa Teşvik Hesabı
(ÇTTH) kapsamında, bu
yıDci nema ödenmesi için
Hazme MüsteşarlığYnın
Yüksek Planlama
Kurulu'ndan (YPK) görûş
istediği bildirildi. 10. kez
yapılacak nema ödemesi
için Hazıne
MüsteşariığYnın, YPK'ye
gönderdiği teklifin, 24
Ocak Pazartesi günü
imzaya açılmasuun
beklendiği kaydedildi. Bu
yıl nema ödemelerinin
toplamının, 320 trilyon
liraıun üzennde
gerçekleşmesinin • •
beklendiği belirtildi.
Deppemzedeye
kotaybk
• ANKARA (AA)-
Deprem bölgesinde hasar
görmüş yatırımlar için,
tespit sonrası raporla
birlikte en geç 24 Haziran
2000 tarihine kadar
başvuruda bulunulmasının
gerektiği bildirildi. Hazıne
Müsteşarlığı Teşvik ve
Uygulama Genel Müdürü
Turan Serdengeçti,
yatınmlann komisyonlarda
belirtılen hasarlı olan kısmı
için proje bazında yenıden
teşvik belgesi
dûzenlenebümesi için hasar
tespiü belgeleriyle Hazine
MûsteşarLıgı, KOBİ
yatınmlannda da Türkiye
Halk Bankası'na
başvurulması gerektiğini
dile getirdi.
JCRnhı
açfklamalan
• ANKARA (AA)-
Japonya'nın önde gelen
kredi derecelendırme
kuruluşlanndan Japan
Credit Rating Agency
(JCR) Türiciye analisti
Masami Shigematsu,
Türidye'nin uyguladığı
ekonomik programın,
uygulanabihr nıtelikte
olduğunu dile getirerek,
yetküilenn de bu konuda
kararülık içinde olduğunu
ifade etti. Ekonomik
programın test edilmesi
açısından ilk altı ayın çok
önemli olduğunu belirten
Shigematsu, ilk çeyrekte
alınacak verilerin, yeni
ekonomik programın
etkıleri konusunda açık bir
işaret venneyeceğini de
kaydetti.
StamHıy'a uyduk
• ANKARA (AA)-
Merkez Bankası'ndan
yapılan açıklamada, Aralık
1999 sonuna ılişkin 'Net Iç
Varlıklar' büyüklüğünün
eksi (-) 1 katnlyon 389.7
trilyon kra olarak
gerçekleştiğı bildirildi.
Açıklamada, bu durumun
ise IMF ile yapılan
anlaşmalar çerçevesinde
uygulanan kur ve para
poUnkalan sonucunda,
preformans kriterinin
başanyla yerine getirildiğini
gösterdiği vurgulandı.
Açıklamada, stand-by
anlaşmasında Merkez
Bankası Bılançosu temel
büyüklüklerinden biıi olan
'Net Iç Varlıklar' kalemine,
'tavan' kısıtlaması
getinldiğı ifade edildi.
Perakendecffik
sertffîka
ppogpam
• Ekonomi Servtsi -
Ahşvenş Merkezleri ve
Perakendeçıler Derneği
Mannara Üniversitesi
işbirligıyle Perakendecilik
Sertifika Programı
(PERSEP) düzenliyor.
Toplam 280 saatlik bir
programla şubat- temmuz
döneminde gerçeleştirilecek
dersler, temel ışletmecilik
konulannda haftada 4 gün,
perakendecelik konulannda
haftada 2-3 gün olarak
belirlendi.
Borsadüşüşte
• Ekonomi Servisi -
Istanbul Menkul Kıymetler
Borsası'nda (ÎMKB) bileşik
endeks gûnü yüzde 4.29
oranında değer kaybıyla 17
bin 257 puandan
tamamladı. Mali ve kamu
sektöründe işlem gören
hisselerde yapılan kâr
saüşlanyla düşüşe geçen
borsada satışlann tüm
hisselere yayüması,
endeksin 772 puan değer
yitirmesine neden oldu.
TBMM'den zaman sınırlaması olmaksızın geçen tasanya DemirePdenjet onay
Rantın adı 'snıırsız tahkim'ANKARA / İSTANBUL
(Cumhuriyet) - Geriye dönük
tahkim düzenlemesi, 1 Ocak
1998'den itibaren sözleşmeleri
kapsama smın da kaldinlarak
önce TBMM'den sonra da Cum-
hurbaşkanı'ndan geçericen ener-
ji ihalelerinde, tahkimsiz ihale
şartlarına göre satış fiyatlannı
yüzde 30-40 oranında yüksek
tutan firmalara büyük rant sağ-
• Daha önce Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer'in de açıkladığı,
"tahkimden önce ihaleyi kazanan firmalann enerji satış fiyatlannı yüzde 40'lara
varan oranda şişirdikleri" gerçeği ise görmezden geliniyor.
lanacak.
Cumhurbaşkam Demirel'in
"jet" onay verdiği, mevcut söz-
leşmelerde de uluslararası tah-
lcirnin kabul edilmesine olanak
sağlayan tasan yasalaştı. Daha
önce Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanı Cumhur Ersümer in de
açıkladığı, "tahkimden önceiha-
kyi kajanan flrmaiann enerji
satış fiyatiannı yüzde 40'lara va-
ran oranda şişirdikleri'' gerçe-
ği görmezden gelindi.
Tahkimin geriye dönük işle-
mesini sağlayan yasa, geriye dö-
nük olarak hiçbir zamanlama sı-
nın olmaksızm Meclis'ten geçe-
rek Demırel taraftndan onaylan-
dı. Böylece, daha önceki yıllar-
da, enerjidentelekomünikasyo-
na, otpyol yapımmdan inşaata ka-
Meclistenzom/d evetTOREYKÖSE
ANKARA - Başbakan Bölent Ecevit'in
"keffl" olduğu uluslararası tahkimin geriye
dönük olarak ışletılmesi yolunu açan tasan
yakiaşık 1! saatlik görüşmeler sonunda, dün
sabaha karşı TBMM Genel Kurulu'nda ka-
bul edildi. Böylece, Enerji ve Tabii Kaynak-
larBakanlığı bünyesindeki 46 proje ile, Ulaş-
tnrna Bakanlığı 'nca yap-işlet-devret mode-
line göre imzalanmış projeler ve telekomü-
nikasyon bİ2metleri için geriye dönük ulus-
lararası tahkim yolu açıldı. Böylece Danış-
tay'uı inceleme yetkisi de geriye dönük ola-
rak kaldınlnuş oldu.
Bu durum, Danıştay'ın daha önce sözleş-
melere konulmasuu engeilediği hıiküralerüı,
yeni sözleşmelerle yaşama geçuilmesinin de
yohmu açıyor. Görüşmeler sırasında geriye
dönük tahkim getiren düzenlemelere sert tep-
ki gösteren FP ve DYP sözcüleri, yasayı Ana-
yasa Mahkemesi'ne götüreceklerini bildirdi.
• Ulaştırma Bakanlığı'nca
yap-işlet-devret modeüne göre
imzalanmış projeler ve
telekomünikasyon hiznaetleri için
geriye dönük uJuslararası tarıkim
yolu açıldı.
Geriye dönük tahkime gidilmesi yolunu
açan düzenleme TBMM'den 2 kez dönme-
sine karşın; 3. seferde uzun tartışmalar so-
nunda yasalaştınldı. Ecevit'ın Davos Zir-
vesi öncesinde çıkanlması talimaünı verme-
sinin ardından, önceki gün tasan TBMM Ge-
nel Kurulu'nda görüşülmeye başladı ve dün
sabaha karşı çıkanldı. Görüşmeler sırasın-
da FP ve DYP sözcüleri tasarmın geriye
dönük tahkim yolunu açan geçici 1. mad-
desi ile uygulanma çerçevesini genişleten
7. maddesi ve "yabancıhk unsurn" nun ta-
nnnlandığı 2. maddesının anayasaya aykı-
n olduğunu söyledi. Enerji ve Tabii Kay-
naklar Bakanı Cumhur Ersümer anayasa-
ya aykınlık iddıaJanmn doğru olmadığnu
savunurken, yapılacak her değişikliğin Da-
nıştay'a götürüleceğini öne sürdü.
Görüşmefer, sırasında FP'li Dengir Mir
Mehmet Fırat, îstanbul Barosu yönetiminin
tasanya sert eleştınler getirdiğı açıklamayı
kürsüde okurken, *Bu yasayı Anayasa Mah-
kemesi'ne götfireceğiz ve iptaJ etöreceğiz."
dedı. Fırat, ıhalelerin "Doğan Hoktnıg'e,Cey-
laıdar'a, Uzanlar'a verildiğini, birilerine d§-
yet ödendiğün" söyledi.
DYP'li KamerGençde DSP ve MHPTi-
lere "Ulkeyi talan eden bu tasanyı candpe-
ranesavunmanın sonu hi gelmez" dıye çat-
ü. Bazı medya patronlanmn ıktidan destek-
lediğini anunsatan Genç, TürldyeHle bir
medya gnıbunon kökJiğiııi yapmadan ya-
şamak, politika vapmak mûmkün depL
ANAP'ıanhyorum,amaMHPveDSP"liar-
kadaşlar valbüıi bfflahi sizi perişan edecek-
ler" diye konuşru.
Tahkimin TBMMserüveni
Kamu imtiyaz şartlaşma ve sözleşmele-
nnden doğan uyuşmazlıklarda uluslarara-
sı tahkim yolunu açan ve Danıştay'ın ro-
lünü "görûş büdinne'Ne indirgeyen ana-
yasa değışiklıği, 14 Ağustos 1999 tarihin-
de gerçekleştirildi.
• TBMM Adalet Komısyonu'nda 10
Aralık 1999 tarihinde, önerge reddedildi.
• 15 Araük günü TBMM Plan ve Büt-
çe Komisyonu'nda yap-işlet-devTet mode-
line ilişkın bir tasan görüşülürken, aynı
içerikte bir önerge verildi ve kabul edildi.
• TBMM Genel Kurulu'nda 18 Arahk
günü yap- ışlet-devret modeüyle ilgili ta-
san görüşülürken, DSP ve MHP'ülerin ge-
riye dönük tahkımle ilgili maddeyi reddet-
tireceği anlaşıhnca düzenleme TBMM Plan
ve Bütçe Komisyonu'na geri çekildi ve ko-
misyonda bu madde metinden çıkanldı.
• TBMM Genel Kurulu'nda 20 Arahk
günü yapılan görüşmeler sırasında, tasan
geriye dönük tahkünle ilgili 3. madde çı-
kanlarak kabul edildi.
• Tasan TBMM tatilimn sona erdiği 18
Ocak günü hemen TBMM Adalet Komıs-
yonu'ndaele alındı. Ancak, DSP ve MHP'de-
ki direnış sürdü ve tasan alt komisyona
sevk edildi.
• Başbakan Bülent Ecevit ve MHP li-
deri, Başbakan Yardımcısı DevJet Babçeii
devreye girdi. Ecevit, tasanyı içine sindi-
remeyen komisyon üyeleriyle görüştü ve
tasanya "keffl" olduğunu söyledi. Bahçe-
li de MHPTi komisyon üyelerini uyardı. Bu-
nun üzerine 18 Ocak günü akşamı hemen
alt komisyon çalışmalan tamamlandı.
• 19 Ocak günü TBMM Adalet Komis-
yonuyenidentoplandı. Bir gün önce rahat-
sızhğıru gızlemeyen MHP'lı Mehmet Gfil
toplannyakatümadı. DSP'h AKArabaaile
tsinail Aydınlı çekımser kaldı, ancak bu
kez geriye dönük tahkim öngören tasan
komisyondan geçinldi.
• 20 Ocak günü, TBMM Genel Kuru-
lu'nda tasan görüşüldü ve sabaha karşı ka-
bul edildi.
dar pek çok sektörde devletten
iş alrnış yüzlerce firmaya rant ka-
pısı açıldı.
Zaman sınırlaması olmaması
nedeniyle geriye dönük tahkimin
uygulanabileceği sözleşme sa-
yısunn tam olarak ortaya konul-
masına olanak bulunmuyor.
Ancak, Adalet Komisyonu
üyelerinin sorulan üzerine ha-
zırlanan bilgi notunda, 46 ener-
ji projesi, 2 cep telefonu lisansı
ile 10Baymdn"lıkBakanlığı'mn
yap-işlet-devret projesinin kap-
samda yer aldığı bildirildi. Ge-
riye dönük tahkim uygulama-
sından yararlanacak firmalar ara-
sında çoğunluğu enerji projele-
rinin oluşturduğu dikkate alındı-
ğında, saüş fıyatlannda firma-
lara sağlanan rantın da büyüklü-
ğü ortaya çıkıyor.
Enerji alanında rmzalanan ve
sözleşmelerinde "tahkim unsn-
ru nimadıgı" için kredi bulama-
yan 23'ü ışletme devri, 23'ü de
yap-işlet-devret olmak üzere top-
lam 46 projenin beklediği bili-
niyor.
Söz konusu proje paketinın
değeri ise 7.2 rriilyar dolan bu-
luyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanhğı'nca sözleşmesı imza-
lanan 8 santral ile 15 elektrik da-
ğıtım bölgesinde işletme hakkı
devrini öngören anlaşmalardan,
yaklaşık 3 miryar dolar devir be-
deli alınacak.
Firmalann taahhütieri
Söz konusu projelerde yükle-
nici firma gruplan, santrallann
elektrik üretiminde birinci yılda
5 milyar kilovatsaat, ikinci yıl-
dan itibaren ise yülık 9 miryar ki-
lovatsaat artış taahhüt ettüer.
Elektrik dağıtım bölgelerin-
deki ışletme hakkı devrini alan
firmalar ise hâlâ kimı bölgeler-
de yüzde 60'lara varan elektrik
kayıp ve kaçak oranlanm düşü-
rerek, 30 ydhk sözleşme süresin-
de 333 miryar kilovatsaatlik ener-
jiyi ekonomiye kazandnTnayı ta-
ahhüt ediyor. Söz konusu mik-
tann parasal değeri ise 24 mil-
yar dolan buluyor.
Ekonomi çevreleri, çok sayı-
da projeyi kapsayan geriye dö-
nük tahkim uygulamasını "ta-
ian edilen ülke kaynaklannm bir
kez daha talan edflmesr olarak
yorumlarken, ihalesi tamamlana-
rak sözleşmesi imzalandığı hal-
de başlanmayan milyarlarca do-
lar tutanndaki projelerin bu dü-
zenlemeyi beklediğine dikkat
çektiler.
Uzmanlar, ortalama 8 milyar
dolarlık otoyol inşaatı, 10 milyar
dolara yakın enerjı projesi ve sa-
yısı ile tutan belirsiz çok sayıda
projeyi kapsayan bu düzenleme-
nin, kamu yarannı hıçe sayan,
Türkiye'yi yoksulluğa sürükler-
ken belli bir kesımi zengin ede-
cek bir değişiklik olduğunu kay-
dettiler. . . . .
Yasatasansınelergetiriyor?
TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen
tasanyla getirilen düzenlemeler şöyle:
• Kamu hizmetleriyle ilgili imtiyaz
şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan
uyuşmazhklarda "yabanalık unsuru" ta-
şınması durumunda, uluslararası tahkime
gidilmesi yolunu açan anayasa değişik-
liğindeki ^yabancıhk unsunı"na bir ta-
nım getirildi. Komisyonda, "Sözleşmeye
taraf,kuruhı veya kurulacak şirket ortak-
lanndan en az birinin 6224 sayılı \aban-
cı Serma>e\i Teş\ik Kanunu hükümleri-
ne göre yabancı kaynakh oiması1
" ifade-
sinin kabul edilmesine karşm genel ku-
rulda iktidar gruplannın verdiği önerge-
nm kabul edıhnesiyle yasaya atıfta bulu-
nan bölüm çıkanlarak yerine "yabanaser-
mayeyi teşvik mevzuaü hüküinkrine gö-
re yabancı menşeü'" ifadesi kondu.
• Yasa yürürlüğe girmeden önce ka-
mu hizmeti ile ilgili imtiyaz şartlaşma
ve sözleşmelerine göre başlatılmış olan
projeler, uluslararası tahkime götürüle-
bilecek. Ancak, kesinleşmiş yargı ka-
rarlan hariç, daha önce başlatılan proje
ve işlerde de yasamn yürürlüğe girme-
sinden itibarenbir ay içinde ilgUilerin baş-
vurusu üzerine Bakanlar Kurulu uytış-
mazlığm tahkim yoluyla çözülmesine
karar verebilecek.
• Yasanm yayımı tarihinden itibaren bir
ay içinde görevli veya sermaye şirketinin
ve ilgili idarenin başvurusu üzerine Ba-
kanlar Kurulu'nca karar verilebüecek.
Sözleşme, uluslararası finansman temi-
ni kriterleri ve idarenin yürürlükteki ben-
zer uygulama sözleşmeleri de dikkate
ahnarak özel hukuk hükümlerine göre 3
ay içinde yeniden düzenlenebilecek.
• Danıştay'ın inceleme yetkisi de ge-
riye dönük olarak kaldınlmış oluyor.
Böylece Danıştay'ın daha önce kabul
etmeyerek sözleşmeden çıkanlmasını
sağladığı düzenlemelerin, yem sözleşme
metinlerine konulabilmesinin de yolu
açıldı.
'Devlet tekelinden özel tekele'BANUSALMAN
ANKARA-Petrol-lş Sendikası,
Ankara Idare Mahkemesi'ne PO-
AŞ'ın ihaleye çıkma karannın ip-
tali için yaptığı basvuruda, idare-
nin mahkeme kararlannı uygula-
maması nedeniyle ihale aşamasın-
da yüriitmeyı durdurmanın önem-
li olduğuna dikkat çekti.
Dava dilekçesinde, POAŞ'uı
akaryakıt sektöründeki hâkım du-
rumunun, devlet tekehnin özel te-
kele devri anlamına geldiği vur-
gulandı. TSKveNATO'yahizmet
sunan ANT'nin, yabancı serma-
yeli özel mülkiyete geçecek olma-
snıın ulusal güvenlik ve NATO'ya
taahhütleraçısından kaygı verici ol-
duğu kaydedilen dilekçede, kamu-
nun imtiyazlı hıssesine ihşkin dü-
zenlemelerin yapılmamış ohnası-
nın da Özelleştirme Yasası'na ay-
kın olduğukaydedildi. POAŞ'm sa-
tışının anayasanın 167. maddesın-
deki tekelleşme ve kartelleşmenin
önlenmesi, 172. maddesindeki "tü-
ketidlerinkonnıması'' hükümleri-
ne aylon olduğu bildınldi.
Petrol-lş ve POAŞ'ta çalışan
Yakup Açıkgöz'ün dava dilekçe-
sinde, hukuka aykmlık nedenle-
ri özetle şöyle anlatıldı:
• ihale işlemi alenıyet kuralına
aykın. ihale ilanına göre ıtımat söz-
leşmesı yapmayan ihaleye gireme-
yecek. POAŞ'la ilgili bılgılennyer
aldığı dokümanınalınabılmesi için
de 10 bin dolar venlmesı gereki-
yor. Bu, Özelleştirme Yasası'nın
alenıyethükmüne ve Anayasa Mah-
kemesı kararlanna ayknı.
• İhale şartnamesi, resmiparabi-
nmı TL yenne, sömürge devlennı
andıran biçımde, başka bir ülkenın
para birimiyle satıldı.
• thaleye katılanlardan kısa hs-
te oluşturuhnası 4046 sayıh yasa-
nın ihale usullerini düzenleyen hü-
kümlerine aykın.
• Dığer dağıtıcılardan hiçbiri-
nin NATO'nun sahç olduğu ana hat-
lafıziksel bağlantısı yok. POAŞ,As-
Petrol-Iften'AltınHisse' uyansıEkoDonBServia-Petrol-lş Sendikası, Petrol Ofı-
si'nin (POAŞ) özelleştirilmesinde, 'Aton Hîsse'
uygulamasından söz edildigini ve sözkonusu uy-
gulamanın kamuoyuve Türk Süahh Kuvvetleri'nin
iknaedilmesi amacıyla getirildiğini beürtti. Sen-
dik adına açıklama yapan Genel Başkan Musta-
& Öztaşkm, POAŞ'ın özelleşürümesı için yeni
bir süreç başladığıru anımsatarak "Ancak bu özd-
kştirme, ulusal sa\ıınmave enerji politikalanaçj-
sındanyanhşör'" dedi. POAŞ'ın özelleştirümesi-
ni istemeyenlere karşı 'Attm Hisse' uygulama-
sından söz edildigini anlatan Oztaşkm, daha ön-
ce Teletaş için getirilen bu uygulamanın kamu-
oyunu iknaya yönelık olduğunu dile getirdi.
ken tkmal ve NATO Tesisleri Işlet-
me BaşkanhğVyla (A>^T) TSK'ye
ve NATO'ya kârsız esasta behrli
hizmetler sunuyor. ANT'nin PO-
AŞ'tan aynlması için şirketle Sa-
vunma Bakanlıği arasmdagörüşme-
ler yürütülüyor. POAŞ'ın taşıdığı
stratejik önemin temel göstergesi
ANT'ye ait hatlar, büyük bölümü
yabancı sermaye ile ohnak üzere
özel mülkiyete geçecek.
• POAŞ yeni gırişimcüere bü-
yük bir engel oluşturan ve mevcut
rekabetin büyümesini önleyen da-
ğıtım altyapısına sahıptir. 1998 yıl
sonu ıtibanyla hiçbir şirketm tekba-
şına yüzde 10 paya bile ulaşama-
dığı akaryakıt dağıtunmda PO-
AŞ'ın bayi payı yüzde 58.7'yken,
12 şirketin toplam payı yüzde
41.3'tür. Türkiye'nin akaryakıtta
kan damarlannınyüzde 58.7'si bir
kerede saolmak isteniyor.
ÎŞÇİNİN EVRENİNDEN
ŞÜKRAN SONER
GündenâınşndaKatantar..
Gündemde Hizbullah'ın seri cinayetleri, örgüt
operasyonunda nereye kadar gidileceği birinci sı-
rada. Hizbullah'ın daha çok bir iç hesaplaşma ni-
teliğindeki cinayetleri, cesetler bir bir ortaya çıkı-
yor. Ama asıl derin devlete katkı(!) siyasi cinayet-
lere uzanan bir ciddi operasyon olabileceği kuş-
kulu.
Hükümetin tahkimi geriye doğru işletme yasa
girişiminde yer yerinden oynaması gerekirdi ama,
duyarlı meslek örgütleri dışında sesini soluğunu
çıkaran yok.
Bilindiği üzere medyamız, hükümetin muci-
ze(!)ekonomik programını desteklemek, IMF, Dün-
ya Bankası'ndan gelen küresel ideolojinın dayat-
malan için seferber. Ecevit'ın Davos yolculuğu ön-
cesi geriye dönük tahkimin kotanlması yolunda, az
uluslu tekellerin özel sözleşmelerinin yargı deneti-
minin dışına çıkanlması için milletvekilleri talimat-
h.
Cumhurbaskanrnın yeniden seçilmesinde Çiler'in
öncülüğü kapma ginşiminın ardından, Başbakan
Ecevit lider turlanna çıktı. Bir de Çalışma Bakanı
Yaşar Okuyan'ın uygulamaları görüntüsünde,
SSK'yi işlevsiz kılma, gerek emeklilik, gerekse sağ-
lık hizmetlerini özel nizmete sunma operasyonlan
inceden inceden yürütülmekte.
Bayram ertesi emek karşrtı ekonomik program,
SSK uygulamaları için hemen harekete geçecek-
miş, olup biteni seyretme ayıbını kapatmaya çalı-
şacakmış izlenimı veren Türk-lş'in başkanlar ku-
rulu kar nedeniyle ertelendi. Yine sendikal hareke-
tin girişimleri olarak bayram sonrası beklenen emek
cephesi örgütJeri ve işveren örgütieri ile ayn ayn top-
lantılan da kann, kışın gazabına uğramış gözükü-
yor.
önceki gece karfı Ankara'dan, kann yağmaya ça-
lıştığı, ama hava kiriiliği nedeni ile semt semt kar
yüzü göremeyen Istanbul'a gelirken TEKSlF'in ge-
nel başkanı Zeki Polat ile karşılaştık. Karayolu ka-
palı olduğu için yoldan dönmüş, uçakta şansını
denemiş. Istanbul'da pek de işe yaramayacağı
besbelli acil bir duruma yetişmeye çalışıyordu.
Tekstil sanayiinde simge olmuş Halrt Narinin fab-
rikasının kapısına kilit vurulması, işçilerin sokağa
atılması söz konusu idi. Uzun yıllar, daha doğrusu
nerede ise bıldık bileli Tekstil İşveren Sendikası'nın
başkanı, bir dönem İşveren Sendikalan Konfede-
rasyonu TlSK'in de başkanı Halit Narin, parasını,
kaynaklannı üç oteline kaydırarak tekstil sanayiin-
den tümden çekilme noktasındaydı.
Geçen yılın ekonomik kriz gerekçeli küçülmesin-
de sadece TEKSİF sendikasının kaybettiğı üye sa-
yısı onbinlerle sayılıyordu. En kötüsü ekonomi ye-
niden canlanırken, işletmeler yeniden işçi alırken
kaybedilen sendika üyeleri yeniden kazanılama-
yacaktı. Büyük-küçük işletmelerde yeniden üre-
tim büyürken, kayıt dışı, sendikasız çalıştınma gi-
derek ağırlık kazanıyordu.
Sözün özü bu yıl hükümetin ekonomik mucize-
si(!) gerçekleşir, büyüme hızı eksiden 5'e, 10'a çı-
karsa, büyüme ölçüsünü, sendikalı, sigortalı işçi sa-
yısıntn artmasında göremeyeceğiz. Emek cephe-
si ekonomik mucizeyi gerçekleştirmek üzere her
zamanki gibi özverileri, ödedikleri bedel ile baş ba-
şa kalacaklar. Nimetleri başkalan toplayacak.
Zeki Polat bir dokun bin ah işit havasında dal-
dan dala atlayarak sorunları, işçi haklannda geri-
ye gidişi anlatıyor. Onun isimlendirerek anlattıkla-
nndan çıkan sonuç tabloda, işletmeler için alınan
kredilerin kaynaklannda kullanılmaması, bankala-
nn içlerinin boşaltılması, üretim yerine vurgun dü-
zeninin güçlenmesi var. Hem de en tepelerden, si-
yasal destekli olarak. Giderek kirlenen kuralsız,
haksız kazanç, vurgunun egemen olduğu düzen-
de, sendikacılık, işçi haklan eriyip gidiyor.
Yok olmamak için, geriye gidişi bir yerlerden dur-
durabilmek için, güçbiriiği, çok daha gerçekçisi, so-
mut birieşmeler, işkollannın bir sendika çatısı altın-
da toplanması gerekiyor. Ne yazık ki sendikal ha-
reket, hâlâ aynı işkollannın erimekte olan sendika-
lannı buluşturmak için bile harekete gecebilmiş
değil.
Çalışma Bakanı Yaşar Okuyan'ın bakanlık göre-
vinin önceliği günümüzde yasaklı 12 Eylül'ün sen-
dikal düzenini değiştırmek olması gerekiyor. Yasak-
lı yasalaıia gelen barajlar ve işkollannı ayıran kalıp-
lardan kurtulunması, sendikalann tümden yok ol-
maması için atılması gereken ilk adımlar olabilir.
Demokrarjk görünümü kurtarabilmek için tabetalan
açık tutulan işkollannın birçoğu ve sendikalann
önemli çoğunluğu can çekişmekte. Eski birikimin
son kalıntılan binalar, arsalar, mal varlıklan satılarak
profesyonel yöneticilerin ücretleri karşılanıyor. En
büyük, kasası en güçlü sayılan sendikalarda bile
durmadan şubeler kapatılıyor, bir şeyler satılıyor.
Elbette işçi üye, örgütlü işyerleri kaybediliyor.
Yeniden örgütlenme, yeni işyerieri kazanma, unu-
tulmuş, anılarda nostaljik özlemler gibi bir şey.
Işte böyle insanlaryan yana geldiklerinde birkaç
cümle ile medyanın gündemindekileri konuşuyor-
lar. Sonra sıra gündemin dışında kalanlara asıl
yaşamın gündemine geliyor. Kişiye bağlı konular
değişiyor, ama sorunlar, dertler saatlerle bitmiyor.
sukransoner@yahoo.com
Özelleştirme idaresi Başkanlığı
Tüpraş'ın lıalka arzı
için SPK'ye başvuru
ANKARA (AA) -Özel-
leştirme idaresi Başkanlı-
ğı (ÖlB), Türkiye Petrol
Rafmerileri A.Ş'nin (Tüp-
raş) çıkarümış sermaye-
sinin yüzde 15 hissesinin
halka arzı ile il-
gili olarak Ser-
maye Piyasası
Kurulu'nabaş-
vurdu.
ÖtB'den ya-
pılan açıklamada, dün ya-
pılanbaşvuru ilehalka arz
edılecek hisselerin Kurul
kaydına alınması ile ügfe'
li işlemlerin başlahldığı
belirtilerek Tüpraş'taki
hisselerin ikinci halka ar-
zı yolunda önemli bir adım
daha atıldığı vurgulandı.
Açıklamada, Tüpraş'ın
1991 yıhnda yapılan ilk
halka aızmda, kamu his-
selerinin yüzde 1.66 ora-
nuıdaki bölü-
münün halka
arz edildiği
hatırlatılarak,
daha sonra
iMKB'de çe-
şitli tarihlerde yapılan iş-
lemlerdehalka açıklık ora-
mmn yüzde 3.6 düzeyine
çıktığı kaydedildi. Halen
Tüpraş'tayüzde 96.4 ora-
nmda kamu hissesi bulu-
nuyor.