Catalog

SAYFA CUMHURİYET 21OCAK2000CUMA O L A Y L A R V E G O R U Ş L E R olay.gorus@cumhuriyetcom.tr •••*•»•• "ZorunluBağış" Soygunu K.T -?<&•**#" NeSİmİ YAŞAR Afa/jye MS/efliyı T ürkiye'de vatandaşa hız- met veren kamu kurumla- nrun neredeyse tamamın- da ve hatta her kurumun farkh birimlerinde ayn ay- n bir demek ya da vakıf kurulmuş durumdadır. Bu demek ya da vakıflar. aynı zamanda devlet memuru olan üyeteri araahğı fle, o kamu kuru- luşuna hızmet almak içın gelen hemen bemen bötön vatandaşlardan,söz konu- su kamu kuroluşu mekâmnda, kamu otoritesi işin içine dahfl edilerek, adeta zorla (vatandasın isteğiııe bağfa ohnak- szm) herhangi bir mal saüşı ya da hiz- met snnumu karşıhğı ohnaksmn. bağış, teberru ya da yardım adı ahında para toplamaktadıriar. Belütilen durum o kadar yaygmlaşmıştır ki neredeyse bir dernek ya da vakfi olmayan kamu ku- ruluşu ya da birimi kalmamıştır neredey- se. Vatandaşın işi gereği gittığı tapu, emniyet,hastane,adfiye, okul, nüfus, be- kdiye vs. gıbi sayısız kamu kurumunda (ya da bir kurumun değişik birimlerin- de ayn ayn) mevcut vüzierce dernek ve vakıf her gûn yûz mflyartarca lirayı ba- gtş adı altmda vatandaştan zoria topia- maktadıriar. Vatandaşlar sözû edılen bağışlan ver- meye zorlanmakta, konu sanki yasal bir zoruniulukmuş gibi aksettirflmekte, ta- lep edilen paranın ilgili dernek ya da vak- fa "bağış ya da yanbm" olduğu başlan- gıçta söylenmemekte, para tahsil edil- dikten sonra, Maliye Bakanlığı tarafin- dan bu derneklere satılan "dernek ahn- dı bdgesi'' (makbuz) (vakıflarda ayn makbuz) verilmekte, genellikle de mak- buzlardaki tahsilatm türü kısmına, va- tandaşı yanıltmak içm çognnrakla oku- namayan bir yaa fle "bağrç", "teberru" akhkla da kısaca "teb." ifadesi yazıl- maktadır. Bağış/yardnn topiama (mak- buz dûzenlefne)qinisözkonnsn knrnm- da çahşan devlet memnrian yapmakta, hatta bazı durumlarda bir devlet me- murn yalnızca bu işi görmekle görevfen- dhümekte ve bn memuriar baska bir iş Bu şekilde toplanan paralann ekono- mik boyutunu kestirmek çok zordur. Fa- kat bûtün Tûrkiye'de bu şekilde bir yıl- da toplanan paralann nüyonian geçti$ rahatça söylenebilir. Bir örnek vermek gerekirse merkez nüfusu 70.000 olan bir kentimizin devlet hastanesinin bün- yesinde kurulu derneği aracıhğı ile yal- nızca 1998 yılında, makbuz karşılığın- da topladığı paranın 25 mflyar Brayı geç- tiği tarafimızdan tespıt edilmiştir. Bu rakam yüzlerce hastane, okul, belediye, adliye, nüfus, emniyet, tapu müdürlüğü, döner sennaye saymanlığı vs. ile çarpı- lırsa toplanan paralann büyüklüğû göz önüne getirilebilir. Söz konusu durum belkı bu kurum ve kuruluşlan, bu paralara ihtiyacı olduğu ve bu paralarla kunımlanna mal, teçhi- zat ve hızmet saünaldıklan şeklinde bir gerekçe ileri sûrülerek savunulmaya ça- lışılsa dahi bu savunma da, dunımun buicuka aykınnğmı ortadan kaldırama- yacağı gibi beHrtüen gerekçe de gerçek- lerle örtüşmemektedir. Kamu kurumla- nnın dernek/vakıflan aracüığı ile top- ladıklan paralarçoğunlukla o kurumla- rm gerçek ihfjyaçlannm teminine gitme- diği gibi, herhangi bir hizmet karşüığı olmadan temin edilen, sahte ya da ıçe- nğı itibanyla yanılncı faturalar da bu alanda son derece yaygın olarak kulla- nılmaktadır. Aynca bu alandaki para-mal- demirbaş israfi da aşın asamadadır. Ibp- fauıan paralar,dernek-vakrf yönetkfleri- nin otomobfl akaryakıt pderierine,çiçek, mobilya vs. abmma, o knrum ya da o fle gelen potitikacuan ağniamaya vs. har- canmaktadır. Bilindiğı üzere bağış (teberru) ya da yardımın özellikleri; a- Bağış yapıp yap- mamanın, zora, mecburiyete dayanma- dan, isteğe bağlı, gönûl nzasına daya- nılarak yapılması. b- Bağış miktannın da yine aynı şekilde isteğe bağlı olma- sı, herhangi bir maktu tutannın olmama- sı, c- Bağışın karşılıksız olması ve bir mal/hizmet karşüığı olmamasıdır. Oysa mevcutuygutamada yukanda sa- yılan özelliklerin hiçbirisi yoktur. a- Is- tesin istemesin, nza göstersin göster- mesın, işi için gelen bütün vatandaşlar- dan, alınan paranın bağış olduğu belir- tilmeden, bu paralar istenilmekte ve alınmaktadır. Bunun tek ıstisnası, söz ko- nusu bağışlann toplandığı kurumlann amirlerine şahsi yakmlıklan olanlardan, yine amirin (bu amirler çoğunlukla ay- nı zamanda dernek yönetıcısidırler) ıs- teği ûzerine bu paralann alınmamasıdır. Dolayısıyla kanunsuzhıkta bfle adalet- siztik yapılmakta, keyfilik had safhada hüküm sürmektedir. tşi için kamu ku- nımlanna gelen vatandaşlann, kendile- rinden istenilip alınan söz konusu para- lann miktannı ındırme veya pazarlık yapma gibi bir şanslan da bulunma- maktadır. Işin niteliğine, yerine ve du- rumuna göre bazen hiç de kûçûmsene- meyecek tutardaki paralar, kendilerin- den alınmaktadır. Bağış alınmasının bir başka yöntemı de, yukanda sayılan kamu kurum ve kunıluşlannın açtıklan ihalelerde, iha- le üzerinde kalan kişi, kuruluş ya da müteahhıtlerden, ıhale tutannın belli bir oranınm ya da maktu bir tutann yine zor- la söz konusu dernek ve vakıflara bağış adı altmda alınmasıdır. Bu tutar daha son- raki ihalelerde ihaleye katılanlarca, iha- le teklif tutarlanna "gider" olarak ek- lenmekte, ıhale açan herhangi bir ıda- re, bir sonraki ihalede sann alacağı mal veya hizmetı gerçek değerinin ûzerin- de sann almakta, bu sûreç böylece de- vam etmekte, sonuçta bu paralaryine bû- tün ülke yurttaşlanna yûklenmektedir. Konunun daha iyi anlaşüması için bir ör- nek vermek gerekirse; diyelim ki bir hastane ihale yapmak suretiyle tıbbi malzeme alacaktır. Ihale (A) fıraıası üzerinde kalmıştır, hastane tıbbi mal- zemelen teslim aldıktan sonra sıra öde- me yapmaya geldığınde söz konusu (A) firmasına, hastanelerinde kurulu der- neğe (veya vakfa) belirli tutardaki (ve- ya orandakı) parayı bağışlamasını ıste- mektedir. (A) firması bu bağışı yap- makta, fakat daha sonrakı ihalelerde ona göre tedbirini almakta ve satacağı mal veya hizmetlerin fıyatmı ona göre (ger- çek değerinin üzerinde) hesap etmekte- dir. Vatandaşm söz konusu "zorunhı ba- ğtşlara" itiraz etmemesinin, edememe- sinin ya da edecek merci bulamaması- nın nedeni iki türlüdür. Birincisi, işinin yapılmaması, sürüncemede bırakıİma- sı ve hatta bazen azarlanma, horlanma ihümali (bu husus çok sıkhkla yaşanmak- tadır), ikincisi de hak arama merciinin bulunmamasıdır. Çünkü, vatandaşm en pratik şekilde şikâyetini ileteceği mer- ci olan, iş gördürdüğü kurumun amir- leri, zaten bu yöntemi benimseyip uy- gulatmakta, öncü olmakta ve uygula- mayı gözetmektedirler. İşin adli merci- lerde ıddia edilmesi ise çok uzun bir safhayı, zamanı, emeği ve ekonomik değeri gerektirdiği için vatandaş bu yo- lu da tercih etmemektedir. Konunun bel- kı de en hazin tarafı; kanunlan en cid- di ve sıkı takip etmek, gözetmek ve uy- gulamak durumunda bulunan adli mer- ciler ile Emniyet Teşkilatı 'nda bu uygu- lamanın yoğun ve acımasız bir şekilde sürüp gıtmesidır. Sonuç ve çözüm: Ka- mu hukukunun birinci iOcesi bilindiği gi- bi, kamu hizmetlerinin (güvenlik, sa- vunma, adalet, nüfus vs. gibi işler) üc- retsiz olmasıdır. Baa özel durumlarda vatandaşlardan resmi yoldan ücret ab- nacaksa büe (hastane hizmetlerinde ol- duğu gibi) bu ücret \etkili kamu otori- tesi tarafindan. belirii bir hukuksal dii- zenlemeyedayanılarak. önceden tespit ve flan edilnüş tutariarda ve belirlenmiş asuDerle ahıur. Devletın. kamu fınans- marunı temin için vatandaşlardan ve il- gili özel ve kamu tüzelkışilerinden (şir- ket, iş ortaklığı, kooperatif, belediye vs.) kanunlara dayanarâk toplamış oldu- ğu kamu gehrlerinin (vergi, resim, harç, kanlma payı vs.) her birinin hukuksal bir mesnedi bulunmaktadır. tsteyen kamu kunımu,sûnduğuhizmetinkarşjhgı>'mış gibi göstererek istedigi kişiden, istediği miktarda parayı, istediği zaman, son de- rece keyfi bir şekilde alamaz. Anrsa, u devlet hukuk devieti olmaz. 1. Söz konusu kamu kurum, kuruluş ve birimlerindeki dernek ve vakıflar ara- cılığı ile para toplanması uygulaması- na derhal, bütün Tûrkiye'de, son verfl- mefi,2. Vatandaştan yasadışı yoldan pa- ra toplayan söz konusu dernek ve vakıf- lar lağvedilmeli, mallan Hazine'ye ak- tanlmau, 3. Bundan sonra da, bir daha böyle bir uygulamaya gıdilememesi için demekler, vakıflar, ceza ve devlet me- murlan kanunlannda gereklı değişik- lıkJennzaman kaybedimıeden yapılma- sı şarttır. Uyulması gereken yöntem, devlet cıd- diyetine yakışır, çağdaş ülkelerin uygu- ladıklan modern bütçe metotlannı be- nımsemek veya daha da geliştirmek, hukuka, kanuna ve adalete uygun ola- rak vatandaştan vergı. harç toplamak, top- lanan paralan yine usule uygun harca- mak, harcamalarda azami tasarrufu sağ- lamak ve bütün bunlann hesabrnı yine vatandaşa (Sayıştay kanalıyla, kesin he- sap kanunlanyla) vermekrir, yoksa ara- besk metotlar, ne olduğu beürsiz hilkat garibeleri geliştirmek değil. Yurttaşlık Hukuku ile Ugili Sorunlar Yrd. D o ç . Dr. Sîbel OZEL Marmanı Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim Oyesi T ürk yurttaşbğının (vatandaslığmın) kazanılması ve kaybı ile ılgıli bazı sorunlar, çeşitli soru başhklan altm- da aşağıda sıralanmış ve yanıtlan ve- rilmiştir: 1. Bir Türk vatandasuun kendi isteğryle yabana bir devlet va- randa^hğmıkazanmt}ohnası,onunTûrkvatandaş- kğmıetkflermi? TC Anayasası 66. maddesinde vatandaşhğın an- cak yasada belirtilen durumlarda kaybedileceğini belirterek, siyasal iktidann keyfi tutumlanna kar- şı vatandaşlan korumuştur. Buna göre Türk vatan- daşlıgı ancak Tûrk Vatandaşhğı Kanumı'nda yazı- h koşullann yerine gelmesi halinde kaybedilebile- cektir. Vatandaşhk Yasamız (kanunumuz) kaybet- tkme başlığı alanda 25. maddenin (a) fıkrasında izin almaksızuı kendi istekleriy le yabancı bir devlet va- tandaşlığıru kazananlann Türk vatandaşlığını kay- bedebileceğini belırtmıştir. Dolayısıyla yabana bir devlet vatandaşlığım kazanmak isteyen kişi Ba- kanlar Kurulu'ndan izin almak zorundadır. Bu izin flltnmarlan yabancı bir devlet vatandaşlığının kaza- nılması Türk vatandaşüğuun kaybına neden olabi- lir. 1 Çite vatandaşhğın kabaledidiği bir hukuk sis- ftfiııiiMİp, yahaıifihir ılwW vatonHa^hgmm k mınd. masma,Türkvatandaşfcğmnı ka>tetnrlmegiçBi bir neden (sebep) olması doğm mndur? Türk hukuk sıstemi çıfte vatandaşhğa izin ver- mektedir. Söz konusu yabancı vatandaşhk doğum- la kazamlabileceği gibi, ilgjlinin ıstenci (iradesi) ile sonradan kayanilmış bir vatandaşlık da olabilir. Va- tandaşlık Kanunu (VK) m. 22/Ul başka devlet va- tandaşlığım kazanmak isteyen kışının izin ahnası- nı zorunlu kılmıştır. Bakanlar Kurulu 'nun izin ver- mesi durumunda ilgilı Türk vatandaşlığını muha- faza edecek ve kaybettinne müeyyidesi ile karşı- laşmayacaktır. Bir devletın kendisine vatandaşlık bağı ile bağlı olan insanlardan bağlılık beklemesi kaçuuhnazdır. Bu ıtibarla izin almaksızın kendi is- tegıyle başka bir devlet vatandaşlığına geçmek, va- tana bağlüıkla bağdaşmayan eylemde bulunmak anlamına geldiği için Jcanun koyucunun bunu bir kaybetrirme sebebi olarak düzenlemesi yerindedir. 3. Aynı durumda oian diğer ldşiler varken, Ba- kanlar Kurulu'nun sadece bazı kişüer için söz ko- nusu sebebe dayanarâk kaybettinne karan verme- si doğrn mndur? Vatandaşhk Kanunu kaybetrirme sebeplerini sı- ralamış ve Bakanlar Kurulu'na takdir hakkı vermiş- tir. Bakanlar Kurulu kanundakı şartlar gerçekleş- miş olsa bile ilgüinin Türk vatandaşlığının kaybet- tirihnesine karar vermek zorunda değildir. Günün koşnUanna göre bazı kişilerin Türk vatandaşı ola- rak kalması, onlannTurldye'ye geri verümesi için zorunludur. önıeğin Tûrkiye'de bir mahkeme ka- ranyla hüküm giyen bir Türk vatandaşının ABD 'ye kaçması ve orada ABD vatandaşı olması durumun- da, kanundaki koşullar gerçekleşmiş olsa bile, Ba- kanlar Kurulu bu üşi hakkmda kaybetnrme kara- n vermeyecektir. Çünkü burada Türk vatandaşlığının kaybı, ilgili için bir ceza değil, tam tersine ödül olacakor. Onun Türk vatandaşı olarak kalması, TC devletınin va- tandaşlan üzerindeki haklannı kullanma olanağı- nı devam ettirecektir. Bu nedenle kanundaki koşul- lann varlığı halinde, Bakanlar Kurulu aynı dunirn- daki iki kişiden biri hakkında kaybettinne karan ve- rebilir; öbürü hakkında hiçbir işlem yapmayabılır. Bu da eşitlik ilkesine aykınlık oluşturmaz. önem- li olan, bireyin vatandaşhk halclnnın iktidann key- fi tutumuna karşı kanunla korunmuş olmasıdır. Ka- nuni koşullar gerçekleşmiş ise ilgili hakkında kay- bettinne karan verilebüir. 4-Kendi tstegryle yabana devlet vatandaşhğma geçen kişi, kaybettirme kararmdan önce, çifte va- VK'nin 22/111 başka devlet vatandaşlığuıı ka- zanmak isteyen kişiye izin verileceğinden söz etti- ğinden, henûz yabancı devlet vatandaşlığının ka- 7anıhnaTniş olmasmı gerekli küıyor izlenimi ver- mektedir. Fakat kendi isteğiyle izin almaksızın baş- ka bir devlet vatandaşlığını kazandıgı saptananla- nn bu dummlannın saptanmasından önce izin için başvuranlar hakkında vatandaşlıktan çıkma ile il- gili hükümlerin uygulanacağını belirten Yöneüne- lik 36/a hükmü çifte vatandaşhğa izin ıstemi için de kıyasen uygulanacakür. Danıştay da karannı bu yönde vermiş, kaybettirme karanndan önce izin is- teminde bulunulması durumunda arnk izin yönte- minin uygulanması gerektiğini kabul etmiştir (Da- nıştay 10. D. 10.3.1988 T., E 87/10, K8& 397). Do- layısıyla kaybettirme karan verilmeden önce ilgi- li izin isteminde bulunursa, hakkında izin yöntemi işlemeye başlar. Fakat Bakanlar Kurulu'nun çifte vatandaşlık için izin istemini reddetmesi ve ilgili hakkmda kaybettirme karan ahnası da mümkün- dÖr. 5- Kendi isteğiyle yabana devlet vatandaşhğma geçenkişi,kaybetnrme karanndan önce, hangi pro- sedûrfi oyguiarsa, kaybetiirme kanumnı sonuçb- rma bakarak daha avantajh ohır? Kendi isteğiyle yabancı devlet vatandaşhğına ge- çen kişi için en isabetli tercih elbette ki çifte vatan- daşhk için izin istemidır (VK m. 22/IU). Bu izin keridisinevenlirseTurkvatandaşhğımkaybetmeteh- likesi ile karşılaşmayacaktır. Fakat bu dunımun mümkün olmadığı ve Türk vatandaslığmın kaybe- dileceğinin anlaşıldığı durumlar için en ideal ter- cih Türk vatandaşlığından çıkma talebidir (VK m. 22/1) Mnmeyyiz veresMolan ve başka bir devlet va- tanriaşligını ka7anmış ya Aa Ifayanafagına Kairinan- dıncı belirtiler bulunan (VK m. 20/a, c) kişiler Ba- kanlar Kurulu ndan Türk vatandaşlıginrfan çıkmak için izin isteminde bulunabilirler. Bakanlar Kuru- lu'nun izin vermesı durumunda tçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık Işleri Grenel Müdürlüğü ilgi- li için bir çıkma belgesi düzenler. Çıkma belgesi- nin verilmesiyle Türk vatandaşlığı kaybedilir (VK m. 23/1). Elbette çıkma izninin verilmesi de Bakan- lar Kurulu'nun takdırindedir ve isterse bu izni ver- meyebüir. Çıkma İTninin verilmediği durumda kay- bettirme karanmn verilmesi mümkûndûr. Türk vatandaşlığının kaybı halinde ilgili aruk yabancı statüsünde olur ve bir yabancı hangi ko- şullara bağlı tutuluyorsa, o koşullara bağlı tutuhır. Bu ıtibarla kaybettirme ya da çıkma ile Türk va- tandaşhğının kaybı halinde sonuç olarak bir fark ol- Aşağıdaki İdaş mağazalarından 31 Ocak 2000 tarihine kadar toplam 2.000.000.000TL değerinde alışveriş yapan herkes, 15 Haziran 2000 tarihine kadar kullanmak üzere, 5 yıldızlı otelde yarım pansiyon 2 kişilik 1 hafta Antatya tatili kazanıyor. Gamze Mob^a Teks.Tc.ve Oş Tic.LW.StL K.M. Paşa 0212 586 03 87 Duutete Zeytinbumu 0212 547 22 31 SevteteTete.Dek.San.TiclJd.St!. Zeytinburnu 0212 510 26 26 Karaca MoUya Gungören 0212 677 53 83 GEtaKotek«Şti.Eyüp0212 567 24 13 KaraeaMoUya Kucukkoy 0212 650 1061 Salenay SanTe Bahçetıevter 0212 441 03 76 KomşoEvDek. İDAŞMam.Mob.İBıJhr.Ud.Şti. Sefakoy 0212 599 4680 Ç$demŞeker Se«aköy0212 697 27 13 Ante Day.Tûk.Malİnîi)ek.S».Tıai«LŞJi. Yenıbosna 0212 654 32 27 AdaşlarTıc. KÇekmece 0212 599 18 57 AdaşlarTe. Beykkduzu 0212 872 48 59 fcayhşJta\Tu.Teks.San.Te.Ltd.ŞtL Şrinevter 0212 552 41 38 Dogan Tc*et Mmaroba 0212 863 05 90 Coşkun Tearet Haznedar 0212 554 82 91 Gözier Day.TQk.Mal.San.Tic.Ltd.Sti. Sınnevter 0212 551 95 18 Taiı TıaDay.TüİLMal. Baktrkoy 0212 561 2681 ÇJmerterMobiyaOsmaniye02:2 56018 77 GamzeMobJyaTeks.Tc.veDışTc.Ud.St. Bakrtoy0212 660 0C68 GamzeMobiyaTeks.Tc.veDışrcUd.ŞİL Yeşılkoy0212 573 83 32 KadrTeks.Mob.YatakPaz.Ltd.Sti. Merter 0212 554 03 02 Refah Tîcaret Kurtukjş 0212 247 66 70 Doğan Hak Sarayı Beaktaş 0212 260 77 70 Nebto8Kj M*-De)tPaz±td.Sti. Cağlayan 0212 220 34 59 Uygar Mobiya Tarabya 0212 262 37 78 Pant»Z I Ortaköy 0212 261 05 81 (tomşuCv Dek. DAŞ MantMob.itti.h-ltd.Sti. Erenkoy 0216 411 51 73 Kom*>£v Dek. EMŞ MamJHabJhJhr.LU.9tL Kadtköy 0216 330 85 47 Mraç Teks.UKJn.San.Tc.Ltd.Sti. Kadıkoy 0216 345 I 36 63 Hak* YeNn Moda 0216 347 67 71 Tutfcu MobJJd-Ştİ. AJtunızade 0216 334 30 48 Sefera Ardan Uskudar 0216 334 88 70 Gateri AJtr Day.Tok.MaLLtd.Sti. Buyukada 0216 382 30 40 Mcasya \ Day.Tûk.Malhs-0tom.GıdaSan.At3seh-r0216 455 6124 ErtaztarMob.Paz.vercJJ±Şfi. Modoko0216 364 22 28 BölûkbaşDay.Tûk.Mal.San.Tc.Ltd.Şti. Kûçukyalı 0216 388 13 66 KwnetAhsapveMob.SaruDışTıcA§. V^aftepe 0216 442 07 74 Yürt Tearet lcerenköy 0216 380 83 63 ^ madığı söylenebiürdi. Fakat VK m. 29'da yapılan 1995 değişikliği ile özel tüzûkte yabancı kategori- si getirümistır. Buna göre doğumla Türk vatandaş- lığını kazanmış olup da sonradan Bakanlar Kunı- lu'ndan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir dev- let vatandaşlığını kazanan kişiler ve bunlann yasal mirasçılan Türkiye Cumhuriyeti'nin milli güven- lığı ve kamu düzenine ihşkin hükümler saklı kal- mak kaydıyla, ülkede ikamet, seyahat, çalışma, mi- ras, taşınır ve taşınmaz mal ıktısabı ile ferağı gibi konularda Türk vatandaşlanna tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam ederler. Dolayısıyla çıSmakaranyla Türk vatandaşlığını kaybedenler ale- lade yabancı olmamakta, Türk vatandaşı ile yaban- cı arasmda özel bir statüde yer almaktadırlar. 6- Bu jekflde Türk vatandaşhğını kaybetmis bir kişinin yeniden Tûrk vatandaşı otanası mümkün mfidür? VKm. 8'e göre Bakanlar Kurulu Türk vatandaş- lığını kaybetmis kişileri ikamet koşulu aramaksı- zın yeniden vatandaşüğa alabilir. Burada da Bakan- lar Kurulu'nun bir takdir hakkı vardır. Türk vatandaşlığını kaybeden kişinin kadın ol- ması durumunda evlilik yoluyla Türk vatandaşı ol- ması da mümkündür. Türk vatandaşlığını kaybet- tirme karan ile kaybeden kadın arbk bir yabancı- dır ve yabancı bir kadının Türk vatandaşı olması- m sağlayan her yol onun için de geçerlidir. VK m. 5'e göre, bir Türk ile evlenen yabancı kadın Türk vatandaşhğına geçmek istediğıni bildirdiği takdir- de Türk vatandaşlığını kendiliğinden kazanır. Söz konusu bildirim, evlenme, evlendirmeye yetkili Türk makamlan önünde yapıldığı takdirde evlen- me sırasında o makama, evlendirmeye yetkili ya- bancı makamlar önünde yapıldığı takdirde evlen- meyi tescile görevli Türk makamlanna, evlenme ak- dinden başlayarak bir aylık süre içinde yazılı ola- rak yapılır (VK m. 42). Kadın yabancı makamlar önünde evlendığı ve bir ay içinde yazılı olarak Türk vatandaşı olmak iste- diğini Türk konsolosluğuna bildirmediği takdirde bu olanaktan yararlanarak kendiliğinden Türk va- tandaşı olamayacaktır. Aynı biçimde Türk makam- lan önünde yapılan bir evlılıkte o anda bildinmde buhmmayan kadın, Türk va- tandaşlığını kazanamaya- " ' caktır. Sadece kadınlar için getirilen bu düzenleme ile yabancı kadın bildirim tari- hinden itibaren başka bir makamın onayınagerek kal- madan Türk vatandaşhğına geçmiş olmaktadır. Buna göre, kaybettirme karanyla Türk vatandaşhğını kaybe- den kadın da engelleyici bir hüküm olmadığı için VK m. 5 hükmü kapsamında yer alır ve evlenmekle Türk va- tandaşlığıru kazanır. Bu va- tandaşlık muktesep bir va- tandaşlıktır. 7-EvlfliğnımuvazaaJıbir evnük olması yabancı kadı- nnTürkvatandaşhğmageç- mesine engel ohır mu? Evlıliğın danışıklı (mu- vazaalı) olması VK'de özel bir düzenleme olmaması ne- deniyle kadının Türk vatan- daşhğını ka7flnma.'iina en- gel olmaz. Önemli olan, ge- çerli bir evlenme akdinin yapılmış ohnasıdır. Türk Medeni Kanunu'nda evli- lik akdinin muvazaa nede- nine dayanarâk iptali söz konusu değildir. Dolayısıy- la sırf Türk vatandaşhğını kazanmak için yapılan nay- lon bir evlilik söz konusu olsa bile kanunun halıhazır düzenlemesi karşısında ya- bancı kadın. Türk vatandaş- lığını bu evlilik akdi ile der- hal kazanmış olmaktadır. Aynı durum yabancı erkek için söz konusu değildir. PENCERE İrtica Canavapmm Kanlı Vahşetl.. Bilentef yazıyoriar > - Hizbullah 'derin devletin' marifetidir. - Neden?.. - Güneydoğu'da PKK'ye karşı kullanmak için Hizbullah'ı 'derin devlet' kurdurdu. - Yani?.. - Frankenstein gibi... Ünlü romanın filmi de çevrildi: Dr. Frankenste- in laboratuvannda biryaratık meydana getirir, ama, canavar başına bela olur. Sonra?.. • Ikinci Dünya Savaşı ertesinde Türkiye çok par- tJti rejime açılınca "komünizm tehlikesi'ne karşı ne yapacağımızı şaşınp kaldık... Ne yapmalıydık?.. Amerika akıl verdi: - Komünizme karşı en etkili panzehir Islamcı- lıktır, dinciliği kullanın!.. "Komünist Rusya" Asya krtası boyunca güne- yinden "Yeşil Kuşak"\a sanlıyor; Türkiye irticanın tohumlandığı bu talihsiz coğrafyadaki ülkelerin en başında geliyordu. İrtica devlet eliyle gübrelenip yeşertildikçe, laik cumhuriyetin dibi oyuluyordu. 1980'lerde Türk-lslam Sentezi'ni 12 Eylül dar- besiyle resmi devlet görüşüne dönüştürdük... PKK Marksist değil miydi?.. öyleyse gelsin panzehir... Panzehirin adı bu kez "Hizbullah" oldu; cellat- lı, satırlı, bismillahh, tabancalı, kanlı, tşkenceli Müs- lüman terör örgütünün yeme de yanında yat!.. • Peki, şimdi neler oluyor?.. Din ticaretiyle ülkeyi yönetmek tezgâhında ana- lar ne politikacılar doğururken Hizbullah'a iltşen go- rüşen yoktu; artık devran tersine mi döndü?.. Rüzgâr horozu neden değişti?.. Kim üfürdü?.. Kim süpürdü?.. Sovyetleryıkılınca, ülkeyi tehdit eden en büyük tehlike "komünizm" olmaktan çıkınca, merkez sağ ile irticanın arasına asker girince, Ülkücüler bi- le bu yolda ayaklannı denk almaya başlayınca, PKK'nin defteri dürülüp de Apo içeri atlınca... Sıra Hizbullah'a mı geldi?.. • Soruyorian - 28 Şubat sürüyor mu?.. Sürüyor... 28 Şubat sürmese, Fazilet'in başındaki RecaJ Kutan ortalıkta kuzu kuzu dolaşır mı?.. Partinin asıl lideri tarn siperle olduğu yere siner mi?.. Çil- ler çaresizJik içinde krvranıp ne yapacağını şaşı- nr mı?.. MHÇ akıllı uslu oturvıp ne söylenirse ye- rine getirir mi?.. Hizbullah çetesinin ipliği pazara çıkanlır mı?.. 28 Şubat sürüyor... Aman sürsün... Yoksa irtica canavannm vahşetini bu aymaz toplum gözleriyle göremeyecekti... Bizimki de öyle bir tpplumdur ki gftzjeriyle gör- meden inanmaz. **L ?OOO Bugün depremin jfcg.gunu Profesyonel gönüllülerimiz hâlâ depremzedelerin vanında! 17 Ağustos depreminin hemen ardından evlerinden. îşterınden tatılınden kopup bizlerle deprem bölgesındekı çalışmalara katılan... Yardım dağıtmak ıçın araçlarını kullanmamızı sağlayan... Depremzedelerımızın en zor günlerinde bile yanlarında olan. onların acılarını paylaşan ÇYDO gönüllüten. Sizı, 22 Ocak Cumartesı günü, saat 11 00-16 00 arasında. Ihlamur-Beşıktaş Evlendırme Daıresı'nın altmda, Beşiktaş Belediyesı-ÇYDD Kültür Merkezi'nde. bir gün boyu birtikte olmak. anıları ve gelecekteki profelenmızi paylaşmak ıçın bekKyoruz. Yardımlannız için: {0212) 292 87 27 - 292 08 01 (İş gûnteri saat 10.00/17.00 arası) Ataol Behramoğlu Haluk Çetin (Şiir Diniethi, Soyleşi, Imza Gûnû) Kuzey Kafkas Halk Danslarından çeşrtlemeter 22 Ocak 2000 Cumartesi / saat: 18.00-20.00 Kafkas Abhazya Kûltür Derneği Salonu Selimiye Kı$la Cad. No16 Selimiye / Ûskûdar Kflltar OoStUn Tel: 0.216. 391 54 10 Ka«lusAMuByaK«tarDwiM«i