Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 25MAYIS1999SALI
HABERLER
Kutan: Danıştay
iptal eder
• AISKARA
(Cumhuriyet Biirosu)- FP
Genel Başkanı Recaı
Kutan. Türk yurttaşlığinı
kaybeden ABD'li Merve
Kavakçı hakkındaki
Bakanlar Kurulu karannı
Danıştay'ın "kesinlikle'"
iptal edeceğine ınandığıni
söyledi Ka\akçı'nın.
hakkındaki karar
kesinleşene kadar
TBMM'ye geleceğini
sanmad'ğını kaydeden
Kutan. Danıştay karannın
bekleneceğıni bıldırdı.FP
lideri Kutan, dün TB.MM
Başkanı Yıldırım
Akbulufu zıyaret ederek
kutladı. FP olarak oylannı
Akbulufa \erdıklerinı
yineleyen Kutan. "Sayın
Akbulut'un. Meclıs'ı,
ihtışamına yakışır bır
biçımde temsıl edeceğine
inandığımız ıçin
kendılerıne destek \erdık"
dedı.
Mürik Grubu
üyeleri
tutuklandı
• ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu) -
HADEP Ankara ll
Kongresı'ne gönderdıkleri
telgraf mesajlannda
"bölücü örgüte yardım"
etmekle suçlanan eski DEP
milletvekillen LeylaZana,
Orhan Doğan, Hatip Dicle
ve Selim Sadak ile
kongrede türkü söyledıkleri
iddia edılen Mezopotamya
Müzık Topluluğu'nun 5
üyesi. divan kâtibı ve
HADEP Genel Başkan
Yardımcısı Şehabettin
Özarslanerın
yargılamalanna dün devam
edildi. Müzik toplulugunun
üyeleri Hasan Kocadağ,
Nurcan Değirmenci,
Şengül Pak. Hıdır Çelik ve
Arife Düzdar ile divan
kâtibı Sinan Ugur,
haklarındaki gıyabi
tutuklama kararı \ ıcahiye
çevrilerek tutuklandılar.
Cinayet zanlısına
tatbikat
• İstanbul Haber Servisi -
Bakırköy'de. boya yapmak
amacıyla bulunduğu evin
sahibi Derya Şener'i (23)
19 yerinden bıçaklayarak
öldürdüğü ilen sürülen
Ömer Hastaş. dün tatbikat
için götürüldüğü Kartaltepe
Mahallesi Boziepe
Sokak'ta linç edılmek
istendı.
Emniyetten
yalanlama
• İstanbul Haber Servisi -
İstanbul Emnıyet
Müdürlüğü Basın Protokol
\e Halkla IlışkilerŞube
Müdürlüğü'nden yapılan
açıklamada, 19 Mayıs
Atatürk'ü Anma. Gençlik
ve Spor Bayramı
kutlamaları sırasında.
Taksim'deki tören alanına
bombalı saldın hazırlığı
yapıldığı yönünde dün bır
gazetede çıkan haberin
gerçeği yansıtmadığı
belirtildi.
L Teknoloji
Kongpesi'
• İstanbul Haber Servisi -
Türkıye Bılımsel Teknık
Araştırma Kurumu
(TÜBlTAK).Türk
Teknoloji Geliştirme Vakfı
(TTGV) ile Türk
Sanayıcileri \e tşadamlan
Derneği (TÜSİAD)
tarafından düzenlenen 2.
Teknoloji Kongresi. 1
Haziran'da Lütfi Kırdar
Uluslararası Kongre ve
Sergı Saravı'nda yapılacak.
THY'nin hostes
ihtiyacı
_l İstanbul Haber Servisi -
Türk Hava Yollan'ndan
(TH^ ) yapılan açıklamada.
hostes ve Stevvard (erkek
hostes) ihtiyacı icın açılan
sınava beklenen
başvurunun olmadıgı
belirtildi. Açıklamada, dün
başlayan mülakatın
perşembe gününe kadar
süreceği bildirildi.
Eğitimciler katkı payının bir bölümünün özel okullara aktanldığmı savundular
'Oğretmen tahsfldar oluyor*
ÖZCAN ÖZGÜR
MUĞLA- Sekizyıllık temel eği-
tım ıçin katkı payı olarak toplanan
8 katnlyondan bir bölümünün özel
okullara aktanldığı ileri sürüldü. Ye-
ni dünya düzenı ıdeolojisinin her
alanda olduğu gibı eğıtimde de
özelleştırmeyı dayattığı ve katkı pa-
yının bu dayatmanın en ciddi adımı
olduğu belirtilirken her kesimin bu
dayatmalara karşı çıkması istendı.
Muğla'da düzenlenen ve eğitim-
ciler ile öğrencilerin de katıldığı
toplantıda. "Para toplanan komis-
yonlarda görev almayacağız. Katkı
payını toplamayacağız, toplatnrma-
yacağH" diyen Eğitim-Sen Muğla
Şube Başkanı Hasan Dural. "Eği-
tim, sağuk gibi en temel anayasal yü-
kümlülüklerini \erine getirme>en
devleL bizlerden aldığı trilyonlarca
lira vergiyi nerede, nasü, niçin ve
kimler için kullanmaktadır ve kul-
lanacaknr" diye sordu. Okullarda
para toplama işınin manevı ve fi-
ziksel şiddete neden olacağını sa-
vunan Dural, öğretmenlerin para
toplama ışine alet edilmeleri sonu-
cunda, öğrenci gözünde saygmlık-
lan ve aralanndaki sevgi bağının ze-
delendiğini savundu. Hiçbireğitım-
cınin böylesi bir durumla karşı kar-
şıya bırakjlamayacağını da savlayan
Dural,"Katkıpayınadurdenilmez-
se yakın gelecekte eğitim hakkı sade-
ce varhklılann yararlandığı bir hak
olacakür" dedi.
YDD'nın eğitimdede karşılanna
çıktığını belirten Prof. Dr. Tahsin
Yılmaz, "Bu ideoloji devietin küçül-
mesini. sosyal yaşamdan elini çek-
mesini. her şeyin özeüeştirilmesini
dayaûyor. Parasız egitim. sağlık.
Prof. Berkarda, üniversitelere Kuran hükiimleriyle devam edüemeyeceğini söyledi
'Atatürk'e utanmadan saldmyoriar'İstanbul Haber Servisi - Eski İs-
tanbul Üniversıtesi Rektörû Prof.
Dr. Bülent Berkarda. bazı çevrele-
rin Atatürk hakkında "utanma-
dan, artanmadan" düşmanca söz-
ler söylediklerini belirterek Ata-
türk'e "diktatör" suçlamasında
bulunanlann, onun Kurtuluş Sava-
şı'nı parlamentoyla yürüttüğünü
unutmamalannı istedi. Laik dev-
letin üniversitelerine Kuran hü-
kûmlerine göre değıl, çağdaş bir
kurum olan üniversitenin kuralla-
nyla devam edilebileceğini vurgu-
layan Berkarda, gençleri yannın
Türkiyesi'ni korumak için sivil
toplum örgûtlerine üye olmaya ça-
ğırdı.
19 Mayıs Atatürk'ü Anma,
Gençlik ve Spor Haftası etkinlik-
leri kapsamında Özel Gürsoy Ko-
leji'nde "Atatürk. 19 Mayıs ve
Genctik" konulu bir konferans dü-
zenlendi.
Konferansı veren Prof. Dr. Bü-
lent Berkarda. eğitimın sağlıktan
"Atatürk. 19 Mayıs ve Gençlik" konulu konferans veren Berkarda,
eğtande sorunlar yaşandunı söyledi. (Fotograf: YUSUF ZÎYA AY)
daha öncelikli olduğunu belirterek
Türkiye'nin bugün sağlıkta önem-
li bir yol almasına karşın Ata-
türk'ün devrim yasalanndan ödün
verilmesi nedeniyle eğitimde so-
runlar yaşadığını söyledi.
Atatürk öldüğünde I dolar kar-
şısında Türk Lirası'nı, 80 kunış
olarak bıraktığını, bugün ise dola-
nn 400 bin liraya yükseldiğini vur-
gulayan Berkarda, "Onun emane-
ti olan Türkiye'nin ekonomisini
dolan 400 bin kat devalüe ederek
bu hak getirdiler" dedi.
Berkarda. çok partili rejime ge-
çilmesiyle birlikte iktidara gelen
Demokrat Parti lideri AdnanMen-
deres'in Köy Enstitüleri 'ni kapatıp
Kuran kurslan ve imam-hatip lise-
leri açarak Türkiye'ye "çokbüyük
kötülük"yaptığını ileri sürdü. Köy
Enstitüleri'nin kapattlmasıyla köy-
lülerin cahil kaldıklannı belirten
Berkarda, politikacılann günü-
müzde seçim ve siyasi partiler ya-
salannı değiştirmeyip milletvekil-
lerinin kürsü dışındaki dokunul-
mazlıklannı kaldırmayarak görev-
lerini yapmadıklannı söyledi.
Berkarda. bu gidişe karşı genç-
lere önemli görevler düştüğünü
vurgulayarak şunlan söyledi:
"Gençier sivil toplum örgûtleri-
ne üye olmaİL örgütlenmeli. Yan-
nın Türkiyesi'nin çok iyi olmasını
istiyorsak. gençler dünyadaki acı-
masız rekabetle başa çıkabüecek
şekilde kendilerini i>i eğitmeti. iyi
vatandaşohnaiıdır. \oksa, Türkiye,
Atatürk öncesimkki horlanan.aşa-
ğrianan, güçsüzülkedunımuna ye-
niden düşeriz" diye konuştu.
emeklilik gibi kazanılmış haklan bi-
rer birer geri almak istiyor" dedi.
Katkı payı genelgesi yayımlayan
tzmir Valiliği'nin suç işlediğini sa-
vunan Izmir Öğrenci Velileri Daya-
nışma Derneği Başkanı Mesut Çe-
lebi."VaH bu suçu işlememek için ge-
nelgeye 'öğrenci zorlanmayacak' di-
ye madde koymuş" dıyerek şunlan
söyledi "Eğitimde özelleştirmede
adımlar atılmışnr. Harçlar \e eğiri-
me katkı payı adı alanda me-
safeler kat edilmişrir. Suç iş-
lememek için öğrenciler zor-
lanraayacak diyen İzmir \ a-
liliği, ardından bir başka ya-
n gönderip öğretmenleri.
paralan toplaym diye zorlu-
yor. Genelgede bu paralann
onanmda. ısınmada, aydın-
lanmada, su. haberleşme.
kırtasiye. temi/Jik harcama-
laruıda kullanılacağı. hatta
temizlik işinin özel sektöre
>erilebileceği belirtiüyor. Te-
mizlik için personel rurun.
parasım konıma demeğin-
den karşılavın diyorlar. \a-
bancı dii öğretmeni >etmi-
>or. konıma derneği öğret-
men tunıyor. Geriye bir tek
öğretmenlerin ücreti kalıyor.
Sessiz kahrsakonu da isteye-
cekler."
Devletın kendı okullarını
bir yana bırakarak özel
okullara sahıp çıktığını da
savunan Çelebı. "Eğrtime
katkı diye 8 katrüyon topla-
dılar. Bu paradan devlet
okullanna tek kunış aktanl-
madı. Özei okullara kredi
olarak veriyorlar. Düşük fa-
izli. geri ödemesi uzun vade-
li. Nerede> se geri ödemesiz
gibi. Şimdi de bu paranın
yüzde 25'ini özel okullara
aktarmak için karar Meclis
gündeminde" diye konuştu.
Soruşturma sürüyor
ÖSS hırsızı
'A' kan
grubundan
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Öğren-
ci Seçme Sınavı'nın (OSS) iptal edilmesi
üzerine emniyet tarafından yapılan soruştur-
ma devam ediyor. Kan vermek istemeyen 150
öğrenci için mahkeme karan çıkanldığı, so-
ruşturmanın 1.5 ay içinde tamamlanacaği öğ-
retüldi. Olayra bir an önce aydınlanmasını is-
teyen Yükseköğretim Kurulu (YÖK), komp-
lo üzerinde dururken adli soruşturma sonu-
cunu beklemeye başladı.
ÖSS Smav Merkezi olarak kullanılan MÜ
îlahiyat Fakültesi'nde çalman soru kitapçık-
lan üzerine yapılan araştırma devam ediyor.
KitapçıkJar üzerindeki poşette kan izinden
hareket eden polis, A kan grubundan bir er-
kek olduğunu beliriediği hırsızm izini sürü-
yor. 2 bin 400 öğrenciden 800 kız öğrenciyi
eleyen ve çalışmalannı 1600 erkek üzerinde
yoğunlaştıran emniyet, kan vermek isteme-
yen 150 öğrenci için mahkeme karan çıkar-
dı. İstanbul Emniyet Müdür Yardnncısı Ah-
metPek, rüm idarecilerin kan verdiğini, stra-
nın öğrencilere geldiğini söyledi. DNA araş-
tırması ve parmak izi sonuçlannın olayı ay-
dınlatacağını kaydeden Pek. "SağhkBakan-
lığı ve üni\çrsite hastanekri ileortak çahşıyo-
ruz" dedi.
YÖK Başkanı Prof. Dr. Kemal Gürüz, ola-
yın bir an önce aydınlatılmasını istediklerini
söyledi. Adli soruşturmanın her şeyi ortaya
koyacagını düşünen Gürüz, komplo olasılı-
ğına da dikkat çektı. YÖK Denetleme Kuru-
lu üyelerinin yaptıklan araştırmada, olaytn
gelişimi hakkında kendisine bilgi verdiğini
belirten Gürüz. "2 sonı Idtapçığının calındı-
ğı torbada 32 sanrimlik \ ank \ar. Bu yarıklar
da koridora dünük tarafta duruyor. Eğer pen-
cere tarafına doğru yank olsaydı. ancak sınav
günü çalınma olaytnı betiıieyebiliıieFdi. Bun-
lar da insanı düşündünıyor"
1
dedı.
Gürüz. yeni sınav için her türlü önlemin
altndığını beürtti.
Eski milletvekilleri toplandı
DYP kurucuları
Tansu Çiller'in
istifasmı isteyecek
ANK.4RA (Cumhuri-
yet Bürosu)-DYPkurucu-
lan 18 Nısan seçimlerinin
yenilgısınin ardından Tan-
su Çiller'e genel merkez-
de ıstıfa çağnsı yapmaya
hazırlanıyor. DYP kurucu-
lan son seçımlerde oy ora-
nı yüzde 12'ye düşen
DYP'nin durumunu de-
ğerlendirmek için yaptık-
lan toplantının ardından
bir deklarasyon yayımla-
yarak genel merkez yöne-
timini ıstifayaçağırma ka-
rarı aldılar. Eski DYP mıl-
letvekıli Mehmet Dülger
"DYP'nin oy oranı yüzde
12 olamaz. Niye öyle oldu-
ğunu sorumlular anlata-
caklardır" dedı.
Parti içi muhalefetın
önde gelen isimlerınden
eski Bartın milletvekilı
Köksal Toptan" ın önderli-
ğınde parti içinde ve dışın-
daki DYP kuruculan dün
Eyüboğlu Otelı'nde bır
araya geldıler. Kulıslerde
toplantının Necmettin
Cevheri'nin de içinde yer
aldığı bir grup tarafından
düzenlendiği dile getiril-
di. Adı ekim ayında yapıl-
ması beklenen olağan
kongrede genel başkan
adaylığı için geçen Ce\'he-
rı toplantıya katılmadı.
Toplantıya Köksal Top-
tan'ın yanı sıra eski millet-
vekilleri Bekir Sami Dace.
Gökberk Ergenekoo, Baki
Tuğ, Ahmet Küçükel'inde
bulunduğu 30 dolayında
kurucu ve muhalif isim
katıldı. Toplantının gırı-
şinde bır açıklama yapan
Dülger. "Kogreye gidece-
ğiz, konuşacağız. kucakla-
şacağız. DYPy üzde 12 ola-
maz. Söytediğim odur. Ni-
ye böyle ohluğunu sorum-
lular anlatacaklar" dedı.
Gece geç saatlere kadar
süren toplantıda Çiller
sonrası partide hızla enme
başladığı. DYP'nin ana ıl-
kelerinden uzaklaştınldı-
ğı ve mevcut yönetimin
yenilginın sorumluluğunu
üstlenerek çekilmesi ge-
rektıği aörüşünde birleşıl-
dı.
Kurucular ve muhalif-
ler bu değerlendirmelerin
yer aldığı bir deklarasyo-
nun genel merkezde açık-
lanarak yönetimin istifay a
çağnlması görüşünü be-
nımsedı.
Mimarlar Odası, Vefa Küçük Su Sporlan Kompleksi'nin yasadışı olduğunu savundu
'Demîrel açdış törenine katdmasın'
İstanbul Haber Servisi - Mimarlar Oda-
sı İstanbul Büyükkent Şubesi Cumhor-
başkanı Süleyman Demirel'in bugüffiçf-
lışını yapacagı belirtılen Fenefbahçe'deki
Vefa Küçük Su Sporlan Kompleksi'nın
yasadışı olduğunu ve bu nedenle yıkılma-
sı gerektiğini sa\oındu.
Mimarlar Odası İstanbul
Büyükkent Şubesi Yönetim
Kurulu Başkanı Can Diril
dün yaptığı yazılı açıklama-
da, Fenerbahçe Spor Kıılü-
bü'nü yargı kararlanna uy-
maya, Cumhurbaşkanı De-
mırel'i açılış törenine katıl-
mamaya, Kadıköy Beledi-
yesi'nı ıse binayı mühürle-
meye davet etti.
Diril, Fenerbahçe Spor
Kulübü'nün Fenerbahçe Ya-
nmadası'nda yaptırdığı Ve-
fa Küçük Su Sporlan
Kompleksi'nin neden yasa-
dışı olduğunu şu gerekçeler-
le açıkladı:
0 Kadıköy kıyılannın
Kurbağalıdere'den Fener-
bahçe Yanmadası' na kadar
uzanan kısmı Kalamış'ı da
içine alan çok önemli bir ka-
musal alandır. Ancak Kıyı
Kanunu'nun "Kıyılarhalka
kapatılamaz" açık hükmü-
ne karşuı çeşitli projelerle iş-
gal ve kıyı yağması devam
etmektedir.
# Bu talanın engellenme-
si için çevresi konusunda
duyarlı kişi ve kuruluşlarla
birlikte Mimarlar Odası'nca yürütülen
hcıkukv mücadeksi sonucu, aynı bölgede
ŞferUiaa Pîrarnidlkiirbinaîım yıkımınâ'
' KSraf Verilrriis. ylneTeherbahçe Spor Ku-."
lübü'nce önenlen Fenerland projesının
yapımı yargı kararlanyla durdurulmuştur.
DGM'de2
tutuklama
A\cılar'da2TKP-ML
tyesinin ökifirülmesi olay ına
kanştıklan iddiasry la
gözaltına ahnan 3 kişiden
2-sitstanbulDGM'ce
tutnklandL İstanbul Teröıie
Mücadele Şube
Müdüriüğü'nden DGM'ye
sevk ediien Aysel Alhan,
MustafaGülVeH.T(15)
DGM cumhuriyet savcısı
tarafından sorgulandı. H. T..
serbest bırakıhrken Aysel
Alhan ve Mustafa Gül.
tutuklanmalan istemiyie
nöbetçi mahkemeye sevk
edildi. Nöbetçi 5 No'lu
DGM tarafından ifadeleri
alınan Alhan ve Gül.
"yasadışı örgüte üye"
olduklan gerekçesiyle
tutuklanarak cezaev ine
gönderfldKBERTAN
AĞANOĞLU)
9 26 Mayıs tarihinde açılacağı duyuru-
lan^'rfa Küçük Su Sporlan Konıpleksi
adiryâpıda Fenerbahçe Kulubü'nân'29
Mİlığına Maliye Bakanlığı'ndan kiraladı-
ğıyer "uygulama imarplam" olmaksızm
kaçak olarak doklurulan alan üzerinde
bulunmaktadır. Mimarlar Odası'nca açı-
lan dava sonucunda İstanbul 3. İdare
Nfiıhkemesi, 13 Ocak 1999 tarihli karaıîy-
la Maliye Bakanlığı ile Fenerbahçe Spor
Kulübü arasında yapılan \e Fenerbahçe
Yanmadasu Zühtüpaşa Mahallesi 89-90/1
pafta, 427-1433 ada. 1-2 ve
19 parselde kayıtlı bulunan
alanlan Fenerbahçe Spor
Kulübü'ne 29 yühgına kira-
layan işlemL kamu yaran
yönünden kesinlikle gideril-
mesi güç zarara neden ola-
cağından durdurulmuştur.
Kıyı Kanunu'nun 5. mad-
desine göre herkesin eşh ve
serbest olarak yararlanma-
sına açık olması gereken kı-
yida yer alan söz konusu
Hazine taşuımazlaruun sa-
dece özel bir kulübün üye-
lerinin özei amaçlı kullanı-
mına yönelik işlemler kamu
yaranna aykın bulunmuş-
tur.
0 Yargı karanna karşır
söz konusu yapı, plansız
ruhsatsız olarak tamamlan-
mıştır.
Fenerbahçe Spor Kulübi
yöneticılen ve bu kaçak ya-
pının yapılmasını engelle-
meyen Kadıköy Belediye-
si'nin ilgili görevlileri hak
kında 29 Aralık 1998 tari
hınde Kadıköy Cumhuriye
Savcılığfna yapmış ol-
duğumuz suç duyurusu iş
lemi de yürümektedir.
OR ÜŞ / Prof. Dr. NECLA ARAT
Siyasal Islamın sempatizanları,
destekçileri ve militanları, 'din dev-
leti' ütopyasına ulaşmak üzere atı-
lan her adımın hoşgörü ile karşılan-
masını istiyor ve "bunun demokra-
sinin gereği olduğunu" savunuyor-
lar.
Islamcı ideolojinin iktidar olabil-
diği bazı ülkelerde özellikle 'kadın-
ların insan haklannın' nasıl çiğnen-
diğini; özgürlüklerinin tümünün,
hatta yaşamlarının nasıl ellerınden
alındığını "Türban, Özgürtük ve
Hoşgörü Üzerine" başlıklı yazımda
Bangladeş ve Cezayir ömeklerı ile
göstermeye çalışmıştım. (Bkz.
Cumhuriyet, 20 Mayıs 1999)
Türkiye'de cumanın tatil olması-
nı, iş saatlerinin namaz saatlerine
uyarlanmasını, hukuk seçme öz-
gürtüğünü, kadın ve erkekler için
ayrı otobüsleri, ayrı hastane ve ay-
nı cinsten doktorları, "türban öz-
güriüğünü" (!) uygun zamanlan kol-
layıp gündeme getirenlere ve bütün
bu istekleri "demokratik talepler"
olarak yorumlayanlara, bugün de
Afganistan deneyimini anımsat-
mak istiyorum.
Afganistan deneyimi, "bir uç ör-
nek" olarak değerlendirilmesine
karşın çok ilginç ve ders alınması
gereken bırörnek...
Afganistan Deneyimi
Islamcı 'Taleban' rejiminin dene-
timi altındaki Afganistan'da katı bır
'Islamcı Yasa' ya da "şeriat" uygu-
lanıyor. Bu uygulamanın Afgan ka-
dınlar üzerindeki etkisi ise onları
toplumdatümüyle "görünmez" kıl-
mak... Afgan kadınlar, "burka" ile
baştan aşağıya örtünmeden evle-
rinden dışarıya çıkamıyoriar. Soka-
ğa çıkabilmeleri için "burka" da ye-
terli değil. Yiyecek, ilaç ve başka
güncel gereksinmeleri için ev dışı-
na çıkmalan gerektiğinde. aileden
bir erkeği refakatçi olarak yanlan-
na almak zorundalar. Ama, kendi-
lerini tepeden tırnağa örten "burka"
bile çok kez onlan Talebanlann 'şid-
detinden' koruyamıyor. Nitekim bir
su birikintisinden geçerken ıslan-
mamak için eteğini hafifçe kaldıran
bir kadının "bacaklannı gösterme-
ye çalıştığı" öne sürülerek iki Tale-
ban tarafından feci şekilde dövülüp
öldürüldüğüne ilişkin haberler dün-
ya basınında yer almış ve "Kâbil,
dünyanın en büyük kadınlar hapis-
hanesi" olarak adlandınlmıştır.
Afganistan'da Islamcılann iktida-
n ile birlikte (hangi düzeyde olursa
olsun) bütün eğitim kurumlan, 'hz-
lar için' yasaklanmıştır. Taleban,
kadınlara evlerinin duvarlarını sınır
kılmış, yani onlan eve hapsetmiş-
tir.
Uzun yıllar savaşmış bir ülke ola-
rak Afganistan'da 'dul kadın' sayı-
sı oldukça fazladır. Örneğin, Kâ-
bil'de25.000'i aşkın dul kadının bu-
lunduğu sanılıyor. Ailelerini geçin-
dirmek zorunda olan bu kadınlar,
Taleban kuralları herhangı bir iş
yapmalannı engellediğinden, açlık-
tan ölme tehlikesi ile karşı karşıya
kalmışlardır. Uluslararası yardım
kuruluşlannın desteği ve kampan-
yaları yasaklanmış; savaş dullan-
nın Kâbil'de böyle bir destekle iş-
lettikleri bir fınn kapatılmış, binler-
ce insan ekmeksiz kalmıştır.
Taleban, yüzde 70'i kadın olan
öğretmenlerin evlerinden çıkmala-
nna izin vermediği için pek çok er-
kek çocuk da öğretmen eksiklığin-
den okula devam edememektedir.
Oysa, Taleban iktidara geçmeden
önce Kâbil'de 150.000 kayıtlı öğ-
rencinin yüzde 4O'ı kız öğrenci idi
ve kızlar okula düzenli devam edi-
yorlardı.
Taleban, erkek doktorlann kadın
hastaya bakmalanna izin vermedi-
ği için kadın hastaların erkek dok-
tortann bulunduğu hastaneleri terk
etmelerini emretmiştir. Bazı doktor
ve hemşirelerin işe dönmelerıne ise
zorunluluk nedeni ile izin verilmış^
ancak erkek meslektaşlan ile birtik-
te çalışmamalan öngörülmüştür. A-
ma kadın sağlık elemanlannın "bur-
ka" ile tepeden tırnağa örtünmele-
ri. hastalara hizmetlerini çok güç-
leştirmektedir.
Taleban, müzik dinlemeyi, şarkı
söylemeyi, dansı, hertürden oyun
ve eğlenceyı de yasaklamıştır. Ço-
cuk oyunları, onlan 'Kuran eğiti-
minden' uzak tutacağı için yasak-
lanmıştır. Erkeklere de sakal uzat-
ma zorunluluğu getirilmiş; hırsızlık
yapanlann el ve ayaklan kesılmiş;
zina yapanlar taşlanarak öldürül-
müştür.
Şeriatçı yönetim, teknolojiyi
"şeytan işi" diye yasakladığı için
fotoğraf çekmek yasaktır. Oyun-
caklar, terzilerdeki moda dergileri,
kadınlann makyaj yapmalan, kaş-
lannı almalan, saçlannı kısa kestir-
meleri, renkli veya beyaz elbise gıy-
meleri, mücevher takmalan. ince
çorap ve topuklu ayakkabı kullan-
malan. ayak seslerınin duyulması,
yüksek sesle konuşmalan ya da
gülmeleri (sanki gülebilecekleri bir
şey kalmış gibi) yasaklanmıştır.
Oyle sanıyorum ki Afganistan
deneyimi. "Islamcı ideoloji iktidar
olduğunda kadınlara hangi özgür-
lükleri tanıyacak" sorusuna verilen
çok çarpıcı bir yanıttır. Çünkü Kâ-
bil, şeriatçı Taleban rejimi ile birlik-
te Afgan kadınlar için "Dünyanın en
büyük kadınlar hapishanesi" ol-
muştur ve bu işlevi devam etmek-
tedir.
Türkiye Cumhuriyeti'nde kadın-
lar, şeriattan laikliğe ulaşmada 76
yılda kazandıklarının da, uyanık ol-
madıkları takdirde yitirebilecekleri-
nin de bilincindedirler. Bangladeş,
Cezayir ve Afganistan deneyimleri
ve daha nicelen ne yazık ki 'din adı-
na şiddet' ve 'aynmcılık' ömekleri-
dir. Bu örnekler. laik devieti ne den-
li özenle korumamız gerektiğini ve
çağdaşlığa açılan kapıyı 21. yüzyı-
la uyarlayarak hep 'açık' ve 'aydın-
lık' tutma görevinin asli görevimiz
olduğunu bıze unutturmayacak ör-
neklerdir.
Corluda miting
TEMA'dan
ikinci Trakya
çıkarması
İstanbul Haber Servisi- TEMA Vak
fı'nın. kamuoyunun dikkatini hızla kir
lenen ve betonlaşan verimli Traky
topraklanna çekmek için başlattıg
''Trakya Topraklannı Kurtarma Kam
panyası" kapsamında bu yıl 6 Hazi
ran'da Çorlu'da bir miting yapılacak.
TEMA'nın Türkiye Zıraat Odalaı
Bırliğı, Türkiye Mimar ve Mühendi
Odalan Birlıği ile işbirliği içinde yapı
lan çalışmalar kapsamında geçen y
başlatılan mitinglere bu yıl da Çorlu'd
devam edilecek. TEMA aynca, miting
den önce bilim adamlannın katıldı|
bır ınceleme gezisi düzenliyor. Bası
mensuplannın da katılacağı gezide, b
lım adamlan yoğun kirlilik nedeniyl
topraklan çorakJaştıran ve hayvanlar
zarar veren Ergene Nehri'nden örne
alınarak tahlil edilecek Kirliliğin bc
yutlannı gösteren su ve toprak örnel"
İeri noter tespiti ile alınacak. Örnekle
Trakya Üniversitesı Tekırdağ Ziraat Vı
kültesı'nde tahlil edılerek 6 Hazira
1999'da Çorlu'da yapılacak mitingd
kamuoyuna açıklanacak ve yetkilik
göreve davet edilecek.