Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
21 NİSAN 1999 SALI CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
DSP Genel Başkanı 18 Nisan seçimlerinin sonuçlannı Cumhuriyet'e değerlendirdi
Ecevit: MHPdeğfeli
Ectvit, hükümet konusunu Cumhur-
başkanı görevlendirme yaptıktan son-
ra de alacaklanm belirtti.
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Başbakan Bütent Ecevit 18 Nisan
seçimlerinde bir beklenen, bir
beklenmeyen gelişmenin yaşandıgını
belirterek "MHP kendini yenüedi.
Değişime ayak uydurabüen partiler
ayakta kalıyor. Uyduramayanlar
kaybediyor'" dedı. Ecevit,
koalisyonun ikili olmayacağının
görüldüğünü, Cumhurbaşkanı
Süleyman Demirel görevlendirme
yapmadan yorumda bulunmak
istemediğini söyledi. Ecevit, MHP ile
ilişkisini kamuoyunun
değerlendirmeleri ışığında
belirleyeceğini vurguladı.
Başbakan Bülent Ecevit,
Cumhuriyet'ın, 18 Nisan sonuçlanna
ilişkin sorulannı yanıtladı:
- DSP'nin birinciliği genel gözkmdi,
ancak MHP'nin bu başanyı
göstermesi beklenmiyordu. Durumu
nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Seçimlerde bir beklenen, bir
beklenmeyen oldu. Beklenen,
• Başbakan Bülent Ecevit, MHP'nin seçimlerde başanlı
olmasını kendini yenilemesine bağladı. Değişime ayak uyduran
partilerin ayakta kaldığını belirten Ecevit, MHP ile koalisyon
olasılığını, kamuoyunun değerlendirmeleri ışığında ele
alacağını söyledi.
DSP'nin birinciliğiydi; beklenmeyen.
MHP'nin ikinciliğe yükselmesi oldu.
Ancak burada MHP'nin eskı
söylemleri bıraktığı görülüyor. Sayın
Devlet Bahçeli partiyi yeniledi.
Değişime ayak uydurabilenler ayakta
kalıyor, kazanıyor. Uyduramayanlar
kaybediyor.
- Peki MHP ne ölçüde değişti?
Radikal söjlemlerini bırakabilir mi?
- Bunu kendileri söylüyor.
Kamuoyuna o yönde
değerlendirmeler yaptılar. Ancak eski
MHP çizgisinin olmadığ\ görülüyor,
diyebilirim.
- Nasıl bir koalisyon görünüyor?
- tkili olmayacak. Bunu
söyleyebilirim. Ancak nasıl
şekıllenecek, şu aşamada bir
dejerlendirme yapmak istemiyorum.
- L'çlü dcmek istiyorsunuz...
- Sayın Cumhurbaşkanı
göreviendirme yapmadan konuşmak
istemiyorum. Kimı görev lendireceği
henüzbelli değil...
- Kulislerde DSP-MHP-ANAP
olasılığından söz ediliyor. Sizin de
yaklaşımlannız buna soğuk
olmadığını gösteriyor... 55,56.
hiikiimetlerdeki ANAP'la uyumunuz
çerçevesinde bu yorumlar yapıiıyor—
- Öyle ama, ANAP'ta da o> kaybının
bu uy um yüzünden olduğu yönünde
bir değerlendırme var. Sanıyorum,
merkez sağ partiler bu yeni durumu
kendi içlerinde değerlendirecekler.
ona göre karar verecekler. Bu
değerlendirmeyi beklemek gerekiyor.
- MHP'ye dönersek, bu partiye
bakışınızda farklıük dikkati çekiyor.
Ancak MHP komiinizmle mücadele
temelinde, Turancı hedeflerle
kurulmuştu. O dönemde siz de
"Komünistler Moskova'ya"
suçlamasıyla karşı karşıyaydınız.
Turan coğrafyasında da bugün 5 ayn
devlet var. Sizce MHP bu
diişünceterini de değiştirdi mi?
- Sanıyorum bu düşüncelerinı de
gözden geçiriyorlardır. Yeni duruma
göre yeni yaklaşım oluşturuyorlardır.
Dediğim gibi, MHP değişimi
yakalamış bir parti izlenimi veriyor.
Bu partiye yaklaşırken kamuoyunun
değerlendırmelerini de elbette dikkate
alacağım. Aslmda azınlık hükümeti
de yürüyor. Ancak yasalar istenildiği
gibi çıkmıyor.
- Bu olasıhk da var mı?
- Şimdiden bir şey söylemek
istemiyorum.
MHP'yi göremediler
Seçim
tahıninleri
tutmadı
AYŞE YILDIRIM
Kamuoyu araştırma şırketleri ve medyanın
seçım sonucu tahminlen tutmadı. Bütün ka-
muoyu şirketleri, DSP'yi Türkıye genelınde
birinci parti göstermesine karşın MHP'nin
yükselişinı göremedi. Birçok şirket CHP'nın
yüzde 10 barajmı geçeeeğinı savunurken sa-
dece SONAR Araştırma, CHP'nın yüzde 8.6
ile barajın altında kalacağını savunmuştu.
Medyanın. DSP-ANAP koalisyonu ısteğiyle
kurduğu birinci ve ıkinci parti tahminlerini de
MHP bozdu. MHP'nin sürpriz yükselişi ve
CHP'nin barajı aşamaması, kamuoyu şirket-
lennin seçim tahminlerini altüst etti. Bütün
kamuoyu şirketleri, anketlerinde DSP'yi bi-
rinci parti gösterdi. Ancak ikınci parti olarak
FP'yi öngören şirketler, MHP'nin barajı aşa-
cağını tahmin ederken bu denli yükseleceğini
göremedi.
VERSO Siyasal Araştırma'nın Türkiye ge-
nelındeki tahmini şöyleydi: DSP (20.3). FP
(19.3), ANAP (16.7), DYP (13.7), MHP
(10.4). CHP (10.1), HADEP (4.8), ÖDP (1.9),
BBP (1.4), DTP (0.7), BP (0.3), Diğer (0.5).
CHP'nin yüzde 12'yle barajı aşacağını sa-
vunan Strateji Mori'nin tahminleri ise şöyley-
di: DSP (22), FP (18). ANAP (15), DYP (13),
CHP (12), MHP (11), HADEP (5). Dığer (4).
Parametre Araştırma ise şu sonuçlan ya-
yımlamıştı: DSP (20.5), FP (21), ANAP (16),
DYP (12), MHP (10), CHP (10), HADEP (5),
ÖDP (1.5), Bağımsız (1). Diğer (1.5).
MHP'ye en fazla yüzdeyi veren ve CHP'nin
barajı aşamayacağını savunan tek şirket ise
SONAR oldu. SONAR'ın açıkladıgı sonuçlar
ise şöyleydi: DSP (20.7), FP (16.7), ANAP
(15.9), DYP (14.7), MHP (13.7), CHP (8.6),
HADEP (6.1), Diğer (3.7).
DSP-ANAP koalisyonunu savunan ve se-
çimlerinbinncı ve ikınci partisini DSP, ANAP
olarak tahmin eden birçok basm kuruluşunun
tahmini de altüst oldu.
tstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı
sonuçlannda ise en doğru sıralamayı VERSO
yaptı. FP'nin yüzde 24.2'yle birinci parti ola-
cağını savunan VERSO, yüzde 22.9'la
ANAP'ın ikinci, yüzde 20.8'le DSP'nin üçün-
cü. yüzde 10.5'le de CHP'nin dördüncü parti
olacağını savundu.
lstanbul'un FP ile CHP arasında geçeceği-
ni ileri süren Strateji Mori ise şu tabloyu ön-
görmüştü: FP (24), CHP (24), ANAP (21),
DSP (13), HADEP (4), DYP (2), Diğer (1),
Kararsız (11).
Başkent yoğun trafiğe hazırlanıyor, TBMM'nin 5 Mayıs'ta toplanması bekleniyor
Gözler yeni MecBs'te• TBMM'nin,
21. yasama
döneminin ilk
toplantısını 5
Mayıs'ta
yapması ve yeni
milletvekillerinin
ant içerek göreve
başlaması
bekleniyor.
Hükümet
çahşmalan 6
Mayıs'ta
başlayacak.
TBMM 15
Mayıs'tan
başlayarak en
geç lOgün
içinde başkanını
seçecek.
ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu)
- Seçim öncesinde
siyasilerin
Anadolu'ya
dağılmalan nedeniyle
"sakin günterTI
geçiren başkentte
siyasi trafik dünden
itibaren
hareketlenmeye
başladı. Türkiye
genelinde oy sayma
Önceki gün yapılan genel ve yerel seçimlerin en çok yorulan in-
sanlan sandık görevlileri oîdu. Oy sayımlannın tamamlan-
masından sonra, tutanak ve oy torbalaruu ilçe seçim ku-
rullanna teslim etmek için geien sandık başkanlan, uzun siire beklemek zonında kaldılar. (Fotoğraf: AA)
Sandık başkanlannın çil<
işlemi dün de devam ederken. seçım
sonuçlanna itiraz için süreç de
başladı. Seçimlerde DSP ve
MHP'nin ilk iki sırayı
paylaşmasının ardından, başkent
gündeminı "hükümet kurma-
Meclis başkanını seçme" öncelikleri
oluşturmaya başladı. TBMM,
hükümet kuruluşu, Meclis başkanı
seçimi takviminin uzaması
nedeniyle büyük bir olasılılda yaz
aylannda da fazla mesai yapacak.
TBMM'nin, 21. yasama döneminin
ilk toplantısını 5 Mayıs'ta yapması
ve yeni milletvekillerinin ant içerek
göreve başlaması bekleniyor.
18 Nisan seçimlerinin ardından
TBMM'nin açılışı, başkan seçimi.
hükümetin kuruluşu ve
güvenoylaması ile ilgili takvim
şöyle:
- Seçim sonuçlanna itirazlar bugün
saat 14.00'e kadar ilçe seçim
kuruUanna yapılabiiecek. flçe seçim
kurullan, irirazlan 2 gün içinde
karara bağJayacak. flçe seçim
kurullarının karaıianna karşı
itirazlan da il seçim kurullan 2 gün
içinde kesin sonuca bağlayacak.
tUerin kararlanna karşı ise 3 gün
içinde YSK've itirazda
bulunulabilecek.
Kesin sonuçlar 30 Nisan'da
- Yüksek Seçim Kunılu'nun kesin
seçim sonuçlannı 30 Nisan'da
açıklaması ve Resmi Gazete'de
yayımlaması bekleniyor. Anayasa
ve içtüzük uyannca TBMM, kesin
sonuçlann açıklanmasını izleyen 5.
günde toplanacağından, 5 Mayıs'ta
ilk toplantı, "en yaşlı üyenin"
başkanlığında yapılacak.
Milletvekilleri aynı gün "ant
içerek" göreve başlayacaklar.
TBMM Başkanlığı'na adaylık için
çalışmalara 10 gün ara venlecek.
Bu takvimde öngörülen en uzun
süre uygulanırsa. TBMM 15
Mayıs'tan başlayarak en geç 10 gün
içinde başkanını seçecek. Bu
hesaba göre, TBMM Başkanlık
Dıvanı en geç 25 Mayıs'ta oluşacak.
-1995 seçimlerinde, TBMM'nin ilk
toplandığı günün ertesinde
görevlendirme yapan
Cumhurbaşkanı Süleyman
Demirel'in bu kez de aynı yöntemi
izlemesi bekleniyor.
Görev lendirmenin 6 Mayıs'ta
yapılması durumunda. anayasa
uyannca 45 gün içinde hükümetin
kuruhnası gerekiyor. Bu hesaba
göre, hükümet en geç 20 Haziran'da
kurulmuş olacak. 57. hükümetin
programı TBMM'de okunduktan
sonra güvenoylamasına
başvurulacak. Hükümet
programının okunması ve
güvenoylaması süreci dikkate
alındığında, yeni hükümet ancak
temmuz ayı başında "resmen"
işbaşına gelmiş olacak.
- TBMM 79. kuruluş yıldönümünü
ise "veküsiz" kutlayacak. 23 Nisan
Ulusal Egemenlik ve Çocuk
Bayramı, seçimlerin hemen ertesine
geldiği için eski Meclis görevini
tamamlamış, yeni Meclis de kesin
sonuçlann ilan edilememesi
nedeniyle oluşmamış olacak.
TBMM, 1980'den sonra ilk kez 23
Nisan'da özel gündemle
topianamayacak.
6
Seçmen merkez sağ ve FP'yi tokatladf
MHP'nin başansı dünya basınını şaşırttı; Yunan basını sonuçlan 'Yunanistan için tehdit' olarak değerlendirdi
Dış Haberler Servisi - Önceki gün ya-
pılan genel ve yerel seçimlerde
MHP'nin beklenmeyen başansı dış ba-
smda da yankılandı. Yunan basınında
"Türkrye'deki siyasi tablonun Yunanis-
tan için tehdit teşldl ettiğı"r
vurgulandı.
Dikkatlerin, seçimi önde sürdüren DSP
ve lideri BülentEcevit'e döndüğünü be-
lirten Ingiliz Financial Times gazetesi,
1970'li yıllann şiddet ortamında
MHP'lilerin saldınsma uğrayan lidenn,
bu partiyle bir koalisyona yanaşıp ya-
naşmayacağının merak edildiğinı be-
lirtti.
ABD'nin önde gelen gazetelerinden
New York Times' ın Türkiye Büro Şefi
Stephen Kinzer, Cumhuriyet'e yaptığı
değerlendirmede, MHP'yi. "hiç bilin-
meyen bir unsur" olarak niteledi.
MHP'nin oylanndakı bu yükselişi de-
ğerlendiren K.mzer, Türkiye'de halkın
parlamentoya dönük büyük bir güven-
sizliği söz konusu. Son seçimlerde bu gü-
vensizlik Refah'a verilen oylarda kendi-
ni göstermişti. Hoşnutsuzhik, paıiamen-
toya duyulan güvensizlik bu kez de
MHP'ye verilen oylarda kendini göster-
di" dedi. Parti olarak MHP'nin bilinme-
yen biryapı olduğunu kaydeden Kinzer,
şimdi dünyanın, bu yapının gerçekten
değişip değişmediğini, degiştiyse ne
yönde değiştiğini görmeye çalışacağı-
nı söyledi. Kinzer. Avrupa ve ABD'nin
nasıl bir hükümet beklediğine ilişkin
olarak da," Yabancı ülkeler, Türidye'nin
dünyaya entegre olmasını istiyor. Türki-
ye'de nasıl bir hükümet kurulursa ku-
rulsun, bu hükümetin içe değil, dışa dö-
nük olması Batı'mn gözünde önem ta-
şıyor" diye konuştu.
Ocalan etmeni
Kinzer, dün Nevv York Times'ta ya-
yımlanan yazısında da, Abdullah Öca-
lan'ın yakalanmasının Başbakan Ecevit
açısından büyük bir "siyasi itici güç"
oluşturduğuna dikkat çekti. Kinzer, Ab-
dullah Öcalan'ın yakalanmasının ülke-
de milliyetçilik duygulannı da güçlen-
dirdiğini ve MHP'nin elde ettıği sonu-
cun bunun göstergesi olduğunu vurgu-
ladı.Ingiltere'de yayımlanan Financial
Times gazetesi, Türk seçmeninin. se-
çimlerle, devamlı kavga halinde olan
merkezdeki partilerle FP'ye tokatla ce-
vap verdiğini ve oylannı büyük ölçüde
MHP ile DSP arasında bölüştürdüğünü
bildirdi. Gazete, geçen seçimde yüzde
10 barajının altında kalan MHP'nin.
"aşın milMyetçi" imajını silmek için
gösterdiği büyük çabanın sonucunu al-
dığını ifade etti. Şimdi dikkatlenn. se-
çimde ıpı binnci olarak göğüsleyen D-
SP ve lideri Ecevit'e çevrildiğını,
1970'li yıllann şiddet ortamında
MHP'lilerin saldınsına uğrayan bu po-
litikacının. bu paniyle bir koalisyona
yanaşıp yanaşmayacağının merak edil-
diğini belirtti.
Yunanistan tedirgin...
Seçım sonuçlannı tedırginlıkle izle-
yen Yunanistan'da, Atina muhabinmiz
Murat tlem'in bildirdiğine göre D-
SP'nin birinci parti çıkmasından Başba-
kan KostasSimitis sorumlu tutuldu. Bu
çerçevede Essusia gazetesinin "Türki-
ye'de miHiyetçiliğe dönüş" başlığı ile
verdiği haberde, Milüyetçi Hareket Par-
tisi'nin oy kazanımına karşılık muhale-
fetin büyük oy kaybına uğradığına dik-
kat çekildi.
Elefterotipia gazetesinde, "Kan ve
sürpriz" başlıklı haberde. seçimler ne-
deniyle Güneydoğu'da dört kişinin öl-
düğü belirtilerek "Türkiye'deki siyasi
tablo Yünanistan için tehdit teşkil edi-
yor" yorumu yapıldı.
Etnos gazetesi "Bozkurtlar güçlerini
ikikatartnrdı" başlığı ile verdiğı haber-
de, kesin olmayan sonuçlann Yunanis-
tan'da rahatsızlık yarattığını ifade edi-
yor. Elefteros Tipos gazetesi de Simi-
tis'in tavızkâr politikalannın Ecevit'i
güçlü konuma getirdiğini ve DSP'yi bi-
rinci parti yaptığını bildirdi.
Fransız basını
Fransız haber ajansı AFP, dün yapı-
lan genel seçımlerden sol ve aşın-sağ
milliyetçiler arasında koalisyon hükü-
meti çıkabıleceği yorumunu yaptı. Se-
çim sonuçlannın, 76 yıllık cumhuriyet
tarihinde ilk kez bir aşın sağcı partiyle
bir sol partiyi bir araya getireceğine dik-
kat çeken gazete, Ecevit'in, koalisyon
hükümetine üçüncü parti olarak
ANAP'ı alabileceğini ve bu durumda
üçlü koalisyonun Meclis'te salt çoğun-
luğu sağlayacağını belirtti.
Liberation gazetesi de, "Türkiye'de
milliyetçiler başta" başlığı ile verdiği
haberde, Öcalan'ın yakalanarak getiril-
mesinin Türk siyaset yelpazesinde
önemli değişiklikler yarattığını ileri sür-
dü.
Belçika'da yayımlanan La Libre Bel-
gique gazetesi, "Sol ve sağ miUiyetçfli-
ğin başansı" başlığıyla verdiği haberin-
de, Öcalan'ın yakalanmasının DSP'ye
oy kazandırdığını savunarak. Mesut Yü-
maz ile Tansu Çiller'in "yıllarca süren
uzlaşmazhklannın", aynı ideolojik çiz-
gidekı ANAP ve DYP'yi zayıflattığını
yazdı.
Le Soir gazetesi ise seçime katılım
oranının yüksekliğine, Türk halkının bu
seçimleri çok ciddiye aldığına ve oyla-
nnı yüzde 10'luk barajı aşabilecek par-
tilere yönelttiğine dikkat çekti.
ARAYIŞ
TOKTAMIŞ ATEŞ
Dürüst Seçim
Siz bu satırlan okurken, 18 Nisan seçimlerinin
resmi olmayan kesin sonuçlan alınmış olacak. A-
ma bildiğiniz gibi, yazılarımı bir gün önceden gön-
dermek zorundayım ve şu anda belli olan hiçbir
şey yok. Etraf toz duman içinde...
Birazdan ayrıntılarıyla söz edeceğim ama, şim-
diden şu kadannı söyleyeyim ki; demokrasinin "ol-
mazsa olmaz" kurallarından en başta geleni, "dü-
rvst ve samimi seçimler"dir. Ve doğrusunu ister-
seniz, "kimileri" buna gölge düşürmeye çabalı-
yor.
Bugün 18 Nisan Pazar. Sabah 2.5 saat kadar
kuyruk bekledikten sonra oyumu kullandım. Sa-
ğolsunlar, sandık başındakı arkadaşlar beni görün-
ce, "Buyrun Hocam, sizı bekletmeyelim" önerisin-
de bulundular. Durumum pek memnuniyet verici
değildi fakat, "Vatandaşlık görevi bu" dedim,
"Memnuniyetle bekliyorum..."
Özel TV kanallarından birinde, Diyarbakır kırsa-
lında kimi köylere girip görüntü almak isteyan ka-
meramanlann, koruculartarafından tehdit edildik-
lerini ve köylere giremediklerini söylediler. Bunu
yapan köy koruculannın geri zekâlı ve Türkiye düş-
manı oldukları konusunda hiçbir kuşku duymuyo-
rum. Böyle bir tutumun, milletin ağzına malzeme
vermekten başka ne sonucu olabılir? Adamlarza-
ten, "Güneydoğu'da baskı var" diye yeri göğü bir-
birine katıyorlar. Bu söylediklerini hakh çıkartacak
bir tutum kime yarar sağlar?..
Yüksek Seçim Kurulu'nun iyinıyet ve dürüstlü-
ğünden kuşku duymuyorum. Fakat 1995'te çok
kötü bir sınav vermişlerdi. Çöplüklerden binlerce
"Refah dışı" oy çıkmasına karşın. "çıkan oy sayı-
sının sonuçlan etkileyecek düzeyde olmadığı" an-
layışıyla, o seçimleri iptal etmemişlerdi. Olacak
şey mi bu?
Değil öyle binlerce oy pusulası, 3-5 oy pusula-
sı bile, "olmaması gereken biryerde" bulunduğu
zaman, o seçimin hiç düşünülmeden iptal edilme-
si gerekir. Zira "Seçime hile kanşmıştır".
Umanm Diyarbakır köylerinde. bu "münasebet-
siz" tavnn sergilendiği yerlerdeki seçım sandıkla-
n iptal edilir ve seçimler yenilenır. "Sonucu etkile-
mez" gibisinden bir mantığın arkasına sığınılmak
istendiği zaman, bunun "maliyetinin" çok daha
ağırolacağının bilinmesi gerekir. Gene aynı biçim-
de bu işi yapan köy korucularının da, "ibretlik" bir
biçimde cezalandırılması gerekir.
Sandık Kurulu tutanaklarının "korsan olarak"
bastınlması da, Yüksek Seçım Kurulumuzu pek
"etkilemedi". Doğrusu iyiniyetin bu derecesini, en
azından "saflık" olarak nitelendirmek istiyorum.
Yahu, bu adamlar bu tutanaklan acaba neden bas-
tırtmışlar? insan en azından ışin bu yanını düşü-
nür.
"Eğer tutanakta bir yanlışlık olursa, yedek ola-
rak bunu kullanacaklarmış..." Bu gerekçeye kar-
galar bile güler. Ama bizim Yüksek Seçim Kurulu
bu açıklamayı yeterli buldu. Bu mantığa göre, pa-
ra basan bir kalpazan, "Ben bu bastığım parayı
kullanmak niyetinde değılim, eğer cebimdeki pa-
rayırtılırsa o zaman kullanacaktım" dese, inanmak
zorunda kalınsa gerek...
Bundan önce iki kez yazdım. Aklıma geldikçe ve
elim degdikçe gene yazacağım ve soracağım.
Seçmen kütüklerinin yazımında "hile yapanlar"
saptanıp cezalandırıldı mı? Şimdıye kadar bu ko-
nuda, en ufak bir açıklama bile yapılmadı. Acaba
burada da bir "çete" mioluştu?Yoksa, birileri "iş-
birliği" içinde mi?
Demokrasinin farklı ülkelerde. farklı uygulanış
biçimlerı vardır. Seçim sistemi ve değeıiendirme
teknikleri, seçim bölgeleri, seçım süreleri. adayla-
rın belirlenmesı vb. çok değişik konularda, farklı
uygulamalargörülür. Yanı "herülkenin kendı bün-
yesine göre" bir demokrası uygulaması olması
doğaldır. Fakat "ölçüyü kaçırmadan" ve "abart-
madan".
Ülkelerin ne denli farklı bünyelen olursa olsun,
öylesinetemel bazı kuralları vardır kı; bunlara, "ol-
mazsa olmaz" kurallar denir ve bunlardan bırinın
yokluğu durumunda, o rejim demokrasi olarak
isimlendirilemez.
Bunlardan birincisı, "dürüst ve samimi seçim-
lerdir". Ikincisi, "Bu seçimlerin önceden belihenen
düzenli aralıklaha yapılması ve farklı düşüncelerı
temsil eden birden fazla adayın yanşmasıdır".
Üçüncü kural, "Çoğunluk karşısında azınlığın
özgürlüklerinin ve iktıdar talebinin devletin koru-
yucu kanatlarıyla güvence altına alınması" ve ni-
hayet bir diğeri, "oyunun kurallarının bozulmama-
sı"; yani hangi kurallarla ıktidar olunduysa, aynı ku-
rallaria iktidardan ayrılmaya razı olunmasıdır.
Bu kurallar üzerınde zaman zaman durdum ve
duracağım. Ama yazımın başında davurguladığım
gibi. eğer seçimler dürüst olmazsa, zaten demok-
rasiden söz edilemez. Ve "baskılan"engelleyebil-
mek için seçimler, hâkim güvencesınde "özel" ku-
rullar tarafından yapılır ya da örgütlenir.
Bizdeki bu "özel kurulun" adı "Yüksek Seçim
Kurulu"üur ve lyiniyetınden asla kuşku duyma-
mamız gerekir. Fakat bazen. "Acaöa çok mu iyi ni-
yetliler?,." diye düşünmekten kendimi alamıyo-
rum.
İyiniyetin fazlası da sakıncalar içerıyor.
Not: Pazartesi sabahı CHP'nin ağır yenilgisi ve
MHP'nin zaferi belli olmuştu. Ancak parlamento
yapısı henüz belirsiz. Bu konulan çok tartışacağız.
Kalbine yenik düştü
Tekin Aral öldü
tstanbul Haber Servisi - Mi-
zah yazan v e karikatürist Tekin
AraL dün tedavi gördüğü Ame-
rikan Hastanesi'nde saat
17.10'dayaşamınıyitirdı. Böb-
rek ve solunum yetersizlığı te-
davisi gören Aral'ın ölüm ne-
deninin kalp yetersizliğı oldu-
ğu belirtildi.
1941 yılında lstanbul'dado-
ğan Aral, Darüşşafaka Lise-
si'nde okudu ve 1957'de kari-
katüre başladı. Birçok gazete
ve dergide karikatürleri yayım-
lanan Aral. uzun yılIarGünay-
dın gazetesinde çalıştı. Aral 1976'dada Fırtadlı birmi-
zah dergisi çıkardı.
Aral, yann Levent Camii'nde kılınacak öğle nama-
zının ardından toprağa venlecek.
Tekin Aral.