Catalog

ECumhuriyet kitap kulübü Her KİTAP tektir ve benzersizdir. KİTAP. TAKSİ.M SERGİ SALONTNDA.. Istıklal Caodesi Aksanat karşısı Taksımlstanöul Te 1212-252 38 81 Faks (212)512 48 30 Cumhuriyet R A D Y O O7.4 Cumhuriyet İSTANBUL VE ÇEVRESİNDE YAYINDAYIZ 75. YIL SAYI: 26636 / 150000 TL (KDVıçinde) KURUCUSU: Y U N J S NADİ (1924-1945) BAŞY/ÜARI: NADİR NADİ (1945-1991) 10 EYLUL 1998 PERŞEMBE Halide Edip Adıvar, Türkün Ateşle imtihanı' adlı anı kitabını şu sozlerle bitiriyor: "Mensup olduğu millet, istiklafini tarihin en asil ve zor bir ateş imtihanından sonra kazanmıştı. Fakat, diğer bir ideale de kavuşması gerekti. Böyle bir ideale kavuşmak için, insanlar tarihte sehpalarda, zincirler içinde ölüp giderler, sürgünlerde ömürlerini geçirirler. Onların imtihanını yalnız çekenler biiir. Onların savaşını hiçbir zaman alkış takip etmez. Alelade, mütevazı askerler gibi gelip geçerler. Bu, tek başına kazanmak için mücadele edilen gave hürriyet imtihanıdır. İstiklal Savaşı'nın imtihanında en başta telakkı edilen ve sembol olan Mustafa Kemal Paşa vardı. işte bundan dolayı onun ( l M H U R İ Y E T ' İ N İ C U L T U R H İ Z M E T İ HALİDE EDİP ADIVAR Ü ÜTÜRKÜN ATEŞLE İMTİHANI - III devrinde eziyet çekmişlerin bile, kalplerinde daima bir yeri vardır. 0, sonu gelmeyen hürriyet alanındaki çabalamaların bir sembolüdür. Turk milleti de diğer hür dunya milletleri gibi hür olacaktır. Burada Henry W. Nevinson'un şu sözlerini alıyorum: Hürriyet denilen şey, biliyoruz ki, tıpkı aşk gibi her gün yeniden kazanılması gereken bir şeydir. Nasıl her gün aşk istersek ve aşkı kaybedersek, hürriyeti de öyle ister ve kaybederiz. Hürriyet kavgası hiçbir zaman bitmez." Halide Edip Adıvar'ın yakın tarihimize ışık tutan bu önemli anı kitabınm uçuncu cildini de ilgiyle okuyacaksınız. Yarm Cumhuriyet 'le birlikte. 'Yeni dünya düzeni' insan yaşamını ve gezegeni tahrip ediyor KapitaBztndoğa düşmanı• Orta Doğu Teknik Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından yapılan araştırmada yeni dünya düzeninin doğal kaynakları hızla tükettiği ve tek yanlı kapitalist sermaye birikiminin yarattığı dengesizlikler vurgulandı. Araştırmada "Her yıl 20 milyonun üzerinde çocuk, açlık ve yetersiz beslenme kaynaklı hastalıklardan ölmektedir. Doğal zenginliklerle dolu dünyada bu durum kabul edilebilir nitelikte değildir" denildi. • Kapitalist sermaye birikiminin, doğası gereği hem kendine, hem insana hem de çevreye düşman olduğunun vurgulandığı araştırmada "Avrupa'da her yıl kozmetik deneyler için 30 bin hayvanın kurban edildiği" belirtildi. ODTÜ öğretim üyekri araştırma sonuçlan arasında "Kapitalist sistemin ürettiği işsizlik, yoksulluk ve yıkımlar çevre kirlenmesine neden olurken insan yaşamını ve gezegeni tahrip ediyor" ifadelerine de yer verdiler. CAN GAZALCI ANKARA - Kapıtalızm ve çevrenın etkileşimi Orta Doğu Teknik Üniversite- si'nde (ODTÜ) araştırma konusu oldu. Yapılan araş- tırmada. kapitalist anlayışın doğal kaynaklan hızla tüke- tirken "doğası gereği çe\re düşmanlığı yaptığı". zen- ginliklerin belli azınlıklar- da birikmesinin de çevre fe- laketlerinin kaynagı olduğu sonucuna vanldı. ODTÜ öğretim üyeleri Yardımcı Doç. Dr. Göksel Demirer. Yardımcı Dünyanın yansını ABD tüketiyor • Dünya nüfusunun yüzde 5'ine sahip olan Amerika Birleşik Devletleri, dünya hammad.de kaynaklannın yaklaşık yüzde 40'ıru tek başına harcıyor. Doç. Dr. Metin Duran vearaştırmacı- lar Temel Demirer ve Özgür Orhan- gazi'nin "Çevre Sorununun Bo\utla- n" başlıklı çahşması, kapitalist sıste- ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ka- pitalıst ülkelerin doğal kaynaklann kul- lanımı konusunda karneleri zayıflarla do- lu. Zengin kuzeylilerle yoksul güneylile- rin arasındaki uçurumu yansıtan bazı ve- riler şöyle: min doğal dengeje verdıği zararlan ortaya koydu. Avrupa'da her yıl 30 bin hay\anın kozmetik deneyler sırasında öldüriildüğü belirtılen raporda. "Ka- - Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 20'sine sahip olan kuzey, doğal kaynak- lann yüzde 80'ini kullanıyor. Toplam nü- fusun yüzde 5'ine sahip olan ABD, dün- • Arkası Sa. 6, Sü. 3*te pitalist sermaye birikimi, doğası gere- ği hem kendine, hem insana. hem de çe\ reye düşmandır. Kapitalist sistemin ürettiği işsizlik, yoksattuk ve yıkımlar insan yaşamım, çe>re>i ve ge- zegeni tahrip ediyor" gorü- süne yer venldı. Dünyaya egemen olan ge- lişmışlikanlayışının ınsanın ve doğal kaynaklann sömü- rüsüne da>andığına işaret edilen raporda. "Yoksulluk pek çok çevre sonınunun en önemli kaynağıdır. Her yıl 20 milyonun üzerinde çocuk. açlık ve yetersiz beslenme kaynaklı hastalıklardan öl- mektedir. Doğal zenginliklerle dolu dünyada bu durum kabul edilebilir ni- m Arkası Sa. 6, Sü. 3te RUSYA'DA GERİLİM Yeltsin orduya güvenemiyor • Rusya Devlet Başkanı Yeltsin'in elindeki geniş yetkilere rağmen ülkeyi yönetememesi, ekonomik bunalımla birleşince toplumsal gerilim doruk noktasına ulaştı. Siyasal bunalım 1993 sonbahannı hatırlatıyor. Ama YeItsin-98, Yeltsin-93 kadar giiçlü bir desteğe sahip değil. Özellikle de silahlı kırvvetlerde. HAKAN AKSAY MOSKOV'A - Başkan Boris Yeltsin ıle par- lamentonun alt kanadı Duma arasındaki teh- likeli gerginlik. giderek artan ekonomik knz- le birleşerek Rusya yı cıddi bir iç savaş teh- didıyle karşı karşıva bırakı- yor. Yeltsin'in, elindeki geniş yetkilere karşın ülkeyi yönete- mez hale gel- mesi; dükkân- larda günden güne artan boş raflar. zamlar ve yıllar sonra yeniden ortaya çıkan kuyruklarla birleşince toplumsal gerilim doruk nok- tasmatırmanıyor. Bazı yaban- cı firmalar (örneğin Philip Morns) olası bir iç sa\aş teh- likesine karşı personeline açık uçak bileti sağlıyor. Bazı kom- Bunalım Rusya başbakan bekliyor • Başbakan olarak atanan Çernomırdin'e iki kez güvenoyu verilmemesi Rusya'yı yeni bir krizın eşiğine getirdi. Eski Ulusal Güvenlik Şefi Lebed. başkanlık için adaylığını koyabıleceğini belirtti. • 10. Sayfada şu ülkeler de çıkabılecek bir sa\aşın kendı- lerini nasıl et- kıle\eceğinı öngörmeye ça- lışıyor. (Örne- ğin. \or\eç hükümetinın. Rusya'dan ka- çabılecek 50 bınkışıhkgöç- men ordusu için hazırlık vaptığı bildıri- liyor.) Başkan ile \asama or- ganı arasındaki mücadele. 1993 sonbaha- rında yaklaşık 150 kişınin ölümüyle so- nuçlanan kanlı ıç savaşın baş- langıcını akla getiri\ or. O dö- nemle bir dizi paralellik ku- ruluyor. Herkesın üzerinde birleştiği bir konu \ ar: Durum benzese de bugün Yeltsin de. halk da. silahlı ku\vetler de 1993'tekıgıbıdeğıl. 1998'de- • Arkası Sa. 6, Sü. 1 'de İzmirMe 'sımrlı' kutlama Izmir'in kurtuluşunun 76. > ıldönümü nedeniyle gün bo> u et- kinlikJer düzenJendi. Cumhuriyet AlanTndaki geçit törenin- de, kurtuluşun coşkusunu yaşamak isteyen Bergama köylü- leri \e Atatürkçü Düşünce Derneği üveleri korteje sokulma- dL(Fotoğraflar: OZAN YAYMAN) fc 6. Sayfada Celal Talabani ikili oynuyor • Yunanistan Dışişleri Bakanı Pangalos. Celal Talabanfnın. Atina "dan "Bir Kürt özerk bölgesi" oluşturulması konusunda destek istediğini söyledi. Pangalos, 45 dakika süren görüşmede Talabani'nin, "K. Irak \e Türk topraklannm bir bölümünü kapsayacak şekilde bir Kürt özerk bölaesı \aratma\a çalıştıeını söylediğini" belirtti. MUMT IfiVTin haberi • 10. Sayfada Barzani'nin ABD temasları sürüyor Washington. Kuzey Irak'ta kalıcı bir banş anlaşması sağlamak ve bölgedeki varlığını sağlamlaştırmak için çağırdığı Kürt liderlerine el sıkıştırmaya çalışıyor. ABD'nin böylece Kürt gruplannın Bağdat yönetimine yakınlaşma airişimlerinin önünü kesmevi amaçladığı belirtildi. FUHT KOZLUKLirnun haberi • 7. Sayfada Sungurlu'danyasak sözcükler Adalette genelge• Adalet Bakanlığı'nın yargıç, savcı, adliye ' çalışanlan, hapishane yöneticileri ve gardiyanlan kapsayan bir eğitim programı genelgesinde bazı kelimelerin kullanılmaması istendi. Genelgeye göre "Devrim, özgürlük, emekçi hakkı, emeğin sömürülmesi, işçi bayramı, parasız eğitim, herkese eşit iş \e kazanç, sansür" terimlerinin "zararlı olacağı ve olumsuz sonuçlar doğuracağı düşüncesiyle" kullanılmaması öngörülüyor. Aynca "Tek işi bölücü ve yıkıcı fikirler üretmek olanlar fikir suçlusu sayılamazlar" yargısının benımsetilmesi isteniyor. • Oltan Sungurlu'nun bakanlığırun son günlerinde onaylanarak yürurlüğe giren genelgede, ırkçı, faşizan görüşler konferans konusu olarak öneriliyor. Konferanslarda "'Türklük ruhunun esas olduğu" gibi fikirlerin işlenmesı isteniyor. /mm BVGlTm haberi • 5. Sayfada DIŞ POLİTİKA DEĞERLENDİRİLDt Köşk'ie İran rirvesi• Cumhurbaşkanı Demirel başkanlığında Köşk'te yapılan "Türkiye'nin dış politikasf'nın değerlendirildiği toplantının ağırlıklı günde'm maddesini İran oluşturdu. Dışişleri Bakanı Cem'in Tahran ziyareti öncesinde K. Irak"tan sızma olanağı bulamayan PKK"nin İran topraklanndaki üsleri ve sızma girişimleri toplantıda görüşüldü. • Dış politikayla ilgili 10"a yakın konunun ele alındığı toplantıda, genel değerlendirmelerin ardından Önümüzdeki günlerde yapılacak toplantılar zinciriyle konulann görüşülmesi benimsendı. Kıbns konusundaki son gelişmeler de toplantının ağırlıklı gündem maddeleri arasında yer aldı. Barzani'nin temaslannı tamamlamasının ardından, KYB'den bir heyet de dün Ankara'ya geldi. B 7. Sayfada Orhan Aslıtürk 'çürük'çıktı • Eski Şişli Belediye Başkanı Gülay Aslıtürk'ün kocası Orhan Aslıtürk'ün rapor alarak askerlik yapmadığı ortaya çıktı. Istanbul Deniz Hastanesi Sağlık Kurulu'nca \eriİen raporda, Aslıtürk'ün diyabet hastası \e her iki gözünün de 3 derece miyop olduğu belirtildi. Orhan Aslıtürk'ün 1 Eylül 1978 tarihinde Kayseri Askerlik Şubesi'ne başvurarak "seferberlikte bile çürük" derecesinde D-40 raponı ile çürüğe ayTildığı saptandı. Aslıtürk'ün adı hayali ihracat, naylon fatura ve Şişli Belediyesi'ndeki yolsuzluklara karışmıştı. B 4. Sayfada NECMETTÎN ERBAK,\N DURUŞMAYA GELMEDt M 3. Sayfada SEÇİM TARTIŞMASI BİTMİYOR U 4. Sayfada SEKA DA ELDEN GİDİYOR M 9. Sayfada BEŞİKTAŞ'TAN CEZAYA TEPKİ M Spor 'da İmalat sektöründe istikrarsız büyüme BORSA Dun 26OO Öncekı 2658 MARK Dun 159.8OO Öncekı -ıeo-000 DOLAR 4 ^Dun 276.900 Öncekı 277.2OO ALJrifM Dun 2.54O.OOO Öncekı 2-565.OOO • 1998 Nilınm ıkinci üç aylık döneminde bir önceki \ılın aynı dönemine göre toplam imalat sanayiınde vüzde 2'lik bir büyüme gerçekleşirken bu rakam kamu kesıminde 0.7. özel kesimde ise yüzde 2.4 oldu. • 12. Sayfada Araştırmacı şair: SUNAY AKIN Sunay Akın'ın düzyazıları, binbir değişik konuyu ve bilgiyi, inanılmaz ayrıntıları içerir. Onun vazdıklarını "Mufassal sanatlar, bilimler, acılar, sevinçler, politikalar, ülkeler, halklar, bitkiler, hayvanlar ve milyonlarca başka şey ansiklopedisi" diye adlandırmak olası... Bugün Cumhuriyet 'le birlikte GUNDEM MUSTAFA BALBAY Erozyondan Fayda Ummak! Siyasiler, TÜSlAD'ın planladığı "Seçimi erteleyin" turundan önce kamuoyuna net bir mesaj vermek zo- runda. Aksi halde spekülasyonların ardı arkası kesilmeye- cek. Yılmaz'la Ecevit'in dün 25 dakikahk görüşmesinın zemınini oluşturan durumlardan bıri de buydu. Önce- ki tartışmalar bir yana, son "seçim ertelenebilir" ha- M Arkası Sa. 6, Sü. 8'de