Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
25 TEMMUZ 1998 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOM 13
Sîrketlerden
• YEŞİMTEKSTİL,
ISO 9001 Kalite Belgesi
aldı. Yeşim Tekstil
Yönetim Kurulu
Başkaıu Şenol Şenkaya,
hedeflerinin TUSİAD
Kal-Der KaJite
Ödülü'nii almak
olduğunu düe getiıtlL
Şirke», 1998'de 145
miryon dolarlık ihracat
hedefliyor.
• ELECTROLUX,
kullanıcılanna bu yıl
taşınabilir ıkı ayn klima
sunuyor. 3 ayn hızda
fan ayan bulunan
klimalar, kablosuz
dijital LCD göstergeli
uzaktan kumandaya
sahip. Bu modellerin
soğutma sistemınde
1300 güçve 370
metreküp'Ti hava akış
özellikleri bulunuyor.
• ESBANK, kiiçük
işletme sahiplerine 24 ay
vadeli kredi olanağı
sağlryor. Banka,
küçük işletmelere
yönelik olarak u/un
süredir uygulamakta
oiduğu "Küçük •
lşletmeier Kredisi"nin
geri ödeme sisteminde
bir yenilik \aparak 24 ay
vade uyguiaması
getiriyor.
• ERMENEGİLDO
ZEGNA, temmuz
sonundan itibaren
Nişantaşı mağazasında
1998-99 Sonbahar/Kış
Koleksiyonu'nun bazı
örneklerini
sergılçyçcek. Fırma,
alışverişe yeterli zamanı
olmayanlar ıçın
mağazanın açık oiduğu
saatler dışında randevu
almak şartı ile ev veya
ofiste ahşveriş olanagı
sağlıyor.
• TELSİM, radyo baz
istasyonlarının kapiama
alanını 3 katına çıkaran
IMotorola teknolojisini,
dünya üc aynı anda 0542
şebekesinde uygulamaya
koyuyor Gerekli test
çabşmalannın
tamamlanması ik
biriikte sisteme entegre
edilecek olan yeni
teknoloji ilk etapta
Tiirkiye'niıı sahil
şeridinde kullanılacak.
• VAILANT ve
bünyesindeki Vailant
TüketiciKulübü(VTC)
PR ve iletişim
çalışmasını biriikte
gerçekleştirmek için
BEZE ile uzun süreli
kontrat imzaladı.
Vailant. BEZE ile
gercekleştirdıği
birliktelikle kurum ve
üriin PR'sinin yanı sıra
yönetim PR'si gibi çok
yönlü hizmetlere
kavuşuyor.
EFES
PUsen
• EFESPtLSEN,50cL
depozitolu şişede "Sibirli
Kapak" kampanyası
düzenledi. 15Ağustos'a
kadar sürecek
kampama kapsamında
tüketkilere çeşitli
armağaniar verüecek.
• LtDER ŞİRKETLER
GRUBU. 896 konuttan
oluşan Liderkent
^eytikdüzirpTojestnnı
536 konutluk birinci
etabmin tamamını satti.
Şirket, ikınci etabın
inşaatına da başladı.
• TLRKCELL. lisans
ayan geçiş
döneminde abonelerine
gonderdiği faturalann
hem son ödeme
tarihlerinin hem de
fatura dönem
tarihlerinin değişiklik
gösterdiğini, geçiş
dimeminin
tamamlanacağı ekim
a>ından itibaren son
öiteme tarihlerinde
değişiklik
yapdmayacağını bildirdi.
Son 15 yıl içinde yaşanan 7 seçimde, para arzı, bütçe açığı, iç borçlanma arttı
Seçim ekonomiyi çökertiyor
MERİHAK
tZMİR-Türkiye'nin girdiği se-
çim atmosferi, ekonomistleri tedir-
gin etmeye başladı. Son 15 yıl için-
de yaşanan 3"ü yerel olmak üzere
7 seçimde. para arzı, bütçe açığı, iç
borçlanma artarken, kamu kesimi-
nın borçlanması yükseldı ve yatı-
nmlannda patlama yaşandı. Türk
ekonomisi yaklaşık iki yılda bir v a-
pılan seçımlere tam anlamıyla "tes-
ümolurken'1
. hükümetteki partile-
rin seçimi kazanmahırslan, ekono-
mınin tüm dınamiklerini de altüst
edıyor. Bu durumun seçmenin ra-
dıkal partılere kaymasına neden ol-
duguna dikkat çekiliyor.
Türkıye'nin 1983 yılmdanbuya-
na yaşadığı 4 genel. 3 yerel seçimin
ardından, ûlke bu yıl sonu ya da
1999 başında 8. seçımine hazırla-
nıyor. Her ne kadar hükümet par-
tileri kesinlıkle bir seçım ekono-
misi uygulanmayacagı yönünde gü-
vence verse de Turgut ÖzaJ'ın baş-
bakanlığı döneminde uygulanan
seçim politikalan ve sonrakilerger-
çeğı ortaya koyuyor.
Genel ve yerel seçimlerin birara-
da vapılacak olması ekonomiyi "te-
mdinden sarsacak" endışelen de
gündeme getınyor. Seçımlenn Tür-
kiye bütçesine getırdigi yükün ya-
nı sıra özellikle kamu İcesiminde
yaşanan gelişmeler bütçe açığını
doğrudan ilgilendinyor.
1980 sonrası seçimlerden ikısi-
nin kasım, birer kez de ekim ve ara-
lık aylannda yapılması, hem yapıl-
dığı yılı hem de bir sonraki yılı
olumsuzyönde etkiledi. Bu yıllar-
da bütçe açıgının büvüklüğü dik-
katçeken bir konuoldu. Türkiye'de
enflasyonun en büyük nedenı ola-
rak görülen ve kurtulma çalışma-
lan yapılan ıç borçlanma da bu yıl-
larda büyük artış gösterdı.
izmirTicaret Borsası Araştırma-
cısı Dr. Yaşar l'ysal, Cumhurıyetın
ı3eçim dönemleri bütçe açığmın patladığı yıllar
oldu. 1993'te 133.8 trilyon olan bütçe açığı, 94
yerel seçimleriyle 152.1 trilyona fırladı.
Partilerîn oy oranları (%
ı ANAP
\ HP
MDP
SOOEP
SHP
CHP
DYP
' O8P
RP
|MÇP
1963/G 19B4/Y 1987/G
45.1
30.5
23.3
41.5
8.69
7.07
22.93
13.72
4 73
IDP
SP
Bağ 1.1 1.36 0.4
Oiöer
Koyu yazı: Seçime gidilen ikttöar...
36.3
24.8
19.1
8.5
7.2
2.9
0.8
1968/Y
21.88
28.36
25.37
8 98
9.83
4.13
0.97
0 48
1991/G «94/Y 199S/G
24
20.8
27
10.8
16.9
O.4
01
22.76
16.83
4.37
18.97
7.95
18.95
0.09
0.78
1.76
19.65
10.T1
19.18
14.64
21.38
14.6
G Genel Seçım Y. Yerel Seçım
Seçim ekonomisi
Yıtar
1980
1981
1982
M983
**1984
1985
1986
1988
"1989
1990
*1991
•1992
1993
"1994
t"*HH6
1996
1997
Bûtee
Açığı
-166
-124
-157
-313
-979
-798
-1411
-2807
-3990
-7873
-11955
-33617
-47434
-133857
-152180
-316623
-1300000
-2625000
BûfÇflflfRS
133
12
178
271
092
1142
1615
2841
3763
8520
12314
31505
55401
105041
219099
375541
1408200
2773700
DtşTıc.
Açığ.
-4.6
-3.9
-2.0
-Z9
t-İA
-3
-3.1
•32
-1.8
-4,2
-9 6
-7.3
-8.2
-14.2
•42
-13i
-19.4
-20.6
Değerler mityar TL üzerindendir.-. • Genel Seçim,
EffSasyoR
%
89.6
44.3
28 3
26
# 4
52.9
35.6
33.5
69.7
7&5
57.6
59.2
63.5
67.4
107.3
72
75
83.5
Btyüme
Hm%
-2.8
4.8
3.1
4.2
7.1
' 4.3
6.8
9.8
1.5
1.8
9.4
0.3
6.4
8.1
-6.1
8
7.5
6
"YerelSeçim...
KKfiG
GSMH
8.8
4
3.5
4.9
5.4
3.6
3.7
6.1
48
5.3
7.4
102
1.6
12
7.9
5.4
9.6
9
BofçÖdemeteri
Vergi Geürteri
11.9
21.1
28.?
292
39.9
58.8
67.0
84.8
94.4
84.9
67.2
81.1
90.5
123 0
150.5
175.4
214.0
121.0
kuruluşundan bugüne 55 hükümet
kurulduğuna dikkat çekerken bunun
yaklasık !.5 yılda yenı birhükümet
anlamına geldigıni söyledi. Uysal,
politik istikrarsıziığın ekonomi üze-
rindekı etkilerinin ortaya konulma-
smda kamu dengelen, parasal gös-
tergeler, dış ekonomik ilişkiler \e
reel ekonomik değışkenlerde orta-
ya çıkan gelışmelerin değerlendı-
rilmesinın gerekliliğını vurguladı.
Uysal şunları söyledi: "Polhik
istikrarsızük ve bunun somut van-
sınıası olan erken seçimlerin kamu
kesiminde etkiledrği en önemli de-
ğişken bütçe açığıdır. Seçimler ka-
mu ka>naklanndan vatınmlara gi-
den bölüm üzerindede etkili olmak-
ta, seçim yıllannda kamu vatınm-
lannın GSMH içindeki pa>ı artar-
ken seçimi izleyen > ıllarda belirgin
birazalışgerçekleşmektedir. Bu du-
rum seyim vıllanndaki gcnisletici
politikalann yerini, Lde>en yıJda da-
ralmanın aklıgını ortava kovmak-
tadır. Genel seçimlerin bu olumsuz
etkiierine, genel seçimi tdeven ikin-
d yılda yapılan yerd seçimlerin et-
kiİeriekkndiğiride. politik koşulla-
nn ekonomiyi sürekli tehdit altın-
da tuttuğu görülmektedir. Ancak
veriler, yerel seçimlerin kamu den-
geleri üzerindeki etkisiııin. genelse-
çimlere oranla daha zavıf olduğu-
nu ortava kmnıaktadır."
Kaynaklar yatınmlara
tç borç ve bütçe açıgının seçım
dönemlerinde büyük artış gösterme-
sinin en büy ük nedeni olarak kamu
kaynaklannın yatınmlara kaydınl-
ması örnekgöstenliyor. Hükümet-
lerin iktidan kaybetmeme hırsıyla
gidilen seçimler. bu dönemlerde
devleti "rantdağrtıci'' konuma ge-
tiriyor. Kamu gerekli gereksiz bir-
çok yatırıma yöneltılırken. Türki-
ye tamamlanmamış "vatırımlar
cenneti" halıne gelıyor. En küçük
beldedebile seçimi kazanmak ıçın
gösterilen "çabator" kamunun kal-
dırabileceğinin çok üş,tünde yükün
altına girmesine yol açıyor.
Seçim dönemleri bir önceki yıl-
lara göre bütçe açıklannın patladı-
ğı yıllar oldu. 1982'de 157 milyar
olan bütçe açığı 1984'te979mılya-
ra fırladı. I993"te de bütçe açığın-
dakıartışlar dikkat çekiyor. 1993'te
133.8 trilyon olan bütçe açığı, 1994
yerel seçımleri>le 152.1, 1995'te
316.6 trilyona fırladı. tkiyıl üstüs-
te yaşanan seçım 19961da bütçe açı-
ğını 1.3 katnlyona fırlattı.
1982'de 2.5 trıhon olan para ar-
a, genel seçimlennyapıldığı 1983'te
3.2, yerel seçimlerin vanıldığı
1984'te 5.1 trilyona fırladı. İki yıl-
da bir yapılan seçimlerle piyasaya
para arzının büyük oranlara ulaşma-
sına en güzel örnek ise son dönem-
lerde yaşandı. 1993 'te 282 rrilvon
olan para arzı. yerel seçimlerin ya-
pıldığı 1994'te 630 trilyona, genel
seçimlerin yapıdığı 1995'teıse 1.2
karnlyona fırladı. İki sene üst üste
yaşanan seçımler ve 1995 seçımi-
nın son ayda yapılması 1996'ya da
yansıdı ve bu yılki para arzı 2.8 kat-
nlvona ulaştı.
Bütçe açıgının artması iç borçlan-
ma ve iç borç stokunun artışına da
yol açtı. 1983'te bir yıl önce 178 mil-
yar olan iç borçlanma 271 milyara
çıktı. 1984'teısebu borçlanma 692
milyara fırladı. 1994 yerel seçimle-
rinde bir önceki yıla göre yiizde
1 OO'ün üzerinde bir ıç borçlanmaya-
şandı. Devletin I993'te 105 trilyon
olan iç borçlanması, 1995'te 375
trilyonaçıktı. Iç borç stoku da bu dö-
nemde büyük artış gösterdi. 1983'te
3.1 trilyon, 1984'te 4.6 trilyon iç
borç stoku bulunurken, 1996'da ise
iç borç stoku 2.9 katnlyona fırladı.
Ov olarak geri dönmüyor
1987-1995 dönemlerinde partile-
rarası oy kayması bunu açıkça gös-
teriyor. Bu dönemde merkez sağ
partileryüzde 16.5, merkez sol par-
tileryüzde 8.1 o> yitirirken, radıkal
sağ partiler yüzde 19.6 oy kazandı.
Bu da hükümet olanaklannı kulla-
narak seçime hazırlanan partilerin
verdikleri sözlenn ve yaptıklannın
halk tarafından da destek görmedi-
ğının bir göstergesini oluşturuyor.
TOBB Başkanı Miras, erken seçim karannı protesto ederek Mesut Yılmaz'a sert çıktı
'Meclistekilei*koltıtklcuvuhın korkuyor'
HAZALATEŞÇAKIR I
TTT " r-n .T,^-.,v.;-,,
EDİRNE/KIRKLARELl- Türkiye Oda
lar Borsalar Birliği Başkanı Fuat Miras, hü-
kümetin seçim açıklamalarını sert bir dille
eleştirerek. "Bu hükümet bizi hüsrana uğ-
rattı. Ba^bakan Mesut Vılma/'ın kamuoyu
önünde erken seçim karan alnıasını protes-
to ediyonız
1
" dedi.
TOBB Genel Başkanı Fuat Miras \e Yö-
netim Kurulu üyelen, Trakya Bölgesı'nde-
ki oda ve borsalan zıyaret ederken yöre so-
runlannı dinlediler. TOBB Başkanı Miras,
başkanı bulunduğu kurumun sivil örgütler
içerisinde tavanı oluşturduğunu belirterek,
Trakya'da ziyaret ettiği oda ve borsalardan,
hükümetin seçim karanna karşı siyasi tavır-
lannı ortaya koymalannı istedi.
"Meclis'tekiler kendi koltuklanndan kor-
kuyorlar" dıyen Miras, seçim sisteminın de-
ğiştirilmesi gerektiğini. erken seçimin çare
olmadığını ifade etti. Erken seçimin ülkenin
içinde bulunduğu siyasi tıkanıklığı arttıra-
• TOBB Başkanı Miras, başkanı bulunduğu
kürumun sivil örgütler içerisinde tavanı
oluşturduğunu belirterek, Trakya'da ziyaret
ettiği oda ve borsalardan, hükümetin seçim
karanna karşı siyasi tavırlarını ortaya
koymalannı istedi.
cağını vurgulavan Miras. oda ve borsa baş-
kanlanna, "Beraberüğimizi bozarsak, bizi
kullanırlar. Oysa şimdi btz onlan kullaıuyo-
nız. İstediğimuiyaptirryoruz. Erkenseçimin
çare oimadığını söylüyoruz. Mevcut tablo
Meclis'e de yansrjacaktu-" dıye konuştu.
Miras. "Bİzartık her gün soruşturmaöner-
gesigeien bir Meclis istemiyonız. Padişahlık-
la, kralhkla buvursunlar görev vapsınlar.
Meclis'te kendi kevfryetJeriy le degil halkın is-
tekleri doğrultusunda hizmet vapmalılar"
açıklamasını yaptı.
Türkiye'nin ticarette ve tanmda doğru po-
litikalarizlemesı gerektiğini vurgulayan Mi-
ras. bu konuda odalara ve borsalara önemlı
rol düştüğünü söyledı.
'SSK battT
Uzunköprü Ticaret ve Sanayi Odası'nın,
yapımını sürdürdügü hastanenin ışletmesi-
nı SSK'yedevredecegı açıklamalan Miras'ı
,kızdırdı. SSK'ye devredilecek bir hastane-
ye yardım etmeyeceklenni belirten Miras
"SSK'nin bir hiiviveh jok. SSK devletin de-
ğJL batmış bir kunımdur. Sizişçilerin bu has-
tanelerdenefcrcekb'ğini btlmhor musunuz?"
diye konuştu.
Miras ve yönetim kurulu üyeleri. Pazar-
kule Yunanistan kapısını ziyaret ederek, bu-
radaki Yunanlı askerlere çiçek ve çikolata he-
diye ettiler.
Aşık: Seçim fayda sağlamaz
Tekirdağ'da Ticaret Borsası tarafından
gerçekleştirilen Ilköğretim Okulu'nun te-
mel atma törenıne gelen Deviet Bakanı
Eyiip Aşık, hükümetin seçim karannm mil-
letin menfaatine olmadığı göriişünde bir-
leştiler.
Mıras. burada yaptığı konuşmada Eyüp
Aşık'a seslenerek "8 yılhkegitimde, vergi
yasasjnda güzeiadınılarattinı/.ancak ne var-
dı ki 99 Nisanı'nda erken seçim yapacağız
divorsunuz, tatandaş bunu istemivor" di-
ye konuştu, Bakan Aşık da seçimin fayda
getirmeyeceğını vurgulayarak "Seçim gün-
deme geldiğinde mecbur kalmadıkça san-
dığagitmeveteğiz. Miras"a doğru eleştirile-
rinden dolavı teşekkür ediyorum. Bizönem-
li projek'ri başlattık ve bunu bitirmek isti-
yoruz. Nitekim enflasyonu v ıl sonunda yüz-
de 50'ye düşürmekte kararlıyız" dedi.
'Sihirli değneğimiz yok!'
Ekonomi Servisi - Turizm sektörünün
temsilcileriyle fikirleri çakışan Tunzm Ba-
kanlığı Müsteşan Fermani Uygun. turizm
sektöründekı körü gıdişatın doğru oimadı-
ğını iddia etti.
Uygun. Türkiye Otelciler Birligi (TÜ-
ROB). Istanbul OtelcilerOdası ve Laleli es-
nafı yönetileri ile basına kapalı birtoplan-
tı yaptı.
Toplantı öncesınde basın mensuplarına
açıklama yapan Uygun. sektör temsilcıle-
ri gibi bakanlığın da KDV oranlannın düş-
mesini istediğini belirterek "Ancak bu bi-
zimişimiz değiL Maliye Bakanhğı'nın işL Tu-
rizm Bakanlığı'nın sihirli değnegi vok. A\ak-
basü ve KD\ indirUtnesi l la^trnıa. Mali-
ye, Orman ve birçok bakanlıkla ilintili" de-
di. Uygun. "Turizm sektörii bftmiş" gibi ifa-
delerin yanlış olduğunu söyleyerek "Ka-
muoyunda esnafin. satıcının olumsuz etki-
leneceği havası yaratıldı. Bunun arkasında
birevsel çıkarlar olabilir" diye konuştu.
Müsteşar Uygun. geçen yıla göre bu yıl
Türkiye'ye sadece 15 bin turistin daha az
geldiğini belirtti.
Türkiye'nin tanıtımının yetersiz oldu-
ğunu kabul ettığinı dile getiren Uvgun,
"Ancak tanıtıma yeterli pay aynha da Tür-
kiye'de trafik kazalan olmuyor diyemiyo-
ruz. Türkiye'nin tanıtımında sokaktaki
ayakkabı bo> acısından Syıldızlı otellere ka-
dar herkese görev düşüvor" dedh
Şahin, kaptan köşkündeANKARA (AA) - Geçen yıl Almanya'da
"yıhnişadamı"ödülü alan Şahinler Hoîding
Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Şahin. Al-
man Sanayi ve Ticaret Odalan Birliği'nin
(DIHT) Dış İlişkiler Komisyon üyeliğine
getirildi.
lşadamı Kemal Şahin, böylelikle. Alman
ekonomisının en önemli kurumlanndan bi-
ri olarak kabul edilen ve ekonomideki yön-
lendinciliğı dolayısıyla "kaptan köşkü" di-
ye adlandınlan komisyonda görev alan ilk
yabancı oldu.
Türk-Alman Basın Ajansı'ndan yapılan
açıklamaya göre. Kemal Şahin konuyu de-
ğerlendınrken. Almanya'da 50 binin üze-
rinde Türk müteşebbis bulunduğunu hatır-
laiaıak "Du olay Tûık ıııût^bObgücüııfln
ulaştığı noktavı ortaya koymaktadır" dedi.
Türkiye-Almanya dış ticaret hacminin
hızla büyümekte olduğunu ve 23 milyar mar-
ka ulaştığını vurgulayan Şahin, Türkiye'nin
aynca Orta Asya, Kafkasya ve diğer Doğu
Âvrupa cumhunyetlerine yönelik ticarette de
köprii konumunda bulunduğunu kaydetti.
Almanya'dakı Türk girişımcı sayısının
2010 yılında 100 bini aşacağını ifade eden
Şahin, yenı görevjnde ilk sınavını ise 16 Ey-
lül 1998 tarihinde Brükserde verecek. Şa-
hin, Avrupa Bırhğı'nın güncel sorunlan kar-
şısında Almanya'nın tutumunun değerlen-
dirileceği Brüksel'deki komisyon toplantı-
sında. yeni politikalann biçimlendirilmesi gö-
rüşmelerinde deneyim ve görüşlerini akta-
racak.-
IŞÇEMN EVRENINDEN
ŞÜKRAN SOIVER
Sansiir
Gazeteciliğimin ilk yıllarında, GazetecilerCemiye-
ti'nin sansürün kaldınlışînın yıldönümü, 24 Temmuz
toplantıları ne kadar da güzel geçerdi. Iple çekerdik.
Çok da eglenirdik. "Gençlik" diyeceksiniz. Belki pa-
yı vardı. Ama sadece gençlikten kaynaklanmadığı,
ben daha henüz yaşlanmadan tadının kaçmış olma-
sı ile belli.
12 Mart, hele de 12 Eylül sonrası süreçte, 24 Tem-
muz'lar bayram olarak kutlanmaktan vazgeçilen, ga-
zeteciliğin sorunlannın, yaşannakta olan yeni san-
sür türlerinin dile getirildiği bir tarih oldu. Dönem dö-
nem, Cemiyet, Sendika 24 Temmuz'u bayram ola-
rak kutlayamayacaklarını ilan etmek gereğıni bile
duydular.
Sansür, basına, gazetecilere yönelik baskılar, so-
runlar. sadece askeri müdahale dönemlerinde mi?
Belki daha somırtlaşıyordu, tutuklu gazeteci, kapa-
tılan gazete sayısı artıyordu. Bir anlamda yasaklı dü-
zen sıntıyordu. Ama basın özgürlüğü sorunu sivil ik-
tidariar yönetimlerinde de 1970'ler sonrası hep var
oldu. 1980'ler sonrası boyutlan büyüdü. Biz de 24
Temmuz'larda hep sansürün kaldınlmış olmasını, öz-
gürlüğü kutlamak yerine, sansürden, basına yöne-
lik baskılardan, sorunlardan yakınır olduk.
Geçen yıl Metin Göktepe'nin öldürülmesine iliş-
kin Afyon'da yapılan duruşmadaydık. Geç saatte
Dolmabahçe'de, Cemiyet'in gelenekseltoplantısına
vardığımızda, kimi siyasetçi, protokol katılımcılannın,
mesleğin etik değerierini yitirmiş olanların nasıl ra-
hatsız oldukları belleğimde.
Bu yıl, çoğu gazeteci statüsünde çalıştırılmayan,
sonuç olarak ne Gazeteciler Cemiyeti ne de Gaze-
teciler Sendikası (TGS) üyesi olamayan, sansürü,
basına yönelik baskılan en ağır yaşayan genç arka-
daşlanmız, Gazeteciler Meclisi. "Sansür'e hayır" slo-
ganı ile bir toplantı düzenlediler. Gazetecilere yöne-
lik, haber alma özgurlüğünü kullanırken dövülmek,
saldırıya uğramak, polis coplarından payını almak-
tan başlayıp cezaevlerine. öldürülmeye uzanan bas-
kılan protesto ediyorlar. Çağdaş sansürün her türü-
ne karşı çıkıyorlar.
Yeri gelmişken altını çizmekte yarar var Basına yö-
nelik sansür ve baskılarda, görünenleri polis copu,
cezaevi, öldürülmeye uzanan boyutlar belki de en in-
san haklarına aykırı, kaba uygulamalar. Ama asıl yay-
gın sansür, çağımızda görünmeyen yöntemlerleolu-
yor. Televizyon izleyicisi, gazete okuru, kamuoyu
kendi haber alma özgürlüğü, gerçekleri öğrenme
hakkının nasıl, ne boyutlarda katledildiğinin, beyni-
nin nasıl satın alınıp kendine, çıkarianna yabancılaş-
tınldığının ayırımına bile varamıyor.
Önceki gün Sıtkı Coşkun toprağa verildi. Düşün-
ce ve inançlarını paylaşmayabilirsiniz. Ancak öğren-
ci hareketlerinden, 1968'lerdpn başlayıp, işçi hare-
ketlerinde, siyasal yaşamda, solda hep bir yerlerde
olmuş, hep koşturmuş, etkin rol oynamış bir insan.
Medya, düşüncelerini oiduğu gibi, ölümünü de yok
saydı. Bal gibi sansür etti. Hiç değilse, binlerce se-
veninin katıldığı cenaze töreni, bir-iki saniyelik, bir-
kaç satırlık haber değeri taşımıyor muydu? Reyting
gibi bir kaygı önce çıksa da çok renkli yaşamöykü-
sü, inançları, kavgası, dolandıncı bankerden daha mı
az ilgi çekerdi? Hem de haber sıkıntısının alabildiği-
ne çekildiği, olmayacak haberlerin sakız gibi uzatı-
lıp yinelendiği yaz aylannda...
Işte size çok sansasyonel olabilecek, ama res-
men sansür edilen bir önemli haber daha. Cumhu-
riyet okumayanlar, üç gün önce Adana Incirlik Ame-
rikan Üssü'nde grevin başladığını duymamış bile
olabilirler. Oysa hem işyen çok kritik, çok stratejik,
hem de greve çıkan işçi sayısı 1800 gibi önemli bir
rakam. Üstelik zamanımızda grevler çok da sık ol-
muyor. Haber değeri, ilginçliği var.
Dahası, ABD'li askeri işverenler Türk yasaları ve
hukukunu da çiğniyorlar. Grev sırasında daha önce
de işyerinde kaçak olarak çaltştınlan Amerikalılara grev-
ci işçilerin işlerinin yaptınlmakta oiduğu, işyerinde ör-
gütlü Harb-iş Sendikası tarafından açıklanıyor. Za-
ten toplusözleşme uyuşmazlığında ücret pazarlığı
kadar taşeronlaştırma, kaçak işçi çalıştırma, tartış-
malann odağını oluşturmuş. Amerikalı yetkililer açık-
ça, Harb-lş hiç ücret artışı istemese dahi, kaçak
Amerikalı çalıştıımaktan vazgeçmeyeceklerini söy-
lemişler.
Adana incirfik Üssü'nde gazetecilik yaşamım için-
de bu dördüncü grev. İlk grevlerin olay olduğunu, ga-
zetelerin manşetlerine girdiğini anımsıyorum. So-
nuncusu Bakanlar Kurulu'nun adı erteleme olan, fi-
ilen grevı yasaklayan karan ile kaldınlmış, sözleşme
Harb-lş'ın özgür ıradesi yerine, YHK karan olarak yü-
rürlüğe girmişti. Amerikalı işveren pervasız, bu kez
de lokavtla işçilerin karşısına çıktı. Bir de işçileri iş-
ten atmakla tehdit eden bir bildiri yayımladı.
Sözün kısası, Türkiye'de sendikal hak ve özgür-
lükler, hukukun geçerli olması, Amerikalılann üsleri
kendi hükümdarlık alanlan olarak görmeleri.. gibi
pek çok anlamda çok özel ve çok anlamlı, sonuçla-
n etkili olacak bir grev yaşanıyor. Grevin, sendika-
nın, işçi haklannın kamuoyuna ulaşmaması için san-
ki resmen bir de medya sansürü uygulanıyor.
Sansürün galiba asıl korkulacak boyutu, görünme-
yen, çağdaş yöntemlerie, medyanın içinden, tekel-
ler aracılığı ile, otosansür niteliği ağır basanı olanı.
Medya çalışanlarının son günlerde giderek ağırlık
kazanan boyutta gazeteciliğin etik değerleri, gaze-
tecinin kimliği, gazetecinin imzasının anlamı üzerin-
de durmalan boşuna mı sanıyorsunuz?
İlk 6 ayda ithal otomobil satışları yüzde 10 arttı
1998'in ilk altı ayında toplam
151 bin 471 adet otomobil
satıldı. Geçen yılın ocak-
haziran dönemine
göre genelde yüzde
7.9'luk bir artış
sağlanmış oldu.
Bunun içinde yerli
otomobillerin satışı
100 bin 340 adet
olarak gerçekleşti.
Geçen senenin aynı
döneminde ise
94.140 adet otomobil
satıldığını göz
önünde
hı >h -nHupjrsak, yerli
oto satışlannda yüzde 6.5
oranında bir artış görülüyor.
Yılın ilk altı ayı sonunda yerli
üreticilerden Renault 38 bin
377 adetlik satış rakamıyla
birinci sırada bulunuyor.
T^enauTrgeçefT^enenin âyni
dönemine oranla yüzde
11.3'lük bir artış sağlamış.
Ikinci sırada bulunan Tofaş ise
bu yıl ocak-haziran
döneminde 35 bin 927 adet ile
geçen yıla oranla yüzde 3'lük
bir düşüşle beşinci, Ford 3 bin
491 adetle altıncı, Opel de 3
bin 378 adetle yedinci sırada
yer aldı.
satıldı. Geçen senenin ocak-
haziran dönemi ile
kıyaslandığında yüzde
10.58'lik (geçen sene 46 bin
112 adet) bir artış sağlanmış
oldu.
"itRâlâtçiIir ise düzenledikleri
kampanyalarla satışlannı
arttırmayı başardılar. Buna
göre 1998'in ilk altı ayında 51
bin 131 adet ithal otomobil
Geçen yıla oranla VW ilk altı
ayfık dönemde yüzde 59.3
oranında artış sağlayarak 11
bin 626 adetle yine birinci
sırada bulunuyor.
[ Yerli otomobil satışları (ilk on) ]
Hfa^ f » 7 « 9 6 « 8 7 « 9 6
«ra**3
Maîiran Hazirat» Ocak-Hmz. Ocak-H«.
1-ŞaNmOoğan
2-Renautt9
3-Acent
4- Renautt 19
5-R12TorosSW
6-Megane
7-CorolIa
9-Uno
10-Kartai
38%
2850
1805
1649
2220
-
1254
1388
1272
1 2859
2521
2164
1868
1493
1180
2073
804
625
759
17842
15578
-
9354
7498
12103
-
5948
6387
5376
17688 1
13191 1
10132
9103 i
7615 i
6659 i
6676 \
6055 î
5976 i
4367
İthal otomobil satışları (ilk on)
199? 199B
H.ıh-an Hatfran Ocafc-Haz, Ocok-Ha*.
t-vw
2-Opef
3. Ford
4-Renautt
5. Peuqeat
6-Nissan
7-Mazda
8-BMVV
9-Honda
10-Toyota
1285
1824
1006
658
222
566
145
385
696
231
2620
1604
1168
660
754
458
736
365
458
302
7296
8584
2833
3500
1194
2452
1131
1741
2341
1232
11626
7806
4309
4123
3469
2529
2200
1761
1753
1602
İ s t a n b u l 5 . İ c r a
D a i r e s i ' n d e n M e n k u l
S a t ı ş İ l a n ı
Bir borç nedenîyle hacizli olan ve aşağıda cins, miktar ve kıymetleri yazılı mallar
satışa çıkanlmıştır.
Artnrma yer, gün ve saatleri a^aâda gösterümij olup 1. arttırmada kıvmetlerinin
%75'ini, 2. arttırmada %4O'ını ve varsa öncelikli alacaklılann alacaklan toplanu ile satış
ve payiaştırma gidetlerini aşar bedelin teklif edilmesi gerekmektedir.
Ihale karan damga vergisi, dellaliye resrai ve Vergi Dairesi tarafından hesaplanacak
Katına Dcğer Vergisi alıcıya aittir.
Fazla bilgi almak isteyenlerin aşağıda yazılı dosya numarasıyla daireye başvurmalan,
isteyene şartnamcnin bir örneğinin posta gideri ödenmek koşulu ile gönderilebileceği
ilan olunur.
DOSYA İVOr 1997/5824
SAI7Ş YERİ: GÖKÇE YEDDİEMlNLtK MÛESSESESİ
Küçûkayasofya Cd. No:41/B Sultanahmct/İstanbul
1. SATIŞ: 29 / 07 / 1998 Saat: 12.15 / 12.30
2. SATIŞ: 50 / 07 / 1998 Aynı saatlerde,
725.250.000
135.000.000
1.260.000.000
1 500 000.000
967
180
420
6.000
Nehir Marka Muhtelif Renk ve Desende Japon Şifon Eşaıp
. . . . . . jç^jjj
" . . . jpckEşarp
Baük Yazmalar