Catalog

5 HAZİRAN 1998 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 11 ŞİRKETLERDEN • VOLVO, yeni modeli S80'i. Göteburg'da gerçekleştirilen bir dünya prömiyeri ile tanıttı. Yeni Volvo'da, VVhiplash Koruma Sıstemi ve Hava Perdesı adı verilen iki yeni güvenlik teknolojisi bulunuyor. • PH1LIPS. pazariama, saüş ve servis faalhetleri kapsamında, içinde bulunduğu sektörde TS- EN-ISO9002 Lluslararası Kalite Belgesi'ni alan ilk firma okJu. • AKMERKEZ, 1 Haziran-15 Temmuz tarihlerinde yapılacak olan yaz kampanyası ile mağazadan toplam 5 milyon liralık alışveriş yapanlara Opel Frontera kazanma şansı tanıyor. • MATRAŞ, tanıüm hizmetieri için Cenajans Grey ile anlaşma yaptı. Firnıa ilk çauşmasını Anneler Günü için yaptı. • RENAULT, 1990 yılında piyasaya sürülen, Fransa'da 6 yıl en çok satan Clio otomobilini farklı bir dizayn, motor seçenekleri ve teknolojik yeniliklerle Türkıye ve Avrupa pazanna sundu. Renault'nun yeni tasanmlı Clio otomobili, dün Yildız Sarayı'nda düzenlenen gecede tanıtıldı. Renault Mais Genel Müdürü Onur Baytok, Clio'nun yeni tasanmı, göz alıcı çizgileri, konfor ve güvenlik ekipmanlanyla sınıfının yeni gözdesi olacağını söyledi. • 3K RUGSTORE, Uzakdoğu ve Üçüncü Dünya pazanndaki en büyük halı üreticilerinden biri olan Nourison ile karşılıklı yaalı işbiriiği anlaşması yaparak sadece tsvjçre'de buiunan firmanın Ortadoğu acenteliğiııi aldı. • ORIFLAME. Türkiye"hin kaybolan çiçeklerini korumak amacıyla Toros Dağlan'na birgezi dûzenledı. Prof Dr. Neriman Özhatay'ın başkanlığında düzenlenen gezide yalnızca Türkıye'de yetişen Muscari Muscarimi Toroslar'da bulundu. • EREStlN HoteL otelde diiğün yapan çiftlere düğün pastasu balayı süiti ve yıl içinde düzenlenecek çekilişle belirlenniek üzere hafta sonu tatilini içeren bala>ı paketi armağan ediyor. • UZAY Kimya, temizlik ve ev bakım ürünleri GtZMATİK rnarka toz, parlatıcı ve tuzdan oluşan setin yanı sıra bulaşık makinesi deterjanı üretimini gerçekleştırmeye başladı. • PEPSİ, futbol kampanyasına başlıyor. PepsL ünlü yıldızlarla tüketicileri buluşturmaya ve hediyeler vermeye devam ediyor. • EGS Grubu, Avrupa pıyasalanndan 40 milyon dolarlık dış kredı aldı. 3 yıl vadeli nakit kredinin 21 milyon dolan EGS Dış Ticaret'e, 19 milyon dolan da EGS Egeser'e aktanlacak. Repo ve faizin beyanname kapsamına alınmasıyla ödenilen verginin üzerinde iade alındı Vergi adaleti kâğıtta kaldı• Hazine'nin, iç borç stoku 7 katrilyon lirayı aşmasına karşın IMF'den kaynak alınamaması ve dış borçlanmadaki sıkmtılann yanı sıra iç piyasalarda sorun yaratacağı gerekçesiyle rant İcesiminin üzerine gidilemediği ıleri sürülüyor. BANL SALMAN ANKARA - Repo \ e faizin ilk kez be- yanname kapsamına alınmasıyla sağlanan 120 tnljon liralık ek \ergı tahsilatı, ha- yali işlemlerle mahsup şolunu açan Ku- rumlar VergisıTeblığı"> le yok oldu.Ran- tivekesimı. beyanname kapsamına alınan menkul seımaye gelırlen içın ödediği \er- giyi amortı ettiği gibı. aynca ek gelir kay- nağı oluşturdu. Mahve'nın ilk 4 ayda be- yana dayalı olarak tahsıl edilen Kurum- lar Vergısı'nın geçen jılın aynı dönemi- ne göre 9 trilyon 431 mılvar lira azaldı- ğını gösteren venlerı. tebhğin yol açtığı kaybı ortaya koydu. •Kucağımızda bulduk' Hükümeı>etkıhlcnnındebellikesim- lere aktanm yapılarak vergi gelirlerinin düşmesine neden olan Kurumlar Vergısı tebliğini görüştüklen öğrenıidı Vlalıye Bakanlığı'nın, 1995 \ ılında çıkanlan ya- sayla ilgilı tebhğın kendılerınden önce hazırlandığmı belirterek "Kucağımızda bulduk, yürürlüğe girdi" savunmasmı yaptığı savlandı. Bakanhğın bu tebliği yargı sürecinın sonucu beklenmeden kal- dırma konusunu da tartıştığı öğrenildi. Malıye Bakanlığı'nın venlerıne göre, Gelir Vergisi'ndeki tahsilat oranı yüzde 206.2 oranında artarak, 798 trilyon 649 mılyar lıra gelir sağlandı. Motorlu Taşıt- lar Vergisi'nde yüzde 104.8, Veraset ve tntikal Vergisi'nde yüzde 251.3. ATV'de yüzde 134.9, KDV'de yüzde 101.8, Ban- ka ve Sıgorta Muamelelen Vergisi'nde yüzde 181.5. Damga Vergısi'nde yüzde 106.5 oranında tahsilat artışı yaşandı. Ku- rumlar Vergisı tahsilatı ise yalnızca yüz- de 30'luk artışla 129 trilvon lirada kaldı. Ekonomist Dr. Cahit Deniz ın hesabına gö- re, tebliğ nedeniyle 1997'de 200 tniyon lira, 1998'in de ilk 5 ayında 160 tniyon liraya ulaşan mahsup yoluyla. devlet, tah- sil ettiğının üzerinde gen ödeme yaptı. Kurumlar Vergısı Teblıği'nın ıptali için başvuran ekonomist Deniz. bu tebliğin menkul sermaye gelirlennın büyük çoğun- luğunu elinde bulunduran bankalar tara- fından dayatıldığını ılen sürerken, bu yıl- ki kaybın 500 trilyon liraya ulaşacağını bil- dirdi. Deniz. Danıştay'ın içtihatlara kar- şın teblığle kazanılmamış gelir üzerin- den mahsup yolunun açıldığına dikkat çekti. Deniz, "kaçakçılık" kapsamında tebliğle vergi ziyaına neden olunduğuna dikkat çekti. Deniz, uygulamanın yürür- lükten kaldınlmasının yeterli olmadığını, 1997'de haksız olarak iade yapılan 200 tril- yonun geri alınması gerektiğını kaydetti. Iç borç 7 katrilyonu aşıyor Menkul sermaye gelirlerinin büyük bö- lümünü elinde bulunduran bankalar, Ha- zine Müsteşarlığı verilerine göre, 1997 yı- lı itibarıyla devletin borçlarının yüzde 88.5'inin alacağı konumunda bulunuyor- lar Repo ve faıze vergi konulmasının ar- dından rant gelıri elde edenlerın ve ban- kaların sistemden çıkış yolu arayışlan gündeme girerken; bu yollann tıkanma- sı durumunda, faizlerin yükseltileceği, böylece devletin borçlanma maliyetınin artacağı savunuluyordu. Hazine'nin iç borç stoku 7 katrilyon lirayı aşmasına kar- şın dış borçlanmadaki sıkıntıların yanı sıra ıç piyasalarda borçlanmakta da güç- lük çekıleceğı gerekçesiyle bu kesimin üze- nne gidilemediği de savlanıyor. Banvit'in 'Temiz' Bamit, sektörde 30 yılını uluslararası çapta tanınan ritim ustası Okay lemi/'in verdiği bir konserle kudadı. konserde bir konuşma \apan Bamit Genel Müdürü Vüral Görener, 30 yıl önce yemcilikle başlayan şirketierinin son 13 vüdır piliç sektöriinde de faaliyet gösterdiğini belirtti. Bu yılki hedeflerde 2 milyar dolarlık kayıp bekleniyor Tıırizm SOS veriyorEkonomi Senisi - Türkıye Seyahat Acentaları Bırlıgı (TL'RSAB) Başkanı Talha Ça- maş. tunzm sektörünun SOS sinyallerı verdığıne dikkat çe- kerek. 1998 yılı tunzm gelın hedetınde 2 mılyar dolarlık kaybın ortaya çıkacağını sö>- ledi. Çamaş. ekonomıden sorum- lu devlet bakanlan Işın Çelebi ve GüneşTanerarasındakı çe- kişmenın. tunzm sektörünun beklesen sorunlarının günde- me gelmesmı önledığı gıbı alın- ması gereken önlemlen engel- ledigını belirtti. Çamaş. geçen haftaki Yük- sek Planlama Kurulu (YPK) toplantısında sunulan "Turiz- min Desteklenmesi İmkânlan Hakkında Not" başlıklı rapo- run tümüyle turızme neden destek verilmemesı gerektigı içın hazırlandığmı ıddıa ettı. YPK raporuna tepki Tunzm sektörünun son du- nımu \ e YPK'de ele alınan ko- nulara ılışkin dün düzenlenen bir basın toplantısında değer- lendınnede buiunan Çamaş. raporun Türkıye \ e dünya ger- çeklerınden kopuk oldugunu ıfadeetti. Rapordakı "ETrimbankara- cılığıvla sevahat acentelerûie kredi kullandınlırsa bu kredi geri ödenmeyip. Hazine zara- ra uğrahlacakbr" tespıtinın yanlış oldugunu belirten Ça- maş. 1997 yılında kredi kulla- nan 37 acenteden 24'ünün kul- landıgı toplam 1.4 tnlyonluk kredıyi faizıyle bırlikte zama- nındageri ödediğini kaydetti. Çamaş. "Enmbank'tan kre- di almış seyahat acenteierin- den vadesi gelip de kredi bor- cunu ödemeyen tek bir üyemiz yoktur" şeklınde konuştu. İlk dört ayiık verilerden açık- ça sektörün durumunun orta- da oldugunu belirten Çamaş. "Geçen yılki büyüme hızında meydana gelen gerilemeden dolavı 67^ nıihon dolarlık ka- yıp var" diyerek şunlan söyle- di: "Hedeflerin UırrurulabU- mesi için sektörün gecikmeden desteklenmesi gerekir. Böyle devam ederseTürki>e'nin 1998 yılı turizm getiri hedefinden 2 milyar dolarlık bir kayıp orta- ya çıkar." Yunanistan ve Ispanya'nın hava meydanları vergisinde önemli ındirimleryaptıgını ıfa- de eden Çamaş. Türkiye'nin rekabet edebılmesı içın ayak- bastı parasını ındirmesı gerek- tığinı söyledi. Bu arada Baş- bakan Mesut V ılmaz'ın ayak- bastı parasının 15 dolardan 10 dolara indirilmesi talimatını verdıgı öğrenildi. Denetmenler Yasaya güven yok HAZALATEŞÇAKIR Maliye Bakanlığı vergi denetmenleri. Tür- kiye'de 5 yıl geriden başlayan vergi inceleme- lerinin verimli olmadığını belirterek, yeni Ver- gi Yasası'ndan da umutlu olmadıklarmı dile getirdiler. Vergi denetmenleri, mükellef sayı- sı kadar vergi kaçırma yönteminin bulundu- ğuna dikkat çekerek. toplam 2 bin 500 kişiy- le kontrolün imkânsız oldugunu dile getirdi- ler. Denetmenler, devletin denetim yetkisini de özelleştinneye gittiğini bildirerek. Maliye Ba- kanı Zekeriya Temizd'den yeterlilik haklan- nın geri verilmesini istediler. Maliye Bakanlığı vergi denetmenleri, mes- leki sorunlannı ve yeni Vergi Yasası konu- sundaki görüşlerini Cumhuriyet'e değerlen- dirdiler. Avrupa'da mükelleflenn tamamının bilgisayarlardan izlenebildığıne dikkat çeken • denetmenler, ilkel yöntemlerle çalıştıkJannı an- lattılar. Ankara, Istanbul ve Izmir'de geçici görev- le çalışan merkezi denetim elemanlannın 800, kendilerinin de 1700 kişiden oluştuğunu be- lirten denetmenler, vergi incelemelerinin ye- tersiz oldugunu söylediler. Denetmen zor \-etisiyor '_ Denetmenler, "Bir vergi denetmeoi 5 ydda yetişiyor. Terfî ermc şanslan olmadığı için de bir sfire sonra isrifa edivortar. MeskgimLa ele- me Doktasına getirdiler'" görüşünü dile getir- di. Dünyanın hiçbir yennde devletin vergi de- netim işlerinde yetki devrinin bulunmadığına dikkat çeken denetmenler, Türkiye'de ise aka- demik çevrelere bile yeminli müşavirlik hak- kı verilmesini eleştirdiler. Denetmenler, Ma- liye Bakanı Temizel'e. "Yeminli mali müşa- virlik ile vergi toplama işleri arrtınlabilir nıi? Denetim özelleştilerek mi artbnlacak? İncele- melerin yü/de 50'sini yapan denetmenler için neden düzenleme yapılmıyor'' soruiannı yö- nelttiler. Denetmenler, mesleki yeterlilik sınav hak- lannın ellerınden alındığını belirterek "Bu hakkıınızolmadığı içinmüfettişlerden,uzman ya da kontrolörlerin yansı kadarücretalmak- tayız. Kamu konutlanndan vararianamadıgt- mız gibi. sürekli tay inierie yer değiştirmek zo- runda kahyonız. Bir işte kariyer hedefinin ot- maması da insanlan istüaya sürüklüyor" di- ye konuştular. Yeterlilik smavı yer abın Yeminli mali müşavirlik mesleğinin baskı grubuna dönüştüğünü belirten denetmenler, ye- ni yasada yeterlilik sınavı isteklerinin yer aJ- masını istiyorlar. Maliye Bakanlığı'nın vergj yönetim ve denetim birimlerine ilişkin olarak belirlenmiş buiunan konulan değerlendirea denetmenler, uygulamadaki yönetim anlayı- şı ile vergi reformunun başanya uiaşamaya- cağmt, sorunlann daha da artacagını söyledi- ler. •• BUGUNU YAŞAYIN! LEKMARK 1000 RENKLİ INKJET YAZICI 600*60C dp* çozunortuh [RenMı-SB) 3 sayfa dataka hız (S.B) t sayfa ' datuka r-ız (Renklı | A4 A5 B5 ebket. zarf bastmı 30 sayfaiık kağıt besteyn Wndows ve MS-OOS aüında Turkçe IboOar $ 125 UXMİUtK5000 RENKLİ INKJET YAZICI 1200*600 dp* çözunûrtuk fRenklt-S'B) 5»yfa da*Jkahız(&B) 3 sayta / dakıka hız (Ftenklı) A4 AS B5. MkM. zartbasırm 150 sayUk kaAıl besteyio VMndCKK. MS-DOS ve Windows NT albnda Tûrkçe fontfaf $229 LEXMARK5700 RENKLİ INKJET YAZICI 12DC"i200c3pt çozjrurfukıRentılı-aB} 8 sayfa daktka r-ız ıSB 4 sa/fa dakıka hız ^Rendtı) A4 A5 B5 eüket zarf basımt 150 say*a.« kagıt besleyra .'. ifyJows MS-OOS ve Mrxfows NT attifxta Tyrttçe fontlar $305 Tuketicinin temiz çevrede yaşama hakkı unutuluyor y ı Cad 39'* T Q Q / ! S TAN8UL TEL (O 212) 5 12 O5 O5 FA.KS (Q 212) 514 O7 S1 CARREFOVR. SPECTRUM. METRO. CONTINENT VE OFFICE 1 MAĞAZALARINDA Turitiye Temsilciligi. PERA BİLGİİSLEM ÜRÜNLERİ TİCARET A.S. İSTANBUL ı0 212ı 221 12 82 ANKARA [0 312ı 468 07 50 İZMİRIC 232ı 463 92 05 FIYATLARA RENK KİTİ DAHILDIR (CwT«four) & Katfekoy Bı L*vwM 213^032 Prott*om 216239 s 4A8OC13 Salurko» B ^ 4 8 9 3 6 6 6 F«t*ı AWmı 6357575 X Aictt23K17i Dr«Q AyOrtar 5406167 Gungoran 3 6 K d W 463S3S7 K k l y 5025622 y k 3884590 275476C -Prornart« Saocrtar ISTANBUL Aukoy lAtrnjm) Ohıiu _ « r w » 2S 2-=9 ^ E « 9 P 7 3 3 5 4 B«yt*rtMyiAttar422203 r 4lfa 2659670 D-M p $ a»OTn 2504331 » y » y y C**om 2'3"Q32 Dera 211T359 Bop 2*SCCC Merocom 2123945 Oö|e 2120739 Panrt 2665965 Sentan 2888680 Tektvr> 2134265 M ş m a * AAYT 2463?T4 OkB«r<to» Boroi«*r* 2221371 - Emon 22231» ARC 28^366 S*««koy Brt* S791B9? Srtvntçafm*PsriBjs 3573Û54 »rtoo PnvnafM 5130240 S*w«y«B-M 4111213-Şlr1rwv4w Er- 5522093 TAaim Pnrr* 2644S42 Ümrarvy» Gocer 3449890 Uakudv Kavser 4920173 y»şmlı Kıxm 5737302 ANKARA BafeanKdV Pmtatam 4192341 Bonjata 4396200 Tepun468896C G OP Orpro 447"'1X An 4414441 Kjtvakkdm A*rrwı4196940 BuroMn*41808S3 SMam20004197175-Kmtay Bwcom 17Ö951 =c»3a 4184823 &nşm 23'8-47 Hal.o İ2SB326 - S8S425949G KuçuteMt Ahmer> 4196940 P**ro 4197335 Matırtt nCT*?*TO4T?3531 Ym«^Dugar4358032 0 l * t Alnnc*Bsçar4843030•&4S.MwMt«633333 tztvn4224864 S«tU46429B9 T»ibm4635656 Bofr>ova&nas4625959 ÇanluyaAfclrf4&42166 Ereef4412262 Gobal4894234.Promarfc«4833573 Prnlctam4839080 K^fıy«kaICem368"7T8 Konalı MS'1456242 ADANAfcss *W112" BSO45â25-0 Pnw*om 459195' AOAPAZAR) PrortBrfcet 2BV32a APTON Msar 21369"^-AKTM.YA AMıf 3<2323 T Antaya Bi Mer 2421633 &Bef2433T e9 AYmNBrçja 21246^7 MnNUimar j i S S m BALMESİR Bristf-2437576 Gehşma 2456779 BİLECİKJBaaoyı* Afcbi 3141*01 BURSA Ad*an 2235440 Bfcesoft 25"'36 BvıKo™*. 271-581 Ifcer 251964i Pnynarte* 2248390 SBS 2539831 -Orrrvı 2T i4012 VOaş 2514844 ÇAMANKALE-fli«ı Dana 3163545 DtYARBAKVt AsoOak 2215669 MOTD 22334^2 DENİZLİ Aytw 2650786 -Oalarıet 263967S BJİRNE U£jn isrraH TK 21363'6 BlZURUII COTV»2344914 Gulbıeni 2336958 ESKJŞEt* E'Jrı 2214o2S Mairs 23COCO9 -Ö2ef 2^30269 Stm 2340114 GA2İAKTO> ««*™Jw 23O&696 Pnamartte* 2210574 GİRESUN OMaMtn* 2123906 BRARTA Btearn 2232563 tZMfT AKD 3-316420 Pramariıet 32S0790 K>BKKAİC B i t » 2247221 Uavi 22525C7 KOKTA Alvna; 2376308 Efcv 2373749 HBtSta Promartat 2386704 Protokom 23^0906-NEV«HtRtJtom 2130645 MÖOC Q3<TWtexJ 2326367 ORDU OOMCVTI 2İ4SS17 SAMSUN AzrB 2315445 S«*OPGet«ni261829S-aMU^gaı 2215013 TEKİRDAÖ 2600325 Ç V « 6 5 2 3 3 8 8 V D Z G A T T 2 i 2 7 9 1 2 LEXMARK Birleşmiş Milletler tarafından kabul ve ilan edilen Evrensel Tüketici Haklan'nın 8. maddesinde "tuketicinin sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı" olduğurfadeedilir. Sağlık koşullanna uygun fiziksel çevrede yaşama, çevresel tehlikelerden korunma, günümüz ve gelecek nesiller için doğayı koruma hakkı tuketicinin en temel hakları arasında yer alıyor. 5 Haziran Dünya Çevre Günü'nde gündeme gelen tuketicinin "sağlıklı çevrede yaşama hakkı" dünyanın çok sayıda ülkesinde olduğu gibi Türkiye'de deçiğneniyor. Doğanın korunmaması, çevre kiriiliği, zehirli atıkların deniz ve göllere boşaltılması Türkiye'de zaman zaman gündeme gelen, ancak her gün yapılan, yaşanan olaylar. Bu olaylar Türkiye'de yaşayan herkesin yaşamını etkiliyor. Tuzumuzu karartıyorlar Çevredeki evsel ve sanayi atıklarla zehirlenen Tuz Gölü Türkiye'de yemeklik tuz ihtiyacının yaklaşık yüzde 70'ini karşılıyor. Çevre Bakanlığı'nın yılda 1944 ton deterjan, 90 bin ton yağ ve gres, 1500 ton organik madde, 28 ton nitrat, 180 bin ton sülfat ile 276 ton cıvayanı sıraçeşitli kirletici maddelerın karıştığını tespit ettiği Tuz Gölü'nden alınarak rafine edilen ve sofralarımıza gelen, yemeklerimize kanşan tuzlar her geçen biraz daha kararıyor. Bir diğer tuz üretim merkezi Çamaltı tuzlasının da geleceğini, Organize Deri Sanayi Bölgesi'nden gelen zehiratıklar tehdit ediyor. Çevreciler, her fırsatta bütün Türkiye'ye dağrtılan tuzlara zehirli madde karışabileceğini haykırsa da kulak veren olmuyor. Ihraç artıkları, iç piyasaya Çamaltı tuzlasında üretimde deniz suyu da kullanılıyor. Denizde meydana gelen kirlilikten dolayı Çamaltı tuzlasında deniz suyu alınmasına ara verilirken. Organize Sanayi Bölgesi'nden akıtlan zehirli atıklar hem tuz üretimi hem de denizdeki yaşam açısından büyük bir tehdit haline geldi. Yetkililerdeki görmezden gelmezlik ve kolayına kaçmanın sonucunda sadece tuketicinin sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı çiğnenmiyor, doğal kaynaklar da yok ediliyor. Gündeme bomba gibi düşen Avrupa Birliği'nin (AB) Türkıye'den su ürünleri ithal etmeme kararı kimi çevrelerce "anlaşmaya uymamaya karşın verilen bir ceza" olarak yorumlansa da AB heyetinin açıkladığı sonuçlar ürkütücü. Avrupalı tuketicinin yiyemeyeceği kadar sağlıksız olduğu belırtilen su ürünleri Türk tüketicıye yediriliyor. AB heyetinin kontrol ettiği yüzlerce su ürünü numunesinden sadece 8'inin sağlıklı çıktığı ve yaklaşık 200'ünün sağlık koşullanna uygun bulunmadığını belirten Tüketiciyi Koruma Derneği Başkanı Mehmet Sevim'e göre, söz konusu ürünler Türk tüketicisine de yedirilmemeli. Avrupalının yemediği Tanm ve Köyişlen Bakanlığı'nın yaptığı denetimlerde hijyenik koşullara uygun olmayan işletmeleri kapatmayarak ihracat belgelerini iptal ettiğını belirten TÜKODER Başkanı Mehmet Sevim, "İhracat yapamayan işletmeler, iç pi- yasaya ürün vermeye devam ediyor. Ya- ni Avrupalı tüketiciye sunulamayacak kadar sağlıksız ortamda üretilen ürün- lerin bizlere yedirilmesine göz yumuluyor" dedi. Sağlık odalarının görüşlerinin de aynı yönde oldugunu bildiren Sevim, yakında bir toplantı düzenleneceğini ve sağlık odalarının konuyu masaya yatıracağını ifade etti. YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Finans Sektöründe Yığınlaşma Finans sektörü, 1980'li yılların başlarından itibaren yığınlaşmanın yaşandığı bir faaliyet alanı. Çok sayı- da yeni banka kurulmasının yanı sıra Islami esasa gö- re bankacılık yapan özel finans kurumlan, faktoring şirketleri, finansal kiralama (leasıng) şırketlen, para ve sermaye piyasasındaki aracı kurumlar, Türkiye'de fi- nans sektörüne yönelişi göstermektedir. Gerçekten 1980 sonrasındafinanssektöründe kurumsal yapı de- ğişmiş, yeni finansal aracılar sektöre girmiş, finansal aracılar çeşitlenmiştir. Bununla birlikte sektörde, te- rim yerinde ise bir yığılma olmuş, aşırı kapasite yara- tılmış, birçok kurum, gereken ekonomik büyüklüğün * altında kalmıştır. Türkiye'de 70'i aşkın banka 7 bin dolayında şube ile faaliyet göstermekle beraber, faaliyet gösteren bankalann topluca ulaştığı boyut, gelişmiş ülketerin büyükçe bir bankası kadardır. Gerçekten 1997 sonu itibanyla Türkiye'de faaliyet gösteren bankalann var- lıklan 94.0 milyar USD, toplam mevduatı 60 milyar USD'nin biraz üstünde, kredileri 40.0 milyar USD do- layındadır. özkaynaklarının ulaştığı boyut 6.0 milyar USD, konsolide kârlan da 2.3 milyar USD'dir. Bu öl- çüler bankacılık sektörumüzün toplu olarak, gelişmiş ülkelerin büyükçe bir bankasının boyutuna dahi ula- şamadığmı göstermektedir. Sektörün büyüme hızı yeterli düzeyde değıldır. 1994 bunalımında ağır darbe alan, reel olarak varlıklarının ve özkaynaklannın önemli bir bölümünü yıtiren finans sektörü, 1995 ve 1996 yıllarında bu kayıplarını gider- miş, ancak büyüme hızı 1997 yılında önceki yıllara gö- re yavaşlamıştır. Durum böyle iken, çok sayıda yeni banka kurulmastna izin verileceği basında yer alan ha- berler arasındadır. Toplu boyutu, gelişmiş ülkelerde- ki büyük bir bankanın çapına dahi ulaşamayan, bü- yüme hızı yavaşlamış bankacılık sektöründe yeni ku- ruluşlara izin vermenin mantığını anlamak güçtür. Tür- kiye'de şube düzeyinde faaliyet gösterecek büyük ya- bancı bankalar içın verilen izinleri anlamak mümkün- dür, ancak ülkede küçük çaplı yeni bankalar kurul- masının ulusal ekonomi açısından yaran kuşkuludur. Son yıllarda Türkiye'de kurulmuş ya da şube dü- zeyinde faaliyette buiunan yabancı bankalann serma- ye paylannın el değiştirmesi sonucu ulusal banka şekline dönüştüğü gözlenmektedır. Örneğın Osman- lı Bankası, Oyak Bank, Bank Kapital, Yurtbank, Sıte- bank, Ulusal Bank, MNG Bank (Garanti Yatırım ve Ti- caret) gibi bankalar kökenleri itibanyla yabancı ol- makla beraber, sermayelerinin el değiştirmesi sonu- cu ulusal banka statüsünü almtşlardır. Yabancılann pay- lannı, hatta bankalarının tümünü uygun fiyat bulduk- larında, yerli kurumlara, girişimcilere, yatırımcılara satmaktadırlar. Bu gelişme, yabancılann en azından kısa bir sürede, finans sektöründe önemli bir geliş- me beklemediklerini göstermektedir. Sayın Güneş Taner, geçen hafta T. Bankalar Bir- liği toplantısında 12 bankanın Bankalar Kanunu'nun 64'üncü maddesi kapsamında yakın ızlemede oldu- gunu açıklamıştır. Bankalar Kanunu'na göre ancak ma- li yapıları ciddi bir şekilde zayıflamakta olduğu tespit edilmiş bankalar, 64'üncü madde kapsamına alın- maktadır. Türkiye'de şube düzeyinde faaliyette bu- iunan bankalar bir yana bırakılacak olursa, bankala- nn yüzde 20.0'sinden fazlasında ciddi sorunlar var de- mektir. Aslında zaman zaman bazı bankalarca trilyonlan aşan kârlar açıklanmasına karşın sektörün sağlıklı bir ge- lişme içinde olduğu gözlenmemektedir. Önemli bo- yutta risk alınarak, en azından özkaynaklar kadar açık pozisyon taşıyarak, Hazine'nin reel olarak yüksek fa- iz ödemesine karşın bankalann kâr düzeyleri yeterli değildir. Kaldı ki banka bilançolannın makyajlı oldu- ğu, banka kârtarının, bankalarla ilgili dönemde kay- nak girişi sağlamayan faiz reeskontlarından, kâğıt üzerinde hesaplanmış kârlardan oluştuğu bilinmek- tedir. Sektörün ölçek ekonomilerinden yararlanması için toplanması gerekirken, giderek küçük kurullara bö- lünmesinin ekonomik bir anlamı ve yaran yoktur. Ba- tı'da, ekonomik bütünleşme ile birlikte yüzlerce ban- kanın daha güçlü olabilmek, rekabet şansı yakalaya- bilmek için birleştikleri gözden kaçmamalıdır. Reel ekonomisi yeterince hızla büyümeyen, dışa açtl- ma derecesi sınırlı, yurtdışında büyük yatınmlı girişim- leri olmayan Türkiye'de mali sektörde yığınlaşmayı sağ- lıklı bir geiişme olarak göremeyiz. Bu aşırı yığınlaş- manın olumsuzluklan görülmeye başlamıştır. Sektör daha kırılgan hale gelmiştir. Yakın izlenmeye alınan bankalar, yabancılann paylannı satışları, büyüme hı- •* zının yavaşlaması, tüm makyajlara karşın kârlılık oran- iannın düşmesi, bunlar önemli göstergelerdir. Finans sektöründe günü kurtarmaya değil, gerçekten vizyona gereksinim vardır. Sektör ekonomiye önemli yükler getirebilir. Cüven Erkaya ile tesisi gezdi Koç, Ataköy Marina'ya talip Ekonomi Servisi - Koç Holding Yönetim Kuru- lu Başkanı Rahmi Koç'un Ataköy Marina'ya talip olduğu öğrenildi. Türkiye'nin uluslara- rası 5 altın çıpa ödüllü marinası olan Ataköy Ma- rina ve Yat İşletmeleri 'nin önceki gün ünlü işadamı Rahmi Koç ve emeklı Oramiral Güven Er- kaya tarafin- dan ziyaret edildiği açık- landı. Ata- köy Marina Genel Mü- dürlüğü tara- fından yapı- lan yazılı açıklamada. Koç \e Erka- ya'ya marina hakkında ve Uluslararası Karade- niz Yat Rallisi konusun- da bilgı verildiği belirtil- di. Açıklamada, başkan- lığını Koç'un yaptığı TURMEPA (Turkısh Ma- rin Environment Protec- • Rahmi Koç'un, ziyaret ettiği Ataköy Marina'ya talip olduğu ve yönetimine de eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Güven Erkaya'yı getireceği öğrenildi. tion Association ' Deniz Temiz Derneği) ile Ata- köy Marina arasında işbir- iiği çalışmalannın gün- deme geldiği kaydedildi. Açıklamada Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Rahmi Koç "a. marinanın kapasitesi ve yeni mendı- rek>apırraile ilgili gehş- melerin anla- tıldığı ıfade edildi. Koç'un. ku- ruluş çalış- malannabaş- lanan "Ata- köy Marina Yachtaub"a kurucu üye de olduğu bildırildi. Bu arada. işadamı Rah- mi Koç'un. ziyaret ettiği Atakö> Marina'ya talip olduğu ve marinanın yö- netimine de eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Güven Erkaya'yı getireceği öğ- renildi.