Catalog

17 NİSAN 1998 CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 13 Üç ünlü oyunculu 'Küre', bilimkurgu klasiği 'Yaratık'ın sualtında geçen versiyonu Yirmi bin fersalı denizaltındaki ıızay Günün birinde Pasifik'te bir yerlerde, su mavisinin koyu laciverde dönüştüğü, okyanusun karanhk ve gizemli derinlik- lerinde, dünyamızdan olduğu kuşkulu, altın gibi parlayan, ash astan, şekli şe- maili ve yapısı açıklanıp tanımlanama- yan, zeki bir canlı izlenimi veren, tekpar- ça, kocaman, parlak san bir küre halin- deki bir nesne keşfedilir, üç yüz yıllık bir batıkta. Herbiri alanının uzmanı, saygınbilim adamlanndan oluşturulan bilimsel bir ekip, derhal teknolojinin son ûrünü araç- gereçle donatılmış özel bir denizaltıya dohışarak ABD hükümeti tarafindan bu esrarengiz nesneyi incelemekle ve olayı çözümlemekle görevlendirilir. Psikoloji profesörü Norman Goodman (Dustin Hoffman), biyokimyacı Beth Halperin (saçlan kısa kesilmiş, fiziği- kimyası değişmiş, oğlan gibi kimyacı ka- dın olmuş bir Sharon Stone), küreye yan- sıyarak girip bilinci dumura ugrayarak çıkan matematikçi Harry Adams (Samu- d L. Jackson), astrofizikçi Ted Fielding (Liev Schreiber) ve ordu mensubu bir as- kerden (Peter Coyote) oluşan ekibin, bir süre sonra. yüzeyde patlak veren bir fir- tına nedeniyle yukanyla bağlantısı kesi- lir Bilinmeyenin peşinde~ Artık ekip, hem sualtında kendi başı- nın çaresine bakmakla hem ekip eleman- lannın ölümleriyle dehşetengiz bir terör estiren, denizanalannı ya da yılanlannı katile dönüştüren bir güce sahip, esra- rengiz küreyle uğraşmakla, hem de dün- ya dışmdan bir canlı izlenimi veren bu 'küre'nin yol açtığı gibi görünen, oysa kahramanlanmızın kendi kişi- sel sann, hayal ve korkulannın ürünü, bilinçaltmdan kaynak- lanan bir kâbusla baş etmekle uğraşmak zorandadır. Sonuçta bırbirlenne duy- duklan güvenin ve daha da önemlisi oksijenin gitgide azaldığı denizaltındaki alabil- diğine gerilimli, zorlu ve kas- vetli bu 'bflinroeyenin keşfedi- tip anlaşdarak açıklanması se- rûveni'nin kahramanlannı ve seyirciyi de sürprizsizbirfinal beklemektedır... Günümüz Amerikan sinemasında, ko- medidendramakadar türdentüre atlama- yı seven, kımi zaman iyi işler de çıkaran, yönetmenliğinin yanı sıra senanstlik. ya- pımcılık da yapan. 1980"li yıllardan bu yana 'Diner', 'Good Moming Vietnam\ •RainMan". 'A\alon\ v Bugs>\ -Sleepers' ve en son sinemalanmızı şenlendiren 'Wag the Dog-Başkanın Adamlan' gibi Küre Sphere / Yönetmen: Barry Levinson / Senaryo: Stephen Hauser ve Paul Attanasio, Michael Crichton'ın romahından / Kamera: Adam Greenberg / Müzik: Elliot Goidenthal / Oyuncular: Dustin Hoffman, Sharon Stone, Samuel L. Jackson, Peter Coyote, Liev Schreiber, Queen Latifah / 1997 ABD (WB) ilginç fılmleriyle sivrilmış. Oscar ödül- lü yönetmen Barry Levinson bu kez bi- limkurguya el atıyor 'Sphere-Küre'yle. Günümüzde insanoğlunu uzaylılarla karşılaştıran heyecanlı-gerilimli üstün yapımlann hâlâ Hollywood'un gözde tercihi olduğunu ömekleyen, yüksekbüt- çeli bir gişe filmı 'Küre'. Kabaca. bilimkurgu türünün kilomet- re taşı filmlerinden 'Alien- Yaraük' klasiğiyle, 'Üçûncû Türden Yakınlaşmalar' ve 'The Abyss' fılmlerinin kan- şımı niteliğindeki 'Sphere- Küre', günümüzün, her ro- manı para eden, zengin hayal gücü, dinozorlan canlandır- maktan kayıp dünyalara tıka- cak kadar geniş alanlara ya- yılan, popüler 'best sdler'la- nn, kaleminden fantezi (ve kâr) damlayan, uyanık ve cevval yazan Michael Crich- ton'ın 'binnmeyeni keşfetme- yeyöneBk' romanından aynen beyazper- deye uyarlamış Barry Levinson. Levinson-Crichton ikilisi. birkaç yıl öncesinde, o gıcık Demi Moore'la Mic- hael Douglas'ın oynadığı. başansız 'Ta- ciz' filmmde de birlıkte çalışmışlardı bi- lindıği gibi. Romancıhgmın yanı sıraSpi- elberg'e ve ekürisine senaryolar yazan. zaman zaman yönetmenliğe ve yapımcı- lığa da soyunan, 'karun gjbi yazar' Mic- hael Crichton'ın 'uzaya Oişkiiı biktikkri- mizden daha az şey büdiğimiz' denizin yirmi bin fersah altında geçen romanın- dan bölüm başhklanyla aktanlan 'Kü- re', 'AKen'in suda geçen versiyonu gibi izleniyor. Ancak 'AHen'deki uzayın yeri- ne derin denizi koyan Levinson, umut verici bir şekilde başlayan fılmin giderek sıradan bir Holh/woodmamulüne dönüş- mesini engelleyemiyor. Ridky Scott'ın 'Alien'i ya da 'Tîtanic'le turnayı gözün- den vuran James Cameron'un 'The Abyss'i benzeri, bütünüyle klostrofobik bir atmosferde gelişip sonuçlanan, kah- ramanlanmızın dünyamızdan olmayan nesneyle iletişim kurmaya çalıştıklan 'Küre', ünlü oyuncularla allanıp pullan- mış,, kasvetli bir gerilimle bezenmiş, de- rinliklerin gizemine ilişkrn birbtlinç yol- culugunu karşımıza getiriyor. Filmin merkezinde yer alan ve genel- likleastronotumsugiysilerlebaşlıklar al- tında boy gösteren üç ünlüden psikolog Dustin Hoffman'tn, 'Rain Man', 'Sle- epers', 'Başkanın Adamlan'ndan sonra bir kez daha gözde yönetmeni Barry Le- vinson'la çahştığı 'Küre', yaklasan ls- tanbul Film Festivali'nin telaşı ve heye- canıyla da olsa gerek bizi doğrusu pek samiadı. Ne var ki Michael Crichton'ın insarun aklını, gücünü, sınırlannı sorgu- lamaya sıvanan, çok satmış romanına da- yanan ve şiddetin, alışılmış doğaüstü güçlcrin, bilgisayar efektlerinin ortahğı birbirine kattığı gösterişli aksiyonlardan ırak tutulmuş bir yaklaşımla kotanlıp bölüm bölüm kurularak anlatılmış bu 'denizaltmda yaraük keşfebne seferi', il- ginç sahnelerine karştn çabucak unutu- luverecek bir sualtı bilimkurgusu, özet- le. Onca kasvetine karşın bu klostrofobik 'Küre', türün tiryakilerini sonuçta hoşnut bırakabilecek bir bilimkurgusal fantezi sayılabilir yıne de. İstanbııl Fflm Festivali'nde verüen ödiüler 17 yıl önce, lstanbul Festivali'nin bir bölümüne sıkıştınlmış 6 filmle doğan Sinema Günleri, gitgide artan bir ilgiyle gelişip zaman ıçinde epeyce yol alarak (ve adını da Uluslararası lstanbul Fikn FeStivaii'ne dönüştürerek) Avrupa'nın büyük film şenlikleri arasında hatın sayılır bir yer edındi günümüzde. Sinemaseverleri bir kez daha iki haftalığına yoğun bir film bombardımanına tutacak olan 17. Uluslararası lstanbul Film Festivali. bu gece Emek'te Mark Herman'ın yönettiği 'Borunu Öttür' filmiyle açılıyor. tlk kez 1985'de ulusal ve uluslararası yanşma düzenlenen lstanbul Film Festivali'nde şimdiye kadar ödül kazanan fılmleri bir hatırlatalım dıyerek eski yıllan kanştırdığımızda, şöyle bir döküm çıktı karşımıza: 1 9 8 5 • Uluslararası yanşma /Altın Laleödülü: 1984/Michael Radford (tngiltere) • Jüri özel ödülleri: Klassen Verhaltnisse-Sınıf Ilişkileri/ Jean Marie Straub, Dominkjue Huület(Almanya) ve Ayna Erden Kıral (Türkiye) • Ulusal Yanşma/Eczacıbaşı Vakfı yılın en iyi Türk fılmi ödülü: Bir Yudum Sevgi / Atıf Yıünaz • Jüri üstün başan belgesi: Pehlivan / Zeki Ökten (Romanya-Fransa) • Onur ödülü: Metin Erksan (Yönetmen) Reddetti 1 9 9 5 • Altın Lale: Les Silences du Palais-Sara>m Sessizliğı / MoundaTlaui(Tunus) • Jüri özel ödülü (Oyuncu): Helena Begstrikn, The Last Dance-Son Dans / CoKn Nutley • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk fılmı: lz / Yeşim Ustaoğlu • Yılın en iyi yönetmeni: Bir Aşk Uğruna / Tunca Yönder • FIBRESCl ödülü (Uluslararası Yanşma): Makarov / VTadimir Khotinenko (Rusya) • FIBRESCl ödülü (Ulusal Yanşma): Yengeç Sepeti / Yavuı Özkan • Onur ödülü: Memduh Ün 1 9 9 6 1 9 8 6 • Altın Lale: Yesterday-Dün / Radoslav. Pıwowarski(Polonya) • Jün özel ödülü: Noi Tre- Biz Üçümüz / Pupi Avati (Italya) • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk fılmı: Zügürt Ağa/ Nesli Çölgeçen. Amansız Yol / Ömer Kavur, Adı Vasfıye / Atıf Yılmaz • I985'ten günümüze kadar Uluslararası lstanbul Film Festivali'nde ödül kazanan filmler ve yaratıcılannın dökümü, her sinemasever için ortaya ilginç sonuçlar çıkardı. 1 9 8 7 • Altın Lale: Tılsımım Koru Benı / Roman Balayan( Rusya) • Jüri özel ödülleri: Caravaggio / Derek Jarman (Ingiltere) ve Frieda / Paul Leduc (Meksika) • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk fılmi: Anayurt Oteli / Omcr Kavur • Onur ödülü: Lütfi Ö. Akad Sırcan Karanovic (Yugoslavya) • Jüri özel ödüllen: Aşık Garip / Sergey Paracanov (Rusya) ve Life Classes-Model Çalışmalan' \VTBiara D. MacGilKvray (Kanada) • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk fılmi: Uçurtmayı Vurmasmlar / TuncBaşaran • Jüri üstün başan belgesi: Üçüncü Göz, Orhan Oğuz • Onur ödülü: Nijat Özön (Sinema tarihçisi ve yazan) (Yapımcı) 1991 1988 1990 • Altın Lale: Travelling Avant- Öne Kaydırma / Jean Charles Tacchena(Fransa) • Jüri özel ödülü: Muhsin Bey / Ya*TizTurgul • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk fılmi: Biri Ve Diğerleri / Tunç Başaran • Jüri üstün başan belgesi: Gramofon Avrat' Yusuf KurçenM • Onur ödülü: Bedia Mm'ahhit 1 9 8 9 • Altın Lale: Filmin Adı Yok / • Altın Lale: Nar O Nay- Nanna Yandım/ Sated Ebrahimifar (Iran) • Jüri özel ödülleri: Ultimas Imagenes Del Naufragio- Batan Gemiden Son Görüntüler / Eliseo Subiela (Arjantin-lspanya) ve Berlin Jerusalem-Berlin Kudüs ı Amos Gitai (tsrail) • Eczacıbaşı Vakfi en iyi Türk fılmi: Karartma Geceleri / Yusuf Kurçenli • Jüri özel ödülü: Bütün Kapılar Kapahydı' Memduh Ün • Onur ödülü: Hürrera Ennan • Altın Lale: Farendj / Sabine Prenczina (Fransa) • Jüri özel ödülleri (Yönetmen): Bagh Bahadur-KapSan Adam / Buddhadep Dasgupta (Hindistan) • Jüri özel ödülleri (Oyuncu): Papeks Secundarios-Yardımcı Roller (Küba) Luisa Perez Nieto • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk filmi: Camdan Kalp / Fehmi \aşar • Jün özel ödülü: tki Başlı Dev / Orhan Oğuz • Onur ödülü: Aöf Yılmaz (Yönetmen) Suyun Öte Yanı ' Tomris Giritüoğhı • Jüri özel ödülleri (Film): Seni Seviyorum Rosa ' Işü Ozgentürk • Onur ödülü: Gani Turanlı (Görüntü yönetmeni) 1 9 9 3 fılmi: İki Kadın / YavuzOzkan • Yılın en iyi yönetmeni ödülü: iki Kadıa YavuzOzkan • Jüri özel ödülü (Ulusal Yanşma): Cazibe Hanımın Gündüz Düşleri ' trfan Tözüm • Onur ödülü: Sezer Sezm • Altın Lale: Little Sister- (Cüçük Kızkardeş / Robert Jan VVestdijk (Hollanda) • Jüri özel ödülü (Oyuncu): Ametia Moutoussi. Okyanusta Bir Damla ' Ekni Akxandrakis (Yunanistan) • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk fılmi: 80. Adım / Tomris Giriüioğlu • Yılın en iyi yönetmeni: 80. Adım / Tomris Giriüioğlu • FIBRESCI ödülü (Uluslararası Yanşma): The Confessional- Günah Çıkarma / Robert Lepage • FBRESCI ödülü (Ulusal Yanşma): Soğuk Geceler / Kadir Sözen • C.I.A.E. ödülü: Komel Esti'nin Harika Yolculuğu ' Jozsef Pacskovszky(Macaristan) • Onat Kutlar ödülü: Soğuk Geceler Kadir Sözen • Yaşam boyu başan ödülü: Mkhelangeİo Antonioni • Yaşam boyu basan ödülü: Robert Wise (Yönetmen) • Onur ödülü: Gillo Pontecorvo • Onur ödülü: Türkan Şoray 1 9 9 7 1 9 9 2 • Altın Lale: Bian Zou Bian Chang-Telin Ucundaki Yaşam / Chen Kaige (Çin) • Jüri özel ödülü (Yönetmen): Uzlaşma / Oğuzhan Tercan • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk fılmi: Gizli Yüz' Ömer Kavur • Jüri özel ödülleri (Yönetmen): • Altın Lale: Manıla Paloma Blanca-Beyaz Güvercin Manila/ DanieleSegre(İtalya) • Jüri özel ödülleri (Film): Evvel Zaman tçınde Sinema Mahsen Makhmalbaf (Iran) ve L'Accompagnatrice-Eşlikçi K.ız/ Claude Miller (Fransa) • FIBRESCl (Uluslararası Sinema Yazarlan Birligi) ödülü (Ulusal Yanşma): San Mersedes (Fikrimin înce Gülü) / Tünc Okan • FIBRESCl ödülü (Uluslararası Yanşma): L'Accompagnatrice- Eşlikçi Kız ' Claude Miller (Fransa) • Jüri özel ödülü (Uluslararası yanşma): La Tarea-Ev Ödevi I Jaime Humberto Hermosillo(Meksika) • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk 1 9 9 4 • Altın Lale: Mavı Sürgün / Erden Kıral • Jüri özel ödülü (Uluslararası Yanşma): Trahir-îhanef Radu Mihaüeamı (Romanya-Fransa) • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk filmi: Bir Sonbahar Hikayesi / YavuzOzkan • Yılın en iyi yönetmeni: Cözülmeler / Yusuf Kurçenli • Jüri özel ödülü (Yönetmen): C BloL Zeki Demirkubuz • FIBRESCl ödülü (Uluslararası Yanşma): The Puppet Master- Kukla Ustası/ Hou Hsiau-Hsien (Tayvan-Çin) • SÎYAD (Sinema Yazarlan Derneği) özel ödülü: Karanlık Sular KuuuğAtaman • S.I.C.A.E. ödülü: Trahir- Ihanet Radu Mihaileanu • Altın Lale: The Kingof Masks-Maskeler Kralı / Wn Tıanming (Çin) • Jüri özel ödülü (Yönetmen): Düşler Köyü / Yoichi Higashi (Japonya) • Jüri özel ödülü (Film): Basquiat / Julian Schnabd • Eczacıbaşı Vakfı en iyi Türk fılmi: Akrebin Yolculuğu • Yılın en iyi yönetmeni: Akrebin Yolculuğu / Ömer Kavur • Jüri özel ödülü: Tabutta Rövaşata / Derviş Zaim • FffiRESCl ödülü (Uluslararası yanşma): Le Polygraphe-Yalan Makinası / Robert Lepage (Kanada) • Onat Kutlar ödülü (Ulusal Yanşma): Tabutta Rövaşata / DervişZaim • C.I.C.A.E. ödülü: The King of Masks-Maskeler Kralı Olcay Sezen'in takı sergisi • Kültür Servisi - Olcay Sezen'in 'Doğanın Bitmeyen Senfonisi: Yaprak' başlıklı takı sergisi 20 Nisan'da Ayşe Takı Galerisi'nde açılıyor. Sanat ve doğaseverlerin, sergisinde yer alan yapraklan takı olarak taşımalannı ve böylece doğa kirliliğine karşı savaşımı anımsamalannı isteyen sanatçının sergisi. 9 Mayıs tarihine dek izlenebilir. (241 76 33) Fenomenolojinin Politikası • Kühür Servisi - Italyan Kültür Merkezi işbirliği ile Türkiye Felsefe Kurumu Fenomenoloji Birimi \e Marmara Üniversitesi Fransızca Kamu Yönetimi Bölümü, 'Fenomenolojinin Politikası-Ethos ve Eidos' konulu uluslararası felsefe toplantısı düzenliyor. Toplantı, bugün 09.30-18.30 saatleri arasında Marmara Üniversitesi Fransızca Kamu Yönetimi Bölümü'nde, Tarabya'da gerçekleştirilecek. Anlam, yaşantı, temel yargı kavramlan çerçevesinde ttalyan ve Türk filozoflan, fenomenolojinin genel politikasını irdeleyerek Italyan ve Türk fenomenolojilerini genel çizgileriyle tanıtacaklar. Toplantıya Italyan ve Türk felsefeciler katılacak. Sabahattin Ali'yi anma gecesi • Kühür Servisi- Sabahattin Ali, ölümünün 50. yılında, Türkiye Yazarlar Sendikası'nın girişimiyle yann saat 20.30'da AKM Büyük Salon'da düzenlenecek bir geceyle anılacak. Metin Belgin ve Şahnaz Çakıralp'in sunacağı gece, tsaÇelik'in hazırlayıp sunacağı bir dia gösterisiyle başlayacak. Sabahattin Ali'nin yaşamının yanı sıra şiirlerinin ve şarkılannın konu edilecefi geceye, Ataol Behramoğlu, Zeliha Berksoy, Doğan Hızlan, Nükhet Duru, Konur Ertop, Müzehher Vanu, Rasıh Nuri 1leri, Turgut Kazan, Zafer Ergin ve Edip Akbayram yer alacak. Geceye viyolonselist Rahşan Apay ve arpist Günce Koral da Sabahattin Ali'ye Ağıt başlığı altındaki bölümleriyle katılacaklar. Klarnet sanatçısı Meyer İZDSO'da • Kültür Servisi - lzmir Devlet Senfoni Orkestrası, klamet sanatçısı Sabine Meyer'i ağırlıyor. Korno sanatçısı ve şef Bruno Schneider yönetiminde bugün ve yann gerçekleşecek konserde Meyer, Weber"in 'Der Freischütz Uvertürü' ve ' 1. Klamet Konçertosu' ile 'Bir Perinin Öğleden Sonrası için Prelüd' ve 'Deniz' adlı eserlerini yorumlayacak. Ulustararası Amatör Tiyatro I Kültür Servisi -13 yıldan bu yana Denizli'de geleneksel olarak kutlanan Uluslararası Amatör Tiyatro Festivali başladı. Festival 22 Mayıs"a dek sürecek. Denizli Belediyesi'nin organizasyonunda, TOBAV ve IATA Uluslararası Amatör Tiyatrolar Birliği ile ortak düzenlenen festivalin sloganı 'Denizli'nin Her Yeri Tiyatro' olarak belirlendi. Yurtiçinden ve yurtdışından birçok amatör topluluğun yer alacaği festivale ülkemizin önemli tiyatro sanatçılan da gözlemci ve konuşmacı olarak katılacaklar. Salonlarda sahnelenecek oyunlann yanı sıra bu yıl kenar semtlerde de oyunlar sahnelenecek. Grafist '98 bugün bitiyor • Kültür Servisi - îstanbul Uluslararası Grafik Tasanm Günleri bugün yapılacak Uluslararası Tasanm Semineri ile sona eriyor. MSÜ Oditoryumu"nda 10.30'da başlayacak seminere Slovakyalı tasanmcı Peter Bilak 'Dijital Font Tasanmı". tsrailli tasanmcı Eddie Goldfine 'Ambalaj Tasanmı', lranlı Morteza Momayez "Iran Grafik Tasanmı' konulu konuşmalanyla, Siobhan Keaney kendi çalışmalanyla, Hollanda'dan Rick Vermeulen 'Hard Verken Dergisi Tasanmı' ve Yurdaer Altıntaş 'Ulüstrasyon ve Afış Tasanmlan' üzerine konuşmalanyla katılacaklar. Akdeniz Altın Portakal ŞÜP Ödülü Haydar Ergülen'in • Kültür Servisi - Hasan Şişli, Cemil Köksal. Ahmet Tüzün, Miyasa Sertbarut ve Hüseyin Cahit'ten oluşan seçici kurulun yaptığı değerlendirme sonucunda, Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı'nın '1998 Akdeniz Altın Portakal Şiir Ödülü', Haydar Ergülen'in '40 Şiir ve Bir' adlı yapıtma verildi. Ergülen'e ödülü, 25 Nisan'da Antalya Kültür Merkezi'nde düzenlenecek törenle verilecek. BUGUN • BAHÇE&BAHÇE KÜLTÜR EVt'nde saat 13.00-17.00 arası 'Sevgi ile Kucaklaşmak' başlıklı şiir ve musıki sohbeti dinlenebilir. (0 216 449 18 87) • AKSANAT'ta saat 12.30'da I.Perlman ve P.Zukerman'ın 'Grand Duo' konseri laser-disc'ten izlenebilir. (252 35 00) • İDOB AKM Konser Salonu'nda saat 19.00"da 'Bir Tenor Aranıyor' adlı müzikal komediyi sahneliyor. (251 10 23-251 56 00) • CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜnde saat 18.00'de Mehmet Başaran'ın imza günü yer alıyor. (252 38 81) • TARIK ZAFER TUNAYA KÜLTÜR MERKEZİ'nde saat 18.30'da Ferhat Pekin'in 'lskandinavya' başlıklı dialı söyleşisi izlenebilir. (293 12 701 • BtLGt UNTVERStTESİ'nde saat 19.30"da büyük salonda Önder Focan dörtlüsünün vereceği konser izlenebilir. (216 22 22)