Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 18 ŞUBAT1998 ÇARŞAMBA
HABERLER
M İ T ' İ N LİDERLER ZİRVESİNE SUNDUCU SUSURLUK RAPORU -1
Devleti hedef alan çok ciddi iddialarT.C.
BAŞBAKANLIK
Milli İstihbarat Teşküab Müsteşarlığı
Konu: İncekme
17/12/19%
BAŞBAKANLJĞA
1. Sayın Başbakanımızın, devlet içinde yasadışı
özel örgütlenmeye gidilmesi ve bunlar aracılıgı ile
yasadışı eylemler yaptınlması konusundaki ilgi (a)
emirlerinin alınmasını müteakip gerekJi araştırma-
lara başlanılmıştır.
2. Takdirbuyurulacağı gibi MİT Müsteşarlıfı'nm,
vuku bulmuş, kamuoyuna mal olmuş ve yargı organ-
lanna intikal etmiş olay ve iddialan, dığer yetkili, gö-
revli ve sorumlu kuruluşlan bir kenara iterek araş-
tırma ve soruşturma yetkisi bulunmamaktadır. Esa-
sen açığa çıkmış bu tür olay ve iddialann kovuştu-
rulması. güvenlik kuvvetlerimizin (emniyet vejan-
darma) \e ilgili yargı organının görev alanında bu-
lunmaktadır. Doğal olarak araştırmaya müstenit bil-
gi. belge \e ıpuçlannın da anılan kuruluşlarda bu-
lunması esasen yasal bir zorunluluktur.
3. Bu itibarla olay, olaya bağlı olarak ortaya atı-
lan iddialar ve bunlara adlan kanşanlann durumla-
n; ilgi emir ekınde intikal ettirilen dosya mündere-
catı ile kayıtlanmızda yer alan bilgiler çerçevesinde
ıncelenmiştir. lddialara konu olan şahıslar hakkında
önceden kayıtlanmıza intikal etmış bilgiler ise müs-
teşarlığımız görev alanına giren çalışmalar sırasın-
da. bu çalışmalanmızla ilgili faaliyetler ölçüsünde-
ki hususlan kapsamaktadır.
Yukanda arzedilen esaslar çerçevesinde yapılan in-
celeme sonuçlan bir dosya halinde ekte sunulmuş-
tur. Arzederim.
Sönmez Köksai / Müsteşar
Ekler:
Ek-1: Dosya (1 adet)
1. GİRİŞ
03 Kasım 1996 günü saat 19.25 sulannda Balıke-
sir-Bursa karayolu Susurluk ilçesi Çatalceviz mev-
kiinde meydana gelen trafık kazası Türkiye genelin-
de büyük bir tartışma ortamı yaratmıştır. Kaza sıra-
sında otomobilde bulunanlann kimliklen, meslekle-
ri ve konumlan. medyanın konuyu sahiplenmesi,
tartışmalan giderek tırmandırmış. basının isimlen-
dirmesıyle tartışmalar "devlet-mafya-siyaset'' üçge-
ni etrafında yoğunlaşmıştır.
Tepki ve tartışmalar. siyasi zeminde de etkıli bir
şekilde işlenmiş. devletin varolduğu öne sürülen ba-
zı tasarruflanndan hareketle devlet ve devletin bazı
kurumlannı irdeleyen nitelik kazanmıştır.
Olay giderek kendi boyutlannı aşmış, siyasi. sos-
yal güvenlik ve psikolojik açıdan Türkiye günde-
mindeki en ağırlıklı konu haline gelmiştir.
2. Olaytn cereyanı i""""'»
1
^-•'=• •->•
DYP Şanlıurfa Milletvekili Sedat Edip Bucak, ls-
tanbul Kemalettin Eröge Polis Okulu Müdürü Hü-
seyin Kocadağ, "MehmetÖzbsy" sahte kimlikli Ab-
dÛHah Çaflı ile 1970 doğumluGonca Us 01 Kasım
1996 günü akşam saatlerinde Kuşadası Onura Otel'e
gelmişlerdir. Bucak'a ait 06 AC 600 plakalı Merce-
des marka otomobille Hüseyin Kocadağ yönerimin-
de lstanbul'a gitmek üzereyolacıkan grup. 3 Kasım
1996 günü saat 19.25 sulannda Susurluk ilçesi Ça-
talce\ iz mevkiinde benzin istasyonundan yola çıkan
Hasan Gökçe yönetimindeki 20 RC 721 plakalı kam-
yona çarparak trafik kazası yapmıştır.
Kaza sonucu 06 AC 600 plakalı otoyu kullanan Hü-
seyin Kocadağ. Mehmet Özbay sahte kimlikli Ab-
dullah Çatlı ile Gonca Us hayatmı kaybetmişler. mil-
letvekili Sedat Bucak ıse yaralı olarak kurtulmuştur.
Kazada kamyon şoförü Hasan Gökçe aslı kusur-
lu görülmüş ve sorgusunu takiben 04.11.1996 günü
tutuklanmıştır.
2.2. Kaza sonrası Bucak'a ait otoda bulunan silah
ve dokümanlar.
2.2.1 Çatlı'nın üzerinde bulunanlar:
# Yapı Kredi Bankası kartı
9 Yapı Kredı Bankası Visa kartı
9 Fatura bilgi kardı
9 Barclays Vısa kartı
9 Istanbul Tıcaret Odası Üye Kimlik Kartı
# 44.500.000 TL., 29 adet 100 ABD Dolan, 305
DM.
0 Mehmet Özbay adına düzenlenmiş sürücü bel-
gesi.
# Mehmet Özbay adına. Emniyet Genel Müdür-
lüğü'nce düzenlenmiş Mehmet Ağar imzalı Emni-
yet Genel Müdürlüğü uzmanı belgesi.
2.2.2 06 AC 600 plakalı otoda bulunanlar:
# 930647 seri nolu 9 mm. çapında Saddam mar-
ka tabanca ile bu tabancaya ait şarjör, 9 adet mermı.
# U544265 seri nolu 9 mm. çapında Baretta mar-
ka tabanca ve bu tabancaya ait 2 adet şarjör ile 10
adet mermı.
9 L534618 seri nolu 9 mm. çapında Baretta mar-
ka ve bu tabancaya ait bir adet şarjör ile 45 adet mer-
SZJ1VTJS
^"^ ^^^ ^~*^ 3» Susurluk 'ta ortaya çıkan
bağlantılarla ilgili olarak haklarında teşkilatın
arşivlerinde bilgi bulunan 59 kişiye yer verildi.
Raporda aralannda Tansu Çüler, Özer Uçurttn
Çiîler, Mehmet Ağar ve Ayvaz Gökdentir 'in de
bulunduğu siyasilerle ilgili bilgilerin de yer
alması dikkat çekti. Portrelerde, ÖmerLiitfü
Topa/'ın emniyete rüşvet verdiği belirtilirken
Mehmet Ağar ın Süleymancılar 'la ilişkileri,
Sedat Demir'in vasadışı ilişkileri, Behçet
Cantürk 'ün PKK, ASALA ve Talabani'yle
bağlantılarına ilişkin iddialara yer verildi.
Raporda adları geçen 59 kişiden 58 7 o dönem
açıklanırken, FethuUah Gülen 'in adı gizlendi.
Susurluk kazasından hemen önce îşçi Partisi
Genel Başkanı Doğu Perinçek tarafından
açıklanan ikinci MİT raporundaki iddialann
kazanın ardından doğrulandığı belirtildi.
Raporda, araştırılması gereken iddialar
arasında DYP Genel Başkanı Tansu Çiller ile
FethuUah Gülen 'in birlikte kara para
akladıklarına ilişkin savlar da yer aldı.
Cumhuriyet, dönemin MİT Müsteşarı Sönmez
Köksal imzasıyla 17 Aralık 1996 da dönemin
Başbakanı Necmettin Erbakan 'a gönderilen ve
Çankaya Köşkü 'ndeyapılan liderler zirvesine
sunulan raporun tam metnini yayımhyor:
Susurluk'ta meydana gelen kazadan sonra ortaya çıkan skandalın aydınlaülması için yurttaşlar günkrce 'bir dakika karanhk' eylemı yapmışlardı.
mı.
9 B178902 seri nolu 9 mm. çapında Baretta mar-
ka ve bu tabancaya ait bir adet şarjör ile 10 adet mer-
mi.
• A925710 seri nolu 22 Calibre Baretta marka
tabanca ve bu tabancaya ait 2 adet şarjör ile 12 adet
mermi.
9 22 Calibre tabancaya an susturucu.
21995 sen nolu 9 mm. çapında MP-5 makinalı ta-
banca ve 2 adet şarjör.
9 C42952 seri nolu 9 mm. çapında MP-5 maki-
nalı tabanca. iki adet şarjör ve 82 adet mermi.
9 13 adet 7.62 mm. çapında BKC (Bıksı) mermı.
9 100 adet 5.56 mm. çapında mermi.
9 8 adet 22 Calibre mermi.
9 Çeşitli markalarda 3 adet cep telefonu.
9 Bir adet ışıldak.
9 2 adet şifreli kilitli çanta, içerisinden; 19 kalem
temizlık eşyası, 2 adet lnternatıonal Hospital üye
kartı. cep bilgısayan ve değişik kredı kartlan.
9 06 AC 600 plakalı araç adına düzenlenmiş. Se-
dat Edip Bucak adına onavlı 0514 seri nolu TBMM
araç gınş kartı ve 46 kalem muhtelif eşya ve belge.
9 06 EMR 15 plakalı araç adına düzenlenmiş Uluç
Gürkan adına onaylı 1070 seri nolu TBMM giriş kar-
tı.
9 34 NUL 63 sayılı iki adet sac plaka ele geçiril-
miştir.
Öte yandan, Sedat Bucak kaza sonrası basına yap-
tığı açıklamalarda; her an ölüm tehdıdı altmda oldu-
ğunu. bu yüzden devamlı sılah taşıdığını, arabadaki
sılahlann kendısıne an olduğu. bunlan PKK ile yap-
tığı mücadelede kullandığı, ancak arabada bulunan
susturucularla bir ilgisinin olmadığı. bahse konu sus-
turuculann kaza sonrası arabaya konulduğu. bunun
kendısıne karşı hazırlanan bir komplo olduğu husus-
lanna deginmiştir.
Öte yandan. Sedat Bucak. DGM Savcısı'na. Mec-
lis lojmanlanndaki evınde \ erdiğı ıfadede; kaza son-
rası arabada bulunan silah ve susturucular hakkında
hiçbir bilgisinin bulunmadığını ıfade etmiştir.
5- Olaya adı karışanlar
Kazada yer alanlar:
Kaza yapan 06 AC 600 plakalı Mercedes marka
otoiçensindebulunanlardan milletvekili Sedat Edip
Bucak. emniyet mensubu Hüseyin Kocadağ ve Ab-
dullah Çatlı'ya ilişkin olarak kayıtlanmızda yer alan
dosyabilgılen EK-l'de sunulmuştur.
Üner ve Gül kızı 1969 lzmir doğumlu Gonca Us
hakkında kayıtlanmızda herhangı bir bılgı bulun-
mamaktadır. Aynca olay sonrasında sürdürülen araş-
tırmalar kapsamında, Abdullah Çatlı için 3 Ağustos
1994 tarihinde, Mehmet Özbay adına düzenlenmiş
sahte talep formu tanzim edilerek Maliye Bakanlı-
ğı'na bağlı, bırinci derece kadrodan Maliye müfet-
tışi gösterilmek suretiyle hususı damgalı pasaport ta-
lebilnde bulunduğu ve içişleri Bakanlığı'nca adına
TR-A 245202 seri numaralı hususi pasaport düzen-
lendiği anlaşılmıştır.
Tarnşmalarla Gündeme Gelen Şahıslar:
1leri sürülen ıddıalarda ısmı geçen "59" şahıstan
"17"si halen hayatta bulunmamaktadır.
9'u yalnızca isimlen ile tanınan 59 kişiden: 4'ü po-
lıtıkacı, 4'ü işadamı, 14"ü mafya ilebağlantılı olduk-
lan ileri sürülen eski ülkücü. 5'i TSK mensubu, 13'ü
emniyet mensubu, 1 "i din adamı, 1 "ı MİT mensubu,
1 'i MtT'le bağlantılı olduğu iddia edilen şahıs, 2'si
tran onjinli şahıs, 8'i mafya bağlantılı ve eroin ka-
çakçısı olduklan iddia edilen şahıs, 1 'i şoför, 1 'i
PKK ıtirafçısı, 1 'i Sunye orijinli bayan, 2'sı Kürt
orijinli a\xıkat. l'i genele\ işletmecisi konusunda
bulunmaktadır.
4. Şahtşlar arası lllşkller
Yapılan araştırma sonucunda kazaya kanşan şahıs-
lara ilişkin olarak. resmi görevli şahıslann görevle-
rinden kaynaklanan doğal ırtibatlan dışında, bugü-
ne kadar bırbirlenyle. olay ve sonrasındaki iddialar
doğrultusunda ıltisaklan bulunduğu yolunda her-
hangi bir bilgının kurumumuza intikal etmediği gö-
rülmüştür. Buna karşın basında yer alan bilgilerle mü-
talaa edildiğinde. iddialarda isimleri geçen şahıslar
arasında Tansu Çiller,ÖzerÇiller, Mehmet Ağar, Ha-
luk Kırcj, Sedat Bucak, İbrahim Şahin, Korkut Eken,
Hüseyin Bavbaşin ile halen ölü bulunan Abdullah Çat-
lı, Ahmet Cem Ersever ile Tank Ümit önem arzet-
mektedir.
Bahse konu şahıslar arasında varolduğu iddia edi-
len ilişkiler ve bu şahıslann gerçekleştirdiği eylem-
ler. genel olarak şematıze edilerek EK-4'de sunulmuş-
tur.
Aynca. olaya adı kanşan şahıslara ilişkin basında
çıkan iddialar ve bu şahıslann ilişkileri ayn ayn şe-
matize edilmek suretiyle EK-5'te sunulmuştur.
5. iddialar
(iddialar basında veya iddianın yer aldığı kaynak-
ta bulunduğu şekliyle aktanlmıştır.)
îddialann aynntılan EK-6"da sunulmaktadır. Aşa-
ğıdaki maddelerde iddialar başlık olarak sıralanmak-
tadır.
Aydınlık Dergisi'nin 22 Eylül 1996 tarih ve 483
sayılı, 17 Kasım 1996 tarih ve 491 sayılı, 24 Kasım
1996 tarih ve 492 sayılı nüshalannda yer alan iddi-
alar;
"Çfller Örgütü" iddialan
9 "DYT> Genel Başkanı Tansu Çiller, baa MİT ve
emniyet mensuplan ile ülkücükrin içerisindc yer al-
dığı "Özel Suç Örgütü" kurmuştur.
9 Anılan örgüt mensuplannca, kendi aralannda,
özel büro' olarak adlandınlan, Çiller Özel Örgütü,
CIA ve MOSSAD Ue bağlannhdır."
Örgütün Yapısı ve Kadrolanna İlişkin İddialar:
9 "700 kişiden oluşan Özel Büro içerisinde; DYP
Genel Başkanı Tansu Çiller, Özer Çiller, Mehmet
Ağar, MİT Müsteşar Yardımcısı ve Kontr-Terör Da-
ire Başkanı Mehmet Ejmür, Emniyet Genel Müdür-
lüğü Müşaviri, EmekliAlbay KorkutEken, Özel Ha-
rekâtDaireBaşkanı İbrahim Şahin,ülkücü mafya şef-
lerindenAlaattin Çakjcı, AbduIlanÇatiı'' bulunmak-
tadır. İddia edilen Özel Büro'nun yapısı ve kadrola-
nna ilişkin şema EK-7'de sunulmuştur.
Örgütün mafya ile baglanOsına ve ten'kçi kadrola-
nna ilişkin iddialar:
Orgütün, A. Çatlı liderliğindeki ülkücü grup ile iliş-
kileri
Örgütün. 6. Filo isimli ülkücü grupla ilişkileri.
Orgütün, Söylemez çetesi ile olan ilişkileri.
Orgütün eylemlerine ilişkin iddialar:
Haydar Aliyev'i devirme operasyonu.
Çeçenistan'a müdahale ve Avrasya feribotunun
kaçınlması.
M. Ağar'ın uyuşturucu kaçakçısı Hüseyin Bayba-
şınilebağlantısı.
Özer Çiller'in nükleer madde kaçakçılığı yapma-
sı.
Manukyan'a suikast girişimi.
Jandarma Genel Komutanı Orgeneral EşrefBrais'ın
öldürülmesi.
Cem Ersever ve arkadaşlannın öldürülmesi.
AskarSmitko ve Lazun Esmaeli'nın öldürülmesi.
Behçet Cantürk ve arkadaşlannın öldürülmesi.
Tank Ümıt'in öldürülmesi.
Avukat Yusuf Ekinci, Savaş Buldan, Hacı Karay,
Adnan Yddınm ve Medet Serhat'ın öldürülmeleri.
Te\fik Ağansoy'un öldürülmesi.
Haluk Kırcı-Fethullah Gülen ilişkisine dair iddi-
alar
9 1994 yılmdan itibaren Ankara'daki gazinolar-
dan, kumarhaneleıiden, bariardan haraç toplamayabaş-
lamıştır.
9 Devletten adamlan için milyarlarca liralık yar-
dım alan Bucak Aşireti'nin adam sayısını abarttığı
ıleri sürülüyor.
9 Askerlik yapmak istemeyen kaçakçılann, para
karşılığı Bucak Aşiretı"nden korucu kımliklen aldık-
lan ve askerlıklerini aşiretin belirlediği bir yerde,
"geçici köy korucusu" olarak tamamladıklan söyle-
niyor.
9 Sedat Bucak hastaneden çıkartıldıktan sonra,
getirildıği TBMM lojmanlanndaki evinden 12 sa-
atliğine aynlıyor. Sedat Bucak'ın Mehmet Ağar ve
bir emekli generalle basına yapacağı açıklamayı gö-
rüştüğü ve mezkur açıklamanın kendisine Ağar ve
emekli general tarafından dikte ettirildiği söyleni-
yor.
9 Bucak'ın katıldığı HBB'deki TV programını,
anılan kanalda yöneticılik yapan eski MlT mensup-
lanndan Bülent Öztürkmen, dostu Korkut Eken'in
ricasıyla ayarladı.
Diğer iddialar:
Susurluk kazası ve sonrası basında yer alan iddi-
alara ilişkin ayntılı bilgiler Ek-8'de sunulmuştur.
Bunlar içerisinde aşağıda yer alan bilgiler önem ar-
zetmektedir:
9 Abdullah Çatlı ile ilgili Susurluk kazası sonra-
sı başlayan soruşturma sürerken, Çatlı'nın Ingiltere'de-
kı ilişkileri dikkati çekmektedir. İngiliz hükümetinin
ülkelerine yönelik uyuşturucu trafiğınin önünü kes-
mek amacıyla. Çatlı gibi yabancılan kullandığı bi-
liniyor.
9 Hüseyin Kocadağ, Abdullah Çatlı ve Sedat Bu-
cak, Susurluk'taki kazadan önce Yalova'ya, kumar-
hane açmak amacıyla arsa aramaya gitmişlerdir.
9 Mehmet Ağar'm istifasından sonra "ÇiDerÖzel
Örgütü" üyelerine dağıtılan sahte kımlikler. ruhsat-
lar, pasaportlar gen toplanmış. ve üyelenn ortalıkta
görülmemesi emri verilmiştir.
9 Öte yandan, Hüseyin Kocadağ'ın eski lstanbul
Asayiş Şube Müdürü Sedat Demir ile Sedat Bucak'ı
banştırmak için arabada bulunduğu ve Bursa'ya git-
tikleri de iddialar arasındadır.
SÜRECEK
IFI&NOKTASI IORAL ÇALIŞLAR oral.calislar(5 raksnet.com
Medeni Kanun'un kabul edilişinin dün
72. yıldönümüydü. Cumhuriyet döne-
minin en önemlı çağdaşlaşma atılımla-
rından bırisı olan bu kanun, günümûz-
de yeniden tartışılıyor. 70 yıl öncesınin
koşullannda Medeni Kanun ne ifadeedi-
' yordu, bugün neden değıştirilmesi ge-
rekiyor?
; Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu, Os-
:
manlı Imparatoriuğu'nun son iki yüzyı-
- lında başlayan modrenleşme sürecinin
• bir dönüm noktasıydı. Türkiye Cumhu-
ı riyeti, Batı'ya göre geç kalmış, ancak
- kendi coğrafyası içinde büyük bir ilerle-
meyi ifade eden bir ulus-devlet yaratma-
- yı hedeflemışti.
Cumhuriyetten önce, Osmanlı impa-
ratorluğu'nun yıkılış süreci içinde milli-
yetçi akımlar ortaya çıkmıştı. Bu milliyet-
çi akımlar arasında Osmanlı Meclisi Me-
busanı'nda modeıieşme noktasında bir
uzlaşma sağlanmıştı. Her iki Meşrutiyet
atılımından sonra kurulan, Osmanlı mec-
lisleri, aynı topraklar içinde yaşayan çe-
* şitli milliyetlerin temsılcilerini içinde ba-
• nndınyordu. Osmanlı'nın çok milliyetli
Medeni Kanun ve Cumhuriyet Devrimiyapısı Meclıs'e de yansıyordu. Türkle-
rin yanı sıra; Rum, Ermeni, Amavut, Kürt
gibi farklı milliyetlere ve dinlere mensup
parlamenterler 'Osmanlılık' çatısı attın-
da yenı ve çoksesli bir modern devlet ya-
ratmayı hedefliyordu. Jöntürkler'in için-
de Türk olmayan birçok aydının bulun-
ması, çoksesliliğin ifadesiydi.
Gelişme yönü ulus-devlete doğru ol-
duğu için bu uzlaşma kısa sürdü. Özel-
likle imparatorluğun Balkan toprakları
üzerinde milliyetçi ayaklanmalar başla-
dı ve bu ayaklanmalar ulus-devletlerle
sonuçlandı. Osmanlı, giderek çoğunlu-
ğunu Türklerin oluşturduğu Anadolu'ya
sıkışmaya başladı.lttihat Terakki önder-
leri Osmanlı hülyası peşinde koşarken
genç Mustafa Kemal, artık Türklerin
yaşadığı topraklarda kurulacak bir ulus-
devletin zamanının geldiğini görüyor,
bu nedenle Trablusgarp, Balkanlar, Sa-
nkamış'ta ortaya çıkan savaşlann an-
lamsız olduğunu düşünüyordu.
Türkiye Cumhuriyeti'ne gidiş süreci,
Mustafa Kemal ve arkadaşlannın sap-
tadığı doğruItudagelışti. Türk mılhyetçı-
liğinin ve ulus-devlet ıdeolojısının öncü-
lüğünü ıse daha çok Balkanlar'da ve
Kafkaslar'da yetışmış aydınlar yaptılar.
Dıyarbakırlı Ziya Gökalp de bu anlayı-
şın öncülenndendı. O günün milliyetçi-
leri, aynı zamanda modernleşmeyı ve
demokratikleşmeyi de savunuyorlardı.
Ziya Gökalp, o günlerdekı anlayışla-
nnı bir yazısında şöyle dile getiriyordü:
"Gelecekte tarafsız bir tarih, demokra-
sı ile feminizmin Türklerden doğduğu-
nu itirafa mecbur olacaktır. O halde ge-
lecekteki Türk ahlakının esasları millet,
vatan, meslek ve aile mefkureleriile be-
raber demokrası ve femınizm olmalı-
dır." Gökalp'ın geçmışe ilişkin ıddıaları
tarihçilertarafından tartışılabilir, ancak ge-
leceğe ilişkin tasavvurları önemli. Ora-
da demokrasiyı hedef olarak önüne ko-
yuyor, onunla da yetinmiyor femınızmi de
ekliyordu.
Türkiye Cumhuriyeti, birçok alanda-
kı modernleşme atılımlannı bu anlayış-
la yenne getırdi. Mustafa Kemal'ın ko-
nuşma ve yazılarında da benzer düşun-
ceteri bulmak mümkün. Cumhuriyet'in
1938'lere kadar -ki yönelimine büyük
ölçüde bu anlayışlaryön verdi-, demok-
rasi açısından baktığımız zaman Cum-
hunyet atılımlannı eleştirebiüriz. Ancak o
günün gen toplumsal yapısı ıçinde. bu
atılımlan demokratik yörrtemlerte yapmak
mümkün müydü? Asıl bu soruya cevap
vermek gerekır. Gelışmış bir ışçı hareke-
tine sahip olmayan bu dönem, birçok açt-
lardan komünıstleri de hedef alan yap-
tınmlaria dolu. Kurtuluş Savaşı'nın bir-
likte yüruten Türkler ve Kürtler, zaman
içinde bu beraberlığı ıç ve dış etkenle-
rin zorlamasıyla demokratik bir ıttifaka
oturtamadılar.
Bütün bunlar bir yana, Cumhuriyet
ıçindeki bütün olumsuz birikimlere rağ-
men, 1940'lara kadardemokrasınin alt-
yapısını oluşturabilecek önemli çağda-
laşma atılımlan gerçekleştirdı. Türki-
ye'dekı tıkanma; (kıncı Dünya Savaşı sı-
rasında önce Nazilerle ittifakı savunan
bir gücün hükümet olmasıyla ve savaş
sonrası Batı kampın içinde yer alan, so-
la ve demokrasiye düşman bir yönetim
anlayışının hâkimiyetiyle hız kazandı.
Medeni Kanun, 1926 yılında önemli
bir atılımı ifade ederken tarih içinde es-
kidı ve TBMM, erkek egemen tutucu
anlayış nedenıyle bu kanunun çağdaş
normlara göre yeniden yapılanmasına
olanak tanımadı. Evlilik süresince elde
edilen malların kadın ve erkek arasında
ortak paylaşılmasını öngören; erkeğin
aile reisliği kavramını kaldıran; çocuğun
velayeti konusunda son karan babanın
vermesıni reddeden kanun değışikliği
yıllardır Meclis'te. 72 yıl önceki atılım ru-
hu bugün olsa bu değışiklikler çoktan ger-
çekleşirdi. Atatürk üzerinenutukatmak
yenne. bundan 70 yıl önce yapılan de-
ğışikliklerin ruhu kavransa, sorun kal-
maz.
Yağmurdereli'ye ret
ANKARA (Cumhuri-
yet Bürosu)-Cezasının in-
fazı ertelenmesi işlemine
son venlen a\oıkat Eşber
Yağmurdereli'nin karara
itırazı reddedildı.
Yağmurdereli. şartlı tah-
liyeyle sahverildikten son-
ra yaptığı bir konuşma ne-
deniyle yeniden hapis ce-
zasına çarptınlmıştı.
Kararın kesinleşmesi
üzenne yeniden cezaevine
gönderilen Yağmurdere-
li 'nin cezasının infazı "ra-
hatsızhğı ntdenKie" ertelen-
mişti.
Çankın Cumhunyet Baş-
savcılığı, infazın ertelen-
mesi işlemini gen alarak,
Yağmurdereli hakkında ya-
kalama talimatı göndermiş-
tı. Yağmurderelfnın avu-
katı Şenal Sanhan'ın bu
karara itirazını görüşen
Samsun 2. Ağır Ceza Mah-
kemesi, 16 Şubat'ta verdi-
ği kararda. "Yağmurdere-
li'nin özel aftan yararlan-
mak üzere ve rahatsıznğı-
nın Adli Tıp kurumu tara-
fından tespitini ve bu hak-
tan yararlanmak istemedi-
ği yolunda beyanda bulun-
duğu" kaydedildı.
Kararda. Çankın Cum-
huriyet Başsavcılığı'nın in-
fazın ertelenmesine ilişkin
karan için takdir yetkisini
kullanmada herhangi bir
yanhşlık bulunmadığı be-
lirtilerek, itirazın reddedil-
diği belirtildi.
Yağmurdereli, bu kara-
nn kesinleşmesinin ardın-
dan 22 yıl 10 ay 178 gün ha-
pis yatmak üzere cezaevine
gönderilecek.