Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
3 ARALIK 1997 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
EKONOM
Ekonomistler, işadamlan, çalışanlar ve IMF, '6 ay zam yok' karannı değerlendirdi
Hükümet yan yoDara sapıyorEkanomi Servisi - Hükümetin
ekonomideki tüm dengeleri altüst eden
"kronik enflasyon belası"ndan kurtulma
için KİT ürünlerinin fiyatlannı 6 ay
dondurma karannın, enflasyonda birkaç
puanlık bir diişüşe yol açacağı
belirtiliyor. Yılın ikinci yansında
yapılacak zamlarla enflasyonun
bugünkü seviyesinin çok üzerine
çıkabileceği tehlikesini hatırlatan
uzmanlar, fîyat dondurma karannı
seçim için hazırlık olarak değerlendirdi.
Ekonomideki yapısal reformlan
uygulamaya koyamayan, her bakanının
farklı açıklamalanyla ekonomiyi altüst
ettiği Yılmaz hükümetinin, istikrar
programma da IMF'den destek
bulamaması nedeniyle enflasyonu
düşürmede "yan yollara" saptığı
kaydediliyor. IMF yetkilileri zam
yapmama karannın tamamen seçime
yönelik bir makyaj oldugunu
belirtirken, Yılmaz'm bu ay içinde
Washington'a yapacağı gezi öncesinde
kredibilitesinin azaldığı ifade ediliyor.
Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı
Rahmi Koç'un "Gcrekirse bir yü kâr
etmeyelim" önerisi ile ikiye aynlan iş
dünyası da zam yapmama karannın
istikrar paketinin bir parçası olmadığı
sürece eksik kalacağını belirtiyorlar.
lşadamlan, adı var kendisi yok istikrar
paketinin net olarak ortaya konmasını
ve Yılmaz'ın kamuoyu önüne çıkarak,
zam yapmama karanna tam destek
almasını istiyor. Ekonomi çevrelerinin
Yılmaz'ın kamuoyu önünde vereceği
taahhütlerden sonra enflasyonu
önlemek için alınacak kararlar
konusunda net tavır alması bekleniyor.
Ekonomistler ciddiye almadı
9 Sadece KİT ürünlerinden yola çıkarak fiyat
artışı dizginlenemez. Öteki fiyatlar da
dondurulmalı.
# Toplumsal uzlaşma olmadan bunu yapmak özel
kesime ucuz ara mal vermek olur.
9 Hükümetin bu tür girişimleri daha programlı,
ciddi ve planlı yapması, aynca 6 ay sonrasını da
düşünmesi gerekir.
# Gelirleri, ücret, faiz ve kurlan dizginlemek çok
önemli. Maliyet unsurlan durdurulmadan fiyatlan
dizginlemek kamu açığını büyütür.
# Bu adım enflasyonla mücadeleden çok
psikolojik etki yaratmaya yönelik. Fakat tutmazsa
sonu çok kötü olur.
9 Ekonomik olarak olanaksız ve samimi değil.
Iktisaden ciddiye alınamaz. Çünkü hükümetin,
iktidara geldiğinden beri vaatleri var
ama paketleri yok.
DİSK, Türk-İş ve KESK ne diyor?
9 Bu oyun baskın seçimdir. Iktidar 1998'in ilk
yansında bir baskın seçime hazırlanmaktadır.
• Zammın dondurulması fikrinin altında emekçi
kesime yeni darbeler vurma düşüncesi yatıyorsa
bu büyük bir yanılgıdır.
# Yalnız KİT ürünlerine zam
yapmayarak enflasyonun düşürülebilmesi
aşın bir iyimserlik.
0 Enflasyonun düşürülebilmesi için aynı şekilde
özel sektörün de kendi ürünlerine hiç zam
yapmaması gerekiyor.
# KİT ürünlerinin dondurulması beraberinde
kamu çalışanlannın ve işçilerin ücretlerinin
dondurulması şeklindeki bir önerme kabul
edilemez.
# Enflasyonun önlenmesini biz de isteriz. 6 ay
uzun zaman değil, gelip geçer. Dilerim biz mahçup
oluruz, onlar haklı çıkar.
İş dünyası temkinli
# Ciddi yapısal önlemlerin bir parçası olup
olmadığını görmek istiyoruz.
# Başbakan Mesut Yılmaz kamuoyunun önüne
çıkıp, 6 ay zam yapmama karannı ve diger istikrar
tedbirlerini açıklasın ve destek alsın.
# Girdileri ve toplusözleşme görüşmeleriyle işçi
ücretlerine yapılacak zamlan fiyatlanmıza
yansıtınz.
# Kamu kuruluşlannın artan açıklannın
karşılanması için Hazine, iç borçlanmaya gidecek.
Bu açıklann faturası da vatandaşm cebinden
çıkacak.
• 6 ay sonra zam gelecek beklentisiyle stokçuluk
ve spekülasyon olabilir.
0 Koç, Sabancı ve Eczacıbaşı git>i büyük
holdingler yetkili kurullannda yapacaklan
toplantılarla zam yapmama karanna karşı
tavırlannı netleştirecekler.
IMF: Seçim yatınım
FIİAT KOZLUKLU
VVASHINGTON - Hükümetin KİT ürün-
lerine 6 ay boyunca zam yapılmayacağını
açıklaması, IMF yetkilileri tarafindan 'seçim
yattnmT olarak değerlendirildi. IMF tarafın-
dan, enflasyonla mücadele programında ya-
pısal reformlann yapılması, para programı ger-
çekleştirilmesi, mali açıklann nasıl kontrol edı-
leceginin ortaya konması gibi konulann da
açıklığa kavuşturulması gerektiği vurgulan-
dı.
10 Arahk'ta Güneş Taner başkanltğında-
ki heyetle yapılacak görüşmelere IMF adına
teknokratlann katılacağı ve esas olarak tek-
nik rakamlar üzerinde duracağı belirtilirken,
IMF'nin ancak yapısal reformlar gerçekleş-
tirildıği takdırde ve eğitim gibi belirli alan-
lara 'paket' halınde yardım yapabılecegı ifa-
de ediliyor.
IMF uzmanlan, ANASOL-D koalisyon
hükümetinin geçmiş hükümetler gibi enflas-
yona ilişkin bir dizı hedeflerden söz ettiğini,
ancak asıl önemli olanın enflasyonu aşağı
çekecek politikalar oldugunu dile getiriyor.
IMF yetkilileri, Devlet Bakanı Güneş Ta-
ner'in geçen ay V/ashington'da yapılan gö-
rüşmeler sırasında, başta petrol olmak üzere
KİT ürün fıyatlannı sabit tutmaktan söz et-
mediğıni söylerken, Türkiye'nm petrolü do-
larla aldığını, dolann değerinin de Türkiye gi-
bi bir ülkelerde her gün arttığını ve aradaki
farkın devlet bütçesınden karşılanacağına
dıkkat çekiyorlar. Bır başka ifadeyle, petrol
fiyatlan tüm mallann fıyatını da etkilediğin-
den kontrol edilmeyen ürün değerlerinin Türk
Lırası'yla sabit tutulmasının çok güç olaca-
ğı vurgulanıyor.
IMF ve Dünya Bankasrnın Türkiye'nin çı-
karlannı Türkiye'den daha çok düşündüğü-
nü belirten yetkililer, Asyakrizimn Türkiye'yi
de vurmasını istemediklerini belirtiyorlar.
Bu arada IMF'yle son tur görüşmelerin, eko-
nomi yanında. 'syasi basto' akında geçme-
ye aday olduğu belirtildi.
ABDbaşkanı Bill Clinton IMF yardımı için
aracılık yapması karşılığında Türkiye'den
bazı ödünler isteyecek.
Bundan sonra nslsr olai
£~\ Fiyat dondurma enflasyonda bir miktar düşüşe neden olacak ama bu
| / kez bastınlmış enflasyon ortaya çıkacak. Satın alma gücü azalacak.
KlTzararian Hazine
tarafından fınanse edilecek.
Hazine KİT zararlannın
finansmanı için iç borca
yönelecek. Faizler ve
enflasyon artacak.
Kurtar, sabit tutulduğu için
TL göreli olarak
değertenecek. Ihracat
azalacak ve cari işlemler
dengesi bozulacak.
Ekonomi daralacak ve yüksek ,
oranto bir devalüasyon zoa//7ftr—~
hale gelecek. Enflasyon yine
artacak.
ITO'nun
enflasyonu
bugiin
açıklanıyor
Ekonomi Servisi - lstan-
bul Ticaret Odası (İTO) her
ayın 4'ünde açıkladıgı enf-
lasyon rakamlannı. aralık
ayından itıbaren her ayın
3'ünde saat 16.30'da açık-
layacak. Hükümetle ortak
bir karar alındıgını belirten
İTO lstatistik Dairesi Baş-
kanı Sabiha GüzeL, tanhin
öne alınma sebebinin ra-
kamlan basına ve finans
dünyasına bir gün önce ulaş-
tırmak oldugunu kaydetti.
TÜFEveTEFE'yils'tanbul
için farklı katsayılarla hesap-
lavan İTO, rakamlan
DİE'yle aynı gün açıkla-
mava baslamıs olacak.
Ülker'in ortağı TEFO'ya aityat önce
çalındı sonra bulundu
ULKER
Nursef Karsavuran
Kaybolan
teİme, Yıll9?4.SabriÜlker,KorhanTegül
Orhan Özokur. Murat Clker ve Fran-
sız Gilles Cavagüone 200 bin Fransız
Frangı sermayeli kısa adı TEFO olan
Europen Turkish Food Office adlı bir şir-
ket kurarlar.
tthalat ve ihracat şirketi olarak kuru-
lan TEFO'nun yüzde 45 ortağı olan Gil-
les Cavaglione aynı zamanda yönetici-
dir. Fransız yasalanna göre, şirkete ait
olan mallar tüm ortaklann izni dogrul-
tusunda ancak şirket
amaçlan için kullaru-
hr.
TEFO şırketine ait
13 metrelik "Jovanel-
la" adlı beyaz yelken-
li Cantania 42 S tipi
katamaran, 1995 yılı
başmda Türk ortaklar
tarafından Çeşme'den
Türkiye'ye sokulur.
Fransız ortak Cavag-
lione, kendisinin nza-
sı olmadan teknenin
Fransa'dan çıkantma-
sı ve özel işlerde kul-
lanıldığının anlaşılma-
sı üzerine telaşa kapı-
lır. Çünkü Fransa'da ta-
nınmış işadamı CBer-
nard Tapie de şirkete
ait yatı özel işlerinde
kullandığı için hapis
cezası almıştır.
Fransız Cavagli-
one'nin tekneyi Türkiye'de arama ma-
cerası da böylece başlar. Olker'i arayan
Cavaglione yaön Fransa'ya getirilmesi-
ni ister ve yatın kullanımı ile ilgili ola-
rak Türk ortaklanna verdiği vekaletna-
meyi 6 Mart 199^ tarihinde iptal ettirir.
Yat ortadan kayboldu!
Jovanella isimli yat, bağlı olduğu Ka-
lamışMarinasrndan25.3.1997 tarihin-
de gece saat 23.00 sulannda güzergâh
bıldirmeden esrarengiz biçimde aynl-
mıştır. Ülker'in Cavaglione"yeyanıtı il-
gınç olur. Yatın çalındığı bildirilir Bu ce-
vaptan tatmin olmayan Fransız ortak ls-
tanbul Liman Başkanhğı, İstanbul ve
Çanakkale Gümrük Muhafaza Müdür-
lûgü, İstanbul Emniyet Müdürlüğü De-
\
VT 101 > T~fc
i A A A A A A. JL
• Resmi makamlarca
aranmasına rağmen bir
türlü bulunamayan tekne,
geçen günlerde
Haydarpaşa Limanı'nda
ortaya çıkıverdi.
niz Şube Müdürlüğü, tstanbul Sahil Gü-
venlik Komutanhğı'nda avukatı aracılı-
ğı ile yatı aramayı sürdürür, ama yatın
ızıne bır türlü ratlanamaz.
Bu arada 5 Mayıs tarihinde Paris'te bir
araya gelen ortaklar bir toplantı yapar-
lar ve Cavaglione şirketin idareciliğin-
den aynlır. Ülkerler, şirketin başına 18
yaşında bir Türk işçisini oturturlar. Ca-
vaglıone'ye göre hiçbir şeyden habersiz
olan bu kişinin başı yasalarla derde gi-
rebilir.
SabriÜlker kaybo-
lan tekne konusunda
kendisine yönelttiği-
miz soruyu şöyle ya-
nıtladı. "TEFO^ıte-
tine aitbirteknemev-
cuttur ve Çeşme'den
Tûrldye'ye giriş yap-
mışnr. Teknenin ne-
rede kalacağına ka-
rar >«recek olan TE-
FO şirketinin vetküi-
leridir. C evaplann bu
şirket yetküilerinden
ahnmasınıtavshtede-
rim."
Çalındığı iddiaedi-
len v e resmi makam-
larca aranmasına rağ-
men bir türlü buluna-
mayan ve adeta bu-
harlaşan tekne. geçen
günlerde Haydarpa-
şa Limanı 'nda ortaya
çıkıverdi. Cavaglione'ye teknenin Hay-
darpaşa Limanı'nda bulunduğu bildiril-
di.
Fransız Cavaglione, Türkiye'de tekne-
nin izıni sürerken Tefo şirketi adına Ya-
pı Kredi Bankası Topkapı Şubesi'nde
"USD 3002081" ve "FRF 3002210" nu-
maralı hesaplann açıldığını öğrenir. Fran-
sız yasalanna göre ortaklann ızni olma-
dan şirket adına hesap açılması suç teş-
kil etmektedir.
Cavaglione. hesabın dökümlerini no-
ter kanalıyla banl^adan ıster ve avukat-
lan aracılığı ile hesabı bloke ettirir. Ya-
pı Kredı Bankası'nda şirket adına açılan
hesap hangi amaçlarla kullanılıyordu?
Sürecek
ŞEKERE YUZDE 7 ORANINDA ZAM YAPILDI
Zam yağmııru sürüyor
Ekonomi Servisi - Enflasyonun nasıl
düşürülebileceğı tartışmalan sürerken
zam yağmuru devam edıyor. De\ let Ba-
kanı Güneş Taner'in KİT ürünlerine al-
tı ay süre\ le zam yapılmayacağını açık-
lamasryla btrlikte hem kamu hem özel sek-
tör zamlan art arda gelmeye başladı.
Yaşanan son iki ay, fiyat artışlan açı-
sından hükümetin ilk üç ayını aratmadı.
Hükümetin son zam dıye açıkladıgı akar-
yakıt zammınm ardından, tüpgaz ve ga-
zete kâğıdı, doğalgaz fiyat artışı görür-
ken, sofralarda temel tükerım ürünü ola-
rak yer alan ekmek, vnmurta, dana eti ve
meyve-sebzeye de zam geldı. .^nkara'da.
doğalgazın fiyatına yüzde 8 oranında
zam yapıldı. Metreküp fiyatı 42 bın 47
liraya yükseldi.
Başbakan Mesut Yılmaz'ın açıkla-
masında, 6 ay boyunca zam yapılmaya-
cağı belirtilen kalemler arasında yer
alan şekerin fiyatı, dün yüzde 7 oranın-
da arttınldı. Bugünden geçerli olan ye-
ni zamlabirlikte kristal şekenn 1 kilog-
ramı KDV hariç 140 bin liraya. küp şe-
kerin 1 kilogramı da 161 bin liraya yük-
seldi.
Diş hekimlerinin en düşük tedavı ve
muayene ücretleri de yılbaşından ge-
çerli olmak üzere arttınldı. Resmi Ga-
zete'nin dünkü sayısında yayunlanan
yeni tarifeye göre, birınci-döndüncü
grup illerde. diş hekimi muayenesi, yı-
lın ilk 6 ayında 1 milyon 350 bin ile 2
milyon 475 bin lira arasında olaoak.
Dolgu tedavisinin en düşük ücreti de
ilk 6 ay içınde çeşıtli ıllere göre 3 mil-
yon 500 bin lira ile 2 milyon 475 bin lı-
ra arasında degişen miktarlarda belirlen-
dı.
Gaziantep'te ekmeğe yüzde 9.4 oranm-
da zam yapıldı. 228 gramı 25 bin lira
olan ekmeğin fiyatı 30 bin liraya çıkan-
larak 250 gramdan satılmaya başlandı.
Türkiye'nin önemli yumurta üretim mer-
kezlerinden Kaysen ve Afyon'un Şuhut
ilçesınde, yumurta fiyatlan bu hafta da
yükseldi.
Kayseri Tavukçuluk ve Yumurta Üre-
ticileri (KAYTAŞ) Genel Müdürû Ünal
Yılmaz. geçen hafta 13 bin 716 liradan
13 bin 878 liraya çıkan yumurta fıyatla-
nnın, bu hafta da 162 lira daha artarak
14 bin 40 liraya çıktığını söyledı. Antal-
ya ve sahil ilçelenndebazı sebze ve mey-
velerin fiyatlan da yükselme eğilimine
girdi. Yöredeki üretim merkezlerinde se-
ra sebzelennin fiyatlan, son günlerde
yüzde 20-30 oranında artış gösterirken,
narenciye ürünlennden portakal, limon,
greyfiırt ve mandalina fiyatlannda da ki-
loda 5-15 bin liralık yükselme göziendı.
Hükümetin zam takvimi uzuyor
16Temmuz Tûpgaz
16Tsmmız i Telefon
\ .
16 Temmuz j Isdemır
18'fanrouz
19Temmuz
^ 25Temtuz
• 30Temmuz
K lAğustos
2Ağustos
3Ağustos
SAâustos
8Ağustos
9Ağustos
^ HAğustos
î 16Ağustos
i 16Ağustos
| 17Agustos
Demır
Otoyol ve kopm
THY
Gazete kâğıdı
Erdemır
Otobus bıleti
Taksı
Ekmek
Kablolu TV
liaç
THY
Tekel
Eröemtr
Akaryakrt
19W|U6tOS
28Ağustos
1 Eyöl
1Ey«
27Ey»l
iBum
?Ekim
8Ekım
9Ekım
22Bdm
IIKasm
19Kaam
2ÛKastm
21Kaam
23Kasım
1AfaNk
Tupgaz
Şeker
Gazete kâğıdı
Bnstol kartor
Erdemır ürunien
Şeker
Gazete kâğıdı
Pastırma
Akaryakrt
THY
AkaryaKit
Meyve-seöze
Çaykur
Telefon
Ekmek
SEKA
1 Araiık | Akaryakt
1ArafiK Tupgaz
1
7Ağusıos Ça, 2 Aralık Seb;e-re,",e
BORSA'yı En Yeni Teknolojiyle
Real-Tîme Izleyin...
JMKB hisse
senedi
piyasası
takibinde
data hattı
ve modeme
SON
ÛltadeSk No i
Ern Haı Kat 2-3 30230 Elmadağ
Tel 102121 243 24 94-231 62 11-231 ""9 60
Faks 0212) 232 9D 77
Ankan:
BoğazSk No 7'2
06700 Gazıosmanpaşa
Tel (0312)427 19'3'3 ha!)
Faks (0312 427 14 63
Bir TV anteni ve bilgisayar kartı ile hisse senetlerinin
fiyat ve işlem adetlerini arunda (real-time) ızleyebüecek,
portföy yönetimi ve teknik analiz yapabıleceksinız.
9 Seans içinde ahş/satış teklifi, endüşük/en yüksek ve son işlem
fiyatı ile hisse bazında işlem adedi ve sözleşme sayısı,
• Seans sonunda ağırhldı ortalama fiyatlar,
9 Seans içi ve tarihsel grafik,
• Portfoy yonetimi/on-Iine kâr-zarar hesabı,
9 Teknik analiz (en yaygın 9 adet gosterge),
• DDE olanağı ile Excel'e ven aktarma,
O Meta Stock'a /Meta Stock'dan veri transferi,
• Hisse senetlerinin geçmişe dönük bılgilen.
FOREKS Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş.
BENCE
İZZETTİN ÖNDER
İki Çıpa
Insanlık, yerleşik medeniyete geçtiğinden beri,
emek karşıtı üretim faktörunü denetim altına ala-
rak, emeği, farklı dönemlerde farklı biçimlerde kö-
leleştirmiştir. Feodal dönemde toprağı elıne geçı-
renler emeği köleleştirmiştir. Kaprtalist sisteme ge-
çiş, emeğin ayaklarındaki görünür zinciri, piyasa
süreci içinde geliştirilen perdeli sömürü mekaniz-
masınadönüştürmüştür. Kapitalizm, içteki piyasa
hâkimiyetini, diş ülkelerin insan gücü ve doğal
kaynakları üzerinde kurduğu sömürge yönetimi
ya da piyasa gücü ile de pekiştirmiştir.
Kapitalizm güç kazanırken, içindeki çelişkilerle
girdıgi krizleri çeşitli yöntemlerle aşmaya çahşmış
ve bu çabalarının çogunda da başarılı olmuştur.
Kapitalizmin güç odaklan ucuz emek ve hammad-
de için başka yöntemler, pazar için daha başka yön-
temler geliştirmiştir. Fakat her iki yöntem de za-
man içinde rafine bir hale getirildikçe, bu yöntem-
lerin gerçek hedefleri kamuoyundan gizlenebil-
miştir. Sosyal ve politik ilişkilerin giriftleşmesi, bir
yandan bu perdelemede çok elverişli bir ortam
sağlarken, diğer yandan da arttk tek güçlü üretim
aracı konumuna ulaşmış olan sermayeye aynı de-
recede güçlü denetim aygıtı sunma işlevini yükle-
miştir. Böylece sermaye, başta medya olmak üze-
re, çok çeşitli sosyal ve politik araçlarla donatıl-
mış olarak topluma hâkim olmaya, hatta toplumu
eski dönemlere göre çok daha güçlü bir biçimde
yönetmeye başlamıştır.
Ne var ki hiçbir güç hiçbir zaman sosyal orta-
mın devinimini tam ve istediği gibi yönlendiremez.
Bu durumda mücadele, toplumun algılayamaya-
cağı araçlara kaydırılarak göreceli hâkimiyet kur-
maya yönelik bir yönetim organizasyonu içinde yü-
rütülmeye çalışılır.
•••
Bu gelişmelerin vetartışmalann ışığı altında Tür-
kiye'ye baktığımızda, son aylarda ortaya atılan
"anayasa/ iktisat" ve "baskanhk sistemi" görüşle-
rinin.birbirinifevkalade güçlü bir biçimde tamam-
layan siyasal ve ekonomik çıpalar ya da denetim
mekanizmaları oldugunu gömnede hiçbir zorluk
çekmeyiz. Türkiye gibi çok kültürtü ve dinamik bir
toplumda sermaye birikimi aracı olarak gerekli gö-
rülebilecek olan bir tür sosyal devlet politikası,
toplumda bir umut yaratacağından dolayi hiçbir top-
lumsal tepki almadan uygulanabilir. Işte 1962 Ana-
yasası uygulaması! Böyle bir toplumda konjonk-
türel-akut sosyal kriz dönemlerinde ise ideolojik
aldatmacalaria donatılmış olarak birtürsınırtı bas-
kı rejımi de uygulanabilir. Işte 1980 uygulaması! Fa-
kat böyle bir toplumda kronik krizi aşmaya yöne-
lik baskıların, aynı yöntemlerle değil, fakat çok da-
ha rafine sistemlerle hayata geçirilmesi gerekir. Iş-
te güçlü sermaye çevrelerinin panltılı isimlerle top-
luma sunduğu anayasal iktisat görüşü, böyle bir
araç olarak, siyasilerin karar alanını daraltarak ser-
maye dışı kesimlerin siyasal kanallarla pazarlık
yapma ve kaynak çekme olasılığını sınırlamak
amacına yönelik görülmektedir. Bu projenin pro-
pagandası ise politikacılann hovardaca ve popü-
list davranışlannı bertaraf etmek gibi gorüntüde ma-
sum fakat içerikte kandıncı ifadelerle yapılmakta-
dır. Oysa bu görüşün arkasında kamu harcama-
larının bastınlması, vergilerin yararlanma ilkesine
bağlanması ve sınırlandırılması gibi hükümlerle,
kamusal alandaki karar güç ve yetkilerinin serma-
ye kesimine devredilmesi amacı yatmaktadır. Böy-
le bir gelişme, ileride nasıl oluşacağı kestirileme-
yen meclis bileşiminin önünü kesmekle eşanlam-
lıdır. Yine böyle bir gelişme, çeşitli toplum katman-
larının siyasal ortamı kullanarak pazarlık etme gü-
cünü sınırlamaya yöneliktir.
İleride, sermaye aleyhine oluşabilecek bir mec-
lis bileşiminin karar yetkisini ve icra organının ha-
reket serbestisini sınırlamayayönelik olan ikinci me-
kanizma ise başkanlık sistemi önerisidir. Bir yan-
dan koalisyonların idareyi güçleştireceği aldatma-
cası, dığer yandan da kafalarda oluşturulan şeri-
at korkusu karşısında devlet mekanizmasını tuta-
bilme göstermelik gerekçesine dayanılarak, as-
lında yasama ve icra organı sermaye tercihleri
doğrultusunda denetlenmek istenmektedir. Baş-
kanlık sistemi, sermaye çıkarianna yönelik olarak
oluşturulan 1980 devlet yapılanmasının demode
olması ve işlevlerinin değişmesi nedeniyle aynı
amaca yönelik olarak devletin yeniden oluşturul-
ması atılımıdır. Bu yönü ile başkanlık sistemi anti-
demokratik nitelikli bir yapılanmadır.
Anayasal iktisat ve başkanlık sistemi projeleri ile-
ride sosyal dengelerin değişme olasılığı karşısın-
da, kamusal karar alanlannı sermaye tercihlerine
açık tutmayı amaçlayan politik çıpalardır. Böyle-
ce hâkimiyet, tüm "top/um"dan "çıpalar" aracılı-
ğı ile güçlü sermaye kesimine devredilmeye ve
olası toplumsal değişimin politik karar alarana yan-
sıması engellenmeye çalışılmaktadır.
Sendikaların arastırması
Enflasyon
ücretleri erittiANKARA (UBA) - Üç
haneli rakamlara yaklaşan
yüksek oranlı enflasyonun,
calışanlann ücretlerinde bü-
yük bir gerilemeye yol aç-
tığı belirlendi. 1989 yılı
için 1191 lira olarak baz
ahnan günlük re-
elücretın.l997'de
950 liraya düştü-
ğü belirlenirken
bu rakamın
1988'deki ücret-
lere denk düştüğü
tespit edıldı.
Petrol-lş Yıllı-
ğı'nda yer alan
bilgilere göre,
1989 yılında gün-
lük 1191 lıraolan
reel ücret,! 993'te
ş
Petrol-Iş'in
araştırmalannda,
çaljşanlann reel
ücretlerinin hem
özel sektörde
hem de kamu
sektöründe 1988
seviyesine
düştüğü
belirlendi.
2 bın 464 lira seviyesine
yükseldi. Bu rakam, 1994
yılında 2 bin 164, 1995'te
1467, 1996'da 1055 veni-
hayet 1997'de de 950 lira-
ya geriledı.
Reel ücretlerdeki endeks
değerine bakıldığında da
1996'daücretlerde gerçek-
leşen erimenin 1993 "e oran-
la yüzde 57.2 daha fazla ol-
dugubulundu. Harb-İş Sen-
dikası Araştırma Büro-
su'nun yaptıgı hesaplama-
da da Petrol-lş
Yılhğı'ndaki bil-
gilerle aynı doğ-
rultuda sonuçlara
ulaşıldı.
Buna göre de,
1988'deenaltse-
viyeye inen reel
ücretler, ilerleyen
yıllarda artış gös-
tererek 1993'te
özel imalat sanayi-
inde 195, kamu
•"•""^ imalat sanayiinde
de 287 seviyesine çıktı. Oc-
retlerdeki düşüş kamuda
1994, özel sektörde ise 1993
yılında başladı ve özel sek-
törde ücretler 1993'ten son-
ra 135"e, kamuda ise
1994'tel26'yageriledi.