Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
10OCAK1997CUMA CUMHURİYET SAYFA
KULTUR 13
Ridley Scott'tan maceradan maceraya atlayan erkeklik güzellemesi bir film
Enginlere açılan Olü Ozanlar Gemisi
DostlUk DeniZİ (White Squall)
Yönetmen: Ridley Scott / Senaryo:
Todd Robinson / Kamera: Hugh
Johnson / Müzık: Jeff Rona /
Oyuncular: Jeff Bridges, Caroline
Goodall, Scott Wolf, John
Savage, Balthazar Getty, Eric
Michael Cole, Ethan Embry, David
Selby, Jason Marsden / 1996 ABD
(Umut Sanat)
Yıllar sonra yenıden seyrettığimız, Tony
Scott'un 1983 yapımı. ılk filmi 'Açlık'm
ardından. Tony 'nin ağabeyı. tngiliz Scott
bıraderlerin kuşkusuz kardeşınden daha
saygın \e önemlı yönetmen olanı. Ridley
Scott'un son esen 'VVhite SquaU-Dostiuk
Denizi'nı de ızlemek. bu hafta kadenmin
hoş bir oy unuydu bana sankı. "Alien-Yara-
tık" (1979). 'BladeRunner' (1982), 'TheW
ma'yla Louise' (1990) gibi, şımdiden kla-
sikleşmış. başanlı filmlerin. vizyon sahi-
bi yönetmenı olarak baştacı ettiğimiz Rid-
ley Scott'un, nedense Amerikalı \e Avru-
palı eleştırmenlerce fazlaca bir övgüyle
karşılanmamış, oysa bizim gönül telleri-
mizi epey ce tıtreten y enı fılmi 'VVhite Squ-
all* (Beyaz Kasırga). konusuna cuk oturan
•Dostluk Denizi' adıy la bugünden başlaya-
rak sınemalarda göstenme çıkıyor. Kaba-
ca, hayat. ölüm. dostluk. dayanışma. pay-
laşma. yüreklilık ve güven üstüne düşün-
dürücü. etkıleyıci. duygu yüklü bir 'genç-
likten erkekliğe geçiş öyküsü' olarak özet-
lenebilecek '\MıiteSqu'aD-Dostluk Denizi',
1960-61 'de gerçekten yas,anmış. oldukça
dramatik. destansı bir *yelkenli' serüvenı-
nı anlatıyor.
İlk elde hemen. 7 yıl öncesinın güzelım
'Ölii Ozanlar DernegTni akla getiren \e
Robin NVılliams'la netdeyse özdeşleşmış.
unutulmaz lngilızedebiyatı ögretmenınm
yenne, Jeff Bridges'ın canlandırdığı. so-
rumluluk duygusu aşıladığı gençlere hep
hayatı, takım ruhunu. dürüstlüğü. cesare-
tı. kısaca erkek olmayı öğrermeye soyun-
muş. her şeye vâkıf. mert. tok sesli, He-
mingway"vari bır kaptanı önümüze süren
'Dostluk Denizi'nde, önce hayatlannın ba-
hanndaki, daha kişiliklerini bulamamış.
aıleden. yaradılıştan kaynaklanan çeşitli
sorunlarla kuşatılmış, her birı ayn telden
çalan, başlannda kavak yelleri esen 13
Amerikalı delikanlıyı tanıtıyor Ridley S-
cott.
Bu kahramanlanmızın kimi yükseklık
korkusundan mustarıp. kınıı egitım eksik-
lığını, komplekslerini. genç horozlargıbı.
kavgacı da\ranışlarla örtbas etmeye çalı-
şıyor. kımı zengın. güçlü. otonter (David
Selbv) baba kurbanı. kımı denızden korku-
yor, kımı yumuşak. kımt sert. K.endılcrıni
dünyanm merkezi olarak görüp sabırsız-
lıkla hayatın göbeğıne dogru şe\kle ko-
şuşturanbu 13 delıkanlı. yaklaşık 1 yılsü-
resince. tayfalık ederek. gemı yaşamının
zorlu koşullanna uyum sağlayarak Antıl-
ler"den Büyük Okyanus'a. Avustralya'dan
Karayıpler'e kadar yedı denizi dolaşacak-
lan. Danımarkalı kızlarla fılan her liman-
da bır se\gılı muhabbeti yapacakları, eg-
zotık yerlere uğrayacakları; kısacası ha-
yatlarını etkıleyecek bır yolculuğa çıkı-
yorlar.
Gemı doktoru karısıl CarolineGoodall).
süreklı Shakespeare'den alıntı yapan yar-
dımcısUJohn Savage). Küba göçmenı aş-
çısı \e 16 yaşlarındakı gencecik ıkincı
kaptanından oluşan mürettebatıyla. denız-
cılığın. yığıtlığın. bılgelığin ondan sorul-
duğu. erkeklik timsali kaptanımızın (yaş-
landıkça babasına benzeyen Jeff Bridges)
komutasında demir alıp engınlere açılan.
2 direkli. yelkenh. öğrenci \e eğitım ge-
misi Albatros'a doluşan gençlerın zorlu
yolculuk serü\enini, hafiften Tom Cru-
ise'ü andıran, temiz. efendi ta\ ırlı. masum
gençChuck Geıg'm (Hollyvvood'un umut
\aat eden yeni gençlerinden Scott Wolf)
ağzından dinlıyoruz. Dogrusu. bildık ge-
yik muhabbetinın tekdüzeliğını epeyce
aşan boyutlarda seyrediyor. bu 2 saati aş-
kın. destansı, gençlık-erkeklık çeşıtleme-
sı. Hatta Albatros \e ıçındekılerle bırlıkte
bız de. çeşıtlı tehlıkelere karşı göğüs ge-
rerek. tüm kahramanlanmızla beraber. çe-
şıtlı engellerden atlayıp sınavlardan geçi-
yoruz adeta 125 dakıka boyunca.
Beyaz kasırganın patlayacağı finalıne
doğru, duygu yoğunluğunun da ister ıste-
mez göz pınarlannı harekete geçırecek ka-
dar yükseldigı bu erkeklik güzellemesi nı-
teliğindeki coşkulu serü\en, trajedıye dö-
nüşüyor gıderek. 'Kötii' Kübalılar, her şe-
yi bilen kaptan tiplemesı, gençlığe ilışkın
alışılmışvurgulamalar. \b. kimibeylıkklı-
şelerine. 'deja vu' yanlarına karşın, bize
yeniyetmeliğımizdeki 'İki Sene Mektep
Tatili' gibi Jules Veroe romanlarının tadı-
nı duyuran ve doğrusu gözlerimızı ıslata-
rak denıze ve suya alabıldiğme doyuran.
zaman zaman görkemlı bır görsellığe en-
şe.ı (fırtına sekansı örnek) bu usta ışı.
spektaküler Ridley Scott filmine ıyıce
kaptırdık, ıslak ıslak kapıldık gittık dakı-
kalar boyu.
Ergenliğe geçme aşamasındakı. dısıp-
lin-düzenden yana kaptantn otontesıne ön-
ce karşı koyan ama teknede eskiyıp ortak
yaşamı haftalarca. ay larca pay laşınca hav -
ranlık ve sevgiyle önderlerine bağlanan
gençlerden, 'kaptan' Jeff Bndges'a kadar
herkesın üstüne düşenı yaptığı 'Dostluk
Denizi'nın görsellıği \e teknık düzeyı de
oldukça görkemli. Ölü Ozanlar Derne-
ğı'nin bu suda. denızde geçen yenı ve et-
kileyicı versiyonunda. peş peşe gelen. yo-
ğun. sular seller gıbı duygu bombardıma-
nının altmda kaldık özetle.
Kedilerle köpekler arasında
CÖZİer ve SÖZler / The Truth About Cats And Dogs /
Yönetmen. Michael Lehmann / Senaryo: Audrey VVells /
Kamera: Robert Brinkmann / Müzik: Howard Shore /
Oyuncular: Uma Thurman, Janeane Garofalo, Ben Chaplin,
Jamie Fox, James McCaffrey, Richard Coca / 1996 ABD
(Özen Film) Beyoğlu Sinepop, Şişli Kent, Çemberlitaş Şafak,
Kadıköy Reks, Bakırköy Avşar, Galleria Prestige sinemalannda.
Sunduğu radyo programında. ona tele-
fonla baş\uran. kedı köpek \b. evcıl hay-
van besleyenlenn sorunlarına. anında ça-
re bulup öğütleyen cev aplar \ eren. esmer.
oldukça kısa boylu ve tombık vctenner
Abby (Janeane Garofalo), etkılı sesıyie
işinde başanlı. esprilı, varlıklı. akıllı bır
genç kadın. Ama çirkinlik kompleksi ve
kendine duyduğu güvensizlik nedenıyle.
sonradan terk edilıp yıkıma uğramaktan-
sa erkeklerle ılışkı kurmamayı seçmış.
evinde keman çalma\ı ve sevgistnı lapa-
ÛI kedisine vermeyi yeğleyere'k. Günûn
birindeprogramınıarayan. çekimsırasın-
da patilenne paten taktığı bır köpekle ba-
şı beladakı fotoğrafçı Bnan'ın (BenChap-
Kn)derdine şıpşak deva bulunca, bundan
;ok etkilenen Brian'ın teşekkür etmek
• vin bastırmasıyla sözleşilen randevuya
gidecek cesareti gösteremeyen Abby. boy -
luboslu, çekici. sanşın komşusu Noelle'i
tanımlıyorkendi yenne VeBriantelefoıv
da hayran olduğu vetenner Abbv'yi mo-
del Noelle zannederek ıy ice futulunca. bı-
rinin aklı. ötekinın fizığı güzel. 2 dost ka-
dın da bir türlü gerçeğı Brıan'a anlatma-
yı beceremeyince gıderek karmaşıklaşan
bir ılişki üçgeninın dolambaçlanna dalı-
yoruz. Edmund Rostand klasığı 'Cyrano
De Bergerac'tan yola çıkan eskı radyo
dıskjokeyı Audrey NVells'ın yazdığı. cıns-
ler hakkındaki gerçekler üstüne kurulu
senaryodan yönetmen Michael Leh-
mann'm çektıği "The Truth About Cats
And Dogs - Gözler ve Sözler", ahijilmış
dey işle se\ ımlı bir romantık komedi. Bey-
lik güzellık takıntısını sorgulayıp o ke-
mikleşmiş 'çirkin, seksi değildir' ya da
'güzel kadın, zekideğikuV zihniyetını ters-
yüz ederek ele alan bu şırın duygusal gül-
durünüıi', k'adın-erkek arasındakı ebedi
ılişki çeşitlemelerine esprili, çağdaş bir
bakış getınrken, dış görünüşünden hoşnut
olmayan Abby ıleaklı bırazkıt Noelle'in
bırbırlerını bütünleyen ve daha önce fark
etmedıklen yanlannı açığa çıkaran arka-
daşlığını da. oldukça eğlenceli ve neşeli
bır biçımde hıkâye ettıği söylenebilir ra-
hatlıkla Sonunda'tanıdikçagüzeUeşipde-
rinleşen dış görünüşten' çok. zekâ \ e kül-
turle de^teklı ıç güzelliğın önemli olduğu-
na lafı getıren "*Gözler ve SözJer"!. akıcı
dıyaloglan. mızahla duygusal dozu har-
manlayan gevşek ve tıkırında anlatımı.
paten yapan köpek. kaplumbağa tedavisi
ya da 7 saatlik telefonda seks sahnesı gi-
bi gırgır bölümlerı \e 3 ba^rol oyuncusu,
şenlikli ve çekici kılıyor alabildiğine.
Ozellikle menajer geçınen. belalı dos-
tunun (James McCaffrey) sürekli gagala-
dığı, Simone De Beauvoir'ın Jean-Paul
Sartre'a yazdığı mektuplardan pek bırşey
anlayamayan kültür düzeyındekı, ısmar-
ladığı yemeklen mecburen yıyemeyen,
delı dolu. boş ama çok hoş, gerçekten her
erkeğin aklını başından alacak cınsten
uzun. ince mevzun, sanşın model Noelle
rolündeki LmaThurman'ın hayli gözal-
dığı "GözlerveSözler''de. Hollywood'da
yeni bir Hughy Grant olarak lanse edilen
okullu, genç tngılız aktörü Ben Chap-
lin'le, Amerikan sinemasının yenı komık
kızlanndan sempatık Janeane Garofalo
da öne çıkıyorlar. "Heathers"la dikkati
çekmiş, ama pek arkasını getirememiş yö-
netmen Michael Lemann'ın bu kez ya-
pımcılannın (ve seyircının de tabii) yüzü-
nü güldüren, bu şinn mı şınn romantik
güldürüsü, kuşkusuz haftanın en sevimli
filmi. Özetle "Gözler ve Sözler"de güzel-
likle akıl yanşıyor ve finalde akıl kazanı-
yor, yani tipik Ho)lywood usulü bır mut-
lu son! (Yerse tabii. Gerçektekim Uma'ya
Janeane'i tercih eder kı°)
Vampir Deneuve'le Sarandon'un erotizmiAçlık (The Hunger)
Yönetmen: Tony Scott /
Senaryo: Ivan Davis,
Michael Thomas /Kamera:
Stephen Goldblatt / Müzik:
Michael Rubini, Denny
Jaeger/ Oyuncular:
Catherine Deneuve, Susan
Saradon, Oavid Bovvte, Clrff
De Young, Dan Hedaya,
BethEhlers/1993 ABD,
Beyoğlu Fcaş, Etiler Merkez,
AltunizadeCapitol, Kadıköy
Bahariye snemalannda.
1980"lı y Uann baştndaki ilik-
lerimize ışleyen o vıdeo furyasın-
dan hayal neyal hatırladıöımız
modern vampir masalı "The
Hunger". y 11ar sonra sinemalar-
da. Halen "Fanatik"i aösterilen.
"TopGun* "YddınmGünkri",
"Denizde İsyan" ya da Quentin
Tarantino 'un senaryosundan
çekilmiş "(ılguı Romantik" gibi
yüksek büt.eli, gösterişli filmle-
rivle Hollvvood'da dikiş tuttur-
^. son 10yilinenbecenkli.be-
zirgân lngiliz sinemacılardan
Tom Scott'ın ilk yönetmenlik de-
nemesi olan. 1983 yapımı "The
Hunger - Açhk". çağdaş Ameri-
kan korku edebiyatının "The
>\btfen - Kurüar". "Black Magic
- Kara Büvii" gibi romanlanyla
tanınan yazarlarından VVTıitney
Strieber"ın. vampincilık) kültü-
rünü çağdaş bir yaklaşımla ele
alan "TheHunger" adlı romanın-
dan perdeye uyarlanmış.
Aslında yıllarca 'kan emici-
ler'in var olmadığına inanmak is-
temiş yazar Stneber"ın, vampir
mitolojisini ıcığını cıcığını araş-
tırarak yazdığı romanından uyar-
lanan "Açlık", 1980"in New Yor-
k'unda geçiyor. Manhattan'da an-
tikalarla döşeli bir saray yavru-
sunda. haftalık besinlerıne ve uy-
kulanna dikkat ederek (!) yaşı-
yor. eski Mısır'dan beri varlığını
sürdüren kahramanımız Miri-
am'la (kuşkusuz perdede izledıği-
mız vampirlerin en güzellerinden.
soğuk. kurumlu ve enşılmez
Fransız dılberi Catherine Dene-
uve), 300 yıllık sevgilisi John
(19^6'da sinemaya Nicolas Ro-
eg'ün "DünyayaDüşen Adam~ıy-
la. unutulmaz bıruzaylı ziyaretçı
rolüy le düşen. "Furyo". "Absolu-
te Beginners" ve "Basquiat" gıbı
fılmlerıyle de anımsadığımız.
çeyrek yiızyıllıkpop müzik ılahı.
androjenımsı David Bovvie) Hızla
yaşlanma belırtilen gösteren
John. insanoğlunun 'biyolojiksa-
atini yavaşlatma' ve yaşlanmayı
engelleme üstüne bilimsel deney-
ler y apan doktor Sarah Roberts'ın
(Deneuve'le aşık atabıldiğinı ör-
nekleyen. çağımızın Bette Davis
gözlerine v e bakışlanna sahip Su-
san Sarandon) kliniğine başvu-
ruyor. Ama heyhat! Yaşlanıp en-
yen JohnUan arta kalanlan tavan
arasmdaki eskı sevgıli koleksiyo-
nuna taşıyan. yıne yalnızlıktan
mustarıp Miriam John'u başın-
dan savdığı ıçın özür dilemek
üzere kapısını çalan Sarah'ı, sev-
gılisıyle birlıkte ölümsüzlük de
vereceğı. yenı âşığı olarak seçe-
cek \e Sarah artık 'açhk'ını gi-
dermek içın Minam'a gereksıne-
cektır... Günümüzdeki gibi büyük
Hollyvvood stüdyolarına teslim
olmadığı gençlik döneminden ge-
len bu ilk filminde. Rıdley'ın kar-
deşi Tony Scott'un derdı. fantas-
tik edebivatın \e korku sineması-
Spagetti western tarzı gangster aksiyonu
Son Adim (Last Man
Standıncı Yönetmen:
VValter Hll / Senaryo.
V/.HİII, Fyuzo Kikushima
v e AkiraKurosavva'nın
öyküsürden / Kamera:
Lloyd Aıern / Müzik: Ry
Cooder Oyuncular:
Bruce Villis, Christopher
Walken Alexandra
Povvers William
Sandenon, Karina
Lombad, David Patrick
Kelly, Buce Oern, Ned
Eisenbeg/1996 ABD
<Umut &nat-UIP) Ortaköy
Ferıye. Eiler Akmerkez,
Beyoğlı^tlas. Osmanbey
Gazı. Tevikıye AFM,
Altunızae Capitol,
Bakırkö Carousel,
Kadıkö\V1oda
sınemaj-ında.
Içki yasağırun sürdüğü 193O'lu
yıllann başmda. Teksas'm batısın-
daki kuş uçmaz kenan geçmez,
Jericho denilen bir sınır kasabası-
na gelerek. bölgeyi parselleyip ıç-
ki kaçakçılığıyla ugraşmaktaki
ltalyan ve Irlandalılardan oluşan
gangster çeteleri arasında ıkili oy-
nayarak feci day aklar y iyen v e so-
nunda ne yapıp edip iki çetey ı bır-
binne kırdıran. (buarada gangster-
lerce kapatılmış iki güzel kadını
dakurtaran). sadece cebmı doldur-
ma kaygısı güden. rezıl. bıtırim.
alaycı. silahına çabuk. tipik bır
'yalnız kovboy' kahramanın özel-
liklerini taşıyan, çıfte tabancalı,
usta bır kırahk katihn (Bruce Wıl-
lis), çok kanlı v e hareketlı öyküsü.
Senaristhkten 19^5'te'Hard Tı-
mes'la geçtığı yönetmenlıgını.
1977'de polisiye türüne saygı nite-
liğındeki 'Sürücü'yle sürdürüp
nispeten ilginç sayılabilecek "Stre-
ets of Fire'.The Long Rı-
ders','Southern Comfort' hatta
'Extreme Prejudice' gıbı sert. ak-
siyon-macera çeşitlemelenyle siv -
nlen, ama son dönemde hayal kı-
nklığı yaratan fılmler ımzalayan.
Hollyvvood'un bir zamanlar fazla
pohpohlanmış isimlerınden \Val-
ter Hill'ın son esen 'Last Man
Standing-Son Adam', Amenkan
sinemasının geleneksel ıkı baba
türünü. vvestern'le kara film'i har-
manlayan, kan ve şiddetten geçil-
meyen, sıkı bir actıon denemesi.
Kurosavva ustanın, Toshiro Mifu-
ne'nin başrolde döktürdüğü. ünlü
'Yojimbo' klasiğmı, 1960'lardakı
spagetti-vvestern furyasinın, Clint
Eastvvood'u da zirveye çıkaran. en
oturaklı filmlennden "Bır -\vuç
Dolar'a uyarlayan Sergio Le-
one'den 30 yıl kadar sonra, aynı
konuyu bu kez Teksas'a, 193l'ın
toz toprağa bulanmış. cenaze lev a-
zımatçısının bile terketmeye ha-
zırlandığı. küçük. ıssız, döküntü
bır çöl kasabasına taşıyarak ele
alan »enarist-yönetmen VValter
Hill'ın. yer yer türün tutkunlarını
tatmın edebilecek cınsten, hatırı
sayılır bır şıddet. kan. ölüm. aksı-
yon ve serüven kokteylıne donü-
şen bu son filmi, bildık klişelen
bır kez daha sarıp sarmalayarak.
becerıyle. Red Kit'vari yaklaşım
v e kankatürümsü tiplemelerle ko-
tanlmış, aşırı soslu. bol şamatalı.
sürükleyıcı, gırgırla karışık bır
gangster-vvesternı olarak kolayca
tüketılı\erıyor 1(X) dakıkada. Ka-
fası y an yarıya traşlı, y üzü tra^sız.
yıne üstü başı »alkım saçak. salla
patı. sureklı müstehzi. nıırıl nıınl.
ağzını büze büze konuşarak acay ıp
rol kesen Bruce VVıllıs'le. Irlanda-
lı çetenin vaktiylebabasını kesmiş
tetıkçisini oynayan. yıllann Chris-
topher \Valken'ının başını çektiğı
oyuncu kadrosunda boy gösteren,
iki çeteden de haraç alan, uyanık
kasaba şerifi rolündeki eski top-
rak Bruce Dern, öykünün iki dil-
bennı canlandıran melez güzelı
Karina Lombard'la Alexandra
Povvers ve hafif kafadan çatlak. de-
lı muamelesi yapılan barcıyı oy-
nayan VVilliam Sanderson gibi
oyuncuları. her zamanki gibi iç
burkucu gitar tınılarına dayanan,
Cajun kökenlı. etkıleyici Ry Co-
odermüzığıyle ve »ürükleyici ac-
tıon temposuyla çekici kılınmış
"Son Adam", son tahlilde VValter
Hill'ın fılmografİMnde çok onem-
İ! birçalışmaaddedılmesede, me-
raklısının kuşkusuz ılgısız kala-
mayacağı. ıronik bir kan, şiddet,
serüven curcunası.
nın bildık temalanna dayanan, ır-
kiltıci bır 'gore'filmınden çok, tiil
perdelenn salındığı, yakın pian.
dumanlı. düşsel görüntülerin ve
kan rengi bir estetizm çabasının
ağır bastığı. pen masalı gibi bir
vampir öyküsü anlatmak besbel-
li. Vampir mitolojisiyle rituelleri-
ne omuz silkılecek fantastik ko-
nusu ve ağır. kasvetli havası bir
yana. "Açlık"ın görsel bakımdan
etkıleyicilığıne kayıtsız kalmak
olası değıl. 1980'lerde klıp \e
reklam filminden yetişen Alan
Parker, Adrien Lvne vb. gibi İn-
gılız yönetmenlere katabıleceği-
miz Tony Scott'un biçimcıliğı
had safhada. baştan sona. Step-
hen Goldblatt'ın yer yer ışık-renk
cümbüşüne dönüşen görüntüle-
nnden müziğine. dekor-mekân
tasanmından özel efektlerine ka-
dar haylı özenılmiş. ustalıklı bir
gorsel düzeyde seyreden "Açlık".
sonuçta kozmetik reklamıyla
rock klibı arasında gidip geliyor
bıtevıye. Açık seçik anlaşılırlığın
(zaten) beklenmedıği türün bildık
kalıplannı yenileyen bu cilalı
\ampir fantezısınde. soğuk ama
etkileyıcı birbiçım veestetik kay-
gısı belırgin özetle. Öncelikle 3
başrol oyuncusuyla. ozellikle de
en parlak dönemindekı Catherine
Deneuve'üyle göz kamaştıran,
Deneuve'ün David Bovvie'yle
'punkv' bır çift. Susan Saran-
don'la da çekici bır ikili oluşturdu-
ğu. Tony Scott'un ilk filmi "Aç-
lık", korku ve fantastik türününü
meraklısına ilginç gelebılecek. şık
v e erotık bir modern v ampır öykü-
sü sayılabilir. 13 yıl öncesinde De-
neuve'le Sarandon arasındakı,
malum lezbıyenlik etiketiyle ığ-
nelenmiş sevişme sahnesı ya da
David Bovvie'nin. klinikte doktor
muayenesini beklerken birden ola-
ğanüstü yaşlanıverdiği sekans gi-
bi, antolojilere girecek cinsten,
çoktan klasikleşmiş bölümlere
dikkat. Merakhsınanot:Giovanni
Scognamilko'nun bütün korku ve
fantastik tutkunları içın gerçek bir
kaynak kıtap nitelıgındeki yenı
eseri "Korkunun SanaUan" (Kor-
ku ve Sanat) çıktı.
KEDİ GOZU
VECDİ SAYAR
Utanç ve Gurur
Geçenlerde Fransa'nın önde gelen gazetelerin-
den birinde, "Liberation"da şöyle bir manşet var-
dı: "Mafyanın sarstığı devlet. "Susurluk olayı ıle
gündeme gelen karanlık ilişkıler, ayrıntılı bir biçim-
de anlatılıyordu.
Kürt sorunundan, insan hakları ihlallerıne kadar
çeşitli nedenlerle sık sık dış basında -pek övücü
olmayan ıfadelerle- anıimayı kanıksamış olmalan-
na karşın bu yazı bır kez daha sarstı, Avrupa'dakı
Türkiye kökenli kedileri. Gazetelen okuyan arka-
daşlarının sorulan karşısında iyice bunaldılar Utan-
dılar.
Dış basında çıkan yazılar, genellıkle bırbırine ben-
ziyor, ülkelerinın dünya kamuoyu nezdindekı ıtıba-
rı sıfırın altında seyredtyordu. 1997'ye gırerken Ce-
zayir'den. Çin'e, dünyanm çeşitli ülkelerındehapıs-
te bulunan 167 gazetecıden 83'ünun Turkıye'de
bulunduğunu yazıyordu gazeteler.
Dostlan durmadan sıkıştırıyordu onları. "Onat
Kutlar'/n katıllerı bulundu mu? Metin Göktepe
öldürûleli bır yıl oluyor. Katıllerı mahkûm edıldı mı"
sorulan karşısında söyleyecek scz bulamadılar.
Utançlarından saklanacak yer aradılar.
"Sizde şereflı katıller varmış, ülkesı için çalışan"
diyenlere yanıt vermekte zorlandılar. Olur mu öyle
şey, diyebildiler... Gertrude Stein'ın "Bır gul bir
güldür" sözleri akıllarına geldı. Steın. anlamını yi-
tiren sözcüklenn anlamını vurgulamak ıstiyordu
besbelh. Onun sözlerıni değıştırerek mırıldandılar:
Bir katil bir katildır bir katıldir.
Ikibin yılına üç kala. Türkiye Cumhuriyetı'nın bır
köyünde, televizyon seyretmenın günah olup ol-
madığı konusunda çıkan sılahlı çatışmalarda 19
kışinın öldüğünu okudular sonra bir yabancı der-
gide. Nasıl olur, nasıl olur dıye sordular bırbırleri-
ne. Utançtan yerın dibıne geçtıler.
Türk televızyonlarındakı haber bültenlerı de ya-
bancı yayın organlarından farksızdı. Sarıklı. kara
cüppeli mollaların tehditlerini izlerken tuylerı dıken
diken oldu. "Rating" kavgası ekranları iyıden lyiye
karartmış, haber bültenlerı şerıatçıların propagan-
da kürsüsüne dönüşmüştü. Bu utancı kımlere
borçlu olduklarını düşundüler.
• • •
Neyse ki ımdatlarına kültur sayfaları yetıştı. 1996
yılında Fransız basınında çıkan yazılar arasında
olumlu ıçenk taşıyanlann hemen hepsi de sanat-
çılarımızın başarısından söz ediyordu.
Örneğın, Orhan Pamuk ustune çok guzel yazı-
lar yayımlandı Fransa'nın önde gelen yayın organ-
larında. Yeni yayımlanan "Beyaz Kale" nedeni ile
"Le Nouvel Observateur"üe ve başka yayın or-
ganlarında yayımlanan yazılarda "ülkestnın çok
yönlülüğunü" ve "melez" yapısını yansıtan bir ya-
zar olarak tanımlandı Hatta. yılın en önemli ro-
mancılan arasında anıldı. Nedim Gürsel de "Fa-
tih'ın Romanı" ile Fransa'daki ününu pekıştıren bir
başka yazarımız oldu.
Ressam Nil Yalter'ın elektronık ortamla plastik
sanatlan buluşturan özgün çalışmaları övgulere
boğuldu. Yeni teknolojilerden yararlanarak kendı-
ni ıfade eden sanatçıların ürünlerı arasında en faz-
la yeri Yalter'in çalışmasına vermıştı "Le Monde".
Tiyatro yönetmenımiz Mehmet Ulusoy ve "Sim-
yac/"oyununda başrolü ustlenen Genco ErkaPın
Doğu ve Batı kültürlerını buluşturan çalışmaları,
klasık müzik alanında Fazıl Say'ın Fransız basının-
da büyük övgülerle sözü edilen konserlerı de gu-
rur kaynaklarımız arasında idi. Geleneksel müziğın
ustası Kudsi Ergüner de Yunus'u yorumladığı son
CD'si ile "yılın en iyi müzikleri" lıstesinde yer ala-
rak başarılarına bir yenisını eklıyordu.
Çizgileri sık sık "Le Monde Dıplomatıque"\n ka-
pak sayfasında yer alan Selçuk Demirel de Nan-
terre'de bugün açtığı sergisı ile Fransa'daki Türki-
ye imajına yeni bir katkı getirıyordu. (Selçuk'un ke-
dileri onunla ne kadar övünseler azdır).
işte yalnızca bırkaç ısmin yan yana gelmesı ıle
oluşan (diğerleri kusurumu bağışlasın, hepsinı sı-
ralamaya kalksam, gene bırilerini unuturum) bir gu-
rur tablosu. Bır avuç sanatçının ülkesi için ne den-
li önemli bir tanıtım olanağı yaratabıleceğinin bun-
dan güzel kanıtı olur mu?
Ülkemizdeki bazı güçlerin yarattığı utanç bulut-
lannı dağıtabılecek tek. gucün sanatçının gücü ol-
duğunu ne zaman anlayacak bazı yetkılıler?
Bize utanç nedenlerimızı unutturan. ülkemızin
aydınlık yüzünü dünyaya tanıtanlarla ne kadar gu-
rur duysak azdır.
YENİ BAŞLAYAMAR
ANTOMA'MN YAZGISI
Bırçok eleştırmen tarafından 1996'nın en ıy ı filmi olarak
nitelendirilen ve 1995'in en ıyi yabancı film Oscar'ı
sahibi "Antonia'nın Yazgısı". Hollanda'nın küçük bır taşra
kasabasında yaşayan bırailenın ya^amından 50 yıllık bır
kesiti konu aîıyor. Toronto Film Festivaü'nde En lyı
Film. Hollanda Sinema Ödüllen yan^masında En lyı
Kadın Oyuncu ve En İyi Yönetmen. Hamptons
Uluslararası Film Festıvalı'nde En lyı \'önetmen.
Chicago Uluslararası Film Festıvalı'nde En lyı Senaryo.
Cenevre Uluslararası Film Festivalf nde ıse Jürı Ozel
Ödülü kazandı. Hollandalı feminıs' yönetmen Manleen
Gorris tarafından yazılan \e yönetilen bu bol ödüllu
filmın başrolleri Willeke V'an Ammelrov, Els Dottermans
ve Jan Decleir gibi Hollanda'nın güçlü oyuncuları
arasında paylaşılmış.
DEHŞET SINIR1
Nevv York'un en kalabalık hastanelennden bınndc evsız
bir adamın gızemli bir şekilde ve çok ganp semptomlar
yüzünden olmesi hıç kimsenin dıkkatını çekmcz.
Yalnızca bir kişi. Dr. Guy Luthan (Hugh Grant) bu ilginç
ölümlerden s,üphelenmiştır. Araştırmalannı
derinleştirdikçe bu ilginç ölümlenn arkasındakı kı^ının
gerçek bir profesyonel olduğunu ortaya çıkanr. 'Dehşet
Sının'. Hugh Grant ve Elizabeth Hur'lev'ın bırlıkte C a^tle
Rock'a bağlı olarak kurduklan Sımıan film şırketının
çektiği ilk film. Grant'ın yanı sıra Gene Hacknıan \e
Sarah Jessica Parker'ın yeraldığı fılmı Michael Apted
yönetiyor.
STEAL BIG STEAL LITTLE
Oscarödüllü 'Kaçak' filmınin yönetmenı Andrevv Davis
başta olmak üzere Oscar adayları Andv Garcia. Man
Arkin vc Rachel Ticotin. Joe Pantolaiano. Holland Tavlor
ve Emmy ödüllü David Stiers fılmde bır araya geliyor
Bir zamanlar, Santa Barbara eteklennde yaşayan. ama
birbırlerine tamı tamına zıt ıki kardeşin öyküsunu
anlatıyor "Steal BigSteal Little'. Filmın müzıklenni
ıçeren albüm ıse oyuncu Andy Garcıa'nın sanatçı
kişilığinın bambaşka bır yönünu ortaya koyuyor. Latın
müzığınden seçmelerden oluşan fılmin .soundtrack
albümünde Garcia'nın ımzasinı taşıyan üç parça var.