Catalog

SAYFA CUMHURİYET 30 EYLÜL 1996 PAZARTESİ 8 EKONOMI Borsa Analizi BK? ntm mı PIU 1995 1M WJMC B.JB FfMM FIOM BMIW i BH1 11MK HTİ 1M 1» VJK B « FIB* fltUI BUM Aracı Kurumlar OrtaJana Bankalar Akbank Ajtemat *ban* Ornırcank Dıştank Esteık rınanscank Garartı Bankası T Kalknna Bankası TlsBark B TlşBank C 'ekstılbam TSKB Tufjnban» Vap Krec B Ortaıama Cam ve Cam Aiadot Carr Denız» Ca-n zocarr Trakva Cam Cr"ala^a Boya Sanayii ÇBS Bo,a Marsnall Yasaş Ortalama 9200 1"30 2 950 1525 lü'O 1550 4 05J 5400 4-500 10T 5C '600 1973 910 2 200 ' oz ' 3Ö 3 20 z 9- '39 0 91 086 384 2 26 3"3 2 13 1 C3 123 069 12' 194 h - 5:5 1 26 299 356 253 946 2 58 8 0" 34 66 31 14 308 3C6 „ 3: 3 49 350 699 3 3" 3 3" 5"1 2 25 199 156 1(34 138 516 20 49 5 9- 2 33 2"9 2 61 345 4'3 Urünleri Sanayii 3-50 3 653 5'30 5 30C 2 150 67 X 6-00 262 230 2 0' 334 3'4 1 2 ' 195 1 "4 1 '6 '9 8" "65 1' 61 104- c -82 14'3 33 2" •- 14 4 ' t 12 3- 9 3^ '3fi0 •153 8 69 5 51 4 48 = 45 11 a 11183 500 65 4-7 93 530 08 59162 "2-69 580 09 644 46 78 66 "86-6 698 49 UJ-36 147-24 642 0" 669 54 '45 40 135 66 14619 60 64 ""38 3"6 53 75 65 138 35 14=93 Holding Alarko icöırg DoganHod Eczacteş va- Enka HD dıng Mas Holding Koç Hold«ıg Koc Yaîınm Medva Hoı Net Hoking Transty* Hold JŞ<şe Cam Ota.ana 12 253 2E5C -10C 25 5CO 1'-5u 13500 13 500 1 0 " 2 225 33C 5oûO 6 24 ' 34 190 14 47 621 '05 6 32 3"C 3 43 0 82 5 61 4.3 30 51 108 0J 2142 6122 46 91 3646 4129 8 35 13 18 4052 36 69 23 32 622 B39 4045 T63 20 79 19'B 9 26 436 12-e 16 21 16 "3 1710 61 37 105 46 5C 543 94 1825 26 46 53 52 •81 29-3 25 9C 56 25 Demir, Çelik, Metal Ana Sanayii Bjrje'k Çel* 'raıat Çemtaş Doktaş E-egkDÇ iz-nırDÇ Metaş CMalama 3-53 23 00O 5 3OC 9 3K BO0 13C 198 •62 2'1 13a 136C 604 8 "9 -0" "o3 103 3. 638 5"86 4 24 S4î "0 24 1'664 3 65 12'94 ı99 12 74 24315 6613 25 36 66 98 13 0J " 5 1 0 Basım Yayın Sanayü Bugun 'avınci'k ÇBS Pniaş Dtrm Ofset Intermetfya Vayıncıfk Mıllrçet Gaz Sabah Yavn:ıiık 13.33 "130 6 80C 3oO0 3000 12'5 13-5 183 •62 2 39 101 '88 083 C5" 3 9C 18 91 10 36 25 69 = 46 6162 16 81 584 '58 27 9 6 01 2 69 j 10 4 ' ' 2 92 3 30 226 53 14148 14'64 trr 3665 18026 6036 11023 Biracıl* Ar.ado"j Bıraclık Ege Bırac'l* Ercıvas B r a d * Guoev Bıracıfık T Tu&cg Ortaıara 3 40G 19" '6 24 i 09 4" '8 2T 000 ?-0 34 9" 34 64 65 05 4-000 564 1945 9 i 5 11503 16250 538 1304 12 "5 1'7 89 54 OOO 2 89 17'39 '01'5 158 6' 5 6' 25 DO 14 8C 10331 Biiyük Mağazalar 21 j G<ma Mıgras Tartsaş Ortatena j -30 8 05 12 500 1067 80 000 19'3 60 33 13.5C "39 35 16 1=88 -2 48 14 25 463 93 69 65 " 9 2- 38 "0 286 38 '946 53016 13 39 37" 35 Metal Eşya, Makine ve Gereç Sanayii Alartc Saraıı '2 5UC : '9 8 38 "16 'C" 10 MakncTakırr 1400 119 22 99 640 12883 'ezsar 13-50 6.26 2414 1403 14692 Dfak-na 2 93 10 36 " 7 116 35 Mobilya Gertaş Ortaiarra veE 3 föşemeSa 4 33L ..S^ 13.3- fct>: 41C nayii 8 . t _- -2 1:33 3-9 16 3' o9€ 43 o3 209 94 134 36 Çimento Sanayii Adana Ç A AdanaÇ B AdanaÇ C Afyofl Ç Akçmentc Aslar Çınen'o Batıçım Btırsa Çımento Bokj Çmento ÇanaKkaleÇ Çmentaş Çımsa Goltaş Konya Çın ManJn Çıır NıgdeÇım UnyeÇji' Oiaiana 4 8S3 3 350 1000 142 500 7100 1' 000 8 500 '1250 2 550 9300 14000 7 500 2150C 12 300 3 750 3-50 2 8OC 436 C"4 0 91 2322 309 8 61 268 3 55 -62 3İ6 2 78 3 2 7 330 4 24 2 50 2 59 1 " 1 2 "Q "64 '64j 50 09 150 22 11 14 tC 13 11 44 54135 1034 15-1 10 5- 42 03 585 1j-3 " 3 J 1c 2^ 5 6a 3 54 1191 900 595 ""1 "22 2186 "38 26 63 809 15 C2 5 26 'T Qî 65'3 65 "3 65 59 420 "8 3194 102"18 30 80 52 92 35 33 "248 10153 83W 6-55 52 69 84 53 51 12 33 5" '*29 Hava Taşımacılığı ve Yan Hizmeder THY USAŞ Perakende EGSDJ'UM Mdpa Sabatı Pazartama Tofaş Oto Te Otalama 263OC ' 4 2 - 0 C 12 88 "C .5. " 8 26 " *3 " ^ 3 4 38 -ue ı/e Toptan Tıcaret "luv 1425 1375 7 500 Dokuma Sanayii Akal TekstJ Akjn Tekstrt Aksa Aksu tplık Altmyıldız Brtk Mensucat Scssa Edıp >p* 3ecfe pi* Karsı, T«stıl Komteks Koytaş Luks Kadıfc Nefgıs Holding OanTekstl Polyler Soksa- Sokıas Sbnmez f Sonnez Pamukju scaş Tumteks Ukı Kofifeks^or Yunsa Onatara 63Ö0 9600 19500 4900 11250 3150 '500 7600 14 500 "300 38 00C 8500 5800 3400 3000 1900 2 "00 400C 9 2uC 4 00C 1825 2C25 20-53 3000 t *1 063 098 969 '53 180 282 6 6" 150 2 T 2 61 2 20 175 109 2 21 1-7 340 3 59 129 C50 0 75 498 • 16 34" OB' 0": 1 ' 9 3 2 212 2"1 U 2 4 656 "B2 "2 85 11 ->S 1 1 3 8 16 86 22 9C 903 1290 8"2 980 698 7 57 "45 1812 383' •595 0 32 " - 4 8 5" 536 o"8 4 43 B3' 16 53 15 40 13 69 Lastik ÜrünleN Sanayii 3rsa JOOd v t3f Onalarna Enerji Atttaş Elektr* ÇutaırDva Etektnk Kepez EieHr k Ortalama .9 5K 53 000 "0 0O0 '3 300 4 0 5 85 4 68 843 "'9 62" " 9~ 1394 1 i T- 15-3 14 25 65 31 16'4 28 35 3 6" 3 24 528 '"68 4 "9 "34 12 7' 4 38 5 "2 511 594 836 '68 684 '57 514 "94 398 1426 8 62 485 24 53 '31 5 61 812 D " 7 54 313 " 6" 5 95 -C4 5 42 617 4 5" 5 68 103 39 •44 ; t 3292 55 191 18 2984 440941 9'C'2 90 08 59 77 46 79 45 90 13-35 90 85 123 68 100 5' 54 25 68 63 212 92 3C139 •03 59 413 7 8 24 29 29177 232 28 120 6' 38 32 2" 21 295 91 232 1! 6513 10913 112 41 4" 90 '66 92 " 5k 365 59 283 "9 26"27 3593" Seramik Ege;*' Eyap Gorbor Işıl Kutafya Por uşak Ser OralaTc ve Porselen Sanayii . » ı ' '2 24 '016 3 9OC 2 02 1112 -66 24 000 1021 47 59 "5 38 2 425 1 3 ' 15 59 2139 -3OC 2 53 1- 23 "43'8 B9 V 4 5 3 9" 84 63 90 CO 326 34 74'2 38 34 3t5o DayamMı Tuketim ArüeT Arçel* Enisan Beşrtdız En<san °asÇel* =eo Pra 1 !* n aKsE.aı lestel Cta-ara £ J L C S60C 13 75C '900 8'00 3-İ5O0 15-50 Makemeten 4 35 4 13 4 82 149 633 2 23 18 50 5-3 2 '5 2'53 2'89 r-o 133 32 32"5 931 1-1 3- 809 28 09 968 122": 1432' 2019^= 81-29 363 36 283 42 42214 :i2 8i Tupizm Ces/ltn unjs Marmars AJt Marr Mar Me' ~jrzn Pcî'r^cnf ' j r Ortaam» Bektrik Sanayii AbaraEe» Asetsan Bekctekrık Netaş "eMaş -Serans Dr^lama r"o0 3250 4"0C 23JOC 4 ^t^ Makineleri 2 550 3 950 5 900 24 250 5-OC 24 2^C J '2 ;C6 2 2' 4 39 r fl4 . 3 : ve 2 28 ' 11 263 443 2 49 T 9 " 1o 1S3 32 56'9 26-3 H0S c 3 49 3- "58 4 - - Aygıtları •984 11 '6 911 13 32 44 25 1 46 Bo3 28 43 306 "48 "39 1106 -05 "136 >)9v 13160 333-; 41 . ' •80 23 I 9 53 '4413 155 4; 6919 10199 '25 52 11325 ûdajçki Kem Gıda <erevıtaş Kofifn.1 3Ka Maret Mertıo 3ıda PmarSu PrarSut PrerUp 'at ^ons^ e TukaşKo'-se'.e Ortalama Zî 3UI 2 025 3000 56 000 4 300 "500 8 600 5a00 -9O0 1 B50 2"50 3 450 ssao 13 000 2 900 "C8 '0 69 12" 8 80 190 '2 26 4 24 24 18 2 32 346 "98 •E72 152 1036 2 "7 1"43 2 36 134 13C 2 ^fi 282 469 238 9 20 14'6 32 38 1348 954 500 1-03 16* r '2- 25812 13 81 240 -3 1105 22950 '15 220 49 40 33 3444 83 95 5134 2-6" 884 1066 -25 13=4 71B 9 49 146 42 622 5915 2' 84 103 85 5141 12-53 13 84 138 23 9"03 22110 Otomotiv Ortaş Cçgan £96 Enaustn İMP Kordsa MjtluAku Otokar Otosar Parsan ~o*aşT CioFaö Transturk c rer Ofalama veYan 3 350 44O0 11250 29 000 4 750 6800 26 5OC 9 30C 3 200 10'500 Sanayii 204 2 52 2"4 304 2 8" '85 4 39 191 0 92 6 07 212 880 694 693 979 1015 612 13 42 14-2 596 5211 9 42 Plastik Urünleri Sanayii =3rfja» EgeProfil Pmaş Baks Etettronık Drtalaıpa B u . 20 000 16 "5C 22 250 Yapı Malzemeler Boro.a »apı Dogusar HanMar *jgla Inttma T Dem r Do*um OriaUm,; Petrol ve A.gaz °=r«r ? e^c Cfisı Tureas Tgpfaş Ortaıana 6 öC'u S O D O O 1 6 - 5 3 2 65D 4 2"C Petrol 1, uoo 4C500 2-0O0 5900 ^5 000 j ji 2 97 3 74 144 2 03 4 56 '19" 446 2 26 2İ4 31o 9"C 1102 3022 648 895 1"30 2406" 14 39 2 0 " 1694 21 '5 4 - h 5 6" 4 49 4 69 631 3 61 5 05 13 05 313 30 49 4 54 332 454 •6 55 3 2C 4 02 13 33 1'35 15 39 16 56 1966 35 62 "68 5920 8'97 96 3' 209 51 "8 34 '1363 6" 29 85 84 "39 80 ts6 16''3 33158 18020 19612 552 78 68 "4 59 32 98 95 150 91 '4132 Urünleri Sanayii 4 70 10 42 " 4 1 *8 363 3 b" Leasing&Factoring Ak*< c rar Facto Fnans Fınara Leasıng Ihlas F«ıans ttaısat Leasıng Ozfrıans Fact Rant Leasıng Vakıf Leascıg Yap' Kred Leai Ortalama . 14000 2600 53O0 2 800 1425 6 500 3'00 3<5<J 1 o2 6 31 393 4 32 1iı4 135 3 22 6 40 2 41 213 2CS2 5 35 16 89 116- 12 38 5 23 145 76 5 42 35 54 734 645 863 2132 10 71 14 20 42 38 834 3 "8 30 39 348 1051 2 52 8 36 265 3 03 410 320 610 4 54 92 3" 60 64 ••50 61 38 33 468 13 22=^9 6"3 69 1266 03 12916 1172 05 1428 6" 63 29 687 83 358 89 166060 "13 58 Sigorta Aögorta Anadoıu Sıgona Commercıal Uien Emek Sıgcrta Guieş Ejgorta Halk Sıgora Oraana 'öOOO 3 550 3600 650 4400 4400 Demir, Çelik Dışında Ana Sanayii Efûosan Fenış Alumınyum Sarkuvsan Ortalama t30C 4660 25 000 5 "30 1 7s 2 55 296 062 3 03 329 2 21 23 33 703 4 61 436 6 23 319 924 Metal 2 62 2 45 0 51 2 14 - 81 5 31 919 2190 "31 - "3 6J5 3 26 2 "6 1626 2 81 3-9 4 "8 4 39 694 1608 396 4 BO 56 56 260T 21139 130 04 25955 413 52 1"5 63 •62 43 "4 55 "3 48 39 34 84 53 Gübre Tarım İlaçları Sanayii Bagfaş Ege Gubre Gubre -at Hektaş Ortalama İlaç Sanayii Cteva holdog Eczactas laı. Otaıana Yatınm rtferati* Drt AnantisYat Or Atlas Yatınm MlTöya İA Ct BtTieratıg rat Dr Demir Yai Ot E.rer Yatımv F nar-s v a*yım Df GcOal Yaîınm !s Yatınm Ort U fkmzta Ct Vakıf yatrer YKB v a-'n Dr OrtalöTa " " s C 4 850 6900 4 750 2000 J850 1325 333 1350 'C"3 "13 650 -0-0 8"0 1 35L 1 "0C 6"C 1350 9"3 19' 235 254 2 93 2 38 3 92 2 03 62 0 9' C4t CD6 296 C43 3s9 3 51 054 364 1C 0 50 C53 Cir L " •184 10 75 34 59 883 1283 1-"9 22 32 '5 88 4 32 •"»5 398 •86 160 164 3 62 6 5' 3 41 "9" j , t 5 4" 106' 2156 447 5 " 5 55 1349 3 38 146 131 123 486 1C1 ' 5" 18 0 8' 13- '30 I 3 - 123 C'6 1.6 103 22 45 20 164 68 84 5" •13SC 60 31 64"' 6312 1 »U C4" S85 C5' 3 "" 903 3 42 3 24 • 1 3 496 0 54 5 36 1 "2 2 sZ Kâğıt ve Kâğıt Urünleri Ç j r f a Kagıt j Kapiamm Kar^onsai Ka. C^muksa "re Kj»san Vıkma Kagi Drt3laiT-a 3 230 8 9OC 6 800 2100 900C 2 950 14000 36 • 92 1 73 133 134 3 28 1 S "89 431 5 42 32 38 2 33 6 53 32 93 294 96 5 91 29 62 3 42 6 54 35 35 3 10 30 41 2'06 60 83 2=18 330 H494 4 "o 4r 3 Diğer AdelKalerTOlk Esem Spor Enır ş rata» Crtaama 24 000 4100 5 700 16 "5C 23X0 264 254 252 4 61 3 25 1163 10 50 '92 15 85 2 3 " 350 1:99 ' 8 4 U3'3 15 87 51160 4 86 '52 96 341 '3060 "40 10899 6'6 13849 IMKfi Or 139-9 Bu sayfada yer alan tablolar. ESBANK Sermaye Piyasası Bölüm Başkanlığınca hazırlanmı$tır. Sermaye Piyasası Kurulu'nun yabancı yatırımcılara kimlik açıklama zorunluluğu getiren genelgesi sıkıntı yarattı Aracı kurumlar bölündü BARIŞ KARCIOĞLL Istanbul \lenkul Kı\metler Bor^a- sı'nda ı^lem vapan yabancı vatınmcı- lara kimlıklennı açıklama zorunluluğu getiren Sermave Pıvasası Kurulu(SPK) borsa aracı kurumlan arasında ıkılık yarattı \abancı vatırımcı portfbvu ge- nı^ aracı kıırumİar. SPK'nın \enı ge- nelgesını A\ rupa Bırlığı "ne uve uJkele- nn me\zuatı ıle çelişkı >aratacağı ıçın ele^tırırlerken. %abancı vatırımcılarla önemiı olçude ı^lem \apmayan aracı kurumlar. genelgeyı, bors,adakı yapay fıyatoluşumlannıengelleveceğıgerek- çesıvledesteklı\orlar SPK'nın boriadakıvabancı vatınm- cıların kımlıklennı oğrenme gırı^ımı İMKB de onemlı olçude üjlem hacmı- ne sahıp aracı kurumlan tedırgın ettı İV1KB Ba^kanı Tunca> Artun'un he- saplamaî.ına gore borsadakı hıs^e senet- lennm\uzde40'ı vabancılannelındebu- lunuvor Bu hı^se senetlennın lMKB"de- kı toplam hısse senetlerı ıçındekı yuz- desi ıse\uzde40cı\arında Garantı Ya- tınm Bankası, Fınansbank. Global Men- kul Değerler\e <\ta Menkul Değerler de vabancı vatınmcılarîa voğun ı^lem \apan aracı kurumlar olarak bılınıvor- lar Bu aracı kurumlar. a\nı zamanda I VlKB'dekı ışlem hacmınde onemlı ol- çude \ertutu\orlar SPK'nın son genelgesını değerlen- dıren Garantı Yatınm Bankasi Dış Pı- vasalar Vluduru Ece Demircioğlu, Is- \ ıçre Amenka \e Ingıltere'dekı serma- ve pıvasası me\zuatınagore. \atinmci- nın kımlığı gızlı tutulmaiina rağmen. SPK'nın. Turkıve'dekı aracı kurumu vatınmcının kımlığınden sorumlu tut- masinın çelışkılı olduğuna değındı "SPK bizi sorumlu tutarken, karşı tarafın kimliğini açıklaması >asak" dıveçelı^kıvıdıle getiren Demircioğlu genelgenın uvgulanabılırlıgını 'şüphe- li'olarak nıtelendırdı Yabancı \atınm- cılarla \oğun ı^lem \apan dığerbırara- cı kurum olan Global Menkul Değerler Ara>tırma \luduru \tilla Veşilda ıse. Ingıltere'dekı aracı kurumlardan genel- geve tepkı geldığını ^ovledı Atılla Ye- şılada Turkıve de ı^lem \apan \atinm- cıların kımlıklennı bıldırmedıklerı ge- rekçeii\le ı^lem vapmalarının va>ak- lanması halınde. Ingılız hukumetının de Turk aracılannın Ingıltere'de i!,lem vapmalarına 17ın \erme>eceğını ılen surdu SPK'vı. borsanın dığer uyelen- ne dani5.madan kararaldığı ıçın'eleştı- ren Ye^ılada. ^B me\zuatının yatı- nmcı kımlığının açıklanmasını zorun- lu tutmadığını sozlenne ekledı Kımı aracı kurumlar genelge> 1 eleş- tırırlerken. kımılen de genelgeyı borsa- da guven un^urunun tekrar kazanılma- sına vonelık bıradım olarak nıtelendır- dıler Ismının açıklanmasını ıstemeven bır borsa uzmanı, SPK'nın genelgesı- nın pıyasanın şeffaflaşması ıçın olum- lu bır adım olduğuna dıkkat çektı Ser- ma\e pıvasalan me\zuatının eksık ol- duğu ıçın borsada kuçuk vatınmcının kalmadığını vurgulavan borsa uzmanı. SPK genelgesının. borsada guven un- surunun tekrar kazanılma,ma vonelıkse- vındırıcı bır gelışme oldugunu \urgu- ladı Karon Menkul Değerler Borsa Lz- manı Bülent Yanaray ıse genelgenın borsadakı kara parav 1 engellemeve vo- nelık bır ıngulama oldugunu savundu Kımı vabancı spekulatorlerın bazı his- se senetlerınde yapay fıyat ayarlamala- rına neden olduğuna dıkkat çeken Ya- narav. bu turolaylann engellenmesı açı- sından genelgenın onemlı oldugunu ıfa- de ettı Birkaç Mİdır medrcsede ve dağlarda \aşavan Talebanlar şimdi iktidarda. DÜNYA EKONOMİSİNE BAKIŞ / ERCİN YILDIZOĞLL Taleban'ııı Islaıııi rejinıi U ç hafta once beklenmedık bır şekılde Celalabad'ı ele geçıren Taleban guçlen, ge- çen hafta nıhayet Kâbıl'ı de ele geçırdıler Rus ışgalınden bu ya- na, 17 yıldır savaştan kırılan Afganıs- tan'a Taleban'ın zaferı ne getırecek 1 ' Ancak bunun kadar onemlı daha başka sorular da var Bunların başın- da da 'Taleban kımdır?" sorusu ge- lıyor Ve buna cevap aramaya baş- ladığımızda da ortaya, daha karma- ştk ve ılgınç bır resım çıkmaya baş- lıyor Orneğın, nasıl oluyor da, daha bırbuçuk yıl oncesıne kadar medre- sedeyaşayan bırtakım "oğrencıler", Devlet Başkanı Burtıanettin, gerılla lıderı Hikmetyar ve nıhayet geçen- lerde bunlara katılan, Afganıstan'ın en guçlu feodal reısı Reşit Dostum'dan oluşan bır blokun. Afgan dırenışının kahramanlarından kumandan Ah- met Şah Mesut'un yonetımındekı askerı guçlerını (The Economist, 21/09/96) yenebılıyorlar^ Sonra, med- resede dın derslerı okutulur değıl mı'' Askerlık bılımı elektranık ve makine muhendıslığı değıl Medresede, jet uçağı tank. gudumlu roketatar, zırh- lı araç. top vb kullanmayı da ogret- mezler Ustelık, Kâbıl'ı alınca ortaya çıktığı gıbı. Taleban'ın uydu anten TV. radyo hatta sınema gıbı modern teknolojıyle de arası lyı değıl (Inter- natıonal Herald Trubune 28/9/96) Ama, nasıl olduysa, medreseden çık- tıktan sonra bır seneıçınde, Taleban guçlen, butun dığer feodal gerıîla guçlerını yenerek, hemen hıç bır dı- renışle karşılaşmadan şehırlerı ele geçırerek, kendını ulkedekı en onem- lı askerı, polıtık guç olarak kabul et- tırdı Soruların sonu gelmıyor! Taleban, Afganıstan'da saf koktencı bır şerı- at rejımı uygulayacağını açıkladı He- men kadınların çalışmasını yasakla- dı, kıyafet kuralları koydu, erkeklerın sakallannı kesmemesı gerektığını açıkladı ve el, kol kesmek gıbı ceza- landırma yontemlerını uygulayaca- ğını gosterdı CNN'ın bıldırdığıne go- re. Amerıkan yonetımı Afganıstan'a 1979 dan berı ılk defa dıplomatık mısyon gondermeye hazırlanıyor' Çunku ABD yonetımının ıçı rahat, ABD yonetımı "Taleban, yonetımı al- tında, Afganıstan'ın. Islamıkoktencı- lığınyenı bırkalesı olacağından kork- muyor Çunku Taleban, fran 'dan fark- lı bır dın anlayışına sahıp" (27/9/96) llgınçtır, ABD yonetımı nedense, ba- şından berı Taleban'a ılgı ve hayran- lıkla bakıyor Daha once bır kere ak- tarmıştım, 1995te VVallStreet Jour- nef'ın bır bayan muhabırının Tale- ban'ın yanında 3 hafta yaşadıktan sonra anlattıklarını Muhabır "Busı- yah kaftanlara bakıp da aldanmayı- nız Kaftanlann altında çok makul, pragmatık, ışyapılacak msanlar, tıca- rete uluslararası ılışkılere yatkın, fe- odal etkılerden kurtulmuş ınsanlar var" dıyordu Bu karmaşık resme, bır anlam kazandırmamıza yardımcı ol- ması açısından, ıstersenız bır de bol- genın bazı jeopolıtık ozellıklerıne ba- kalım Burası zengin bir bölge! Sovyet etkısı kırıldıktan sonra, Or- ta Asya'da, bır hegemonya boşluğu ortaya çıktı Ustelık bolgede Iran gı- bı. bolge halkıyla dını, kulturel ve ta- nhsel bağlara sahıp, petrol zengını, amaABDduşmanıMuslumanbırul- kedevardı Artık, ABDveBatı'nınbu bolgedekı çıkarlarını da savunmak esas olarak Pakistan'a duşecektı Pakıstan'ın da bolgede onemlı eko- nomık, ve polıtık çıkarları var Gune- yı, duşman bır ulke olan Hındıstan'la kapalı olan Pakıstan ıçın Afganıstan sınırı çok onemlı Orneğın, buyuk do- ğalgaz yataklanna sahıp olan Türk- menistan'dan Pakıstan'a gelecek olan doğalgaz hattınm, Afganıstan'ın Hera ve Keta şehırlerınden geçmesı planlanıyor Pakıstan. fıber optık te- lefon hatlarını da Afganıetan uzenn- den geçırmeyı planlıyor Afganıstan'ın dığer komşulan da çok ılgınç Dun- yanın en buyuk altın madenlerıne sa- hıp Özbekistan, dunyanm en buyuk gumuş yataklanna sahıp Tacikis- tan dunya petrol rezervlerının yuzde 25'ıne sahıp olduğu tahmın edılen Kazakistan. Bu yuzden Chevron, AGIP ve British Gas gıbı dev şırket- ler bolgede fınk atıyor Ayrıca Tacı- kıstan ve Kırgızistan'da uranyum yataklan da oldugu soylenıyor (Le Monde Diplomatiqe, Kasım 1995) Bu bolgede ekonomık ve polıtık ış- lerı duzenlemek ıçın Pakıstan'ın, şa- hın yıkılmasıyla dağılan CENTO ye- rıne duşunulen ECO'yu (Economıc Cooperatıon Organısatıon) canlan- dırdığı goruluyor Turkıye de ECO'nun uyesı ilgınçtır kı. Taleban ılk eylemını Kandahar bolgesınde. tuccarlardan ve yerel eşraftan haraç alan ve ışle- rını aksatan bır mucahıdın grubuna karşı yaptı Tarıh 11 Ekim 1994'u gosterıyordu 4 kasımda Taleban, Kandareyaletıne saldırarak, bu mu- cahıt grubunun gaspettığı 30 kam- yonluk bır kervanı kurtardı Bundan sonra Taleban hızla ılerlemeye ve çok az bır dırenışle karşılaşarak. kentle- rı ele geçırmeye başladı Taleban'ın ılgınç bır pohtıkası vardı Bır kente gırmeden once eskı rejımın temsılcı- lerıne, bu kentı terketmelerı ıçın 24 saat ızın verıyor, sonra kente gırdığın- de, bunlardan ele geçırdığını hemen olduruyordu Sonra Taleban, kentın yonetımını. dını kurallara uymayı ka- bul eden yerel eşrafa, tuccarlara bı- rakarak yoluna devam edıyordu Boy- lece Taleban yerel ıktıdarı, feodal beylerden alıp. yerel zengınlerın elı- ne teslım ederek, adeta bır burjuva devrımı yaparak ılerlıyordu (bu ana- lojıyı fazla zorlamamak gerekır tabıı kı!). Ortaya çıktığından 10 ay sonra (3 Ağustos 1995) Taleban artık hava kuvetlenne sahıptı Taleban jetlerı, Kâbıl'e cephane goturen bır llyuşın 76 Rus kargo uçağını (Ruslar orada hâlâ ne arıyordu?) Kandahar'a mec- burı ınışe zorlayabılıyordu (Reırters - 25/09/96). Gelışme suresı boyun- ca Taleban Pakıstan ve Suudı Arabıs- tan'dan maddı ve manevı yardım alı- yordu Taleban'ın gıydığı. gıyenı tu- mu ıle gızleyen bu sıyah kaftanlann ıçınde, başka kımlerın oldugunu bıl- meye ıse şımdılık pek ımkân yok. Ozetlersek, bugune kadar gorulme- mış katılıkta bır islamı rejımı kurulmak uzere Afganıstan'da ve Amenka bun- dan hıç rahatsız olmuşa benzemı- yor, dıplomatık bağlar kurmaya ha- zırlanıyor, Taleban'ın bolgeye ıstıkrar getıreceğını (dığer bır deyışle buyuk şırketlerın çalışmalanna uygun bır or- tam yaratacağını) duşunuyor Bu ara- da Taleban rejımının nasıl ve hangı kurallara gore ışleyeceğını ve global ekonomının basınçlarına nasıl uyum gostereceğını ızlemek ılgınç olacak hemalde • GOZUCUYLA TÜRKEL MtNİBAŞ Aldatılnta Korkusu... Sıyasılerın ekoiomıyle ılgılı demeçlerını, hazırla- tılan raporları cuydukça şaşırmamak Dahası, tum bılgı ve mançar ı m ı z d a n d a Şuphe eder hale gel- memek mumkur değıl Eğer bır ulkec* Başbakan olan zat, "Hukumet halkının lyılığı ıçır çalışırsa, Cenab-ı Hak da o ulke- ye bereket venr" Je v : P Sonra da 10'ar mılyar do- larlık hayalı paketerle butçe açığı kapatmayı hedef- lıyorsa Yardımcısı da sıyası yalnızlığı arttıkça "Devlet çokmuştur, bır bsyrak felsefesı çok sağlamdır" gı- bı demeçlerie yen devlet bıçımlerınde kendıne yer aramaya kalkıyor Sonra da devlete guvenın dıye- bılıyorsa Aldatılmak korkusuna kapılmamak mumkun mu'' Son zamanlarda bu rnuhteşem ıkılıye devletın res- mı kuruluşları da katılmış durumda Garıp olan, ıçı boş kaynak paketlerı, makyajlı dış tıcaret rakamla- nyla adıl duzen kandırıkçılığı yapmaktan hıç mı hıç utanmıyor olmalan. Hal boyle olunca. . "Ya ekonomı bılmıyortar ya da kralın çıplak olması onların da ışıne gelıyor" so- ruları akla gelıyor Doğrusu, ekonomı bılgılerının tam olduğundan şuphemız yok Ama bu, ekonomı bılenler tarafın- dan aldatılmayacağımız anlamına gelmıyor Ornek çok En somutu da geçen gunlerde açık- lanan dış tıcaret rakamları Gumruk Musteşarlığı'nın hesaplamalarına gore ağustos sonu ıtıbarıyla ıhracat 16 mılyar $, ıtha\at ıse 27 5 mılyar $ olmuş Dış tıcaret açığı da tahmın- lerın aksıne, 11 5 mılyar dolar cıvannda Bu rakamlara baktığımızda, ıthalatın zannedıldı- ğı gıbı patlamadığı Ihracatın da normal seyrını surdurduğunu, hatta geçen yılın eş donemlerının bı- le ustune çıktığını soylemek mumkun Boylelıkle, bunca zamandır ılen surduğumuzun tersıne, bu yıl ıçın hedeflenen rakamlara da ulaşıl- mış olacak1 Dış tıcaret açığı ve buna bağlı olarak odemeler bılançosu, krıze kaynaklık etmeyecek1 Ama TİM'den ve gumruk hmanlarından elde edı- len verılerden hareket edıldığınde Ihracat 1 1 mıl- yar $ daha duşuk, ıthalat da 2 1 mılyar $ daha yuk- sek çıkıyor Dış tıcaret açığı da 11 5 mılyar S'dan 14 7 mılyar S'afırhyor Bu durumda akla. dış tıcaret açığını 3 2 mılyar dolar daha duşuk gostermek ıçın bırılerının ıhracat rakamlannı yukan, ıthalatınkılen de aşağı çekmış ola- bıleceğı olasılığı gelıyor Nıye mı'' Çunku hukumet, onumuzdekı gunlerde IMF'yle masaya oturacak IMF'den cevaz alabılmek ıçın de knz rıskının atlatıldığını gosteren verılere gereksı- nımı var Ozellıkle de bundan dort beş ay once Standart & Poor's'un Idarı Dırektoru David Beers ın "6 ay ıçınde buyuk boyutlu knz beklıyoruz" dedığı ve Turkıye'yı "rısklı, gozetım altında" ulke konumuna aldıklarını açıkladığı hatırlandığında. Beers krıze 6 ay bıçerken sadece yabancı yatı- rımcıya pıyasaları terk et sınyalı vermıyor IMF'nın onerdığı doğrultuda bır ıstıkrar paketı uygulamaya sokulmadığı surece ekonomının soluklanmasına ızın verılmeyeceğı. yanı yenı bır malı krızı patlata- bıleceklerını de soyluyordu Beers'ın sozlerınden birkaç ay sonra toplanan IMF Genel Kurulu'nda da Turk/ye raporu uzenne epe- yı tartışma çıkmış Tartışmanın odak noktalarım ise ekonomık buyumedekı ıstıkrarsızlık, sureklı butçe açıkları, gıderek kronıkleşen dış tıcaret açıkları oluştunmuştu Dış tıcaret açığını duşuk çıkarma çabalan, bu nok- tada onem taşıyor Yanı. IMF nın dış tıcaret açığı- nın krıze kaynaklık edeceğı endışesını ortadan kal- dırmak amacını taşıyor Ne var kı. ekonomıdekı reel dengesızlıklerı gıder- meden krız beklentısını kırmak mumkun değıl Dış tıcaret açığının sıcak para polıtıkalarıyla fınanse edıleceğıne IMF'cılen ıkna etmek de zannedıldığı kadar kolay değıl Sene sonu ıçın hedeflenen 25 mılyar dolarlık ıh- racata ulaşmak ıçın uç ay ıçınde 9 mılyar dolarlık artışın nasıl sağlanacağının mantıkı açıklamasını yapmak gerek Bunun yolu da makyajlı dış tıcaret rakamlarından değıl. ıhracata donuk uretım polıtı- kalarından geçmekte Teshmıyetçı, çapsız sıyasetçılerle olacak ış değıl ya, neyse MERKEZ KURLARI CİNSİ 1 ABD Doları 1 Alman Markı 1 Avustrafya Doları 1 Avusturya Şılını 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florını 11spanyol Pezetası 11sveç Kronu 11svıçre Frangı 100 Itafyan üretı 1 Japon Yenı 1 Kanada Doları 1 Kuveyt Dınan 1 Norveç Kronu 11ngıltz Sterftnı 1 S Arabıstan Rıyalı BANKASI DOVİZ ALIŞ 90 927 59 679 72 042 8 483 2 899 15 542 19 915 17663 53 205 703 13 728 72 481 5 983 816 66560 303 090 13998 142 101 24 247 SATIŞ 91384 59 979 72 404 8 526 •2 914 15 620 20 015 17 752 53 472 714 13 797 72845 6 013 824 66894 304 613 14 068 142 815 24 369 30 EYLÜL 1996 EFEKTİF ALIŞ 90 654 59 500 70 961 8 441 2 885 15 464 19716 17610 52 673 685 13 659 72 264 5 923 797 65 894 297 028 13 928 141 675 23 883 SATIŞ 91658 60159 72 621 8 552 2 923 15 667 20 075 17 805 53 632 726 13 838 73 064 6 031 836 67095 305 527 14 110 143 243 24 442 Sektör Endeksleri Barkaa Leasıng&Fac'orıng Hc dırg Yatınm Sgcrta 3tda çk 'utun Sanayıı l.'ob l,a ve Doşerıe Sanavu Dokuna Saiayı B ra:ıl k KagıtveKagtUoınefi Sastm Yay r Sanayn Guore Tar m llaçfan Sar.ayıı laç Sarav B3,aSana( i Petrol ;ePeT o Urunler Sarayı Us k Ururlen Sanajı PlastKlhjrler Sana^r Se'an V je Porselen Sanayii Can- ve Zan UnjfiJer Sanay» Ç mentc Sana/1 Dem r Çelik Metal Ana Sanay 0 Ç D-şında Metal Ana San Davanıkn TuketiTi Malzeneler BeıCrn Mak ve Aygıtlar Sar OtOTatv ve Yan Sanay Me»al Eş«-a. Makine ve Gereç San Ener Yapj Malzefnei e'ı Peraısrde T caret ıe Toptan Tıcaret Bti>uk Magaza.ar ftoer Tünzrr Ha>a Tas Tacıiıg ve Yan Hızm 27.0996 70 45 19188 187 34 135 61 19411 106 49 332 50 166 06 150 66 112 37 174 5C 126 67 184 27 128 48 162 05 28017 187 89 120 71 206 25 162 61 •79 71 11639 3^0 81 158 87 14216 16813 203 47 160 03 143 36 233 63 204 69 273 82 342 89 20.09.96 204 35 65 89 19087 18186 12913 186 42 102 04 294 63 149 96 14628 112 65 173 3 7 125 28 •70 93 127 04 •56 94 269 20 '85 18 '07 3 8 173 72 151 94 182 73 117 06 34133 155 55 137 7 0 16322 19942 148 84 138 63 21744 19195 276 38 318 23 Sektörier30121995 günü 100eentJekslenmıştır Haftalık Fark % û 65 6 98 0 53 301 5 02 4 ' 2 4 36 12 85 »74 3 01 -025 0 65 1 12 780 1 13 325 408 1 47 12 20 18 72 7 02 165 -0 57 864 2 ' 3 3 24 3 01 203 -52 341 7 45 6 75 -0 92 7 75 Yıllık Fark % 135 66 2i 52 9188 87 34 35 61 9411 6 49 232 50 66 06 50 58 12 3" 74 50 26 67 34 27 28 48 62 05 18017 87 89 20 71 106 25 62 61 79 71 16 39 270 81 58 87 42 16 68 13 103 47 60 03 43 36 133 63 104 89 173 82 •42 88 ımdı R e a l - T i m e B o r s a , A y d a 1 5 0 $ Teknik ve Teme) Analız Ozellikleriyfe, • İMKB Hısse Senedı Piyasası ve Bılançolar • Bankalararası Dovız ve Faız Pıyasası • İMKB Tahvıl-Repo Piyasası • Serbest Pıyasa Altın ve Dovız Piyasası • Istanbul Altın Borsası • Yurt Dışı Dovız Parıtelerı • Yurt Dışı Pıyasalar • BDP Haber Ajansı LINE Da a aynntılı bılgı almak ve BDPLINE ı yâl"ndan tanımak ıçın lutfen bızı aray n Sız« en uygun çozumu bırlıkte yaratalım var Ekspres Satif Hattı: O212 - 212 83 43 BD?BoÇazıçı Data Pazariama A Ş G-dzote^ û Mah Matoua So^ No 15 tseirepe &C3OO istarbu TH 3212 2128300 Fax. 0 21 2 2->2 83 25 mternet Web Adresı. E-Matl Adresı orr