Catalog

SAYFA CUMHURİYET 16 EYLÜL1996 PA2ARTESİ 8 EKONOMI Borsa Analizi ıtoı m* m m KJİ MM MBB Araa KurtHntar jfaûal MaıDeger >talama 1325 1.39 4.68 1.39 4.68 3.00 111.83 300 111.83 Bankabr »ear* tGmaBfoanfc üftank Eteık (nansbar* teantıBanfcas TJCafama Bartoa TşBartcp, '»«sölbank * B Taiıtanfc VapKredB Crtabma 8J0O 1.550 2.550 1325 1X0 U25 3 750 3İ50 137.500 tO.COCı 1375 1800 330 1900 3.06 10.77 0.89 2.73 1.20 3.07 0.79 2.20 0.85 936 0.77 2 37 2.10 7.48 - 2279 0.68 29.03 198 8.44 0.85 1.12 0.71 099 178 2.51 3.24 3.57 2.86 6 41 5.46 500.85 2.05 477.93 1.72 530.08 1-36 59162 11.22 727.69 1.27 580 09 4.80 644.46 19.10 78.68 5.56 786.76 1 91 698 49 254 1337 56 2.87 1477.24 2.83 642 07 4 31 669 54 ı ve Cam Urünieri Sanayii M o f a Cam DendCam facan TsKyaCarn Otalama 2.9GO 3.800 5.400 380C 185 14 07 2 95 145.40 2.27 7 55 12İ1 135 86 1.53 8.80 7.06 14619 2.54 2.39 7.96 10.34 60.64 8.21 8.79 77.38 Btya Sanayii Ç8S6oya Mntttl Yasaş Oratama 1.900 1.12 6 91 7.68 376.53 6400 1.86 14.07 5.26 75.65 6J00 1.69 32İ8 4.35 138.05 1.67 14.38 5.17 149.93 Bracdık Ana**j BncıK E j s B r a c * BoyasBirae* GüsyBraal* Tubocg Orafema ssoo 25 500 44.500 15.250 50.000 2.01 16.58 7.28 33.03 5.34 184» 5.05 16.93 2.67 164.25 5.31 2413 5.20 47 78 32.72 85.05 8.76 115.03 11.97 117.89 94.21 158.67 14.01 103 31 Biyük M&gazabr 23 000 11.250 75.000 7.80 20.64 9.60 18.49 5656 16.14 7321 13.80 465.93 62.69 779.21 3628 288.08 32.91 353.93 Hava Ta?Hnac*p ve Yan Hzntetter THYfj USAŞ Ortatema Perakende ve Toptan licaret EGS&şTicset 7.000 2.67 10.10 3.62 3292 55 M4» 1.3O0 0.56 5.98 2.96 191 18 Sabafı Pazartama 1.100 0.78 626 423 29.84 TotasOtott 7.600 10.02 73.82 -4409.41 Ortaöre 1.48 11.12 17.03 970.12 Dokuma Ssnayl Akn TekstJ Aksa Akaı Ipft Ntn/tu BHkMeraucat Bossa Edplp» Gediz Ipl* KasıTelatl KonMks Köjtoş LütuKad» Nerge Hddfig OtanTelsH Polytaı SaksaO SöHaş SönntezFi. Sânmez PsnuMu Sdaş "ümteks Ukj Konfetsıyon Yünsa Ortafsma Lastik Urünlepi Sanayfl Bnsa 4ÛOÛ0 391 17.22 &97 4790 GoocJ-Year 35.500 5.25 1022 5.35 166.92 Ortatema 424 14.22 6.38 7765 Çfcnento Sanayfl Adana Ç (A) AdanaÇ.S) Adana Ç. (C) «yonÇ. Akçmerto AslanÇmento Bstıçfn Buısa Çnento BotuÇımentc ÇanakkateÇ Çmertaş Çmsa Goteş Konya Çm. Mardn Çtn. »ğde Çm. UnyeÇm Otalama 4.550 3.100 9.70 117.500 5.700 11.00 7.700 10.000 2.300 7.900 13.750 7.300 20 500 8.900 3.650 3.150 2650 7.38 7.07 15.94 4.13 0.68 0.88 19.15 2.48 8.61 15022 2.43 10.09 900 10.32 4021 3.16 1.46 2.77 459.85 2.73 10.16 15.29 1008 29.93 5.69 3.18 314 3.02 2.44 2.17 11.50 1.13 4.83 2.48 14.43 5.35 65 73 5.13 65 73 11.55 65.59 • 42078 722 31.94 • 102718 5.39 30.80 825 52.92 6.96 35.33 - 11248 7.09 10153 21.28 83.84 7 03 67.55 18.96 52 69 7.88 84.53 1514 5112 3.46 33 81 12.34 7529 24 250 10 96 662 22 103 09 130.000 6.40 6.60 3.72 144.36 10.76 6.60 3.72 104.90 5200 9.700 15250 4.550 9.400 2300 6.600 7.600 14.750 6.300 37.000 7.100 5.000 3.150 3.350 1.625 2.000 3.9» 9.100 3.900 1.600 1.875 20.000 3850 1.49 2.85 5.21 1.36 2.32 2.32 1.94 175 1.11 1.91 1.72 2.84 3.10 120 0.56 0.64 3.69 1.14 1.56 0.79 0.65 1.10 3.01 1.58 2.29 9.15 17.04 17.91 820 10.78 7 75 863 6.98 7.70 6.43 17.65 3200 13.75 5.86 6.62 5.30 6.61 3.90 S.85 1786 878 1143 3.96 802 9.99 3.98 90.06 59.77 46.79 45 90 4 78 137.35 4 55 90.85 523 12368 836 100.51 7.81 7.63 5425 6863 7.37 212.92 4.29 301.39 6.84 103.59 3.69 413 78 - 24.29 12.20 29177 6.39 23228 4.79 120.67 2427 7.33 88.32 27.21 4.92 296.91 7.52 232.11 5.56 65.13 4.30 142.73 6.83 113.75 Enerji AJctaş EteMrtc Çutajrora Elektnk KepezBefctr*. Ortatena 450.000 64.000 69000 5.72 9.68 6.57 59.43 5 93 15.25 629 24.51 3.68 365 59 5.64 383.79 4.32 26727 4.91 359.37 Seramlc ve Porselen Sanayf Ege Seram* 2 750 165 11.41 9.47 84.63 Eyap 2.900 1.50 8.27 5.70 9O.X Goftonlf» 22250 9.47 44.12 14.25 326.34 Kûtaflya Poreder 2.325 1.32 14 94 20.51 74.72 Uşak Serank 3 750 1.90 12.93 107.84 88.04 Otalama 1.58 10.41 833 86.58 DayamM Tükettn MaJzemeteri Aıttem ç EmsanBeşyttz Emsatı Pas.Çe» PogProfUo RaksEval Vestel Ortaama 9.300 8.000 14 750 8600 6.500 30000 16250 3.39 16.40 2.87 14.96 -5.17 -1.62 4.51 20.84 1.94 15.39 4.14 29.80 328 18.76 5.93 122.72 6.47 143.27 - -201925 - -81729 10 73 363.36 7.03 283.42 627 422.14 6.90 212.81 ftrizm ÇejAftnyunus MarmansAll. Mam.Martı Net Tunzm Petrokert Tur Otalama 18000 3.77 104.78 71.86 3.050 1.93 53.30 • 54.93 3.750 1.81 2149 3939 131.60 22.000 420 10.59 7.54 333.15 3.850 0.78 - • 41.27 2.83 5.81 40 43 180.23 Bektrik Mafcfnetori ve AygrtJan Sanayfl AbanaElek. 2.050 1.83 - 1473.82 9.53 Aselsan 3.800 107 9.47 4.62 144.13 Bekotefc* 5.300 2.36 10.03 4.55 155.42 jş 22250 4.07 8.36 6.86 69.19 Teteüş 4.900 2.14 8.87 6.10 10199 T.Semens 22 000 6 42 40.15 10.04 125.52 Otalama 2.87 10.45 6.42 11325 GMa,lçH Banvıt Oardanel Kaıt&da Kemitaş Ka*utGtda Maret Merto Gıda MudumuTavvk. PıarEt PnarSu PnarSOt PınarUn Tat Konseve Tukaş Konserve Otalama 22.000 1850 2.850 46.000 4.000 6.500 8.300 3.650 7 700 9200 3.600 9.5O0 8.500 12.000 2.700 7.25 10.94 116 8.04 1.80 11.65 3.48 19.86 188 7.42 3.00 14.49 1.47 10.00 1.84 1156 2.30 8.97 0.73 10.06 1.70 197 19.81 2.72 10.13 4.33 8.81 1.98 416 2.47 10.35 • 161.27 6.64 258.12 13 12 240 73 9.08 229.50 6.65 220.49 23.96 40.33 8.53 7.08 7.07 9.62 34.44 83 95 5104 74.04 9.40 221.10 5.20 20725 6.01 5915 20.16 103.85 42.77 12163 11.91 138.10 m* « IM BJÖ FfM MM HoMfinO AlartoHddmg DoğanHoH. EczacCaşı Yat. ErfaHottng NasHoUhg Koç Hottıg Koç Yabnrn Medya Hot Net Hottng T.ŞçeCan Otalama 11.750 2.450 6200 25.000 11.750 11250 11.750 1.025 2.075 790 9 700 5.99 29.26 124 99.38 1.66 18.70 14.19 60.02 6.21 46.91 5.83 30.39 5.50 35.94 0.49 3.98 0.40 16.95 0.78 5.73 41.37 3.95 32 90 22.37 17.10 5.75 61.37 732 1.05 39.66 46.50 17.63 543.94 17.33 1825 1722 2646 4 41 79.31 4.07 1.81 12.16 29 75 16.56 25 90 15 05 5813 Demir, Çeflk, Metal Ana Sanayii Burçe» ÇeKkHalat Çemtaş Döktaş Ef«ğkD.Ç. M«taş Otalama '0 300 3.550 26.500 4.850 9200 640 2800 2 37 9.44 1.87 17.61 1.53 5.71 1.74 852 6.49 103.33 6.04 57.86 4.01 7024 9.13 176.64 1.96 6.63 11.96 243.15 0.52 97.55 52.91 25.36 0.90 6698 1.59 7.57 12.08 17510 Basını Yaym Sanayi Bugün Vayncrtk Ç8S Pmtaş Duran Ofeet HumyetGaz. Müyet Oaz. Sabafı YaynaMc Otalama 11000 7.000 6.600 3200 1225 1.525 1.52 15.70 179 10.22 2.32 26.10 0.90 4.85 0.30 1615 0.64 648 084 703 2.32 226.53 5.93 141.48 • 147.64 2.39 10717 4.01 180.26 3 24 60.36 3.09 11153 Metal Eşya, Makine ve Gereç Sanayii Alarko Sarıayı 11750 2.99 788 6.73 10710 MafcııeTakiTi 1225 1.04 20.12 5.60 128.83 Tezsan 8.900 5.18 1998 1161 146.92 Otalama 267 945 709 116.35 MobNya ve Döşeme Sanayii Gertaş 4 4K 2 57 '58 5.31 49.63 Ketetek MoMya 9.600 4.80 19.80 11.82 209.94 Otalama 3.33 10.86 727 104 06 Otomotiv ve Yan SanayH Dıtaş Do$an EgeEndüstn İMP Kotisa MutkjAku Ookar Otosan Parsan TofaşT OtoFatJ. Transtırt Frer Otalama 3.550 4.150 10.500 26.000 4.100 8-.700 22.750 8.7X 3.150 87.000 2.16 2.38 2.55 2.73 2.48 1.83 9.33 6.55 6.47 8.78 876 6.05 3.77 11.52 1.78 13.77 0.91 586 4.91 42.17 191 8.50 505 5562 5.35 77 68 419 5920 420 8797 7.17 98.37 3.57 209.51 4.34 78.04 1221 113 63 3.06 6729 24.67 85 84 4 09 77 99 Ptastik Ürürtert Sanayii Egeplas) 8.300 2.87 9.26 316 180 86 EgeProS 19250 2.86 10.60 4.37 16173 Pımaş 17.500 3.91 31.58 1729 33158 Rate Etettron* 20.1X0 1.29 5.83 2.88 18020 Otalama 1.92 8.48 3.81 196.12 Yapı Mabsmeieri Borova vap Dogusan Hazmdar Tuğla btema T.Demr Oötem Otalama 5000 28500 16.000 2400 3.900 3.45 12.88 6.76 135 82 4.26 13.75 2.05 18.81 10.10 552 78 - 68.74 10.85 59.32 13.94 98.95 2.08 15.73 15 38 15091 2 63 17 79 16.54 14132 Petrol ve Petroi Orünteri Sanayii Aygaz Poltam Petrol Ofia Tuttas Tupraş Otalama 9.400 4.01 17.11 6.44 92.07 36.500 9.39 4.82 3820 60.64 27000 714 16.89 854 16061 6.000 1.81 1187 3.85 38.33 14 750 3 63 - - 46818 5 35 11.68 28.66 225.99 Leasing&Factoping Attrtffians FactoFjnans FnansLeaang IhlasFnans IttsatLeaang Ozfinans Fact. Rant Leasng Yaf» KretS Leas Otalama 2.400 11.000 2.350 5.300 2600 1.300 8.500 3400 3.500 126 4.05 4 96 114.52 0.84 4.90 3 88 3192 0.97 644 0.96 7.70 522 8.63 5.88 19.59 2 67 11.90 1.96 13 02 2.70 673.69 8.26 1266.03 228 12916 7.51 1172 05 2.46 1428 67 2.76 6329 4.10 687.83 2.94 356.89 6.78 166080 4.16 713.58 Sfcjepta Aksgorta Anadokj Sçorta Conm&ttti Unıon EmekSıgona Guneş Sagorta Hak Sıgorta Otalama 15.500 3.300 150 20.09 2.46 6.54 719 56.56 3.06 260.70 3200 2.63 4.10 246 21139 780 0.57 4.46 14.92 130.04 4200 2.17 4.46 2.01 259.55 3.300 2.47 6.14 4.35 413.52 1.83 7.66 3.96 175.63 Demir, Çeflk Dışmda Metal Ana Sanayii Bcusar 5.900 2.45 5.44 458 16243 Ertosan 4.07 1.93 724 5.47 74.55 FenşAkmnyun 22.750 0.46 19.93 14.63 73.48 Sarkuysan 5.100 1.91 634 3.54 39.34 Ortalama 1.63 6.43 4.33 84.53 Gübre Tarım İlaçten Sanayii EgeOüta GütaFab. Hektaş Otalama 16 500 4.050 6.7X 4.400 1.77 11.01 1.71 897 5.08 10322 191 45.20 2.46 33.58 20.94 164.68 1.91 5.76 2 00 10.79 2.91 84.57 5.69 110.30 Sanayi 1.850 085 10.90 5.13 6031 3.350 1.76 19 42 9.13 64 71 1.43 16 64 7.82 63.12 Yatn^sn AitemaMY. Oıt Aflants Yat Ort. AttasYatıtn Avrasya Yat.Ort. BunaangYaLOrL DemirYat. Oıt Evren Yatrm FmatsYatnn Ort. Global Yatnm tşYatonmOrt M.Y*nazYat Oıt Vafaf Yatnm YKB Yatmm Ort Ortalama 1.350 710 1.100 710 630 570 890 900 1125 1.625 630 990 880 0.92 0.39 0.45 0.64 0.43 0.52 0.45 0.56 0.53 0.97 0.47 0.64 0.51 0.63 3.86 159 7.97 1.64 1.65 1.36 3.46 6.18 322 7.23 3.06 1.50 1.12 1.00 3.22 0.90 1.37 1.04 0.84 0.89 124 1.47 1.18 0.71 114 1.80 0.47 0.85 0.57 077 9.03 0.42 3.24 1.18 496 0.54 536 172 2.33 KâğrtveKâğıtÜrünteri Çımra Kâgıt Kaplaraı Kartonsan Kav Otnufcsa TreKutsan Vfcng Kâğıt Ortalama 7.600 8.300 5.900 1.960 8.500 2.750 15.250 3.41 7.31 1.27 4.01 167 4.71 1.61 30.06 1.26 3.67 33.38 60.83 1.25 3.57 30.52 294.96 5.51 29.6! 2.97 30.41 6.08 21.06 1.63 2.64 7.11 5.14 4 76 25.18 4.14 11494 4 37 40.81 Denmod Esem Spor Bmvş Ambalaı Yataş Ortalama 24000 4.150 5.700 16.000 20.500 2.84 1163 2.57 10.63 2.52 792 4.40 15.14 4.68 21.18 3.33 12 3? 7.84 6315 16.06 51160 4.86 152.96 803 13060 6.59 108.99 6.44 13849 IMKB Ortalaması 2 70 1142 7.95 139 60 4 86 DUNYA EKONOMtSİNE BAKIŞ / ERGİN YILDIZOĞLU Irak Krizinin Düşündürdükleri Körfez Savaşı sonrasında, Ortado- ğu'da zar zor oluşturulan nispi istik- rar, geçen iki hafta içinde, iskambil- den bir şato gibi yıkıldı. Şimdi bölge- de inisiyatifin, ne kadarsüreceği bel- li olmasa da Saddam rejiminin eline geçmiş olması düşündürücü. Bu ge- lişmeler, dünya ekonomik- politik sis- teminin, bir zamandır haritası henüz çizilmemiş denizlerde seyretmekte olduğunu bir kere daha hatırlattı. Bu yönde düşünmeye başlayınca da or- taya çıkan genel manzara, sadece Ortadoğu'da degil, dünya sistemin- de de sulann biraz olsun durulmadan önce, daha da karışma egiliminde ol- duğunu gösteriyor. 'Bugün'ü, son 20 yıl içinde birye- re oturttuğumuzda, ortaya çıkan gö- rüntüye bakıp da insanlık adına ka- ramsar olmamak mümkün değil. Dün- ya sisteminde, gerek küresel gerek- se de ulusal / bölgesel yönetim iddi- ası ve çabası içinde olanlann son 20 yılda karşılaştıklan en önemli sorun- lan çözmeye yönelik hemen bütün tedbirler geri tepti. Örneğin, 1970'lerin ikinci yansın- dan beri gündemde olan özelleştirme ve serbestleştirme tedbirlerine baka- lım. Bu tedbirler, ekonominin işleyi- şini hızlandıracak bir ekonomik büyü- me ve istikrar sağlayacaktı. Halbuki, 20 yıl sonra, Avrupa'da yüzde 12 ci- varında kronikleşen bir işsizlik ve ABD'de en yoksul yüzde 10'un geli- rinin 10 yılda yüzde 21 azalmasına kar- şılık, en zengin yüzde 10'un gelirinin yüzde 22 artmasına yol açarak derin- leşen yoksulluk (Le Monde Diplo- matique, Eylül, 1996) bu toplumlar- da siyasi istikran şiddetle tehdit edi- yor. Bu çelişkiyi en iyi sergileyen bir örnek de Avrupa Para Birliği süreci. Bu sürecin gereklerini yerine getir- mek için çabaladıkça, Avrupa hükü- metleri, işsizlik ve ekonomik durgun- luk gibi sorunlan ağırlaştırarak birlik için gerekli siyasi ortamda bir eroz- yon yaratarak birliği zorlaştırıyorlar... Bu arada. derinleşen ekonomik krizin içinde, küreselleşerek egemen hale gelen mali sermayenin değerlen- me gereksinimlerinin yarattığı, spekü- lasyon ve hızlı sermaye giriş çıkışı or- tamı, mali disiplin hedefine bağlı ola- rak toplumsal harcamalarda kesinti is- tegi, üretken sermaye ve emekçiler üzerinde, yani bizzat değer yaratma süreci üzerinde büyük tahribat ya- rattı. Bu durum, özellikle Avrupa'da, ekonomik durgunluğu kronikleştirir- ken Meksika, Türkiye, Arjantin gibi ülkelerde ekonomik siyasi istikrarsız- lığa yol açtı. Bu bağlamda uygulan- mış olan IMF politikaları, daha önce de birçok kere örneklediğimiz gibi, birçok azgelişmiş ülkede ulusal eko- nomiyi tahrip ederek dengelerini şid- detli bir şekilde bozdu. Bu IMF poli- tikalarının hedef aldığı dış borç soru- nu ise bu programlann uygulandığı htç- bir ülkede hafiflemedi. Bir başka il- ginç gelişme, ABD'nin uluslararası hegemonyasını pekiştirme çabaları- nın, giderek ABD'nin uluslararası alan- da yalnızlaşmasına yol açmaya baş- lamasıydı. Dünya ekonomisinin 1970'lerde başlayan uzun devrevi ge- rilemesi içinde, giderek uluslararası re- kabet gücü, dolayısı ile göreli ekono- mik üstünlüğü zayıflayan ABD, lider- lik iddialannı sürdürebilmek için as- keri üstünlüğüne daha fazla önem vermeye başladı. Önce 1980'lerin Reagan döneminde hızlı silahlan- ma ve 'yıldtz savaşları projesi', son- ra Körfez Savaşı... Ancak Körfez Sa- vaşı'ndan sonra, ABD'nin askeri gi- rişimlerinde, gittikçe daha az ulusla- rarası destek alabildiği gözlendi. Ge- çen aylarda ise bu durum kronikleş- meye başladı: ABD, iran'a ambargo koymak istediğinde yalnız kaldı. Kü- ba, Libya ve İran'a yatırım yapacak olan şirketlere yaptınm uygulayaca- ğını açıklayınca daAvrupa Birliği'nden sert tepki gördü ve misilleme tehdi- di ile karşı karşıya kaldı. Nihayet son Irak krizi, Körfez Savaşı ittifakını tü- mü ile dağıtarak hem ABD liderliği hem de bölgenin geleceği üzerine koyu bir gölge düşürdü. Son Irak krizi, dünya sisteminin bir diğer çözümsüzlüğünü de gözler önü- ne serdi. Dünya ekonomisinde ege- men sermayeye birikim tarzının stra- tejik enerji maddesi petrole küresel ta- lebin 2020 yılında, ilk petrol krizinin çıktığı 1970'lerin başına eşit bir dü- zeye ulaşması bekleniyor (Herald Tri- bune 13/9/96). Buna karşılık fazla kapasite gittikçe azalıyor (Wall Stre- et Journal, 9/9/96), piyasanın sıkış- maolasılığı artıyor. Ancak, Irak'ın Ku- veyt'i işgal etmesi ile başlayan, Kör- fez Savaşı'ndan bu yana, petrol ar- zının kesintiye uğramaması için ABD ve bağlaşıkları tarafından Ortado- ğu'da uygulamaya konulan politika- lar sürekli geri tepiyor. Bir taraftan bölgede uluslararası dengeleri bozu- luyor, baştaSuudi Arabistan olmak üzere, Körfez ülkelerindeki rejimlerin karşı karşıya kaldığı meşruiyet soru- nu derinleşiyor; diğer taraftan bölge- de istikrar bozuldukça, yeni bir pet- rol krizi mayalanıyor. Petrol Sanayii Araştırma Enstitüsü'nden John Lichtblau, Irak krizi ile oluşan belir- sizlikle ilgili olarak "Kuveyt'i bir daha • Türkiye'deki Islami bareketin yükselişi iktidan tümüyle ele geçirmesine yol açar mı? Açarsa bunun bölgesel yansınıalan nasıl olur? Irak krizi ile bir anda dağılan dengelerin ve yeni denge arayışlannın dinamiklerini işte böyle bir dünya içinde değerlendirmek gerekiyor. Gerekiyor da... İyimser olmak çok zor. elimizden kaçıramayız. Kaçırsak fiyat patlaması olur" diyor. (WSJ age). Olası bir petrol krizinin ise etkileri sa- dece Japonya'nın ekonomik topar- lanmasını dinamitleyerek Japon eko- nomisini hâlâ etkilemeye devam eden banka krizini tekrar hortlatmak, Av- rupa'da ekonomik durgunluğu şid- detlendirmek / işsizliği arttırmak ol- mayacak! Petro) krizi, diğer petrol alanlannın göreli önemini arttıracağı için özellikle Çin Denizi çevresindeki tartışmalı petrol ve doğalgaz yatak- lanna ilişkin olarak Çin ile bölge ül- keleri arasındaki gerginlikleri had saf- haya çıkaracak. Dünya ekonomisinde, ama özel- likle gelişmiş ülketerin karşı karşıya kal- dıkları bir sorun da terorizm. 30 tem- muz Paris zirvesinde Yediler Grubu, "Toplumlanmızın karşı karşıya kaldı- ğı en önemli tehlike, 'işsizlik, açlık, yoksulluk, yerel savaşlar vb. değil de - E. Y.' terorizmdir" açıklamasında bulundular. Bu 'toplumlanmıza' ve 'özgürlûklerimize' yönelik terorizm tehlikesi ile mücadeleye girişen dev- letler ilk önce bir tek şeye, hak ve öz- gürlüklere ve insan haklanna el atıyor- lar. Diğer taraftan, toplumsal çelişki- lerin derinleşmeye başladığı bir ortam- da, bu yasaların toplumsal muhale- feti bastınnakta da çok faydalı olaca- ğı anlaşılıyor. Nihayet, ekonomik kriz içinde bir taraftan emekçiler daha da yoksulla- şırken işsizlik daha da artarken gele- neksel olarak bu sınıfları temsil eden sosyal demokrat partilerin, bu sınıf- ları terk ederek orta sınıflara yöneldi- ği görülüyor. Buna karşılık, milliyetçi, faşist, ırkçı, dinci akımlann, bu boş- luğu sömürmek üzere, geleneksel olarak, aydınlanmanın ve özgürlük fikrinin taşıyıcısı olan emekçileri he- def aldığı görülüyor. Teknolojik geliş- meler baş döndürücü bir hızla ilerler- ken mistik düşünce, hurafelere olan inanç, fala ve medyumlara merak, toplumda yaygınlaşryor ... kapıya dayandı! Kapitalist sistemi yönetmekle yü- kümlü sınıf ve elitlerin son yıllarda, uyguladıkları politikalar ve buniann yol açtığı çözümsüzlükler birikerek her an patlamaya hazır bir kanşım oluşturdu. Şimdi bu patlayıcı kanşı- mının gelip kapıya dayandığı görülü- yor. Üstelik, birçok diğer etken ise yukarıda ifade ettiğim gibi, sulann durulmadan önce oldukça kanşabi- leceğini düşündürüyor. Örneğin, 1990'lann sonunda, en geç 2000'in başında ABD ekonomi- sinin bir ressesyona girmesi bekleni- yor. Wall Street Journal'ın da işaret et- tiği gibi geçen 200 yıl içinde ortala- ma ekonomik genişleme 3 yıl sür- müş. Şu anda ABD'deki ekonomik to- parianma tüm zayıflığına rağmen çok- tan 3 yılı geçti. Toparlanma 2000 yı- lına kadar giderse 9 yılı geçerek 1960'ların rekorunu bile kıracak (26/8/96). ABD'de yaşanan resses- yonlar ise her zaman dünya ekono- misine sıçnyor. Siyasi olarak da ilginç işaretler var. Rusya'yı kim, hangi iç mücadeleler- den geçtikten sonra ve nasıl yönete- cek. Suriye, Ürdün, Irak, Endonezya, Çin, Suudi Arabistan, übya, Fas gi- bi ülkelerin liderleri daha ne kadar yerlerini koruyabilecekler? Bu ülke- lerin hiçbiri, güçlü ve baskıcı liderte- rin ölmesiyle ya da devrilmesiyle olu- şacak boşluğu dolduracak mekaniz- malara sahip değil! Türkiye'deki Isla- mi hareketin yükselişi iktidan tümüy- le ele geçirmesine yol açar mı? Açar- sa bunun bölgesel yansımalan nasıl olur? Irak krizi ile bir anda dağılan den- gelerin ve yeni denge arayışlanntn di- namiklerini işte böyle bir dünya için- de değerlendirmek gerekiyor. Gere- kiyor da... iyimser olmak çok zor. Sektör Endeksleri Haftahk Yribk 13.09.96 06.09.96 Fark% Fark% Bankalar 188.66 18192 3.70 88.66 AraaKurumlar 62.82 64 35 -2.38 -37.18 Leasmg&Factonng 176.05 172.68 1.95 76.05 HoiıJng 169.44 169.09 021 69.44 Yatmm 122.50 121.93 0.47 22 50 Stgorta 160.86 160.31 0.35 50.86 Gtda. Içkı. Tûtun Sanayi 93.52 94.45 -0 99 -6.48 McbıiyaveDoşemeSanay» 269.86 265.73 155 169.86 Dokuma Sanayi 138.43 136.55 138 38.43 Braal* 142.62 144.14 -1.05 42.62 Kâ&t ve Kâğıt Urünieri 102.78 103.46 -0.65 2.78 Baam Yayın Sanay» 166 56 172.88 -3.66 66.56 GubreTanmllaçlanSanayı 10644 107.81 -127 644 Aaç Sanayiı 162.40 167.62 -3.11 62.40 BoyaSanay» 121.97 124.68 -2.17 21.97 Pelrol ve Petrol Unjnten Sanay» 152.86 14729 3.78 52.86 Lastik Urunlen Sanayn 253.80 239.53 5.96 153.80 Plastık Unjnlen Sanayii 178.01 166.36 7.01 78.01 Seram* ve Pofseten Sanay» 100.89 10156 -066 0 89 Cam ve Cam Urimlen Sanay» 158.62 163.35 -2.90 58.62 Çımento Sanayi 144.30 146.56 -1.55 44.30 OenvÇelik Metal Ana Sanayii 166.51 149.58 11.31 6651 D Ç.&şında Metal Ana San 105.02 106.73 -1.60 5.02 DayanMıTuketımMalzemeten 204.03 199.01 2.52 104.03 Elektnk Mak ve Aygıtlan San. 145.01 13897 4.35 <5.01 Otomotiv ve Yan Sanayii 12829 132.08 -2.86 28.29 Metal Eşya, Makine ve Gereç San. 15332 155.40 -1.33 53.32 Fjıer 175.88 176.95 -0.61 75.88 YapMafeemeten 134.59 133.29 0.96 34.59 Perakende Tcaretve Toptan Tıcaret 138.07 141.13 -2.17 38.07 Buyuk Mağazalar 215.87 203.95 5JU 115.87 Dığer 195.07 194 14 0.48 95.07 Tunzm 256.08 255.64 017 156.08 HavaTaşjmacılığı ve Yap Htzm 29226 318.23 -8.16 19226 Sektör1er301Z1996 günü 1<X» endefcslenmiştir. ÇAPRAZ KURLAR 1 ABDOolan 1.5128 AlmanMarkı 1.2550 Avustralya Dolan 10.6410 Avusturya Şilini 31.1300 Belçika Frangı 5.8280 Danimarka Kronu 4.5699 Fin Markkası 5.1632 Fransız Frangı 1.6946 Hollanda Florini 127.59 ispanyol Pezetası 6.6783 Isveç Kronu 1.2383 ISYİçre Frangı 1527.40 ftalyan Lireti 110.34 Japon Yeni 1.3720 Kanada Ooları 6.4832 Norveç Kronu 3.7500 S Arabistan Riyali 1 Steriin: 1.5550 ABD Dolan 1 ECU: 1 2515 ABD Dolan 1 SDR: 1.4441 ABD Dolan 1SDR: 128.858 TL. GOZUCUYLA TÜRKEL MİNİBAŞ Kemerlepi SıkmayaHazırlanın 250 gram ekmek 18 bin, simit 20 bin lira... Bu- gün okula başlayacak bir çocuğun masrafıysa 50 milyon! Asgari ücretin neredeyse 5 katı. Artık aileler, bir evden iki çocuk okutmakta zor- lanıyorlar. Piyango kız çocuklarına vuruyor. Simitçi Ahmet Özer ise intihar ediyor; 20 binlik simitlerle kızı Dilek'i okula kaydettirecek parayı kazanamadığı için. Yerti Sanayiye Saygı Mitingi'nöeki işçilerin, "Tür- kiye'deki çalışanların sorunlan ne zaman bitecek" soaısunu, başbakan ikinci kaynak paketi müjde- siyle karşılıyor. Ne var ki 'müjde' olarak sunulan yeni paket, ekonominin kaynak sorununun çözümünü yine çalışanların üstüne yüklemiş durumda. Paketin özünün zamlardan oluşması da bunun temel ka- nıtı. Eh... Üretime dönük politikaları oluşturmadari refah düzeyini göreli olarak yükselten popülist po- litikaları tercih etmiş ve bütçe açığınız yılın daha ilk yarısında yarım katrilyonu geçmişse... Enflasyonun aşağı çekilmesinden dış ticaret açıklarının nasıl kapatılacağına kadar uzanan kro- nikleşmiş bir dizi sorunun ortadan kaldınlmasın- da kullanılacak politika araçlarını belirlemeden kaynak arayışına çıkmışsanız... Acil nakit gereksiniminin sağlanmasında 'zam' yegâne kaynak yaratma aracı haline dönüşecek- tir. Dahası, çok sıkı istikrar önlemlerinin, yani ker mer sıkma politikalarının gündeme geleceğinin de habercisidir. Hatırlayacağınız gibi 3 yılda 10 milyar doların hedeflendiği bir ay önceki pakette: • Lojman ve kamu arazisi satışı, • Yurtdışındaki Türklerin birikimlerinin yurda ge- tirilmesi, • Vergi tahsilatı ve özelleştirmenin hızlandınl- ması • Dövize dayalı kamu iç borçlanma senedi ih- raç edilmesi, şeklinde sıralanan kaynakların hiç- biri, hükümetin gereksinim duyduğu nakit girişinin sağlanmasına yönelik değildi. Bunda dövize dayalı borçlanma, yurtdışındaki iş- çilerin birikimleri ise 'şık', ama gerçekleşmesi ola- naksız birer fantezi olması kadar... Lojmanların, kamp yerlerinin cari fiyatlar üzerin- den değer tespitlerinin belli olmaması... Götüru yoldan hesaplandığında bile müşteri bulunup, sa- tılmasının zaman gerektirmesi de etkiliydi. Gecekondu arazilerinin satılabilmesi için de ön- celiklekadastroişlemleri, imardüzenlemeleri, par- selizasyon planlan hazırlanıp buna göre değer tes- piti yapılması gerekiyordu. Bir ay gibi kısa süreyle ikinci paketin gündeme gelmesinin temelinde de bu zorunluluk yatıyor. Ya- ni, ivedi kaynak gereksinimi! Bunun en kolay yolu da başta akaryakıt, siga- ra, elektrik, telefon olmak üzere vazgeçilmesi ola- naksız mal ve hizmetlerin fiyatlarının sürekli ola- rak arttırılması. Geliri üretimden kopuk olarak ye- niden dağıtan popülist politikalardan da uzak du- rulması! Anlaşılan 1997, bütçenin gider hanesini daraltı- cı yöntemlerin gündeme geldiği... Sokak diliyle 'kemerlerin sıkılacağı' bir yıl olacak! Zaten, TÜSİAD'ın son Konjonktür Raporun'da da 'harcama kısıcı ve gelir arttıncı önlemlerin dev- reye sokulması' gereği üzerinde durulmakta... Ge- nişletici politikaların '1997yılında ciddi bir fatura- nın ödenmeslne yol açacağı' vurgulanmaktadır. Bunun açık anlamı: Ücret ve maaş artışlannın sınır- landırılması, çalışma saatlerinin arttırılması, özel- leştirme yoluyla istihdamın düşürülmesi, tarım ve esnafa verilecek kredilerin sınırlandınlmasıdır ki... 'Sivil Sıkıyönetim Yasası'nın gölgesinde hiçbiren- gelle karşılaşmadan uygulanabilecektir. Kısacası, faturanın bedeli 1980'de olduğu gibi yine devlet ve/veya hükümet ile sermaye kesiminin ittifakıyla çalışanlann sırtına yüklenecektir. Ser- maye kesiminden hükümete gelen eleştiriler ise pazarlığın sadece görünen yüzü. Çalışan ve işverenlerin omuzdaşlığı olarak nitelenen Bursa'deki 'YeriiSanayiye Saygı', Gazian- tep'teki 'Ambargo'ya Hayır' mitinglerini kanımca bir de bu açıdan değeriendirmekte yarar var! MERKEZ KURLARI CİKSJ 1 ABD Dolan 1 Alman Markı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 İspanyol Pezetası 11sveç Kronu 11sviçre Frangı 100 Italyan Lireti 1 Japon Yeni 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Norveç Kronu 1 ingiliz Stertini 1 S. Arabistan Riyali BANKASI DÖVİZ AUŞ 88.785 58.689 70.744 8.344 2.852 15.234 19.428 17.196 52.393 689 13.294 71.699 5.813 801 64.712 295.999 13.694 138.060 23.676 SAT1Ş 89.231 58.984 71.099 8.386 2.866 15.311 19.526 17.282 52.656 699 13.361 72.059 5.842 809 65.037 297.486 13.763 138.754 23.795 14 EYLÜL 1996 EFEKTİF AU$ 88.519 58.513 69.683 8.302 2.838 15.158 19.234 17.144 51.869 672 13.228 71.484 5.755 783 64.065 290.079 13.626 137.646 23.321 SAT1Ş 89.499 59.161 71.312 8.411 2.875 15.357 19.885 17.334 52.814 711 13.401 72.275 5.860 820 65.232 298.378 13.804 139.170 23.866 Bu tablolar. ESBANK Sermaye Pîyasası Bölüm Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır. ESBANK R e a l - T i m e B o r s a , A y d a 1 5 0 $ Tefcnik ve Temel Analiz özellikleriyte. • İMK8 Hisse Senedi Pîyasası ve BilançoJar'' • Bankalararası Döviz ve Faiz Pîyasası • IMKB Tahvil-Repo Piyasası • Serbest Piyasa Altın ve Dövız Pryasası • btanbul Altın Borsası • Yurt D151 Oöviz Paritelerı • Yurt Dışı Piyasalar • BDP Haber Ajansı f 3DPLINE var Ekspras Satış Hattı: O212 - 212 83 43 Daha aynntılı bffgi aimak ve BDPUNE'ı yakından tanımak ıçn lütfen bızi arayın Size en uygun çözümû birlikte yaratalım BDPUNE için bayilikler verilecektir. Bo^azKi OaU PazaHamı A.Ş. l No 15 Esentepe 80300 Istanbul M : 0212-212 83 00 F«ıc 0212-21283 25 Manet W*b AdıMİ: http//ww»( medyatert com/bdptme com