Catalog

16 EYLÜL 199€ PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 Woolf, 'ideaP biyografisme kavuştu T Kultur Servisi -20 \uz\ılın modernıst. femınıst kadın >azarları araMnda onde gelen bır >ere sahıp Virgiana VVootf. ionunda "ideal' biNografısıne kaMi^tu Trajık \a^amı. çılgınlıklan. delılık nobetlen ıle 'kadersiz' bır \azar olan Woolt'ıın \ a:>amo> kusitnu. bır Uoolf araîjtırmacisi olan Hermiene Lee kaleme aldı Kıtap. 19 evlulde Ingılterede. Chatto & V\ ındus \a> ınlannca >a\ımlanacak Bır sanatçı olarak hem kendı kendının 'katil'ı hem de "kurban'ı olan VVooIf un mektuplan ve gunluklerınden şararlanan Lee \Voolfun taparcasina sevdığı \e nefret ettığı babası \azar Sir Leslie Stephen ıle ılı^kılennı femınıst lezbıyen eğılımlennı. kendiMnı ıntıhara adım adım yakla^tıran nedenlerı. delılık knzlerını. ara^tırmaeı bakış açiM\la okurlara sunuvor Lee'nın kıtabının onemlı bır >onu de \ıktor\en gcleneklenn hukum surduğu bırçağda. dk gençlığı bu doneme ra^tlaşan WooTf un kadın hakları sa\ıınuculuğuna nasıl sovunduğunu gundeme getırmesı \ ıktor\en geleneğı ele^tıren ancak Nagljm bır programı olmavan 'Bloomsbur>' topluluâu (L\tton Strache>, Leonard VVoölf, R. Frv, \. SackMİIe-VVest, John Ma\nard. Ke>nes, E.M. Forster)araMtıda \er alan Woolf un bu entelektuel olu^umun ^eksuel \e sanatsal eğılımlenne karşı ta\n da konu edılnor Lee. kıtabında \\oolf un \a>amını 10-15 >ıllık bellı donemlere a\ırarak mcelnor Her donem VVoolt'un \a>amında beIırJe> ıcı olan bırolav ya da bır kışının etratında ^ekıllenıvor Lee'nın doğru \akla^ımları ve başanlı çozumlemelen ^ave^ınde okur. VVoolf un ını^lı çıkı^lı dıngusal va^amının portresını çızebılıvor \a>amında onemlı bır \erkapla\an babası ıle dıvaloğu konusunda *o> le dı\or Lee rajık \aşamı, çılgınlıklan, dehlik nöbetlerı ıle 'kadersız" bır yazar olan Vırgınıa Woolf un yaijamövküsiînü, bir Woolf araştırmacısı olan Hermiene Lee kaleme aldı. Lee, Woolf üzerıne kaleme alınmış öncekı bıyografılerden farklı olarak, venı bır Vırgıana Woolf portresı çızı>or. Bu, salt sorunlu bır kadın ya da fıldışı kulesıne çekılmış vaşamdan kopuk bır yazar değıl. duygusal. polıtık, sosyal yaşamının aynntılanyla Woolf'un ta kendısi. "\\oolf, \aşamı bojunca babası hakkında \a/dı. Ona âşıktı. ondan korkardı, nefret ederdi. ama tıpkı onun gibi>di. Babası\la tartışmadığı bir an bile yokru." Lee VVoolf uzerıne kaleme alınmış oncekı bnogratılerden tarklı olarak. venı bır \ ırgıana \\oolf portreM çızıvor Bu. salt sorunlu bır kadın va da fıldışı kulesine çekılmı$ vaşamdan kopuk bır yazar değıl duvgusdl polıtık. sosyal şa^amının avnntılanya \Voolt un ta kendısi Iddıa edıldığı gıbı Uoolf'un psikolojık sorunlarının binır bozukluğu değıl. ılen derecede melankolı sonucu olduğunu belırmor Lee Dorothy Richardson ıle Jovce'un yanı sıra. bılınçakımı sanatının başlıca temsılcılennden bın olmus, bu \azma teknıği ıle bılınçakımı dunyasını. ruhsal denevım ve durumlan, ızlenım \e duyumlamalan. vapıtlannın ana nesnesı vaparak gerçeklığe çağn^ımsal bır yoldan ula^maşa çalı^an Woolf un 1941"de ıntıhar ederek yaşamına son vermesi konusundakı spekulasvonlan da avdınlatmava çalışı>or kıtap Lee, ıddıa edıldıgımn ak^ıne. vaklaşan savaşın yarattığı yılgınlık. guvensızlık ve boşluk duvgusu va da Vahudı olan kocası Leonard Uoolf'un Nazılerce oldurulmesı gıbı bırbın ardına gelen talıhsızlıklenn ıntıhara \ol açtıgını duşunmuvor ^ _ i ^ ^ _ _ _ _ Lee'nın ve pek ^ok Woolf araştırmacısının da bırle^tığı ortak kanı. yazarın delılığe adım adım yaklaştığını hıssetmesı ve boy le zavallı bır son yerıne. bıle ısteye olumu seçtığı Nıtekım e^ı Leonard'a yazdığı mektuplardan bırınde bu kaygıdan soz açıyor V\oolf "Veniden delireceğimi çok ivi biliyorum. Sanınnı o korkunç gunleri bir kez daha yaşa>abilecek guçte değilim artık." Aynı yıl ıçınde yazdığı kısa romanı (aynı zamanda son yapıtı) "Perde Aralan% (Between the Acts). bılıncın ve bılınçakımı teknığının en yetkın orneklennden bındır. BUAŞAMADA ŞUKRAN KURDAKLL Divan Şiirinde Yobaz Abdülbaki Gölpınaıiı 'Dıvan Ede- bıyatı Beyanındadır' (1945) adlı kıta- bında, "Fıkırde, goruş anlayışta hıç- bır hususıyett yoktur Bu kadar sefıl- dır ışte bunlar " gıbı yadsımacılara ozgu yargılarla Fuzuli'yı de, Baki'yı de Naili'yı de Şeyh Galib'ı de, Ne- dim'ı de yok saydığı zaman Nurullah Ataç, şu sozcuklerle açığa vurdu tep- kısını: "Ayıp derlerbu senınyaptığına Ab- dulbakı " Oysa, Golpınarlı'nın bu yok sayma nobetıne tutulduğu yıllar, Nâzım Hik- met, son dıvan şaırlerınden bın olarak sayabıleceğımız Muallim Naci'den dızeler alıyordu şıırlerıne "Rûhum havada uçan bır yaprağa dondurdu rûzıgâr benı ' Şunu demek ıstıyorum Çağdaş şıınmızın yaratıcıları. kımı- lerının sandığı gıbı, dıvan şıırınden uzak kalmadılar Tekduzedır denır ya, mıstık, boyun eğmeye alışmış Bağdatlt Ruhi gıbı ısyankâr, Şeyh Galıb gıbı ınsanın ayır- dında şaırîer var bu şnrde "Kuran'a dayalı devlet" duzenınde "zâhıd" olarak nıteledığı "kaba so- fu"ya, "yobaz"akarşı olduğunu gızle- meyenler de var Zâhıd'le, vâızle, sûfı'y'e uğraşanla- nn başında Şeyhulıslamlık gorevınde bulunan Yahya Efendi. Okuduğum kadarıyla ıkıncı sırayı Naılı alıyor Bakı, Şeyh Galıb, Nabı Neşati, Cevri, Esrar Oede de yoba- zı taşlamaktan kaçınmamışlar En be- lırgın taşlama oğesı dınsel olanı kulla- nanların "nyakârlığı" ıkıyuzluluğu. Naılı'nın bırdızesıne şoyle yansıyor bu tepkı "Pâk-ı çırk-ı nyâ ıse murâdın zâhıd Korkum oldursana dûzahda dayer vermezler" "Ey ham sofu1 istedıgın ıkıyuzluluk pıslığının temızlıgı ıse sana cehen- nemde de bır yer vermeyecekjerın- den korkanm " (Doç Dr Haluk İpek- ten) Meydan okumayla alaya almanın bırlıkte gelıştığı dızelerde çoğun dın- sel sımge "tespih"e karşı "peyma- ne" (ıçkı kadehı) ozgurluk sımgesı ola- rak çıkıyor karşımıza Nabı'nındızele- rı bu orneklerden bırr "Sûfı senın olsun, yuru, var ger- dış-ı tesbîh Bız rındlerız gerdış-ı peymâne bı- zımdır " "Bız tespıh tanelermı degıl, kadeh- lerı elden ele gezdınnz Sûfı tespıh gezıntısı senın olsun " (Rüştü Şar- dağ) Yer yer de Şeyhulıslam Yahya gıbı "mescıd"dekı ıkıyuzluluğe karşı mey- hanenın yalansız ortamını oven dıze- ler duşunduruyor bızı ' Mescıdde rıyâ-pîşeler etsın ko n- yâyı Meyhâneye gel kırn, ne nyâ var ne murâyı " "Gostenşı huy edmenler, mescıd- de rıya yapadursunlar Meyhâneye gel çunku burada ne rıya var, ne mu- rayı " (Abdülbaki Gölpınaıiı) Yazıyı, XX yuzyıl Osmanlıcılarına Naılı'nın ıkı dızesını de anımsatarak noktalamak ıstıyorum "Zâhıd ne bılır mezheb-ı rındânı kı anda Huşyârı-ı âzînedır ancak guneh-ı mest" "Ham sofu rıntlık mezhebını ne bı- lır? Şu mezhepte sarhoşun gunahı yalnızca cuma gunleri ayık kalmak- tır" (İpekten). AKBANK AKBANK 6. INTERNATIONAL JAZZ FEST1VAL - I2EKİM 1996 FESTIVALI AKBANK 6. ULUSLARARASI CAZ FESTİVALİ PROGRAMI SABANCI CENTER HACI OMER SALONU 2 £kım Çarfomba 3 Ekim Perjembe VANESSA RUBIN TRIO VANESSA RUBIN TRIO M.S.U. RESIM ve HEYKEL MUZESİ 4 Ekim Cuma 5 Ekim Cumanesi 6EUmPaxar KEREM GÖRSEV & ER1C REV1S MARK DRESSER TRIO MARK DRESSER TRIO YAT-KHA YAT-KHA .~*gAXB<EM GÖRSEV » ERJC REVJS AKSANAT. AKBANK SANAT MERKEZI 7 Ekim PazarUsi KAÇAN KEÇİ KAÇAN KEÇt CEMAL REŞİT REY KONSER SALONU 8 Ekim Salı JOHN SURMAN O.UARTET CHICO FREEMAN'S BRAINSTOftM ARTO TUNÇBOYACIYAN & MARC JOHNSON & VVOLFGANG MUTHSPIEL JOHN SURMAN QUARTET STEVE TURRE & SANCTIFIED SHELLS P H N LURIE A THE LOUNGE LIZARDS ABDULLAH IBRAHIM TRIO STEVE TURRE 4 SANCTIfIED SHELLS ABOUtLAH IBRAHIM TRIO BENNY GOLSON 40th YEAR SPECIAL AKSANAT'TA SEMINERLER 6 Ekim Pazar t Ekim S«lı 9 Ekim Çorjamba 11 Ekim Cuma 12 Ekim Cumorteı/ DON LUCOFF ARTO TUNÇBOYACIYAN JOHN SURMAN STEVF TURRE KEREM GÖRSEV AKSANAT'TA LASER DISC ve VIDEODAN FILM GOSTERILERI 1 Ekim Çarfamba 3 Ekim Perftmbt 4 Ekim Cuma 5 Ekim Cumorteıı 13.00 "Udy Day, The Many Faces of BILLIE HOUDAY" 60' 18.00 COUNT BASIE, "A Movıe About Kansas Cıty Jazz", 90' 13.00 CHARtES MINGUS "1968" 56 1 18.00 KEITH JARRETT. GARY PEACOCK& JACK DEJOHNETTE "Standards". 105' 13 00 s JOHN SCOFIELD. "Lıve 3 Ways', 50' 18.00 AIRTO MOREJRA, "Rhythm and Colours", 6S' 13.00 THE VVORLD ACCORDING TO JOHN COLTRANE, 59' 18.00 STOLEN MOMENTS RED HOT AND COOL, 60' Cazın cazibesi... Siyah adamların beyaz kanatlı kuşu, Afrika'dan havalandı, oradan da dünyanın dört bir yanına... Cız, ŞJ m d i İ s t a n b u l ' d a Akbank 6. Uluslararası Caz Festivali'nde bu yıl, yine dünyanın ünlü caz ustaları bir araya geliyor. 6 Ekim Pazar 7 Ekim Paıortesi 8 Ekim Salı 9 Ekim Çorfomba 10 Ekim Perfembe 11 Ekim Cuma II Ekim Cumortesi 13.00 "A GREAT DAY IN HARLEM", 60' 18.00 THELONIUS MONK. "Straıght No Chaser", 90' 13.00 KEITH JARRETT, GARY PBACOCK & JACK DEJOHNETTE "Standards", 105' 18.00 "ROOTS Salute the Saxophone", 50' 13.00 THELONIUS MONK, "Amerıcan Composer Full Portraıt", 60' 18.00 "Udy Day, The Many Faces of BILLIE HOUDAY", 60' 13 00 DtZZY GILLESPIE, "A Nıght ın Tunısta'! 28' 18.00 RON CARTER. "Lıve Double Bass". S5' 13 00 "ROOTS Salute the Saxophone". 50' 18.00 JOHN SCOFIELD, "Lıve 3 Ways", 50' 13.00 AIRTO MOREIRA. "Rhythm and Colours", 65' 18.00 ERIC DOLPHY "Last Date", 92' 13 00 ART BLAKEY & THE JAZZ MESSENGERS, "Lıve At Ronnıe Scott's". 58' 18 00 "A GREAT DAY IN HARLEM" 60' AKBANK 13 Ekim Paıar 1300 18.00 STOLEN MOMENTS RED HOT AND COOL. 60' MILES DAVIS 'f-iıles m Pans" 60' t (0212) 252 51 »7 (021212*5 41 7» Ak»ıwt'talci luer-dı<c ve yiıleodan fllm gSsterileri »c seminerler ücrctsizılir Yerler kısıtlı olduju ıçm, (0211) 152 35 00 numaralı telefonıı arayarak yerınizi ayırtttr«nız. Konserlerın um bıletlerı 600.000 TL oğrencı bıtetten ise 300 000 TL'üır Bıletler 16 Eflu/'den ba;layarak Cema{ Re;ıt Rey Konser Sslonu, Akmerkez, Caphol Aks%nat ve Akbank'm Isunbul N(şanta;ı Beşıkta; Bahanye, Şa$kınbakkal Ankara KızıUy Izmtr Konak jubelerınden almabılır Bilet S*tif Merfcezleri Cemal Rejit Rey Konser Salonu (0212) 240 50 12 Aksanat . (0212) 252 35 00 Akmerkez : (0212) 282 0! 70 / 26i 280 Capıtol: (0216) 391 19 20/333-600