Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 23TEMMUZ1996SALI
OLAYLAR VE GORUŞLER
TCMerkezBankası(l)
Prof. Dr. ERDOGAN SORAL
1
931 jazının bır Ankara gu-
nunde Mustafa Kemal, eko-
nomı jonetımınden bazı ba-
kanlarla ust duze\ burokrat-
lan çok onem \erdığı bır ko-
nudakı goru^lerını ahnak ıçın
toplantıva çağırıvordu Etendıler dı>e
ba^ladığı koiıu^masını "Vasanın çıkışın-
dan \e TC Vlerkez Bankası'nın kurulu-
şundan >aklaşık bir > ıla vakın zaman geç-
mi$tır. Bankanın hazırlık çalışmalan ta-
manılanmıs. bir uıııum mudur bulnıak
aşamasına gelinmiştir. Bu çokonemli ma-
kama getirilecek kinıse hakkındaki go-
ruşlerinizi alacağım. Hepinizin fıkrini te-
kertekersoracağım~dı,\e bıtırmı^tır Ba-
kanlarlaba>layıp>onetıcılerlesurdurdu-
ğu goru^ saptamasindan pek mutlu oldu-
ğu so\lenemezdı Çoğunluk. Fransa'dan
bır bankacı getınp banka vonetımının hıç
olmazsa bır siıre TC hukumetı adına bu
Fransız \onetıcı (Gerant) taratından ger-
çeklestınlmesinı \e\diuna\ardımcı ola-
rak \enlecek bırTurk bankacıyı vetı^tır-
mesını onemordu Sıra sondakı sandal-
\edeoturan orta bcnlu esmer gençada-
ma gelmı^tır
Mustafa kemal **Sen çocuk. sen ne du-
şünu>orsun"dı\esordu Genı,adam.bu-
yuk kurtariLinın gozlerınden gozlennı
a> ırmadan "Arkadaşlara katılrrmorum.
Bu ulusal uj
kamusal bankanın başına
nitelikleri \e \etenekleri ne olursa olsun
bir \abancinin getirilmesini doğnı bul-
mınorum. Turkne'de bu işi \apacak
kimsi'lcrin bulunduğuna inaımorum"
(*)dı_vordu Mustutak.emal ıngozlerın-
dekı se\ gı bağı çozulmu^tu, gozbebekle-
n adetaguluşordu Uzatmadı Gozlen-
nı genç adamın uzennden alıp topluluğa
çe\ ırdı "Toplantı bitmiştir. TC Merkez
Bankası L mum Mudurluğu'ne getirile-
cek kişi bana gore belirlenmiştir. Teşek-
kiır ederinı."
Bu kı^ı Selahattin Çamdı Mustafa
Kemal'e gonı^unu ^on olarak vansitan
esmer. y ağız. genç adamdı o yıllann Ga-
latasaray Lısesfnı bıtıren, Fransızcaşı
çok ıvı bılen Fransa'dabankacılıkeğıtı-
mı goren. yurda donuşte TC Zıraat Ban-
kası Genel Sekreterlıgfne getırılen \e
toplanm a bu bankanın genel mudur \ ar-
dımcısı olarak gıren genç adamdır Çok
savıda nıtelığı benlığınde bırleştıren Se-
lahattin Çam,kışılıklıdır Bılgılı \e cesur-
dur Durusttur Selahattin Be\ \edı \ıl
suren TC Merkez Bankası Genel Mudur-
luğu'nde (**) bu bın olmazsa, oburu ol-
maz nıtelıklennı basindan geçen ola> lar-
da kanıtlamakolanağını bulmu^ kısıhk-
lı seçkın bır msandır
Başbakan İsmet İnönu tstanbul'da bır
kabul resmı (receptıon) vermektedır An-
kara'dan kabul resmıne katılanlar arasın-
da Selahattin Bey de \ardır Başbakan
Inonu bır ara Selahattin Bev'ın \anına
gelır Musaıtse goruşmek ıstedığını sov-
ler Selahattin Beyın koluna gırer bır ko-
şeye çekılıp goruşmelennı surdururler
Daha sonra kendısını Boğaz'da bır mo-
tor gezıntısıne goturur \e orada uzun
uzun konuşurlar Başbakan Ismet Inonu
hukumetının onemli kaynak gereksınme-
M ıçınde olduğunu, yaklaşık yuzellı mıl-
yon lıra dolayında hesaplanan bu tutarın
butçeden karşılanmasının mumkun go-
rulmedığını. o nedenle bu paranın TC
Merkez Bankası 'ndan karsı lanıp karsı la-
nayacağını sorar Selahattin Bey sakın \e
se\ecendır tsmetPaşa'ya, herşeydenon-
ce bo\ le bır paranın TC Merkez Banka-
si tarafından venlmesının yururluktekı
yasaya aykın olacağını kıbarca anımsa-
tır sonra boyle bır sakıncaolmasa veTC
Merkez Bankası para basıp bu gereksı-
nımı karsilasa ne olur sorusunun yanıtı-
nıekonomıkaçıdanvermeveçalisır Baş-
bakan İsmet Paşa enflas\on hakkında
kendisine sade bir dille sunulan bilgileri
dikkatle dinler. Enflas\onun ekonomik
dengeler uyerindeki \ ıkıcı olumsuzlukla-
nnı genel mudure sorduğu sorularia ir-
deler. Vapılan açıklamalardan memnun
kalmıştır. Sonuç olarak enflas>onun top-
lumdaki sınıfsal dengeleri bo/an haksız
bir \ergi olduğu konusunda iki u\gar in-
san anlaşmıştır.
1938 vılında Celal Ba\arba>bakandır
Almanyadan Turkıye ye donen Doğu
Ekspresı'nın bır \agonunda Başbakan
Celal Bayar la TC Merkez Bankası ge-
nel Muduru Selahattin Çam karsılıklı
oturmaktadır Celal Bayar bır ara Sela-
hattın Bey e "Sizi hep suskun gorü\o-
runı. Sanki ozenle bizden uzak durmaya
çabşıyorsunuz. O\sa bize >akınlaşmanız
sizin çıkannızadır" dıyordu Selahattin
Bey'ın rengı aldan mora donuşuyordu
Trenın penceresınden sankı sonsuzluğa
uzanan veşılın çekıcılığme dalıp gıtmış-
tı Sonra bır gun Celal Bayar. Selahattin
Bey "e o\ guler y agdırarak bır îvtemde bu-
lunur Butçedeyeterlıodenekyoktur Hu-
kumet bır harcama ıçın TC Merkez Ban-
kabi'nın kay naklanndan y ararlanmak ı->-
temektedır TC Merkez Bankasfnın kul-
lanılabılecek tek kaynağı para pıyasası-
nasunduğuparadır Vıptığıemısyondur1
TCM Bankası'nın bunun dıijinda huku-
metekullandırabıleceğıdışedokunurbır
kaynağı yoktur
Selahattin Bey Isnıet Pasa"ya soyle-
dıklennı daha ozgıın bır bıçımde Celal
Bayar"a soyler Entlas\onun başını alıp
gıtmesı hdlındc buyuk halk kıtlelerının
uğrayacaklan y ıkım. bozulacak dengele-
ri. bunlann sosyal yaşamaolumsuzyan-
sımalannı bır bır anlatır Bayar ın yanıtı
kısadır "Bu söylediklerinizde hakiı ola-
bilirsiniz. Ama biz hukumetiz." Bu tum-
ce Selahattin Çam'ın TC Merkez Banka-
sfndan ayrılması ıçın yeterlıdır Çunku
Selahattin Bey hukumetlerı toplumun
tumunun gonencını korumak ıçın gore-
vegelenkurumlar olarak algılamaktadır
Tumce bır başka vanıyla da onemlıdır
Turkıye'nın dunu\le bugununu bırleştı-
ren koprunun başında duran \e Turk eko-
nomı tarıhıne damgalarını \uran ıkı
adam İnoniı \e Ba>ar arasındakı uygar-
lık \e akılcılık farkını gostermek bakı-
mından da onemlıdır
Selahattin Çam bılgılı ve cesur bır ın-
;>andır Fuat \ğralı Malıye Bakanıdır O
yıllarda ulkemızde paranın altın esasına
bağlılığı ozen taşıdığı ıçın "Kambi\o\e
Dış Ticaret Rejimi" ıle ışlemlenn duzen-
lenmesı.yonlendınlmesıvedenetlenme-
siTC Merkez Bankası'nıntemel gore\-
len arasında yer almaktadır O nedenle
"kliring'" \e "takas" işlemlennden goz-
lenen aksamalann gıdenlmesı ıçın yenı
bırduzenlemeyegereksınmeduyulmuş-
tur Tasarlanan duzenleme ıle ıleılı ola-
rak TC B M Mechsı Dış Ilışkıİer K.o-
mısyonu'ndaTC M Bankası Genel Mu-
dunı. komısyon uyelerıne ve Malıye Ba-
kanına bılgı -.unacaktır Selahattin
Çam'ın yaptığı ozgun açıklamalan Ma-
lıye Bakanı'nın anlayarak ızledığın soy-
lemek guçtur Fuat Ağralfnın konuyla
ılgılı pekfazlabırbılgısıolmadığı veklı-
nngle takas kavramını çok yanlnış algı-
ladığı anlaşılmaktadır Malıye Bakanı-
nın Selahattin Bey"e ıkı kavram arasın-
dakı farkla ılgılı olarak sorduğu soru bır
saatten berı konuyu açıklamaya çalışan
genel muduru çıleden çıkarmay a yetmış-
tır Selahattin Çam Malıye Bakanı'na do-
nerek şunları soylecektır "Her şe\i dıi-
şiınebilirdim fakat. bir Malive Baka-
nı'nın iki verleşik işlem arasındaki farkı
bilmeyeceğini ya da boyle bir basit (ele-
mentaire) bilgiden yoksun olabıleceğını
düşünemezdim." komısyonda Selahat-
tin Bey 'ın ne duşunduğunden çok Malı-
ye Bakanı'nın ney ı duşunmedığı konuşu-
luyordu
Selahattin Çam ornek say ılacak duzey -
de durust bır ınsandır Olumunden sonra
evınden ve bugun onarılmaya çalışılan
mezanndan başka sahıp olduğu ne para-
y a. ne pula ne tasınır ne de taşınmaz ma-
la rastlanmıştır
Sağlam temeller uzerıne kurulmuş
TC Merkez Bankası bır kamu kuruluşu
olarak uzun yıllar ulkemıze çok onemli
hızmetler sunmuş. ısmıne golge duşure-
bılecek olumsuzluklann konusu olma-
mıştır Turkıye'nın ekonomı polıtıkasın-
da gozlenen gelışmelere ay ak uydurmak-
ta ozverıyle çaba gostermıştır O gunle-
nn Dis Ticaret ve Kambıyo Rejımının
gereğı olarak y uklendığı ağır gorev ı ye-
nne getınrken karsilaştığı darboğazlan
aşmada zaman zaman zorlanmış. fakat
kendısınden kay naklanan bır prestıj kay -
bına uğramamiştır Orneğın 1976-1980
donemı Turk ekonomisinde odemeler
dengesi sorununun ust noktalarda oldu-
ğu bır donemdır
1974 y ılından başlayarak ılerleyen yıl-
larda uy gulanan kambıyo rejımıy le Turk
Lırası'na yapay olarak edğer kazandır-
maya devam edılmesı yalnız dış tıcaretı
değıl, sermaye hareketlennı de olumsuz
yonde etkılemıştır Kısa donemlı serma-
ye akışıulkeyı 1977-78"debırdenbıredar
boğaza sokacak şekılde artmış ve sonra
bırdenbıre durmuş. uzun donemlı proıe
kredılennde de onemli daralmalar goz-
lenmiştır Odemelerdengesındekı bozul-
ma dış borçlann ana para taksıtleny le fa-
ızlerının odenmesınde bankanın zorlan-
masına neden olmaktadır A.ma bu her
şeyın sonu değıldır
Banka. ekonomının kurallanna gore
yonetılmekte, kuruluş ya^asında yeralan
hukumlere uygun olarak hareket edıl-
mektedır Bankanın yonetımıne gelenler
belkı bırer Selahattin Çam değıldıler Bıl-
gılı durusttuler ama Çam çapında bırer
kişilık değıldıler Belkı bunun tam tersı
bırdavranışkalıbınasahıptıler Amaku-
rallardan ve yasadan yanaydılar Kural-
sızlık o y ıllarda henuz ulkemızı kaplamış
(ıstıla etmış) değıldı Kuralsızlığın hu-
kum surmeye başlaması ıçın 24 Ocak
Kararlan'ylâ 12 Eylul 1980 asken dar-
besinı beklemek gerekmıştı
Bırbırını tamamlayan bu ıkı olayı ge-
lecek yazımızda TÇ Merkez Bankası
açısından yorumlamayı surdurecegım
1*1 Bu makalede \erafan anılar ba>gıdeger
dostum Zekensa AkçaJı nın bdMma hazırUn^n
anılarından alınmıijtır Kendılerıne vurekten te-
jekkurlerımı ^unuvorum
(**) 1211 iavılı \aianınkabulundenonce\u-
rurluktekı yasalardaTC Merkez Bankası nıvo-
neten kı^ının unvanı Genel Mudur dur 147
0
\ılında vururluâe gıren 1211 saulı \asada TC
Merkez Bankası m > oneten kı^ıv e Gou\ erne
ur karijilığ] ba^kan Mtatı \enlmı^tır
ARADABIR
KEMALETTİN ÇELAN
Laikliğin Tarihi
Turk Ansıklopedısı, laıklığı şoyle tanımlar
"Laıklık, dın ve devlet ışlerının bırbınnden ayrıla-
rak, kamu ışlerını duzenleme ve yurutulmesıne daır
ılkelerı dın etkısı dışında tutmaktır" Cılt 22, s 454
Laıklık ılkesının tarıhı, Hırıstıyanlık dunyasında Pa-
palık makamı ıle krallar ve ımparatorlararasında, ya-
nı kılıse ıle devlet arasında geçmış bır savaşımın ta-
rıhıdır Ozellıkle Kutsal Roma Imparatorluğu ıle Fran-
sa Krallığı arasında papazın sıyasal ıktıdar sahıbı ol-
masından kaynaklanan bu uzun savaşım, ıhtılale ka-
dar devam etmıştır
Kılıseler devlet kılısesı sıfatını taşıdıkları surece
devletın yonetımmde etkılı olmuşlardır Onların bu gu-
cu, kendılerıne baglı tarıkatların buyuk mulk sahıbı ol-
maları ve ekonomıyı etkılemelerıne dayanır Bızde de
aynı yola gıdılmektedır
Fransız ıhtılalının duşunce ve dın hurrıyetını ılan et-
mesı sonucu laıklık ılkesı benımsenmış ve devlet, kı-
lıse egemenlığınden kurtulmuştur Bu ılke, Fransa'ya,
Amer.ka Bagımsızlık Bıldırgesı'nden gelmıştır
Osmanlı da ıse devlet yonetımıne dınsel bır nıtelık
verılerek kamu hızmetlerı dınsel kurallara uydurul-
muş ve yargı ıle mıllı eğıtım kısmen şeyhulıslama
bağlı olarak yurutulmuştur
Osmanlı'nın şerıata dayalı duzenını yıkan Atatürk,
kurduğu Turkıye Cumhurıyet'nde once yargıyı ve mıl-
lı eğıtımı dın baskısından kurtarmış ve ardından obur
yasalarla dın ve devlet ışlerını bırbınnden ayırmıştır
Laıklık sozcuğunude bugunlerı duşunerek 1937 yı-
lında anayasaya koydurmuştur
Bırey, ya bır dıne mensuptur ya da karşıdır Yansız
olamaz Laık bır devletten yana ya da karşı olabılır
Çağdaş ve demokrat olabılır Oysa devlet, tuzelkışı-
dır Tuzelkışıler herhangı bır dıne mensup olamaz
Ibadet edemez Laık devlet yansızdır Ne dındardır
ne de dınsız Devletın gorevı, mılletın sosyal, ekono-
mik ve kulturel gereksınımlerını guven ıçınde sağla-
mak ve toplumu dış tehlıkelerden korumaktır Bu ıl-
ke, ABD Fransa ve Turk anayasalarına gırmıştır
Obur Avrupa ulkelerının çoğu Protestan ve demok-
rat oldukları ıçın laıklık ılkesı, tabıı olarak devletın ya-
pısında vardır
Şerıatçılar dının devletın olduğu ıdeolojık olduğu
ıddıası ıle egemenlığı mılletten alıp Allah'a vererek,
onun adına Osmanlı halıfelık kurumunu kurup mılle-
tı yonetmek arzusu ıle kıvranmaktadır Oysa dın ıde-
olojık değıl orf ve âdet'tır (islam Ansıklopedısı, cılt
III, sayfa 590)
Laıklık ıçın Ataturk bakın ne dıyor
- Laıklık yalnız dın ve dunya ışlerının aynlması de-
mek değıldır Tum yurttaşların vıcdan. ıbadet ve dın
ozgurluğu demektır
- Dın ve mezhep herkesın vıcdanına kalmış bır ış-
tır Hıçbır kımse ne bır dın ne de bır mezhebı kabul
etmeye zorlanamaz
- Dın ve mezhep hıçbır zaman polıtıka aletı olarak
kullanılamaz
- Softa sınıfının dın sımsarlığına ızın verılmemelıdır
Dınden maddı çıkar sağlayanlar ığrenç kımselerdır
- Kutsal ve tanrısal olan ınanç ve vıcdanlarımızı her
turlu çıkarlarla tutkular alanı olan sıyasetten kurtar-
mak zorunluluktur
- Bız ılhamlarımızı gokten ve gaıpten değıl, doğru-
dan doğruya hayattan almış bulunuyoruz (Bu cum-
Ie, Anıtkabır Muzesı nde duvara ışlenmıştır)
Işçi Hakkı Uzerine Oyunlar
TURGUT INAL Balıkesır Bcırosu Avııkatlarmdan
% sçı haklarının odenmemesı konusunda tum
I
ovnanan oyun ve hılelenn saptanması n,ın
bırunı\ersıtekurmavakalksanız ınanıvoruz
kı bu oyunların oynanmasında buyuk so-
rumluluk payı taşiyan bu duzen unıversıte-
nın rektoru bu oyunlan vapan bazı ış\eren-
ler de muhakkak kı o unıversıte senatosunun sena-
torlerı olurlardı Çan ılçesınde vaşanmakta olan
olay. bu konuda sergılenen hıle veovunların ışçıle-
rı mılyonlarca lıra kayba uğrattığını gostermektedır
Bu kayıplarda. devletın çok ağır yerı ve sorum-
luluğu bulunmaktadır Buradakı bır ışyennde çalı-
şan yuzlerce ışçıden uçunun başına gelenler şoyle
Bu ışçıler Çan ve Çanakkale'nın koylennde yetış-
miş, ışçılıkten ustalığa yukselmışlerdır Çalıştıkla-
nışverıne l965-l970yıllarındagırmışlerdır Yırmı
yıllannı dolduran bu ışçıler durup dururken çalış-
tıkları tabnkadan çıkanlmış gosterılmış ve kıdem
tazmınatları hesaplanarak odenmış v e y ıne bu ışçı-
ler değışık adla kurulan yenı ışyenne gınşlerı yapı-
larak aynı ışyennde ve aynı iş tezgâhında çalışma-
ya başlatılmışlardır Bu uç ışçının bu değışıklıkten
sonra aldıklan ucret senelık ızın tazla mesaı ıkra-
mıyeler ve prımlerınde hıçbır tark olmamıştır
öorunuşte ışçıyı hıç zarara sokmayan. şırketler
arasında işçı dev n gıbı gorunen bu olav. ılk başta çok
masum bır hareket gıbı gelır Işçının hukuku zede-
lenmıyor ya. ışçı ıçın fark etnıez sanılır Gorunuşte
ı,ok masum sanılanbuolavın vergı hukuku açisın-
dan kamuy a ağır zararlar v ermesı uzerınde durma-
vacağız
Bız ışçıler açısından. işçıye oynanan ovunu or-
tava koyacağız Bu uç işçıve çıkarılıp kendılerıne
kıdem tazmınatı odemesi yapılırken ışçılerın tu-
munden umumı ıbra alınmıştır Ibravı ımzalama-
yan işçıye kıdem tazmınatı odenmemış \e fabrıka
odememekte dırenmıştır
Ibraname ımzalayan ışçıler venı şırkete yenı gı-
ren işçı olmuşlardır Burada bazı ışçıler, uç yılını
doldurmadan ışten çıkarılmış veva emeklı yapıl-
mıştır ya da kendılerı çıkmışlardır Işyennde son uç
yılını doldurmadançıkma \eçıkarılmaolayı yaşan-
mış. kıdem tazmınatını hak etmesı ıçın vasanın ara-
dığı. uç y ılını doldurma zorunluluğu gerçekleşme-
dığınden ıkıncı şırketten bırçok kışı kıdem tazmı-
natını alamamişldrdır \e çalıştıkları son ıkı-uç yıl
ıçın kıdem tazmınatından voksun kalmışlardır
Işçının aleyhıne varatılan son ıkı-uç yıl ıçın kı-
demden yoksun kalma olayından çok en ağırı, ılk
fabrıkada orneğın yırmı vıl uzennden gunde
30 000 TL"lık yevmıye uzerınden kıdem tazmınatı
hesaplanırken. aylık 900 000- \ 20 yıl =
18 000 000-TLalacaktır Aynı ışleveaynı ışyenn-
de çalışmış olmasına karşın. şeklen yaıatılan ıkın-
cı tabrıkadaçahştığı son uçyıl eklendığınde. çalış-
tığı 23 y ıl uzennden kıdem tazmınatı hesaplanırken
her yıl vevmıyesıne "o 60-
7
0 zam geldığını duşu-
nursek uç yıl sonrakı enflasvon uereûı vevmıvesı
150 000TL avlığı4 500 000-TLoldcaktır Kıdem
tazmınatının tutarı ıse 23 vıl uzennden
4 500 000 -TLayhk \23 vıl = RH >00 000-TL
işçıye odenmesı gerekecektır Oysa tabrıka
! 8 000 000 - TL kıdem tazmınatı odemekle ışten ve
sorumluluktan kurtulmuştur Çunku. 1990senesın-
de aldığı duşuk yevmıveden kıdemı hesaplanmiş.
çalışmış gosterıldığı venı şırkette uç yılını doldur-
madan çıkanldığı ıçın venı bır kıdem tazmınatı
odenmemiştır
Şayet yapay olarak varatılan son donemde uç yıl
çalışmış olsaydı uç yıl ıçın kıdem tazmınatı 3 yıl
\ 4 5 mılyon TL av lık uzennden = H 5 mılyon TL
tutacaktır Budurumdaıseılkodenen 18mılyonTL
ılesonradanodenecek 13 5 mılyon TLtoplandığın-
da 31 5 mılvon lıra işçıye odenmektedır
Boylece ışçının çalışması ıkı fabrıka arasında
paylaştınldığındaışçı. 103 500 000 TL kıdem yerı-
ne 31 s mılyon TL kıdem almak tablosu ıle karşı
karşiya bırakılmaktadır
Goruluyor kı vasaların tanıdığı ve çok masum
gorunen boy le olay larla bırçok şırket. y ıne kendı ku-
rucularından. yıne kendı personelınden oluşan ay-
nı fabrıkasını, aynı tezgâhını. aynı ışını kendı ken-
dıne kıralavarak veya tabela değıştırerek yaptığı ıç
sozleşmelerle boyle bır şırket oluşturmak yolu ıle
ışçılerın herbırıne 70-80-100 mılyonluk zararlar ver-
mektedır Bu biçim ve içerikteovunlara kurban edı-
len. sadece bu uç ışçı değıl. yıllar ıçerisinde yuzle-
n \e bınlerı aşan ve bolunmuş şirketlerde çalıştırı-
lan ve bu tezgâhlara muhatap kılınan ışçılere. mıl-
yarlarca lıra kıdem tazmınatı ödenmemek suretıy-
le haklan utanılmadan çalınmakta ve gasp edılmek-
tedır
\ukandaoykusunu anlattığımız ışçılerın hakla-
rı sadece şırket oyunlanyla yenmemektedır
Bu ışçıler ıçın açtığımız bu davalar hâlâ devam
etmektedır ve bu gıdışle daha da devam edecektır
Onumuzdekı yıllar ıçerisinde bıttığınde davanın
temyızı, ıcrası paranın tahsılı ışlemlerının uzatıl-
ması ıçın ıcranın tehırı paranın temınata bağlana-
rak odenmesının durdurulması işlemlerı de eklen-
dığınde ne kadar yıl sonra ışçının para alacağını du-
şununuz ve o paranın ne hale geleceğını takdır edı-
nız Ayrıca belırtelım Işçılere oynanan oyunu hu-
kumetler yasal faızı 12 yıldan berı
o
o30 oranından
hıç arttırmamak suretıyle oynamaktadırlar
Bırçok ışyerlerınde ışçıden. ışyenne gırerken ça-
lışırken. çıkarken emeklı olurken. ış kazasına uğ-
radıktan sonra elınden.zordurumdabulunmasından
yararlanarak. boş ya da dolu kâğıtlara ımzalar ah-
nır lmzalamazsa işe gıremez va da ışe devam ede-
mez tahakkuk eden hakkını. tazmınatını alamaz
Koca koca konfederasyonlar. koca koca bakanlar,
hukumetler bu olaya çare getırmemişlerdır Çunku
ıbra. duzenın oyunudur, duzenın aracıdır
DOĞUM ve TEŞEKKÜR
15 7 1996 tanhınde kızımız
TIANA BÖRTLÜCEııin
doğumunu gerçekleştıren
Op. Dr. HAKKI UYAR
ve ckıbıne. ayııca kızımızın bakımını ustlenen
Uz. Dr. NADİRE UYAR
ve Ozel Umranıve Hastanesı gorevlılenne
teşekkur edenz
GLL - T\RK.\N BÖRTLÜCE
*-ı*m i.mi ifrmı
Beyoğlu Nutus Memurlugu ndan aldığım
huvıvet cuzdanımı kavbettım, hukumsuzdur
SE\I4H4TGL\DOĞ4\
A K S A N A T ' T A
23-27 Temmuz'96
Kültür
Sanat
ılanlarınız ıçın
23 Salı
Soat. l2 30ve 18.30
Laser dıscten konser
MUSSORGSKY "B.r Sergıden Tabtolar"
(\ \,shkenaz\ I^et RJCHO Senfonı
OrKestrası)
1 >d 40 d )
24 Çarşamba
Soot 12.30 ve 17 30
Laser dıscten film
•VVEST SIDE STORY"
(Ingılızce ori|inJİ>
)onetmen R * ı « i | Robbıns
OvıtııcıtUır \ ^So<xl R Besmer
R TambK R Moreno O Chakms
12 M 1-ıdı
25 Perşembe
Soot 12 30
Laser dıscten opera aryalan
•CARRERAS DOMINGO PAVAROTTI
IN CONCERT MEHTA-
1 -a ^ ı d ı
Soat. 18.30
Laser-dısc'ten bale
ÇAYKOVSKI "Fındıkkıran"
Acıeogm/ı<e ioıulmen VI Bjn^hnıko\
ı -vmtnkan Bale Tıvjtrosu)
<2 SJJII
26 Cuma
Soot 12 30
Laser dısc ten caz.
MILES DAVIS "Mıles :n Pans"
] s 1 ı t l
Scot 11.30
Laser-dısc'ten konser
MOZART "Piyano Konçertosu No 26 -
Coronauon-"
Soltil H Frantesch
(G Mbracht Mnıan Oda Orkestra'sı >
MOZART •Piyano Konçertosu No 19"
Sılıst R Lupu
(D Zmman \lman Oda Orkestrası 1
27 Cumartesi
Soat. 14.30
Laser-dısc ten opera
MOZART "Cosı Fan Tutte"
Solıstler E Onjbero^a D Zıegler
L Lıma F Furlanetlo
(Hamoncoult ^ ı\ ınd Fılamıonı
('ı saat)
Soot. 18.30
Laser-dısc'ten pop konsen
BONJOVI -Nevvjersey"
(1 saa!ı
MUZİK DİNLEME ODASI
Zengın dıskocegınuzden
klasık batı muzıgı CD lerını Pazar
\e Pazartesı gunlen dışında her gun
İ4 00 15 00 ıle 16 UO l"00\e
18 00 19 00 sjatlen arasında ozcl
kulaklıklarla dınlevebılırsmız
STUDYO VE ATÖLYELER
, LUografl ve Sengrafi Atoh'esi nde
Yurdaer Mtıntaş Prof Sadı Dıren
Gurol Sozen Mustafa Ata
bınan Demırtaş
Resım Atohesi »de
ı
Husevın Bılısık
He\kel Atol\esı nde
' Halıs Başarır
Çok Amas,lı Salonda \er alan konser
fılm bale ve opera gostenlen
lastr dısc \e\a \ıdeodan bımjk
ekranda stereotonık olarak
sunulrruktadır
Çok \maçh SaJon daki gosterilere
program başladıktan sonra
girilmcmesi rica olunur.
AKBANKS a n j t ı n . S a n u ı ç ı n ı n V a n ı n d a
• 293 89 78 /
(3 hat)
Salı
emin
igüa
Her Salı 22.30
CABARET
(M1 esıipınjr s< k \ r 2 \rnjuıknı
Kültür
Sanat
ilanlannız için:
;293 89 78
(3 hat)
v
*
.•
•J
'A
/
*
j
' /
PENCERE
Tek Sütunluk Bir Haber...
Aygün Uğur oldu
25 yaşındaydı
Olum orucu sonucunda gozlennı yaşama kapama-
saydı, adını ne ben bılecektım, ne de sız
Âygun Uğur, TKP (ML) davasından yargılanıyor-
muş, karakola sılahlı saldırı eylemınden tutuklanmış,
12yıl6ayahukumgıymış, 1992yılından berı hapıs-
hanedeymış, UmranıyeCezaevı'ndesuregelen olum
orucunun 63'uncu gununde şu kahrolası dunyaya al-
lahaısmarladık demış
Çok satışlı gazeteler, Aygun Uğur'un olumunu tek
sütunluk haberle geçıştırdıler
•
Içerıde olum orucu surdukçe, dışarıda ınsan ola-
nın boğazına lokmalar dızılıyor
Şaırlerın dızelerı ınsana yalnız sevdalandığı zaman
gerekmez, Melih Cevdet'ın Rosenberg ler ıçın yaz-
dığı şıır, ınancı uğruna olumu goze alan herkese uyar-
lanabılır kım olursa olsun neden olursa olsun ha-
yatı elının tersıyle ıteb/len kışının derdını, davasını
anlamaya çalışmak ınsan olanın kaçınamayacağı bır
gorevdır
Aygun Uğur neden bu yollara duşmuş1
?
Bâbası Gülabi Uğur anlatıyor
"Tuncelı'de koyumuz yakıldıktan sonra Mersın'e
goç ettık Evımızden bır tek eşya bıle kurtaramadım
Ayda altı mılyon lıra maaş alıyorum ve 10 nufusu
beslıyorum Oğlumu ancak uç ayda bır gormeye
gelebılıyorum Şımdı de olum orucunda olan oğlu-
mu zıyaret edeceğım "
Gulabı Uğur, cezaevının kapısında bu sozlerı ga-
zetecılere soylerken oğlunun olduğunu bılmıyordd
ama Gulabı'nın kısacık açıklaması, yaşanan olayın
nedenlerını bın sayfalık bır kıtaptan daha etkılı bıçım-
de sergılıyor eklenecek tek sozcuk yok
•
Aygun Uğur'u anlamak kolay, baba Gulabı'yı an-
lamak çok daha kolay
Ben bızı anlamakta guçluk çekıyorum
Nasıl anlayayım7
Bakın, Melıh Cevdet'ın şıırını ezbere bılen çok kışı
var bu toplumda1
Nıce okullar unıversıteler bıtırmış,
dunyayı gezıp gormuş edebıyatyalamış klasıkmu-
zık dınleyen bılgısayara aşına, meslek sahıbı seçkın-
lerımızın sayısı 21 'ıncı yuzyıla 4 kala hıç de az de-
ğıl' Duşunun kı 50'yı aşkın unıversıtede bınlerce
profesor ve doçent çalışıyor, holdınglerımızın şırî-
ketlerımızın partılerımızın vakıflarımızın, bankaları-
mızın, medyamızın ust yonetıcılerı sayısal açıdan on
bınlerce, belkı yuz bınlerce .
Bu ınsanlar neden olum orucuna yatıp hayatına
son veren 25 yaşında bır gençle Atlanta'dakı olımpı.-
yat oyunları kadar ılgılenmıyorlar'?.
Bu sağır duvar ne zaman oruldu''
Yurekler ne çabuk taşlaştı?
•
Geçmış yuzyıllarda Avrupa'da feodal temeller uze-
rınde yukselen toplumda yaşayan arıstokratlar ka--
lebentlerın ya da kurek mahkûmlarının yaşadıkları
karanlık zındanlardan yansıyan oykulere dudak bu-
kerler, saray dedıkodularıyla ılgılenıp eğlenırlerdı
O duruma mı duştuk'' ',
Cezaevlerınde olum oruçları tutulan bır ulkede',
yalnız sosyete dedıkodulan ve borsa haberlenyle ya-
şayanların egemenlığı ne kadar surebılır?
•
Aygun Uğur oldu
Tanımazdım kendısını
Tanıdım
Annesı Yıldız Uğur'a ve babası Gulabı Uğur'a baş
L
sağhğı dıleyemeyecek kadar utanç ıçındeyım, bü
olumde hepımızın payı var, senın benım, hepımızın
ISTANBUL
Artık her Çarşamba akşamı
The President Hotel'deyiz
L zeı nuzcle Uıc t\ eıdı bu gok\ ıızıı aşağııhı
tepeden tıınağu Maımaıa \e Istanbııl
Buı bekude kokıısm la du\etkar bu lezzet
Aıdından ccııılı muzık \e onanial
Salata Büfesi
Soğuk Mezeler
Barbekü
Tatlı - \le\ve Büfesi
Limitsiz Yerli İçkiler.
TL. 1.450.000.-
Canlı Mtizik
Oryantal
Rezervasyon: 0.212 - 516 69 80'den 654
Tıyatro Caddesı, 25
Beyazıt 34490, Istanbul
Tel -0 212-516 69 80/20 Hat
Faks 0 212-516 69 99
TROJA TLIR 585843
VÜ^ÜIUI ^jnüt hılün anluyı^ 638 66 61
KIBRIS
CLUB ACAPULCO T.K.
YP. 29.450.000TL
7 gece K T H Y ıle ulaşınv
transfer-rehberiık daNldır
BODRUM
A— 17J0U00
OOMKTA-HKOlt) U30O000
A8SO3
KBIVANSARAY ffTB. 1&2HL0M
•TgnYf
turtanma ve 6d«me holaylıMafimz ıgn baı aıayinn.
DEMİR FARABİ ANADOL
Hep >anımızdasın.
Eşin, çocuklaruı, kardeşlerin ve
\ eğenleiTiı
Romanlarınız ve ansıklopedılerınız
yerınızden alınır Tel.: 554 08 04
Ehlıvetımı kavbettım hukumsuzdur 4)Dl\ 4KI\