Catalog

SAYFA CUMHURİYET 21 TEMMUZ 1996 PAZAR 8 PAZAR KONUGU Şehircilik uzmanı ünlü mimar Prof. Hande Suher 'Hiçbir alanda halkm katıhım yok' i3 LJiy U£ Istanbul ve büyük kentlerimizde arazi talanı diz boyu. Kültür mirası tahrip ediliyor, tarihi eser olarak tescil edilmiş binalar yıkılıyor; hiç kimseden ses yok. "Ben yaptım, oldu" mantığı içinde hareket ediliyor. Bunun son örneklerini Amerikan Hastanesi'nin büyütülmesi ve "daha fanksiyonel hale getirilmesi" gerekçesiyle Nişantaşf ndaki hemşirelik okulunun yıkılmaya başlamasında gördük. Rahmetli mimari ustası Sedat Hakkı Eldem'in eserlennden birisi olan hemşirelik okulu da acımasızca yerle bir ediliyor, buna hiç kimse "dur" diyemiyor. Bundan sonra sıra Amerikan Hastanesi kompleksi içinde yer alan Güzelbahçe Kliniği'ne gelecek gibi görünüyor. Öte yandan yasalar çıkanlıyor, kent görünümü bu yasalarla "yasal" olarak bozuluyor, kent kimliği yok ediliyor. Buna da "dur" diyen yok. Çünkü aslında her şey "yasal kılıfına" uydurulmuş. Istanbul ve büyük kentlerimizın yaşadığı bu içler acısı tahribatı şehircilik uzmanı ünlü mimar hoca Prof. Hande Suher'le konuştuk. SÖYLEŞİ LEYLA TAVŞANOĞLU I Istanbul'ıın 1983 nâzım plan döne- miyle kenttekibugiinkü uygulamayı kıyaslaya- bilir misiniz? -İster nâzım plan, ister u>gulama planı olsun, bugiin Türkiye'de ikisi birlikte bir bütün oluştu- racak imar planı adıyla anılıyor. Kent planlama- da ölçıjt kamu yararıydı. Ancak elımızde 1983 onanlı Istanbul nâzım planı \ar. Ondan sonra Nu- rettin Sözen ve Tayy ip Erdoğan dönemlennde iki değışık plan hazırlandı. Şu anda Sözen'in planı iptal edilmiş durumda. Uygulamadaki Erdo- ğan'ın planı. Bunlann sözel olarak kamu yaranna oldukla- n. ama uygulamaya geçildigi zaman kamu yara- n ka\ramından oldukça uzaklaşıldığını görüyo- ruz. Bence Istanbul için gerekli en önemli olay. korunması zorunlu olan taşınmaz kültür varlık- lannın. doğanın. Marmara. Boğaziçi, Haliç ol- mak üzere suların temiz su sağladığımız su hav- zalannın \e bu suyu sağlayacak olan ormanlann korunmasıdır. Bu beş öğenin korunmasına yönelik bir plan yapıldığı takdirde kamu yaran bugün anladığımız anlamda sürdürülebılir kalkınma anlayışı içinde bir plan olabilir. Sürdürülebılir kalkınma hepimi- zın savunduğu. hatta Birleşmiş Milletler'in HA- BITAT-II Konferansı'nda da savunulan bir plan- dır. Sürdürülebılir kalkınma. sınırlı olan kaynak- lann tüketılmesıne karşı gelen biranlayış olarak belırdi \e bunlan, bızden sonraki kuşaklann kul- lanma hakkı olduğu da kabul edılerek bu planla- ma anlay işi gelıştinlmeye başlandı. Bu, hem kay- nakların yenilenmesı. hem de tüketilmemesine yönelik bir çalışmadır. ^ • ^ • H Boğaziçi, .Marmara, Haliç ve önemli dediniz. Bize bunlann ne ölçiide önemli olduk- larını ayrıntısıyla anlatır mısınız? - Örneğın Boğazıçı çok önemli bir kaynak. Hem doğası. hem suyu, hem de eski yapılaşmış çevre karakterleri itıbanyla çok önemli. Bunla- nn kaybedılmesi kısa vadede bızim için yararlı görünse bıle uzun vadede çok zararlı. Ormanlann etrafına bina yapma hakkı veriidi- ğı takdirde özel ormanlar ve kamu ormanlannın ışgaller karşısında elden çıktığını görüyoruz. O bakımdan. ormanlann da elden gitmesi. bunlann ıçerisindeki köylerin de büyümesi Istanbul için çok önemli birolay Çünkü ormanlar tstanbul'un temız ha\asmı ve temizlenmesini sağlayan bir kaynaktır. Su havzaları da bugün aynı durumda. Su hav- zalannın içine yasal. kısıtlayıcı mesafelergetiril- di. Ben bu getırılen mesafeleri onaylamıyorum; pek çok kınıse de onaylamıyor. Çünkü kaynağın özelliğıne bağlı birbelırleme degil bu Genel. bü- tün Türkıye için konulmuş bir ölçüt. Ama yıne de ona en yakın bir mutlak mesafe var ki burada bina yapılması kesinlikle yasak. 300 metrelik bu mutlak yasak getınldıkten sonra bir de 700 met- relik mesafe \ar ki bu da kamu yaranna açık te- sisler olarak lAıllanılması gerekli. Ama bunun da karşısında bazı yeni karar üre- timleri görüyoruz. M ^ H H İ \edir bu yeni kararlar? - Bu yeni kararlar gereğınce oraları da ımara açıldı. faşinmaz kültür varlıklanna gelince... Bunlann sayılarını bugün söylemek çok güç. Çünkü tescil edilmiş olanlan da kaybediyoruz. Bütün bu saydığım değerli varlıklan. korumayı ölçüt alan bir plan uygulandığı takdirde korumuş oluyor. Sonuçta da kamu yaran korunmuş oluyor. Bence 1983 planında bunun en son şekli görü- lebilir. Ama ondan sonra uygulamalann gittikçe kamu >aranndan uzaklaştığını görüyoruz. W^^^M Peki, kamu yaranna çıkarılmış olan yasalar var. Bu yasalar uygulandığı takdirde ne olıır? -Ne yazık ki kamu yaranna çıkanlmış olan ya- salar da bu söylediğim uygulamalan destekliyor. Çünkü bu yasalar. > asal olarak kamu yararını gö- zetlemelerıne karşın. bakıyoruz ki, kent içerisin- deki bir çok özelliklerin. kentli kimliğinin. ken- tin taşınmaz kültür \e tabıat varlıklannın aleyhi- ne gelişmeleri de berabennde getinyor. ••••i Böylesine her seyi tahrip etmek, yok etmekteki amaç ne olabilir? - Bence merkezi yönetimce Türkiye"deki bir e^itleme getirmek amacıyla çıkartılmış bir yasa bu. Fakat bu, yerleşımlerin özgün karakterini dik- kate alan bir yasa degil. Burada amaç her yere bir eşıtleme getirmek. Yasal bozukluklar. yasal uy- gulanmayan durumlar var Bunlan eşit hale ge- tirelim \e bu uygulamalara. dur. diyelim. deniyor. Biz bunlan genelde "af kanunlan" olarak tanım- lıyoruz. Bu af kanunları çıkıyor ve yasal olma- yan durumlar, akçalı bir karşılamayla. bir takım ödemeler karşılığında yasal duruma dönüşüyor. Buna bir örnek gösterebilir misiniz? - Yasal olmayan. ama af kapsamına sokularak yasal haline getirilen bir durum sokak içinde yüz- de 20 oranında Fjkat > üzde 80 oranında yasal du- ruma saygı göstermiş. bu konuda yasayı delıci hiçbır da\ ranışta bulunmamış olan malsahibi de. "Madenı yasal oldu, o zaman bu imkândan ben defaydalanayım 1 " diyor. Böylece. TBMM'de kabul edilerek merkezi bir yasa biçimınde ortaya çıkan Af Kanunu Türki- ye'nin her tarafında kent ıçindeki yoğunluklann artmasına neden oldu. HABITAT II"ye sunduğumuz kent kimligı ko- nusundaki araştırmamızda kent kimliği olarak görüjebılecek olan öğelerın tam anlamıy la görü- lemedığıni fark etme>e başladık. Bunun yorumu bizım tarafımızdan şöyle oldu. Çünkü bu öğeler örtülüyor. Katlar artıyor. bi- nalar büyüyor \ e eskiden kent kimliğinı tanımla- yan bu ögelerkapanıyorlar. Örneğin İstanbul'un yedi tepe oluşu çok önemliydi. Bu durumun kimse farkında değil. Çünkü ön görünümde çıkan binalar, yamaçlara çıkan bina- lar. yamaçlara çıkan binalar yeni yeni tepeler oluşturdu. Bugün eskiden yedi tepeli olan Istan- bul'da belki yetmış >edi tepe var. Çelık Tepe Kuş Tepe. Gül Tepe, Esen Tepe, Gayrettepe. bir sürü tepe var. Bu da tabii ki kent kimliğinin aleyhine bir durum ortaya çıkanyor Istanbul'u nasıl tanı- y orsunuz diye sorunca bambaşka öğelerle tanım- İamayabaşlanıyor Işte bunun içınmerkezdenya- sal olarak getinlen gayri yasal durumlar kentin kımliğine, karakteristiklerine, taşınmaz kültür ve tabiat varlıklannın aleyhine bir durum ortaya çı- kartıyor. Kanımca bugün geçerli olan 3194 sayı- lı İmar Kanunu'nun uygulama yönetmeliklerin- de de bu durum büsbütün pekiştiriliyor. Çünkü bakanlık büyük bir iyiniyetle bir çerçeve yönet- melık çıkartıyor. Istanbul, kendine özgü bir yö- netmeliği çıkaracak güce sahıp. Ankara da sahip, ama öbür belediyelerimızde böyle bir güç yok. Onlar da bu sefer bu çerçeve yönetmeliği alı- yorlar. Onun sonucundadabiryönetmelik her ye- re belli bir yönetmelık her yere belli bir standar- dı getirıp oturtuyor. Böylece de oranın kendine özgü durumu ortadan kalkıyor. Bütün bunlann hepsi de yasal uygulamalar. Birincisi Af Kanun- lan ıkincısi İmar Kanunu'nun uygulanmasına yö- nelik yönetmelikler, kent ıçindeki kesin kamu ya- rarına olan olayı da tahrip ediyor, bunun içinde büyük kayıplar ortaya çıkartıyor. 'Planlamanın kısa süreli çözüme tahammülü yoktur' PPOİ. HANDE SUHER 1929, Istanbul Joğumlu. Yüksek ögrenimini İTÜ Mimarhk Fakültesi 'nde tcınıamlaclt 1951 de aynı fakültenin Şehircilik Kürsüsü ne asistan olarak atanclı. 1965 'te pmfesör oklıı. Planlama teorileh ve metodıı kürsi'ısü baskanhğı yaptı. Şehır ve Bölge Planlaması Bölümü Şehircilik Anahilim Dalı Başkanı ve Böliinı Baskaıu olarak geçen yıla kadar görevini siirdiirdükten sonra emeklive avrıldı. 1975-76da İTÜ Mimarhk Fakültesi Senatosıı "nca imar ve Iskâıı Bakanhğı görevine getihldi. İTÜ Mimarhk Fakültesi ve tTÜ Yönetim Kıtnıhı karanvla Istanbul Büyükselıir Beledhesi'nin 201)0yılının Sâzım Plan cahsmahırındu danışma ve denetlenıe kurulunda üniversite, fakülte ve biiliim temsilcisi olarak 1992-94 vıllannda vörevlendirildi. Bir de, turızmı Teşvık Yasası çevresınde lelışmelervar. Bunlarda bilindığı kadanyla son de- rece olumsuz. Bunlan anlatır mısınız? - Turizmi Teşvik Yasası, ülkemizde turizmin geliş- mesi amacıyla buna her >erde \ardim eden bir >asa. Aslında neden bizler bu \ asanın yanında olma> alım? Ama bu >asanın bir kararnamesi var. Buna göre hükümet. herhangi bir \eri turizmi Teş\ik \asasigii- \encesinde olmak üzere turizın ve iş merkezi ilan ede- bilivor. Bu. Nazım Plan'ın. yerel vönetimin hiç habe- ri olmadan vapılabilivor. Bu kararname uvannda birdenbire, bir kentin belli bir bölgesine büyük biryo- ğunlukgetirilivor. Istanbul'da da bunun örneklen var. övle - Bunlardan birisi neyseki uygulama>a konulama- yan Taşkışla. Oravı turizm merkezi ve otel vapmak istediler. Karar verilir verilmez anında binanın üze- rine iskeleler kuruldu. Plana göre bina kulelerine va- nncava kadar ıtdalara ve koridorlara bölünmüştü. Bu bina bu volla ancak bu kadar tahrip edilebilirdi. Kent- sel koruma konusunda verilen örnek sanıvorum bü- tün dünva için çok önemlidir. Sonunda mücadelehti İTÜ Mimarhk Fakültesi kazanmı; ve Taşkışla turizm merkezi vapılamamıştır. Bir de Gümüşsuvu Askeri Hastanesi içinde büvük bir turizm ve iş merkezi vap- mak istemişlerdi. Oİacak şev değil. Orada korunma- sı gereken vapılar var. Aynca böv le bir iş mcrkezinin orava v apılnıası kentin oradaki teknik ve sosval altj a- pısını son dereceolumsuzetkilevecekri. Bir başka ör- nek Akaretler'in içine yapılan Beşiktaş Plaza. ^ • • • B Aynı olumsuzluk Dolmabahçe Sarayı bah- çesı olan koruluğa yapılan Svvissotel'le yaratılmadı mı? - Elbette. Bunlan durdurmanın da yollan var, ama. Taşkışla nasıl durduruldu? Akmerkez'in arka- sında ikinci bir iş merkezi vapılmak istendi. Biz ona da rapor vermiştik. Akmerkez'in yoğunluğu zaten Eriler yöresini veterince sarsıvor. Orav a ikinci bir iş merkezinin > apılnıası oradaki teknik ve sosval altva- pıvı büsbütün felce uğratmak demektir. Bu durum- lar karşısında büyük şehir beledivelerinin itiraz hak- lan vardır. Zaten bu gibi itirazlarla birtakım yanlış- lar engellenmiştir. Eninde sonunda göriivoruz ki bu kararnamelerle getirilen yasal durumlar. bu voğunluklar, kent için hiç düşünelemeyecek durumlar olarak mevcut ve gele- cek yapılaşmalan etkilivor. Bir başka dehşet ömeği daha vereyim. Zincirliku- vu Yolu üzerinde Nimet Abla Camii'nin karşısında- ki arazive bir yapı vapılmak istendi. Tabelasında "Emsal. 18, Yukseklık' Serbest" >azar. Biraz ileri- sinde Sabancı Center için verilen emsal 3.5. Burada I8"le Sabancı Center'ın altı misli büvük bir bina ya- pılacak anlamı çıkıvor. Peki de, çev resindeki v apüaş- nıavla bu vapı arasındaki uyumsuzluk nasıl çözüle- cek? Park Otel de bir başka örnek. Ama bunlar hep y a- saL belediye meclis kararianndan çıkıyor. İmar pla- nı değişiklikleri bu sonuçlara yol açıyor. Bu binalar yasalar olarak ortaya çıkmasına rağ- men yasallığın nasıl bir kamu yaranna yönelik oldu- gunu anlayamadığım hususlan açıklamaya çalıştım. Nazım Plan buna uygun değil. denebilir. Ama bir plan belgesinin elde edilmesi için birsürec \ ardır. Ön- ce rüm verilerin saptanması. ya da bir analiz dönemi gereklidir. Ondan sonra bunlann sınıflandınlmasına geçilir. Daha sonra bunlara göre bir takım seçenek- ler üretilir. Bu seçeneklerden bir tanesini uy gun gör- düğümüz zaman bir sınanıa dönemine gireriz. Bu sı- nama döneminde uygun olupolmadığıııa bakılır. Son aşama karardır. O arada belediye meclisi bunu tar- üşır. Halkın itirazı varsa bunu bildirir. Bunlar ütopik degil, kent planlamacılığında bunlann hepsi yapılan şeyler. Türkiye'de halkın katilımı yok. denemez. Bir yörede bir inşaat yapılacaksa bundan önce anket so- ruşturması yapılması zonınluluktur. Af kanunu, islah imar kanunu, gecekondu islah planlannın hepsinde bir deneyime day anmay an işler yapılmıştır. Diyelim ki bir yörede 82 katlı bir bina yapılacak. Ama planın genelinde bakalım, bu bina o yöreye ne getinyor? Diyelim ki o binanın kanalizasyonu akıtı kentin orasındaki kanalizasy on kanalından daha bü- yük bir genişliği gerektiriyorsa o kanalizasyonu nasıl akıtacaklar? Bir zaman sonra koku çıkar. Yirmi bin işyeri olan bir yörede bu. oradaki yollarda 18-20 bin daha fazia otomobil demektir. Oralann kendi oto- parklannın olması bir şey ifade etmez. Bu aralar yol- lan işgal edecekler. Bi/de bu sonınlar hep parçacı plan anlayışından kaynaklanıyor. En önemlisi de bu aksaklıkların hepsi. değişiklikk'rin planla değil. ka- rarla getirilişinden doğuyor. İnsanlar. önlerine planı açarak düşünmeye başlasalar aksaklıkları. engelleri görecekler. Oy sa konuşarak işi bitirmek çok daha ra- dikal ve kısa süreli görünüyor. Ama planlamanın kı- sa süreli çözüme pek tahammülü y ok. Planlama uzun vadeli bir iştir. Kısa süreli, parçacı işler onun bütünü felsefesini bozar. Peki, bu gereksiz donatılar neden ya- -Bu şekilde büyük bırdonatı sarfiyatı. büyük bir arazi kaybına gınlıyor. Beledıyeler. belde be- lediyeleri haline bölününce, bırkaç belediye ayrı ayrı kendi gereksinimlenni hazırlay ınca kullanıl- maması gerekli bu doğanın içinde bırden bire ye- ni yerleşim alanlan ortaya çıkıvenyor. Bütün bunlann hep.M de yasal. Ama belirli bir ilkeden. değişen durumlara bağlı olmamaları ne- denıyle bizim hiç uygun görmediğimiz biçımde. bir parçacı planlama anlayışıyla ortaya çıkıyor- lar. Parçacı planlama anlayışı da büv ük bir arazi kaybına yol açıyor. Bir de kıyıları halka açacağız, dedi ler. Belliyerlerdenyolgeçirmenin dışında han- gi kıyıyı halka açtıklarını söyleyebiliyor musu - Kıyilarda yerleşik yerler var. Ömeğin Yeni Cami'yi kaldırabilir misiniz' 1 Ama ben yerleşik olmayan yerlerdekıyılannaçılmasınataraftanm. Kıyı çizgısınden ıtıbaren kaç metre konacaksa kons'un ve oralarda gerçekten vapılaşma olmasın. Yıllarca ben buralarda çalıştım. Bakıyorsunuz. denızin ucuna kadar yapılaşmaya ızin verilmış. Siz orada sadece bir küçük gruba o koşullardan yararlanma olanağını sunuyorsunuz. Oysa orala- ra hepimize ait olmalı. Çünkü kıyı kentı olmak herkente tanınmış birözellık değil. Dünyanın en büyük metropollerinden Paris'te Londra : da denız yok. tstanbul. bunun haricinde birtaraftan Kara- deniz'e.birtaraftan Marmara'ya dayanıyor. İçin- de bir Boğaziçi, bir de Haliç var. Bunlann korun- ması gerekiyor.Bunlann yasal olan ve bu özelli- ği ortadan kaldıracak genel hükümlere tabi olma- sı gerekiyor. Bunun için de bir Boğaziçi Kanunu - Bu Boğaziçi Kanunu'nda bu-da y asal bir du- rum. O kanunda. "öngöriinüm bölgesinde konut yapılmaz" diyor. Öngöriinüm bölgesinde konut yapılmayacağını. ama nasıl olup da Boğaz ya- maçlannda onca konutun ortaya çıktığını da bi- liyoruz Bu kanun çıkmasıyla yayın tarihi arasın- daki boşluktanyararlanılarako binalar yapılmış- tır Bir de göz göre göre ormanlar tatan ediliyor. Özel orman alanlan içinde villa grup- ları yapılıyor. Beykoz 'un arkasındaki özel bir ormanda da aynı şey oldu ve Tepe Grııbıı. Bey- koz Konakları adıyla burada villalar yaptı. Or- manlar nasıl bu sekilde talan edilebiliyor? - Sanıvorum Orman Başmüdürlüğü de bu işle başa çıkamıyor, bu işgaller karşısında o yüzden de sık sık orman alanlarını daraltmak zorunda kalayor. Büyük bir üzüntüyle söyleye\im kı bu TepeGrubu'na HABITAT için gelmış olan zıya- retçilerin önündebırdeödüllerverıldı. Onlar da bunu çok uygun bir davranışmış gibi gördüler Çünkü kentin özellıklenni bilmıyorlar. Sorun çıkaran başka bir yasal konu daha var. Süreklı belde belediyeleri kuruluyor Birmetro- politanalan içinde kendi kendine plan yapma yet- kisine sahip bir belediye neden kuruluyor' 1 \ıte- kim lstanbul'da da böy le bir belde belediyelen ku- ruldu. Esenyurt bunlara bir örnek Temeldekı kararlan bir belde beledıyesınin ver- memesı gerekli Belde beledıyesı şunadayanıyor: Yine bızim imar nıev zuatına aykırı binalar ola- rak nitelenen gecekondular için çıkartılmış olan bir yasa ve ona bağlı yönetmelikler \ar. Bu yö- netmelik. islahı. sağlıklaştırmayı hedef alan bir yasa ve yönetmelık gıbı görünse de bunun için- de son derece tehlikeli birolay var. Özellıklege- cekondulaşmada valilık ve belediye orada bir ka- rarverebiliyor. Gecekondulaşmaya uygundurdi- yebiliyor. Ama gerçekten gecekondulaşmaya uy- gun mu. değil mı? Yasaya göre gecekondulaşmaya uygun yerler, deniyor. Ama buralann gecekondulaşmaya uy- gun olduğu karannı kım venyor? Belediye Mec- lisi o yerin gecekondulaşmaya uygun olduğuna karar \erir vermez bunlann islah planlannı ken- di hazırlıyor. Ama orada bir tek bina bile olma- yabilir. Bu da hep orası gecekondulaşmaya uy- gun olduğu için orada ben islah imar planı yapı- yorum. gerekçesıne dayanıyor. Ama oralann gecekondulaşmaya uygun oldu- ğuna dair elimizde bir belge yok. tstanbul nâzım planında. oraya şu kadar miktarda bir nüfus yer- leşecek. dıye bir hedef de yok. Alın size bir yasal durum örneği... Çok kısa bir süre sonra orası bu yerleştirdıği nüfusa bağlı olarak su. kanalizasyon. donatılann beslenmesıni isteyecek. Ama bu, nâzım planda yok. Fakat yasadan gelen bir durum olarak orta- ya çıkıyor. HABITAT sırasında da bu beledıye- lere de yaptıklan ışlerden ötürü ödül venldı. Mannara kıyıları boyunca kurulan yeni belde belediyelennde de aynı olayı görüyorsunuz. Bu- gün nüfusu 2000 olan bır beldeyi ele alalım. Her çeşit yüklemeyi oraya yaparak. arazi kapasitesi- ne bakarak iş gücünün arrtığını düşünsek de çok çok oranın nüfusu beş bin, ya da yedi bin olur. Ama hayır, böyle bir yerde 50 bin-70 bin nüfu- sun yerleşebileceğı bıle varsayılabiliyor. 2000 yı- lı için yaptıgımızprojeksıyon böyle bir olasılığın hiç olmadığını gösterıyor. Bu araziler için önemli bir tehlike de özelleştirmeyasası değil mi? - Ben bunu çok büyük bır tehlike olarak görü- yorum Çünkü bu arazilenn pek çoğu devletin. ya da KlT'lenn. Bu KlT'ler bulunduklan yere ay- dınlık getıren kuruiuşlardır. Bır çeşıt sosyal ör- gütleşmeyı de beraberlerınde getirirler. Çünkü cumhurıyetın ilk kurulduğu dönemlerde o gıttik- leri yerlere yerleşmışlerdır. Bannacak konut yok- tur. Onlar, planlama ilkelerine uygun olarak ken- di mahallelenni de yapmışlardır Spordonatıla- rını, sosyal ve kültürel tesislerını de yaparlar. Böy lece o kentin ay dınlanmasına kesinlıkle yar- dımcı olurlar. Bu gibi kurumların mısafirhaneleri vardır. Dev let memurları oralaragörevli olarak gittıkle- ri zaman buralardan yararlanırlar. Bu KlT'lerçok güzel. büyük arazilere sahıptir. Bence özelleştir- mede en çok dikkatı çeken. ve en çok ıstem top- layan KİT'lerin bu büyük ve güzel arazileridir. Çünkü, bunlann üzerinde imar hakkını veren özelleştirme kurumudur. Beledıyeler buna kan- şamıyor. Yıne aynı özelleştirme kapsarnında arazilenn 1/5'ini satma hakkına sahipler. Özelleştirıtıeyle birtakım insanlar böyle arazilenn sahıbi oluyor- lar, hem de satma hakkını da elde ediyorlar. Anadolu'dan elimizde bunun gibi çok örnek var. Belediyelerbu KtT'lenn elindekı arazileri bi- le temlik ediyorlar. Bu temlık de kendi adlanna değil, o kurum adına oluyor kı o kurum özelleş- tirme daha büyük. daha güzel bır araziye sahip olarak özel teşebbüse sunulsun dıye. Zaten hükümet, memurayapılanyüz- de 50 maaş zammının kaynağı olarak bu kamu arazilerinin, memıır lojmanlannın satılmastn- dan elde edilecek yüzlerce trilyonluk parayı gös- teriyordu... - Bizler, kamu arazilerinin belediyenin elinden çıkmasının uygun olmadığını tanımlayan bir po- lıtikanın içinde yetıştık. Hâlâ da bunu sav unuyo- ruz. Çünkü kamu yararını ancak böy le koruy abi- liyoruz Bırçok kamu yaranna tesis, açık alanlar bunların sayesinde elde edilebiliyor. Özelleştirme. yeterlı kaynak yaratmayan tesis- lerin elden çıkanlmasıyla gelir elde edilmesi ola- rak görülüyor. Ama bu kısa vadeli bır iş. Planla- ma daima uzun vadelidır. Onun için de plancılar ve politikacılarhep bırbırlerıne karşıdırlar. Çün- kü politikacının en uzun süresı seçıldiğı dönem- dir. Oysa plancı bunu on yıl için düşünür. Bura- da kamu yarannı gozetır. Bu nedenle plancıyla politikacının görüşlerı bırbırlenne terstır Seçilişdönemi içinde kaynak yaratılması ama- cıyla böyle arazilenn ve kamuya ait yerlerin el- den çıkarılması demek sonsuza kadar elden çıka- nlması demektir. llen bırdönemde bu giden yer- lerin yerine ne konulacak? Bizim anlayışımıza göre bu. doğru olmayan bır durumdur Oralar el- den çıkartılmadan kiraya çevirebilir.