Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 17 MAYIS 1996 CUMA
14 KULTUR
8 U L U S L A R A R A S I I S T A N B U L T İ Y A T R O F E S T İ V A L I
4
Tîyatrodaki ressanrm görsel şöleııi
Kttltür Servisi - Istanbul Kultur \e Sanat
Vakfı'nın duzenledığı '8. L lusiararası
İstanbul Tiyatro Festivau" bugun. saaı
21 30"da Rumelıhısan nda Robert
Wilson un 'Persefonesi ıle gorkemlı bıı
açıliş yapıyor Gunumuzun say ılı buy uk
sanaiçiları arasında yer alan Robert
VVıIson'un en onemlı ozellıklennden bııı
çevresınde bulunan sanatçıların farklı
sanat anlay işlanyla >arattıkları eserlerde
kendı dunyasinı yansitan bolumlen
yakalayarak. bunu kendı estetık
anlay işina başarıyla uygulaması
'Tlyatrodaki ressam' adıy !a da anılan
sanatçı 'görsellik"le ılgılı VVılson'un
ımgeler tıyatrosunda gorsellık ya da
tasanm tekste yonelık olarak
duzenlenmemiş
Gorsellık. aslında yaptığı ışın ıçenğını
oluşturuyor Kendı tıyatrosunu
yaşammın panzehırı olarak goren
VVılson. hıç durmaksızın sahnede
meydan okuyusjara yonelıyor
17 nısan - 2 hazıran arasinda
gerçekleşecek olan Lluslararası ktanbul
Tıyatro Festıvalı'nde Amenka. Almansa.
Ingıltere, Ispanya. Rusya. Polonya.
Yunanıstan olmak uzeıe 7
ulkenın seçkın
sanatçıları veaynı zamanda '95-%
tıvatro sezonunda ulkemızde dıkkat
çeken Ankara Antalya \e Istanbul'dan
toplam 15 oyun tıyatroseverlere
sunulacak
Bu yıl Tıyatro Festıvairnin tema»ını.
dünya tıyatrosunun seçkın ömeklennın
ağırlıklı olarak klasiklerın çağdaş
yorumlarla sergılenmesı oluşturuyor
A>rıca tıyatronun dığer »anatlarla olan
ılışkısı baglamında 'La Dolce \ ita*. "Dr.
Jivago' gıbı sinema klasıklerınden
sahneye aktanlan ıkı ornek de festnal
kapsamında yer alıyor
Festnalın 'YabancıOyunlar' başlığı
altında sıınulacjk >apıt)jr arasında
Amenkalı 'dahi' yonetmen. tasanmcı
Robert NVilson un. T.S. Eüot'ın 'Çorak
Llke' adlı şıırını yorumladığı 5
bolümden oluşan 'Persofone'sinın yanı
sıra. geçen yılın sonunda olen unlu
Alman tıyatro adamı Heiner Muller'ın
yazdıgı. ozgun bestelen \e opera
çalışmaları ıle tanınan Heiner Gobbels'ın
besteledığı \e yorumladığı 'Promete'nin
Ozgurluğu' adlı gosteıı \1osko\a
Taganka Tıvatıosu nun kurutiisu \e
dunvanın cn onemlı on tıvatro yonetmenı
aıasında savılan Yuri I ubinun un Boris
Pasternak ın olııınsuz lomanı Doktoı
Jıvagodan uvjıladığı o\unu iııgılız
\onetmen DavidGlass ın muzıkal
yorumuvla seyıreıyle buluşacak bır
başka sıneıııa klasığı 'La Doke \ ıta
Ispanvol La Cuadra De Sc\ılla
Topluluğu ndan tasanmını \e
yonetımmı SahadorTavora nın vaptığı
"KimlikJer' Polonya Buıro Podrozy
Tıv atrosu ndan *Can Çekişen Karmen*
adlı ovunljr yer alıyor
Fe-.tı\alın yerlı oyunlan ise şoyle
'Histeri' (tıvatro Studvosu) 'Abelard ve
Heloise" (C uneyt Turel-Tilbe Saran).
•Birtakım Azizlikler' (Dostlar 11\ atrosu -
Genco Erkal). 'Haritadan \akk>n Yayın"
ıKumpanya Sahnesı). 'Savaş Oyunlan"
(BıKak Tıvatıo Atolvesı). 'AMorKean'
(Cihan l nal - I ı\atıo
Ktanbul).
•Şeyh
Bedrettın Destanı'
(luncel Kurfi/).
'Savas, ve Banş" (Istanbul
Belcdıvesı ŞehırTıyatrosu).
" \danı Adamdır' (Tıvatro Tı).
•Ger«edanlas.ma' (Studvo Ovunuılan)
'A/izname •95" \c 'Budala' I \nkaıa
De\ let Tıvatıosu). "Gılgamış" (Antalya
Beledıye f ıvatrosu) \e 'Moskota-
Petuşki" < Antalva 5 Sokak Tıyatrosu)
Fesiıval ulkemızde bu yılın 'A/iz \esin
V ıh" olaıak kutlanmasi nedenıy le bu
teınj altındj bır bolunı oluşturdu Ankara
De\ let Tıvatrosu'nun ^ ucel Erten
vonetımınde sahneledığı 'Azizname95"
Genco trkjl'ın yoıumladığı'Birtakım
Azizlikler'ovunu bu böluııı kapsamında
ver alıyoı A\rıca bu \ıl Bertold
Brecht'ın olumunun 40 yılı olmasi
nedenıvle testnalde "O/el Gosferi"
kapsamında Zeliha Berkso>'un "Kurt
\Veil / Brechf konseıı \e Tıvatro Tı'nın
Bıecht ın Adam Adamdır" oyunu
sahnelenecek
'Atol>e Çalışmalan" istanbul Tışatro
Festı\alı nın ozel etkınlıklerınden bırını
olu^turuyoı Akademı Istanbul Bale
Studvosu nda gerçeklebttnlecek
çalı>malarda Attıs TıvatrobU yonetmenı
rheodoros Ferzopouİos 'AntikTiyatroda
Beden Kullanınn'. Ellen Laura ıse Japon
Tadashı Suzukı Fıyatrosu nun
benımsedıgı "Su/uki tekniği'nı anlatacak
\e 'Anne Bogart tekniğı" uzerıne bır ek
çalı^ma geaekleştırecek
'Konferanslar' adı altında
jjerçekle^tınlen etkınlıklerde ıse bu vıl.
konusunda uzman konu^macılardavet
edılıyor Bueerçevede A\rupa'nın onde
gelen Brei-ht kuumı.ılarından Pıof
Ernst Schumacher 'Heiner Mulier \e
Bertolt Brecht Ii>atrosu'. Yuri Lubimov
"Lubimov Tijatrosu' \e C eno\a
l nısersıtesı nden Pıo( Margherita
Rubino Bertini de ' \ntik TKatro \e
Robert V\ ilson'ın Persofenesi'nı
degerlendi.ei.ek Konteranslar. AKM
Oda Tıyatrosu nda gerçekle^tırıleeek
Tı\jtro hestıvalı'nın bır ba>ka etkınlığı
de AkVI Alt Fuaye'deduzenlenen
'1 iyatrma Mekân Oluşturmak Sergisi'
Brıtısh Councıl'ın 100 kadardeğışık
ulkevı dola^mas>ını hedefledıgı sergı. 2
Dunya Sa\a>ı sonrasında gerçekleştmlen
tıvatro proıelerı. fotoğraf \e maketler.
yenı mekan arayışları ve Ingılteredışı
tıvatro bınalarımn farklılıklannı konu
alıyor Cengiz Özek tarafından hazırlanan
'karagoz Sergısi' de yıne testıval
kapsaırımda The Marmara Otelı
Fuayesı'nde ızlenebılecek Gunumuz
dıvalarından savılan Rus sanatıj Alla
Demidova'nın. Aya İrını de sergıleyeceğı
klasık tragedyanın kadın
kahramanlarından 'Medea'. festıvalın
kapaniijinda bır ovunculuk ı>olenı olarak
tıvatrose\erlerın kar^ısına çıkacak
' Yalnızca sahnede olanın keyfîni çıkar'Robert VVilson. sanatçı. yonet-
men ta;>aniTicı ya da kısaca bır fe-
nomendır VNılson'ungorsel goste-
nlerının ardında bır ordu sanatçı
\ardır Yazarlar. dramaturglar. bes-
tecıler. dansçılar. aktorler. produk-
törler. tasanmcılar Bunlannbazı-
larının ısımlen ekoldür. bazılarının
adlan bıle duyulmamı^tır. ancak
hepsının butunu Robert \\ ıKon un
yaratıcılıgını kanıtlar DavidByrne
gıbı bır rock yıldızı ya da Laurie
Andersongıbı sahnedeşovuvemu-
zı«ı butunîeyen bır sanatçı Philip
GÎass gıbı bır bestecı Beat Gene-
ratıon ^aırlennden Allen Ginsberg
ya da koreograf Lucinda Childs ın
yanı sıra arkadasları. e\ kadınlan.
huzurevtndevaşayanıhtıyarlar ruh
hastalan. sokaklardaya^ayan ayrı-
calıklı kışılıkleı, konuşma \e duy-
ma yeteneğı olnıayan ancak tebe-
şırletahtayayazdıklarıylaılıskıku-
rabılen oğlu Raymond Andrews
ozurlu olan. ancak VVıKon'labırlık-
te bır dızı oyun hazırlayan Chris-
topher KnowJesbunlardan bazılan
Wılson unbelkıdeenbuyukye-
teneğı ınsanlara açık oluşudur
Çevresindekı ınsanlarda \ar olan
özellıklen görmesi \e kendı estetık
anlayı^ı ıçınedâhıyanebırbıçımde
dengelerı çok lyı gozeterek oturt-
ması. onun en dıkkat çekıcı yanı
llk produksıyonlarında bırlıkte ça-
lı^tığı Ann VVilson. usta sanatçm
^oyle yorumluvor "Bob.yaşamın
içinden an larıyakalar. duzenler.
ışıklandırır >e bir mekâna otur-
tur." \\ılson un ıkı ucu açık teat-
ral formlan. beraberçalıştığı sanat-
çılara da kendılerını dıle getırebıl-
dıklerı alanlar sağlar
Wılson u ızleyenlerçoğuzaman
onun sahnede yarattıklannı bır sı-
nema fılmı gıbı kare kare onceden
dûsunulup planlanarak hazırlanmı>
olduğunu sanırlar Ancak sanatçı-
nın gosterılennın tumu sahnede ça-
lışırken ortaya çıkmı^tır Bırkoıe-
ograf gıbı sahnedekı hareketı be-
lırleyebılmesı ıçın ılk once çalışa-
cağı mekânı gozunun önune getır-
mesı. kafasındakını canlandırma-
ya yardım edecek ınsanların da ya-
ratım surecı ıçınde yanında olmasi
gerekmekte Çok uzun siıre bır y er-
lere çekılıp yalnız kalarak bır sey-
ler uretemeyecek kadar huzursuz
bır ınsan Sessizlığı \e yalnızlığı.
ancak du^unsel çalişmalarında ara-
yan bırı Sonuç olarak Wılson"un
çalıştığıınsanlarbıranlamda. arka-
daşlan \e dostlan Çunku sanatçı-
nın hayatında ısı ıle bağlantılı ol-
mayan hıçbır şeye ver yok
Balanchine ve
Cunningham etkileri
donuştuınıede. venıden tormuleet-
medekı ustun dehasi yadsinamaz
Bınsınde vakaladığı ve çok otele-
re tasıdığı ılk dusunteyı kullanıs.
bıçınıı artık sanat dunyasinda tark-
lı bır "yaratımın stili" olnıustur
Boylece Uılson ıınkullandıgı yon-
tem. V\ılson'dan sonıa da sanatçı-
lar tarafından kullanılacak bır ekol
olnıustur
Tlvatrodaki ressam
WıKoıı heı zanıaıı "gorseriıkle
ılgılı olduğunu soy ler Genı, bırço-
cukken tıyatroya ılgı duvmava baş-
lamis. ama kisa bır Mire sonra da
soz ağırlıklı tıvatrodan \e bunıın
ınsanlarda \arattığı baskıdan sikıl-
mıs Ilgısını daha çok pertornıans
\ e dansa vonlendn mı^ Jestlenn \ e
ımgelerın sozlerden çok daha taz-
dıkkatın odaklanması \e hasal gu-
cunun çjlı^tınlması gıbı durumlar
soz konusiı olduğunda en onplan-
dadır Onun "imgeler tivatro-
su'nda. tasanm metne yonelık du-
zenlennıemı^tır Gorsel malzeme.
dekorasyon ya da susleme amaçlı
kullanılnıaz. yapıtın ıçerığınıoluş-
turur
UıNon çocukken aslında res-
sjm olmak îstenııs Sanatçı bu ko-
nuya artık s,oy le bakıvoı "Ressam
olmak istesem de bu alana konsant-
re olamanıamın nedeni. katanıda-
ki resimlerin zenginli0nin hicbir tu-
\alesjgniasacakiilusunu anlamam-
dır." Sanatçı. bır ressam gozuyle.
kafasındakı resimleıı tuvaledeğıl
de sahneye otuıtmaya basladığın-
dan berı. bu resımlere zaman \e
mekân ıçınde hareket kazandırmıs.
şanljr sahnedekı perfornunsçıla-
nn akışkan gıbı gorunen bedenle-
nnden \eçok ya\as y.ıptıklaıı ha-
ıcketlerdenetkılenırler V\ıKon z.ı-
mana hıçbır zaman bu nokta ko\-
maz. ama anları çok ılerı dereeele-
ıe kadar çekerek uzatır Bu Batı
kulturune uzak olan bır bakıs açı-
sidır Bır aktorun bır baıdak çayı
ağzına goturmesı sahnede yarım
saatıalabılır "\Vilsonsahnelennin
uzunluğu, metre\ le değil: saatle ol-
çülur" derler Sdnateının s.ıhnede
zanıansjl perıyotları uzatma du-
siıncesıne \arısı bıranlamda kendı
kı^isel dencyımleııvle bağlantılı
Wılson. I7yasina kadaı konııs.nu
ozurluydü Dans hocasi \lıss Bird
Hoffman la yaptıgı uç jylık bede-
nını ge\şetme \e rahatlatnv. çalı^-
malardan sonra "çok yavaş" da ol-
Wılson'un. Balanchine ve Cun-
rungham'dan çok etkılendığı soy !e-
nır Bu ıkı sanatçı da *hareketi" \ a
da "dansı" hıkâye anlatımından
koparmalany la tanınırlar Aslında.
V\ ılson un sanat anlay is.ının gelisi-
mmde onu en çok etkıleyen sanat-
sal unsurlar. 60'lardavapılan "*hap-
peningler". Hareket Tıyatrosu \e
Judson Dans Tıyatrosu nun ıkıncı
neslı olarak kabul edılen Kenneth
King \ e Meredith Monk \V ılson.
l%0"larda Nevv Vork'a gelmıs \e
o yıllarda tanıstığı ve kars.ılaş,tığı
sanatçılaronun tıyatroya karşı ta\-
rını belırlemı^tır
Çoğu zaman \\ılson'un "si\ri"
ınsanlarlaçalı^ması \eçe\resınde-
kı guçleıı vakalayıp yenıden du-
zenleverek kendısı ıçın kullanma-
sı bazen ->ert tepkıler almı^ olsa da
la şev soyledıume ınanan ^anatçı
"Balanchine >e Merce Cunninu-
ham'ın eserlerini. diğer klasik ti\ at-
ro eserlennden ustun tuttum: çun-
kü onlann vapıtlannda tenıa ya da
anlamla ilgilenmek zorunda deği-
lim. Daha çok dcsen \c tasarımı gı>-
ruyordum. Bu da bana vetiyordu"
dı\or \\ ılson pıoduk>ıyoniıiıındj
kullandıgı sjnatsjl maîzemelenn
hepsının esit değerde onemlı oldu-
ğunu sov leı ancak onun ıçın gor-
sellık hepılksiıavıalıı Bualan de-
rın çalişnidlaı vaptığı \e tıyatıoda
da ba^an>ını sagiadıgı alandır Gıı-
nunıuzdeııoisellık bıliiı ulastııma.
oldıı WıKon unbuduvarlılığı ken-
dı «.umlelenndegızlı "Birmıizeye
gider gıbi git. Bir resnıe bakar gibi
bak. Elmanın rengine. elbisesinin
hatlanna \a da ışığın pariavış biçi-
nıine dikkat et. Beninı operam.
Butteıfh dandabakola^dır. thku
ııstune duşunnıen <2ereksiz. çunku
zaten biroy kü \oktur. ^alnızca sah-
nede olanın kcyfinı çıkar. zaman \i'
mekânın mimarı du/enlemesini ve
muziğin uyandırdığı duygulan keş-
fet. Rfsimleri dınler
Zaman unsuru
VV ılson'un tıvatrosuv la venı tanı-
obert Wılson. bır
ressam gözıh le,
kafasındakı
resımlen; tuvale değıl de.
sahneye oturtur: 'Bır
müzeye gıder gıbı gıt. Bır
resme bakar gıbı bak.
Elmanın rengine.
elbisesinin hatlanna ya
da ışığın parlayış
bıçımine dıkkat et. Ö\kü
üstüne düşünmen
gereksız. çünkü zaten bır
öykü yoktur Yalnızca
sahnede olanın keyfını
çıkar, zaman ve mekânın
mıman düzenlemesını \e
müzığın uyandırdığı
duyguları keşfet.
Resımlerı dınle.'
sa konu^nıaya ba^ladı Sanatçı da-
ha sonra bu de\ ıe\ ı "yavaşlatnıayı
oğrenmek" olarak adlandııdı
\e\\ \ork ta egıtını gorduğu sı-
ralaıda katıldığı tıvatro ealisnıalj-
nnın çok hızlı olduğunu bu çaliş-
maların asamdlannı se (okustınu
algılayamadıgmı dıı>unmeye baş-
ladı Daha sonra da Kolombıy a
l nnersitesi Psıkıyatıı Bolu-
mu nden Dı DanielStern ın ders-
lennde ızledığı "skm-motion"
(ağır haıeketlı) fılmlenJe. ınsan
davranıs bıçımine onun ıç dunya-
sına daha taıklı \e daha derınden
yakla^ılabıleceğını gordu Btırada.
aynen W ılson'un sahnede de kul-
landığı teknık MIZ konusu\du l za-
tılmiş aıılaı t trklı goısel alanların
açilımııu tarklı ılı^kının yakalan-
nıasina ve kafanıızdakı sansurden
kuıtulma\a vjııvnrdu
V\ ılson. tısatrosımu gunluk ya-
şamın panzehırı olaıak goruyor
Onun \apıtını ızleven ınsanlar gos-
terı sııasinda gerçekten kendı ıı-
tımleıını bulduklaıına. kalplerının
bıraz daha \a\as, attığına beynın
dah.ı yaıuşcjlistığma ınanıyor Iz-
lcy ıcı sahnede ı/ledıgı ola\ la bır-
lıkte kendını dıı>ıınmeve kendını
sorgıılamava t'ırsat bulaeak anlan
vakalıvor l%() ların sonlarında
W ılson ılk gosterıleıını sıınmaya
başladığı donemleıde UMisturucu
deneyımıyavimakoldukı,ayaygın-
dı Sanatçinın çıkısları \e sa\un-
duklarıdaozanıanın dusuncebıçı-
nııvlepaıalelgıdıyordu (/ostenle-
ıının çoğu "*stoned"(donuk) ınsan-
lar tarafından ızlenıyordu Bu y uz-
den sanatçı gosterılerınde olan bu
"sl«jw-motion"<ağıı haıeket)kulla-
nımının produksıyonlarının ağırlık
noktasını olusturduğunu sov lemez
New ^oık rımesliakı bırsoyle^ı-
sınde. "Insanlar benım yavaşladl-
mış bır hareketi tercih ettığimı ve
sahnede bunu kullandığımı soylu-
yorlar. Bu. yanlıştır. Bu hareket bi-
çimi \a\aş değil. normaldir. (, unku
çoğu thatrodaki hareket kullanımı
hı/landırılmi'ştır. Ben bir bulutun
\erdeğıştirmesinin.guneşin batma-
sının zamanını. yani doğal zamanı
kullannorum. Size sahnede olanı
vansıtabıleceğiniz ve meditasyon
yapabıleceğinİ7 bir zaman tanıyo-
rum. Size içinde du^unebıleceğiniz
zaman ve mekân \eri)(irum'"dıyor
Kolaj tekniği
V\ ılson un matroda yaptığı heı
sev ın temelını kolaı tekniğı olustu-
lur Sanatçının produkMyonları
bırbırleı ıv le hıvbır bağl.mtısı olma-
van ımgelerın aksiyonların. da\-
Mnisbıçıınleıının. seslerın vekelı-
nıelerın butunudııı Resimdekı ko-
laı teknığını sahneve uvgular Sa-
bah gazetede gordugu bır resim. bır
ev velkı gete goıduğu pıtoresk bıı
îu\a bıı aktoıu tarafından getırılen
kartpostal. bıı oııcekı gece ızledığı
oyıından bır sahne gıbı Gosterıle-
nne zamanla venı ımaılaı gırer \e
e^kıyen bazılan da çıkarılır Butun
bu değisımlerde bu parçacıklan bu-
tunlenıemantığıavnı kalır \\ ılson.
sımdıye kadargerçeklestırdığı pro-
duksı\onlarını da bır buvuk kola-
1 ın paıçaları olaıak goıuı VVıl-
son un paıçalaıı bırle^tınıken du-
sunduğu bır alt tnetın y a da dışa\ u-
rulmasi gereken bır tenıa gıbı onu
yonlendıren zorlamalan \oktur
SherylSutton uııdedığıgıbı "Her
parça kendine ait özu \e anlamı
olan bir birliktir: Uilson'un tiyat-
rosunda. parçaJar ust uste oturur.
birbirlerine yapışmaz."
Ha\al gücÜNİc izleme
Genelde I9(ı() ların tıyatrosuna
egemen "tumden o/gur ulma hali"
\\ ılson'un vinatını da behrler Bu
ozguıluk kavramı \alnizeaotoiite-
vevegı.leneklerekaısı de^ıldır lı-
yjtıod ı / ınıaııın dılııı nwntıuın\e
anldiııın kullanıın bn,ımınıdekap-
sar Tıvıitıotaııhındegcleneksel tı-
yatrodan kopuşu ılk olarak \\ıl-
son un yapıtlaıı Miiıgeleı Edwin
Denbv de "\\ilson. izlevicinin tum
dikkatini ınuna vermesi ^ercktiği
kııralını kırmıştır" dıyoı Saııatçı-
nınovunlarında ızleyıeı ıstedığı za-
man oyıından çıkabılır. yenıden gı-
rebılır ıstedığı bolume dıkkat ke-
silıpdıgerbolumlerdegorduklerıy-
le hayal kurabılır Çunku takıp et-
mesı geıeken bır hıkaye olmadığı
ıçın kaybedeceğı bır^ey de yoktur
Bır sanat galerisinı gezer gıbı do-
lasabılırsmız. VV ılson'un gosterıle-
rınde Denbv bu tur çalısmalara
"hayal gucuyle izleme'" ısmını \e-
rıvoı IzL'vıeı \Vılson un ımgele-
rıy le ıstedıgını dusunup hayal ede-
bılırvada ımgeden ımgeyeatlayıp
tek bır dusiınce değıl. tarklı duy gu-
lar yasayabılır Sanatçının yapıtla-
nnınbırbaşkaaçılımı herkeseaçık
olmasıdır Konu ıle ılgısı olmayan.
okuınamis bellı sosyal ya daente-
lektuel kesıme aıt olmavan ınsan-
larda ızleyıcılerı arasındadır Gos-
terıden herkes ıstedığı sonucu çıka-
rabılır \e bırı dıgerı kadar zengın-
dır Ancak aynı zamanda da hepsi
bırbırınden farklıdır
Çoğu zaman sanatçıva vapıtlan
hakkında sorular voneltıldığınde
sovlevecek bır soz bulamaz Ma\
Ernst'ın çok bıldık sozunu kullana-
cak olursak, o "körbiryuzucudur."
VV ılson soruları cevaplamak yerıne.
çoğu zaman sessizlığı seçer "Ger-
çeği soy lemek gerekirse. ben eserie-
rimi anlamam. Sanatçılarzaten \a-
ratılannı çok zor anlarlar. Benim
işım de benim için gizem doludur.
İnsanlar benim \apıtlanm hakkın-
da konuştuklannda, farkına vardı-
ğım şev. kelimelerin insanlann ka-
falarını karıştırdığıdır. Kimsenin
kafasını kanştırmak ıstemiyorum.
En ivisi hiçbirşe} so> lememek. En
iyisisessizn'k."
VVılson yalnızca zaman \e me-
kân kullanımıyla değıl. aynı za-
manda gunumuz ınsanının kade-
rıylede ılgılıdır Robert VVılson un
oyunlarında ve operalarında "yol-
culuk"anatemayıolusturur İnsan-
lık tanhı ıçınde hayartan olume. \a-
hıy lerden yenıden doğu>a kadar ın-
sanaaıt zamansal yolculukla ılgılı-
dır \apıtlarında gezı \e bulus ım-
gelerı okyanus gezılerı. otomobıl
yolculukları. hareket eden trenler.
uzav gemılen vardır Dus>el gorun-
tulerden oluşan bıı tıyatroya da ta-
bıı kı mıtsel boyutlar gırer Kahra-
man. kotu anne. yaşlı bılge cana-
\argibi ımgeler çağırmzda Lin-
coln. Stalin. Queen Viktoria \e
Einsteingıbı ıkonlaradonuşur İm-
geleı ın çoğu kendı dunyasından çı-
kıp gelmiştır Naşamış olduğu aıle
teroru va da gerılımlen. ozurlu ço-
cuk fıgurutgençken kendısı) oku-
^ amav an bınnın sozleıe \ e kıtapla-
ra olan hayıanlıgı yaşlanma \e y ı-
tırmekorkusu oldurmek \eoimek
takıntisi hepsını yapıtlarında go-
rebılırsınız
VVılson sureklı volculuk yapar
Hıç dunrudan venı mevdan oku-
yuşlara yonelır venı gorevler ust-
lenır \e boylelıkle unîenır Robert
VVılson Havalpeıest Işadamı Da-
hı Sahtekar HaııkaÇocuk Cana-
vaı Beraber çalıştığı bırçok ınsa-
nın yanında "yalnız adam." Kendı
başariM ıçınde kaybolmuş kendı gı-
zemınden volaçıkan bırgızem ya-
latıcisi Hıçbır zaman nedenını ya
da sonuLiınu duşunmek ıçın dur-
mayan tam durana dek hıçbır za-
man bıtmeyecek olan yalnızlıgına
\e bılınmeyen yolculuğuna devanı
eden bııı Zaten ııeıede bıteceğı-
nı kıııı bılebılır'
Derlcvcn EMRE
KO\USCLOĞLU
Bakırköy Belediyesi'nden oyun
yanşması
Kiıltur Servisi - Bakırköy Beledıyesi Eğıtım Kultur
Mudurluğıı ncc Turk tıyatrosuna ozgun ve uyarlama
oyuıılar kazandırmak amacıyla duzenlenen "2 Yunus
Emre Ozgun ve Lyarlanıa Öyun \aztna Nanşması'na
41 başvuru yapıldı Daha once hıçbır yerde
yayımlanmamiş. salınelenmemis41 yapıt. yazar Retık
. Erduran. Dev let Tıvatroları Baş Rejısoru Ergm Oıbey.
Devlet Tıvatroları Baş Dramaturgu Ozcan Ozer Dokuz
Eylul Guzel Sanatlar Fakultesı nden Doç Dr Hulva
Nutku \e Bakırköy Beledıyesı Kultur Muduııı Tuncer
Cucenoğlu'ndan olu^an Seçıcı Kurul tarafından 15
jgustos tanhıne dek degerlendırılecek Sonuçlar
ağıistos avı sonunda açiklanacak
'Gramofon ve Taş Plak' sergisi
uzatıldı
KultürSenisi-\apı Kredı \edat Nedım Tor
Muzesı'nde 'Granıoton ve Taş Plak sergısı gorduğu
yoğun ılgı dolayısıyla 15 hazıran guııunedek uzatıldı
21 martta açıian scrgıde Edıson ıle başlayan fonograf.
gramofon \e taş plakların tarıh ıçınde gehşimını
gosteren bu aletlerın herturlu \ersıyonu sergılenıyor
Gramafon \e ta^ plakların yanı sıra bu aletlerın yan
urunlen gramofon ığnelerı. orıjınal plak kapakları \e
buyuk şırketlerın hazırladıgı ılan \e eser lıstelerıyle
keşıflerın halk ıçındekı yankısını gosteren fotoğraflar
da gonılebılır
Rollîng Stones'un bateristinden
caz albümü
PARJS( A A)-Ikı yıllık. bır dunya turnesınden donen
unlu rock grubıı The Rollıng Stones'un bateristı
tharlıeWatts bır ı.azalbumu hazırladı "Long Ago
and Far Auay' adlı albıım 10 hazıranda pıyasaya
çıkacak Rollıng Stones'la çalarken de caz muzıgıyle
amatorolarak ılgılenen VAatts. 'Charlıe Watt^> Bıg '
Band' adlı grubu ıle 1985 yılında ABD'ye bırturne
duzenlemış ve aynı yıl 'The Charlıe Watts Orchestra
Lıve at Fulham Tovvn Hall" adlı bıralbum çıkarmıştı
L'nlu baterıst ayrıca, 1965 yılında unlu Amenkalı cazcı'
Charlıe Parker anıstna 'Ode To A Flyn Bırd" adında bır'
kıtap yavımlamıştı ;
Galya'lı 'Astenix' film oluyor
KiiltiırSenisi-Bırbırınden ılgıııç maı.eralarıvla
tanıdığımız Galyaiı ıkı çızgı roman kahramanı Asterı\
ve Obelı\"ın hıkâyesi Fransa'da yapılan çalısnıalarla
tılme çekılecek f homas Langmann'ın gelıştırdığı
projede Claude Berrı ıle C laude Zıdı de yer alıyorlar
Sevımlı kahramanlar ıse Fransız sınemasının ıkı
onemlı isnıı "Gerard Depardıeu ıle Danıel Auteuıl
tarafından canlandırılacak Depardıeu'nun Obclı\'ı
Auteuılun Asterı\'ı ovnavaLagı fılmın çekımlerı
onumuzdekı balıar avlarında Bretagnecla basjayacak
Antony Hopkins, Spencen
Tracy Ödülü'nü kazandı
LOS ANGELES(Reuter)-Lnlu aktor Anthony
Hopkıns Hollvuood'un en buy uk odullerınden
Spcncer Tracy Odulu'ne layık goruldu "Kuzulann
SesMzlığı' tılmındckı roluyle 1991 yılında Oscar
odulunu kazanan Hopkins bıı yıl "Nı\on" tılnıındekı
ba^anlı oyununuyla
Spencer Tracy Odulu'ne
aday gosteıılmıştı
Hopkıns'e odulu. Los
Angeles'takı Calıfornıa
Unıversitesı'nde
duzenlenen bır torenle
serıldı 5S yaşindakı
oyuncunun çalişmalarıııın
yer aldığı bır v ıdeo
gosterisinden sonra.
oğrencılerle soylesen
Hopkins. Hollywood da bır
e\ satın aldıgını \e bıından
sonrakı ya^anıını Calıfornıa
ve Londra'da geçıreceğını
soyledı Bu odule oncekı \ ıllarda değcr gonılen
SpercerTracv Odulunu alan ve hepsi de Amenkalı
olan VVılham Hurt. James Stevvart Mıchael Dougles.
Jodıe Foster Anjelıca Huston. Denzel Washıngton.
Harnson Ford ve Tom Hdiık'tan sonra Hopkins bu
odulu alan ılk yabancı oyuncu unvanına da salııp oldu
BUGUN
8. ILLSLARARASI İSTANBLL Tl^ ATRO
FESTİNALİ
Robert VV ılson'un Peısefone' ısımlı oyunu saat 21 30'da
Rumelıhısaıı nda ızienebılır
MSl BAHARŞENLİĞI
I I (X) Öğrencı soyleşılen Odıtoryum'da
13 X) Ataturkçu Duşunce Kulübü'nun söyleşısı
Odıtoryum'da
14 30 \1odern Dans Gosterısı Vlımar Sınan Salonu'nda
15 00 Cenı Yılmaz ıle sovleşı rıhtınıda Pıyanoveşan
tesitalı Odıtoryumda
16 00 Amator Gruplar rıhtımda
17.00 Stand - up komedı uhtımda
20.30 Bahar Şenlığı kapanış partısı
3.ROCK FESTİNAI j
12 00-13 00 Konser FaNe ın truth"
13 30-1430 Konser 'VVıtchtrap"
15 00-16 00 Konser \ladnes
1630- P 30 Konser Nuıse'sCaıe
Tum etkınlıkler İTL Ayazağa Kampusu'nda
FİLM GOSTERİMİ
Kıeslovvskı'nın Lç Renk Kırmızf adlı fılmı saat 1
ve 19 00'da Fransız Kultuı Merkezı ııde ızienebılır
30
K Ü L T Ü R • Ç İ Z İ K
KAMİL MASARACI