Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 16NİSAN1996SALI
12 DIZIYAZI
Bir dönemeimza
atanTÎP'liler
M.AUAybar,
MihriBelli,
BehiceBoran
M
Araştırma: Turtıan Feyızoğlu
Yayına hazıriayan: Oral Çalışlar
ahir Çavan'ın GüJten'm daverme
ııvarak Fransa'ya gıttığı donem
Turkıve fşçı Partısı ıçındekı
jvnlıkların da gundeme geldığı
donemdır TİP ıçındekı avnlıklar daha sonra
Mahır ın THKP-C ye gıdjşının koşe taşlarını
yerleştıreceği tartışmalan da gundeme getınr
Mahır TİP vonetımıne muhalefet hareketı ıçınde
>er alır ] 965 seçımlenne kadar TİP butun
sosyalıst gruplarca desteklenmıştı Turkıve
tarıhınde sosvahstler ılk kez 1965 vılında yapılan
seçımlerle parlamentoya gırmış \e 15
mılletvekılıvle Meclıs'te grup kurmuşlardı
Mehmet Ali Avbar. Behice Boran. Sadun Aren ve
Çetin Alfangıbı tanınmış isimler 1965-69 vıfları
ara*.ında TBMM'nın ha\ası değıştırmışlerdı
TfP'ın parlamentoda 15 mıllervekılıyle temsıl
edıldığı 1965 \ıh a\nı zamanda TİP ıçındekı
ayrılıklann ve bolunme ışaretlerının de başlangıcı
olmuştu 1951 Turkıve Komunıst Parttsı
tevkıfatında başlavan ve TKP'lıler arasında surup
gıden avnlıkiar. TİP ın kurulmasıyla venıden su
v uzujje çıkmıştı Şefik Husnu nun vakın arkadaşı
Reşat Fuat Baraner ın onderlık ertığı ve Mihri
Belli'nın de ıçınde veraldığı grup. 1951
tutuklamjsinda Zeki Bastımar \e Laz İsmail
grubundan avnlmışlardı Zekı Baştımar
Sov vetle'nn desteğıni alarak vurtdışında TKP'yı
orgutluvordu TİP Genel Başkanı Mehmet Alı
Aybar ıse bu ıkı grubun da dışındaydı Mıhn Bellı.
1967 vılının sonunda bır grup arkadaşıyla bırlıkte
Turk Solu dergisını çıkarmava başladı TÎP
yonetımını uzlaşmacılıkla eleştıren Turk Solu
bergı*ı. Turkıve devrımının voluna ılışkın bır
tartışmavı da başlattı TfP vonetımı Turkıve dekı
devrım adımının Sosvali:>t Devnm olduğunu
sovluvorve bu nedenle bu akımı savunanlara
Sosvalıst Devnmcılerdenıvordu Mıhn Bellı ve
Turk Solu ekıbı ıse Turkıve'mn onundekı devnm
adımının Mıllı Demokratık Devnm olduğunu
sovluvorlar ve onlara da Mıllı Demokratık
Devnmcıler(MDD)denıvordu TÎP ıçındekı
avrılıklar gençlıge de vansıdı FKF vonetımınde de
MDD. Sosvalıst Devnm tartışması alabıldığıne
şıddetlendı TÎP e karşi. Vlıhn Bellı ıle vandaşları
tarafından vurutulen bu aleyhte kampanva aslında
195 I tevkıfatından sonra TKP ıçınde vaşanan
bolunme \e kışısel kavgaların devamı gıbıydı
TiP'e karşı muhalefet kampanyası
Daha once TİP ı destekle>en MDD'cıler, 1965
mılletvekılı genel seçıfnlennden sonra TÎP'e karşı
tutumlannı değıştırırler açık muhalefete gınşırler
Doğan Avcıoğlu'nun vonetımındekı Yon dergısı.
"Veni Donem" başlıgı ıle seçımden bır hafta
sonra, TlP'e karşı muhalefet kampanyası başlatır
Muhaletetın başını da bızzat Doğan Aveıoğlu ıle
"Eski Tüfekçi" ve "Vfehmet Dogu" takma
adlarıyla 1962'den ıtıbaren Yon dergısınde yazı
yazan Mıhn Bellı çeker Doğan Aveıoğlu, Yon
dergısınde 1965 seçımlennı şovle değerlendınr
"1960 Mayısında sungmle gidenler, 1965
Ekiminde buyıik o> çoğûnluğu ile ikridara
geimışlerdir. Veni iktidar istese de istemese de bir
karşHfev rim nitelığinı taşıvacaktır...Bovle bir
ortamda havale ver voktur: Anavasa tehlikededjr.
Anavasa ancak 27 Nİavıs'tan vana güçlerin bilinçli
\e azimli direnmesiv le korunabilir. Anavasanın
savunmasında, Pariamentonun içinde ve dışmdaki
butun ılerici kuvvetler guç biriiği vapnıalıdırlar."
dıye goruş belırtır 5 Hazıran 1966 gunu. 52
sandalyehk kısmı Senato seçımlen \apiJir TÎP'ın
bu seçımlerde başarısız olduğunu one suren bu
çevre yaklaşan TlP Buyuk Kongresı ıçın Yon
dergısınde. "TİP TârtışmaJan" başlığı aitında bır
kampanva başlatır TİP vonetımı aleyhınde
başlatılan bu kampanvanın nasıl surdurulduğu
konusunda Mıhn Bellı şunlan soyter "Sol
muhalefet adına kongrede konuşacaklardan biri
de Can \ ucel'di. O vaz buluşmuş. birfikte
çalışmıştık. fyi haarlanmıştı" Mıhn Bellı ve
vandaşlarının ortak goruşlerı, Yon dergısınde,
TlP kongresinden bır gun once. "TÎP Nereve
Gıdivor?" başlıgıvla yayımlanır ve ımza olarak
TlP Malatva delegesı olduğu ıçın Vahap
Erdoğdu'nun ısmı kullanılır Suleyman Ege. 1965
yılı Genel Seçımlennden sonra Mıhn BelTfcı
oldu Malarva Kongresınde. Turkıve Işçı
Partısı'nı eleştıren. teksır edılmış uzun bıryazı
dağıttı Mıhrı Belli'nın açıkça soylemek
ıstemedığı butun tezlen Süleyman Ege
kendı ımzasivla ortaya koymustu TlP
Genel Başkanı Mehmet Alı Avbar 30
Ekım 1966 gunu. bu çalışmalara karşı
tepkısını ozetle şoy le dıle getınr
"Türkne'de Uk sos>alist partisi 1910"da
kurulmu'jtur. Şu halde bizde sosyalumin
politik bir hareket olarak 56 >ıllık bir
mazisi vardır. Turkiye İşci Partisi
vepvtnı bir kuruluştiır. Kunıluş şekli
bakımından olsun. kurucuiannın
şahıslan bakımından olsun, eski>e
bağlanması mumkun olmavan bir
kuruluştur. Bizce eski sos> aîlist partiler
hata ve sevaplamla devirierini
kapamışlardır. Bunlar memleketimizin,
bugune gore çok değişik olan şartları
içinde faaliyetgostermişlerdir. Başanlan
da. başansızlıklan da artık mazive
malolmuşrur. Turkiye İşçi Partisi'ni bir
so$>aüst kuruluş olarak bu mazive
organik şekılde bağlanıava çalışmak.
nasıl versiz bır gavretse; partimizi artık
mazive malolmuş hareketlerin veniden
denenebileceği bir ortanı sa\ mak da. boş
bir havaldir. Bovle bir hevese kapılanlar
olursa. hevesleri kursaklannda
kalacakrır. Dostun düşmanın bunu bovle
bilmesini isteriz." 20 Kasım 1966 eunu
Malatva'da başlayan TlP Olağan fkıncı
Buvuk Kongresı ndekı gelışmelerı
yennde gozlemek ıçın Hikmet
KiMİcımb ve Doğan Aveıoğlu da
Malatya'yagıder Kongrede. Malatva
delegesı Vahap Erdoğdu ve bazı
arkadaşlan. MDD'cı cephenın
goruşlennı dıle getırerek TÎP'ın ızledığı
devnm stratejısını eleştırmeye çalışır
Mıhn Bellı. bu çalışmalar konusunda
şunları sov ler "1966'da Malatva'da
»apılan TİP kongresini izlemek için
gidemedim. Ankara'davdım. Keşke
gitse>dim. Belki. başka turlu olabilirdi.
Çunku. bir defa orada. balkondaki
izleviciler butun dağ kovluleri bizdendi.
\ahap. konuşma vapacaktı. Onun
konuşmasını birlikte hazıriamıştık.
Divan Başkanı Çetin Mtan, bir sendikacı
Geçmişten bir aru; Mahir Çavan cvinin balkonunda dinlenivor.
Işgaller
FKFve TlP
J
İP içindeki tartışmaları bu vırada açığa
çıkartacak iki olay yaşanır: Haziran
1968 universite"veTemmuzl968
Çeko$)o\ak>a işgalleri. 1968
Hazjram'nında oğrenciler unhersiteyi işgal eder.
TfP yonetiminde. bu gelişmelerin denetim altına
alınanrnacağı. partinin kontrolunden çıkabileceği
ve partne zarar verebileceği endişesi hâkim olur.
Bu nedenle.TIP vonetcisi >e millervekili Sadun
Aren. uni\ersite işgalleri sırasında, içlerinde \rıl
Anfın da bulunduğu bir grup FKF'lm. TİP
Çankava orgutune çağınr \e. "Eylemlerinin
parrive zarar verebüeceğini. bu nedenle işgalleri
bırakmalanm" ister. Ama gençler bunu dinlemez.
Mihrı Belli ise gençlerin ey lemini desfeklhordu.
Lniversite ışgallerınin hemen ardından, Sovyetler
Birliği'nin 21 Ağustos 1968 gunu sabahı
Çekoslovakya'yı işgal etmesi Turkiye solunu derin
bir krize soktu. TIP Genel Başkanı Mehmet AJi
A>bar. "Sovyet işgalini Amerika'nın \ ietnam'a
yaptığı işgale" benzeterek şiddetle suçladı.
"Turkiye'ye ozgu sosyalinn". "Guler juzlu
sosvalizm" gibi sosyalizme kcndine ozgu \eni
yorumlar getirdi. Her ne kadar Kasım 1968'de
vapılan TİP3. Olağan \e Aralık sonunda vapılan
2. Olaganustu kongrelerinde Avbar.veniden genel
başkanlıga seçilmiş ve G\ K listesini ağırlık olarak
kendi vandaşlarından oluşturmuş ıse de parti
içinde Aren-Boran liderliğindeki hareket
Çekoslovakya'nın işgalıvle başlavan ay rılıklardan
itibaren guçlenerek adım adım parti vonetimini
elegeçirdi. Bu durumda TİP ıçınde ve dışında uç
eğilim oluşmuştu: TlP Genel Başkanı Mehmet AIi
Avbar ve çevresi, Behice Boran-Sadun Aren ve
çevresi. MDD'ci adı verilen Mıhn Belli ve çevresi.
Gençliğin onemlı bir çoğûnluğu Mihri Belli
etrafında toplanmıştı.
Lç grubun çarıştığı 9-12 Kasım 1968 gunleri
Ankara'da toplanan TlP'ın olağan 3. Buvuk
Kongresı artık bır yol av rımının sonıı gibidir.
Mııhakfet grubu. en kısa zamanda olağanusru
kongre toplanmasına karar verir. Olağanustu TİP
kongresı. 28-29 Aralık 1968 gunleri Ankara'da
veniden toplanır. Bu kongrede. seçimlere dort
grupgirer: Avbar grubu, Aren-Boran grubu,
l çuncu \of grubu te MDD grubu. Muhalefet
gruplarının beklediği yine olmaz ve Mehmef Ali
Aybar veniden TIP Genel Başkanı olur. Bu
kutuplaşma TİP'i ve ona paraiel olarak >uruven
FKF'yı de temelli olarak felce uğratmava jeter.
ve Vaşar Kemal. Vahap'ın konuşmasını
baltaladılar. Vahap, konuşmasını varıda kesti.
Yaşar Kemal'in û$tune vurudu." Ö donem TfP
Genel Başkanı olan Mehmet \h Avbar MDD
stratejısı etrafınde toplanarak muhalefet edenler
hakkında ozetle şu bılgılen vermektedır "TİP'in
tepeden innıeci devnm modeline karşı çıkmasını
anlayamıvorlardı. Ovsa her şev apaçık ortadavdı.
İkinci kongreye bövle bir ortamda gıdilmışti.
TİP'in karsısmda V on'ûn etrafında çe\ relenmış
çeşitçeşit 'kestırmecıler tepeden ınmecıler'
vardı. Kongre canlı ve hareketli geçti. Kimi
tahminlerin aksine muhalefetin de sesi pek
duvulmadı.
Eylemde birl/k tartışmada hoşgoru'
TtP'e karşı parti ıçınden \e dı^ından gelı^en
muhalefetin voğunlaştığı bır zamanda Mıhn Bellı
ıle ılı>kılen olan. Almanya'dan yenı gelmış ve
Ankara Hukuk Fakultesi nde asistanlık yapan
Doğu Perinçek. 23-24 Mart 1968 gunleri
Ankara da yapılan kongrede FKF başkanı seçılır
Kongreye katılmı* olan Vusuf Kupeli bu konuda
şunlan anlatır "Perinçek'in Aren-Boran. Husevin
Ergiın. Vevsi Kemal Sansozen eliv le başkan
seçtirdikleri kongre salonunda. Sadun Aren ve
\evsi Sansozen van vana. tam onumde
otıiruvorlardı. Doğu Perinçek. konuşurken. Aren.
Veysi'yedondu ve \anli5>aptık galıba dedi
vavaşça." Adalet Partisı Erzıncan Mılletvekılı
Sadık Perinçek'in oğlıı olan Doğu Perinçek
FKF ve bdşkan olduktan hemen sonra TİP
vonetımının benınisemedıgı Devrımcı
Guçbırlığı ne (De\-Guv) katılır FKF Başkanı
Doğu Perinçek. Erdoğan Guçbilmez \ e Şahin
Alpav'la bırlıkte ıdeolo|ik-teorık bırvavın organı
çıkarmak amacıv la çalı^mava gırışır Doğu
Perinçek bu nedenle. Mıhrı Bellı veyandaşları ıle
ılışkıve gırer Bu nedenle bır dızı goruşme ve
tartişma vapılır Sonuçta vazı kurulunu \ahap
Erdoğdu Seyhan Erdoğdu. MunirRamazan
Aktolga,GunZileli(DTCF Fıkır kulubu Başkanı).
Atıl AntfHukuk Fakulte^ı Fıkır Kulubu Başkanı)
Cengiz Çandar'ın oluşturduğu Avdınlık dergısının
sahıplık belgesı M.R.Aktolga ya. Ankara Vdlılığı
tarafından 24 Temmuz l%8 tarıhınde \erılır
Doğu Perinçek ın bu tur ıhşkılere gırmesı ve ayrıca
FKF nın Dev-Guç ıçınde veralma» TfP Genel
Merkez vonetıcılermı tedırgın eder Mehmet Alı
Avbar Doğu Peıııiçek ıle goruşme vapar ve
FKF'nın Dev-Guç ten hemen avnlmaMnı ıster
Fakat Doğu Perinçek bunu kabul etmez Bunun
uzerıne 8 Tenımuz 1968 gunu vapılan FKF G\ K
toplantiMnda Dogu Perinçek genel başkanlıktan
devrılır ve verıneZulkuf Şahin getırılır
FKF olağan kongresı oncesinde ne Sosvalıst
Devrımcı ne de VIDD'cı olarak adlandırılan
ekıplerın ne vapacakları çok açık ve kesin olarak
bellı değıldır" Mıhn Bellı Dogu Pennçek MDD
grubunıın başkan adav ları Cengiz Çandar. Gun
Zılelı. Ömer Ö/er Turgut ıdıler Karşı tdrafın
MDD'cilerinyayın organı
'TürkSolu'
K
ongre sonrasında. "Parti merkez orgarılan
aleyhınde öfeden ben pianîı şekıide ve
devamlı surette kışkırtıcı davramşlarda
bulunduklan. parti ıçındekı dayanışmayı ve
partı teşkılatının bırlığını bozmaya çakştıklan" saptanan
MDD'cı 17 kışı tuzüğün 43 maddesının ç \e d bentlen
geregmce ilk once Merkez Haysıyet Dıvanına verılır daha
sonra da boniardan 9 tanesı ıhraç, 2 tanesı 2 yıllık ıhraç. 2
tanesıne de uyan cezası venlır .Vfehdt Beşpmar, Cevdet
Sezer, Tümer Onder, Fılız Sezer, Selçuk Ozdemır,
Tebessüm Sarp. Ersen Olgaç. Tahsın Konur, H Gazı Apa,
Orfıan Aydm. AtılJa Sarp adlı gençler. parti dısıplmme
aykın hareket etttkien gerekçesıyle TlP'ten ıhraç edılır
Sevım Bellı V1DD harekett ıçın de şunlan anlatır "Turk
Soiu dergısmı çıkardıgımız ve MDD çızgısmı
savunduğumuz donernde, 21 Mayjsçılann bır bölumu. en
başta Suphı Karaman bıze yakınlık gostermışlerdır" Türk
Solu'na yazı yazanlan arasında Şenf Tekben. Ahmet Say,
Vahap Erdoğdu, Mıbn Belfı, Rasıh Nun îlen. îlhamı
Soysal, Erdoğan Başar-Berktay. iihan Selçuk. Aslan
Başer Kafaoğlu. Suphı Karaman, Mucıp Ataklı, Kadn
Kaplan, Siiieyman Ege, Hikmet Kıvılcımiı. Doğu
Perinçek. Şahın Alpay. Erdoğan Guçbilmez, Denız
Gezmış, Munır Ramazan Aktolga. Mahır Çayan vardı
Tûrfc Solu, 17 Kasım 1967 tanhınde yayımlanmaya
başlar Dergı. MDD sloganı etrafinda bırleşenlenn cephe
organı mtehğındedjr FKFyönetıcılennden Ruhı Koç ıse
bu dönerru şöyle anlahr "Ö dönemde, Halıt ÇelenkTer,
Mıhn Beilı ıle harekeı edıyorlardı Bız de onlarla bıriıkte
hareket etmeye. sonra da FKF'de muhalefete ba^ladık
Doğu Pennçek de yurtdışından yenı gelmıştı FKF
kongresınden once bız. muhalefet grubu olarak Hukuk
Fakultesf nde toplantı yaptık O foplantıda Dof u, bana. '-
Sen baskan ol' dedı. "-Ben başkanlığı yurütmem ama
yönetıme gırenm", dedım O toplantıda Doğu'nun başkan
olmasına karar verdık Öylece başkan oldu " Türk SoItTmın başında Mihri Belli vardı.
başkan adavı da Hüsevin Ergün ıdı MDD cıler
Turk Solu dergısi burosunda bır toplantı vapar
DOB'luler o zaman Istanbul'da MDD nın onde
gelen mılıtanlanvdı Toplantıva DOB lulerle
bırlıkte ">usuf Kupeli Mustafa Kemal Çamkıran.
Munır Ramazan Aktolga. \abjp Erdoğdu, Sevhan
Erdoğdu Erdoğan Guçbilmez Doğu Pennçek gıbı
kişiler katılır DenizGezmiş başkanlığındakı
DOB'lulerın FKF kongresindekı gorev ı, "İlkel
oportûnistler" dedıklerı TlP'lılerı kongre
salonunda bağırıp, çağırıp baskı altına almaktı Bu
gore\ lennı kongrede ba^anv la verıne getırırler
FKF'nın uçuneu genel kurul toplantisi bovle bır
durumda 4 Ocak 1969 tarıhınde Istanbul Aksaray
Kuçuk Opera Tıvatro salonunda 160 delegenın
katılımıv la başlar Kongrenın açılmasıv la bırlıkte
Istıklal Marşı okunur Atalav Savaş. Vedat
Demireioğiu ve butun devnm şehıtlerı ıçın savgı
duru#u vapılır Yapılan seçım sonunda kongre
başkanlığına AdilOzkol seçılır Kongrede
SD'cılerden Vevsı Kemal Sansozen, Sıtkı Coşkun,
ZulkufŞdhın IVIumtaz Kotan. Alev Ateş. Nıırkalp
Devrim. Ertuğrul Gunav. Hasan Valçın, Fikret
Ersezen. Nihat Emeksiz, Mustafa L lusoy. Medim
Oztaş ve MDD ulerden Erdoğan Guçbilmez
Doğu Pennçek Sait Kozacıoğlu. Gun Zılelı Omer
Ozer Turgut Atilla Sarp \e Mehmet Demir
goruşlennı dıle getırırler Sonuçta genel başkanlık
seçımını >usuf Kupeîı kazanır \usuf Kupeli. bu
konuda şunları anlatır "Doğu'nun başkan
adavlan. Cengiz Çandar. Gun Zileli. Omer Ozer
Turgut. GV K'\e girecek oyu
alamamışlardı. Genel vonetim kuruluna
giremeyince başkan olmaları da olanaksız
idi. Başkan GV K içinden seçilivordu.
Istanbul'da vapılan FKF kurultavının
gahbi VIDDçizgisideğıldi. HalenTİP
duruma hâkimdi. Fakat ov veren
delegelerin çoğunun kafası kanşıktı. Her
ikı taraftan da memnunivetsizdiler.
Goruşlere değil, asıl olarak kişilere ov
verdiler. Ben de eskiden ben tanıdıkları
biri idim. TİP orgutu içinde de -
vanılmrvorsam- semparik bir kimlik
sergilhordum. Kongrede tek kelime
konuşmamama karşıa en çok o\ u alan
iki-uç kişıden biri idim. Bir hafta kadar
sonra Ankara FKF merkezınde seçim
vapıldı. Bu kez Ankara Hukuk Fakultesi
oğrencisi ve daha sonra DDKO'nun
kuruculanndan Mtımtaz Kotan da adav
olmuştu. Husevin Ergun. Vfumtaz Kotan
ve ben adavdık. Sanıyorum her ikisinin
aldığı ovlann toplamı kadar ov aldım. Ve
FKF Başkanı seçiidim." \usuf Kupeli 12
Ocak 1969 tarıhınde FKF G\ K
toplantısında FKF Genel Başkanı seçılır
Sosydlıst Devrımcılerden Çagatav Anadol
ıle Sulevman Coşkun, MDD cı olarak da
Munır Ramazan Aktolga, Ruhi Koç,
Tuncer Eşsizhan. Mustafa llusov.
Mehmet Demır \e Tunççetin Ozkarar
Merkez \ urutme Kuruluna -.eçılerek
gorev boluşumu vaparlar
Yusuf Kupeli Mahır ın vakın
arkadaşlarındandı Mahır. Fransadan
1968 yılında donduğunde \usuf FKF nın
başindavdı se Mahır'ın gençlık ıçınde
snrıimesinde onemlı bır rol oynadı
Yarın: Silahlı eyleme yöneliş
Duzeltme: Dıınkıı dizinin resimaltmda,
Gulten Çayan 'ın Mahır 'in butun
mahkemelerinde \ anıııda olduğu
yuzılmtş. Gulten Çayan, Ualtir
yargılandığı ve oldurulduğunde
Parh 'teydı bu nedenle onun yanında
olmusı mumkun değıldi. Duzeltiriz.
ANKARA NOTLARI
MUSTAFA EKMEKÇİ
Edirne'de Domuz Çiftliği
Davası...
Geçmışte kalan bır olayı, Emeklı Elçı Sacit Somel an-
lattı, şoyle
Bır koylu, koyun ıçınde, sokakta bır dana bulmuş, da-
na ortalıkta dolaşıp duruyor, bağırıp çağırarak dananın
sahıbını aratmış, bırkaç gun çevreye obur koylere adam-
largondermış, koylulere sordurmuş "Bırdana bulundu1
"
dıye, sahıbı çıkmamış Dort-beş gun danayı bes/emış sa-
hıbı çıkmayınca gıtmış hocaya sormuş
- Hocaefendı, boyle boyle bırdana buldum, kaç gun-
dur sahıbını anyorum sahıbı çıkmadı Bana helal olur
mu, olmaz mı? Sormaya geldım Hocaefendı
- Kıtaba bakayım1
demış, karakaplı kıtabı karıştırdık-
tan sonra
- Hocayuha, helâluha1
Ve gayrıhum harâmuha' dıye
yazıyor kıtap Yanı bu demek kı hocaya helâl, başkası-
na haram'
- Anlıyorum hocaefendı, demış koylu, acaba bana da
kolundan bacağından bır şey duşmez mı"> Çunku ho-
caefendı, beş-altı gundur masraf yaptım, koskoca da-
na, dunyanın şeyını yıyor, battım hocaefendı1
- Yenıden bakayım1
demış hoca, kıtaba baktıktan son-
ra, sesını ınceltıp ayıntan çatlatarak
- Bak, burada ne dıyor? Lâ kol, lâ bacak, hepsı hoca-
nın olacak' demış
"Lâ" Arapça olumsuz ılgecıdır fedatıdır) Hocaefen-
dı'nın yanrtı "Kol da bacak da, hocanın olacak1
'
Turk halkı, yuzyıllar boyu, bu hocalardan az mı çektı7
Atatürk'un getırdığı laıklığın değennı hergeçen gun, da-
ha lyı anlamıyor muyum'?
Bırlıkte, Edirne'de gorulen 'Domuz Çıftlığı" davasını
ızlemeye gıttığımız BBC nın uzgoreç (televızyon) yapım-
cılarından Caroline Pare, Edırne'dekı duruşmadan son-
ra sormuştu
- Sızce laıklık bır dın mıdır?
- Hayır, laıklık bır dın değıldır, bır devnmdır Bunu da
Mustafa KemalAtaturk eborçludur Turkiye Laıklık Tur-
kiye'ye yenı bıryaşam bıçımı, bıranlayışı getırdı
- Ben, bırçok Arap ulkesını, Musluman ulkeyı dolaş-
tım Turkiye dekı gıbı, laıklıgı alabıldığıne savunan gor-
medım
- Goremezsınız, karşılığını verdım, Islam ulkelen ıçın-
de, laıklık, yalnız Turkiye de vardır da ondan
Kendısıne soylemedım ama, Turkıye'de laıklık ege-
men olmasaydı, Turkiye Cezayır'e doner, kan govdeyı
gotururdu Şunu soyledım
- Turkiye ne Suudı Arabıstan, nelran'dır Olmayacak-
tır da Caroline Pare, Mısır'ı ornek vemnek ıstedı
- Mısır mı? Orada laıklıgı savunanlann başlarına ge-
lenlerı bılmıyor musunuz?
Turkıye'de laıklık egemen olmasaydı Alevıler ne olur-
du dıye duşunuyorum Tuylerım urperıyor Sıvas'ta ya-
nan arkadaşlanmı kımler yaktı?
Başta Bülent Ecevit Avrupa'ya yolladığımız ışçılen-
mızın, Turkıye'ye bıroncu olarak doneceklerını, Turk/ye'yı
karanlıktan kurtaracağını duşunuyordu, yalnız o mu
9
Çok kışı oyle duşunmekteydı Ben de ınanıyordum Yo-
bazlar, Avrupalara sankı ışçılerımızden once gıdıp. kafa-
lann orumceklı olması ıçın ellennden gelenı yaptılar Dın
somurucusu polıtıkacılar, bu konuda ortculuk ettıler iş-
te, mal, sonuç ortada
Dıyanet Vakfı'nın butçesının, malvarlığının Turkiye but-
çesının ustunde olduğu soylenır Bır ara, "Hacta kurban
kesılmesın, kurbanlar Turkıye'de kalsın
1
' dıyenler oldu,
yobazlar bunu dınlerler mı hıç Rabbena, hep bana
1
Oy-
le ya
Edırne'dekı "Domuz Çıftlığı Davası"r\\ ızlemeye B-
BC den kalabalık bır grup gıtmıştı Başta Caroline Pa-
re, yıne Londra'dan gelen BBC'den gazetecı Davıd
Sells, kameraman Mıchael Charrton, BBC'nın Turkiye
temsılcısı Davıd Svvanson davayı ızlemeye gelmışlerdı
Istanbul'da olduğum ıçın onlarla bırlıkte ben bır de ar-
kadaşım AhmetAşıcı duruşmayı ızlemeye gıtmıştık Edır-
ne ye Duruşmayı ızleyenlerden bır kışı daha vardı Er-
doğan Kanturer, Koy-Koop Kırklarelı Bolgesı Başkanı
olan Erdoğan Kanturer, Edırne ye geleceğımızı oğrenın-
ce dayanamamış atlayıp arabasına Edıme'ye gelmıştı.
Ingılızler, domuz çıftlığı davasını, nedense çok onem-
semışlerdı Turkıye'de ılk kez boyle bır duruşmayı ızle-
yeceklerdı Acaba, mahkeme başkanı mahkemede film
çekmelerıne ızın verır mıydı'? Ya vermezse butun emek-
ler boşa gıdecektı Gunlerden 11 nısan çarşamba du-
ruşma saatı 09 00'da hepımız oradayız
Yargıçlar Kurulu yennı aldı Başkan Atilla Sarp, uye-
ler Yaşar Yurdabak, Mesut Güngör Başkanın adı,
1968 kuşağından Atilla Sarp ı anımsat/yor, ama ad ben-
zerlığı Onun da başı, vaktıyle bu ad benzerlığınden ol-
dukça derde gırmış
1
Aslında domuz çıftlığı, Edirne'de değıl, Tekırdağ da
Ancak Tekırdağ'da Bolge idare Mahkemesı olmadığın-
dan Edirne'de goruluyor Tekırdağ çıftlığının davası
Okurlar anımsayacaklar Tekırdağ'da Ferhadanlı ko-
yundekı domuz çıftlığı Tekırdağ Valıhğı'nce kapatılınca
çıftlık sahıbı Ali Yaman Edırne Bolge İdare Mahkeme-
sı'ne başvurarak kapatılan çıftlıgın açılmasını ıstemıştı
Alı Yaman, duruşmaya savunmanı Zeki Geliş'le bırlık-
te gırdı Yonetıcılenn, dıncılenn baskısı aitında hareket et-
tıklerını koy muhtannın, saglık mudurunu yanılttığını soy-
ledı Valılık adına gelen Sağlık Mudurluğu Gıda Kontrol
Şube Muduru Önder Demırellı. domuz çıftlığının koy-
den 500 metre uzaklıkta kurulması gerekırken buna uyul-
madığını bıldırdı Savunman Zekı Gelış de Alı Yaman ın
davranışını savundu yurutmenın durdurulmasını ıptalı-
nı ıstedı Mahkeme Başkanı Atilla Sarp çıftlıgın durumu-
nun yakından ınceleneceğını ona gore bır karar venle-
ceğını bıldırerek duruşmayı başka gune bıraktı
BULMACA SED1TUŞ\\\\
1 2 3 4SOLDANSAĞA:
1/ Araoda bır şev ı
deâerınden çok
v ukseğe satma ışı
vurgunculuk 2/
Arıtmetıkte bır
kuvvetınderecesı-
nı veren savı
Yaşlılık hastalık
gıbı nedenlerle
auçsuz kalarak
vucudu tıtrer gıbı
sarsılan 3/ İnsan
bedenı çevıesın-
dekı manvetık
alan Nazı partı-
sinın asken pohs orgutu 4/
Sapı uzun tava 5/ Menfa-
at. kar Cevlan 6/0lum-
suzluk belırten bır onek
Bır buçluvu başkasına 3
vaptığı kotuluğu avnı bı- 4
çımde uvguiavarak ceza- c
landırma 7/Kavnağımıto-
lojık çağlara davanan kı- "
nşlı bır çalgı Eskı Mı-
sır'da ın;>anoğlunun va-
şamsal davanağı olan ure-
tıcıguç 8/Taşizmdedenı-
len sovutresımanlavışı 9/Bırelçılığebağlı uzman Ağzı-
mızdakı dışlerın bır bolumune venlen ad
VIKARIDAN AŞAĞIVA:
1/ Ozel olarak vapılmiş ku>uda odun pışırılen kuzu keba-
bı Bırnota 2/Osmıvum elementının sımgesı Sovluluk
3/Zehır \apma etme 4/'"Ala gozlu benlı dılber —so>le
soz ederler" (Karacaoğian) Çocuk yuvası 5/^ıangın ve-
rıne gıden tulumbava yol \erılmesı ıçın bağırmakla gorev-
lendınlen tuluınbacı Kuçuk çoeuklan eğlendınnek ıçın çı-
kanlan ses 6/Karşi cınsin kılıgına gıınııs eşunsel II So-
zun —ıleduşurgıl' (VunusEmre) Karakter Lantanele-
mentının sımgesı 8/ Iskambılde bır kâğıt Bır sanat vapı-
tını anaçızgılerıvle bt'lırten on çalışma 9/Bır sinın oluştu-
ran uzun lıflenn her bırı Elı açık, comert. yıgıt