Catalog

6 OCAK 1996 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 1995'teki gelişmeleri değerlendirirken "Ekonomideki iyileşme halka 3-4 yıl sonra yansıyacak" dedi Çifler'den ekononride 'sanal gerçek'ANKARA (Cumhuriyet Büro- su)- DYP Genel Başkanı ve Baş- bakan Tansu Çiller. hükümette bulunduğu 1994'te yüzde 149.6 ile rekor düzeyde gerçekleşen enflasvonun. geçen yıl KlT üriin zamlannındondurulmasıyla yüz- de 64.9'a düşmesini başan olarak degerlendirdi. Ekonominin buna- lımdan çıktığını savunan Çiller. olumlu olarak gösterdiğı verile- rin halka yansımadığını da kabul ederek. "Ekonomideki i>ileşme halka 3-4 yıl sonra yansıyacak" demekle yetindi. Enflasyon ve iç borç faiz oranlannın halen yük- sek olduğunu \e piyasalarda be- lirsizlikten doğan bir dalgalanma yaşandığını ıtiraf eden Çiller. olumsuz ekonomik verilere ge- rekçe olarak "erken seçimi" gös- terirken, "Seçim bir sonraki ay a ertelendiği doğru değildir. Tümüyle şubata aklanl- nıası gibi bir varsayım doğru de- ğildir. Vapıj.mışolanzamlarınet- kisi vardır. Önümüzdeki ay ve ay- lar için erteJenmiş bir yeni zam yoktur"dedi. Çiller. KtT zamlannın zorun- lu olduğunu belirtırken. birgaze- tccinin. "Zorunluysa. neden se- çimlcrden önce düşiik oranJarla yapılmadr sorusunu i*e yanıtsız bıraktı. H3İkın enflasyon karşısında ezildiği yönündeki yorumları da değeriendiren Çiller, "Ekonomi- deki iyileşme halka 3-4 yıl sonra yansıvacak" dedı. Çiller. 1994yılındaekonomıde yüzde -6.1 ile yaşanan son 50 y ı- lın en yüksek oranlı küçülrneM- nin ardından. zamanında ya- pılsavdı enflas- yonınüzde40'a düşürürdük" savunmasmı yaptı. Çiller. se- çimlerin ardın- dan yüzde 100'e varan oranlarda yapılan KlT zamlarını dazo- runluluk olarak degerlendirir- «ken, "Zorunlu- luksa, neden se- çimler öncesin- de düşük oran- larla\apılnıadı" sorusunu yanıt- sız bıraktı. Başbakan Çiller. dün. ekono- miden sorumlu Devlet Bakanı Aykon Doğan. \lali\e Bakanı Is- nietAttila. millervekiliseçilenes- kı ve görevde olan yenı ekonomi bürokratlannındakatıldığı birba- sın toplantısı düzenleyerek. son ekonomik gelişmeler hakkında bilgi verdı. Başbakan oldugu 1994 yılında yaşanan bunalımın ardından gerçekleşen rekor sevi- yedeki oiumsuz verilerle. geçen yılın rakamlannı karşılaştıran Çil- İer. 1995 sonu itibanyla oluşan yüzde 64.9 oranındaki enflasyo- nu. 1.3 katnlyon liralık ıç. 73 mil- yar dolarlık dış borç .stoku ve 10 milyar doları aşan dış ticaret açı- ğını başan olarak degerlendirdi. Halkın harcamaiannda etkilı olan tüketici fiyatlannda geçen yıl yüzde 78.9'a ulaşan oranda gerçekleşen anışları hiç konu et- meyen Çiller. "Çarpıcı bir biçim- de görülmesi gereken olgu. fiyat artışlarındaki düşmedir" dedı. *HaIkezildr Enflasvon endeksinde her ayın 21 ine kadar gerçekleşen fiyat ha- reketlerini dikkatealan Devlet Is- tatistik Enstitüsü'nün (DlE) ara- lık ayı için aylık yüzde 4.1 olarak açıkladığı toptan eşya fiyat artış- lannda. seçimlerin ardından yüz- de 100'e varan oranlardaki KlT zamlannın da bulunduğunu savu- nan Çiller. şöyle konuştu: "Dolavısı\ la zamlann etkisinin • Başbakan Tansu Çiller. hükümette bulunduğu 1994'te yüzde 149.6 ile rekor sevıyede gerçekleşen enflasyonun. geçen yıl KİT ürün zamlarının dondurulmasıyla yüzde 64.9'a düşmesini başarı olarak degerlendirdi. • Çiller, "Eğerseçimi zamanında yapsaydık. enflasyonu yüzde 40*a indirirdik" dedi. bu yıl yüzde 7.1 oranında gerçekleşmesi beklenen ve yeni birtehlike işareti olarak değerlendinlen aşın büyümevı de başan ola- rak gösterdi. Çiller. "Yani, 5 Nisan kararla- nndan itibaren çok ciddi bir daralmava gir- miş olan Türki- ye ekonomisini. bu süreç içeri- sinde ülke ola- rak. yüzde 7'>i aşan bir büyüme hızına getirebil- mişbıılunuvoruz" dedı. Dış ticaret rakamlan hakkın- da bilgi verirken. 21 milyar dola- ra ulaşan ithalat ve lOmilyardo- lan aşan dış ticaret açığını hiç ko- nu etmeyen Çıller. ıhracatın 17 milyar dolara ulaştığını belirtti. 1994>ılında2.2> mılvardolar faz- la \eren cari işlemler dengesinin buyıl 3 milyon dolar açıklakapa- nacagını belirten Çiller. "Cariiş- lenılcr dengesini defl'a>aklaştıra- rakdengeyeoturttuk" dedı. 'Pış kredi almadık' Ekonomideki bunalım nede- niyle Türkiye 1994 vılında ulus- larası piyasalardan borçlanamaz- ken. Çiller. dış piyasalann Türki- Gerçek tablo 'karanlık'ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Tansu Çiller" in tüketici fiyatlarında yürde 78.9 oranına ulaşan enflasvon. 1 katrilyon 300 trilvon liralık iç. 73 milyar dolan aşan dış borç stokuna karşın. ekonomi politikaları için yaptığı "başanlı'* .•>avunması. dün açıklanan dış ticaret rakamlarıyla da doğrulanamadı. Dış ticaret açığı geçen yol ocak-ekım döneminde, 1994 yılının aynı dönemıne göre yüzde 154.8 oranında artarak 10 mil\ar636 milyon doları aştı. Devlet istatistik Enstitüsü'nün (DİE)dün açıkladığı verilerine göre. geçen yıl ocak-ekim döneminde. 1994 yılının aynı dönemıne göre ithalat mıktan yüzde 51.9 oranında artarak 21 milyar 816 milyon dolara ulaştı. Aynı dönemde ihracat miktan yüzde 21.5 oranında yükselerek 17 milyar dolarda kalırken. dış ticaret açığı yüzde 154.8 oranında artarak 10 milyar 636 milyon dolan aştı. Aynı döneın itibanyla ihracatın ithalatı karşılama oranı da yiizde 77.2'den. yüzde 61.8'e düşürek tehlike sinvali vermeye başladı. Çiller'in verdigi başan tablosuna göre, 1994 yılsonuna göre 779 trilvon lira olan iç borç Çiller'in viı/ü rakamlan açıklarken değil sencti sorulduğunda kı/ardı. ye'ye kapanmasını da savunma aracı olarak kullandı. Başbakan. ~Hiç dış kredi almadan tüm borçlanmı/ı öde- dik. Dış borç alıcısı olnıadıL Net dış borç öde> icisi oldıık" dedi. 1.3 katnlyon lirava ulajan ıç borç »toğunun da v üksek olmadığını savu- nan Çiller. şöyle konuştu: "İç borç stokundaki artışın neden- lerine bakmak istivorıım. Eğer Tür- ki\e 1991 'dekiiç borç stokıınu alıp, sa- dece o iç borç stokunu faizle »eri öde- seydi. bize. 199 Tdeki stokun geri öden- mesikalsa>dı.Tiirki\e'niniç borç sto- ku bu»ün 1.6 katrihon lira olacaktı. Bununiçinde dış borçödemesi >uk>e- ni iç borç alırnı ><>k. Sadece bırakıfan borvu ödemek için. vtni iç borç aiına- cak o kadar. Buna karşılık bugün Tür- ki\e'nin iç borcu U katriKondur." Dö\1/ sözü inandırmadı Çiller. !>on aylarda döv iz kurlannda- ki artış ile enflasvonun eşıtlcndigıni belirterek. "Kimsede\'alöas\onbekle- mesin. Kutiarla enflasyon artık a\nı oranlarda artacak" dedi. Çiller. dövize yatırım >apanların zarar göreceğini sa\ lındu. Ancak Çil- ler'in. I994yılı başmdada "TürkLi- rası'na gü\enin. dövize \atınm yapan yanar" dedığine \e kısa bir >üre son- ra yapılan devalüasyon ve piyasalar- dakı dalgalanmayla 1994'te f ürk Li- ra.M'nın vakljşık yüzde 139 oranında değer kaybettiğıne dikkat çekildı. stoku geçen yılsonunda 1 katrilyon 300 trilvon liraya yükseldi. Iç borçlanmada vade 3 ayla sınırlı kalırken. yıllık faiz oranı yüzde 145 düzeyine ulaştı. 1994 yılsonu itibarıv la 67 milyar dolar olan dış borç stoku I995"inilk 6 aylık döneminde 73 milyar dolara çıktı. Bütçe 1995 yılının 11 aylık döneminde 150 trilvon lira açık verirken. hükümetin bütçe yasasına göre açığın 1995 sonu itibanyla 300 trilvon liraya ulaşması bekleniyor. Hükümetin 1996 yılı bütçe yasa tasarısına göre. 2 katrilyon 780 trilvon liralık bütçe harcamalannın yüzde 45'i iç-dış borç faiz ödemeleri için kullanılacak. DİE venlerinegöre. 1995 yılsonu itibanyla enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 78.9. toptan eşya fiyatlannda da yüzde 64.9 oranına kadar ulaştı. Verilere göre. 1994 vılında yüzde 6.1 oranında küçülen ekonomi de. 1995"in üçüncü 3 aylık döneminde yüzde 10 gibi fehlikeli bir oranda büyüyerek yeni bir istikrarsızlıgın işaretini verdi. 1994 vılında 2.3 mılvardolar fazla veren carı işlemler dengesınin de 1995 vıKonunda 3 milyon dalaraçıkla kapanması beklenivor. İ$te övünülen tablo: • Dış ticaret açığı: 10.6 milyar dolar • Enflasyon: Yüzde 79 • DlŞ borç: 73 milyar dolar • İÇ borç: 1.3 katrilyon • Bütçe açığı: 150 trilyon • İç borç faiz oranı: Yüzde 145 Servet sorusu Çiller'i kızdırdı A.NKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Başbakan Tansu Çiller, ekonomik veriler konusunda düzenlediği basın toplantısında, iktıdarda bulunduklan dönemde ailesinin servetinin arttıgj vurgulanarak yöneltilen soruya sinirlendi. ABD'de yatınmlar yapan ve sahibi bulunduğu Marsan Holding"in vergi kaçırdığı belgelenen Çiller. daha varlıklı birı olarak, kendi kendisine "ek vergi" koyduğunu ve tüm vergilerini ödediğinı savundu. "Türkiye Ekonomisi 1995" adıyla düzenlediği basın toplantısında. Hürriyet Ga^etesı yazan Emin ÇöJaşan'ın 4 yıllık iktidan boyunca servetinin ne kadar- arttığın ılışkin soıusu Başbakan Çiller'i rahatsuettı. Bu soru üzenne sinirlenerek. yüzü kızaran Çiller. dil sürçmeleri ve bozuk tümceierle verdigi yanıtta. şunlan söyledi: "Aşagı yukan ben 4 a> lık başbakânken. ekonomik krizin bovutlannı gördüm. Devletin arşhleri ortadadır. Türkiye bir krize kaçınılmaz olarak girmiştir. Birtakım kişikrin (idediği. birtakım inıkânlar. \ergikr olnıasavdı,enflasvonun \üzde binleri aştığı. Lan'n .Amerika'da oiduğu nibL bü> ümenin devamlı düştüğü. büv ümenin cksilerde devanı ettiği bir konumda Türkhe de\am ederdi. Bu Türk halkının ve bütün ailelerin rahata kavuştugu anlamına gelmez. Bu ülkenin krizden çıknğı vc bunıı i^ik IMIV ük bir özvenŞle vaptığı anlamına getir. Bir başka anlama daha gelir. eger bu (»Imasavdu Türk ailcsi, bugün bundan çok çok daha kötü bir durumda olacağı anlamına gelir. Halk. büyük bir sağdııyuvla hareket etmiştir. Halk büv ük fedakâıiık vapmışnr. Bu doğrultuda herkes kendine düşeııi vapmak zorunlııluğu ihtivacında olur. Bunun >a>aş yavaş halka vansıması. önümüzdeki vıllarda gündeme gelecektir. Hiçbir tstikrar programının halka \ansıması 1.5 > lidan önce olmaz. Benim daha varlıklı bir kişi olarak. bu süreç için istenen bütün vergiieri ikledigim konusu konuvla ilgilidir. Ekvergiler * dolayısıyla, kendi kendimize \frgi ko\duk \e bunu da ikledik. Bunun ötesinde bir ortamın, bugün Türk halkjnın istediği ctv aplar olduğuna inanmıyonım. Kavga ortamı olduğuna da inanmıvorum." Sinirlı ıfadelerinı gızleyemeyen Çiller. şunlan ekledi: "Ben bütün bu konuiarda açıklanialanmı vaptım gerekli kurunılara."' GLMRUK BİRLİGİ SONRASI İTHALAT Cep telefonu ucuzladıEkonomi Servisi - Gümrük Birliği ile ithal otomobillerin fiyatının düşmesı beklenirken cep telefonu ucuzladı. Gep telefonları fiyatları son günlerde ortalama olarak 4 ile 6 milyon arasında geriledı. ithaiatçılann 1 Ocak 1996 tarihine kadar Avrupa'dan ithal edilen tüm markalar için ödediği 36 dolarlık konut fonu ve yüzde 2.2'lik gümrük vergısinin ortadan kaldınlmasıyla birîikte cep teîefonlarında vaklaşık 50 dolarlık bir fıyat düşüşü yaşandı. Elinde fazla stoku bulunan ithalatçı ve toptancılar gümrük farkını fiyatlarına yansıtmazken. stoksuz çalışan toptancılar son iki gündür indirimli fiyatlarla " y satış yapmaya başladılar. ^O ithalatçı firmalar son dönemde * ^ ^ Avrupalı üreticilerin 20 ile 40 \ dolar arasında değişen oranlarda indirime glttiklerine dikkat çekiyorlar. Gümrük vergisi ve konut fonunun kalkmasına Avrupah üreticilerin indınmleri de eklenince Türk tüketicisı cep telefonundan ortalama 75 dolarlık bir kazanç elde ediyor. Gümrüklerde ilk iki gün yaşanan sıkıntının ardından ucuza ithal edilen cep telefonlarında özellikle büyük distribütörlerin henüz fiyat indirimine gitmedikleri gözleniyor. Ancak yetkililer önümüzdeki günlerde bu firmalann da ister istemez rekabet şartlarında tüketiciye gümrük indirimini yansıtacakîannı kaydedıvorlar. Siokia Distribütörü Başan Elektronik AŞ Pnzarlama Koordinatörü Levent Erdem. ellerindekı stok nedenıvle son gümrük indiriminden henüz yararlanamadıklarını. buna bağlı olarak da tüketiciye Gümrük Birliğı'nden kaynaklanan bir ındırimi şimdilik yansıtamadıklarını dıle getirdi. Pıyasada son günlerde gümrük ve konut fonunun kalkmasıyla ortalama 50 dolarlık bir ındınmin vaşandığını söyleven Erdem -Pivasada iki avdır devam eden bir indirim süreci zaten taşanmakfa. Gümrük Birliği'vle birlikte 50 "^y dolarlık net bir kazanım söz X/^ konusu. Ancak bunun M^"7 tüketiciye ne oranlarda , yansıtılacağı firmanın \ belirleyeceği bir konudur. Biz firma olarak gümriikten kazanımımızı tamamıyla tüketiciye sunmayı düşünüAoruz" dedı. Cep telefonu ithalatçısı ve Interlıne Yönetım Kurulu Başkan Yardımcısı Erol Obdan Gümrük Birliği'ne Türkiye'ııın resmen geçiş tarihinden sonra fonlann kalkmasıy la 50 dolarlık bir indınm gerçekleştiğıni belirterek son üç gündür bu ındırimi bütünüyle müşterilerine vansıttıklannı ifade ettı. Soğan ve patates ithalatı, tamamen yasaklandı Sebze ithalatına smırlama AHMETŞEFİK İTHALAT YASAĞI DÖNEMLERİ I.ahanad Aralık-31 Ocak) Havuç (1 ekım-31 manı Karnabahar(l ekim-31 aralık) Salatalık (I hazıran - 31 temmuz) Biber (1 haziran -31 Ağustos) Sarmısak (1 temmuz - 30 ev lül) Fasulye(l mavıs-31 temmuz) Barbunva (I mayıs - 3 Itemnwi Mantar(l mart-31 ağustos) Bamva 11 temmuz - 31 Ekım) Kabak (1 haziran - 31 ağustos) Domates (1 haziran - 31 temmuz) Balkabağı (I e\ lül - 31 ekim) Ispanak (1 evlül - 15 nısanı Bezelye (1 ma>ıs - 31 temmuz) Elnıall ağustos-30eylül) Kayısı(l -31 temmuz) \ işne (15 haziran - 15 temmuzj^ İncir (1 -13 ağustos) Grev furt (1 aralık - 31 ocak) • Portakal (1 ocak - 31 mart) Seftalı (1 haziran - 31 temmuz) Armut(f temmuz-30e>lül) Erık 11 mav ı> - 31 temmuz) Nar-.Aj>a(l -31 ekim) Çilek (I mayıs - 30 haziran) Czüm (I ağustos - 30 eyliil) ICav un (1 haziran. 31 ağustos) Karpıı/(1 haziran. 31 ağustos) Mandalına (1 kasım - 31 aralıkl;"" /y< TR.ABZON - Tanm ürünlen ithalatının üre- tim ve üretıci üzerinde yarattığı olumsuz etki- lerin ortadan kaldınlması amacıyla bazı sebze ve meyvelerde ithalat sınırlamasına gidiliyor. Soğan ve patatesin ithali tamamen yasaklanır- ken, ülke içinde pahalı olan sebze ve mey vele- rin ithaline ise tüketicinin korunması anıacıy- la izin verilivor. Dış Ticaret Müsteşarhğı tarafından hazırla- nan ithalat programı. esas olarak sebze v e mey - ve üreticisini korumayı amaçlıyor. Özellikle hasat dönemlerinde piyasada malın talepten fazla olmasına ragmen çok ucuz fiyatlara ya- pılan ithalat. ürünün önemli birkısmının tarla- da kalmasına ya da satılamamasına neden ola- biliyor. Bu da hem ülke ekonomisi hem de üre- tici açısından ciddi zararlar anlamına geliyor. Bu konudaki şikâyetleri dikkate alan Dış Ti- caret Müsteşarhğı. kıyı ve sınırticaretindebir- çok malın hasat dönemleri içinde ithal edilme- sine smırlama getirdi. Soğan ve patateste ithal yasağı bütün yıla vayılırken. belirlenen mallar dışındaki ürünlerin tüm yıl ithaline onay veri- lebileceği belirtildi. Belirli mallar kapsamına girrneyen ürünlerin büyük çoğunluöunu Türki- ye'deiç piyasada çok pahalı satılan mallaroluş- turuyor. Burada esas olarak tüketicinin korun- ması amaçlanıyor. KKTC ile ticarette sorun çıkmaması için imzalanması gereken serbest ticaret anlaşmasımn taslak metni hazır AB'nin dış ticaret politikasına uyum atağıANKARA (AA) - Türkiye. Avrupa Birliği'nin (AB) ortak ticaret politikalanna uyum çerçevesinde. aralarındd Israil'in de bulunduğu toplam 9 ülke ile "serbest ticaret anlaşması" ımzalayacak. Serbest ti- caret anlaşmasımn. fsrail'in yanı sıra. Çek Çumhu- riyeti. Slovakya. Macaristan, Romanya, Bulgaristan. Polonya. Fas ve Tunus'la imzalanması gerekiyor. Buarada. gümrük birliği kapsamında, Tür- kiye-Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti (KJC- TÇ) arasındaki ticari ilişkilerde doğabılecek olası sorunlann önlenmesi için. serbest tica- ret anlaşması imzalaması gerektiği belirtildi. Yetkililer. bu konuda taslak rnetnin hazırlan- dığını veanlaşmanın ancak siyasi birkararsonrasın- da imzatanabileceğini dile getirdiler. Türkiye. Av rupa Birliği'nin (AB) serbest ticaret an- laşması yaptığı ülkelerle. benzer anlaşmalan yapabi- liyor. Yetkililer. israil'le görüşmelere 25-27 Ocak 1996 tarihleri arasında yeniden başlanacağını bildirdiler. Bu ülkeyle yapılan görüşmelerin son aşamaya geldi- ğini belirten yetkililer. 1996'nın ikinci yansından iti- baren serbest ticaret anlaşmasımn yürürlüğe girebi- leceğini belirttiler. Çek Cumhuriyeti \e Slovakya ile de görüşmelere bu ay sonunda yeniden başlanması öngöriilüyor. Ma- caristan'la süren görüşnıelerde ise önemli gelişme- ler kaydedildiğini ıfadeeden vetkililer. bu ül- keyle imzalanacak anlaşmanın yıl sonunda yü- riirlüğe girebiieceğini bildirdiler. \erilen bilgiye göre. Polonya ile ara verilen görüşmelere de yeniden başlanacak. Roman- ya ve Bulgaristan "la da ilk kez görüşme v jpı- lacak. Fas ve Tunus'j ise görüşmelere başlanmadan önce. hazırlanan anlaşma metinleri gönderilecek. Öte yandan Türkiye. Pakistan ve Iran'ın da üye Ekonomik lşbirliğıÖrgütü(ECO)kapsa,nındakı iliş- kilerı. AB politikalarınu ııyumlıı birşeküde yeniden düzenlenecek. Bu konuda çalışmaların sürdüğü bil- dirildi. Kotalı ithalata hücum basladı ANKARA (AA) - Türkı- ye'nin. gümrük birliği nedeniyle kota uyguladığı ülkelerden itha- lat vapabilmek amacnla. 1000in üzerinde ithalatçı. lisans almak için Di;, Ticaret Müsteşar- lığına (DTM) başvurdıı. Türkiyc. 1996'da. AB'nııı uy- guladığı gözetim ve koruma ön- lemlerinı paylaşmak amacıyla. birçok iilkeye tek taratlı veya çift taraflı kontrol sistemine göre ko- ta uygulajacak. Türkiye. gümrük birliği kap- samında, I996'da Arjantin. Be- yaz Rusva. BreziNa. Bulgaris- tan. Çek Cumhuriyeti. Çın. En- donezya. Filipınler. Günev Ko- re. Hindistan. Honkong. Maca- ristan. Malezya. Özbekistan, Pa- kistan. Peru. Rıısya Federasyo- nu. Sıngapur. Tayland. Tayvan. Lkrayna. Vietnam. Malta. Fas. Tunus. Kuzey Kore. Bosna-Her- »ek. Hırvatıstan ve Makedonya menşeli bazı tekstil ürünlerinin ıthalatmda ve Çin menşeli teks- til dışındaki bazı ürünlerin itha- lutında kota uygulayacak. Bu ülkelerden söz konusu ürünlen ithal etmek isteyen itha- latçılara. daöıtılacak kotadan pay almak için 29 Aralık 1995 akşa- mııııı kudar DTM'ye başvuru sü- resi verilmişti Bu sürede, 1000- in üzerinde ithalatçının DTM'ye başvurduğu belirtildi. Türkiye, gümrük birliği kap- samında. AB'nin kota uyguladı- ğı ülkelerden. kendisinin de an- laşma imzaladığı ülkelere. çift ta- raflı kontrol. anlaşma imzalama- dığı ülkelere ise tek taraflı kont- rol sistemine göre kota uy gulay a- cak. Türkiye şimdiye kadar. Ro- manya. Sri Lanka, Makao. Mo- ğolistan. Polonya, Mısır. Slovak Cumhuriyeti. Bulgaristan. Endo- nezya ve Vietnam ile kota anlaş- ması imzalandı. İŞÇİMNEVRENİNDEN ŞLKRAIV SOIVER İktidarsız İktidar Türkiye'nin nasıl bir koalisyon oluşturulabileceğı kadar ciddi, güncel bir sorunu da Meclis'in onayını almış sorumlu hükümetler oluşuncaya kadar görev yapan ve görev yapacak hükümetlerin iktidar uygu- lamaları. Bir başka deyişle, iktidarsızların iktidan. Demokrasi geleneğine göre "devlet hizmetleh dur- masın"diye geçerii olan iktidar yetkisi, gerçekten sa- dece güncel işlerin aksamaması amacına yönelik kullanılır. Geleceğe yönelik sonuçları ağır basan, bu- gün verilmesi gerekli kararlar bile, olanağı varsa er- telenır. Bizde geçici hükümetler demokrasinin bu temel il- kesini hep çiğnediler. Asla haklan olmaması gereken partizanca kadrolaşmalan bilegerçekleştirdiler. Şim- di de Çiller'in iktidarsız bir iktidarın asla almaması gereken kararları peş peşe aldığı görülüyor. Erba- kan'ın da koalisyonu oluşturamayacağını bile bile, geçici bir iktidar yetkisini, geleceğe dönük önemli ta- sarruflar için, olabildiğince uzun süre kullanmak üze- re, hükümet kurma yetkisini almakta ısrariı oiduğu öne sürüfüyor. Bız siyasi krizle, seçimlerle ilgilenirkerl, geçiş dö- neminde tam karambole geldiği için, hiç kimsenin hesap vermeyeceği besbelli çok kötü işler özelleş- tirme alanında da yaşanıyor. Asla bir iktidarsız ikti- dar döneminde alınmaması gereken özelleştirmeye ilişkin karartardan, çok pıs kokular yayılıyor. lşte, tam sayfa seçim ilanları arasında görmediği- nize emin olduğum Çukurova Elektrik olayına ilişkin yetkili sendika Tes-iş'in kamuoyuna yaptığı bir du- yurudan kimi saptamalara dikkatinizi çekmek istiyo- rum. Tes-lş'in açıklamasında, Uzanlarvetelevızyon ka- nalları İnterstararacılığı ile bu konuda yapılan çeşit- li suçlamaların gerçekleri yansıtmadığı ayrıntılan ile anlatıldıktan sonra, şu önemli bilgilendirmeye yer veriliyor: "Anılan şirketlerte yapılan görev sözleşmelerinin 'KamuyaAitTesislerin Devrf başlıklı 11. maddesine göre, kamuya ait tesislerin, Enerji ve Tabii Kaynak- lar Bakanlığı'nın yetklsine dahil olan 7 yıllık uzatma da dahil olmak üzere en çok 2 yıl içinde şirketlerce devralınması gerekmektedir. Uzatma süresi de da- hil olmak üzere sözleşmeyle belirlenen azami süre- nin üzerinden 3.5 yıl geçmiş olmasına rağmen ışlet- me hakkı devirleri gerçekleştihlmemiş bulunmakta- dır. Bu durumda da ortaya çıkan hukuki gerçek, ÇE- AŞ ve Kepez şirketlehnin elektrik satış haklannın ya- sallığının sona erdiğidir. Anılan sözleşmenin ilgMİ maddelerine göre bu şırketler tarafından yapılmış olan tüm üretim, iletım ve dağıtım tesıslen otomo- tikman ve yasal olarak zaten devlete geçmıştir. Söz- leşmenin hükümsüz kaldığı 3.5 yıllık dönem içinde fuzuli şâgil durumunda bulunan Uzanlar'a aıt Kepez ve ÇEAŞ şirketlerinin devlet bütçesınden haksız ola- rak edindikleri tüm gelırlerinin Hazine 'ye iadesi sağ- lanmalıdır. En büyük hukuki ve insani skandal bu- dur..." Sermaye Pisasası Kurulu raporlarında yer alan sa- yısız usulsüzlük nedeni ile Çukurova yönetiminden uzaklaştırılan Uzanlar'ın baglarının tamamen kesil- mesi. şırketlere el konulması bekleniyordu. Şimdi tam tersi haberler geliyor. İnterstar'da Çiller ailesi aleyhine yapılan yayınlar bıçak gibi kesilirken, hükü- met düzeyinde yapılan görüşmelere SPK yetkiliteri alınmıyor. Bir yandan da, yine iktidarsız iktidar döneminde ertelenmesi gereken çimento fabrikaları satışında Uzanlar'ın alıcı oiduğu görülüyor. Uzanlar daha ön- ce de kârda iken satılan çimento fabrikalarını, arsa değerleri ile almayı başarmış; önemli işçi çıkarması, sendikasızlaştırma ve fiyat artışı ile kârları gerçekleş- tirmişlerdi. O tarihlerde zararda oldukları için satılma- yan fabrikalar da şimdi kâra geçırildikten sonra Uzanlar'a sunulmaya hazırlanıyor. Yine satışları gündemde olan ORÜS fabrikalann- dan kimlerzengin olacak. vurgun vuracak dersiniz? Tersanelerin satışında vurguna taraf GESTAŞ şir- keti ve Dok Gemi-iş Sendikası Başkanı Nâzım Tur'un başı belada. Sözde işçilerin tepkısıne kızıp ihaleden çekilme kararı almışlar. Gerçek neden, işçi şirketı paravanasında, sendika yönetim kadroları ve bilinmeyen yabancılar ortaklıklı şirketin. sözleşme- de zorunlu işçi ortak sayısını. işçilerin "Emekliler ve ölülerde var" dedikleri lıste ile tamamlayamamasj. Evet, iktidarsız iktidar uygulamalarından etrafa pis kokular yaytlıyor. Eminönü-Kadıköy 30 bin lira Vapur ücretlerine zam yapıldı İstanbul Haber Servi- si - Erken genel seçimler sonrası zam furyası sürii- yor. Dün de istanbul Şe- hirhatları. Çanakkale Bo- ğazı, İzmit ve Izmir Kör- fez Hatlan'ndakiyolcu ve araç taşımacılığı ücretleri- ne zam yapıldı. Türkiye Denizcilik !ş- letmeleri Genel Müdürlü- ğü'nden yapılan yazılı açıklamada. bugünden iti- baren uygulamaya konu- lacak ücret zamlannın ne- depi, son aylardaki mali- yet artışlan olduâu belir- tildi. Yeni düzenlemeye göre Üsküdar-Kabata^. Beşik- taş-Üsküdar. Lsküdar- Eminönü hatlarındaki yol- cu taşıma ücreti 15.000 li- radan 25.000 liraya. Haliç hattmdaki yolcu taşıma ücreti ise 20.000 liradan 25.000 liraya yükseltildi. Karaköy-Haydarpaşa- Kadıköy. Emmönü-Kadı- köy. Sirkeci-Boğaziçi. Sir- keci-Harem. Eminönü- Bostancı. Beşiktaş-Kadı- köy yolcu hatlan ile Ça- nakkale Boğazı yolcu taşı- ma ücretleri de 20.000 li- radan 30.000 liraya çıka- nldı. Kadıköy-îstinye hat- tı yolcu taşıma ücreti de 50.000 lira olarak belir- lendi. Sirkeci-Harem ara- sında çalışan araba vapur- larındaki ücret ise 50 bin liradan 70 bin liraya çıkarıldı. Mevduat, yüksek faize aldanmadı ANKARA (AA) - Ban- kalardaki Türk Lirası mev- duatı, 8-15 Aralık tanhleri arasındaki bir haftalık dö- nemde 4 trilvon 65 milyar lira azaldı. Vlevduattaki azalma. büyük ölçüde va- deli mevduattaki düşüşten kaynaklandı. Vlerkez Bankası verileri- ne göre. 8 Aralık'ta 1 kat- rilyon 43 trilyon 702 mil- yar lira olan toplam mev- duat. 15 Aralık'ta 1 katril- yon 39 trilyon 637 milyar liraya geriledi. Söz konusu dönemde. vadesiz ticari mevduat 6 trilyon 875 mil- yar lira artarken, vadeli ti- cari mevduat 4 trilyon 396 milyar lira. vadeli tasarruf mevduat da 2 trilyon 988 milyar lira azaldı. Vadesiz resmi mevduatta da aynı dönemde 5 trilyon 568 milyar liralık azalma gö- rüldü. Öte yandan, 8-15 Aralık tarihleri arasında kamu bankalarının Türk lirası mevduat toplamı artarken. özel ve yabancı bankalann mevduat toplamında azal- ma oldu.