Catalog

SAYFA CUMHURİYET 31AĞUSTOS1994 ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUŞLER Türk aydını, eskimahallene dön! Türk aydını da, Osmaniı'nın 'münevveri ÎEDİ. halkının kafasıru aydınlatmak ıçın bır şey yapmıyor. Türk a*cını sayılan ya da kendısını öyle sayan kişilerinçoğu, kendısaı balkı içın bir şey yapma sorumunda görmüyor; meydanı, hilkla 'köprüler kurmaya' çalışan Reoep Tayyip'ın müntkrr »çin boşaltmış... FEYZA HEPÇİLİNGİRLER N asıl oldu. nasıl tırmandı koktendıncılık, Kuran'ı zırh edınen kışıler nasıl olup da butun su başla- nm tuttular9 Aslında bunJan bılıyoruz Hıç- bır şeyın bır anda olmadığırun. en az otuz-kırk yıllık sureklı ve örgutiu bır haarlıktan sonra bugunku noktaya gehndığının farkındayız Bugunku nokta Orduya sızdıJar, eğjtıme dam- galannı vurduiar, ekonomıye ağırlık- lanru koydular, yerel >onetımlerden genel yonetımlere adım adım ılerhyor- İar Kımler goz yumdu, kırnler kapıla- n araladı, kımJer yol gosterdı, kımler yeşıl ışık yaktı9 Bu sorulan da >anıtlan da çok tartıştık Şımdı artıİc. "ama kanlı, ama kansız" mutlaka geleceğı söylenen tehlıke karşısında bır bolu- •nümuz tam bır teslımıyetle "Görelim takalnn" beklentısı ıçınde, bır bolu- •numuz ıse hâlâ ışı şakay a vurmakta dı- renıyor 2 Ağustos 1994 tanhlı Cumhunyet'- te mutlaka okumuşsunuzdur R. Tay- yip Erdoğan partılilenne yol gosten- yor, onenlerde bulunuyor "İnsan kaybetmek kolay. kazanmak ise çok zor" dıyor "İnsanlarla sûrekli ilişki kurmanuı yontemlerini araştınnız. On- laria bağlaruuzı koparma>ınız. Aranız- da köprü kunın." Muntlen, R Ta>yıp Erdoğan'ın buyruklanru yenne getırmeye çoktan başlamışken sız de lutfen sola ınanan ya da bır zamanlar ınanmış. şımdı -sankı olabıhrmış gıbı- bu ıdeolojırun ortadan kalktığıru sanan okur-yazar- lanmızın, unıversıte mezunlanmıan, doktorlanmızın, avukatlanmızın, ko- şedonme hevesıne kapıbp saf değıştır- merruş durust ışadamlanmızın (bu ınsanlann ulkemız koşullan ıçınde en azından "iMİın" olmalan gereküğını duşuner&i Lsaca) "aydınlanmızuı" ne yaptıklarnı duşünun' Kendı ınnannda "konuşma malze- mesi" yapr.orlar olaylan ve sorunlan Kımı zanaT addıye alarak, kımı za- man alnur.-srak Kendı aralannda, çunku Tuni aydını, halkıyla ayru saf- larda olımşa kesınükle katlanamadı bugune dspn Kendısını halkın dışın- da, az ılersnde, epeyce ustunde, ama kesınlıkle iıiktan ayn gordü Halkı kaba, aptü. zevksız, gen buldu Öyle değıl mıdj ' Belkı oyledır, ama oyle ol- masında -»dmın hıç mı huçu yok9 Yanm ynjı t b aşkın bır zaman once ne dıyordu > ıkup Kadri: "Bunun <eiıebi, Türk münevveri gene sensiıı! Bu 'iran iilke ve bu yoksul insan kütlesi içiı DC yaptın? Ydlarca, vüzyıl- larca onunı kjuunı emdikten ve onu bir posa halintte kara toprağuı üstüne at- tıktan sonra şiındi de gelip ondan rik- siıunek haıi^m kendinde buluyorsun. Anadolu lalkının bir ruhu vardı, nü- fuz edememiL Bir kafası vardı, aydınla- tamadın. IBr vücudu vardı, besleyeme- din. t stumûî- vaşadığı bir toprak vardı, işletemediı. Qnu behimiyetin. cehlin ve yoksulluğna .e kıtüğın eiinde bıraktın. Ö, kara tcoşrakla kıını göğün arasında bir yabanıı « gibi bitti. Şimdi, eiinde orak, burnvi hasada gelmişsin. Ne ek- tin ki ne bşxceksin? Bu ısırgardarı, bu kuru dikeneri mi? Tabü ay akJanna ba- tacak. tşte Ifcer yanın şerha şerha kam- yor ve sen cradan yfizünü buruştunıyor- sun. Öfke*ea nunruklarnı sıkıyorsun. Sana tstıraı reren bu şey, senin kendi eserindir, SMIII kendi eserindir." Yakup ^ d n . kurtuluş Savaşı son- rasında AJ.I*İOIU koylusune baktığın- da soyleırmp bunlan Bugunku İstan- bul koylüsinün durumu, o gunku Anadolu koylusunun durumundan nasıl farklı değılse, ne yazık kı Türk aydınının durumu da o gunku "münev- ver"den farklı değıl O da halkının ka- fasını aydınlatmak ıçın bır şey yap- mıyor Turk aydını sayılan ya dd ken- dısını oyle sanan kışılenn çoğu. kendı- sını halkı ıçın bır şey yapma sorumun- da gormuyor. meydanı. halkla "köp- rüler kurmaya" çalışan Recep Tay- yıp'ın muntlen ıçın boşaltmış Bıraz acımasız olmayı goze alarak, gelın Yakup Kadn soylemını surdure- lım Türk aydını; Anadolu halkını bırya- na bırak, eskı mahallenı duşun ılk fır- satta terk ettığın mahalleyı Yukseldı- ğını, onlan aştığını kanıtlamanın ılk yolu buymuş gıbı gelmıştı sana, oyle de yaptın Kentm daha pahalı semtle- nnden bır ev tuttun, oraya yerleştın Bır daha eskı mahallene uğradın mı9 İşte oraya gıt "Taşın" demıyorum, bunu yapamayacağını bılınm Arada bır gıt Onlan ozlemışsın gıbı Koyden ya da kasabadan gelmışsen yıllık ız- nının bır bolumunde nıye gıtmıyor- sun9 Oralann, hıncahınç dolu kıyı mo- tellennden daha guzel olduğunu bılı- yorsun, daha senn, daha sakın Senı ozlemış olan bırkaç yakınına kendını, eşını, çocuklannı, arabanı goster Hıç degılse bır hafta-on gun geçır onlarla Bu çok mu zor9 O zaman koyden gel- dığınde ılk oturduğun mahalleye gıt Bak bakalım eskı evınde kımler oturu- yor, berber yaşıyor mu, Kasap Ahmet hayatta mı9 Hangılen 'Refahlı' olmuş9 Kımler kansının, kızının başını ort- muş9 Kımler Kuran kursuna bağış oduyor, kımler camıye yardım toplu- yor9 ' Çunku ıyı bılıyorsun, sen yokken onlar oradaydı Senın boşalttığın eve bır hacı taşındı Ramazan akşamlan ıftar sofralan kuruyor mahallehye Kansı salı ve cuma gunlen, mahalle- nın cumle kadınlannı "okuma"ya çağınyor Islamın mucızelen en cahıl ağızlardan, en cahıl beyınlere aktanlı- yor Tesetturlulenn arttığından yakı- nmayı bırak Otur onlann arasına Yalan soyleme, bılgıçlık taslama, sol- culuk oynama Ezberledığın goruşlen değıl. kendı duşuncelennı anlat, tartış onlarla Kendı duşuncen yoksa oluş- tur Oku. duşun, tartış, yargıla Kendı duşuncenı oluşturamıyorsan kendıne "aydın" deme luksunden vazgeç Gıt Refah'a yazıl, oniar sana haarduşun- ce bulurlar Sıvas katlıammın ustunden bır yıl geçtı Ne ders çıkardın bundan9 Kım- den nasıl bır umudunvar9 "Vatandaş- lanmızdan ölen ve yaralanan olmaımş- tır" dıyen başbakanın çozebılır mı bu sorunlan9 Aydınını, yazannı, şaınnı, sanatçısmı "vatandaş" saymayan bu zıhnıyet senın ıçın ya da senın yenne bır şey yapabılır mı9 Yakup Kadn hakli ışte1 Ne yapacaksan sen yapa- caksın Gıt eskı mahallene' 8-10 yaşlannda kız çocuklannın başlannı sımsıkı or- tup Kuran kursuna gıdışlennı, kurs- tan donuşlennı kendı gozlennle gor Ne oğretıyorlar oralarda onlara9 Ya- şamın boyunca sılmeye çalıştığın bır- çok zırvanın, -gunahlar, cehennemler, şeytanlar, cınler, zebanıler- onlann kuçucuk beyınlenne nasıl dolduruldu- ğunu aslında ne kadar ıyı bılıyorsun Sana da soylenmıştı bunlar çocuklu- ğunda O batıl ınançlann ızlennı kendı benlığınden sılmek ıçı nasıl kıyasıya mucadele ettığını duşun Yenıden nı- nelenmızı, dedelenmızı mı yetıştmyo- ruz torunlanmızda9 Belkı şımdıkı mahallende de oluyor bunlar Sen ne yapıyorsun9 Efkârlan- mak yetmez Yann İcendı çocuğun an- nesının, ablasınm başını ortturmeye kalkarsa ne yapacaksın9 Boyle şeylen duymadın mı9 Üstelık aydın sayılabı- lecek aıleler, çocuklannın "serseri ola- caklarına" tankata gınnelenne ses çı- karmıyor, bılıyor musun9 Çocuklanmıza sersen olmak ya da tankata gırmek dışında seçenek bırak- madık mı 9 Dar goruşlu aılelenn kızlan. çarşafa gırdıklennde gorece bır ozgurluk kazanıyor Artık o tutucu babalar bıle kızlannı Allah yoluna verdıklennı duşunuyor ve artık "Nere- deydin bu saate kadar, dışarıda ne y apı- yordun" dıye sormuyor Kızlanmızı ozgurleştırmek ıçın onlara çarşaf su- nacak kadar acızleştık mı9 Bır şeyler yapmanın vaktı hızla geçıyor Bır sure sonra soluk bıle alamayacağın bır ulke halıne gelecek sevgılı yurdun Ne ya- pacaksan şımdı yap Amenkalı başba- kanına mı guvenıyorsun9 Sen de bırakıp gıdecek mısın ulkenı9 Ellenn- de gazlı paçavralarla yakacak aydın arayan yobazın ehne mı bırakacaksın9 Tek başına kalma, orgutlen Dernek kur, şırket kur, bırlık kur, kanıtla var- lığını, meydanı boşbırakma Benımse- dığın dernekler varsa destekle onlan Yaz okullan aç, kurslar aç, gonullu bırlıkler oluştur, var olanlara arka çık Haftada bırkaç saatını olsun boyle kutsal bır uğraşa ayıramaz mısın9 Çocuklara yonelık etkınlıklere on- celık tanı Şıır ve okuma gunlen, resım ve muzık kurslan, yabancı dıl derslen, guzel konuşma ve yazma semınerlen, tıyatro ve sporetkınlıklen ve senın ya- pabıleceğın. senın duşunebıieceğın daha neler Katıksız bır doyum sağ- layabıleceğın bır uğraş ıçın fırsat tanı kendıne Medya demeye bayıldıklan "toplu itetşim araçları" karşısındakı edılgen- lığını bırak artık İstersen onu nasıl ypnlendırebıleceğının zevkını yaşa Üstune tıtredığın kavramlann bıle tı- can amaçlarla "lartışıJabiiir" bır nıte- lık kazanmasına seyırcı kalma Laıklı- ğı savunmakla yetınme İnanma öz- gûıiüğün kadar, inanmama özgürlüğün de var Butun demokratık haklanna sahıp çık Kendınden başlayarak oz- gurleştır ve demokratıkleştır cevrenı \'e Recep Tayyip'ın muntlenne soy- ledıklennı lutfen kendın ıçın, bır kez daha, yenıden duşun "önemli olan, insanlar arasında köp- rü kurmak ve onlan kazanmaktır. Bir gün mutlaka o ilişki kurduğunuz insan- lar da sizin lisamnızla size cevap vere- cekJerdir." DÜZELTME Anayasa Mahkemesı Başkanı Yekta Gungör özden'ın dunku "Bûyuk Z«fer" ba^bkh >aasın- dJ "Başkomutan Mevdan Mufaaberea" yanlışbk la "Başkomutanlık..." bıçımınde çıkmışür Du- zelünz ARADA BIR ALAATTÎN BÎLGİ Şerfatçı ÖpgüUenmesine Karşı.. . Kanlı Sıvas kıyımı uzerınden tam bır yıl geoi Yetmış yıllık cumhurıyet tarıhının bu en kanlı ve vahgı gerıcılık (ırtıca) hareketı elbette unutulup gıdecek bır aay değıl- dır Gerıcılık orgutluydu, planlı ve programı tdi Oysa orada bulunan yazar ve sanatçılar kendılerrı devletın guvencesı ve koruması altında sanıyorlardı Ke var kı hukumet, korumakla yukumlu olduğu vatancatş an bıle bıle vahşı kalabalıga teslım etmış ve ağır b'f larıhı so- rumluluk altına gırmıştır Bu durum, başbakanr, saldır- gan katıller ıçın, "Burunları bıle kanamadar ûağılmış- lardır"sozlerıyle ve zamanın ıçışlerı bakanırrnr, Sıvas'ın sorumlu vedemokrat valısı yenne Refahlı Be«d ye Baş- kanı'nın sozlerıne uyarak hareketetmesıyletaa'iılhm kutu- ğune kazınmıştır Pekı, devlet vatandaşını vahşete, yasasızlıçga >>e toplu kırıma karşı korumuyor da canılere goz yurTTuvtDrsa, bı- zimneyapmamızgerekır''önceyapılacakş©^ buyasa- sızlığın ve suçun kullenmesıne engel olmsa*, sureklı canlı tutmak, sonra da buna karşı gereklı orternlerı al- mak, yanı "orgutlenmek"X\r Irtıca ve şerıatç îaom kırk yılı aşkın bır suredır devlet ıçerısınde orgutlettciığıne, kı- lıt noktaları tuttuğuna gore buna karşı ılerıcı vî'devrımcı halk kıtlelerının de hem kendılerını korumal" hem laık cumhurıyete sahıp çıkmak ıçın orgutlenmelsr kaçınıl- mazdır Ne yazık kı bız, geçen bu on dort ay ıçerıs.rT«Je örgut- lenmek şoyle dursun bu vahşı toplu oldurum oaj<ını yıne acılı sozlerle anmaktan oteye gıdemedık ATcak şuna da ınanıyorum kı, ılerıcı, devrımcı, aydın decğimız ke- sımle bırlıkte, sağduyu ve vıcdan sahıbı olan h'-snen her- kes bu olayın acısını yureğınde duymuş ve t ^ seylerın yapılması gereğıne ınanmıştır Ama olmuyo' şte, bır araya gelıp etkın bır gucu bır turlu oluşturarr 'fcaız Bu durumdan haklı olarak en çok yakınanlar cs Sıvas'ta hupharca oldurulenlerın yakınları Edebıyatt lar Der- neğı'nın geçen ay yayımladığı "Sıvas Kıtaî, "nda bu kentte kaybettığımız 37 candan bırısı, 22 y-ESindakmı Gülsün Karababa'nın ablası Nilgün Karababüi söyle dı- yor "Cenaze torenlerıne koşarak gelen ınssr^ar, mah- kemelerde neredeler? Aılelerden başka hıc 'oTtselerı goremıyorum Cenaze torenlerınde slogan saın insan- ları. mucadelemızde yan yana, omuz omurn gcreme- dık Demek kı, yalnızca aıleler katlanıyor fcu dayanıl- maz acıya, demek kı yalnızca bızım olayımız ıiır kıyım ..••(x) Toplumsal belleğı canlı tutmak amacını taş.^an buyuk boy 378 sayfalık "Sıvas Kıtabı"nda, ınceleme-3», belge- ler, fotoğraflar ve anılar yer alıyor Laık ve ayl nlık Tur- kiye'yı savunanlarm yanı sıra, devlet ve hukurrst adam- iarının olaya koydukları tanıyı oğrenmek, Metn Toker, Ofctay Ekşi, Cengiz Candar, Mehmet Barlas. Mehmet Attan ve Altemur Kılıç gıbı sozde ozgurlukçu îrmokrat yazarların bu toplu cınayet hakkındakı duşuncelennı anımsamak ıstıyorsanız bu kıtap sıze çok ya-rtmmcı ola- caktır AvukatAliYıldırım'ın "AteşteSemahaDurr.îk 'adını taşıyan kıtabı sanırım bu toplu kıyım ıle ılgılı ıl* *ıtap Bı- rıncı baskısı 1993 Kasımı'nda yapılmış Bu kıtspla Sıvas katlıamı butun yonlerıyle ıncelenmış, olayı yasâıyanların goruşlen, ızlenımlerı aktarılmış, 2Temmuzorx«sıSıvas ırdelenerek bu toplu kıyımın nasıl planlı, pr<açramlı bı- çımde gerçekleştınldığı belgeler, tanıklar ıle îiaya ko- nulmuş, "fa/7n/c"yalanıaçığaçıkarılmış Hurhf«'nın, Ye- şim'ın, Belkıs'ın, henuz on altısındakı Asumat ile Me- nekşe'nınvede "On //(/Can"ınyakılmadanbn junönce 4 Eylul Salonu'nda "turna" olup donmelerınn oykusu belleğımızdezehıryeşılı ızler bıraktı (xx) Evet, toplumsal belleğın ve bılıncın canlı tutuhnası ıçın epey bır şeyler yapılıyor da ış eyleme, orgJienmeye gelınce o her zamankı uyur gezerlığımız, kabutğuna çe- kılmışlığımız surup gıdıyor (x) Sıvas Kıtabı Bır Toplu Öldurumun öykusü, Edebıvatuisir Demeğı, Ankara, Hazıran 1994 s 492 (xx) Ateşte Semaha Durmak Mı Yıldınm Yurt Kıtap-YaTin, 2 Baskı Mart 1994, s 43-46 Turk buyugü kimdır? Alanlann, parklann, yapılann adlannı değıştirmekle uğraşanlann önce bir yerleresaplanıp kalmış tutsak kafalannı değıştırmelen gerekır SÜREYY A ER YAŞAR A tatürkçüDüşünceDerneği Edirne Şubesi Başkanı * * lkemızın her yanında ıl- U gınç gehşmeler oluyor Bın- len caddelere, sokaklara, alanlara, parklara, yapılara. yurdumuza ve ulusumuza ş\ı ya da bu bıçımde yararlıklar gostermış, emek vennış kışılenn adlannı venyor, bır başkalan o yetkıyı ele geçınnce kendı uretüğı yenı bır yen, alanı bekleme- den eskı yerlenn adlannı değışünyor. ken- dınce buyuk saydığı başka adlan koyuyor Dıyelım sol eğılımh bır yoneum bır yere "Rıfat Ilgaz" adını koymuşsa, yenne gelen sağ eğılımh yonetıcı onu kaldınyor. "Necip Fazıl Ktsakürek" adını koyuyor Nıçın 9 Yıllar once çalışüğım ılde yetkılıler ben- den "miUi" şaırlen ve şurlennı tanıtan bır etkınlık duzenlememı ıstedıler Sonradan haklı çıktığım kuşkuyla hazırladığım ko- nuşma ve şurlerden yetkılılen bılgılendır- mek ıstedım Çunku onlann "milli" sozun- den anladıkJan ıle benımkı arasında aynm bulunabılırdı, oyle de oldu Onlara gore. "milli şair"; yurt, ulus, kah- ramanlık, savaşlar, zaferler, fetıhler, ırkı- mızın ustunluğu gıbı konulan ele alan şaır- ler, "milli şiir" ıse bu şaırlenn bu konuda yazdıklan ıdı Bu tur şaırlen hangı yazın donemınde bulabılırdık 9 Muslumanlıktan oncekı yazı- nımızdan elımızde pek şıır yok Dıvanşaır- lenmız anılan konularla hıç ılgıJenmemış- ler Halk yazmımızdakılenn bır bolumu ta- savvufçu. daha buyuk bır bolumu saz şaın- dır, ıstenen ıçenkte şıırlen yoktur Köroğlu duşunulse, onun yurtla ulusla yukandakı anlamda bır ılışkısı bulunmuyor Zaten "millet" kavramı yenı bır kavram. Tanzı- mat'tan once "millet" kavramı yok kı "mil- li" kavramı olsun Tanzımat'tan başlayıp Namık Kemal'ı almaya kalksak onun "mil- let" kavramı da ayn O, butun Osmanlı uy- ruğunu "millet" sayıyor Bu kavram o gune gore daha çok "ümmet"le ortuşuyor Gerçekten "millet" kavramı Ali Canip ve Ömer Seyfettin'ın Genç Kalemler'ıyle dıle getınhyor Öyleyse benden konuşma ıste- yenlenn duşundüklen anlamda "milli" şaır ve şıır bulmak ıçın 191 l'den sonrasına ba- kacağız O zaman da ınsanımızın bınlerce yıl yetıştırdığı kaç şaır, onlann urettıklen kaç şıır varsa hepsını sılıp atacağız Son 70-80 yıl ıçınde yetışmış şaırler ıçınden de yalnızca ırkımızı oven, vatan, millet. Sa- karya'dan soz eden şaırlen ve şıırlen "mil- li", oburlennıyse "milli olmayan", yanı "el", gerekırse "düşman" sayacağız Bu taruma gore. M. Emin Yurdakul, Ziya Gö- kalp, Arif Nihat gıbı şaırler *'milli', Vunus Emre. Karacaoğlan, Fuzuli, Nedim, Melih Cevdet, Orhan V eli, Cemal Süreyja, Ahmet Muhip Dıranas, Ziya Osman Saba gıbılcr "milli olmayan" şaırler sayılacaktı Pekı yurt ve ulus şıırlen de yazan dunyaca tanınmış Turk şaın Nâzım Hikmet nereye konacak 9 Ben bu goruşte olmadığımı belırttım Bana gore, yazırumızı, şunmızı bır adımlık bıle olsa ılen göturen, konunun uzmanlan- na göre sanat değen bulunup anılmaya de- ğer her şaır, onun urettığı her şıır ulusaldır Bınlerce yıllık geçmışımızı, o geçmışın de- ğerlenru bır yana bırakmak olur mu9 Bana kalsa uzennde yaşadığımız topraklar uze- nnde yeşeren, ureyen her varlık bızımse, ırkı, dılı, ınanışı, kokenı ne olursa olsun, bu topraklar uzennde uretılen butun sanat yapıtlan gıbı şıın de ulusaldır Saf bır ırk yeryuzunde bulunabılır mı 9 Hangımızın kokenı bellı 9 Bızı bırbınmıze bağlayan ko- ken bırlığı mı 9 Yoksa bır arada yaşama ka- ran mı 9 Ortak kulturumuz mu 9 Kendı alanımızı da kaynaklanmızı da varsıllığı- mızı da sınırlâmamn. kuçultmenın anlamı ne 9 O zaman yapılacak bellıydı Konu ayn- mı duşünulebılırdı Örneğın, Kurtuluş Sa- vaşı şıırlen, Atatürk şıırlen, yurt guzelleme- len gıbı Öylesı şıırler seçtım Pek beğen- medıler Beklentılen bu değıldı Bır ulkeye, yalnızca kahramanlık, yığıt- lık, overek hızmet edılmez Bu konulan ış- leyenlere, "milli", onlan ışlemeyıp başka konulan, orneğın doğayı, aşkı ele alanlara "milli olmayan" demek yanliş ve zararlıdır İnsana saygısızlıktır, onun ılgılenne değer vermemektır Rıfat Ilgaz, ınsanı kendı açısından ıyı yo- rumlamış, bunda başanlı olmuş, mılyonla- nn sevgısını kazanmış bır değerh ınsanı- mızdır Necıp Fazıl da zamanında şıınmıze yenı bır ıçenk, yenı bır bıçem kazandırmış, kendı doğrultusundakı ınsanlanmıza coş- ku vermış bır başka değerdır Duşuncelen aynı doğrultuda da olsa ne Kısakurek ıçın Ilgaz ne de Ilgaz ıçın Kısakurek'ın adı sılı- nebılır Bu, kendı kendımızı küçultmek, gı- derek yok saymak olur Turİc buyuğu tarumı bellıdır Turk ınsa- nına emeğı, obur ınsanlanmızdan daha çok geçmış değerlenmız Bu bırdevlet ada- mı olur. bılım adarru oiur, sanat adamı olur ("Adam" sozunu "erkek" anlamında kullanmıyorum ) Turk buyuklennden Fa- zıl Hüsnü Dağlarca ne dıvor bır Ataturk şıı- nnde "Uluslar büyük adamlarıyla soluk alır." Turk mılletı ne 9 En guzel tanımı Ataturk yapıyor "Türkiye Cumhuriyeti'ni kuran Türkiye halkına Türk milleti denir." Alanlann, parklann, yapılann adlannı değıştirmekle uğraşanlann once bır yerlere saplanıp kalmış tutsak kafalannı değıştır- mesı gerekır TARTIŞMA Önce zarar verme... S on aylarda, İstanbul'da dın ve devlet ıhşkısını. devletın yurttaş uzenndekı dınsel baskısını konu alan çeşıtlı "bilimsel"(')toplantılar duzenlenmekte Bugun Turkıye'de. devletın yurttaşa uyguladığı bınncıl buyuk dınsel baskı nedır 9 Hıç kuşkusuz, Mıllı Eğıtım'dekı zorunlu din dersi uy gulaması. Aılerun. çocuğunu ıstedığı bıçımde yetıştırmesıne ızın vermeyen, yurttaşın ozel yaşama alanına mudahale eden bu uygulamada "din kültürü" adı alünda Muslumanlığın belh bır kolunun, bellı bır mezhebının, ınanç ve ıbadeünın tanıtıldığı ve propagandasının yapıldığı herkesçe bıhnmektedır Bızzat"din kültürü" ders kıtaplan bu durumun en kesın kanıtıdır tnsan safça sanıyor kı yukanda adı geçen toplantılarda bu antıdemokraük baskı konu edılecek Öyle bır şey olmuyor Behrgın bır gerçeklığın yok sayıldığı yerde, bıhmın nesnellığınden soz edılebılır mı 9 Bugun Turkıye'de, dın-devlet ıbşkılennde behren bır buyuk gerçekhk daha var Devletın şenatçı saldırganlık karşısında yurttaşının can guvenüğını koruyamaması İşte suıkastlar, ışte Sıvas'ta katledılen 37 kışı Değınılen toplantılarda. bu gerçekhk dıle gehyor mu 9 Hayır Ne konuşuluyor1 * Cumhunyetın ılk yıllanndakı uygulamalar Sankı, o yıllarda cumhunyeün, çağdaşlığı engellemek ısteyen yobazlar karşısındakı guçluklen bılınmezmış gıbı O donemde devlet, dın hızmetlennı yuklenmese halkın cenazesının ortada kalacağı açık değılmış gıbı Başka ne konuşuluyor9 Şenatla demokrasının bırlıkte yaşayıp yaşay amayacağı, daha doğrusu, şenatla demokrası bırbkte olabıbrmış gıbı gorunmesı ıçın kılıflar aranıy or ve ortalık şenatçı teonsyenlenn govde gostensıne sahne oluyor Butun bunlar ne adına yapıbyor9 Demokratıkleşme Bayanlar, baylar, tıpta bırılke vardır "Prium nil nocere (= önce zarar verme)"... Bu toplantılann duzenleyıcılenne, orada sosyal bılım ve demokrası adına çarpıtılmış mesajlar veren sayın bayanlara ve baylara sesleruyoruz Yarattığınız tablo ne cıddıdır ne saygın, yalnız PENCERE gulunçtur Ama, ne yazık kı vahımdır Tıpkı Nazızmın yuksebne donemlenndekı gıbı Aklınız ne zaman başınıza gelecek. yanma sırası sıze geldığınde mı9 Yoksa "Nasdsa devlet, yurttaşını konıy amıy or, bari biz şimdiden şeriatçılarla kol kola girip kendi başunızı kurtaraiım" hesabı ıçınde mısınız9 Yoksa ışın ıçınde, bılemedığımız başka çıkar ıbşkılen mı var 9 Ne dersınız 9 Bız sıze, "Nedeniniz her ne ise demokratikleşmey e daha fazla zarar vermeyin ve artık köşenize çekilin" dıyoruz Çağdaş Yaşamı DestekJeme Derneği Ankara Şubesi Eğitim Komisyonu YOLKESENIRMAK HıfzıV.Velidedeoğlu 50 000 (KDV ıçınde) Çağdaş Yaunlan Türkocağı Cad 39-41 CağaloÇlu-hıanbul ödemeli gönderilmez ATATÜRK'TEN DÜŞÜNCELER Enver Ziya Karal (Yayuıa hazırlav an) 6 bası 50 000(KDVıçınde) Çağdaş Yaunlan Türkocağı Cad 39-41 Cağaloğlu-lslanbul Ödemeli gönderilmez Brigitte Bardot Ne Hale Dûştû?. On yaşındaydım, evde unlu bır kadının guzellığı tartı- şılıyordu Ben de soze karıştım Genç yaşta yıtırdığımız buyuk ağabeyım Orhan resım yapardı Dedıkı -Sen daha kuçuksun, estetık bılıncının gelışmesı ıçin zaman ıster Ne demek ıstemıştı? Bır kıtapta ılk kez Jokond un resmını gorduğumde, guzellığını anlayamamıştım, sınemada gorduğum çoğu kadın yıldızın yanında Mona Llsa'nın lafı mı olurdu' Zamanla 'estetık' ıle 'guze/'sozuklerı arasındakı ayrı- mı anlamaya başlayacaktım, sanatı duyumsamak ıçın emek vermek gerekıyordu, hem de omur boyu .. İnsan yıne de eksık kalıyordu Bır gun Nadir Nadi: "fîe/?"demıştı, ' resımden anlamam " Yıllar sonra bu sozun "Ben muzıkten anlanm" anla- mına geldığını ayrımsayacaktım Kolay mı muzıkten an- lamak? Brahms'ın 1 nolu Remıneur Konçertosu'nu bır Brendel'ın bır de Serkin'ın pıyanosundan dınleyıp yo- rum farkını algılamak ıçın çalışıp yorulacaksın, yalnız sanatçı değıl, ızleyıcı de alın terı dokecek sanatın guzel- lığınde buluşmak ıçın Bruegel ın Bosch a yakınlaştığı ve uzaklaştığı noktaları resımlerınde yakalayabılmek ıçın kaç fırın ekmek yemek \az\mf Bırakın bır yabancı dılı, anadılınde bıle bır şıırı duyumsamak ıçın yurunecek yolun uzunluğunu kımse kestıremez Bu alanlarda "ben bılınm" dıye palavra atanlara çağımızda kımse metelık vermıyor Sanata yaklaşım, kışıye alçakgonulluluğun erdemını aşılayacak yerde, seçkınlık ayağına ovungeçlığı koruk- luyorsa, bılın kı o kışı sanattan hıç mı hıç anlamıyor • Cumhurıyet'ıa dunku sayısmda bır habere takıldım, kaldım, "196O'lı yıllarm seks sembolu Brigitte Bardot"- dan gazetenın arka sayfasında soz açılmıştı "Bngıtte Bardot bugun foto muhabırlennden bucak bucak kaçıp munzevı bır yaşam suruyor Bardot, ınsan- lardan uzaklaştıkça hayvanlara yaklaştı Turlerı tuken- mekte olan hayvanların zevk ıçın vahşıce oldurulmesı- ne ve kurku ıçın avlanmasına karşı çıkan sanatçı, dunya kamuoyunun dıkkatını bu konu uzerıne çekmeye çalışı- yor Yenı kuşaklar, Fransız sınemasının gelmış geçmış en seksı yıldızını artık bır hayvan dostu olarak tanıyor " Haberı Reuter'ın ıkı fotoğrafı susluyordu, bırısı Bar- dot'nun gençlık yıllarına ılışkın otekı bugunlerde çekıl- mış ıkı resım yan yanaydı Br/gıtte'ın yakın gunlerde çekılmış resmındekı gozle- rınde kendıne guvensızlık ve kuşku okunuyordu Nıçın'' Çunku acımasız medya dunyasında, gazetecıler yaş- lanan kadın yıldızların ardında bır surek avını kovalar gıbıdırler Toplumçoğunluğu bu surek avından hoşlanı- yor, yaşlanan yıldızın resımlerı çekılecek ertesı gun gazetelerde şu alt başlıkla yayımlanacak 'Nehalegeldı' ' Duşunuyorum, sanat eğıtımının suzgecınden geçmış, guzellık kavramını 'estetık' kulturun ımbığınden çekmış toplumların değer yargıları bu kadar çarpıklaşabılır 'Hayvan Hakları' konusunda 925 sayfalık bır başyapıt yazan Prof Dr ismet Sungurbeye bır gun Ankara'da rastlamıştım Dostuma, Bardot nun hayvan sevgısınden soz açınca 'Wj"demıştı, "elıopulecekkadın 1 ' Kımbılır, 'ınsanlardan uzaklaştıkça hayvanlara yakla- şan' Brigitte Bardot, bugun eskısınden daha guzeldır, gençlığındeanlamsız bır seks yıldızı ıdı 'yemedeyanın- da yat' turunden bır kukla Zamanla belkı de anlam kazandı Ruhundakı değışım yuzune yansıdı Sanattan anlayan estetık duyguları gelışmış bır usta- ya sormalı, bakalım ne soyler ŞEMSETTİN KAYMAK 1956 . Kımse huzünlü olmasın Sırası değıl huznun daha Bırgun şehnn alanında Bır mermer yığını gozlenne Omuzlanna duşerse bır çınar yaprağı Huzunlensın yaşayanlar o zamarT Sırası değıl huznun daha TÜM-BEL-SE> KÂĞITHANE TEMSİLCİLİCt ÇALIŞAIVfLARrVDAN Sına Balaban, Erdoğan Gul, Hıdır Alan, Hasan Boran, tlyas Ataş. Yusuf Yılmaz. Kadır Karyağdı. Murure Işık, Nun Banş, Mustafa Çınar. Güngor Sabhan. Meral Özkan, Ebf Kıbç. Dılber Yukseldı, Mesut Işıklı, İlhan Doğan, Mustafa Tadık. Ali Koşar, A Oğuz. Oğuzhan Eseoğlu, Ahmet Hacıoğlu, Önder Alan. Banş Alan HÜKUKSUZ DEMOKRASI HalitÇelenk 3 bası50000(KDVıçınde) )a\mları TıırkncağıCad 39-41 Cazaloğlu-htanhul Ödemeli gönderilmez