Catalog

SAYFA CUMHURİYET 2 26 ŞUBAT1994 CUMARTESİ KULTUR ŞİİR ATLASI CEVATÇAPAN BirDüşünEşiğinden... ANTONIO MACHADO ŞİİRLER ÇEVÎREN: AYŞE NÎHAL AKBULUT Antonio Machado İspanyol edebi>atında '98 kuşağı olarak luklara dayanarak yazdığı şiirlerinde onun aynı zamanda do- yetçi olarak direnen Machado, faşistler savaşı kazanınca sür- bilinen edebiyat akımının önemli temsilcilerinden biridir. ğaylaözdeşleştiğidegörülür. Yeniyetmelik vegençlikyıllannı gün olarak sığındığı Fransa'da 1939'daöldü. Sondö'neminde Büyük bir yalınlıkla yazdığı şiirlerinde Kastilya toprağının Madrid'de geçiren Machado, bir süre Fransız edebiyatı öğret- yazdığı Nuevas Canciones (Yeni Şarkılar), yalnızlık temasını ruhunu dile getirmiştir. Daha çok anılara. düşlere ve dost- menliği yaptı. Ispanya İç Savaşı sırasında ateşli bir cumhuri- işler. Çocukluğum Sevilla'da bir avlunun anılan. aydınlık bir bahçe limonlann olgunlaştığı; gençliğim, Castilla topraklannda yirmi yıl; geçmişim, anımsamak istemediğim bir kaç şev Ne baştan çıkaran bir Mahara, ne Bradomin oldum -Zaten bilirsiniz kabasaba özensizdir üslüm başım- yine de kabullendim aşk tannsının yolladığı oklan. sevdim beni koruyup rahatlatanbirkaçkadını. Damarlanmda Jakobin kanı dolaşır, ama dingin pınarlardan kaynar. dizelerim; öğretısinı kulladıkça öğrenenlerden de çok, ben. sözcüğün tam anlamıyla, iyi bimim. Güzelliğe hayrarum, bugünkü güzelduyuya gelince, Ronsard'ın bahcesinden güller topladım, yine de günümüz süspüsünü sevdim diyemem, ne de o yenilikçi sevici-kuşlardanım. Abartılı tenorlann romanslannı horgörürüm Av a dönüp şarkı tutturan o cırcır böceği korosunu; Ayırdetmek için sesleri yankılardan, durup dinlerim yalnızca, tüm sesler içinde. binnı. Klasik miyim, romantik mi? Bilmem. Bırakmak isterdim dizelerimi o askerin kılıa gibi: ününü onu savuran erkek elinden alan; döven demırcinin ustahğından değil yüceltilmesi. Aynı yolun, yolcusu olduğum o adamla söyleşirim -Kendisiy le konuşan bir gün Tann'yla konuşmayı da umar: kendimle söyleşim bu can dostla sohbet, insan sevgisinin gizini bana öğreten. Kısacası. size bir borcum yok benım; yazdığım kadanru borçlusunuz siz de bana. Işime bakanm ben; kendi paramla öderim beni örten giysiyi, oturduğum evı - > yediğim ekmeği ve yattığım döşeği. Son yolculuk günü gelip çattığındaysa hiç geri dönmeyecek gemi yola çıkarken Ben de yolculardan olacağım, biriki parça eşyamla yan çıplak, denizin çocuklan gıbi. Sevilla'dakiışıkbu...Doğduğum ~~ saray. o çeşmenin şıkırtısı. Babam, çahşma odasında. -Açık alnı, kısa top sakalı, düz bıyığı-. Babam, daha yaşlanmamış. Okuyor, yazıyor, kitaplannı kanştınp düşünüyor. Kalkıyor; Bahçe kapısına yöneliyor. Dolaşıyor. Bazen kendi kendine birşeyler söylenıyor, kimi kez bir şarkı tutturuyor usulca. İri gözlennın huzursuz bakışı şimdi sanki başıboş dolanıyor, amaçsızca boşluğa takılıp kalıyor Bir bakmışsın, geçmişinden yanna kaçıyor bir bakmışsın, zamanın ıçinden bakıyor- babacığım benim! gözlerin sevencenlıkle, benim kırlaşmış başıma. Yolcu, senin ayakizlerindir yol. başka bir şey sanma; yolcu. yol yoktur yol yürüdükçe yol olur yol olur yürüye yürüye bakışlan geri çevirince de dönüp de bir daha basılmayacak keçiyolu görülür. Yolcu, yol yoktur yalnızca geminin köpükleri denizde. Çok yollar yürüdüm. çok patikalar açtım; yüz denizde yol aldım, yüz ırmak boyu gittim. Her yanda gördüğüm mutsuzluk süriileriydi, kibirü ve karaduyulu, esrik kara kasvetten; bilgiçlik taslarlar bakar, susar ve bildikJerini sanırlar. çünkü içmezler meyhanelerin şarabını. Yürüyüp giden kötü insanlar ve kirletip duranlar dünyayı... ve her yanda insanlar gördüm, danseden ya da oynayan fırsat bulduklannda ve işleyen üç kanşlık topraklannı. Asla sorgulamayan nereye diye bir yere vardıklannda bile. Yürürken, binen yaşh katınn sıruna, ve telaşı bilmeyen bayram günlerinde bile. Şarap bulunca şarap içen, şarap bulamazsa ıçme suyu. İyi insanlardır bunlar, yaşayan çahşan, gelip geçen ve düş gören ve günü geldiğinde niceleri gibi toprağın altında dinlenen. Ispanya Toppakları İçin Dün Gece Uyurken düşüme girdi, ah, o kutsal görüntü bir çeşme akıyormuş yüreğimin içinde. Söyle neden. gizli kollan suyun, bana akıyorsun yaşam kavnağımız. uzanıp da bir kez olsun içmediğim? Dün gece uyurken düşüme girdi, ah, o kutsal görüntü bir an ko\ anı varmış yüreğimin içinde; ve altın rengi anlar vızır vızır işleyen. yıllann acısıyla ak balmumu ve tatlı balı. Dün gece uyurken düşüme girdi, ah, o kutsal görüntü yakıcı birgüneş parhyormuş yüreğimin ta içinde yakıcı, çünkü kızıl bir yuvanın ısısını veren güneş, çünkü ışıtan v e çünkü ağlatan Dün gece uyurken düşüme girdi, ah. o kutsal görüntü Tannymış o yüreğimin ta içindeki. Bir düşün eşiğinden seslendiler bana... İ\i sesti bu. sevgib ses. -Ne dersin, gel birlikte gidelim mi gönlü görmeye? Yüreğime ulaştı okşayışı. -Seninle her zaman... Ve düşümde uzayıp gıden dolambaçsız bir geçitte ilerledim ak giysisinin dokunuşunu ve dost elinin yumuşacık atışını du\umsayarak. Düşümde gördüm beni götürdüğünü ak bir yoldan aşağı yemşeyil kınn ortasında dağlann mavisine doğru mavi tepelere doğru huzur dolu bir sabah vakti. Elini duyumsadım senin benimkinde, dost elini ve küçük kız sesini kulağımda yepyeni bir çan gibi, eldeğmemiş çanı gibi bir bahar şafağının. Senin sesin, senin elindi. düşlerimdeki, alabildiğinde gerçek!.. Yaşa ey umudum, kim bilebilir neleri yutacağını kara toprağın! Çamlıklan ateşe veren ve kalıntılannı bir savaş ganimeti gibi koruyan, bu topraklann ınsanlan. vaktiyle kara meşeleri de tüketmiş dağlann sarsılrnaz meşeliklerini talan etmişlerdi. Bugün de yoksul evlatlannın baba ocağından Kaçışına tanık oluyorlar; fırtınalann toprağın bereketli milini süriiklediğine kutsal ırmaklar boyu geniş denizlere doğru; ve lanetli bozkırlarda çalıştıklanna, acı çekip başıboş dolaşüklanna. Kaba saba, göçerlerin soyundan geliyorlar, yollann tozlannı karartan ve güneşi altına boyayan göçebe sürülerini, bereketli Extremadura'ya süren. bu Merinos sürülerini güden çobanlar soyundan. Küçücük, çevik, acı çekmiş, kurnaz birinin gözleri bunlar, içe göçmüş, güvensiz, değişken ve kınşık kuru yüzıinde çıkık elmacık kemikleriyle birer tatar yayı ya da mancıruk benzeri gür kaşlar. Bu yazı yabanda ve köyde adamın kötüsü çok olur. akıl almaz kötülüklerle hayvanca suçlara düşebilir; boz renkli iş tulumunun ardında çirkin bir ruhu -.aklar. \ edi büyük günahın esiri olmuş bir ruhu. üözleri bulanır hep. ya kıskançlık ya da hüzünle, kendi çıkannı kollar, ağlar komşusunun kazancına; ne kadersizliği kalır ne varsıliığın tadı çıkar; yazgı ve kötü kader vurur onu yerden yere, acıdan acıya. Bu topraklann tannsı kana susamış, yırtıcıdır akşam çöktüğünde uzak tepelere, seçeceksiniz oralarda bir okçunun devleşen karaltısını yayını geren koca bir at adam biçiminde. Savaş düzlükleri göreceksiniz, çileli bozkırlaf -İncildekı cennet bahçesi buralara göre değil- bu topraklar kartal yuvasıdır, gezegenin bir parçası, Kabil'in gölgesinin gelip geçtiği yerler.' Nasıl çekip gittiğini ustanın, o sabahm ışığı anlattı bana; üçgün oldu kardeşim Francisco çahşmayalı. Ölmüşolmasın?.. Bıldığimiz tek şey bıraktı gıttı bızı. ışıldavan bir yoldan, şöyle diyerek: Bana işgüçleve umutlarla dolu birgömü töreni yapın. İvı insanlar olun. ışte o kadar, ben sızlenn arasında neolduvsamıcan. Yaşayın; yaşam sürüyor. ölüler ölü)or, gölgeler geci\ or. vaşam kalanlan katıp götürüyor ve yaşavan yaşamı sürdürüyor. Örsler. çınlayın; çanlar. siz susun! Ve bambaşka, daha katıksız bir ışığa yöneldi şafak ışığının kardeşi. işliklerin güneşi. kutsal yaşamın o eski sevinci. ...Ah, e\ et. taşıv ın dostlar, bedenını onun dağlara doğru, mavi tepelerine göz alabıldiğine uzanan Guadarrama'run. Oradadır derin uçurumlar. yelin türküler çağırdığı yemyeşıl çamhklarla örtülü. Sov lu bir meşenin altında, bırakın dinlensin yüreği. kekiklerle örtülü. altın kelebeklerin oynaştığı o topraklarda... Orada düşlemişti usta bir gün İspan>a"nın yeni baştan bir kez daha çiçeğe duruşunu. Özgiir Öğretinı Kurımıu nun kurucıısu, Francisco Girıer de los Rios un ölüımi üzerine 21.2.1915 'le ı azıldı. Ortaçağ Müzik Topluluğu'nun konseri ANKARA (AA) - Ortaçağın en önemli müzik ve şiir tarzlanndan birinin adını alan Sequentia (Ortaçağ Müzik Topluluğu), başkentlımüzıkseverlere bir konserverecek. Ankara'da, Alman Kültür Merkezi'nin organizasyonu ile düzenlenen % e 4 bölümden oluşan konser. 5 martta Ankara Resim ve Heykel Müzesı'ndegerçekleştinlecek. 1977"de Benjamin Bagbv ve Barbara Thornton tarafından kurulan Sequenti'nın kısa sürede uluslararası düzeyde örnek bir topluluk halınegeldiği kaydedilivor. 17\ıllık birgeçmişi olan topluluğun çoktan unutulmuş bir repertuvara yeniden hayat vermesı de bir nıtelik olarak değerlendiriliyor. Topluluğun. daha önce. Goethe Enstitüsü'nün desteği ile Hindistan. Pakistan, Japonya, Kore, Fas, Mısır. Suri>e. Lübnan. İsrail. Sudan, Güney Amerika, Balkan ülkeleri ile Polonya'da bir dizi konser verdiği bildirildi. UhısalÇocuk Resimleri Yanştnası GAZİANTEP (Cumhuriyet) - Bu vıl 4"üncüsü düzenlenen Ulusal Çocuk Resimleri Yanşması sonuçlandı. Şahinbey Belediyesi'nın düzenledığı yanşma sonunda 51 öğrenci ödüle iayık görüldü. Yanşma sonunda düzenlenen törende konuşan Şahinbey İlçe Belediye Başkanı Yaşar Ağyüz yanşmayı düzenlemektekı amaçlannın. çocuklan sanata veresimeözendirmek veyetenekli olanlan topluma kazandırmakolduğunusövledı. İlk veortadereceliokul öğrencileri, vanşmaya toplam 1400 resimlekatıldı. Yanşmayakatılan51 öğrenci ıseodulaldı. İlkokullarda 1, 2,3. sınıflarda yapılan yanşma sonunda bınncilıği İzmir'den Övünç Tuygun, ıkıncıliğı Gazıantep'ten Ayça Bildik, üçüncülüğü iseTrabzon'dan Ayşegûl Yılmaz aldı. İlkokullar 4. ve 5. sınıflarda ise birincilik ödülü İzmir'den SeçkinYazıcı'va, ikincilık İzmir'den Ender Şeviker'e, üçüncülük ise Trabzon'dan Demet L'zuner'e venldi. Ortaokullarda 1.2.3. sınıflarda ise Ankara'dan Hülya Kibar, Trabzon'dan Düşra Zorer. Eskışehir'den Gönül Koç bınnci. ikınci ve üçüncülükle ödüllendırildiler. İlk ve ortaoku) öğrencılerinden 10 kışı \ e özel öd ül v erilirdi. Galata FestivalVnde bugün Kültür Servisi - Istanbul Bu> ükşehır Beledıyesı. Mımarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesı Galaıa Gönüllü Çahşma Grubu, Çekül Vak'fı. Galata Derneğı. Sankt Georg Avusturya Lisesı. Propatna \e Galatalılann düzenlediği üç günlük Galata Festiv alı dun sabah başladı. Festi\ alde bugün saat 13.00'de Kart Çınar Sokağı St.Piyer Hanı'ndaki Andre Chenıer şiır matınesıvle başlayacak. Adnan Tönel. Esen Özman \e Lıonel Bansart'ın katılacaklan matıneden sonra Özkan Eroğlu ile Galata gezisi vapılacak veGalatalılar Gaiata Kulesı altındakı kahvedeanılannıaktaracak Alman Kültür Merkezi'nde Musa Albukrek'inçizgılerıvle İstanbul ve Beledıve Çoksesli Halk Müzıği Topluluğu konseri defestivalin bugünkü programı arasında Bu gün aynca saat 20.30'da İsa Çelik Galata Mevdanı'nda bir slayt gösterisi yapacak. Festival'in bugünkü programı fener alayı ile sona erecek. (Platero ile Ben adlı kitabı için Juan Ramon Jimenez 'e) Sen değil misın. kelebek, şu kimsesiz dağlann canı, derin uçurumlan ile sıvri tepelerinın? Sen doğabilesin diye büyülü değneğiyle taş fırtınalanna. emretti bir gün durup susmalannı bir peri ve zincirlendi o dağlar birbinne sen ucabilesin diye. Portakallı karalı, esmerve altın rengi, dağ kelebeği, yaban gülü üstünde kat kat kanatçıklann, ya konar kalkarsın oynaşarak güneşle. ya da bir günışını üstünde çarmıha gerilmış. Dağ kelebeği. kırlann tepelerin kelebeği. rengini resme dökemez kimse senin; yaşarsın onu ancak sen ve kanatlann havada, güneşte. yaban gülünde, öylesine özgür ve öyle tatlısın ki Juan Ramon Jimenez Fransisken lirinin tellerini senin için okşar usul usul. Sierra de Cazorla, 28 Mayıs 1915 Osman Hamdi Bey Sergisi Yunus Emre Kültür Merkezi'nde Kültür Servisi - Yunus Emre Kültür Merkezı'nde Erol Kenm Akşoy Vakfı tarafından Bakırköv Beledive Başkanı Ali Talıp Özdemir'in de katıldığı Osman Hamdi Bey'in eserlerinin fotoğraflannın yeraldığı bir sergi açıldı. Sergı 8 Mart 1994 tarihine kadar açık kalacak. Osman Hamdi Bey'in 150. doğum yılı nedenıv le 1993 vılında İstanbul Mimar Sınan Unıversıtesi'nın ardından Sinop. Mersin, Bursa. Ankara. Erzurum veSamsun'daaçılan bu sergi şimdi de Bakırköş 'deki Yunus Emre Kültür Merkezi'nde sergılenivor. Sergınin Türkive'nin pek çok ilinın yanı sıra Kıbns'ta da açılması planlanıvor. Osman Hamdi; Türk ressamı. arkeolog ve Güzel Sanatlar Akademisi ve İstanbul Arkeolojı Muzelen kurucusu olarak çok >önlü kışılığı ile Türk kültürüne hizmet vermiş; Türk sanat tarihinde yeniliğe ve ılerive atılan bir adımın sımgesi oldu. Amtkabir Proje Yanşması Sergisi Kültür Servisi - "Anıtkabır Proje Yanşması Sergisi" açılıyor. Anıtkabır'ın mıman projesini belirlemek amaayla Atatürk Araştırma Merkezi'nce. 1 Mart 1941 tarihinde açılan uluslararası proje vanşmasına katılan eserlerden oluşan sergı 1 mart tanhindenitibaren görülebilecek. 'Çağdaş Oyun Yazarkai Derneği'kuruhıyor Kültür Servisi- Merkezı İstanbul'da olacak "Çağdaş Oyun YazarlanDerneği"(ÇOYAD)adıylabırderneğinkuruluş çalışmalan hızla ilerliyor. Kuruluşçalışmalannı yürüten Tuncer Cücenoğlu'nun verdiği bilgive göre kurucu üyehklenni Orhan Asena. Ülkü Ayvaz, Memet Baydur. Tuncer Cücenoğlu. Bilgesu Erenus. Hülya Nutku, Yılmaz Onay. Turgut Ozakman. Dinçer Sümer ve Ferhan Şensoy'un oluşturduğu Çağdaş Oyun Yazarlan Demeği mart ayı içinde kuruluş çalışmalannı tamamlamış olacak. Geçici Yönetim Kurulu'nun da oluşturularak bugünlerde görev bölümü vapması bekleniyor. Geçici Yönetim Kurulu'nun oluşturulmasından sonra bir başkan. bir başkan yardımcısı. bir genel sekreter ve muhasip üyenin geçici olarak saptanması mümkün olabileceğinden. geçici yönetim kurulunun oluşturulması çalışmalannın da şubat ayı sonuna kadar gerçekleştirilmesi bekleniyor... Bilar Kış Senünerleri Bilar'da devam eden kış semınerleri kapsamında bugün saat 14.30'da tartışmalı birşekılde yürütülen "Kapitalizm, Sivil Toplum. Sosvalizm" semineri gerçekleşecek. Aydın Çubukçu. Gülnur Savran ve Ufuk Uras, "Felsefı Temeller: Hegel-öncesi, Hegel. Marx. Gramsci' başlıklı otunımda sivil toplum düşüncesinin ardında yatan felsefi temelleri tartışacaklar.