Catalog

SAYFA CUMHURİYET 2 26 OCAK1994 ÇARŞAMBA Fransızlarm, viskiyi Coca-Cola ile kanştınp içmeleri İngilizlerin saçlannı diken diken ediyor Içkilerinadı,viskinintadıvar...Haber Merkezi - lskoçya'nın en büyük ihraç ürûnünün viskı oldu- ğunu tahmın edenler kesinlikle haklılar. Fransızlar, Almanlar. Ispanyol- lar, Yunanlılar ve itaJyanlar da, Ingiltere'nın vıskj ıhracatını yönelt- tiği 5 ana ülke olarak. damaİc zevk- lerinın farklılaştığını gösteriyorlar. lyi bır viski tüketıcisi olan Fransız- !ar, geçen yıl tükettıkleri 102 mil- yon şişeyle, Scotch viski tüketimı sı- ralamasında üçüncülüge yerleşiyor. Fransızlann, viskivi Coca-Cola ile kanştınp içmeleri İngilizlerin saç- lannı diken diken ederken, viski üreücileri nasıl içildiğine bakmadan sadece satışlannın artıyor olmasına önem venyorlar. lngiltere, ABD ve Fransa'dan sonra, Scotch viski tüketiminde dünya dördüncülüğü I992'de 80 milyon şışe içen fspanyollann. ftal- ya ıse viski dünyasının asilzadesi olarak saygı gören malt viski tüketi- minde dünya birincisı. Kaüşıksız malt viskileri, tek bir damıtma atöl- yesinın ürünü oluyor ve başka viski- lerle kanştınlmıyorlar. tngiltere'de 8 ve 10 yıllık maltlar yeğlenirken, Italyanlar malt viskılerini 5 yıldan genç içmeyi tercih ediyorlar. Viski A vrupa nın dışında ise belli başlı iki viski endüstrisi var. Bunlardan biri, Kuzey Amerika'daki Kanada'nm hafıf çavdar viskisi ve Kentucky'nin daha ağır odunsu tatlı Bourbon'u ile Tennessee'nin ekşi arpa viskisi. içıcilerin büyük çoğunluğu 20 ve 30 yaş arasında olup özellikle güney Avrupa ülkelennde yaşhlann içkisi olarak görülen şarabın. aksıne viski- yi ve vıskı ıçmeyı modern bır top- lumsal ola> olarak kabul edenler oluşturuyor. Bu genç viskiciler saye- sinde. İngıltere hanç tüm AT ülkele- VİSKİYİ TADABİLMEK Scotch'taki 26 değişik tadı ayırt edebilirmisiniz? "Bır Scotch vıskide 26 değişik tadı ayırt edebilir misiniz? Hayırmı? Büyük viski markalanna ciddi birer rakip olan seçkın saf malt viskisi üretıcileri hiyerarşisinin bir üyesi olan Glenmorangie imalathanesınde işte bu iş yapılmaya çahşılıyor. Saf malt viskılerinin her biri kanşımlann aksıne, arpa maltından yapılırlar ve hepsi diğerinden farkhdır. Saf malt viskileri yerel tatlar taşırlar: batı adalannda ımal edilenler sek ve turba kokulu. doğuda Speyside'da yapılanlar hafıf yumuşak olurlar. Damıtıldıklan tesislerde viskiye özel tatlar eklerler. Bu yüzden yan yana iki tesiste imal edilen mait viskilerinin tatlan ve kokulan değişik olur. Sorun. bu farklann nasıl tanımlanacağıdır. Kuzey İskoçya'daki Glenmorangieliler kendi viskılerini "dengelı ve uyumlu" olarak tanımlıyor. Glenmorangie'nin kullandıği arpa komşu Kara Ada'dan gelirken. viskiyi olgunlaştırmak içın özel ağaç fıçılar kullanıhyor. 10 yıllık viskıler, daha önce Bourbon vıskilenni olgunlaştırmak için kullanılan beyaz Amerikan meşesınden fıçılarda; 18 yıllıklar ıse daha keskın şeriler için kullanılmış fıçılarda yıliandınlıyor. Glenmorangieliler, tüm bu işlemlerin viskilerineeklediği tat ve kokulan aynştırmaya çalışırlarken ilkönce konunun uzmanlanna, parfümcülere başvurmuşlar. Christian Saint-Roche, Glenmorangie viskisi için tam 26 sıfat bulmuş. Amerikan parfüm şirketi Belmay ise. 10 yıllık Glenmorangie'yi 'meyvemsi, ucucu, çiçeksi ve yeşil' olarak tanımlayıp içınde çıkolata ve tütün aromalannı saptamış. İskoçya'daki Pentland Scotch Viski Araştırma Enstitüsü'nde yapılan araştırma, Glenmorangie vıskısinde 21 ayn maddenın varhğını saptamış. Daha sonra, viski yapımı süred içindekı değişik işlemlenn viskiye kattığı aroma \e tatlann peşınedüşülmüş. Bu incelemenin sonuçlanna göre badem ve vanilya kokulan. tahtadan; kayısı ve muz gibi meyve kokulan, uzun ımbığin şeklinden; çiçek ve baharat aromalan, arpayı malt haline dönüştürme işlemlerinden geliyor. rinde dakikada 37 dolarlık vıskı tü- ketiliyor. Scotch viski üreücileri bu- günlerde gözlerinı Doğu Avrupa'ya dikmiş bulunuyorlar. GATT anlaş- ması ile Polonya ve benzen ülkeler- de ıthalat vergilerinin düşecek ol- ması. viski üreticilerinın iştahını ka- bartıvor Sadece Scotch"tan bahse- dilmesi sizi şaşırtmasm, dünvanın tek viskisi tabii kı Scotch \ıskı değıl. Tek farkı İngılizce yazımında "e'siz yaalan tek viskı olması. Bu yüzden, Scotch vıskılere whisky, İrlanda vis- kisi de dahil olmak üzere tüm diğer viskilere whiskey denıli>or. İrlanda viskileri. Scotch'lardan daha par- fümlü ve daha az isli bır tada sahip. iki kez damıtılan Scotch'un aksine üç kere damıtıldığı için de Scotch'- tan daha yumuşak bır viski. İrlan- dalı üreticiler damıtmaya çok, kul- lanılan suya ıse az önem venyorlar. İrlanda'da viski üretimı, biri Kuzey İrlanda'da üçü İrlanda Cumhuriye- ti'nde olmak üzere belli başlı dört damıtma atölyesinde sürdüriilüyor. Avrupa'nın dışında ise belli başlı iki viski endüstrisi var Bunlardan bın. Kuzey Amerika'dakı Kanada'- nın hafıf çavdar viskisi ve Ken- tucky'nin daha ağır odunsu tatlı Bo- urbon'u ile Tennessee'nin ekşı arpa viskisi. Bunlann hepsi, İngiliz ada- lannda imal edilen viskilerden çok farklı içkiler. Odun varillerinin kokusu Kanada vıskısı 'Canada Rye' has- sas bir ıçki ve en ıyı, başka içkilerle kanştınldığı zaman içiliyor. Bour- bon'lar ise Scotch'lar gibi imal edil- dikleri bölgeye aıt özellikler taşıyor- lar. Çoğunlukla oldukça aromatik, acıya varabilen ağır tath ve içinde yaşlandığı ve sonradan Iskoçya'ya gönderilip Scotch vıskisıni olgun- laştırmakta kullanılan yeni odun vanllennın kokusunu taşıyan bu iç- kıler meraklılan tarafından başka hiçbır viskıye değişilmiyorlar. Dünyanın öteki ucunda ise Ja- ponlar dünyanın en büyük viski en- düstrilennden bınnı ışleüyorlar. Ja- ponya'da, ithal edilen Scotch'larin kanşımı yapıldığı gibi. yerel viski üretıcileri de faaliyetlerini sürdürü- yorlar. Dünyanın en büyük damıt- ma tesısi de yine Japonya'da bulu- nuyor Özellikle iş sonrası gıdılen barlarda yoğunlaşan viski tüketimi, Japonya'yı kışı başına viskı tüketi- minde İngiltere ve ABD'nin de önü- ne geçırerek l. sıraya yerleşünyor. tzmir Kuş Cenneti'nde kurakJığı önJemek için başlatılan Rama Can Suyu Projesi birinci yılını doldurdu Cennet'tekikuşlann umuduCan Suyu'nda ASUMAN ABACIOĞLU İZMİR- Kuraklıkla karşı karşıya kalan İzmir Kuş Cenneti'ni kurtar- maya yönelik "Rama Can Suyu Projesi" birinci yılını doldurdu. Kuş Cennetı'ne "Can Suyu" akıtılması da 1993 haziran ayından bu yana sürüyor. Projenin yararlı sonuçlan- nın bır yılda görüİebileceğini beür- ten uzmanlar, uzun bir süredir Kuş Cenneti'ne uğramaktan vazgecmış olan türlerin yeniden geri dönmesıni bekbyorlar. Azalan yağrnurlar nedeniyle sekiz bın hektarlık İzmir Kuş Cenneti'- nde ortaya çıkan kuraklık. bölgede ekolojik dengenin bozulması tehli- kesini doğuruyordu. Bazı kuş türle- n, bu kurakhk yüzünden bırkaç yıldır ortada görünmüyordu. Ocak 1993 tarihinde çalışmalan başlayan Rama Can Suyu Projesi, izmir Kuş Cennetı'nde bulunan yaklaşık 191 kuş türünün yaşaması ve bu bölge- nın yeniden canlandınlması ıçın ge- rekli suyun sağlanmasını amaçlıyor- du. Bölgeye beş kilometre uzaklıkta bulunan Süzbeyli Köyü'nden ka- nallar döşenerek getırilen su. 11 Haziran 1993 tarihinde Kuş Cen- neti'ne aknılmaya başlandı. Can Suyu'nun venlmesı: Çevre, Tunzm ile Enerjı \e Tabıı Kaynaklar ba- kanlannın yanı sıra Tunzm Bakan- lığı'nın Eko Tunzm turuna da katı- lan 60 kadar yerlı ve yabancı gazete- ci. TV yapımcısı. çevreci bilim adamı ve kuş gözlemcılennın de ka- tılımıyla gerçekleştı. Can Suyu'nun akıülmasından bu yana geçen süre içınde kuraklık teh- likesının ortadan kalkmasına kar- şın. projenin yararlı sonuçlannın ancak bır yıllık süre sonunda görü- lebıleceği belirtiliyor. İzmır'in 30 ki- Bölgeye beş kilometre uzaklıkta bulunan Süzbeyli köyünden kanallar döşenerek getırilen su, 11 Haziran 1993 tarihinde Kuş Cenneti'ne akıtılmaya başlandı. lometre kuzeyınde. Gedız Nehri deltasının Ege DenizTyle buluştuğu bölge. İzmir Kuş Cenneti olarak ad- landınlıyor. Dünya kuşlannın baş- kentı olarak da nıtelendirilen yöre yüzlerce yıldır deniz kırlangıçlan, bahkçıliar. yağmur kuşlan, yeşil başlı ördekler. an kuşlan. sakarme- keler. kırlangıçlar. flamıngolar ve daha pek çok kuş türünün banndı- ğı. konakladığı ve çoğaldığı bir cen- net. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca 1985 yılında doğal ve arkeolojik SİT alanı ilan edilen Kuş Cenneti. 48 yaz göcmeni. 46 kış göçmenı. 24 trans'.t. 25 statüsü henüz bclırlenemcmiş 191 tür kuşa bannak. beslcnme ve kuluçka yeri sağlıyor Bölgede orta- mı kuşlar ıçın uygun bır duruma getiren 1800 hektarlık dalyan, 500 hektarlık sazlık adalar. yanmadalar ve tuzla havuzlan bulunuyor. Ada ve yanmadalar ile kuzeyde bulunan sazlıklar. kuşlann kuluçkaya yattığı yerlen oluşturuyor Dalyan ve tuz- lanın tuzlu suyu. sazlıklann ıse tatlı su ortamı. kuşlann yıyecek çeşıtlen- nı zenginleştinyor Bölge çok zengin Bırçok örnekte görüldüğü gıbı İz- mir Kuş Cenneti de doğal ve kültü- rel değerlenn bır arada bulunduğu bır bölge Bır yanda binlerce yıldır kuşlann banndığı sazlıklar. bıryan- da asırlık tuzla tesısi. diğer yanda da Leucae antik kentı. zıvaretçılere de- ğişik ortamlan izleme olanağı sağlı- yor Uzmanlar. neslı azalan tepelı pelı- kan türünün kuluçka dönemınde en yoğun olarak İzmir Kuş Cennetı'- nde görüldüğünüsöylüyorlar Dün- yada sayılan yalnızca 1500 kadar kalmış olan tepeli pelıkanlann yuva ve yavrulan. İzmir Kuş Cennetı'nde dürbünlerle rahatlıkla izlenebılıyor Kılometrelerce uzanan sığ sahıl bo- yunca tuzla havuzlannda veya saz- îıklarda sayılan binlen bulan fla- mıngolar. bölgede bol miktarda bulunan kabuklu deniz canlılanyla beslenıyorlar. Yaz başlannda ise flamıngolar, artık kuluçka yerlen olan tuz havuzlannın merkezındekı adalarda bulunuyorlar Yakın zamana değın Kuş Cen- neti'nin konuğu oian. ancak iki yıl- dır görülmeyen yalı çapkını dıye anılan kuş türünün. Can Suyu'nun etkısiyle yeniden gelmesi bekleni- yor. Dalyan'a doğru olan bölümde ıse martıîann yanı sıra. sutavuklan. sakannekeler. karabataklar. ankuş- lan ve saksağanlar, özellikle üreme zamanı olan ilkbaharda bol miktar- da görülebiliyorlar Projenin tamamlanması 5 ay sürdii Kuraklık nedenıyleyok olma teh- lıkesı yaşayan İzmir Kuş Cenneti'ne yaşam veren Can Suyu Projesi. beş ayda tamamlandı. Kuş Cenneti'ne aîtı kilometre uzaklıktakı terk edil- miş Süzbeyli Köyü'nden 100 metre derinliktekı kuyudan saniyede 60 lıtre tatlı su geliyor. Gelen tatlı suyla bırlikte. kuşlann besleneceği yılan, kurbağa v e böceklenn sayısı da artı- yor. Böylece kuşlann beslenip türle- nnın artması ve burada kalmalan saâlanacak. Televizyon çocuklanna sağlık uyansı LONDRA(AA)-Sağlık uzmanlan. sürekli televizyon sey reden ve video oyunlan oynayan çocuklann kalp hastalıklanna yakalanma tehlikesıyie yüz yüze olduklan uyansında bulundular. İngiliz Kalp Vakfı ile Tüketiciler Derneğı'nın bu amaçla piyasaya çıkardığı ve "Kalp Hastaliklannı Onleyebilirsiniz" başlıklı bır video filmde, gençlere. televizyon seyretmek yerine bisiklete binmek, futbol oynamak gibi daha faal bir uğraşlarda bulunmalan tavsiye edildı. 1990'lann gençlerinin bir kuşak öncesıne göre faal olmadıklan anlatılan filmde, hareketsizlığin ileri yaşlarda kalp hastalıklan nskini arttırdığı belirtildi. Filmin yapımına katkıda bulunan İngiliz Kalp Vakfı Müdürü Prof. Brian Pentecost, hareketsizlik ve idmansızlığın çocuklann kalplerinin gelişmesıni engelledığıni kaydetti. 3 boyutlu fîka izlemiyorlar, gözlerini koruyorlar AHMET KADIOĞLU BOCHUM - Sanayi üretimi. top- lumsal refahın yükselmesine yol dçarken. öte yandan artıklanyia do- ğanın dengesinı. bır daha düzeltile- meyecek ölçüde bozuyor. Sanayi artıklan. atom santrallannın radyo- aktif çöpleri, zehirli kimyasal artık- lar yaşadığımız doğal çevreyi tahrip edıvor. Büyük kentlerdeki hava kirlihğı. ormanlann değişen doğal koşullara uyum sağlayamayıp kurumaya baş- laması, ozon tabakasının incelme- siyle yeryüzüne ulaşan tehlıkeli ışınlann yol açtığı hastalıklar, artık herkesin doğrudan ya da dolaylı olarak tanık olduğu olumsuzluklar. Bütün bu gelişmeler. bugün ulaşılan "Batı medeniyetT'nın vazgeçemedi- ği refahın bedeli. Bu arada. özellikle ozon tabaka- sındakı incelme. ınsanoğlunu doğ- rudan tehdit ediyor. Bilim adamla- nnın uyanlanna rağmen sanayi top- lumlan. ozon tabakasının ıncel- mesıne yol açan ürünlenn üretımin- den vazgeçemiyor. Uluslararası çev - re koruma konferanslannda, so- runu tespit etmenın ve dünya ka- muoyuna gereklı önlemlenn alına- cağına ılişkın sözler vermenın öte- sinde herhangi bır somut adım atılmıyor. Yapılan son araştırmalara göre, son dört yıl içınde yeryüzüne ulaşan bu tehlikeli kızılötesı ışınlannın yüz- de 35 oranında arttığı saptandı. Özellikle güney yanmküresı, bu teh- lıkeli ışınlann doğrudan tehdidi al- tında Avustralya'da artık herkes güneş ışınlanndan sakmıyor. Çünkü son yıllarda. göz ve den kanserine yaka- lanan hastalann oranında büyük bır artış söz konusu. Fotoğrafta görülen çocuklar, Avustralya'da özel bır okulun öğ- rencilen Taşıdıklan gözlükler, üç boyutlu film izlemek için kullanılmı- yor. Aksine, çocuklann gözlenni korumayı amaçlıyor. Güneş gözlüklennin çocuklann çok hoşuna gıttiğıni belirten okul müdürü Paul Croıün şunlan söylü- yor: "Benim öğrencilik zamanımda gözlük taşunak yasaktı. Şimdi ise tam tersi. Kaderin cilvesine bak."