Catalog

SAYFA CUMHURİYET 23 AĞUSTOS1993 PAZARTESİ 10 EKONOMI TUKETICI OrmanlanmızıkoruyalımAA emen hemen heryılyaz sıeakları basuroıca ormanyangınları da başlar. Özellikle Akdeniz 'in susuzluğunda bir kmlcımlayanmaya hazır halegelen ormanların sahilkesıtnlerine hücum eden turist kalabalığı karşısında hıçbir sanmmasıyok. H&lya Gençyazısında si:e basmakahp gıbigelebüecek, ancak Tûrkiye için hala önemlı olan uyanlaryapıyor: Gelecek nesillereyeşılburdünya bırakmak için bu uyanları hepimizin dikkate almasıgerekir. Faydası ue?Ormanlar açık alanlara göre yaz sıcaklannı 5 ile 8.5 derece azaltır, kışın ısıyı 1.6 ile 2.8 derece arttınr. Ağaçlann terlemeyle havaya verdiği suyun nemi arttırmasıçevresel bir olaydır. Hava kirliliğini azaltır ve riizgann hızını keserek çevre aşınmasını önler. Nasıl yok ediliyor? Yangınlann yüzde 99'u ınsan eliyle, yüzde 1 'i yıldınm gibi doğal olaylardan çıkıyor. Insan hatasmdan kaynaklanan yangınlann bir kısmı dikkatsızlik ve ihmal sonucu. Orman- lart yabu- zca ürün- İerinden faydalanı- lan kay- naklar olarak dûsûnmeyin. Çevreyle bütiin- leşen yeşil yapısı ile doğal güzeltiği tamamlayan canhlar olduğunu unutmayın. Ancak büyük bir kısmı tarla ve arazi açmak için çıkanlan kasıtlı yangmlar. Yakacak odun elde etmek amaayla bilinçsizce kesilen ağaçlan, inşaat ve mobilya üretimi için kesılenler izliyor. Aynca orman yakınındaki sanayi tesislerinden çıkan kıvılcım ve atıklar kötü sonuçlar doğuruyor. Yeni yetişmekte olanfidelerekeçi ve diğer hayvanlann verdiği zarar da az değil. Nasıl konınur? Orman çevresinde bulunan tarlalarda çayır ve istenmeyen otlan yakmayın. Mangal, soba ! atıklannın rasgele atılmaması, ', bacalann sık sık temizletilmesi, çöplerin orman kıyısına yığılmaması gerekir. Eğlence amaçlı gezintılerde yere sigara izmariti ve yanık kibrit çöpü atmaym. Piknik sırasında ateş yakmak istiyorsanız öncelikle güvenlik önlemi ahn. Yaktığmız ateşı söndürmek için su kullanın. Daha sonra ufak kıvılam parçalannın ateş almasım önlemek için üzenne kül dökün. Sizin orrnaDimz var mı? Öncelikle orman kuracağınız araziyi bulmanız gerekir. Orman Genel Müdürlüğü'nün ağaçlandırma planlannda yer verilen alanlarda özel orman kuruluyor. Eğer 10 dönümden büyük bır araziniz varsa kendi toprağınızı ya da satm alacağınız herhangi bir araziyi kullanabilirsinız. 1985 yılında başlatılan özel orman uygulaması kredi ve fonlarla çekici hale getınldi. Fkteier nasü olmaü? Fidelerin 1 Ue 3 yaş arasında olmasına, toprak. rakım ve iklim şartlanna ayak uyduracak özellikte olmasına dikkat edin. İbreli ağaçlardagenelde fıde büyüklüğü 20-30 cm. yapraİdı ağaçlarda 30 cm'den 1 metreyekadarulaşır. Fıdanlar orman müdürlükleri tarafından hazırlanan fıdanlıklardan elde edilebüir. Ağaçlandırma calışmalannın sonuç vermesi için 10 ile 30 yıl gibi uzun bir sürenin geçmesi gerekir. Son zamanlarda peyzaj mımarlığı alanında ağaç transplantasyonu yapılıyor. Böylece yeni kurulan ohmpiyat köyleri, fuarlar, ulusal ve uluslararası bahce sergilerinin 15-30 yaş arasındaki ağaçlarla bile doldunıhnası mümkün oluyor. Transplantasyon sırasında bitkinin daha önce bulunduğu yerin • iklım, rakım ve gölge durumunun taşınacağı yere uygun olması gerekir. Yemek, baharaüvarsatatianır aharatlar. acısı, tatlısı, ekşısi ve aromalısıyla sofralanmızı ^şenlendîriyor. v fştahaçıc'ı 1 özelliği ve vazgeçilmez lezzetiyle beslenme alışkanhğımızda yerini koruyor. Baharatlar bütün mutfaklarda saltanatını sürdürürken, beslenme uzmanlan ve doktorlar "azının karar. çoğunun zarar'" olduğu görüşünde birleşiyor. Klmler y eme«i»?Ülser. gastrit gıbı mide, barsak sistemi hastalığı ile mide spazmı olanlara tavsiye edilmiyor. Sanhk, karaciğer yağlanması ve yetmezliği durumlannda kullanılmıyor. İştah açması nedeniyle rejim yapanlann ve cildi sivilceyle kaplı olanlann diyet listelerinde baharatlar yer almıyor. Baharata alerjisi olan kişilerin kesinlikle kullanmamalan gerekiyor. Aksi halde kızarma, kaşıntı ve döküntünün bütün vücudu kapladığı görülür. Mide. barsak sistemi hassas olan küçük çocuklarda baharat kullanımını en aza indirmek gerekir. Sağlıkla ilgili problemi olmayan kişiler aşırıya kaçmamak şartıyla baharat yiyebiliyor. SağUkU mı?Genelde bıtkisel kökenlı organik maddelerden hazırlandıklan için sağlık açısından zaran yok. Uretim yerlennde hijyen kurallanna dikkat edilmesi ve içinde renk verici kimyasal maddelerin kullanılmaması önem taşıyor. Boya ve koku vermesi için katılan kimyasal maddelerin kanserojen etkisi oluyor. olmaz. Haslahk derecesıne varan baharat alışkanhğının. sağkklı bünyeleri de bozduğunu unutmayın. âldığmızbaharatın hemen bayatlamasını istemıyorsanız ağzı kapalı küçük kavanozlarda bekletin. Güneş ışığı, rutubet ve hava değişjklıklerine karşı koruyun. Baharatlann uygun koşullarda saklandığında bir yıl ile üç yıl arasında dayandığını unutmayın. Fiyatlan nustl? Baharatçılarda her derde deva diye satılan birkaç baharat kanşımı afrodizyaklann küçük birşişesi 50-60 bin liradan satılıyor. Mide ağnlan ve yanmalanna iyı geldiği söylenilen kuvvet nannın kilosu ise 80 bin lira. Aynca tatlılarda kullanılan safranın fıyatlan 8 milyon ile 35 milyon lira arasında değişiyor. Diğer baharatlann kilosu şöyle: Nane 40 bin lira. tarçın 80 bin lira, pul biber 30-60 bin lıra, kavrulmuş kımyonöObinlira, kavrulrnamış kimyon 35 bin lira, yeni bahar 60 bin lira, sumak 30 bin lira. köftelik bahar 35 bin lira, dolmalık bahar 40 bin lira. y Alerjisi olan kişiler az miktarda yeselerbile hastalanırlar. Bu nedenle baharat tüketimini sıfırlamalan gerekir. Mide ve barsak sistemi rahatsızlığı olanlaryemeklerinde baharata. hemen hemen yer verilmez. Mideyı destekleyen yiyeceklerle ,ve ılaçlarla birlikte çok az îmiktarda alındığmda zaran UZMANINDAN UYARI ÇA YOCAĞIİŞLETMECİSİ Hüseyin Karasu Çay uzunsürededemlenir Çayiçme tutkusunun gücüyle çayocagı işletmeciliğjne süriiklenen Hüseyin Karasu, 7 yıldır çay askısı sallamaktan yorulmamış. Mesleğe başlamasının ilk yılında doğru dürüst çay demleyemediğini kabuleden Karasu, denemeyanılma yoluyla edindıği birikimin kendisini tambirçayustası haline getirdiğini savunuyor. Çayda o kadar iddialı ki ocaklann geleneksel içeceğiolankahve konusunda hiçbir şey bılmediğini açıkça söylüyor. Uzmanımıza göre iyi çay demîemenin sırn önce kullanılan çayın kalitesinde. sonra da suyun yumuşaklığında yatıyor.'Tekel çayından şaşmam'" diyen Karasu. özellikle de Filiz çayını öneriyor. •'Çay da su da kaliteli olabilir. ama demleyen kişinin iyi niyeti yeterli değılse vınedoğru dürüstçay içemezsiruz" uyansını yapan Karasu, bu konuda şöyle diy or: "Çoğu ocakta çay daha demlenmediği halde rengj koyu olsun diye karbonat kullanılır. Bu da mideyi perişan eder. Aynca çayın tadını da alamazsınız. Bazen de demliğe şeker konulur." Hüseyin Karasu'ya göre çayın iyice demlenmesi için yanm saat geçmesi gerekir. Bu süre içindeçay kendi kendine dibe cöker ve üzerinde oluşan köpükler yok olur. Aynca kullanılan miktar vekonulandemde önemli. Evlerde kullanılan demliklereyanm su bardağı kuru çay koymanın yeterli olduğunu anlatan uzmanımız, yeterli süre ocakta tutulduysa bardağa yansına kadar dem koymanın yeteceğini belirtiyor. Uzmanımıza göre çayı iyi olan ocağı bulmak biraz şans işi. Çayın iyi olup olmadığını içerek anlayabilirsiniz. Ancak ilk bakışta da baa özelliklenne dikkat edebilirsiniz. Örneğin ocak temiz mi? Bardaklar doğru dürüst yıkanıyor mu? Bunlann sağlık açısından önemli olduğunu hatırlatan Hüseyin Karasu. çoğu çay ocağmda bardaklann sadece sudan gecirildığinı söylemeden geçemiyor. Karasu'nun hatırlatmak istediği diğer bir konu da çay fiyatlan. Karasu'ya göre sadece kullanılan maİzemeler dikkate alınırsa çay bin 500 liraya mal oluyor. Kemanlabirhoş seda • 1 milyon liranız veyeteneğiniz varsa sizikimse tutmasın •^_~ _ - lasik Batı müziğinden Türk W^r sanatmüziğine kadar her dalda WS kullanılan keman 4 telden # ^ L oluşuyor. Kısasapıvegotik M ^ L yapısıyla keman, yay ile -J^- •^^- çahnıyor. İstenilen sesin çıkanlması için yayın çalmadan önce reçineye sürülmesi gerekir. Aksi halde yay teller üzerinde rasgele hareket ettiği için istenilen sese ulaşılamaz. Keman yapımında oınar, ladin, köknar gibi pullu ve damarlı ağaçlar tercih edilir. Kaça ayrılıyor?Çeyrek, yanm, üççeyrek, vıyolin, viyola, viyolonsel ve kontrbas kemanlar bulunuyor. Kontrbas kemanlar büyük olduklan için ayakta ve baş parmakla çalınır. Sadece basritmleritutmak için kullanılır. Fiyatlan nasıl? Piyasada keman fıyatlan 1 milyon hradan başhyor. Çeyrek kemandan viyolonsele kadar olanlar 10 milyonu, viyolonsel ve kontrbas kemanlar 20-30 milyonu buluyor. Kaliteiisi nasıl olur? Sapının ve burgulannın abanoz olması gerekir. Yapımında kullanılan ağacın koyu renkh olması tercih edilir. Keman yayının gül ağacından yapılması, ince ve yuvarlak olması istenir. Keman yayında beyaz at kıllan daha çok kullanılır Bakmıı nasıl olur? Normal oda sıcaklığında saklanır. Rutubetten. ani ısı değişıkliklerinden korumak için kutusunun içinde muhafaza edilir. Kullanılmadığı zaman telleri gevşetüir. Canacan katansu Sağhklı yaşam için suyu nasıl kullanacağmızı yazımızda bulabilirsiniz. TERKOSSVLAHI Su borulanndakı çatlaklar kanalizasyon ve atık sulann kanşmasına neden olur. Aynca sık temizlenmeyen su depolan kirlilik oranını arttınyor. Yumuşak, kokusuz ve kireçsiz olan kaynak sulanna da atık maddeler, kimyasal zehirler, çöpler ve tanm ilaçlan kanşıyor. Terkos ve kaynak sulannın kaynatılarak içilmesi gerekir. Meyve sebze yıkayacağınız kaynatılmış, soğutulmuş sulann içinepotasy um pennanganat tablet aün. 1 litre suya bir tablet atmanız yeterli olur. Yiyecekleri dezenfektan suda 15 dakika kadar bekleterek bakteri ve mantarlann ölmesinı sağlayın. Yiyecekleri kaynaulmışsuda duruladıktan sonra tüketin. AMTTMA CtHAZIAJKI Antma cihazlan yalnızca suya kanşan yabancı maddeleri temizler. Suyun içinde bulunan canlı mikroorganizmalan yok etmez. Antma cihazlannda önfiltreişlemiyle su içindtki gözle görülür büyüklükteki maddeler süzülür. Kimyevi reçine düzenıyle sudaki kalsiyum ve magnezyum iyonlan tutularak suyun şertliği bir ölçüde giderilir. İnce kılcal gözenekleri olan karbon fıltreler yardımıyla klor. yüzercisimler, kokular, ve organik maddeler temizlenir. NE,NEREDE, KAÇA? • SAÇFIRÇASI- Önceden yaygın olarak kullanılan kıl saç fırçalan artıkpopüler değil. Tüylerinin üzerinde bakteri üretügi gerekçesiyleyerini suni plastikten yapılan saç fırçalanna bıraktı. Piyasada Banat ve Vepa marka saç fırçalan bulunuyor. Özel ambalajlar içinde satışa sunulan fırçalann çeşitli renkte, büyüklükte ve işlevde olanlanna rastlanıyor. Parfümeri. bijuteri ve seyyar satıalarda satılan fırçalann fıyatlan 20 bin liradan başlayarak 35 bin liraya kadar çıkıyor. ŞİKÂYET KUTUSU ESIN SUNGUR Kapanırmış gibi yapan telefon ouköşede PTT ile ilgilisorunlara bir çok kezrastladınız. Posta hizmetleriayrı, telefon hizmetleriayn dertler açıyor. Bu bütün hizmetlerin aksak yapıldığı anlammagelmesin ama bazı çarpıkhklar olduğu da kesin. Okuyucumuz txxĞtAytmğ *un başınagelen de böyle bir çarpıklık. PTT vermediği bir hizmet içinpara alıyor, üstelik de bunu kurumsallaştırarak yapıyor. İzzet Bey'ekulak verelim: I Küçükçekmece'de oturuyprum. Telefonuma haziran ayı için gelen faturayı ödemekte bir kaç'gün geciktim. Son ödeme tarihi 28'indeydi, araya bayram tatili girdi. Odemeyi bir sonraki ayın 7*sinde yaptım. Sonra gelen faturada geçikme bedeli olarak bir yüzde 10 ahnmıştı. Bir de 20 bin liralık açma-kapama bedeli gözüküyordu. Oysa benim telefonum hıç kapanmadı. Küçükçekmece PTTsine gittim. Istanbul Bölge Müdürlüğü'ne gönderdiler. Bu parayı ödemek istemiyorum. 9 P TT Genel Müdürfüğü'nü aradım. Halkla İlişkiler Bölümünün yetkilileri, okuyucumuza yapılan uygulamanın doğru olduğunu belirterek, "Açma-kapama parası alınması değil, telefonun kapanmaması yanlış" dediler. Verilen bilgiye göre PTT telefon faturalannı bilgjsayardan çıkartıyor. Son ödeme tarihini geçtikten sonra yapılan ödemelerde otomatik olarak ceza ve açma-kapama hesaplanıyor. Bayram tatili nedeniyle okuyucumuzun telefonunun kapanmamışolabileceğini vurgulayan yetkililer, açma-kapama bedelinin işlemin PTTye getirdiği maliyeti abonelerle paylaşmak için belirlendiğini hatırlattılar. . Yapılan açıklamayı iletmek için îzzet Bey'i aradığım da onunda PTT'den aynı yanıtı aldığını öğrendim. Uygulamaya mantıken katıldığını belirten okuyucumuz, "Burada yapılan saçmalık. telefon kapanmadığı, dolayısıyla da PTT'nin hiç bir masrafı olmadığı halde benden para kesilmesi. Zaten geakme faizi uygulayarak beni cezalandınyor. Birde yapmadığı masrafı niye benden kesiyor? Bunu mantıklı olarak açıklayamadılar" dedi. Azmin elinden kurtulunmaz oir kaç ay önce kendisineyurt dışvndan hediyegelen bir düdüklü tencereyle sorunu olan J?wfeM?Kontuş*ın mektubunu yayımlamıstım. Bülent Bey, kapağı çallayan düdükliLva ıçın Türkiye 'de ne biryetkiliservis ne deyedekparça bulamadığmdan yakınnuş, benden yardım istemisti. O zaman söz konusu markanın bir zamanlar Türkiye temsilciliğiyapmıs olanfirmayı bulmuş ve okuyucumuza dolaylı da olsayardunı dokunacak bir servıse ulasmıstım. Bülent Bey 'e hem servisin hem de düdüklü tencereyi üreten SEBfırmasınm Fransa'daki adresini vermiştim. Sorunun adresini verdiğim servis tarafından çözüleceğini düşünüyordum. Sorun gerçekten çözülmüş ama okuyucumuzun çok takdir ettiğim azmi sayesinde. Bülent Bey 'in beni çok memnun eden mektubunu birlikte okuyalım: | SEB marka düdüklü tencerem için tstanburdaki servısle bağlantı kurmadım. Direkt olarak Fransa'daki merkeae yazdım. Hemen yanıt geldi. tngilizcem yeterli olmadığı için Türkçe yazdığım mektubumun, îngilizce, Fransızca veya tspanyolca dillerinden biriyle yazılıp, tekrar gönderilmesini istiyorlardı.JJunun üzerine ingilizce olarak yeniden yazdım. Sonuç mükemmel oldu. Parça geldi. Herhangi bir ödeme yapmadım. Paketten bir de teşekkür notu çıktı Sağlık Bakanlığı'ndan yanıt Türkiye 'de 17 bin teknisyen açığı varken Sağlık Tamamlama Programı Okulu 'ndan geçen yılın ekim ayında mezun olan 9 bin 600 sağlık teknisyeninüı tayin beklediğinigeçen haftayazmıştım. Sağlık Bakanı Rıfat Serdaroğlu 'nun dikkatini çekmek için yayımladığım yazıya Bakanhğm Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği'ndenyanıt geldi: , Sağlık Bakanlıgı Sağlık Meslek Liseleri Yönetmeliği'nin 168'ınci maddesinin değıştirilmesine ve geçici bir madde eklenmesine dair yönetmelik çercevesinde Bakanhğımızca lise mezunlanna uygulanan tamamlama programlanndan (Sağlık memuru, diş protez teknisyeni, röntgen teknisyeni, laboratuvar teknisyeni ve anestezi teknisyeni) mezun olanlann atamalanna esas olmak üzere haziran-1993 tarihinde 3 bin adet kadro için yapılan sınavda 500 kişi başanh olmuştur. Bakanlığımızca tamamlama programı mezunlan için kalan 2 bin 410 adet açıktan atama müsaadeli kadroya eylül-1993 tarihinde yeniden sınav açılacakür. 9 Yaz gûnûnde çizme keyfi I ükelicisorunlarınınyazı kışı olmaz. Eğer canınızyandıysa, hakh olduğunuza inanıyorsanız kara kış gününde bir mayonun değiştirUmesi için koşturursunuz. Okuyucumuz NeşmErüayn'da yaz güruinde çizmesininpeşine düstü. Mektubuna bir göz atalım: l Sıvas'ta oturan orta gelir grubunda bir memurum. 1990 yılında tek tûk de olsa Togo mallan satan bir mağazadan o zamanın parasıyla başka çizmelerin iki katını ödeyerek Togo çizme aldım. Diğer çizmemi hala kuUanabildiğim için burunlanm destekleyip, gayet özenli şekilde sakladım. Denemek için çıkardığımda arkadaşım arka dikişinin, topuk kısmının üstünden bitim yerine kadar bombeli olduğunu fark etti. Satm aldığım mağaza kapandı. Ne yapacağunı bilemiyorum. 3 rogo'nun sahiplerinden Erol Kuşgöz'le görüştüm. Okuyucumuzun çizmeyi Ankara'daki Togo fabrikasma göndermesini istedi. Çizmeler teslnn edildikten sonra Ankara'dan durumu takipettim. Fabrika yetkilisi Şükrü Savcı, çizmelerin tamiredilerek, düzeltildiğini söyledi. Okuyucumuzun isteği üzerine de Sıvas'a postalanması yerine, Ankara'da Neşe Hanım'ın kardeşine teslim edilmiş. Kullamlmarruş bile olsa 3 yıl önce satılan bir mala sahip çıkıp, kusurlannı ücretsiz tamir etmek hala bir çok fırma için çok uzakbırjest. Dilerim Togo'nun yaklaşırnı fırmalanmıza örnek olur. Başvurulantuzı Cumhuriyet Gazetesi ŞİKA YET KUTUSU Tûrkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu-İSTadresine veya 512 05 05 'e bekliyoruz.