Catalog

SAYFA CUMHURİYET 19TEMMUZ1993PAZARTESİ 10 EKONOMI TUKETICI Omrüboşaharcamayın • Geçen her dakikanızı kullanabileceğiniz yararlı bir uğraş mutlaka vardır oş zamanlan değerlendirme ahşkanhğı küçük yaşta gelişir. Ailenin yönlendirmesi ile kazanılan bu alışkanlık konusunda Hülya Crerrçin yazdıklan ilgjnizi çekecek. Boş oturmak zararlı mı? Boş zamanlannı iyi değerlendiremeyen çocuklar ilgi çekmek ıçin olumsuz davranışlara y önelir ve yaramazlıkyapar. Vurdumduymaz ve sorumsuz bir tarz benımseverek I Tenis ve bale gibi faali- yetle- re psikolojik vefizyolojik gelişim tamamlandığı 9-10'yaşlarında başlamak gerekir. Aksi halde başarıyüzdesi diişük olacağı için çocukta isteksiztik ve güven eksiktiğiyaratır. tüketicılikten üretıciliğe geçemez. Ek uğraş bulamayan yetişkinler ıse zamanla kendilerine acımaya başlar. Sürekli olumsuz düşüncelerle kafalan kanşır. İcat ettikleri hastalıklar. hayali senaryolar ve kavgalarla bütün günleri zehir olur. Ne vapmalı? İnsanda gelişme ve yenılenme sağlay an alışkanhklann başında kitap \\ okumak. müzik. resim. güzel sanatlar ve sporla ilgilenmek gelir. Halk eğıtim merkezleri ve özel kurumlarda açılan dikiş, nakış. modelistlik ve stilistlik kurslan. yabancı dil dersleri, bilgisayar kurslan hem kafanızj hem decebinizi doldurmak için iyi fırsatlır. Ne olur? Müzik. resim gibi sanatsal ağırhğı olan alışkanlıklarduyarlıhğı geliştirir. İçdünyamn dışavurumunu. kişinin sosyalleşmesıni sağlar. Düşüncelerin ve duygulann ifadesini kolaylaştırarak olaylara bakış açısınt ve yetenekleri geliştirir. İyi alışkanlıklar psikolojik yapıyı koruduğu gibi sosyal ve ekonomik hayatı da dengeler. Dikiş nakış kurslan aileye ek gelir. bilgisavar ve yabancı dil kurslan iş bulma olasılığının yüksekliği ve kariyerdemektir. Nasıl başlanır? Çocuklara 3-4 yaşından itibaren üretken olmayı öğretmek gerekir. Başlangıçta çocukta ille de yetenek aramayın. Müzik. resim,jimnastık ve sportif faaliyetlere öğrenmeyle başlanır. Daha sonra çocuk yeteneğj doğrultusunda seçim yapar. Sosyal faaliyetlere katılan çocuklann ilk başta sıkılıp pes edeceğini unutmayın. Onlan teşvik edin ödüllendirmekten kaçınmayın. Yeuşkinlerin ilgi duyduklan konuya yönelmekte hiçbir yaş ve yetenek sınırlaması yok. Denemeler başansız olduğunda başka seçenekler yaratmak ve olaya profesyonel gözle bakmak yeterli. Kursfiyatlanne? Dil öğrenmek istiyorsanız kursun fiyatından çok niteliğiyle ilgılenın. Her yerde y abancı dil eğıtimi veren kurslar bulunmasına rağmen, gerçekten öğretenlerin sayısı oldukça az. Dil kurslanrun bir ayı 400 bin liradan başlayarak 1 milyon liraya çıkıyor. İki üç ay süren kurslann ücreti 3-4 milyon lirayı geçiyor. Müzik aletlen çalmayı öğreten kurslarda eğiü'm için aylık 400-700 bın lira isteniy'or. Bale ve dans derslerinin verildiği kurslarda aylık fıyatlar 350-600 bin lira. Graflk, tekstil, modelistik. stilistik, dikiş ve nakış kurslannda ise fıyatlar 500 bin lira ile 1 milyon lira arasında değişiyor. Yatın diimcıüancakparayladönerDenizde ke> ifle dolaşmak için yatı alıp limana bağlamak veterli değil. Teknenizi kimisi zorunlu olan aksesuarlarla donatmanız ve bakımını aksatmamanız gerekivor. AKSESUARIAR Derihllk göstergesi 7-8 milyon üra, yön pusulası 300 bin lira ile 3 milyon lira arasında satılıyor. 16miluzaklığı gösteren radar 40-45 milyon lira, 72-150 mil uzağı göstererder ise 90-100 milyon lira. Denizde teknenin alacağı en kısa yolu ölçmeye y arayan na\ agation aleti aynı zamaıida mazot miktarı, deniz sıcaklığı ve siirat konusunda bilgi veriyor. Fivatı 4400 dolar. Deniz dibini gösteren flshfonder 26-30 milyon liray a, iletişimi sağlay an telsiz 10-12 milyon liraya alıcı buluyor. Yağ basıncı, mazot ve hararet göstergeleri 32'şer dolardan satılıyor. Dümenin pozisyonunu belirten alet 95 dolar. siirat göstergesi 118 dolar. zaman saati 58 dolar. Barometre, hidrometre ve termometre üçlüsününfiyatıise toplam 280 mark. İÇDONANIM 15 metre uzunluğundaki motor yatın elektrik donanımı için 1 10 milvon lira. 11 kilovv at güçteki jeneratör için 90 milv on lira harcamanı/ gerekir. Pis su tankını boşaltan masaratör. musluklara su basan hidrofor, teknenin içine basan suları boşaltan sintine pompasının fiyatlan 500 bin liradan başlayarak 5 milvon lira> a kadar ulaşıyor. 12-13 metre uzunluğundaki teknenin tavan. taban ve duvarlarını adi bir kadifeyle kaplayacak olursanız size 30 milyon lirav a mal olur. Silinmesi ve bakımı kolay olan alkantara (süete benzer deri) yapılırsa bu fıy at birdenbire 70 milyon liraya fırlar. BAKIM Yatların motor bakımı için istenilen ücretler beygir gücüne göre değişir. 26 beygir gücündeki bir motorun bakımı 1 milyon 500 bin liray a, 50 beygir gücündeki 15-20 milyon liray a mal olur. Bov anmadan önce teknenin altındaki yosunlar ve eski boyalar temi/lenir. Ömrii uzatmak için zehirli boy a kullanılır. Daha sonra bordosu boyanarak üzeri verniklenir. 12-13 metre uzunluğundaki bir teknenin boyanma maliveti 20-30 milvon liravı bulur. Haydi balık avına!^^ abeme- \ M^ .ine? /• /m Misina. / • / m olta.yem 1 VI veel - ^ - r ™ serpmeağı yeterli olur. Dağınık halde bulunan ve değerü balıklann tek tek yakalanmasında kullanılan oltalara zoka. seğjrtme ve kaşık adı verilır. Su içindedüşey hareket eden. aracın arkasından sürüklenen ve birden fazla balığı yakalayan oltalara ise çapari ve parakete deniyor. Orijinal uzunluğu 100 metre olan misinanın kalınlığını avlamak istediğiniz balığın büyüklüğüne göre ayarlayabilirsiniz. Genellıkle polyamitten yapılan misinalann üzerinecanlı ve sahte yemler takılabilir. El serpmeağlannın yapımında da genellıkle polyamid kullanılır. « ttyatUtn ı»«?Oltanin büyüklük ve kahtesine göre 150 bin lira ile 900 bin lira arasında oynuyor. En ince misinalar 4 bin liradan satılırken, kalınlan 40 bin liradan abcı buluyor. El serpme ağı ilmek sayısına ve ağırhğına göredeğerkazanır. Fiyatlar 200 bin hradan başlayarak 350 bin liraya kadar ulaşır. Bakımt nmstl? Deniz suyu ile temas eden çapari takırrunı yerine kaldırmadan önce iyice kurulayın.hlak bırakılan takımın kısa sürede paslanacağını unutmayın. Misinamzı tatlı suyla yıkadıktan sonra yumuşak bir bezilekurulayın. Y ine tatlı suyla yıkadığımz balık ağlannı tamiredin ve güneş görmeyecek şekilde saklayın. Olta motorlannın kesinlıkle ıslak bırakılmaması ve ınce bir yağla yağlanması gerekmektedir. UZMANINDAN UYARI BALIKÇI AliPasiner Yabana balıkellenmez Balıkçıbirdedenin balıkçı torunu olan ve tam 17 yılını taksonomi( Balık türlerini inceleyen bilim)öğrenmeye ayıranAÎi Pasiner, birbiriardına çıkardığı kitaplarla da bu hobisini teoriyedökmüş. "Büyükada'nın kıyılannda başlayan tutkum beni okyanusa kadar sürükledi. Ama hiçbir av Çanakkale kıyılannda tattığım hazzı vermedr diyen Pasıner. öncelıkle bir kültür olarak düşündüğü balıkçıhğı 7'den 70'e herkese tavsiye ediyor. "İyi av tecrübeyle yakalanır" hatırlatmasını yapan uzmanımız. ustalaşükça av alanının genişletilmesinden yana. Ustalaşmak için gerekenler ise avlanma tekniklerini. denizi, motoru. balık türlerini, türe uygun takım haarlamayı öğrenmek. Hangi balığın ne zaman avlanacağmın tecrübeyle öğrenildiğinı söyleyen Pasiner, iyi av yerlerinin de gezilerek keşfedileceğini haürlatıyor. "Balıklarher zaman aynı yerlere gelir. Herbalıkçının gizli bir kefal kayası vardır" diyen Pasiner. "sportmen ve iyi insan" olarak gördüğü balıkçılara şu önerileri yapıyor: 'Trofesyonel balık avcılığma giden yola önce kıyıdan. sonra sandalla açılarak çıkın. Giyıminiz. takımlannız mevsimeveava uygun olsun. Teknede asla çıplak ayakla dolaşmayın. Kıyıda avlanırken oltanızı sağa sola sallamadan ve arkadaki kişilere zarar verecek pozısyona girmeden atın. Ani vesert hareketlerden kaçının. Bu hem avmızın kaçmasına hem de sizin sandalla beraber alabora olmanıza yol açabıhr. Açıldığınızzamanlarda havanmen ufak bir sertleşmesinde geri dönün. Gerektiğinden fazla balık avlamayın. Lüzumsuz yere öldürmek sportmenliğe sığmaz. Tuttuğunuz balığı tarumıyorsanız çıplak elledokunmayın. Zehirli olma ihümali her zaman var." NE,NEREDE, KACA? • AVCIDİRBÜNİ- Japonya. Almanya, Rusya ve Uzakdoğu'dan ithal edilen dürbünlerin tek ve çift gözlü olanlan ile zoom yapanlan bulunuyor. Dürbün almak istiyorsanız av malzemeleri satan dükkanlan veseyvarsaücılan dolaşmanız gerekiyor. Seyyar satıcılarda 80 bin liradan başlayan dürbün fiyatlan 400-500 bin liraya kadarçıkıyor. Dükkanlarda ise fiyatlar 150 bin lira ile 2-3 milyon lira arasında değişiyor. Çift gözlü dürbünlerin 7x35, 8x35.10x50.15x5Oayarhlan, tek gözlülerin de 10x30,20x50 olanlan var. Eskiyenparalannızıatmaym P ara koleksiyonunu maddi olanaklar ölçüsünde büyütebilirsiniz. 200-300 bin liraya basit bir koleksiyon sahibi. olunabileceği gibi bu uğurda milyonlarca lira da harcanabilir. Eğersatmaya kıyabilirseniz harcadıklannızı katlayarak geri alabilirsiniz. Ömeğin şu anda eski 1 liralar piyasada 150 liradan, eski mor binliklerin yıpranmamışı 4 milyon 500 bin liradan alıcı buluyor. Hangi malzemeler gerekir? Metal para saklamak için cepli, kutulu veçekmeceli albümler. kağıt paralar için defter biçimındehazırlanmışalbümler gerekir. Paralann taşıma \e saklama sırasında hava almalannı ve lekelenmelerini önlemek için koruma kaplan kullanılır. Türkiye ve dünyadaki tüm paralan ve değerlerini eksiksiz gösteren katolog koleksiyon malzemelerini tamamlar. Nasd yapılır? Paralar bir ülkenin kuruluşu, bir dönemin başlangıcından itibaren kronolojik sıraya sokulur. Aynca kağıt paralann üzerinde bulunan seri numaralan dikkate alınır. Tematık koleksiyonlarda pararun konusu önemlidir. Bu koleksiyonda paranın üzerinde bulunan kişiler, aynı amaç için basılan paralar bir araya getirilir. Nasıl saJdanır? Kağıt paralann y ıpranmasını istemiyorsanız katlamadan, düzgün bir şekilde albümlere yerleştirin. Meydana gelecek aşınmalann ve yırtılmalann paranın değerini düşürdüğünü unutmayın. Sararma ve renk değiştirmeyi önlemek için hava almayacak şekilde albümlerde saklayın. Sıcağa. neme karşı koruyun. Hangi paralar bûiktirilir? Darphane tarafından basılan madeni hatıra paralar koleksiyon meraklılan tarafından kapışılır. Yılda 4-5 kez kişileri ve günleri anınak amacıyla çıkanlan bu paralar altın. gümüş. san. bakır olarak basılıyor. Bu paralann maden değerlennin yanı sıra antik değerleri de bulunuyor. Nominal değeri 50 bin lira olan gümüş hatıra para ûzerine el emeği ve masraflar eklendiginde 90 bin liradan satılıyor. Osmanlı döneminden günümüze kadar tedavülde bulunan paralarla da koleksiyon yapılıyor. Paranın değer kazanmasını az miktarda basılması. talebin fazla olması, yıpranmadan korunması veyapıldığı maden belirler. Eski veyenı paralann değerini öğrenmek için kataloglara bakmak gerekir. SİKÂYET KUTUSU ESİN SUNGUR Her yepden telefon edilmez Turtmcilerin terörnedeniyle hop oturup lıop kalktıkları bugünlerde İngiltere 'den gelen bir mektup sektörün bir başka sonmuna dikkat çekiyor. Mektubu, eşi Türk olduğu için Türkive vlesürekliilişkisibulunan vekendisini Türkne nin İrlanda dakielçisı olarakgören I,taeBu£i*Ui>ğluva:mış. Durumun düzelmeyeceğinin farkmda.amaen azutdan tüketicinm uvarılmasını islıyor. Mektubunu birlikte okuvaiım. Kocam İstanbullu. Kuzey İrlanda'da küçük birişyerimiz var. Kendimizı Türkiye"nin elçileri olarak görüy oruz. Birçok arkadaşımız bizim tavsıyelerimizle Türkiye've tatil için gitti. Genelde çok memnun dönüyorlar. Ancak son olarak Kuşadasf na giden Bay ve Bayan Neville McBride telefon nedeniyle üzgündü. 24mayıs-8 haziran tarihlen arasında Kuşadası Santur Otel'de kalmışlar. Otelin standartlanndan memnun kalmışlar, ancak yaptıklan üç kısa telefon konuşması için kendilerinden 98 sterlin istenınce mah volmuşlar. Bız de dehşete düştük. Otellenn müşteriyi böylesme sömürmesi turizmin geleceği için kötü puan. Üstelik söz konusu çift bir başka arkaşlannın av nı sürelerdeki bir telefon görüşmesine sadece 30 sterlin ödedığini öğrenmiş. Bence bu tip "haraççılığın' üzerine gidip yok etmeli. Daha güzel bir Türkiye ancak böylevaratılabilir. antur'unmüşteritemsilcisi Nurhan Yegen'legörüştüm. Otelden yapılan telefon görüşmelerinde kontur ücretinin PTT'ye göre 3 kat pahalı olduğunu belirten Nurhan Hanım. bu farkın bütün müşterilere hatırlatıldığını vurgulayarak şöyle konuştu: "Telefon etmek isteyen müşterimize konturlann daha pahalı olduğunu mutlaka söylüyoruz. İlk görüşmeden sonra parayı öderkendezatenfarkediyorlar. Bay ve Bayan Neville McBride üç ayn telefon görüşmesi yaptılar. Biz uyarmamışolsak bile ilk görüşmeden sonra pahalılığı fark etmeleri gerekirdi." Hangi numarayla. ne kadar süre ve kaç paraya görüşüldüğünü hemen söyleyebilecek konumda olduğunu bildiren Yegen. hesaplamada hiçbir hata olmadığını vurgulayarak sözlerini şöyle sürdürdü: "ilk kez bir müşterimızden böyle bir şikayet geliyor. Burada gelip neredeyse bedava tatil yapıyorlar. Fazla pa^a ödeyeceklerdiye otelden bir su bilealmıyor. bütün gün aç geziyorlar. Dışanda 2 bin lira olan su bizde 2 bin 500 lira. 500 lirayı ödememek için binbır hesapyapıyorlar. Accnteler fiyatlan oderece kırdı ki üç yıldızlı otellerde 75 bin liraya tatil yapılıyor. Her şey bu kadar ucuzken yaptıklan bir telefon görüşmesine. üstelik de önceden uyanldıklan halde kıyameti kopanyorlar." 5 yıldızlı otellerde kontur ücretlerinin otel yönetimi tarafından piyasanın durumuna göre beürlendiğıni anlatan Nurhan Yegen. görüşme süresinın bilgisayarla ölçüldüğünü, bu nedenle de hiçbir hesaplama hatasının olamayacağını söyledi. Kontur ücretlerinin tunslik tesislerde nasıl belirlendiği konusunu PTT Basın Danışmanı BekirOztoprak'a danıştım. PTTnin bukonuda hiçbir kısıtlaması olmadığını anlatan Bekır Bey. "Bizim müşterimız otellerdir. Yapılan görüşmenin ücretini onlardan alınz. Onlann kendi müşterilerine hangi fıyatı biçtiğıne kanşamayız. bunu zaten bilmemıze imkan yok. Müşten kendı çıkannı kendısi korumak zorunda" açıklamasını yaptı VfcRN W> Fiş tapihlerine bakın A lışverişten sonra elimize Jm tutuşturulan perakende fışleri Xm genelhkle hiç incelemeden JbmJ cebimizeatıveririz. Helebirde ^r J acelemizvarsa "Kaç para -^- * yazılmış?"."Hangi tarih atılmış?" diye titizlenmeden alıv erinz. Okuyucumuz EkrvmBaçtu-anda aynı şaşmaz davranışı yinelemiş. Hafta sonlan açık olan Şışli Migros'tan alışveriş yapmaya giden okuyucumuz. arabasını mağazanın hemen arkasındaki Beytem Açık Oto Parkı'na bırakmış. Migros'ta alışverişini tamamlayıp, eli kolu paket dolu olarak arabasına dönen Ekrem Bey. kendisınden park ücreti olarak istenen 25 bin lirayı ödeyip, paketlerini yerleştirme telaşı arasında uzaûlan kasa fışini cebine atmış. Eve gelip fişi kontrol edınce de hayretler içinde kalmış. Çünkü okuyucumuz 11 Temmuz 1993günü arabasını bir kaç saathğine bıraktığı otoparktan 17 Haziran 1993 tarih ve J57239 numarasını taşıy an bir fışledönmüş. Üstelik park etme saati de öğle yerine akşamüstü gözüküyonmuş. "Ben bordrolu çalışan bir insanım. Tarihi geçmiş birfişivergi iadesinde nasıl kullanınm" dıyen Ekrem Bey. kaba bir y aklaşımla karşılaşma endışesiyle otoparktan önce beni aradı. "Göz göre göre vergi kaçınlıyor. Herhalde kesılenı almadan çıkıp gitmiş birinınfişinibana verdiler. Günde kimbilir kaç kişiye aynı uygulamayı yapıyorlar" diye yakındı. Bevtemiaradım. Telefona çıkan hanım. söz konusu tarihte bir başka arkadaşının görevli olduğunu. yapılan hatayı düzeltmeye hazır olduklannı beürterek. şu açıklamayı yaptı:" Aslında ahnmamış fışleri kesinlikîe atı\ oruz. Böy le bir hata nasıl olduanlayarruyorum. Son bir kaç gündür ofise bılgisayar hattı döşendiğı için sık sık elektrikler kesiliyor. Herhalde müşterimizın geldiği saattede elektrik kesikü. Hiç fiş vermemektense o anda orada duran (!)fişikendısine vermişler. Hemen gelsin. bugünün tarihiyle yeni bir fiş keselım." Sırf hakkını aramak ıçin otoparka gideceğini söyleyen Ekrem Başaran. açıklamayı yetersiz bulduğunu beürterek "Mademeskilenatıyorlar. 1 ay öncesinin fişi ne anyordu" diye sordu. Bir mücadelenin öyküsü 1 aşıma şirketlerıvle başı derde girenler çok. Ama Jfün«rrerÖxf)ürkadarmihadele eden olacağmı sanmıvorum. Gönderdiğikocaman dosvada 1992 de başlayan mikadelesinı aşama aşama izlemek mümkün. Hala da çözümlenmiş değil. Mektubunu birlikte okuyahm: 17 Ağustos 1992"de Aras Kargo ile Polatlı'ya 150 desilik bir kargo gönderdim. Eve teslim edilmesi gereken kargoyu kapıya bırakmışlar.x Anlaşmamız gönderdiğim kargoyu adrese bırakıp oradan alacaklan bir kütüphaneli divanı İstanbul"daki adresime getirmektı. 15 gün oyalamışlar. Sonra da hiçbir anlam taşımayan bir sorumluluk belgesi imzalatıp teslim almışlar. Bana getirdiklerinde üst kısmı tamamen parçalanmıştı. 357 desi olarak getirilmesi gereken divanı parçalayıp 150 desiye indirmişler. Bana da iyi ambalaj yapılmadrğını söylediler. Oysa ben tam gerektiği gibi ambalajlamıştım. Genel Müdür Arslan Kurt ilk aradığjmda sigorta kapsamında zaranmı ödeyeceğini söyledi. Sonra sorumluluk belgesini öne sürüp bundan da vazgeçti. Ben ısrarlı davranınca pazarbk yapmaya kalktı, ama hakkımı isüyordum. Cebimden 300 bin lira ödeyip biİırkişi getirdim. 720 bin liralık hasar tespit edildi. Yaptığım harcamalan ve zaranmı karşılamazlarsa mahkemeye gideceğim. A ras Kargo"nun Genel Müdürü Jm Arslan Kurt'lagörüştüm. / j Okuyucumuzun zarannı fm ^k ödemeyi daha ilk günden £ ^B^teklifettiğini belirten Kurt, " ^ " " ^ ^ "İlk görüşmemizde ne kadar zarar ödememız gerektiğinı sordum. '500 bin lira' dedi. Kabul euim. ama bu kez hanım vazgeçü. Bilirkişi getirdi. Oda 700 bin liralık hasar saptadı. Şirndi hemen gelsin 700 bin lirasını odeyeyim" dedi. Yıllardır kargo işindeçahştığını ve bir ticari itiban olduğunu vurgulayan Arslan Kurt. aslında ev eşyası taşımadıklannı, elemanlannın okuyucumuzun kargosunu kabul etmekle hatalı davrandığını anlatarak "İlgili kişileri cezalandırdım. ^ r a n tazmin etmeye de hazınm"dedi. Kurt, okuyucumuz ısrar ederse mahkemede hesaplaşmaya hazır olduğunu vurguladı. Arslan Bey 'in önerisini okuyucumuza ilettim. Münevver Hanım aynı gün şirketin Kadıköy şubesine giderekeşyaya verilen zarar ile bilırkişiye ödediği ücret karşılığında 970 bın lira aldı. "Zarar için belirlenen rakkam geçen yılın fıyatlanna göreydi, ama başka seçeneğim olmadığı için bu parayı aldım" dıyen okuyucumuz, divanın tamiri için mobilyacıya 1 milyon lira ödeyeceğini söyledi. Başvurularınızı Cumhuriyet Gazetesi ŞİKÂYETKUTUSU Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu-İSTadresine veya 512 05 05 'e bekliyoruz.