Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
19MAYIS1993ÇARŞAMBA •••» CUMHURİYET SAYFA
HABERLEREV DEVAMI 15
GÜNCEL
CÜNEYT ABCAYÜREK
• Baştarafi 1. Sayfada
arkasında olduğunu -cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi
günlerde- saklamıyordu.
Çiller'in hakkını yemeyelim. Elbette hem profesör,
hem siyasetçi hem de eli yüzü düzgün olduğundan ge-
nel başkanlığa en çok yakıştınlanlar arasında. Onun
da grupta beş on belki de daha fazla destekleyicisi ola-
bilir.
Nedense bu manzaranın ifade ettiği anlam üzerinde
yeterince durulmuyor. Her aday adayına -söylendiği gi-
bi- bu kadar destek veren milletvekili varsa; saklanacak
yanı yok, mal ortada, DYP daha şimdiden üç ya da dört
parça.
Kimine göre kongre öncesi bu türden bölünmeler
"işin doğasında" yatıyor. Üstelik, DYP'de -bölünmeyi
asgariye indirebilmek için- adayları teke indirmenin yol-
ları aranıyor.
Bize göre tek aday, bölünmeleri önce gizler, suyun
altına iter, bir zaman sonra her grup daha güçlenerek ya
da sesini daha fazla yükselterek ortaya çıkar.
DYP kongresinde bir yerine iki adayın çıkması, tek
aday olacak kişiye duyulan tepkilerin ikinci adayda ka-
nalize olmasına, daha sağlıklı ve demokratik bir oy sa-
vaşından sonra bir genel başkan belirlenmesine yol
açacak.
Cindoruk lehine adaylıktan vazgeçtiği söylentilerini
yalanlayan Köksal Toptan, adayların açıklanmasından
sonra "kimi suçlamaların başlaması olasılığından" söz
ediyor.
Kim için, hangi aday için? Kuşkusuz genel olarak ola
ki edindiği kimi bilgilere dayanarak. Bu da, DYP'nin ola-
ğanüstü kongreyle düzlüğe çıkamayacağını öne süren
varsayımlara daha bugünden haklılık kazandınyor.
Sınav
Geçende değinmiştik; DYP'nin 180 kişilik grubunda
şimdilik sessiz kalmayı yeğleyen yüz kadar milletvekili-
nin ne yapacağı. nasıl davranacağı kocaman bir meç-
hul.
Gazete manşetleri ise, "tarafsız" kalmayı yeğleyen
Cumhurbaşkanı Demirel'i yavaş yavaş "taraf" olmaya
itiyor. önce haberlerde satır aralarında, daha sonra ön-
celikli olarak bugünferde manşetlerde her adayın, hatta
örgütün Demirel'den işaret bekledıği vurgulanıyor.
Gerçek o ki; Cumhurbaşkanı Demirel, seçildiği gün
açıkladığı ilkelere ne ölçüde bağlı kalacağını bugünler-
de kanıtlayacak.
Bir çeşit "tarafsızlık sınavından geçiyor". önümüzde-
ki yirmi beş günü işaret vermediğini kanıtlayarak geçi-
recek olursa Çankaya'daki yasantısı daha az sıkıntılı
günleri içerecek.
Ne çare, bir kuşku adayların elini kolunu bağlıyor. De-
mirel'in genel başkanı işaret etmeyeceğine inandık-
larını söyleyenler-örneğin Köksal Toptan- "kongreye üç
gün kala ya işaret ederse" demekten kendini alamıyor.
DYP'de aday olmak ya da başbakanlığa oynamak için
"birinden icazet almak" o denli önem kazandı ki sonun-
da -örnegin Cindoruk'un- SHP lideri Inönü'nün görüşle-
rine başvuracağı söylentileri yayıldı.
Oysa "başka bir partinin işine kanşmak" Inönü'nün
görevi değildi.
Ama Inönü, ustaca konuşuyor, görevi gereği Meclis
Başkanı Cindoruk ile konuşabileceğini söylüyor.
Bu ne demek?
Belki 133. madde, belki de... Her neyse.
ûzet şu ki Ankara'da kafalar biraz kanşık!
TÜRKİYEDE DÜNYADA
OLAYLAREV
ÂRDINDAKÎ
GERÇEK• Baştarafi 1. Sayfada
îçi de boş değildir, konuşul-
ması ve çözümlenmesi gere-
ken çeşitli konular vardır;
yalnız Türkiye ile Almanya
arasındaki ilişkileri değil, Or-
ta Asya'yı bile kapsayan ge-
niş bir coğrafyada Ankara ile
Bonn arasında uyumu sağla-
mak, her iki tarafa da yararlı
sonuçlar taşıyabilecektir.
Son yıllarda daha iyi anla-
şılmıştır ki gün geçtikçe küçü-
len dünyamızda her iki ülke-
nin birbirlerine gereksinmesi
var.
Bu gereksinme Bonn açı-
sından da azımsanamaz.
Almanya'nın bugünkü zor-
luklarına karşın yakın bir
zamanda bir süper güce dö-
nüşeceğini herkes biliyor;
tartjşmasız, Avrupa'nın en
ağırlıklı devletinin Türkiye'yi
dışlaması da olanaksızdır.
Bonn, "eski silah arka-
daşı "na bir süre önce "silah
ambargosu" uyguladığında,
yaptığı yanlışı kısa sürede
anlamıştı.
iki ülke arasındaki çoklu ve
karmaşık ilişkileri bir ziyaret-
le çözümlemek güç görünse
de Şansölye Kohlun Tür-
kiye'de konuk olarak ağırlan-
ması, en azından, soğuyan
ilişkileri sıcaklaştıracak...
* • •
Astıın hastahğı tarbşılaeak
.. ANKARA (ANKA)- Ankara
Üniversites Tıp Fakültesi Gö-
ğüs Hastalıklan Anabilim DaL
eski Başkanı Prof.Dr. Nezihe
Enacar'ın onuruna 24 mayısta
düzenlenecek toplantıda göğûs
hastalıklan tarüşılacak. Prof.
Dr. Nezihe Enacar'ın da ko-
nuşmacı olırak katılacağ top-
lantıda "Akciğer hastalıklann-
da puJmonör hemodinami"
konulu bir panelden sonra ya-
bancı bilim adamlan, astım ile
ilgili son gelişmeler. akciğer
kanserinin erken teşhisi gibi ko-
nular üzerinde duracaklar.
Toplantı sonunda Prof. Gürer
Aykal'ın yönetimindeki Anka-
ra Oda Orkestrası bir konser
verecek.
Istanbul
IzmırMeteoroiojı Genel Mudurluğu nden alınan bı'gıye göfe bütun bölgeterımız par-
çalı ve çok bulutlu. Marmara nın doğusu Karadeniz, (ç Ege gollef yoresı tç
Anadolu Dogu Anadolu ile Guneydogu Anadolu nun doğusu saganak ve gok- * a r s
guruitu u saganak yağışlı geçecek Hava sıcaklığında oneml bır degısık k ol- Konya
mayacak Denızlerımızde ruzgar Dogu Karadenız ve Bafl Akdenız de gunbarıs
ve karaye' Batı Karadenız de kıble ve lodos. dıger denızlerımızde yıidız ve ka-
rayelden 2-4kuvvetınde saatte*-i6derız mıi hızlaesecek Var Golu ndenava
çok bulutlu ve saganak yagısiı geçecek
Samsun
Trabzon
Zonguıdak
B 27 ' 14
Y22" 8
Y 19" 6
Y23-
10
B25 14
8 27-14
Y2S" 12
B25' 14
Y 25' 10
BZT 13
Y 18* 3
Y23' 11
Y23' 15
B26* 14
Y 18' 5
Y22- 8
Y20- 14
Y20- 14
Y 19" 12
Amstsrdam
Amfnan
Atına
Bağdat
Bonn
Bruksel
Ceoevre
Cezayır
F'ankturt
Lelkoşa
Peeersburg
Londra
Madrıd
Mılano
Moskova
Munıh
Oslo
Parıs
Prag
Rıyad
floma
Vıyana
B 16
A32
B24
A32
B21
B 18
Y21
A22
B23
B 27
B20
Y 17
B 18
B26
A26
B24
8 17
Y20
B23
A 37
822
B23
j Yağmurlu Bulutlu Sıslı # Güneşh Karh
Gençler 19 Mayıs'ta cıvıl crvıld
ANKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - Atatürk'ü Anma Genç-
lik ve Spor Bayramı, dün tüm
yurtta, yabancı elçiliklerde ve
KKTC'de düzenlenen törenler-
le kutlandı.
Ankara'da dün ilk tören Anıt-
kabir'de gerçekleştirildi. Ars-
lanlı yol önünde oluşturulan
protokol alanında ilk olarak
Başbakan Vekıli Erdal İnönü.
TBMM Başkanı Hüsamettin
Cindoruk, Genelkurmav Baş-
kanı OrgeneraJ Doğan Güreş,
bakanlar Mehmet Kahraman,
Orhan Kilercioğlu, Mehroet Ali
Yılmaz, Ekrem Ceyhun, Erman
Tekzip
Sayın mahatap 20 Şubat
1993 tarihJi gazetenizde yayın-
lanan birinci saifesinde "Hizbul-
lah devlet Kurdu" başlıklı Aydm
Engjn haber kaynakh, 17. saife-
sinde Nurullah özkılıç alt
başlıklı şahsımla ilgili subjektif
haber ve yorum yer almıştır.
Basın Kanununun 19. Maddesi
ile düzenlenmiş bulunan "Ce-
vap Düzeltme Hakkı'na binaen
aynı harf ve Karakteri ile kanu-
ni süresi içinde aşağıdaki metni
Yayımlamanızı arz ederim.
Cevap ve Düzeltme
Türk vatanının bölünmez
bütünlüğüne yürekten inanmış,
dürüst vatan ve millet sevgisiyle
dolu "Türk Bayrağının altında
yaşamaktan gurur duyan her-
İcese kucak açmış, yapmış- ol-
duğum bütün görevleri anaya-
sal ve kanuni sınırlar çerçeve-
sinde başariyle yürütmüş, Bir
devlet memuruyum.
1- "Terörcü -Dinci" diye var-
sayılan gruplann^varlığlndan
haberim yoktur.
2- Kanun dışı hiçbir kuruluş-
la dolayb dolayysız ilişkim ol-
mamışür.
3- Yapılan atamalar "Ka-
nun, Tüzük, ve Yönetmeliklere
uygun olarak yapılmıştır.
4- Kamhi suikasti De ilişkin
olarak tutuklanmış şahıslarla
ilgim yoktur, tanımamda.
5- Müdür yardımalan ba-
kanbk tarafından atanmış dev-
let memurlandır.
6- Endüstiri meslek lisesinde
"inci" diye tanımlanan şahısla-
nn varlığı hakkında bilgimP
yoktur. Vde farazi grubun be-
nimle ilgisinin olduğunun var
sayılması mesnetsizdir.
7- Terörün hertürlüsüne ve
şekline karşı olduğumu, Türk
milli eğitim sisteminde 1739 sa-
yılı kanunla belirlenmiş hedef-
ler doğrultusunda çalıştığımı,
yapmış olduğum hizmetlerle ifa
etmis bulunmaktayırn.
8- Iddialann terör işbirlikçisi
şahıslar tarafından art niyetli ve
bölücü unsurlar taşıdığı anlaşıl-
maktadır. Tertip ve Komplo ol-
duğu şüphesiz anlaşılan, kişilik
haklanmı zedeleyici ve temelsiz
ağır suçlamalarda bulunan
yazırun gerçekleri yukandaP
ifade edilen şekilde olup. kamu
oyuna saygılarla duyururum.
NURULLAH ÖZKILIÇ
Şahin, Sümer Oral, İsnıet Sez-
güı ile ANAP Genel Başkanı
Mesut Yılmaz bırbırleriyle to-
kalaşarak yerlenni aldılar.
Cumhurbaşkanı Süleyman De-
mird'i beklerken. protokolün
en önünde üzerinde "Başbakan
Vekili" vazılı tabelanın arkasın-
da duran Inönü. sık sık hemen
yanında duran TBMM Baş-
kanı Hüsamettin Cindoruk ile
sohbetetti.
Tören alanına gelen Devlet
Bakanı Cavit Çağlar'ın yerini
almadan önce Cindoruk'un
yanına giderek tokalaştığı ve
Cindoruk ile Çağlar'ın öpüş-
tüklen görüldü. Cumhurbaş-
kanı Süleyman Demirel. Anıt-
kabir'e saat 08.55'te geldi. De-
mirel, yerine geçmeden önce
Cindoruk. İnönü, Güreş ve Yıl-
maz ile tokalaştı. Protokol ars-
lanlı yolda ilerlerken. İçişleri
Bakanı Sezgın ile Devlet Baka-
nı Yılmaz'ın sürekli olarak soh-
bet ederek, gülüştükleri gözlen-
dı. Yılmaz ile Sezgin arasındaki
bu sohbete daha sonra Çağlar'-
ın da katıldığı görüldü.
Protokol arslanb yoldan tö-
ren alanına gelince, burada bu-
lunan gençler, Cumhurbaşkanı
Demirel ve Başbakan Vekili
İnönü'ye alkışlar ve tezahürat-
larla sevgi gösterisinde bulun-
dular. Demirel ve İnönü, bu te-
zahüratlara el sallayarak ve gü-
lümseyerek karşılık verdiler.
Atatürk'ün mozolesine çelenk
konulması ve saygı duruşun-
dan sonra Demirel, Anıtkabir
özel defterini imzaladı. Anıt-
kabir'den aynhrken, Demirel
ve İnönü'ye sevgi gösterisinde
bulunmaya devam eden gençle-
rin, RP Genel Başkanı Neanet-
tin Erfoakan'ın da elini öpmek
için yanştıklan gözJendi.
Demirel, 19 Mayıs Stadı'na
saat tam 10.00'da geldi. "Cum-
hurbaşkanı" anonsundan son-
ra şeref locasına giren Demirel.
vatandaşlann yoğun sevgi gös-
terilerine elindeki silindir şap-
kasını havaya kaldırarak karşı-
lık verdi.
Gençlerin saygı gecişi sırasın-
da Nazmiye Demirel'in otur-
mayarak yanında ayakta bekle-
diğini gören Demirel, "Oturabi-
lirsin, oturabilirsin" diyerek.
Nazmiye Demirel'i yerine
oturttu. Demirel daha sonra
Samsun'dan getirilen Türk
bayrağını milli atletler Zeki öz-
tûrk ve Lale Öztûrk'ten öperek
aldı.
tzmir'de ûzüntüiü tören
İzmir'de meydana gelen tra-
fık kazasında 4 öğrencinin ha-
yaünı kaybetmesi. 19 Mayıs
törenlerinde üzüntülü bir hava
estirdi.
Karabağlar semtinde kırmızı
ışığa uymayan Abdülbaki Bay-
kal yönetimindeki 35 P 6871
plakalı kamyon, o sırada bu-
lunduklan otobüsten inerek
karşıdan karşıya geçen öğrenci-
lere çarpü. kazada, 14 yaşuıda-
ki Mehtap Karadağ ile 13 ya-
şındaki Canan Ertekin olay
yerinde yaşamlannı yitirirken,
aâr yaralanan Gülsüm İnci ve
Ozcan Taşyürek adh öğrenciler
de Yeşilyurt Hastanesi'ne kal-
dınldılar. Yoğun bakıma ah-
nan öğrenciler, yapılan tüm
müdahalelere karşın kurtanla-
madılar.
İstanbul'da İnönü Stad-
yumu'nda yapılan törende, öğ-
rencilerin çeşitli şürler okuma-
lannın ardından, Gençük
Marşı, Atatürk'ün Gençliğe
Hitabesi ve Gençliğin Ahdı hep
birlikte okundu. Okullann tö-
ren gecişinden sonra, erkek ve
kız öğrencilerin yapüğı gösteri-
ler beğeniyle izlendi.
Basına 2.6 trilyoııluk Yargısız infaz
• Baştarafi 1. Sayfada
Hazine ve Dış Ticaret Müste-
şarhğı verilerine göre söz konusu
teşvikler ıçın gazeteler tarafından
yapılan başvurularda ortaya ko-
nulan projeler, "milyonluk ilave
tirajlar" ve "binlerce kişiye istih-
dam imkânı açılacağı" gibi
varsayımlara dayanıyor.
Teşvikler uyannca basına
"hibe" niteligindeki "kaynak
kuUanımmı destekleme primi" ve
2 yılı ödemesiz. 5 yıl vadeli, sıfır
ile yüzde 35 arasında değişen fa-
izli "fon kaynaklı krediler"i akta-
ran Kalkınma Bankası yetkilile-
ri,"Bu, bir siyasi karardır. Mev-
zuata uygun olunca. bize bu kre-
dileri tartışmak değil. ödemek
düşer" diye konuştular.
HDTM'den bir üst yetkili ise,
"Bu karan hükürnet almış. Kişi
yatınm yapınca. teşvik de kulla-
nacak tabii. Keşke Tercüman ga-
zetesi sahibi KemaJ Iltcak da
İlksan ile ugraşacağına gelip bura-
da imkân arasaydı" dedi.
Televizyonlar hanç tutulmak
üzere, hükümetin 500 günü için-
de nisan 1993 tarihine değin bası-
na aktardığı teşviklerin tutan 68
belge karşılığında 2 trilyon 606
milyar 503 milyon lirayı buluyor.
En ağırlıklı bölümünü yukan-
dakilerin oluşturduğu 2 trilyon
600 milyar liralık teşviklerin
dağılımına bakıldığında, Bat-
man, Diyarbakır, Divrigi gibi
merkezlerde "milyonluk" gazete,
dergi basılacagı varsa>ımına da-
yanan projelere de büyük olanak
tanındığı görülüyor.
Teşviklerden yararlanan diğer
bir grup ise, Suleyman Demirel'in
Başbakanbğı döneminde "danış-
manlığı"nı üstlenen Dnur Çe-
vik'in oaşında bulunduğu Daily
News gazetesi. Gazetenin, saatte
25 bin adet baskı yapabilecek
komple baskı nıakinesi için tek
belge ile 6.5 milyar liralık teşvik
aldığı, bunun yüzde 15'inin gru-
ba "hibe" olarak verildigı,
yatınmın yüzde 100 vergi ve
gümrük muafiyetine tabi olduğu
belirtiliyor.
Teşviklenn dağıtımında "vez-
ne" rolünü üstlenen Türkiye
Kalkınma Bankası yetkilileri.
Cumhuriyet'in konuyla ilgili so-
rulannı şöyle yanıtladılar:
"Bu ödemeler mevzuata uy-
gundur. Adı üzerinde, 'teşvik' de-
niliyor. Bizim bu kapsamda
yaptığımız ödemeler iki çeşit. Bi-
rincisi, kaynak kullanımını des-
tekleme primi olarak ödenenler.
Bunlar hibedir. Yaünm tutannın
teşvik belgesinde öngörülen
oranı kadan bankamızca yatı-
nmcıya hibe kredisi olarak veri-
ür. Yani bunun geriye ödemesi fı-
lan yok. Bir de. fon kaynaklı kre-
diler var. Bunlar da teşvik belge-
sinde öngörülen miktarda verilir.
faizleri sıfır ile yüzde 35 arasında
değişir, 2 yılı ödemesiz, 5 yülık
geri ödeme süresi vardır. "
Hazine ve Dış Ticaret Müste-
şarhğı'nin konudan sorumlu bir
üst yetkilisi de, Cumhuriyet'e
şunlan söyledi:
"Basın yayın hizmeüeri, De-
mirel hükümetinin aldığı bir ka-
rarla özel önem taşıyan sektörler
arasına abndı. Teşviklerin kay-
nağı bu karardır. Bu karar niye
alındı? Bu yapacaklan yaünmla;
gazeteler. daha nitelikli gazete çı-
karsınlar. daha nitelikli eleman
istihdam edebilsinler diye. Bilı-
yorsunuz, Özal döneminde bu-
nun tam tersi yapılmışü. Basına
teşvik şöyle dursun, köstekleyici
kararlar aldılar. Kâğıt fıyatlan
üzerindeki tarüşmalan haür-
larsınız. Demirel hükümeti
farklı davrandı, basını destekle-
me karan aldı. Bu bir oyunsa,
oyun kurallanna göre oynanıyor
vani."
Baştarafi 1. Sayfada
anlaumlannı da dinleyen avu-
katlar, silah sesleri duyulduğu-
nu öğrendiler. Avukatlarla bir-
likte bazı giyeceklerini alan
öğrenciler, daha sonra evdcn
aynldılar.
Avukat Kâzım Genç, açıkla-
masında olay sırasında tesadü-
fen evde bulunma>an öğrenci-
lerin şans eseri ölümden kurtul-
duklanru belirterek şöyle
devam etti:
"Demeğimiz bu gözlemde
bir kez daha güvenlik güçleri-
nin amaçlannın yakalamak
değil, terör ve katliam yaratma
olduğunun örneğini tespit et-
miştir. Olayı kamuoyuna duyu-
ruyor, bu iki gencin can güven-
liğinin saglanmasını ve tanık
anlatımlanna göre olayı yara-
tanlann güvenlik güçleri oldu-
ğu belirlendiğinden ilgililer
hakkında yasal işlemlerin yapıl-
masını talepediyoruz."
Sezgin'den yanıt
İçişleri Bakanı Ismet Sezgin,
yargısız infaz savlannı reddede-
rek, polisin terör olaylannın
baglanusıru ortaya çıkarmak
için sanıklan sağ yakalamaya
çahştığını savundu. Sezgin,
SHP Ankara Milletvekili Sal-
man Kaya ile İstanbul'da yapı-
lan baskın sonucu ölü ele geciri-
len Şengül Yddıran ve Uğur
Yaşar Kıhç'ın yakınlannı ka-
bul etti. ÖZGÜR-DER üyesi
bir grup da göriişmeye kaüldı.
Görüşme sırasında Dev-Sol
kuryeliği yapüğı savıyla gözal-
tına alınarak bir süre hapiste
kalan Avukat Murat Demir,
Yıldıran ve Kıünç'ın yargısız
infaz edildiklerini ileri sürdü.
GÖZLEM
UĞUR MUMCU 19 Mayıs 1990
• Baştarafi 1. Sayfada
Bu vize olayı ilk kez ya da iki yıl önce açıklanmış değil-
dir. Bu olay, 1919 yılında İstanbul'da ingiliz işgal ordu-
sunda görevli Yüzbaşı John Godolphin Bennett'in 1962
yılında Londra'da yayımlanan anılarında yer almıştır.
Bennett'in anıları "Witness: TheStoryofa Search"adıy-
layayımlanmıştır.
Mustafa Kemal'in tstanbul'dan Samsun'a gitmeden
önce Damat Ferit Paşa ile yemek yediği, Samsun ve
çevresindeki olay ve sorunların yerinde incelenmesi
görevinin Padişah Vahdettin ve Damat Ferit tarafından
önerildiği, Ingiltere Büyükelçiliği Baştercümanı Sir And-
rew Ryan'ın 1951 yılında Londra'da yayımlanan "The
Last of the Dragomans" adlı kitabında da (s: 131) an-
latılmıştı.
Bu konu ayrıca Prof. Gotthard Jaeschke'nin 1971 yılın-
da Tarih Kurumu yayınları arasında çıkan "Kurtuluş Sa-
vaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri" adlı incelemesinde de (s:
111) yer almıştır.
Bu gibi olaylar, tek başlarına ele alınamaz. Olaylan,
oluştukları koşullardan soyutlayarak tek bir belge ile yo-
rum da yapılamaz.
Gelin o zaman Mustafa Kemal ve arkadaşlarının Sam-
sun'a çıkış öyküsünü birlikte araştıralım.
Yıl 1919, aylardan şubattır.
İngiliz işgal ordusu, İstanbul'da Şişli'deki evinde sık
sık arkadaşları ile görüşen Mustafa Kemal'den kuşku-
lanır. Istihbaratgörevlilerinden Yüzbaşı H.A.D. Hoyland,
Istanbul'daki İngiliz Askeri Istihbarat Başkanlığı'na 28
Şubat 1919 günü 2006-130 sayılı raporunu gönderir. Ra-
porda, Mustafa Kemal Pasa, yaveri Cevat Abbas, Fevzi
Paşa, Kâzım Karabekir, Ismet Bey ve arkadaşlarının
Istanbul'dan çıkarılmaları istenir. (Şimşir, Bilal; "İngiliz
Belgelerinde Atatürk", cilt 1, s: 3-4).
Mustafa Kemal, işgal altındaki Istanbul'dan Anadolu'-
ya geçmeye karar verdikten sonra bu kararını Şişli'deki
evinde Kâzım Karabekir, Ali FuatCebesoyve Ismet Inönü
gibi yakın arkadaşlarına açar.
12 Nisan 1919 günü Karabekir, Erzurum'daki eski ka-
rargâhında 15. Kolordu Komutanlığı görevinebaşlamak
üzere deniz yoluyla Istanbul'dan Trabzona doğru yola
koyulur. Karabekir'in bindiği "Gülcemal Vapuru"nda In-
gilizler çıkış belgesi, vize ve pasaport kontrolü yaparlar.
(Karabekir, Kâzım; İstiklâl Harbimiz", Merk. Yay. 188, s:
16)
Mustafa Kemal, Anadolu'ya geçmek için yollar arar.
Ve planını yapar. O günlerde Dahiliye Nazırı, Mehmet
Ali Paşa'dır. M.AIi Paşa'nm kızı da aynı günlerde Ali
Fuat Cebesoy'un kardeşi ile evlenmiştir. Mustafa Ke-
mal, Cebesoy'un babası Ismail Fazıl Paşa aracılığı ile
M.AIi Paşa iletanışır. (Cebesoy, Ali Fuat, "Milli Mücade-
le Hatıraları", Vatan Yay. 1953, Ist, s: 46 vd).
Damat Ferit'e Mustafa Kemal'in Samsun'a gönderil-
mesini öneren Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Paşa'dır.
Damat Ferit, birkaç gün sonra Erkânı Harbiye Reisliği'-
ne atanacak olan Harbiye Nâzın Cevat Paşa (Çobanlı) ve
Mustafa Kemal, "Cercle d'Orient" adlı ünlü restoranda
birlikte yemek yerler. Mustafa Kemal, bu yemek sonun-
da, Sadrazam'ın güvenini kazanmıştır. Erkânı Harbiye
Reisi Fevzi Paşa da Ingilizlere, Mustafa Kemal'in "Al-
manlara ve Enver Paşa ya karşı olduğunu ' söylemekte-
dir.
Damat Ferit, Harbiye Nazırı Şakir Paşa'ya gereken
emri verir. Mustafa Kemal, 9. Ordu Müfettişliği'ne atana-
caktır. Görev ve yetki yönergesi Erkân-ı Harbiye İkinci
RefSi Kâztm Paşa (Inanç)tarafından hazırlanır.
Diyarbakırlı Kâzım Paşa, Mustafa Kemal'in neamaçla
Anadolu'ya gececeğini bilir. Bu görev ve yetki yönerge-
si Mustafa Kemal'in isteklerini içerir biçimde kaleme
alınır. Kâzım Paşa, BahriyeNezareti'neyazıyazarakken-
disine "iki gambotla bir motorbof'un verilmesini ister
(Jaeschkes: 115).
Bu görev ve yetki yönergesi Harbiye Nezareti Müste-
şarı Albay Ismet Bey tarafından Pera Palas'ta Mustafa
Kemal'e bildirilir.
Bir yıl sonra da Kâzım Paşa, Anadolu'ya geçerek Batı
Cephesi Komutanlığı emrindegörevalır. Erkân-ı Harbiye
Reisi Cevat Paşa da 16 Mart 1920 günü Ingüizler tara-
fından Malta'ya sürülür, daha sonra Anadolu'ya geçe-
rek 1922 şubatında Elcezire Cephesi Komutanlığı'na ge-
tirilir.
Mustafa Kemal, Vahdettin ve Damat Ferit'e "veda
ziyaretleri"nde bulunur. Şüphe çekmemek için, Sam-
sun'a gitmek üzere vapura bineceği 16 Mayıs 1919
Cumagünü "cumaselamlığına"dakatılır.
Mustafa Kemal'in Istanbul'dan ayrılmasına izin veril-
mesi, hem Padişah hem Ingüizler için tam bir aymazlık-
tır. Ingüizler, ancak 19 Mayıs günü uyanırlar!
Karadeniz Ordusu Başkomutanı Milne adına Tuğge-
neral Duncan, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının Ös-
manlı hükümetince Samsun'a gönderilmesinin nedeni-
ni anlayamadıklarını yazar. 6 haziranda General Milne,
Harbiye Nazırı ŞevketTurgut Paşa'dan Mustafa Kemal'-
in Istanbul'a çağrılmasını ister. 23 haziran günü Ingilte-
re'nin Istanbul'daki Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe,
Dışişleri Bakanı Lord Curzon'a Mustafa Kemal'in geri
alınması için ısrareder. Ancak iş işten geçmiştir.
Sonrası biliniyor.
Sonrası bir destandır. Bu destanda Mustafa Kemal ve
Kuvayı Milliye'nin emperyalist ordularına, ingiliz işbir-
likçilerine, Vahdettin'lere, Damat Ferit'lere, Şeyhülis-
lam Dürrizade'lere, Hilafet ordularına karşı kazandıkları
kutsal savaşın onur verici öyküsü vardır.
SUPER EMEKLILERIN YENIMAAŞLARI/
S. derece 10. kademe
1988 Yı.ı Borc Gostergeşi 1250
\9Bfi de Yatırılan para 126OO0O
Jelaf. Edici Eski 0de»e
Esk. ftylık Bösteraesi 1696
Yen. ftylık Göstergesi 2650
Katsayı 740
6xb80
&^20 '
7 160 '
7.400 !
7-«,40 '
7 «80
a 120
a 360
^640
9-O90
^ » 3 2 0
S 6'
6)
t t?
t 73
t 71
t 72
t 73
t 7»
t 75
t 7b
t 7
t 7i
t
X
i
X
X
X
X
X
X
X
X
X
65.0
66.0
67.0
68.0
69.0
70.0
71.0
72.0
73.0
74.0
75.0
76.0
2026112
2038662
2051213
2063763
2076313
2088864
2101414
2113965
2126515
2139066
2151616
2164166
2249650
2269260
2288870
23O8480
2328O9O
2347700
2367310
2386920
24O653O
2426140
2445750
2465360
* 79.0 2201818 252419O
t 80.0 2214368 2543800
$1^0_ 2226918 2563410
82.0 2239469 __258302e
83.0 2252019 2602630
t 84.0 2252019 2622240
* ft * 85.0 P64185O
10. derece l. kademe
1988 Ylll
PTİm
Gunu
5000
1988'<
Telafi
Eski
Yeni
ı Borc Gostergesi
je Yatırılan Para
Edici Eski Oderae
Aylık Sostoroesi
Aylık Gostergesi
Katsayı
Sosyal Yardım Zammı
Eski
Oran
* 60
Yeni Eski
Oran Aylık
* 59.9 1778488
300
302400
50464
1696
1700
740
975000
Yeni
Aylık
1778488
5240 X 61 60.9 1791038 1791038
2092248
2092248
20671147
^ 0 7 9 6 9 8
2092248
2092248
10. derece 2. kademe
1988 Yıl
1988'
Telafi
Eski
Yeni
l Borç Sostergesi
de Yatırılan Para
Edici Eski ödeme
Aylık Gostergesi
Aylık Gostergesi
Katsayı
350
35280O
58873
1696
1750
740
Sosyal Yardım Zaıtım 975000
Pri« Eski
Oran
Yeni
Oran
Eski Yeni
flylık ftylık
X &0 X 59.8 1786897 1786897
* 61 * 60.8 1799447 1799447
* 62 * 61.8 181199B 181199H
6440
» 6 3 t 62.8 1824C
.4B 182A548
X l>4 X 63.8 1837O99 1837099
64.8 1849649 1849649
65.8 1862199 18ft2199
18747_50
t 67.6 1887300 1887300
t 68.8 1899851 1899851
69.8 1912401 1917401
X 70.8
71.8
1924951 1924951
1937502 1937502
72.8 1950052 195O052
i 74 y 73.8 19&2603 1962603
75 X 74.8 1975153 1975153
X 7b X 75.8 1987703 1987703
7Z * 76.8 2OOO254 2000254
X 78 t 77.8 2012804 2012804
80 * 79.8 2037905 2037905
1OO40 * 81 _*__80.8^ 2050455^ 2050455
10280 * 82 t 81.8 2063006. 2063006
10_520__ A 83__ * ,82.8 2075556 2075556
10760_ _*_84_ ^ 83.8 _2O88107 _2088107
11000 » 85 t_84J8^2X00657__2100657
11240 X 85 X 85.0 2100657 2100657
10. derece 3. kademe
1988 Yılı Borc Gostergesi 400
1988'de Yatırılan Para 403200
Telafi
Eski
Yeni
Edici
Aylık
Aylık
Eski ûdeme
Gostergesi
Gostergesi
Katsayı
Sosyal Yardım Zammı
67282
1696
1800
740
97500O
Prim Eski
Gunu Oran
5000 * 60
5240 5
5480 5
5720 '
5960 5
6200 5
6440 :
6680 !
6920 "
7160 !
7400 •
7640 !
7880 3
t 61 "
t 62 5
t 63 '
t 64 1
t 65
t 66
t 67 '
t 68
t 69 •
t 70
t 71
t 72 S
8120 * 73 "
8360 * 74 5
8600 * 75 '
8840 t 76 i
Yeni
Oran
t 59.7
t 60.7
t 61 .7
t 62.7
t 63.7
t 64.7
İ 65.7
t 66.7
t 67.7
t 68.7
t 69.7
k 70.7
t 71.7
t 72.7
t 73.7
t 74.7
t 75.7
Eski
Aylık
1795306
1807856
1820407
1832957
1845508
1858058
1870608
1883159
1895709
Yeni
Aylık
1795306
1807856
1820407
1832957
1845508
1858058
1870608
1883159
1895709
1908260 1908260
1920810
193336O
1945911
1958461
1971012
1983562
1996112
1920810
1933360
1945911
1958461
1971012
1983562
1996112
_908J> * 77 * 76-7
9320 X 78 * 77.7
9560 * 79 * 78.7
9800 X 80 \ 79.7
2OO8663 2008663
2021213 2021213
2033764 2033764
,2046314 20463.^4
_i 81 *__80,7_
10280 » 82 » 81.7
10520 * 83 » 82.7
10760 X 84 » 83.7
11000 » 85 .».84.7
11240 * 85 S5.0
2058864 2058864
2071415 2071415
^083965^2083965
2096516 2096516
2109066 2109O66
2109066 2109066
10. derece 4. kademe
Hazırlayan: YILMAZ ŞIPAL
10. derece 5. kademe
1988 Yılı Borc Gostergesi
1988'de Yatırılan Para
450
453600
Telafi Edici Eski Odeme 75691
PTİB
Gunu
7880
8120
8360
8600
8840
9080
Eski Aylık Gostergesi 1696
Yeni Aylık Gostergesi 185O
Katsayı 740
Sosyal Yardım Zammı 975000
Eski
Oran
Yeni
Oran
Eski
Aylık
Yeni
Aylık
5000 * 60 59.6 18O3715 1803715
5240 X 61 * 60.6 1816265 1816265
5480 » 6 2 * 61.6 1828816 1828816
5720 X f>3 X 62.6 1841366 1841366
5960 * 64 63.6 1853917 1853917
6200
6440
6680
6920
7160
7400
» 6 5 » 6 4 . 6
» 66 •
» 67 i
» 68 5
» 69 5
» 70 5
t 65.6
t 66.6
t 67.6
t 68.6
i 69.6
1866467
1879017
1891568
1904118
1916669
1929219
1866467
1879017
1891568
1904118
1916669
1929219
7640 X 71 X 70.6
72 71.6
1941769 1941769
1954320 1955204
73 72.6 1966870 1968894
74 X 73.6 1979421 1982584
* 75 X 74.6 1991971 1996274
t 76 t 75.6 2004521 2OO9964
77 » 7 6 . 6 2017072 2023654
9320 X 7B X 77.6 2029622 2037344
9560 * 79 * 78.6 2042173 2051034
9800 * 80 » 7 9 . 6 2054723 2064724
10040 * 81 80.6 2067273 2078414
10280 »82 »81.6 2079824 2092104
10520 » 83 »82.6 2092374 2105794
10760 »84 »83.6 2104925 2119484
11000 » 85 » 84.6 2117475 2133174
11240 » 85 * 85.0 2117471
; 2138650
1988 Ylll
Prim
Gunu
50O0
5240
5480
572O
5960
6200
6440
6680
6920
7160
7400
7640
7880
8120
8360
8600
8840
9080
9320
9560
98O0
10O40
10280
10520
10760
L Borc Gostergesi
1988'de ^
Telafi
Eski
Yeni
fatırılan Para
Edici Eski ödene
Aylık Gosteroesi
Aylık Sostergesi
Katsayı
Sosyal Yardım Zammı
Eski
Oran
» 60
» 61
» 62
» 63
» 64
» 65
» 66
* 67
* 68
» 69
t 70
X 71
* 72
* 73
» 74
* 75
» 76
* 77
» 78
» 79
» 80
» 81
X 82
* 83
» 84
X
X
X
X
X
X
X
X
X
*
*
*
t
t
*
*
x
x
*
Yeni
Oran
59.5
60.5
61.5
62.5
63.5
6-4.5
65.5
66.5
67.5
68.5
69.5
70.5
71.5
72.5
73.5
74.5
75.5
76.5
77.5
78.5
79.5
80.5
81.5
82.5
83.5
Eski
Aylık
1812124
1824674
1837225
1849775
1862326
1874876
1887426
1899977
1912527
1925078
1937628
1950178
1962729
1975279
1987830
20O038O
2012930
2025481
2038031
2050582
2063132
2075682
2088233
2100783
2113334
500
504000
84100
1696
1900
740
97500O
Yeni
Aylık
1812124
1825630
1839690
1853750
1867810
1881870
1895930
1909990
1924050
1938110
1952170
1966230
1980290
1994350
2008410
2022470
2036530
2050590
2064650
2078710
2092770
2106830
2120890
2134950
2149010
11000 » 85 » 84.5 2125884 2163070
11240 * 85 t 85.0 2125884 2170100
SÜRECEK