Catalog

SAYFA CUMHURİYET 19 NİSAN 1993 PAZARTESİ 16 HABERLER ÖzaFm cenazesi 2 gün katafalktaANKAR4 (Cumhumet Bii- rosu) - Cumhurbaşkanı "Tur- gut ÖzaT. son yolculuğuruı. 22 nısan perşcmbe günü İstanbul'- dj uğurlanacak. Özal"ın nauşı. yann TBMM'de hazırlanacak bir kaiafalka konulacak ve hal- kın zıyaretineaçılacak. Cumhurbaşkanı Turgut Özal ıçın yapılacak cenaze lörc- nı programı belli oldu. Bakan- lar Kurulu'nun önceki gece yapılan toplantısında. Özal'ın ilk olarak Ankara'da bulunan Devlet Mezarlığı'na gömülmesi uygun görüldü. Ancak daha sonra. gömüleceğı yer konu- sunda ailesıne danışılması fîkri benimsendı. Edinilen bilgjye göre. aile. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın gömüleceğı yer konusundaki vasiyetinin. mer- hum eski başbakanlardan "Adnan Menderes'in İstanbul Vatan Caddesı üzerindelcı anıt mezannın yanı olduğunu hü- kümeteıletlı. Mezartartışması Devlet Bakanı ve hükümei şözcüsü Akın Gönen, Turgut Özal'ın Adnan Menderes'in İs- tanbul Vatan Caddesi'ndeki anıtmezara nakledilirken. "Be- ni de şu karşıya gömün" diye vasiyette bulunduğunu, ailenin isteğinin de bu yönde olduğunu açıklaması üzerine, aralannda Kültür Bakanı Fikri Sağlar'ın da bulunduğu bazı bakanlar. "Devlet Mezarlığında yeraynl- mışken. Menderesın kabrinin karşısında ayn bir türbe yap- maya gerek var mı?" ıçenkteki görüşlerini dile getirdiler. Bu- nun üzerine Başbakan Süley- tnan Demirel, "Ölümün tartışıl- masına yol açmayalım. Bunu mesele haline getirmeyelim. MemJekete yıllarca hizrnet ve- rcn rahmetli Özal ve ailcsinın isteğine uyalım" diyerek tartış- mayı noktalaûı. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın naaşı önceki gece Ha- cettepe Hastanesi'nden alına- rak Gülhane Askeri Tıp Akademisi'ne (GATA) getirile- rek muhafaza altına alındı. Saat 22.10 sulannda GATA'ya getirilen Özal'ın naaşı. saat 22. 50"de dını gerekler yerine geti- rilmek üzere özel odaya alındı. Burada. Türk bayrağma sanlı Özal'ın naaşı tabut açılarak, gasletmek üzere haarlandı. I.Daha sonra GATA Komu- tanı Tümgeneral Ömer Şarlak, içeride bulunanlara. dini veci- belenn yenne getirileceğini beürterek. içeride yalnızca Özal'ın yakınlarının kalmasını istedi Bunun üzerine, dini ge- reklerin yenne getınldıği odada. Özal'ın kardeşleri," Korkut Özal, Vusuf Bozkurt Özal". oğlu "Ahroet Özal" ıle yeğeni "Hüsnü Doğan". Malat- ya Valısi "Saffek Arıkan Be- dûk" ile bazı yakınlan kaldı. Saat 23.00'te eskı bakanlardan 'Güneş TaneT, 23.30'da da Özal'ın kücük oğlu "Efe Özal" ve DYP istanbul Milletvekili "Bedrettm Dalan" da odaya girdi. Saat 23.10'da Özal'ın ke- fenlenmış naaşı önünde bir din görcvlisı dua okudu. Bu sırada, dışarda bulunan Cumhurbaş- kanlığı Genel Sekreteri Kemal Yamak. Ankara Valısi Erdo- ğan Şahinoğlu, bazı üst rütbeli subaylar ile diğer bekleyenler de içeriye alınarak duaya katıl- dılar. Diyanet İşleri Başkanlığı ta- rafından îl Müftülüklcrine gönderilen bır genelgey le de bü- lün il ve ilçelerde hatim okun- ması istendi. Tören programı _ Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın naaşı, saygı geçitinde bulunmak isteyen vatandaşlar ve yabancı misyon şefleri için salı ve çarşamba günleri meclis- te hazırlanacak katafalkta kalacak. Devlet Bakanı ve Hü- kümet Sözcüsü Akın Gönen, saygı geçiti için meclisin salı sa- bahından ıtibaren önce proto- kole, daha sonra vatandaşlara, çarşamba sabahı da yanm saat süreyle yabancı misyon şefleri- ne açılacağını bildirdi. Cum- hurbaşkanı Turgut Özal için gerçekleştirilecek devlet töreni- ni düzenleme komıtesı. ilk toplantısını dün Devlet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Akın Gö- nen Başkanlığında yapü. Düzenleme komitesinin 3 sa- at süren - ilk toplantısına, Cumhurbaşkanlığı Genel Sek- reteri Kemal Yamak. Başba- kanlık Müsteşan Necdet Seçkinöz, TBMM Genel Sekre- teri Muamnıer Tetti, Başbakan- lık Müsteşar Yardımcısı AU Naci Tuncer. İçişleri Bakanlığı Müsteşar Vekıli Rıza Akdemir, Genelkurmay Başkanlığı Per- sonel Daire Başkanı Korgene- ral Fikret Boztepe, Dısişlen Bakanlığı Müsteşan Ozden Sanberk. Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürii Üstün Dinçmen ve Diyanet İşJeri Baş- kanı Mehmet Nuri Yılmaz'ın yanısıra ANAP Gnıp Başkan- vekili Mustafa Kalemli de katıl- dı. Cumhurbaşkanlığı'ndan ya- pılan açıklamada. Ozal'ın vefa- tı nedenıyle duygulannı ifade eımek isteyen vatandaşlar için Cnnkaya Cumhurbaşkanlığı köşkü başyaverlik binasında bir dcfter açıldı. Defteri imzala- mak üzere Çankaya köşkü ni/amiyesine gclen vatandaşlar gruplar halinde içeriye alına- rak. Özal'ın için açılan defteri iınzalıyorlar. Aynca, TBMM'- dc bir özel defter açıldı. Bu defter de, dün bakanlar, millet- vckilleri ve büyükelçiler tarafın- dan imzalandı. Taziye ziyaretleri Özal'ın vefatı nedeniyle tazi- ye ziyaretleri de devam ediyor. DSP Genel Başkanı Büfcnt Ecevit. cş^i Rahşan Ecevit, Ha- cettepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yuksel Bozer, devlet eşki bakanlanndan İsmet Özarslaa da Çankaya Köşkü'- nü dün ziyaret ederek, taziyele- nni bildirdiler. Milli Savunma Bakanı Nev- zat Ayaz ıle Genelkurmay Başkanı Orgeneral Doğan Gü- reş de, Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın ani ölümü nedeniyle yurtdışı gezilerini yanda kese- rek. dün yurda döndüler. Ayaz, Esenboğa Havalanı'nda yaptı- ğı açıklamada, "Sayın Cum- hurbaşkanı'nın bu ani ve müessif kaybı bizleri derin bir üzüntüye boğmuştur. Kendile- rine Allah'tan rahmet, Özal ailesıne ve Türk ulusuna taziyet ve başsağlığı dileklerimi iletiyo- rum" dedi. Ayaz ve Orgeneral Güreş. daha sonra Çankaya Köşkü'ne giderek taziyetlerini bildirdiler. Eski başbakanlar- dan Yıldınm Akbuîut ve eşı, Bayındırlık eski Bakanı Cengız Alttnkaya ve birçok ANAP milletvekili de Cumhurbaşkan- hğı Köşkü'nü dün ziyarel etti- ler. ANAPta yoğun gftn ANAP Başkanlık Divanı ve TBMM Grup Yönetim Kuru- lu, Özal'ın ani vefaü üzerine dün Mesut Yüraaz başkanbğın- da genel merkezde olağanüstü toplandı. ANAP Genel Mer- kezi'nin birinci kaiında bulu- nan Turgut- Semra Özal Müzesi'nde, Özal anısına bir defter açıldı. Başında siyah giy- sili genç kızlann nöbet tuttuğu ani defterini ilk olarak ANAP Genel Başkanı Yılmaz imzaladı vesunlanyazdı: ' "Barümjzın kunıcusu v-ve anavatan felsefesinin yaratıası. Cumhurbaşkanı Özal için Çankaya Köşkü'nde açılan ûnza defterine vatandaşlar duygulannı yazdılar. sayın Turgut Özal'ın hepimizi derin acıya garkeden vefatı, onun eseri olan Anavatan Par- tisi aracıhjbyla fıkirlerini haya- ta gecirmek ve idaellerini gerçekleştirmek hususundaki tarihı sorumluluğumuzu bize bir defa daha hatırlatmışur. İnanıyorum ki, onun ruhunu şad etmemn ve onu ölümsüzleş- tırmenin en önemlı yolu da budur. Türkıye'nın geleceğı, onun koyduğu ilkelerin ışığın- da ve onun kurduğu Anavatan Partisi aracılığıy la şekiUenecek- tir. Ruhu şad olsun." Yılmaz. daha sonra ÖzaPın, ANAP Genel Merkez binası- nın 16 Ekim 1989 tarihindeki açılışında imzaladığı deflere yazdıkJannı okudu. Genel mer- kez binasına Turgut Özal'ın büyük boy bir portresi asılır- ken, gen^. merkez. girijinde bulunan ve Atatûrk ile Mesut Yılmaz'ın fotoğraflan ile birlik- te asılı olan özal'ın resminin çerçevesi de kırmızı karanfiller- le süsfenirken, fotoğraf üzerine de siyah bantlı "Başımız sağol- sun" ifadesı yeraldı. ANAP, TBMM'nin çarşam- ba günü Özal'ı anmak üzere özel bir gündemle toplanması için TBMM BaşkanlığYna baş- vuracak. ANAP Başkanlık Divanı ile TBMM Grup Yöne- lim Kurulu'nun dün yaptığı oiağanüsıü toplantıda, Cum- hurbaşkam'nın defın işlemle- riyle ilgilenmek üzere görevlen- dirilen Eyüp Aşık ve Mustafa Kakmli'nin. Devlet Bakanı Akın Gönen başkanlığında ku- rulan komiteyle çalışmalannı ortak yüriiteceği bıldirildi. Özal'ın ölümü nedeniyle ANAP'm 10. yıl kutlamalann- da değişiklik yapılarak, kutia- malann Özal'ı anma toplahtısı şeklinde gerçekleştirilmesi ka- rarlaştınldı. Toplantıda aynca, cuma gününe kadar partinin bütün kongrelerinin iptal edil- mesi, Ankara ve jstanbul'da yapılacak törenlere ANAP teş- İcılaunın tamamının çağnlması. İstanbul'daki törene bütün mil- letvekillerinin katılmasını sağ- lamak amacıyla. özel uçak kıralanması ve perşembe akşa- mı Özal ailesiyle de göruşüle- rek. İstanbul'da mevlüt okutulması kararlan alındı. TBMM Genel Kurulu Özal'ın ölümü nedeniyle TBMM Genel Kurulu, bu haf- ta. normal çahşmasını sürdür- meyecek. Danışma Kurulu'- nun bugünkü topianüsında. genel kurulun yann, çarşamba ve perşembe günleri calışma- ması ve gündemindeki konulan gelecek haftaya bırakması yo- lunda karar alınması bekleni- yor. Genel kurul, TBMM'nin 73. kuruluş yıldönümü nede- niyle 23 Nisan Cuma günü saat 11.00'de özel gündemle topla- nırken. cuma gecesi verilecek resepsiyon ıle düzenlenecek ses ve ışık göstensinin ıptal edilme- si bekleniyor. TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk'un ana- yasa uyannca. Cumhurbaşkan- lığı'na vekalet etmesi dolayısıy- la boşalan TBMM Başkanlığı'- na da başkanvekillerinden \'ıldınm Avcı'nın vekalet edece- ğı bıldınldı. KKTCgündemi değiştirdi Cumhurbaşkanı Özal'ın ölü- mü nedeniyle. KKTC Cum- hurbaşkanı" Rauf Denktas" ve Başbakan Der>iş Eroğlu, cena- ze törenine katılmak üzere yann Ankara ya gelecek. Özal, Menderes'in yanına gömülecekistanbul Haber Servisi- Anıt Mezar'ın karşısındaki boş ala- na gömülmeyı vasiyet eden Cumhurbaşkanı Turgut Özal. buranın çöp dolgu olması nede- niyle Anıt Mezar'ın yan tara- fındaki alanda toprağa verile- cek. Mezar yerini Turgut Özal'ın oğlu Ahmet Özal seçti. Cenaze törenine kadar hazırla- nacak olan mezar yeri daha sonra hükümetin ve ailesinin is- teği doğrultusunda düzenlene- cek. Ahmet Özal, Cumhurbaş- kanlığı Başdanışmanı Ahmet Selçuk ve Cumhurbaşkanlığı- r.ın ıki yaveri ile birlikte dün İstanbul'a geldi. Ahmet Özal, İstanbul Valisi Hayri Kozakçı- oğlu, Belediye Başkanı Nuret- tin Sözen, Emniyet Müdürü Necdet Menzır. Karayollan 17. Bölge Müdürü Yaman K.ök, Bayındırlık ve İskan Müdürü İsmail Hakkı "Celayır ve öteki yetkihlerle birlikte, babasının vasiyeü üzerine gömülmek iste- diği Vatan Caddesi'ndeki Anıt Mezar çevresinde incelemeler- de bulundu. Özal, yetkililer tarafından kendisine gösterilen dört altematiften biri olan Anıt Mezar'dan otoyola inen Vatan Caddesi'nin biüminde bulunan Karayollan Bölge Müdür- lüğü'ne ait arazıyi beğendi. Ahmet Özal'ın, Adnan Men- deres'in mezannın hemen yanında bulunan yeri, yol ve çevre düzenlemesinin olması nedeniyle tercih ettiği bıldirildi. Özal'ın gömülmeyi vasiyel etti- ği öne sürülen Anıt Mezar'ın karşısındaki boş arazınin ise çöp ve dolgu olması nedeniyle tercih edilmediği öğrenildi. Me- zar yerinin kesinleşmesi üzerine İstanbul Vabliği ve Büyükşehır Belediyesi tören için hazırlıkla- ra başladı. Perşembe günü için hazırlanacak olan mezara şim- dilik bir mermer lahil konması planlandı. Mezann, daha sonra ailesinin ve hükümetin isteği doğrultusunda düzenleneceği belirtildi. Çarşamba günü Ankara- daki törenden sonra uçakla İstanbul'a getirjlecek olan Cumhurbaşkanı Özal'ın cena- zesi Intemational Hospital Hastanesi Morgu'na götürüle- cek. Perşembe günü Fatih Camii'nde kılınacak öğle na- mazından sonra top arabasına konacak olan cenaze, Akdenız Caddesi'nden Vatan Caddesi güzergahını izleyerek mezar ye- rine getırilecek. * ^ »?• * * Cumfaurbaşkanlığ ii Cumfaurbaşkanlığı «»yiiıiMy«|im Ahmet Selçuk ve Cumhurbaşkaniığı'nın iki yaveri üe tstanbul's gelen Anmet Özal, bahasmm mezan için Anıt Mezar'm yan tarafmdaki alanı beğendi. (Fotoğraf: MEHMET DEMİRKAYA) 4 By-pass yasasıııa ıızuıı inceleme ANKARA (AA) - Anayasa Mahkemesi, kamuoyunda 'by pass' olarak adlandınian ve Adalet Bakanlığı üst düzey bü- rokraLİannın atanmasında cumhurbaşkanını devreden çı- karan yasanın iptali için yapı- ian başvurulan salı günü incclc- meye devam edecek. Cumhurbaşkanı Turgul Özal ve ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, "2802 sayılı Ha- kimler ve Savcılar Kanunu, 2992 sayıh Adalet Bakanlığı'- nın Teşkilat vc Görevleri Hak- kında Kanun Hükmünde Kararnamenın Değiştinlerck Kabulü Hakkında Kanun, 2461 sayılı Hakimler ve Savcı- lar Yüksek Kurulu Kanunu ile 190 ve 270 sayılı Kanun Hük- münde Kararnamelerde Deği- şiklik Yapılmasına Dair Ka- nun'un bazı maddelerinin anayasaya aykın olduğu iddia- sıyla iptal başvurusunda bulun- muşlardı. Özal'ın ölümü etkilemiyor Anayasa Mahkemesi, iki hafta öncc başladığı vc aralık- larla yaptığı incelemesinı önü- müzdeki salı günü sürdürecek. Anayasa Mahkemesi yetkilile- ri, incelemenin, programlandığı gıbı önümüzdekı salı günü sür- düraleceğini kaydettıler. Ötc yandan, Cumhurbaşka- nı Turgut Özal'ın ölümünün, yasanın iptali için yaptığı baş- vuruyu etkılemeyeceği öğrenil- di. Anayasa Mahkemesi yelkili- leri, Anayasa Mahkemesi'ne yapıian başvurularla ilgili dos- yalar inükal ettikten sonra gön- dcren vazgeçse bile inceleme yapıldığını beürterek "Dosya- lar, bir aykınlık sonucu gelmiş ise o sorunu çözmek gerekır. Artık onun isteğine bağlı ol- maz" dediler. Yetkihler, Anayasa Mahke- mesi'nde, genel mahkemelerde- ki uygularnanın ötesinde, da- vaya devam' prosedürü uygu- landığınj vurgulayarak bunun Anayasa Mahkemesi Kuruluş Yasası ve Anayasa Mahkemesi içtihatlan geregı olduğunu kay- dettıler. 'By-pass yasası'nın iptali in- celemesi, Anayasa Mahke- jnesi'nin şimdiye değın yaptığı uzun incelemelerden birini oluşturdu. Yüksek Mahkeme'nın, ko- nuya ılışkın incelemesi iki hafta önce başlamıştı. Cumhurbaşkanı'nın vasiyeü ve ailesinin isteği doğrultusun- da uygun bir mezar yeri bul- mak için dört alternatif üzerinde çalıştıklannı belirten İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Nuretün Sözen. şunla- n söyledi: "Bu altematifler İstanbul Valisi Hayri Kozakçıoğlu, An- kara"dan gelen komite ve Sayın Cumhurbaşkanı'nın ailesini temsilen Ahmet Özal'la bera- ber değerlendirildi. Değerlen- dirme sonunda, rahmetli Menderes'in mezanrun batısm- da. Vatan Caddesi ıle E-5 yolunun kesiminde bulunan ge- niş mekan aynldı. Bu mekanın, hem yapılacak tören bakımın- dan, hem genişlık bakımından uygun olduğuna karar verildi." Hedefimiz ilkeleriııi yaşatmak ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın, öiümünden önce bü- yük bir siyasi atağa hazırlandı- ğı, bu çerçevede bir gezi progra- mının oluşlurulduğu öğrenildi. Yeni bir parti kurma çalışmala- nnı yürüten Özal ve destekçisi milletvekillenrun, bu ataklan sırasında, yeni partinin prögra- mını da açıklamayı düşündük- leri belirtiliyor. Özal'ın, bu amaçla pek çok eski ANAP milletvekilini programına kaül- maya davel ettiği beürlendi. Özal ile birlikte hareket eden ve yeni parti kuruluş çalışmalannı yürüten milletvekilleri ile Tur- gul özal'ı sevenlenn, eşi Seava özal'ı yeni oluşumun içine taşı- yabileceklen dâc geuriliyor. Turgut Özal'ın Türki cum- huriyeüere yaptığı gezınin ar- dından, bazı eski ANAP millet- vekıllerini aradığı öğrenildi. Bu milletvekillerine, önümüzdcki günlerde büyük bir çıkış yapa- r-a™nı söylediği belirtilen özal'- ın, "Gelin yeni gelişmelere kaü- lın ve bir ay içinde Türkiye'de nasıl bir rüzgar estireceğimizi görün" dediği ifade edüiyor. özal'ın çıkışının, nisanın son cuma günü kuhılması beklenen yeni parti nedeniyle olduğu kaydediliyor. ANAP'ın karşısı- nı çıkmak amacıyla oluşturulan yeni parünin programının da,. bu geziler sırasında açıklanma- sının düşünüldüğü ifade edılı- yor. Malatya'daesnaf kq3enk kapattı MALATYA - Cumhurbaş- kanı Turgut özal'ın ani ölüm haberinin gelmesinin hemen ardından Malatya'da birçok esnaf işyerlerini kapalü. Önce- ki gün belediye honarlöründen Cumhurbaşkanj Özal'ın ölüm haben aralıklarla halka duyu- rulduktan sonra dün de mev- lüt okunmaya başlandı. Malatya esnafı pazar günleri kurulan pazar verinde dün tez- gah açmadı. Özel işyerlerinin büyük çoğunluğuna ve özel araçlann camlanna Özal'ın posterieri asıldı, tıcari taksıler de araçlannın önlerine siyah bez takarak kentte korna (sı- ren) çalarak dolaşülar Ma- latya'da önceki gün SHP İl Örgütü'nün düzenlediği panel, cumhurbaşkanının ölüm ha- berinin gelmesiyle yanda kesil- di. Malatya Belediye Başkanı A. Müoir ErkaL, ölüm haberi- nin hemen ardından Ankara'- ya giderken, belediye hoparlö- ründen halka başsağiığı mesajı yayınladı. Aralıklarla yayınla- nan mesajda şöyle deniJdi: "Malatya'nın bağnndan çı- kıp yeüşen, bütün ömrünü milletinin hizmeune adayan, mılletınin saadet vc mutluluğu için çalışan, Türkiye'deki ta- bulan yıkıp ülkemızı dışanya açan, devletler arasında üstün- lük sağlayan aaz hemşerimız sayın Cumhurbaşkanı Turgut özal vefat etmiştir. Ülke gene- Kndeki takdire şayan büyük hizmetkrine paralel olarak Malatya'ya da en büyük yatı- nmlan geliren, barajlar ve modern tıp merkezı gibi büyük lesisleri kazandıran aaz hem- şerimiz büyük devlet adamı Turgut özal'ın hızmetlen her- zaman takdir ve minnetie aru- lacakür. Sayın Cumhurbaşka- nımıa hatıra ve hizmetleri ile yaşalmak azim ve karannda- yız. Bu duygu ve düşünceterle ruhunun şad, mekanının cen- net olmasını Allah'tan niyaz edip, Malatyalı hemşerilerine ve büyük ulusumuza başsağlı-- ğı dileriz." Malatya Valisi Saffet An- kan Bedük de, Cumhurbaşka- nı Özal'ın ölümüyle ilgili ola- rak yayınladığı mesajda, özal'ın yüce bir deha ve devlet adamı olduğu vurguîanarak özetk şöyle denildi: "Türkiye, büyük bir vartığı- nı kaybetü. O'nu fikir, ideal ve çalışmalanyla yakından tanı- ma ve onunla birlikle çalışma onurunu kazanmış bir idareci olarak her zaman hatırlayaca- ğım. Büyük Türk milletı derin bir üzüntü içındedir. Malatya ve Malatyah'lar büyük keder- ler içindedir. Herzaman kendi- si ile gurur duyduklan hemşe- rilerin kaybetmenin ne kadar acı olduğunu idrak etmekte- dirler. Derin aayı yûreğimde taşıyorum." Vali Bedük, mesajında ayn- ca Cumhurbaşkanı özal için valilikte bir şeref defteri tutula- cağını bildirdi. Ekonoıııiye tutkun mühendis DfNÇTAYANÇ özal, 24 Ocak Kararlan'nın "IMPye istcdiğinden, hatta düşlediğinden daha sert ön- lemler sunan" mimanydı Tur- gut Özal. İMF "Yüzde 55-60'- larda bir devalüasyon yapın" demişti; O, yüzde 70 devalüas- yonla, 47 TL olan dolan bir gecede 70 TL'ye çıkartıverdi. lcraatı'nın beşinci yılına girdi- ğı 1985 başlannda dolar 470 TL olmuştu. Hayata veda etti- ği günkü dolar değeri ise 9 bin 608.74 TL'ydi. Dolar'ın TL karşısında böy- lesine ezicı bir fark kazanması, Türk Lirası'nın 'konverüble' konuma geürilmesiyle birlikte ivme kazandı. İMF, Türk Li- rası'run uluslararası piyasalar- da alınıp , saulmasını isliyor- du; Özal halkın elinde döviz bulundurmasına olanak taru- dı. Uygulamanın başladığı dönemde, kişinin üzerinde kaynağı belirsiz 1 Dolar bu- lunması Türk Parası'nı Koru- ma Kanunu çerçevesinde 'ce- zalandınlıyordu'; 17 Nisan 1993 günü ev kiralannın dolar ya da markle beürlenmesi *ola- ğan' bir günlük yaşam bıçimiy- di. Bankerskandalı İMF, banka faizlerinin ser- bestleşünlmesini istiyordu; Turgut Özal, 1 Haziran 1980 Kararnamesi ile faizlere tam serbestlik tanıdı. Bankalarara- sındaki faiz yanşının, dönem hükümetinin de baskısıyla 'sı- nırlandınlması', tasarruf sa- hiplerinı "örgütlenmemiş ser- maye piyasası'nın bankerleri- nin vereceklerini iddia ettikleri yüksek faize yöneltti ve sonun- da, dönemin Maliye Bakanı'- nın "halk kumar oynamıştır' vecizesine yol açan 'banker fa- cıası' patlak verdi. On binlerce tasarruf sahibi, 'tefeci' banker- lerc kaptırdıkİan paralannın uçup gidişini yaşadı. Uluslararası Para Fonu, işçi ücrellennın "sınırlandınlması- nı' ve böylelikle, sanayinin işçi- lik maliyetlerinin 'düşmesini' istiyordu. Bu sağlanabilırse, faiz cazıbesıyk lasarrufa yöne- lecek tuketim harcamalan, ucuz işcilikle birleşecek ve sa- nayi kesımi kendisine gereken kaynağa kavuşarak, büyümeyi gerçekleştirecekti. Oysa, işçi ücreüerinin toplu sözleşmeler araahğıyla düşük tutulması mümkün olmadığından, 12 Eylül Darbesi geldi ve ücretler 'dondunıldu.' Donan ücreüere karşın, ta- sarruf mevduau faizlcrindekı artış 'fazlasıyla' kredı faizlerine yansıdığından 'bankası olma- yan' sanayiciler, kredi alama- maya vc kaynak kıtlığına yakalandılar hayali ihracat Tanınan ihracat kredılen ve \crgi iadelcrine karşın. 24 Ocak Kararlan'mn lemcl he- dcflcrinin başında gelen "ıhra- YaTUi: ö z a l ve politika cat artışı' gerçek anlamıyla hayata geçemedı. İhracat, en az yüzde 25'i 'hayali' olmak koşuluyla artarken; önce 'kara para' sorunu, ardından 'ihraç fazlası mailann iç piyasaya sü- rübBe»', son olarak da ihraca- ta yönelık olarak kurulan şir- ketierin baüşı birbirini izledi ve Devlet kaynak ve döviz kaybı- na uğradı İhracat arüşıyla, ithalaün kısılması öngörülürken; ılha- latta Tahsis Sıstemı'nin terk edilmesi, 'terbiye kotalan' ara- ahğıyla özellıkle tükelime yö- neliL ıthalatın yoğunlaşması 'sanayinin uluslararası rekabe- te açılması' gibi olumJu bir sonuçla birlikte 'uluslararası rekabete hazır ohnayan' sana- yilerde çöküşü ve Dolar/TL paritesinin Lira açısından den- gesizliği yüzünden iç piyasada fıyai patlaması ve onun doğal sonucu olan enflasyonun kontrolden çıkışını getirdi. 24 Ocak Kararlan'nın sac ayaklanndan biri olan 'KİT- leri küçültme" ve 'özelkş- tirme'de umulan başannın sağlanamaması, siyasal kaygı- larla kadrolan şişirilen Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nin ü- kanmasına yol açtı. ÖzeUeştiri- len KİTlerin, sermaye piyasa- saı araahğıyla özel sektör tekelkrinin elinde toplanması işsızlik skorununu giderek ağırlaşurdı. KİT ürünlerine yapıian sü- rekii zamlar, özel sektörün gir- dilerini de pahalılandırdığın- dan zamlar 'yapısal' bir du. um aldı ve enflasyonu yeniden yüzde 70'lere ürmandıran en önemii etken konumuna geldi. Avrupa Toplulugu ile ya- kınlaşma, Tam Üyeuk başvu- rusuna kadar gitmekle birlikte, 1987'den 1993'e değin 'somut' bir gelişme sağlanamadı. Ka- rad^niz Bölgesi İşbirliği Projesi ve Islam Ortak Pazarı gibi kav- ramlarla 'seçenek' sunulmaya çalışılan Türkiye-AT ilişkileri 'düşlenen' sonuçlan bir türlü geüremedi. Turgut özal'ın ekonomik kalkınmada 'zenginlere' ve özel sektöre tanıdıgı mutlak' öncelik bir yandan ücret ve maaş gibi sabıt gelirlileri' ezer- ken, bir yandan da 'liberal eko- nomi zenginleri' olarak nitele- nebilecek 'üretmeden para kazanan' bir sınıfın doğuşuna yol açü. Para sıkınüsı çeken memur kesiminde rüşvetin yaygınlaşıp *yan resmi' bir 'ku- rum' konumuna gelmesinde, bu 'görûşün' önemii bir payı oldu. Sonuç olarak, Türkiye'de 'bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler' felsefesine dayalı lı- beral ekonomı süreaniIMF'- nin miman' olarak başlatan Turgut Öza); ekononj^ic enf- lasyonist bir canlanrr.Ji^ zen- gjnlik' yaratmakla birlikte 'mühendislik hatalan' yüzün- den, istediği görkemli yapının 'yükseldiğini' göremedi.