Catalog

SAYFA CUMHURIYET 8ARALIK1993 ÇARŞAMBA 14 HABERLERIN DE VAMI NOTLAR/MUSTAFA BALBAY Toplumu çocuk yerîne koymak ANKARA - Terorle Mucadele Yasa Tasansı dondurulup buzdolabına kondu Iktıdar partılennın kısa vadede dolap- tan çıkarmaya pek nı>etlı olmadıkkn goruluyor Tasan uzenndekı lartışma laıkbk ve duşunce ozgurluğü hakkında kımın ne duşunduğunu ortaya koyması bakımın- dan çok yararlı oldu Once tasannın geçmışını kısaca özetleyehm Ekım sonunda Guneydoğu dakı teror olaylannın artma- sı, Lıce de Tuğgeneral Burhanettin \ydın'ın oldurulmesırun ardından M ıllı Guv enlık Kurulu ıkı ay dır sumen altında bu- lunan Terorle Mucadele Yasa TasariM'nın artık yasallaşma- sını ıstcdı Tasandakı maddekrden bazılan şunlardı -Kepenk ındırme. kontak kapatma gıbı eylemlere kalılan- lar, uç yıla kadar hapıs cezasına çarptınlacak -İşkenceden yargılanıp hukum gıyen guvenlık guçlen affe- dılecek -Bolucu >ayın >apan gazete ve dergılere \enlen ağır para cezası ıle sahıp ve sorumlu mudürlenne vefılen hapıs cezası arttırılacak -Guneydoğu'da görev yapan guvenlık guçlenne ek zam yapılacaİc -Llkenın bolunmez bütunluğu ve laıklık aleyhıne propa- ganda yapılamayacdk Tasan Bakanlar KuruhTndan geçtı Meclıs'e göndenldı Burava kadar Cumhunyet dışında tasanyla ılgılenen ya- yın organı olmadı Ta kı sağcı \e şenata sempatıyie bakan basın laıkbk mdddesını keştedınceye kadar Adalet Komısyonu bu kesımın derdıne çare buldu Tasa- nyı olduğu gıbı kabul ederken beşıncı maddedekı laıklık ke- hmesmı çıkardı Bu ktz SHP sahneye çıktı ve beşıncı maddeye laıklığın ay- nen konmasinı ısiedı Buna D\P"lı mılletvekıllen muhtıra ıle karşılık verdıler Murat Karavalçın, "resti gordü", koahs- yonu vıkmak pahasına laıklıkten vazgeçmeyeceğını soyledı Son durum Tasan rafta Bundan sonra ne olur9 Oncekı gece TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk. Ka- ravalçın \e ANAP Genel Başkan \ ardıması Işın Çelebi ılc konuştuk Cindoruk soruyor -Bu laıklık nereden çıktı'1 Cındoruk'a gore laıklık zaten dnayasada var Yasalar anavasava aykın olamaz kı' Çelebi de soruyor -Bugun Sıvas olaylanndan vargılananlar. halen yurürluk- te bulunan Terorle Mucadele Yasası uyannca ıdamdan yar- gılanıyor Yanı antılaık şıddetın cezası mevcut yasalanmız- da en ağır şekılde \ar Bovle bır vasaya nıçın gereksınım duyuldu 9 Bu sorulann vanıtını Karayalçın'dan ıstedık -Bovle bır tasan onceden hazırlanmış Bakanlar Kurulu olarak bellı bır anlayışı benımsedık Yanı laıklığe karşı tavır- larla bolucu hareketler aynı kapsamda değerlendınldı. Ben- ce ıkısı arasında temel olarak fark yoktur Ama adalet komısyonu laıklığı hıçe sayan bır karar aldı Bana korkunç gelen. kabul edemedığım bu Karavalçın ydsanın beşıncı maddesındekı, "laikliğe ve ül- kenin bütünluğune karşı propaganda*" suçunun "nihai anlamı- m" kabul edıvor -Tabıı bıraz zorlansa 141. 142 163 . Ardından sorduk -O zamdn bu yasaya gerek v ar mı ? Karayalçın bıraz zorla- narak da olsa bekledığımız karşılığı verdı -Evet. gerek yok Bır ayı aşkın devam eden bu tarüşma. ne yaak kı bır sure sonra yenıden yaşanacak Uzun uzun tartışılıp belkı tekrar aynı noktaya gelınecek Tüm bu yaşananlann özetı şu olsa gerek Y onetıalenmız toplumu hâlâ 13-14 yaşlannda. henuz er- genhğe uldsmdmış bır çocuk gozuyle bakıyor Yaşar Kaya serbest • Baştarafi 1. Sayfada Davayı ızleyen Almama ve ABD Buv ukelçılığı gorevlılen. DEP mıllelvekıllenvle aoruştu- ler Sanık a* ukatlan mahkeme su- resınce Kaya hakkında dava açı- lmasına ncden olan kanıtlann elde cdılı^ jekıllerıne ıtıraz ettıler Avukatldr."Faks dinlenerek *e Yazar Emin Çolaşan'ın hangi kaynaktan edındıği belli olma>an vazısına davanarak" davd agla- mdvacagı goruşunu dıle getırdı- ler Avukatlar Ka>d hakkında davd aylmasına neden olan Kur dıstan Demokrat Partısrnın Ku- zey Irak'takı kongresındeyaptığı konuşma ıle Bonn dakı konuş masının Kurtçe oldugunu belır- terek. savcılık ıddıanemesınde ver alan Turkçe cevınnın gerçek- POIİTİKADA SORUNLAR ERGUIN BALCI • Baştarafi 9. Sayfada telılıkelı bır ornek oluşturabılır Kısacası, Surıye Ortadoğu barışında anahtar ulke ola- rak gorulmesme karşın hıç de guclu vesağlam bır anah- tar değıl • Mehmet AN Birand, Sam dan gonderdığı haberde Turkıye-lsraıl anlasmasının Surıye de derın kaygı yarat- tığını bıldırıyor Birand ayrıca Şam'ın Turkıye'ye karsı buyuk guvensızlık besledığını Ankara nın su konusun- da taahhutlerını yerıne getırmedığını ıddıa ettığını yazı- yor Sam ın ıddıası haklı olabılır ya da olrnayabılır Ama Surıye nın bolgede yalnız adam durumunda bulunduğu ve ıkı ulke arasında buyuk bır guvensızlık olduğu bır ger- çek Koseye sıkısmıs bır ulke ıçgudusuyle daha uzlasmaz ve dusmanca tavır takınabılır Surıye bır anlamda kose- ye sıkısmıştır ya da sıkışmış olduğu koşeden hala kurtu- lamamıstır Bu konumdakı bır ulkeye gu»/en telkın etmeye ve kus- kularını yatıştırmaya calısmak daha olumlu sonuclar verebılır Dunku gazetelerde Sam yonetımının bundan boyle PKK yı Surıye topraklarında barındırmayacağını açıkla- dığı bıldırılıyordu Umarız, basınımızda 'Sert yapınca Sunye'yı hızaya getırdık ya da Sam ı sındırdık turunden mansetler atılmaz Sıyası lıderler de ıc tuketıme yonelık bu tur de- meçler vermez Surıye nın su konusunda yakınmaları ve beklentılerı varsa Ankara bunların uzerıne cıddıyetle eğılmelıdır Dıploması ve serın kanlı polıtıka meydanlarda atılan sert nutuklardan ya da sansasyon yaratmaya yonelık gazete manşetlerınden çok daha olumlu sonuclar vere- bılır Delik bütçe görüşülüyor 4NKARA (Cumhuriyet Bu- rosu) - TBMM Pldn ve Butçe Komısyonu nda goruşulmesı tamamlanan ve 7 tnlyon 396 mılvar 307 mılyon lıraîık "öde- nek arttırımr" vapılan 1994 konsolıde butçe tasansının ge- nel kurulda göruşulmesıne bu- gun başlanacak Malıye Bakanı lsmet Attila tarafından TBMM">e sunulacak olan but- çe tasansı, 1994 yılı ıçın toplam 823 tnlvon lıralık odenek ongo- ruvor 624 tnlyon lıralık gelır varsavımına dayanan butçenın. 199 tnlyon 296'mılvar 307 mıl- yar lıra "acık termesi" hedefle- nıyor Butçenın dayandığı makro ekonomık varsayımlara gore Turkıye ekonomısı onumuzde- kı yıl vuzde 4 5 buyuyecek GSMH 2 I katnlvona ulaşa- cak Yuzde 48'lık enflasyon varsavımınd dayanan bütçe ta- sansında, 1994 yılı.ıda ıhraca- tın 17 mılvar dolar ıthalatn ^0 3 mılyar dolar olması hedef- lenıyor 1994 yılındd 1 ABD Dolan'nın ortalama 17 bın 750 lıra olacağı. KİT açıklannın 69 tnlvon lıraya ulaşacağı. kamu kesımı borçlanma gereğının GSMH ıçındekı payının >uzde 14 2'yı bulacağı da tasanda on- gorüluyor Butçenın fınansmanı ıçın on- gorulcn rakamlar şoyle (Mılyon TL) Vergı gelırle- n " 473 000 000 Vera dışı normal gelır- ler " 57 500 000 Ozel gelırler ve fon- lar 93 500 000 199 tnlyon 396 mılvar 307 mılyon lıralık bütçe açığının ıse "borçlanma" yolu ıle karşılan- ması hedeflenıvor Borç-faiz Hukumetm komısyona sun- duğu 1994 bütçe teklıfınde. bır oncekı yıla gore ıdan sektorlere aynlan paylar duşurulerek ıç borçlanma faız odemelenne kaydınldı Butçeden, 217,5 tnl- von lıra ıle borç faız odemelen en buyuk pâyı aldı Genel hız- metlere 211 2 tnlyonluk. Mıllı Eğıtım Bakanlığı'nın yanı sıra tum eğıtım hızmetlenne 122 7 tnlyonluk odenek venldı But- çenın dığer onemlı bır buyuklü- ğü ıse 93 5 tnlyon kra ıle savun- maya aynldı Cumhurbaşkanlığı'na kesinti TBMM Plan ve Butçe Ko- mısyonu nda goruşulmesı sıra- sında 7 tnlyon 300 mılyar lıralık bır odenek arttınmına uğrayan butçe ıle ılgıb olarak anayasa uyannca genel kurulda "öde- nek artıncı" teklıf venlemıyor Komısyondakı goruşmeler sı- rasında tek odenek kesıntısıne uğrayan kuruluş ıse, Cumhur- başkanlığı oldu Cumhurbaş- kanı Sulejman Demirel'ın ısteğı uzenne vapılan 5 mılyar 808 mılyon lıralık kesıntı sonrasın- da Koşk butçesı 342 mılvar 705 mılyon lıraya duşuruldü Alman adaleti. Mölln Çiller, Büyükerşen için leıı vdnsıtmddığını ılen surdüler Avukatlar, Kurtçe cevınnın "Pa- ris kürt Enstitüsü >a da Turkiye"- de bulunan Kurt vakıflanna" yaptınlmdsı durumunda kanıt olardk değerlendınlebıleceğını savunarak ıddıandmede yer aldn cevınnın kımın tarafınddn vdpıldığının dçıklanmasını ibtedı- ler Avukatldr "DEP hakkında Ana\asa Mahkemesi'ne da>a açılmıştır, burada ıse Genel Baş- kan vargılanmaktadır Bu muker- rer \ argılamadır >e > asal değildır. V a/ar Emin Çölaşan taıuk olarak çağnlmalı ve yazıstnda ver alan ifadelenn kajnağını açıkla- malıdır. \ksi durumda yazısı ih- bar olarak değerlendırilemez. De- HUen ıncelememıze izın vermedi- ler. Dolavısıvla savunraa hakkı >e- nlmedi" ıtırazlannı dıle gelırdıler UBoşiarafi 1. Sayfada suçun taıllen mı1 Almanya nın Ddnımdrka sınınndakı Schles- vvıg-Holsteın evaletındekı en vuksek mahkemenın Almanya - da kurulduğundan ben elınden gecen bu en onemlı davada avlar- dır ıştc bu soruya vanıt arandı 46 oturum bovunca 170 tanık dınlendı 8 bılırkı^ının rdporu okundu. sayii.ızıtddealındı Vıne de vdnldn noktadd karar, sadece ıkı kışının ıfadesınde dügumlenı- >or Bunldr sanık koltuğundd oturan 26 vaşındakı boşta gezer Mkhael Peters ıle 20 vaşındakı arkdddşı Lars Christiansen Daz- idkldr bugun saçldnnı uzdtmış temız gıvsıler ıçınde >argn, Her- •nann Ehnch'ın onune çıkacak \e karan dınleyecekler Suçlu bulu- nurlarsa Peters ı muebbet Chns- tıan^en'ı yd^ı tutmddığından on yıldğır hapıs beklıvor Anid Almanyd da gdzetelenn gunlerdır vurguladığı gıbı karar beradt de olabılır Çunku ıkı sa- nık hdkkında mdhkemenın elın- de hıçbır kanıt vok Onldn evı tutuştururken goren kımse çık- mddı olay anındd başkd verde oldukldnnı gerçı kdnıtld>dmadı- lar fakatoradaolduklanddyüz- de vuz kanıtlanamddı Peters ve Chnstidnsen bulun dunyavı sarsan olavın hemen akabınde tutuklandıldr. çunku fdillenn ka^aba veva avannddn olduğuna kesın gozuvle bdkılı- yordu Kundaklamdddn sonrd Molln ıtfaıvesıne telefon edılerck. ydngın hdber \cnlmışü Itfaıye- nın yalnız kasabdlılarca bılınen ozel numdrası ardnmıştı Sdnıklann ıkısı de yoredekı aşın sağ ddzlak gruplanndavdı- lar, bın kunddkldmadan b>abıkd- lıydı Şupheler onldnn uzennde joğunld^tı Genç sanıklar kdra- koldd gunleae sorguldndıldr Ve sonundd suçu kdbul ettıler Ikısı de bırer detd\lı ıtırdfndme ımzd- ladı Boylece Federdl Başsdvcılık, Alman devlelının boylesıne deh- şet vena bır old>ı hemen avdın- latma yeteneğınde oldugunu dunvdvdsostenmı^oldu rahdtla- dı Sanıklar reddediyor Ancak sanıklar davd başldr- ken ıfade değı^tırdılcr ve "poJis baskısı vuzünden suçu ustleıidik- lcrini. aslında suçsuz oldukları- nı" sovledılcr Sanık avukdtld- nnın muvekkıllen ıçın beraat kardn ıstcmesının uç onemb ddydnagıvdr Bınncısı, sanıkla- nn gen çektıklen ıtıraflanndan oa^ka mahkemenın elınde hıç- bır kanıtsok Ikıncısı. bılırkışı- ler ydngının sanıkldnn ıiıratla- nndd tanf ettıklen gıbı çıkma- dığını. yanı ııırdflarla gerçcğın ortuşmcdığmı belırtı>orldr Lçuncusu kunddkldma oldyı- nı beraber gerçekleştırdıklen ıddid edılen sanıkldnn bırbınn- den habersız verdıklen ıfadclcr uyuşmuvor. olay farklı bıçını- lerdc dnlatılıvor • Baştarafi /. Sayfada Başkanı Hüsamettin Cindoruk Ba^bakan Tansu Çiller Başba- kdn Yardımcısı Murat Kara- yalçın ve Mıllı Eğıtım Bakanı Nevzat Ayaz ıle goruşerek Bu- vukerşen ıçın destek ıstedıler Büyukerşen'ın son derece ya- rarlı ve çalışkan bır kışı oldugu- nu belırten Bajbakan Çiller. ge- rekırse bu konuda tek maddclık bır yasa dahı çıkanlabıleceğını soyledı Goruijmede hazır bulunan DYP Genel Başkan Yardımcısı İsmail Vaşar Dedelek, konuyla ılgılı bır yasa onensı hazı- rlandığını. onennın daha once ıkı donem rektorluk yapanlann ıkı donem ıçın ddha rektorluk seçımlenne katılmalanna ım- kan sağladığını bıldırdı Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçm da konuya ılışkın Dİarak şpyle konuşlu "Birinin hukuk mûhendısliği vapıp 15 gun içınde V ÖK'un \e- liden rektor secılmesi karannı bir yurutmeyı durdurma kararı ile erteletmesinde yarar %ar. V oksa daha sonra telafi edileme- yecek bir hukuk sorunu ile karşı îcarşıva kalınabilir. Iyı bir hukuk muhendısının. birisinin Danış- tay"a da>a açmasını sağlamasj gerekir. Kamu hukukçuları ile görüşülmesinde yarar var." YÖK Başkanı Sağlam, YÖK'un Danıştay"ın esas ıle ıl- Hİı karannı beklemeden hare- <et ettığı yolundakı eleştınlen haksız bulduğunu soyledı Baba'yı babalar uğurladı • Bajtarafi I. Sayfada rıldı Kocatepc Camıı ndekı torene. DEP mılletvckıllen Sım Sakık ve Hatip Dicle ıle uvelığı sona eren TBMM eskı Başkanvekılı Fehmi Işıklar dışında TBMM uyelennden başka kdtıldn olmddı Ozellıkle D\ P lılenn yokluğu dıkkatı çektı D\ Pyevdkınlığııletanı- ndn \c başta Cumhurbaşkanı Suleyman üemirel olmak uzere. pdrtılılerle yakın ılıskısı olan "İnci Baba"vı son yolculuğund Hakçası Meçhul Baba anıüdır 4YDIN ENGİN Baştan sovlevelım Bu vazının amacı înci Baba >a anıtmezar vaptırma gınşımlennı protesto etmektır Bunun hakça bır tu- tum olfnddığına kesınlıkle ına- nıyoruz Bır dnıtmezar ydpıl- masına aslındd ılke oldrak ıtıra- zımız yok Ancdk bunun sdlt İncı Baba adnia dıkılmesıne hayır buna rdzı olamayız Meslek gereğı onca asken hd- pıshdne. onca sıvıl hapıshanede kısa-uzun zorunlu ıkametlen- mız oldu Oralarda cpey baba tanıdık Bugun artık va^ama- ydn Sultdn Demırcan"ld Bekır Çelenk le voltd atmışlığımız Dundar Kılıç ağabeyımızle Uğurlu aılesının baba ve oğul- babalanyla karavana boluş- muşluğumuz var Davutpasa Kışlası nın hapıshaneye donuş- turulmuş koğusjannın onunde arsa. kaçak sıgara, eroın ve ku- marhane babalanyld bırlıkte aynı kınk dokuk ıskemleye oturtulup saçı sakalı sıfırnuma- rd (ve kor) mdkıne ıle kazınmış- lardanız DahaM. gcnç bır gaze- tecıyken (ho^ yaşlt gazetecı olunca da değışmedı ya) az pa- ra aldığımızdan, bütçe açığını dengelemek uzere yazdığımız "ûnzasız" fılm senaryolannın alıcılan ardsında her zaman "trink para" odeyen "dadaş, ba- ba"lara neredeyse şukran bor- cumuzvar Evet. şukran borcu Bızım ısrarla senaryo adını taktığımız o kcpdzelıklcre çıkanp para verenlere ijukran duyulmdz da nc vdpılır ' Şımdı bunca haür. bunca kd- der ve ranza arkdddşlığımız varkcn. salt Incı Babd adına bır anıtmezdi d.kılmesıne karşı çı- OLAYLARIN AKDENDAKİ GERÇEK • Ba}tarafı 1. Sayfada yanlar çoktur ama derınle- mesıne bır olcumle bu done- mın aklanması guçtur En değerlı sanatçılarımızla sıya- sal ıktıdar arasındakı ılıskıle- rın ırdelenmesı hoş olmayan gerçeklerı su yuzune cıkarı- yor Ressamımız Fransa da Turkıye nın elcısı gıbı yasadı, ulkemızı buyukelcılerımız- den daha yetkınlıkle temsıl ettı bır omur boyu urettı, sa- nat ve kultur hazınelerımızı zengınlestırdı bır ınsanın yurdu ıcın yapabıleceğınden kat kat fazlasını ınsanlıga ar- mağan ettı, dışarıda çalıssa bıle Tu^kıye dekı gıbı yaşadı ulkenın gerçeklerıyle hasır kmamızdd dnlaşılmayacak bır yan vdr mı o Vooo havır Incı Babd'ya (nur ıçınde yatsın) bır karşıtlığı- mızfılanyok Tersıne 1974 se- çım gezılen sırasında. hem de o gccelen bıle bunaltıcı yaz mev- sımındeyken. hem de ramdzan dyınddyken, gdzctecı makulesı ıçın geceyansı meyhane açtınp bızı rdkı v e "birer buçuk acılı ur- fa" ıle dğırlavdn Incı Bdba nın sıcdk (bırdz da fazld acılı) dnısı- nı ınkdr cdecek değılız Başiığı bir kez daha yinelhoruz Ama bu. bızım bır haksızlığa kars.ı çıkmdmızı engellemez O yuzden yazının bdşhğını bır kez daha yınelıyoruz Hazır fırsdt ve bahane dogmuş ve yerı gel- mış ve tam zamanı ıken. derhal bır "Meçhul Baba Anıtı" dıkıl- melıdır Bılenler bılır Batı'da gele- ncktır Llkesının esenlığı ıçın mutluluğu ıçın can vermış bın- lerce askenn dnısınd, hemen her ulkede bır "meçhul asker anıtı" dıkılır Bu, o ulkenın, kendıne canı pahdsınd hızmet eimış yı- ğıtlennc bır sd\gı borcudur Pekı. eğer soz konusu olan. ulkesıne. devlete hızmet ıse Turkıye"nın babdldnnın hız- meılen gozardı edılebılır mı "* Çek-senet tahsılatını hızldn- dınp. çozumleyerek bu dev letın ıcra-ıflds ddirelennın. mahke- mclcnnın yukunu azdltdnlar kımlerdır9 Buyuk kentlerde be- ledıyelenn bır turlu ustesındcn gelemedığı konut sorununu çozmek uzere. babaların arsa pdrseldsyonund kullanılmdyan nesır ve ınsanlığın olçuierıyle ıcıce, erısılmez bır saygınlık ve sevgı odağını kımlığınde oluşturdu Olumunden doğan huznun yureklerımızde yoğunlaşma- sı kendısıne karşı yapılan haksızlıkların anlamsızlığın- dan doğuyor Yaklaşan 21'- ıncı yuzyılın aynasında Abı- dın Dıno buyuyecek Abıdın Dıno yu harcamaya çalısıp dışlayanlar ıse o oranda ku- culecektır Cok yonlu bır sanatçı ve Cumhuriyet Turkıyesı nın ya- rattığı buyuk ressamlardan bırıydı Abıdın Dıno hem Anadolu Aydınlanması nın urunu hem Anadolu Aydın- lanması'nı gerceklestıren kuşağın onde gelenlerınden- dı Kendıne ozgu bır sanatcıy- dı kendı okulunu kısılığınde kurmuştu yaşamının son demlerıne kadar uretmek ve yaratmak gucunu korumus- tur hdzıne arsdldnnın ycrleşıme dçılmasınd katkılannı kım ın- kdr edcbılır ' Eroın. esrdr paza- nnd emperydbst ulke babdlan- nın gınp ulkemızı bırdc bu yol- ddn somurmelennı kımler onle- dı ve onluyor ' Vergılendınle- medığı ıçın "kutsal" sdyıld- mdydn kdzançları. mano, tırtık. soğüş gıbı vontcmlcrle venıden ulke ekonomısıne kazandır- mak ıgn kumarhenelennde ge- cesmı gunduzune katanlann hakkı odenmelı değıl mıdır ' Fuhuş sektorunu orgutleverek halk çocuklannı"habezanlık- tan" hdlk kızlannı da"parasız- lıktan" kurtaranlar kımlerdır 9 Bunldr hızmeı değıl mıdır'' Bu hızmetler >ddsınabılır mı 1 Batulann saygınhğından onemınden ve değennden kuş- kusuoldnlar babalanncenaze- aılesı ve yeraltı dunyasımn unlu babalan ıle adamlan uğurladı Yeraltı dunyasında "Babala- nn babası" olarak tanımlanan Necdet Llucap. "Kürt İdris" la- kdplı İdris Özbir ın vanı sırd Ankdralı unlü babalar İskenoer Çolak ve "Kürt \hmet" lakaplı Ahmet Turgut. cenaze lorenıne katılırken gozler bu dunyanın unlu ısmı Dündar Kılıç ı aradı "Inci Baba"yı son yolculuğuna uğurldvanlar arasında. sanatçı İbrahim Tatlıses de yer aldı set buv uklenmızden ders alma- lıdırlar Bu devlet. gereğınde uç gunde anıt mezdrlar dıkebılece- ğını kanıtlamıştır O yuzden kımse ıpe un sermesın Çokace- le etmeden. ama fazla da geç kalmadan derhal bır "Meçhul Baba Anıtı'" ıhalesı açılmalıdır IhalcyeSicilya, Napolı Marsil- ya, Amsterdam New-York, Şıkago. Şanghay babalanndan oluşacdk uluslarardsi bır jun atanmalıdır Bu ıhaleye ulkemızın baba- larla her zaman ıçıçe. yanyana omuzomuza olmayı bılmış bu- \uk ve saygın ozel kuruluşlann kdtılmalan ozendınlmelıdır Gerçı ıhale sırasında muteah- hıtler arasında çıkabılecek an- lenne. sunnet düğunlenne (ço- ldşmazhklan hakça çozumleye- cuklannın tabıı) nıkdhldnna cek bır İnci Babamız artık yok çıçek, çelenk yollayan hatta Ama ın^df edınız Bu ulkede de bızzat gelıp, nıkah şahıtlığı ya Incı Baba kıtlığına kıran gırme- dd kırvebk yapan devlet vesıya- dı ya Partili bir sanatçı olmak • Baitarafi 18. Sayfada Bır sanatçı bır ressam ola- rak Dıno, sanat çevrelennde \c sanatın doğal dostu sosya- lıst çevrelerde resımlenyle de- ğıl. adı "fısütıjla" soylerıen bır ressam olarak tanındı l950"lı yıllann gençlen ıçın boylesı bır bılınmezlık sısının ardındavdı 1960'lar da he- men hemen boyle geçtı Adı anıldıktd "eski tiıfekler"ın kı- mı kuçumseyıcı. zehırlı bır gulucuklegeçıştınrlerdı adını Kımı "Boşver, eni sonu bir toprak ağasıdır. Değerli res- samdır. ama yaşamı bir burju- va\aşamıdır"dedı O donem- de (yoksa bugun de mı 9 ) şarabın ıyısını bılmek ve seç- mek. Fransız konyağını ov- mek ve ıçmek "burjma" sayıl- mak ıçın yeterdı Hatta çoğu kez artardı Oysa yakın dostlan. rakıyı başka hıçbır ıçkıyedeğışmedı- ğını. rakı sohbetının ıse doyul- mdzlığını anlattılar hep Bır de rakılı rakisiz tum sohbetle- nne yansıyan kultürel dennlı- ğını Türkiye Komünist Partisi'- nın uyesı olup olmadığı bıle uzun yıllar açıkça bılınemedı Gızblık koşullannı polısten çok partı ıçınde parü uyelen- ne karşı kullanmakta huner kazanmış Komunıst Partı yo- netıcılen, Abidin Dino'yu ışle- nne geldığınde "has partili", ışlenne gelmedığınde "Parti- ye soy le bir bulaşmış kibirli bir sanatçı" ılan ettıler Tuıkıye Komunıst Partısı'nde yıldızı hemen hıç "çok parlak" olma- dı Ağırlığı dd oyle Ama hep sav gın bır adı oldu Bunda 'politik bir sanat'tan yana tum ağırlığını koymds;- na rağmen, hıçbır zaman poli- tikacı bir sanat adamı olmayı yeğlememesının payı buyuk Çukurova"da sıyası surgun olarak geçırdığı 1941-1946 yıllan arasında onu tanıyan dostlan "partTden hemen hıç soz etmedığim. ama gerek 193O"larda "Sovyetler'dekı o başdondiırücu sanatsal ara- yısjan, gerek genel sanat konu ve sorunlannı bıkıp usdnma- dan sohbetlennın merkezıne oturttuğunu anlatıvorlar Pans'tekı evı de sanatçı ve sosyalıstler ıçın mutlaka uğ- ranması gereken bır adrestı Bu evın "müdavimleri" anıla- rında, Fransız Komunıst Par- tısfndekı gelışmelenn, Turkı- ye Komunıst Partısfnden daha sık ve yoğun sohbet ko- nusu olduğuna değınıyorlar Ama bugune dek. uğradığı onca partı ıçı haksızlığa, hoy- ratlığa rağmen ağzından "parti"sı hakkındd bır tek olumsuz soz duyan da olmd- dı Abıdın Dıno galıbd done- mının aydın. ılencı ve devnm- cı sandtçılan ıçın neredeyse "olmazsa olmaz" koşula uy- muş ve "parti"ye uye olmuş. ama hıçbır zaman polıtıkacı olmadan, hep partili bir sanat- çı olarak kalmayı yeğlemış bınydı Dıleyen bunu, sıyasal hırs yoksunluğu olarak değer- lendırebılır Bız, devnmcı bır dlçakgonulluk ve kendı eylem dlanına, resım sanatına tutku- lu bır baglılık ve saygı olarak nıtelıyoruz. Atatürk'ünisteğiyle Leningrad'a gönderilmişti • Baştarafi Arka Sayfada 1934 v ılında Ataturk'un ısteğıyle sınemd eğıtımı gormek uzere Lenıngrad'a göndenlen Abıdın Dıno orada Cumhunyet'ın 10 vılında"Türkiye'ninKalbi Ankara" filmının yonetmenı Sergey Yutkeriç leçalıştı Lenıngrad, Moskova Kıev veOdessa'da daha sonra "Madenciler" fılmını çcken Dıno nun "Dünya Futbol Kupası" adlı odüllu bırbelgesebdevar Sınemayısağlık koşullan nedenıyle sürdüremeyen Dıno, bırsoyleşısınde "Tûrkhe'defilm çevirmek benim için mûmkün olsaydı sinemada da bir şeyler söyleyebılirdim sanıyorum. Ayrıca belki y azarlık da soz konusuydu benim için... Bugün bu fırsatları kaçırdım" demıştı \ma y a^ımındakı "en surekü bağlantı" hep resım oldu Resim ydpmddığı zdmanlarda bıle "\ ine resim yapıyorum ya da Seine Nehri kıyılarmda yüriiyüşe çıkıyonım" demıştı Pdns eaşıkü,ama Istdnbul'uhıçunutmddı 1917 vılında gıttığı Pansten Gertrude Stein, Tristan Tzara, Pablo Picasso gıbı unlu sanatçılarla dostluk kurarak donmuştu Pans'e 1952 yıbnda yenıden gıttığınde ıse bırkaç kısa y okuluk dışında Turkıye'ycbırdaha dönmedı "Iki gerçek aşkım vardu""' demıştı son donem sovleiilennden bınnde "Paris >e fstanbul." 1939 yıbnda A>ni Arbaş, Selim Turan, Nuri İyera gıbı ressamlarla sonradan "Y eniler" ddını dldcak gruptd y er dlan Abıdın Dıno budonemde "Ses","\eniSes", "\eni tdebiy at". "Servet-i Fümın" ve "Yeni Adm" dergjlennde çıkan yazı veçızımlerınde yenı bırgerçekçılık kdv ramı uzerınde durdu Ay nı donemde New York Dunv a Fuan"ndakı Turk pav yonunun dekorasy onunu yapan sanatçı 1940-41 yıllanndakardeşı ArifDino ıle bırlıkte Ikıncı Dunya Sav aşf ndan esınlenen buv uk bov utla desenler y aptı Dıno. 1941 yılındd Istdnbul Sıkıyonetım Komutanlığı nca once Mecıtozu, ardından Adana'v a surgüne gondenldı Dıno. ılk heykel çalışmalanna bu donemde başlamıştı Abıdın Dıno nun kendını Pans te kabul ettırmesı uzun zamdnalmadı 1952'dePans'eyerleştıkten sonra 1954 yılından başlayarak sekız yıl boy unca Pans tekı Mavıs Sdlonu"ndakı sergılere katılan ressdm. bu donemde "İşkenceJer" vc "Atom Korkusu" destansı resımlennı yapıy ordu Aynı donemde, "eller" temasını ışlemeye başladı Bır sure once Ştşlı Beledıvesı'nce Maçka'va konulan Abıdın Dıno Heykehde sandtçının bu temasına davdnıvor Abıdın Dıno. sanata ddadığı y aşamını. ılgınç dostluklannı. anılannı kağıda geçırmedı 40 yilı aşkın bır suredırevlı olduğu. en yakın dostu Guzîn Dino otobıy ografık ozellıkler taşıyan "Gel Zaman Git Zaman" kıtabınıyavımlamıştı ama Abıdın Dıno'ya anıldnnı vdzdıramazdınız "Geri geri vürümek gibi geliyor bana, insanın anılannı yazması. Oy sa hep ileriy e adım atmak gerek" demıştı NE DEDİLER Bağışlabizi Dino DİNÇERSLMER Çok onemlı ve değerlı bır sanatçımızı daha vıtırdık Evet. çok uzgunuz Yıtırdığamız otekı sanatçılann ardından da boyle uzulmuştuk Şımdı Abıdın Dıno nun da ne denlı onemlı ve buyuk bır sanatçı olduğu, en seçkın sozcuklerle anlatılmaya çalışılacak Ah. keşke sanatçıldnmızı ne kddar sevdığımızı ve onlann ne kaddr onemlı oldukldnnı sdğlı- kldnndadaanlayıpanlatabılmeyıoğrenebılsevdık Ozdman belkı bıraz ddhd fazld ydşayabıbrlerdı Sen de bızı bağışla Abıdın Dıno' Üzüntüve öfke duydum İZZET POLVT \ R 4 R \ T (Devlet Tıyatroları Genel Mudur \ ardımcısı) Abıdın Dıno"nun olumunu duvmak bende hem denn bır ıızuntu hem de ofke yarattı Turkıve nın vetıştırdığı unlu bır ressamı, Turkıye yı dunya sanat çevrelennde tanıtan değerlı bır sandt adamı ve avdını kendı ulkesınden kendı toprağı- ndan çok sevdığı Anadolu ınsanınddn uzakta bıraktığımız ıçın hem derın bır uzuntu hem de buyuk bır ofke duydum Okuyanressamdı \DN\\TUR\Nİ (Ressam-Turkıve Sanat Eleştırmenlerı Demeğı Başkdnı) Addna da lısede hocdlık vaptım 1949-50ders yılıydı Orada Abıdın Bey ın ağdbevı Anf Bev le tanıştım Abıdın Bey"ı ddhd onceden bılıyordum Kemık gıbı bır ırade. sağlam bır ırade Onu sovleyebıhnm Abıdın Bev hdkkındd ben bdzı vazılar da vazdım kıtdplanmdd Onun bana yazdığı bır yığın mektubu Vdr. eserlennın orddd dldığı kntıkler uzenne İrddelı bır ınsdnın kardrlı desenlendırbunlar Parıs'tekı eser- len -I9S0 ıle 19 7 5 eserlennden bahsedıyorum- resmının so- yut bır mantığa dayandığını gostenyordu Insdn kendısı ya- ratıyorbusoyutdunydyı Bunudnldmışbırddam Bugerçe- ğı sınemaya da uvguladı Pdns"te bır kongreye gıtmiitım. uluslararası butun yazarlan tanınm Edındığım ızlenım şu. Turkıye"yı o kemık gıbı ıradesıv le orada temsıl eden mumtaz bır ddam O bdkımdan kendısını saygı\la dnıyorum Ve vdptığı resımlerde de figurun. ıronık. hınzırcd aldy eden bır taratı \ardır Turkıvc nın adının Pans te ve dunyadd duyu- rulmasındd kendı ağırlığıyld hızmet etmıştır Kultur ağırlığıyla Çok kultıırlu bır adamdı çok okuydn bır ddamdı Turk resım sdndtının temsılcılen drasındd çok oku- ydn ıns.ın çok az Ookuvanldrddndı Edebıvdtla. şurle. mu- zıkle ılgılenen çdğı ydkalamdya çalışan bır ınsdndı Allah rdhmet eylesın. nur ıçınde vatsin V3. J HALLKGER\\ LSKLP - \ unanısUn tara fından ddı nedcnıvlc tanınma- vdn Arnavutluk un ıse AGIK e uyelığıne vcto koydu- ğu Makedonya nınKEl vetam uyelık ısteğı. yann Sotvdda başldy dcak oldn "Bakanlar Zir- >esi" oncesinde sorun varatiı Mdkedonya'nın bu dogrııl- tudakı bdşvurulannın Turkıvc tarafından "zamansız" bulun- duğu bıldınbvor \ unanıstan ve buvuk bır olasılıkla Arna- vutluk tardfından uyelığıne karşı çıkılacak olmdsı nedenıyle Turkıve. Bosna-Hersek te ban- şın sağlanmdsmdan sonra tüm eskı Yugoslavya cumhunyetle- nyle bırlıkte Makedonya nın tam uyelığının daha uygun ola- cağını duşdnuyor Makedonya nın ısrarlan ne- denıvle yann yapılacak KEİ Bakanlar Toplantısı'nda baş- vurunun "teknik düzevde" gun- deme gelebıleceğı bıldırılıyor Ancak başvurunun \ undnıs- tdn tdrdtından engelleneceğıne kesın gozüvle bdkılıyor Dıştş- len Bakdnlığı çevrelen. Ama- vut dzınlığın hakkını ıhial ettığı ludıasıyla Makedonya'nın AGIK uyebğııu veto etmış ol- duguru dıkkat çekıvorlaı Dışışlerı Bakanı Hikmet Çe- tin ın Makedoma zıvaretı sıra- sında vapılan goru^nıelerde. bu konunıın da gıındeme geldığı ve Turkıvc nın Makedonya basv urusıınun zamanlamasının vanlişlıgma dıkkat ecktığı bıldı- rılıvoı Lskııpe dun gcîen Dı- sışleıı Bakanı Çetın ın Make- donvava Anidvutluk ıle "i>i geçinmesi" \ onunde ıclkınlerde bulunduğu ogruııldı Çetın. ben/«.r bır isicgı Arnav uıluk a- vdieıınde de gıındeme getırmış- lı Tıırkıve Snp ve ^ ıınan teh- dıdı aliınddkı ıkı ulkenın ıbşkı- lennı duzellmcvı ıstıvor Çetm"ın Lskup zıyaretınde, Makedonva ıle asken ışbırlığını ongoren bır protokol ımzalan- dı Protokole gore ılk kez Tur- kıye ıle Makedonyd asken ış- bırlığıne gıderek Makedonyalı subaylann Turkıye'de eğıtım gormesı gerçekleşecek Çetın. Makedonya"da yaptı- goruşmelerde. Ârnav utl uk- akedonya-Bulganstan yo- luyla Edırne'ye ulaşdcak yakla- şık 2 5 mılyar dolarlık otoyol projesı ıçın ılgılı 4 ulke bakanla- rının bır araya gelmesını oner- dı Makedonya, onenyı sıcak karşıladı