Catalog

SAYFA CUMHURİYET 13 KASIM1993 CUMARTESİ 8 DIŞ HABERLER ABD-lrak • NEVVYORK(AA)- Ir«k'a uygulanan yaünmlann kaldıhlması için ABD'nın Bağdat ıie 'gizli' görüşmelerde bulunduğu ileri sürüldü. Gizli görüşmelerin BM'de yürütüldüğü de iddia edildi. Time dergısınde yer alan haberde, Irak-ABD görüşmelerinin Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad'ın gırişimleri sonucu gerçekleştiği öne sürüldü. Haberde. Golan tepeleri için Sunye ve İsrail arasında bir anlaşma isteyen VVashington'un Esad'a Irak'ayaptınmlar konusunda 'ödün verdiği' iddia edildi. Papa kolunu kırdı • Dış Haberler Senisi - Papa II. John Paul oncekıgün Dünya Gıda ve Sağhk örgütü (FAÖ) delegelerini kabulünde düştü Cübbesının eteğıne basıp kayarak tahtının üçüncü basamağından düşen 73 yaşındaki Papa şağ omuz kemiğini kırdı. Önceki geceyi hastahanede geçiren Papa'ya yapılan anestezı sonras kınk kemıği ufak biroperasyonla yenne yerleştırildi. Somali'deABD yerine Mısr • NEWYORK(AA)-Mısır Dev let Başkanı Hüsnü Mübarek'in, Amerikan askerlerinin çekihnesinden sonra, Somali'de doğacak boşluğu dolduracaklanna dair ABD Başkanı Bıll Clinton'a söz verdiği ileri sürüldü. Us Nevvs World Report dergisinin verdiği haberde. Mübarek'in bu öneriyi, VVashington'a yaptığı son gezide gündeme eeıirdiği iddia edildi. ABD Başkanf nın, Mübarek'in Somali'deki askeri ve siyasi istikran sağlamaya yönelik önerisi karşısında "etkilendiği" öne sürüldü. Nato kuvvet indirimi önerdi • Brüksel(AA)- N ATO askeri yetlulilerinin üye ülkelerin savunma bakanlanna son yıllardaki değişimi göz önüne alarak, Avrupa'daki kuvvetlerde yeni indirimlere gidilmesini önereceklen bıldirldi. Üst düzey bir NATO yetkılisı. NATO kuvvetlennin 1997 yılına kadar yüzde 25, orta Av rupa'da ıse y üzde 50 oranında azalülacağmı, belirtti. BM'eUbya'dan serttepki • Dış Haberler Senisi - Libya, BM Güvenlik Konseyi'nın bu ülkeye uygulanan yaptınmlan sertleştırme karannı kınadı. Libya'nmBMdaimı temsilcısı Büyükelçı Ahmet Huderi karan"ülke ekonomisini ımha etmeye yönelik" olarak nıtelendırdı. ABD Başkanı Bıll Clinton'ın ise karardan memnun olduğu bıldinldi. BM Güvenlik Konseyı'nde önceki gün 11 olumlu oya karşılık 4 çekimser oyla alınan 883 sayılı kararda Libya'nın yurtdışındaki malvarlığınm dondurulmasa, petrol üretimı ile ılgili teknik malzemenin satışının yasaklanması ve Lıbya Havayollan'nın dış bürolannın hemen kapatılması öngörülüyor. İran'a nükleer malzeme • VENEDİK(AA). İtalya'nın kuzeyindeki Venedik'te, İran" a gonderildiğı anlaşılan nükleer reaktör yapımında kullanılan bir takım gerecin y akalandığı bildirildı. Adli kaynaklar, İtalyan makamlannın emri üzenne Venedik'teki Marghera lımanında yakalanan sekız kondensatörün, İran'a "Ansaldo" şirketı tarafından gönderildığinı ve sivıl sanayiye yönelik malzeme olarak tanıtıldığını belirttiler. Soruşturma yapan yetkililer, İran'a gönderilecek gerecin 12.5 mılyon dolar değerinde, ihracatı için özel bakanlık izni gerektıren stratejik malzeme olduğunu saptadılar. Düzeltme • Dünkü gazetemizın 8. sayfasında yer alan Dış Basın sütunundaki Internaüonal Herald Tribune gazetesinden alıntı yazının başlığı bir hata sonucu "Clinton, kaygı venyor" olarak çıkmıştır. Doğrusu."Yeltsın, kaygı veriyor" olacaktı. Düzeltir. özür dılenz. Iki kez ertelenen ziyaret bugün başhyor. Gündemde güvenlikve su sorunlan da var ÇetiıriııIsraiPetarilıiziyaretiDış Haberler Senisi - Dişişleri Bakanı Hikmet Çetin'in bugün başlayan İsrail ziyareti ile iki ülke ilişkilerinde yeni bir perde açıhyor. tsraıl Dışişleri Bakanı Şimon Pe- res'ın resmi konuğu olarak Ku- düs'e giden Çetin, aynı zamanda bu ülkenin kurulduğu 1948 tari- hinden bu yana İsrail'i ziyaret eden ilk Türk dışişleri bakanı ola- rak ıki ülke tarihinin en üst düzey- de ziyaretini gerçekleştiriyor. Üç günlük ziyaret sırasında ceşitlı alanlarda işbirligine başlanması için gerekli zemin hazırlanması bekleniyor. Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, 15 kasıma kadar sürecek ziyaret sırasında, İsrail Dışişleri Bakanı Peres'in yanı sıra. Sanayi ve Tica- ret Bakanı Nlihael Harish, Ekono- mı Bakanı Şimon Şitrit ve Doğu Kudüs'teki Filıstinli vetkılilerle de görüşecek. Çetin, İsrail Cumhur- başkanı E/er VViezman tarafından kabul edilecek. Ancak ABD Baş- kanı Bill Clinton ile dün yaptığı gö- rüşme için Washington'da olması nedeniyle Çetin, Başbakan İzhak Rabin ile bir araya gelemeyecek. İsrail'in de büyük önem verdiği tarihi ziyaret sırasında ikili ilişkile- rin her yönüyle gelişmesi için ge- rekli çerçeveyi oluşturacak bir mu- tabakat ımzalanması bekleniyor. Bu çerçevedeki en önemli konular- dan biri. "güvenlik aıüaşmasın . İsrailli yetkililer bu yöndeki ta- leplerini Ankara'ya yaptıklan res- mi ya da resmi olmayan ziyaretleri sırasında bırçok kez dile getirdiler. Son olarak İsraıl'le Filistin Kurtu- luş Örgüıü (FKÖ) arasında 13 kasımda VVashington'da imzala- nan banş ve özerklik anlaşması- ndan sonra Türkiye'yi ziyaret eden İsrail heyeti. terörle mücadelede iş- birliğinı resmileştirmek için bir gü- venlik anlaşması yapılması konusu- nu gündeme getirmişlerdi. Ankara, bu tür bir anlaşma için henüz erken olduğu gerekçesiyle konuya sıcak bakmamış. ancak konuyu inceleme- ye alacağını bildırmişti. Etkin rol beklentisi İsrail, Türkiye'nin Ortadoğu ba- nş sürecinin hızlanmasında daha et- kin rol oynamasını ve bölgedeki Müslüman ülkeler üzerindeki nüfu- zunu kullanmasını istiyor. Bu amaç- la Ankara'nın Ortadoğu banş gö- rüşmelerinin çok taraflı olarak sür- dürülen müzakerelerine en yoğun şekilde kaUİması beklentisi ıçinde. Bu beklentinin en önemli neden- lerinden birini ise Türkiye'nin böl- gede "su zengira" olarak görülmesi oluşturuyor. Suyunun çok önemli kısmını ışgal altında tuttuğu Filis- tin topraklan ile Sunye^nın Golan tepelennden sağlayan İsrail, eko- nomik işbirliği projeleri arasında su konusuna büyük önem venyor. Bu nedenle Çetin'in ziyareti sırası- nda su sorununun gündemın önemli maddelennden bın olması kesin gıbı. Çetinin tarihi ziyareti sırasında aynca kültür. eğîtim ve bilim aîanlannda ışbırliğının yapı- lmasını ongören bir anlaşmanın da imzalanması öngörülüyor. Dı- şişleri Bakanbğı yetkililerinden edınılen bilgıye göre uyuşturucu kaçakcılığıyla mücadelede işbirlı- ğini öngören bir anlaşmanın yapı- lması için de hazırüklar sürüyor. İsrail'in aynca Türkiye ile tıcaret anlaşmasını imzalamaya istekli ol- duğunu belirtiliyor. Türkiye ile İsrail arasında daha önce turizm işbirliğı anlaşması im- zalanmıştı. İki kez ertelendi Dışışlen Bakanı Hikmet Çetin'in İsrail ziyaretı. Başbakan Tansu Çil- ler hükümetının kuruluş çabşmalan ve İsrail'in Güney Lübnan'a karşı gerçekleştirdığı yoğun saldın nede- niyle daha önçe iki kez ertelenmişti. Çetin son olarak 26 temmuz 1993 tarihmde başlayan Ürdün ziyaretin- ın ardından İsrail'e geçecektı. An- cak İsrail'in Lubnan'dakı Bekaa Vadısı'ndeki Hızbullah ve radikal İslamcı Fılısun örgütlennın kamp- lanna yönelik son 11 yıhn en şıddeüi hava saldınlan nedeniyle Çetin Ür- dün'ün başkenti Amman'dan 27 temmuz 1993'te Ankara'ya dön- müştü. İSTANBLT'DA YAPILACAK Kavgalı komşulann IrakzirvesiHALUK GERAY Clinton-Rabin •• ~ l zırvesııııngunüemı sunye Clinton ile Rabin dün YVasrrington'da bir araya geldiler. Dış Haberier Senisi - ABD Başka- nı Bill Clinton ve İsrail Başbakanı İzak Rabin dün Washıngton'da bir araya geldiler. Beyaz Saray'da ger- çekleşen görüşmede Ortadoğu banş sürecine muhalif Suriye ile ilişkilerin nasıl geliştirileceği konusu ele alındı. Rabin-Clınton görüşmesinden sonra düzenlenen basın toplantısında ABD Başkanı, İsrail ile Suriye arasın- da imzalanacak bir banş anlaşması- nın banş sürecinde önemli bir adım olacağını söyledi. Clinton, Ortadoğu banş görüşmelerinin bir parçası ola- rak, ülkesinin İsrail'e yönelik ekono- mık ve asken desteğının süreceğini bildirdi. İsrail'e karşı uygulanan Arap boy- kotunun kaldınlması çağnsını yinele- yen Clinlon, ülkesinin İsratl'e verdiği ekonomik yardımın a>nı düzeyde tu- tulması için Kongre nezdinde gjnşim- de bulunacağını belırıu. İsrail'in böl- gedeki güvenlığinının ABD için önemli olduğunu ifadc eden Clinton, bu ülkeye gelişmış uçaklar satılmasını öngören anlaşma konusunda çalış- malarda bulunduğunu belirttı İsrail Başbakanı Rabin gazetecilere yaptığı açıklamada, Ortadoğu'da ba- nşın sağlanmasına büyük önem ver- diklerini, bu nedenle Suriye ile anlaş- maya hazır olduklannı söyledi. Rabin, Şam yönetimınden "bütün- cûl bir banş" ile birlikte sınırlann açıl- ması ve diplomatik ilişkilerin başlatıl- ması sözünu almadan Suriye ile Golan tepelennden çekilme konusu- nu konuşmay acaklannı söyledi. Suriye yöneümı, İsrail'in 1%7 yı- lında ışgal ettiği ve 1981 yılında ilhak ettiği Golan tepelennden en kısa za- manda çekılmesıni isıiyor. Rabin, aynca FKÖ ile eylül ayında imzalanan banş anlaşmasından son- ra bir Yahudı'nin Filisünlılerce öldü- rülmesını kınayarak, bu olayı İsraıl- FK.Ö anlaşmasının "büyük ve tehlike- IT bir ihlali olarak nıteledı. FKÖ lıde- ri \aser Arafat'ın bu cınayetı kına- masını ısteven Rabin. "bu oUya rağmen Filistinliler, bizim de içinde yer aldığuıuz barış sürecinde geri dönüle- meyecek bir noktaya gelmişlerdir'" dedi. Öte yandan, İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres Arafat'ın dün bir açıkla- ma yaparak İsraillılere karşı geliştiri- len şıddet eylemlerinin sona erdiril- mesı için bölgede istikran sağlaya- caklanna dair söz verdiğini bildirdi. Yonımlar Dıplomatlar. Clinton-Rabın zırve- sinin ana konusunu oluşturan Su- riye'nin Başkan ainton'ın iki ülke arasında arabuluculuk yapmadan düşmanhğı gıdermeye yanaşmayaca- ğını belırtıyorlar. Diplomatlar, ocak ayında Brük- sel'de yapılacak NATO toplantısın- dan sonra ABD Başkanı'nın bölgeyı ziyaret edebıleceğıni bildiriyorlar. Clinton'ın bölgeye düzenleyeceğj olası bir gezinın öneminı vurgulayan içtkililer, böyle bir gezinin İsrail- Ürdün arasında Ammanda bir banş anlaşması imzalanmasına arabulucu- luk edeceği ve Şam'da Suriye-İsraıl ilışkilenne ilişkin olarak da önemli adım atılmasına yardıma olacağını belırtüler. ANKARA - Terör ve su gibi konularda birbiriyle kavgalı olan Türkiye, İran ve Su- riye'nin, Irak zirvesi için kasım ayı sonunda İstanbul'da bir araya gelmesi bekleniyor İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Velayeti, Suriye Dışişleri Bakanı Faruk Şara ve Dışiş- leri Bakanı Hikmet Çetin'i bir masa çevre- sınde birleştirecek toplantıda, Kuzey Irak'ta Kürt devleti oluşmasıyla ilgıli son durum de- ğerlendinlecek. Dışişleri kaynaklan. Başbakan Tansu Çü- ler'ın Suriye'ye yolladığı heyeü'n görüşmeleri sırasında kararlaştınlan Türkıye-Suriye dı- şişleri bakanlan toplantısının aynı tarihlerde olabileceğinı vurguluyorlar. Yetkililer, ne Irak toplanüsının ne de Suriye-Türkiye gö- rüşmesmın tarihlerinin henüz saptanamadı- ğını belırtcrek, Suriye-Türkiye dışişleri ba- kanlan göriişmesinın, Irak zirvesınden önce bir tarihte de yapılabileceğını. üçlü toplanü- nın ise arahk ayının ilk haftasına sarkabile- ceğini kaydediyorlar. Irak'ın toprak bütünlüğü Irak toplantısı sırasında, Irak'm komşusu ye bölgenın üç önemli ulkesi olan Suriye, İran ve Türkiye dışişlen bakanlan Irak'taki durumla ilgıli gelışmeleri değerlendirecekler. Üçlü toplantı. Batılı ülkelerin Irak'ı parçala- ma yolunda ızleyebılecekleri bir politika karşısında, Irak'ın egemenliğını ve toprak bütünluğünü savunan bölge ülkelerirun et- kinliğinı arttırmayı amaçlıyor. Türkiye. bölge sorunlannın bölge ülkeleri tarafından çözülmesi gerektiğini vurgulaya- rak. 1992 >ılı sonunda Ankara'da üç ülkeyi bir araya getirmıştı. İstanbul'dakı toplanü, bu kapsamdaki zirvelenn dördüncüsü ola- cak. Toplantı sırasında, hem Kürt liderlere hem de Irak Devlet Başkanı Saddam Hüse- yine yönelik ıki çağnnın çıkması bekleniyor. Kürtlere. Bağdat'la "diyalog kanallarını açık tutmalan". Saddam'a da "Kuzey Iraklılara abluka u\pjlu>orsan kaldır. eğer uygulamı- yorsan, bunu herkese göster" çağnsında bu- lunulabileccği belirtiliyor Kuzey Irak'taki Kürt yerel yönetimi. Bağ- dat yönetiminin kendılerine abluka uygu- layarak elektrik vermedığjni ileri sürüyor. Irak yönetimi ise, elektrigi bilinçli olarak kesmedıklennı, ancak Irak'a uygulanan Bir- leşmış Mılletler ambargosu nedeniyle elekt- nk santrallannda ortaya çıkan anzalan gi- derecek yedek parçalan ıthal edemedıklerini savunuvorlar. Peres: israil, Ş asıııayahazır Dış Haberler Senisi - İsrail Dışışlen Bakanı Şimon Peres. Ürdün'le yürütülen görüşme- lerde olumlu sonuç aldıklannı belirtirken Suriye ile yapılacak bir banş anlaşmasının bu dere- ce kolay olmayacağına dikkat çektı. Peres. Ortadoğu banş sü- recinın dışında kalan Suriye ile uzlaşmaya hazır olduklannı söyledi. israil Dışişlen Bakanı Şimon Peres Le Monde gazetesıyle yapüğı röportajda İsrail. Filis- tin, Ürdün ve Suriye arasındakı ilişkileri ve bölgenin geleceğını değerlendirdı. Peres, birçok so- runun çözümlenmesine karşın bölgede banşın tam anlamıyla sağlanması için ekonomik kal- kmmanın önemine dikkat çe- kerken Yakm Doğu'da çözü- mün bölge dışında bulunama- yacağını belirtti. Peres, kısa bir süre önce Ür- dün'de yapılan seçimlerin banş sürecine yardımcı olacağını, ıki ülke arasındakı görüşmelerin olumlu sonuçlandığını belirtti. Ürdün'le yapılacak anlaşmanın İsrail Dışişleri BakanıPeres, FKÖ ile banş anlaşması imzalanmasında etkin roi oynadı. yakın bir zamanda gerçekleşe- ceğini. ama Sunye'yle yapıla- cak banş anlaşmasının bu ka- dar kolay olmayacağına dikkat çeken Peres, Suriye'nin açık veya gjzlı her türlü görüşme ta- leplerini gen çevirdiğini sözleri- ne ekledi. Yakın Doğu'da yeni ekono- mik ve mali yapılann oluşturul- ma aşamaşında olduklannı, bu aşamada Ürdün'ün bu yenıden yapılanmaya gırdiğinı. ama Su- riye'nin olayın dışında kalması- nın onlara "hayır" denildigi an- lamına gelmediğjni belirten Pe- res sözlerine şöyle devam ettı: "Sadece l rdünlüler'e 'evet' de- mi>omz, Suriye'vle de uzlaş- maya hazınz". Politik bir düzenlemenin ger- çekleşmesı için ekonomik geliş- menin şart olduğunu belirten Peres. paylaşıldığı takdirde bü- yük bir coğrafi sermayeye sahip olduklannı belirtıyor Peres, bölgenın tn önemli sorunlann- dan bıri olan kuraklığın. daha doğrusu venmlı alanlann çöl- leşmesının engellenmesinin de ortak bir çalışmayla çözümle- nebileceğinı söylüyor. 13 mil- von kılometre karelık alanın yüzde 89'unun kurak olduğunu \e venmlı alanlann yüzde yırmı beşinin 2000 yılına kadar çölle- şeceğine dikkat çeken Peres, bunun ortak bir çalışmayla ön- lenebıleceğinı belirtiyor. Eğer Peres'in bu ortak çalışma proje- si gerçekleşırse Yakın Doğu ülkelen büyük ölçüde rahatla- mış ve su sorununu çözmüş ola- cak. Peres, bölgenin geleceğinin de bu banş anlaşmalanna ve ekonomik kalkınmaya bağlı ol- duğunu belirtiyor. Ama gelece- ğin. yanlış yorum ve tahminler- le yanlış yönlendirilmesınden çekindiğını de sözlenne eklıyor. ABDYARDIMI Ankara, Çekiç Güç'ü koz olarakkıdlanmıyor ANKAR\ (Cumhuriyet) - ABD'nın Türkıye'ye yaptığı yardımlan hıbeden krediye dö- nüştürmesınden duyduğu ra- hatsızlığa rağmen Ankara'nın Çekiç Güçü "koz" olarak ve "pazariık konusu" yapmayaca- ğı bildınldı. Ortadoğu banş sürecinin de- vamı ıçın Mısırile İsrail'e askeri yardımlannı hıbe olarak sürdü- ren ABD yönetiminin Tür- kiye'ye yaptığı yardımı krediye dönüştürmesinden rahatsız olan Ankara'nın, Clinton yöne- timine karşı tüm kozlannı kul- lanamadığı belırtildı. Ankara'- nın Washington yönetımıne karşı pazariık konusu yapma- dığı Çekiç Güç'ün İncırlik'te konuşlandınlmasına devam edilmesinin Türkiye'nin yaran- na olduğu v urgulandı. Ortadoğu banş sürecinde Mısır'ın israil ıie dost olmaya devam etmesıne bağlı olarak ABD yöneümı, Kahıre'nin gönlünü hoş tutmak ıçın ABD'deki güçlü Yahudı lobisi- nin de desteğjyle bu ülkelere yardımlan bir yandan y'üksek tutarken bir yandan da hıbe olarak vermeyi sürdürûyor. ABD yönetiminin Türkiye'- ye yapuğı askeri yardımlan kre- diye dönüştürmesinden rahat- sız olan Türkiye'nin İncirlik'te konuşlanan Amenkan askeri varlığının ağır'.ıklı olduğu çok uluslu Çekiç Güç dahil. Clinton yönetimıne karşı kozlannı kul- lanamadığı gözleniyor. Ancak diplomatik kaynak- lar. Başbakan Tansu Çiller'in ABD'yi ziyareti sırasında. süre- sının uzatılıp uzatılmayacağı yeniden gündeme gelen Çekiç Güç'ü, Ankara'nın şantaj şekli- ne dökmediğini belirtiyorlar. Buna neden olarak, Çekiç Güç'ün ashnda Türkiye'nin menfaatıne olması gösteriliyor. Kuzey Irak Kürtlerinin, Irak Devlet Başkanı Saddam Hüse- yin'e bağlı kuvvetlerin saldınla- nna karşı korumak için oluştu- rulan Çekiç Güç'ün görev süresinin uzatılması konusu aralık ayı sonuna doğru parla- mentoda oylanacak. Diplomatik kaynaklar. Ku- zey Irak'da keşif uçuşlan yapan yalnızca 48 uçağın İnarlik'te konuşlandığını ve bunun Tür- kıye'mn egemenliğinin ihlali anlamma gelemeyeceğini savu- nuyorlar Her keşif uçuşunun ise Tür- kiye'nin sıkı kontrolü altında olduğu belirtiliyor. DIŞ BASIN Econonıist BDT'de kaybedenler Güçsüz vönetimlerden ve bolünmüş coğrafyadan yararlanan Yeltsin ile generallen. Rusya'nın çeperinde ımparatorluğu andıran yeni bir düzenlemenin peşindeler. Ruslar. Abhaz avaklanmasınıvedevnk cumhurbaşkanı Gamsabnrdia'yı desteklediler Böylece Şevardnadze Moskova'dan yardım ibtemeve mecburkaldı Ermenistan ekonomisi 1988depreminde mahvolmuştu. Gen kalanı da çürüyor. Sovyet yönetimi çökerken Ermenistan'ın tıcareü deçöktü. Azerbaycan'ın beşte bıri işgal altında. Ativev. Rusya'nın yardımına muhtaç, ama bu yardımı ancak onlann koşullanna uyarsa alabılır. Kazakıstan'da eski Sovyet nükleer sılahlan var. Nazarbayev bu kozunu mümkün olduğu kadar güçlü oynamayaçalışıyor. Nükleer silahlan dev re dışı bırakmak ıçın Amerika'dan 140milyon " dolar istiyor. Özbekistan'da Kerimov otonter bir yönetimin başında. Bunu şeriatçılara karşı bir onlem olarak sunuyor. Tacikistan ıse dıni, bol'gesel ve aşıret düzeylerinde bölünmuş durumda. Bugünku yonetım, korku salarak ve 20 bın Rus askennedayanarakayakta duruyor Türkmenıstan'dada Niyazov muhalefete tahammül edemıyor. Kırgızistan'ı ıse IMF överek ekonomıde dıkkatı çeken bir gelişmc sağladığını belirtti. Ne yazık ki, reforme edilecek çok azşey var: Ekonomikdurum zayıf ve eskı komünıstler geri dönmek için komplo kuruvorlar (12 kasım) Çin dış politikası değişiyor Vitf»tnîltYl'l Amerika'da bir Vietnam Savaşı g a z i s i vi e tnam Kadınlar Anıtı'- na bir madalyon takıyor. Anıt, Vietnam Savaşı sırasında kadınlann cektikleri acılan ifade et- mek için dikilmiş. Amerika, 11 kasmıdaki Vietnam Savaşı Gazileri Günü'nde savaşta kaybetti- ği evlatiannı andı. 1964 yılında V ietnam'a sırurlı hava saldınlarıyla başlayan savaş. giderek daha fazla askeri batağına çekerek barış anlaşmasının imzalandığı 1973 yılına kadar yaklaşık 48 bin Amerikan askerinin ölümüne neden olmuştu. Çın. uğruna cezalandınldığı 1989>ilındaki"Pekin Bahanrl ndan bu yana surdürdüğü her türlü incelikten yoksun dış politıkasını değıştirmeye mı başlıyor acaba? ABD ile Çın devlet başkanlannın Seattle'de yapacağı görüşmeler öncesinde Hong Kong konusunda İngıltere ile anlaşmazlığını esnekleştirecek işaretler veren Dışışlen Bakanı Qian Qichen'ın tutumu. kapkaranhk bir gokyüzune bir parça da mavılik getırdiğı anlamına gelebılir beîkı. En azından. bunu ümıt etmekgerek. KüstahbirÇin ımajma. bakan Qian daha uzlaşıa bir tutum vermeyi ister gibı gözüküyor Uluslararası Kızıl Haç'a Çın hapishanelenni ziyaret etme ıznini vermek ıstemesıni de herhalde böyle değerlendirmek mümkun. Bu jest, ABD Başkanı Clinton'a yönelik Kendısi zaten şu sıralarda şimdiye değın insan haklan problemine dayanan Çin poliükasını es'nekleştirmişken bu davranışı Pekin'e bir yanıt bıçiminde yorumlanabıhr. Taraflann, uzun süre uyguladıklan sert sözlü yaklaşımın ardında, unutmamah ki özellikle ekonomik ve ticari ortak çıkarlar yatıyor. Dahası, gerek Pekin'in gerekse VVashington'un soz konusu bölgede yenıden gergınlığın boy göstermesinde hiçbirçıkan yok. Özellikle, Kuzey Kore'nin nükleer hırsı her geçen gün daha da kaygılı bir niteük kazanırken uluslararası büyük partnerien ve Asyah komşulan tarafından daha ıy i bir şekilde kabul edilmek istıyorsa Çin gerek söyledıklennde gerekse tutumunda daha sorumlu olmak zorundadır. (12 Kasm)