Catalog

Cumhuriyet Sahibi: Cumhuriyet Matbaacıhlt ve Gazetecilik TOık Anooim Şirkcti adına Bert» Nadl • Genel Yayın Yönctmeni: özgcn Ac*r • Onel Yayın Koordinatörü: Hlkmet Çtlinkıy» • Yan tşLcri MUdOrlen: FÜSM öıbüje» (Sorumhı), Cdal •taftum • Yazı lşleri MUdür Yarduncısı: SaUn Alpatlu • Sayfa Dttzeni YOnetmeni: Ali Acar • Adana Temsilcisi: Çetia YitcMfla tç Politika: Mebmet Tezkan, tstanbul Haberleri: Şenay Kallun, Dış Haberler: Ergnn Bakı, Kültür: Mttıjit Balftbulılar, Makaleler: Sami Kamören, Spor: Abdülkadir Yncdman, Düzeltme: Abdıülsh YUMI • Koordinatör: Ahmet Korulsan • Mali Işler: Erol Erknt • Muhasebe: Böleııt toncr • Bütçe-Planlama: Sergi Osmanbcşeogla • îdare: Hitseyln Gürer • tşletme: Ö ÇeUk • BUgi-Işlem: Nau tuü • Personel: Scrgi BosUncıoJlu Basrn w Yvnuı Cumhunya Mubualık « Gazctttililt TA Ş. Tttrkoo* Cad 39/41 Cıîalotiu. 34334 Isı PK 246 Isumbul. Td 512 05 05 (20 h«), H a 22246, Fıx- (1) 52* 60 72 • aarobr Ktkmıv Zıya Gökalp Blv lnkılap S. No 19/4. Tet 433 II 41-47. Tda: 42344. Fta: (4) 433 03 65 • loair. H Zıya Blv. 1352 S. 2/3. Tefc lî 12 30. Teto- 5Z1J9. Fnt (Sl) 19 53 60 • Mmm: InOnu Cad 119 S. No I b l I, B 19 37 52 (4 hal). TUtx. 62155, Fu: (71) 19 25 78 TAK.VİM 2MAY1S1992 İmsak:4 Guney. 5.SS Öğle 13.06 İkındı 16.57 Akşam 20 07 \albi.2! 40 «1 ,r Dinozor fosili • MADRİD(AA)- İspanya'da 120 milyon yıllık kanath ve tüylü minik dinozor fosilleri bulundu. Madrid'de yayımlanan El Paıs gazetesinin haberine göre Ispanyol paleomologlaı. ülkenin kuzeyindeki Rioja bölgesinin killi topraklannda şimdiye dek sadece Moğolısıan ve Çin'de bulunan kanatlı ve tüylü minik dinozorlann fosillerine rastladılar. Gazeteye göre fosiller serce büyüklüğiinde vc hem dinozor hemdekuş özellikleritaşryor. Nostaljî treni • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -Tüten dumanı. çığlıkçığlığabağıran düdüğü. oflayan puflayan sesi ile buharlı lokomotifler gcri dönüyor. Konforlu. sürailı. hızlı trenlere taş çıkartanbiredayla. 1926 yapvmı "Nosialji treni" bu özlemlere cevap verecek. Nostaljitreninde, personelın kıyafetlerine kadar her şey 1908 yılına göre düzenlendi. Yaz boyunca konuklannı gezdirecek olan tren. ilk seferinebugünçıkıyor. Her cumartesi saat 08.35"te Haydarpaşa'dan kalkacak olan tren, saat 10.53'te Sapanca'ya ulaşacak. Konuklann tekrar biniş saatleride 18.00. Halkî Palas inşa ediliyop • İSTANBUL(AA) -Heybehada'daki tarihi Halki Palas Oteli, orijinal projesine ve görünümüne uygun olarak yeniden inşa edilecek. İnşaaün temeli 3 mayısta törenle atılacak. Net Holding'in, 1989yıhnda restoreederek Türk turizmine kazandırdığj tarihi otel, geçen yıl kasım ayında elektrik kontağı sonucu çıkan yangında tamamen yanmıştı. Tarsuşlular yemeği • Haber Merkezi - tstanbul'da yaşayan ve dernekleşme çalışması içinde bulunan Tarsuşlular bugün toplanıyor. Kuzguncuk, Şahintepesi Büyük Aşrom Gazinosu'ndaki yemekte bir araya gelecek Istanbul'daki Tarsuslular, memleket özlemi gidereceklerdir. İskelede onanm • İstanbul Haber Servisi - Şehir Hatıan'na bağlı Eminönü 2 nolu ıskelesi. bakım vc onanm çalışmalan ncdcniyle bir süre deniz ulaşımına kapatılacak. Çalışmalar ncdeniv le. 4 mayıs pazartesi gününden itibaren ba; ı hatlann sefer ycrleri geçici olarak değiştırildi.Türkiye Denizcilik tşlctmeleri'nden yapılan açıklamaya göre Eminönü 2 nolu ıskcledcn yapılan seferler pazartesi gününden itibaren 3 nolu iskcledcn vapılacak. 3 nolu ıskcleden yapılmakta olan boğaz scfcrleri de Sirkeci Ada iskelesi ilc Sirkeci arabalı v apur iskelesi arasında bulunan iskcledcn vapılacak. Baytaş Hipermarket'i • İstanbul Haber Sen isi - Bayrampaşa Beledıvesı'ncait Baytaş Hipermarketı'nın ikincisi bugün saai 10.00'da Muraı Mahallesı 32. durakıa acılıvor. Bcledive Başkanı Nccdcı Özkun Baytaş-L'nın açılışını vaptıkian sonra görc\e ycnı başlavan 15 kadın zabıla memurunu dıı halk j lanılacak. Ed kültür arasındabeynamazlar • Çeşitli kültürlerin banndığı İstanbul'da ya- şayan göçmenlerin so- runlan birbirine benzi- yor. Kimisi göçmen ol- maktan utanıyor, kimisi- farklı bir yaşam bekliyor. Hemen hepsi kendi ma- hallesini kurmuş. BERAT GÜNÇIKAN Bir kültürler toplarrudır İstanbul. Kaç dil konuşulur, kaç renkte giyinilir, kaç damağın tadına vanlır, kaç dinde ibadet edilir, bilinmez. Bu kentin gerçek sahipleri kim- dir, bu soruya da kolay kolay yanıt verilemez. Kurnkapı'da Rumca şarkılar söylenir, Kuledibi'nde îbranice ilahiler okunur. Nişantaşı'nda Fransızca konuşulur, Eren- köy'de Ispanyolca dert anlatı- lır. Bir de göçmenleri vardır tstanbul'un. Kendi mahalleleri- ni kuran, dillerini konuşan. iki kültür arasında gel-gjti yaşa- yan. Yugoslav, Bulgar, Afgan, Türkistan ve Rumen göçmenle- rin tstanbul'daki varlığj 1900'lü yıllann başına dayanmasına karşın 1950 ve 6O'h yıllarda yo- ğunlaşıyor. Bugün fstanbul'da yaşayan ve sayılan saptanama- yan göçmenler arasında sadece Bulgar göçmenlennin geüşinde devleün desteği görülüyor. tstanbul'un en genç göçmen- leri Bulgarlar. 1989 yılında Türk devletinin de destegni alarak yüzbinler halinde Tür- kiye'ye gelen Bulgaristan göç- menlennin bir bölümü hâlâ kamplarda kalıyor. Bu goç- menler için Kâğıthane ve Kurt- köy'de yaptınlan konutlann Yugoslav göçmenlerin tstanbul'a gelişleri 19001ü yülara dayanıyor. Yugoslavya ile bağlantıları hâlâ sürüyor. Tiirkçe bilmeyen yaşülar var. Pendik'in Yenimahallesi'nde 15 bin Yugoslav yaşıyor. bir bölümü ise henüz inşa halin- de. . Küçükçekmece'de askeri kampta banndmlan bin Bulga- ristan göçrneninin sorunu or- tak; Evsizlik ve işsizlik. Öztürk ailesi bu yardımdan yararlananlardan. Tahsin öz- türk, kansı, kör kızı ve toru- nuyla birlikte göçmüş. Sadece kansı çahşabiliyor. "Biz geç kalrruşız gelmeİcte"' diye ağlı- yor; 22 yaşındaki bir genç kız adını saklayarak göçmen ol- maktan utandığını söylüyor. Kampta kalan kadıniara fahişe gözüyle bakılmasından, kamp dışına her çıkışlannda, iş ara- maya gitmelerinde cinsel talep- lerie karşüaşmaktan yakınıyor. tkinci Dünya Savaşı sonrası. Çin Halk Cumhuriyetf nm kıı- rulmasını izleyen yülarda bu kez Türkistan tstanbul'a göç veriyor. Beş bin kişilik bu gö- çün nedenini Güneşü'de bulu- nan Kazakkent'in liderlerinden DalilHanCanaltay,"Komüniz- me karşı çıkmışük" diye anlatı- yor. Tibet yoluyla Hindistan'da soluklanarak süren göçü 1%9'- da Istanbul'da noktalay^n Ca- naltay, Kazaklan çalışkan, üretken ve tamahkâr bir top- lum olarak tarumlıyor. Göçmenlerin "Neden göç et- tiniz" sorusuna verdikleri ortak yanıt, "Din baskısından kurtul- mak". Afgan göçmenler de bu yanıtın dışına çıkmıyorlar. Serbest göçmen statüsünde Türk devletinden iskân yardımı istemeyen Afganlar birbirine yakm kültürleri nedeniyle Ka- zaklarla ayru bölgelerde oturu- yor, aynı işkollannda boy gös- teriyorlar. Dokuz kişilik Ulucus ailesi 1989 yüında Türkiye'ye iltica talebinde bulunmuş, bu ta- lepleri kabul görünce de İstan- bul'a yerleşmişler. Kazaklann ve Afganlann vazgeçilmez ye- meği et haşlama. Aynagül Ulucus, bir Afgan olarak Türkiye'de yaşamaktan son derece hoşnut. "Nasıl bir yaşam bekliyorsunuz" sorusu- na "Bunun dışında hiçbir şey" yanıtım veriyor. Pendik'tebirBoşnak mahaüesi Pendik'in 30 bin nüfuslu Ye- nimahallesi'nin 15 binini Yu- goslav göçmenler oluşturuyor. Mahallenin muhtan da Yugos- lav göçmeni Sebahattin Brlge. Göç tarihleri 1958-64 yıllanna dayanan Boşnaklann sürekli baskı altında tutulduğunu. ga- vur diye adlandınldığıru söyle- yen Muhtar Bilge, "Halâ çeke- memezlik var, bu evleri bize devleün verdiğini sanıyorlar. Oysa biz geceli gündüzlü çabşarak evlerimizi yaptık" di- yor. 12 Eylül'detı önceki adıyla Sapanbağlan'nda yaşayan Boşnaklann ışçüikıen esnafiığa uzanan iş kaynaklan var. Türkiye'de yaklaşık 4 milyon Boşnagın bulunduğunu, bunla- nn yüzde 80'inin tstanbul'da yaşadığjru anlatan Anadolu Yakasında Oturan Yugoslavya Göçmenleri, Sosyal Yardımlaş- ma, Dayanışma ve Kültür Der- neğirun Başkanı Selahatün. Akyüz, göçü Osmanhnın bu topraklan terkinden sonra ya- banalaşma çeken ve kendisini kendi ülkesinde konuk gören büyüklerinin inançlanna saygı duyan topraklar aramasına bağlıyor. Boşnaklann Yugoslavya Ue bağlantılan bugün de sürüyor. Yaşlılan hâlâ Türkçe bilmiyor, Sırpça konuşuyor, biriyan, ha- CTmakuk pişiriyor, sadece dü- ğünlerde de olsa tumali, cema- dangiyiyorlar. Bir sokak boyunca dizilen meyhanelerinde meze olarak kuru et -prşutva- sunuluyor, mürdüm eriğinden yapılan vis- ki tadında bir içki içiliyor. Boş- naklar yardımı gizli yapmasını seviyor, ihtiyaa olan o ihti- yaarun kimin tarafından karşı- landığıru bilmemeli, inançlan bu. 1841'den beri aralıksız yayımlanan ünlü İngiliz mizah dergisi 'Punch' kapandı Yüz elli yılbk kahkaha son bulduKültür Servisi - tngiltere'de 1841'den bu yana aralıksız yayımlanan ünlü mızah der- gisi Pnnch, 8 Nisan 1992 sayısıyla 151 yıllık parlak yayın hayatına veda etti. Resimlı mizah dergisi anlayışını bütün dünyaya be- nimseten Punch, yergiye ağıriık veren mi- zah yaklaşımı, karikatürleri ve çizgi ro- manlanyla ün kazanmışü. Punch dergisi, adını en sevilen kukla tip- lerinden 'punch'a (punç) ve İngilizlere özgü bir espriye borçluydu. Kökeni ltalyan kuk- lacılığma uzanan Punch, kansıyla hep kav- ga eden, genellikle otoriteyle çatışan, kav- gacı, gaga burunlu, bodur ve kambur bir tipti. Derginin ilk dönemine damgasını vu- racak ünlü editörü Mark Lemon'ın soyadı ise "limon" anlamına geliyordu. Derginin ilk toplantılanndan bırinde, yazı kurulu üyelerinden biri. çay, şeker. tarçın, limon ve rom ya da konyakla yapılan punçu kas- tederek "Limonsuz punç bir şeye benze- mez" deyince derginin adının Punch olma- sı kararlaştınlmıştı. Ünlü çizerler, ressamlar İlk sayısı 10 bin satan ve önceleri haftalık radikal bir gazete olan Punch'ın ilk yılla- nnda William Thackeray ve Thomas Hood gjbi ünlü yazarlar ve John Leech ve Sir John Temiei gibi ünlü ressam ve karikatür- cüler bulunuyordu. Rkhard Doyle'un çiz- diği kapak 1849'dan 1956'ya kadar kulla- nıldi Bu tarihten sonra her sayının kapağı farklı biçimde ve renkli olarak basıldı. Bu- nunla birlikte Punch'ın ünlü karakterleri ve Toby adlı köpek kahramanı her sayıda yer almayı sürdürdü. Nitekim, Punch'ın '"The End" (Son) başhğıyla verdiği kapanış sayısının kapağında da Punch ve kansı Judy ile Toby adlı köpek yer aldılar. Mizahi çızımler için "karikatür" sözcü- ğünü ilk kullanan dergi sayılan Punch'ın geleneksel olarak düzenlediği öğle yemek- leri de kendine özgü bir saygınlık kazan- mıştı. İtalyanlann ulusal önderi Garibaldi'- den İngiltere'nin eski başbakanı Margaret Thatcher'a kadar birçok ünlü kişi Punch'ın • Yergiye ağırhk veren an- layışıyla tam 151 yıldır îngiliz mizahına damgasmı vuran 'Punch' artık yok. Derginin ka- panış sayısına gelen okur mek- tuplannda "47 yıldır bunahm- lanmı Punch sayesinde at- latmıştım. En yakın dostumun ölümüne ağlıyorum","Ailem 1892'den beri Punch okur. Punch satmıyorsa bir yerde bir yanlış var demektir" denildi. öğle sofrasına konuk olmuştu. 1969'dan bu yana Punch dergisinin sahi- bi olan United Nevvspapers'm yönetialeri, son sayıda bir açıklama yaparak Punch'ın satışının daha önceleri de sürekli bir düşüş gösterdiğjni yetenekli editör ve yayıncıla- nn çabalanrun da bu düşüşü önleyemedi- ğinı belirttiler. Açıklamada. Punch'ın, yergiye dayalı mizah anlayışının gelışmesinde, karikatür- cü ve illüstratörlere olanaklar yaratılma- sında büyük rol oynadığı vurgulandı. Der- gjnin geçen yıl 150. yıldönümünün kutlan- masının, yayınalık tanhinın temel taşlann- dan biri olduğunu belirten yöneüciler, ilan gelirlerinin son on yıldır gjderek artan ölçü- de gazetelerin ek olarak verdiklen dergilere kaydığını ileri sürdüler. Açıklamada, "Punch bir kurumdur ve büyük bir olası- hkla da hep bir kurum olarak arumsana- caktır. Ne var ki, azunsanamayacak çaba- lara ve yaünma karşın yıllardır giderlerini karşılamayan dergiyi üzülerek, ama ger- çekçi davranarak kapatıyoruz" denildi. Okur mektupları Punch'ın son sayısına okurlardan da il- ginç mektuplar geldi: "Ailem 1892'den beri Punch okur. Bence dergi 1900'e kadar çok iyiymiş, ama sonra- dan keskınliğini yitirmiş. Ama sizler, dergj- yı öncekilere oranla daha ilginç kıldıruz, daha yergici ve eğlenceli bir hale getirdiniz. Eğer 'Viz' satıyor, 'Punch' satmıyorsa, bir yerlerde bir yanlış var demektir. Umanm, son anda gökten bir melek iner..." "En eski ve en yakın dostumun ölümüne ağhyorum.Benve ailem.Punch'sız ne yapa- cağjz? Punch'ı 12 yaşında tanıdım ve son 47 yıldır altı kez ev taşımak, kıamın intihara kalkışması, kocamdan boşanmam gjbi krizleri hep Punch sayesinde atlaltım..." "Eğer modern dünyada artık Punch'a yer yoksa, benim de modern dünyaya ayı- racak yerim yok..." Bu arada Punch üryakilerinden gazete- miz çızeri Ali UKi, "Punch 151 yıldır siyasi ve siyasi olmayan tipık İngiliz mizahını tek başına temsil etti" dedi. Yıne gazetemız çizerlerinden Fernıh Do- ğan da Punch'ın dünya kankatürünü etkı- lemiş, uzun soluklu bir dergi olduğunu söy- ledi. Ferruh Doğan, "Punch İngiltere'nin ve dünyanın çok önemli karikatür sanatçı- lannın yer aldıgı önder bir dergjydi. Aynca politikadaki ağırlığı çok etkindi. İngjltere gibı bir ülkede böyle bir kurumun kaybol- ması çok düşündürücü ve üzücü" dedi. Punch'ın 'kapanış' sayısında, Paul Thomas'ın bir karikarürü de yer aldı. Thomas, dergiye adnu veren Punch adlı kukla tipi ile derginin ünlü köpek karakteri Toby'yi göğe yolluyor. PUNCH'IN 151 YILENDAN ANEKDOTLAR • Punch"ın ilk sayısı 17 Temmuz 1841 Cu- martesi günü yayımlandı. Ayru yıl misyoner ye kaşıf David Livingstooe Afnka'ya gitti, İngiltere Hong Kong'u ele geçirdi, Joseph \Vhitforth sokak yıkama makınesini yaptı ve Thomas Cook "'taüT'i keşfetti. • Ük sayısı 10 bin satan derginin ilk editör- lüğüne Mark Lemon getinldi. O sırada 31 yaşında olan Lemon, 187O'e kadar bu görev- de kaldı. Lemon. ünlü romancı Charies Dic- kens tarafından '"Son derece sevecen ve açık yürekli bir zat" diye göklere çıkanlmasına karşın, Dıckens'ın dergiye gönderdiği bütün yaalan geri çevirdı. Dıckens'ın yazılan geri çevrildi, ama Wolverhampton Wanderers futbol takımının eski santıforu Derek Dou- gan'ın bir kıtap eleştirisi 1975'te yayımladı. • Mark Lemon'dan sonraki 4 edıtör de bir- çok yönüyle Lemon'a benziyordu. Dördü de sakallıydı, dördü de oyun yazıyordu, dördü de şişmandı. • Punch'ın ünlü karikatürcüsü Charies Kee- ne (1823-1891), "eşek şakası" yapmayı çok seven binydi. Ekmek dilimlerini boyayarak üzümlü keke benzetır, sonra da onlan du- vann üstüne dızerek oradan geçen çocuklan aldatırdı. • Ünlü romancı Thackeray, Punch'a-yal- nızca lyı para verdiği ve gülmek, sıntmak. tekme ve çifte atmak için büyük olanaklar tanıdığı için yazdığını söykmişti. • Punch, Fransa'da ve Almanya'da birçok kez yasaklandt. Birkeresinde Kayzer II. VVD- hefan, Punch'ta çıkan bir yanya o kadar kızdı ki editörün kellesine ödül koydu. • 1897'de Punch, Kuzey Londra treninin üçüncü mevkiinde kadıniara yer vermedikleri için erkeklere ağır eleştiriler yöneltti. Marga- ret Thatcher 1975'te Punch'ın ünlü öğle ye- meklerine katılan ilk kadın oldu. • ABD Başkanı Abraham Lincoln'ün sey- rederken öldürüldüğü "Amerikah Kuzeni- miz" adlı oyunun yazan, Punch'ın üçüncü editörü Tom Taylor'dı. • 1880-1906 arasında derginin editörlüğünü üstlenen F.C. Burnand, kendisıne Punch'ın neden eskisı kadar komik olmadığı soruldu- ğunda. "Punch hiçbir zaman komik olmadı ki" diye yanıt vermişti. • Ikinci Dünya Savaşı sırasında Punch'ın editörü Evoe Knox, Almanlann yıldınm saldınlan başladığında cebinde bir şişe vis- kiyle sokaklarda dolaşır, eşelenmeleri için millete viski ikram ederdı. • Punch'ın en ünlü çizerlerinden Leech (1817-1864) aynı zamanda bir geçicı polıs me- muruydu. Ama yıne de kefıl olduğu dostlan borçlannı ödemedikleri için ıki kez hapse düşmekten kurtulamadı. •Punch 1954'te ChurchiU'ı isüfaya çağıran bir karikatür yayımlayınca, çok sayıda okur aboneliğini iptal ettirdi. • Derginin dördüncü editörü Sir Francis Burnand, ölen kansının kız kardeşiyle evle- nerek bir skandala yol alçtı. O sıralar evlilik bağıyla yakın akrabalarla evlenmek yasaktı, bu yüzden Sir Burnandİsviçre'de evlendi. • Punch'ın ünlü öğle yemeklerine katılanlar arasında, ltalyan birliğinin gerçekleşmesine büyük katkıda bulunan Garibaldi de vardı. • ışçi Partisi hükümeti bakanlanndan Ge- orge Brown, bir Punch yemeğınde kendisinin "gerçek bir sosyalist olmadığı" söylendığı için öfkeylemasayı terketmişti. Muhafazakâr Par- ti hükümetinin bakanlanndan Norman Teb- bit ise 1990 Dünya Güzellık Kralıçesı'nm de davet edildiğı bir Punch yemeğine katılmış, ama masayı terk etmemişti. • Punch okurlannın yüzde 74'ü erkekti. Okurlann yüzde 45"ı ise 35 yaşından küçüktü. • Geçen yıl Punch'ta çıkan bir mizah yazısı, İngiltere'nin yüksek tırajlı "Sun" gazetesıni yanılttı. Punch'taki yazıda, "Krema ve lapa yiyen erkeklerin cmsel organı daha büyük olur" denılıyordu. "Sun" gazctesi bunu ciddı bir haber olarak yayımladı. Hiç meditasyon yaptınız mı? ATANÎRUN, Meditasyon dünyasına derin bir yolculuk yapmanızı sağlayabilir! DİNLEYİN... YAŞAMGÜCÜNÜZÜ YENİLEYİN! MEDTIASYON 900 900 099