Catalog

SAYFA CUMHURİYET 23 NİSAN1992 PERŞEMBE 16 HABERLERIN DEVAMI Yerel kültürden evrensele YAŞAR KEMAL Bızde de Nâzım Hıkmet'ın açtığı yoldan yenılıkçı edebıyat- cüanmız yürüdü Sabahattın Alı, Saıt Faık özgun hıkâyelerı- nı yarattılar Orhan Kemal, Fakır Baykurt daha başkalan geldı arkadan Saıt Faık'le Sabahattın Ah dennlemesıne Anadolu kökenJı olmamakla bırhkte halktan yanaydılar, öyle bır bı- lınçlerı gehşmıştı Saıt Faık hep halkın ıçınde bır msandı ve çalışan ınsana hayrandı Halkla bırlıkte olmak, onları yaşa- mak onu mutlu edıyordu Özunde de Saıt Faık kasabah bır kökten gehyordu Düının zengınlığını gelırken kasabasından getırmıs, Istanbul'da da bahkçılann ınsan manzaralanna ka- tılmıştı Sabahattın Alı'ye gelınce o da kasabalıydı Anado- lu'yu o da yoğunlamasına yaşamış, hapıshanelere gırmıştı Bunlann arkasından köy kökenlıler geldı Bunlar ışın ıçın- deydıler Analan, babaları emekçılerdı Anadolu'nun mace- ralannı yaşamışlardı Dıl zengınlıklen tamamdı Yazmaya ko- yuldular. Bundan sonra halk düının zengınlığı, destanlann, masal- lann, türkülenn anlatım, deyış bıçımlen şehırde doğmuş bu- yılmüş yazarlan da etküedı Artık şehırler de bırer Anadolu olmuştu Anadolu'dan şehırlere, kasabalara yoğun akınlar baslamıştı Bunlann dılı ıster ıstemez şehırdekılenn dılını, yazış bıçımlennı etkıleyecektı Bızım edebıyatımız da böylelıkle ye- relden evrensele doğru açılacaktı Nâzım Hıkmet'ın öncülü- ğünde. Bundan sonra romammız şıınmız onu ızleyecek dün- ya şıırıne katkılan olacak bır şurunız, hıkâyemız, romanımız ortaya çıkacaktı Şımdı bunu burada sovlemeden geçmek buyuk vanılgıla- ra sebep olabılır Yerelden evrensele geçmek salt yerel kultu- ran gucuyle olmaz. Yukanda tarıh boyunca kulturlerın bır- bırlenm besledıklerınden, bırbırlennı zengınleştırdıklennden söz ettık Şımdı söyleyeceğım bu değıl Ana kultur, yerel kul- tur oz olmakla bırhkte, bır sanalçı. bır bılım adamı ıçın ye- terii degil. Ilk olarak insanlıgın bın yıilardan bu yana ortak kulturu var Bu bırıkıme hıçbır çağda hıçbır kımse, yaratıcı- lığını sürdürebılecekse, bu ortak kültüre sırtını dönemez Gıl- gamış'a, llyada'ya, Manas'a, dunya klasıklerıne, Batı'dan ol- sun, Doğu'dan olsun, sırtını dönemez örneğın bır Turk ro- mancısı için Köroğlu, Dede Korkut anlatımlan ne kadar baş- vurulacak bır kavnaksa Tolstov'un Savaş ve Barış'ı da ovlesı ne başvurulacak bır kaynaktır Faulkner'sız günümüzde sağ- üklı bır roman yaratılabılır mı 9 Kendı ülkemızın geçmış us- talan ne kadar ustamızsa da, dünyamızın ustalan da öylesıne ustamız olmazsa olmaz Yukanda da sozunu ettim ya, bir insan gokten duşmez. Onun kişiligını koşullan oluşturur. Bu kışilik onun yaratıcı- ugını saglar. tşte, yerelden evrensele yaratıcılık boyle korunarak gidilir. Bir gun bır konferansta New York'ta bana sormuşlar- dı: "Sen hep boyuna Çukurova'yı mı yazacaksın?" Çok şa- şırmıştım bu soruya Şoyle karşılık verdığımı anımsıyorum: "Yalnız ben mı yazıyonım sanıyorsunuz Çukurova'yı, Tols- toy da, Balzac da, Kafka da, Joyce da, Stendhal da, Faulk- ner de Çukurova'yı yazdılar" Bir kışı ftendınden, kendı koşullanndan, dogdugu toprak- tan, altında yaşadıgı goky uzunden, yaşadıgı ılıskılerden, zen- ginleştigi dilden, en kuçuk ayrınülardan nasıl sıyrılır da bır başkası olabilir? OlabUse de nıçin? & • Yerelden evrensele geçmek salt yerel kulturun gucuyle olmaz Ana kultur, yerel kültüru oz almakla bırhkte, bır sanatçı bır bılım adamı ıçın yeterlı değıl İlk olarak insanlıgın bın yıilardan buyana ortak kulturu var Yabancılaşma üstünde burada bılımsel bır konuşma yapa- cak değılun Günümüzde ışler çok kötüye gıdıyor Yabancı- laşma elbette bır zonınluktur Ve bu macera ınsan ınsan ol- dukça sürüp gıdecektır Yalnız ınsanoğlunun doğal olarak ge- lışmesi, ınsan ne kadar yabancılaşırsa yabancılaşsın, bu ya- bancılaşma onu ınsanlıktan çıkaramayacaktır Insanoğlu hep gelısecektır Değerlenm yıtırdığı yerde, onu yenıden bulacak, geliştırecektır Yaratıcıhğını yıtırdığı dedığımız yerde, ondan büyük dallarla yaratıcılık ışkınlan sürecektır Yalnızca günü- müzde ınsanhk değerlenm, yaratıcıhğını yıtırmenın eşığınde. tnsanhk süru halıne getırıhyor Yukanda söyledıgım gıbı süahlı emperyahzm, ulkelerde salt kendı ışıne yarayacak bır aydın tabakasını yetıştırmek ıçın çaba harcıyordu Bundan gerısıne, halkın külturunun etkılenme- sme hıçbır gerek duymuyordu Zaten halkı etkılemek de o çağ ıçm çok güçtu, dahası da olanaksızdı Bugün halkı etkılemek hem kolay, hem de kapıtalıstler ıçm çok gereklı Burada sözü çok uzatmak ıstemıyorum Bu sorun msanhk ıçın çok ügınç bır ekonomık sorun Batı kapıtalızmı endustnsını o hale ge- tırdı kı, ıster ıstemez hep uretecek, dunnadan satacak Ne ya- parlarsa yapsınlar, Batıklar, urettıklerı kadar tuketemıyorlar Uretım daha çok oluyor, kendüennın ıhtıyaçlannı aşıyor Bu sefer başka ulkelerı başka halkları etküemek gerek Ve elde de televızyon var, sınema, radyo, turlü üetışım araçlan var tstedıklerı gıbı dunya ınsanhğını etkıleyebüır, ulusal kültür- lenm yok edebılırler Ve böylece bır kultur olmayan tuketıcı kulturu oluşturdu- lar Ortalık karman çorman. Butun değerler aşınıyor, tuke- niyor. Bu yele bu kann dayanma olanağı hemen hemen yok. Bu yalnız biçim gibi orta gelışmiş ulkelerin, az gelişmiş ulke- lerin sonınu degil, Batılı dedigımiz ureticı ulkelerin de soru- nu. Onlann kulturierinin başı bizlerden de daha çok belada. Onlann insanlan bızden daha çok suruleşmeye doğru gotu- mluyoriar. tnsandakı, ınsanı ınsan yapan kişüik olduruluyor. Böylelıkle de ınsan yaratıcıhğını gün geçtıkte yıtınyor Insan- hğm yaratıcıhğını yıtırmesı, insanlıgın sonu olacaktır Bugun yalnız yaşadığımız doga olumle karşı karşıya degil. bizi var eden kultununuz de, degerlerimız de olumle karşı karşıya. Tu- ketıcüer, butun smıflan, tabakalan etkılıyor, butun değerle- nm aşındınyor, varsa da yoksa da tuketım Her şey Batı'da olsun, dunyada olsun tuketım ustune. Bugun tuketmek ner- deyse kutsal Tuketemeyen ınsan, ınsan bıle değıl özellıkle Batı'da, bır otomobıh ıkı yıl üst üste kullanan, adamdan bıle sayılmıyor Moda her gun değışıyor, >enı tuketım malları or- taya çıkıyor tnsanlık bır hurda çoplugunun ustunde yabanıllar gibi bagınp çagırarak yabanın oyunlannı oynuyor. İnsanlıgın üstünden sılındır gıbı geçen tuketım kutsanma- sırun önüne nasü geçecek ınsanoğlu? tşte bütün sorun bu Bü- yük düşunürlerden bın dıyordu kı, ergeç ınsanhk bu kapita- lizmi yenecektir. tnsanhk tarıhınde kapıtalızmın ömrü, en az süreçlerden bın olacaktır Yalnız, onun açtıgı yaralan insan- hk kolay İyUeştıremeyecekÜr. Yok ettığı değerlen yenne ge- tırmesı çok zor olacaktır Yaratıcılığı ehnden ahnmış ınsan, nasü yenı değerler yaratacaktır9 Sözlerımın yanhş anlaşüma- sım ıstemem, ınsan değerlerını gehştırerek değıştırır. Ben yok edılen değerlerden söz edıyorum Oyleyse ne yapacağız9 önce bu tuketıcı kültürün, gücümüz yettığınce, önüne geçmeye çalışacağız Bıhyonım kolay değıl, bızım yanımızda olan yanlar da var bu ışte. Doğal, yerel, ulusal kültürler adına ne dersek dıyelım, onu ne pahasına olursa ol- sun kışüenn ıçınden söküp atmak zor Kışı bır yandan tüke- nırken ıçınde bulunduğu doğa üışkılen, ınsan üışkılen, bırı- kım üışküen az da olsa onu gene de yenılıyor tnsanoğlu ken- dısım kolay tükettırmeyecek Ben masalı tersıne çevınyorum. Devın dokuz kellesım de kessemz yenne, hıç olmazsa, bır kelle çıkacaktır Insanoğlu bu evrende kendını üretmış ve yaratmış bu- ya- ratıktır. Bütün değerlerinı, varlığını, büıncını, her şeyını ken- dı yaratmıştır En son, bır kıymık kalmış yaratıcılık gücünü devındırerek kendısını yenıden yaratamaz mı, daha ıyıye, da- ha güzele gıdemez mı' ? BÎTTİ HAVA DURUMU TÜRKIYE'DE BUGUN DÜNYA'DA BUGÜN üevlet Bakanlığı Meteoroloıı Genel Mudurluğu nden alınan bılgrye gore yurdun kuzey kesım- len parçalı bulutlu dığer yerler bulutlu ve açık geçecek SICAK- LIK Hava sıcaklığı artacak RÛZGAR Guney ve baû yonler denhafıf ara sıra orta kuvvette esecek DENİZLERİMIZDE RÛZ- GÂR Ege ve Akdenız gunbatı sı karayel Marmara ve Karadenız günbatsı ve lodostan 3-5 kuvvetınde saatte 10-21 denız mılı hızla esecek dalga yukseklığı 05-15 metre dolayında olacak Van Gölu nde hava parcalı az bulutlu geçecek Ruzgar doğu yonlerden hafif olarak esecek Göruş uzaklığı 10 km dolayında olacak A 22° 11° DıyarbaJor A 15° 6°Edırne A 18° 4°Emncan B 16° 3°Er2unım B 11° (PEstaşeh» B 16° 4°Gazuntep A 21° 12° ûresun A 21° 10° Gumushane B O »?» tjukıüu •* M B 12° 3°H»kân A 21° 7°lspaıtı A 16» 4°lstantul A 13° 3°bnır A 14° 2°Kare Botu Burea Çanaktaüe Çorum Oanzı A 14° 2°Kastamonu B 8 16° 4°Kay»n A 16° 4°KırHarelı A 18° 7"Konya B 16° 3°Kuöhya A 19° 6°Malatya 20° 3°Mamsa 16° 5°KMaraş 15° 0°Meran 9° 2°MuQla 15° 4°Muş 19° 5° »Ode 16° 6°0rtu 11°-*° Ree 13° 3°Samsun 18° 4°S»rt 16° 7°Sınop 19° 8°Snos 9° 2°%lonlaO 15° 5°lralEDH 17* 4°Tiınce« 16° 4°Uşak 17° 3° Van 16° «°Y*Koal 17° 5°Zonguk)ak A 18° 7° A 19° 8° A 19° 12° A 19° 6 C A 14° ? A 17° 4° B 16° 6° B 16° 6° B 16° 6° A 15° 8° B 14° 7° B 15° 2° A 18° 6° B 16° 6° A 12° 2° B 17° 4° A 14° B 14° 2° 3° B 16° 4° A-açık B-bulutu G-ouneşi K-kark S-sslı Y-yajmurt Amstefdam Y 16° Amman B 25° Aima Padentıun) Londra Madnd Mıfcjno Montreal Mostova MtMi Na«Vb(k Osk) Pans Pn« Rıyad Roma Solya $am tBlAvn İjnus Varşma Cnm Ctafi Odde Oub» Fnnkturt Sme HOsınlg Kahn Kopenhag Kttı Alfabeli çocuk ol! Her şey başaşağı • Baştarafı I. SayJaJa Bır bakışta venyor yanıü " K E T Soru ekak. ama >arut ekaksız1 "Ne kadm, ne erkek._ Ke bu! "Anıl" şunu demek ısüyor bu- vukbabaana " K E oiuşu onemb değü mı semn için? Neden kadm mı, erkek mı dı- \e sonnorsun da kız otuşu uzerinde durrmnorsun? Onu çızen için kız ohışu çok daha oncmli! Neden sa- nata, sanatçn a sa\ gılı değjban? Bu desenı çızeron amacı gu7e)hk oldu- ğuna gore Neden onun amacn vurgula\acak bıcımde sorrmrvor- sun da kadm mı, erkek mi dıye gedştirijorsunT Kıza>ım mı torunuma. benı suçladı dıye Tam tera gozlenm \aşan\or beru ujardığı ıçın Sa- nata da sanatçıya da saygılı olmaüyım Çocuklan da hıç ku- çumsememeb\im ustehk' Devleün başkanı Mustafd Ke- mal Paşa, yurdunu saldırganlar- dan anndırdığı yıllarda ulusunun egemenbğını duşunurken bulmuş bır 2"? Nısan Çocuk Ba\ramı nı Çocuğu soyutlamamış bu ulusal bdyramdan Çocuksuz ulusun egemen olamayacağıru duşundu- gunden ulusun kurtuluşunda ne vaşlılan anımsamış ılkın. ne genç- len Çocuklardan başlamış ışe Bugun Arul 'ın seksen bır >aşın- dakı buviikbabası, 1920'lerde kaç jaşındaydı'' Dokuz >aşında değıl mı° Tam çocukluğunun ılk >azın- da Kurtuluş gunknnın cephe haberlen sıcağı sıcağına gehrdı Cıde'mıze Bız haberleşme odası- nın kopya kalemh yaacüan, kopyalı kâğıtlarla kalemı basüra basüra yazar. çoğalürdık Elımız- den çıkan bu haberler Cıde mızın 120 koyune dağıtıLr tum koylule- re duyurulurdu Demek ta o gûnlerde almıştık Kemal Paşa'nın ce\resındevenmızı Anıl'laılkan- laşmaa gereken bın obnalıydım bugun 19201er çok mu genlerde'' Ya- şama se\ıncındcn neden uzaklar- dakdJdık'' "Kiüm gibi dokumada mutsuz- luğu gidip geten kara kuşlar havada. Safİar tutubnuş top sesJeri geri- lerden tabannda depremı, karagulleie- rin Duymuyor musun? Kakfar başnı kan uykulardan Boyie yürek, böyle atardamar, AnVıazobunr Bır savaştan başan\la çıkmış, uygar uluslar ardsırida yenmızı al- mıştık Buna ulusça da ınaruyor- duk. ılk yıllarda alfabernızı değıştırmışük. çok sayıda okur yazar, yetıştırmek ıçın Kurtuluş Savaşı'ndan ılen goruşlü komu- tanlann onculuğunde başanyla çıkan halkımızı, ko>lumuzu yeüş- tırmek ıçın çağına yakışır maİane- ye tekruğe donûk >a>gı/ı okullar açmayı duşünduk Bılgrve.becen- ye onem vereceğımiia v urguladık konuşmalanmızda Meslek okul- Iiderler Türki Cumhuriyetleri taıtıştı ANKARA (Cumhurivet Bu- rosu)- Sıva^ı partı lıderlen dun gece TRT'nın TV1 kanalında \a>ımlanan "Turk Cumhun- >ctlen konulu açıkoturumda buluştular Bd^bakan Sülevman Demı- rel, Sonetlerin çoküşu ile bölge- de ortaya çıkan muslüman Türk cumhuri\etlcrinin Türki>e'nin gerek ekonomik gerekse de siv a- si durumunu değıştırdığıni >e Tûrkiye"vi dunyanın gozunde farklı bir konuma getirdiğinı söyledi. SHP Genel Baskanı \e Baş- bakan \ arduncısı İnonü, ulkeler kendı arasında savaşa son vere- rek, banşçı yollardan demokra- sıyı getırecek yenı duzemne doğru yaklaştığını belırttı Açıkoturumun sonunda ye- nıden soz alan Demırel, Başkan George Bush'tan ABD'nın eskı Sovyet cumhunyetlenne 24 mılyar dolarhk bır yardun pa- ketı hazâadığına ılışkın bır mektup aldığını ve mektubun ıçenğını ıkı gun sonra kamuo- yuna açıklayacağını soyledı Demırel'ın konuşmasını bı- tırmesının ardından soz ısteyen Yılmaz, ABD Dışışlen Bakanı James Baker'ın soz konusu 24 mılyar dolarhk yardımın yal- nızca Rusya Federasyonu'nu kapsadığına dıkkat çeken Tıme dergısınde yer alan demecını anımsatü Bunun uzenne De- mırel, 'Tıme dergısının haben- ne mı yoksa Başkan Bushu'un mektubuna mı ıübar edeceğız 9 " dedı lan ko> enstıtulen kuracağtz derken camı sayısındd mescıt top- lamından çok unamlar, hatıpler yeüştırmeye başladık Kendı elı- mızle açüğımız okullan kapatük bırer bırer Basüğımız kıtaplan toplayıp kımını \ok etük kıinını yırttıİc Yazarlannı da "ibrea âfcm" ıçm andanlara atük1 Bırkaç gun once televızyonda uç yaşında bır yavru gördum Hıçbır oyun yanı yoktu, hem okuyordu avıl avıl hem yazıyor- du Varsın bügelenmız uyarsın- lar anaknnı. babalannı "\man çocuğumuza beş alö >aşmda sakm okuma yazma öğretmeyin" dı\c Ben çocuklanmıza, >avrulanmıza değıl analdnna. babalanna sesie- nıyorum "Tam cağı işe başlamamı do- ğangunte, Bu içine tükürdüğun khaplan >enıden Her satamda buram buram ahnteri Her sayfası günhık güneştik. Ltarma sucun tumü senui değiL, Yvt obuunda aldığaı dıplomayı Attabefak çocuk o T Alfabelık çocuklardan başlıyor 23 Nısan Çocuk Bayramı Yaş- lar buyudukçe ulusun egemenlığı- ne donuşuyor Bır de yaşını buyüte buyute çağdışı olanlar \ ar Hantal vucutlanyla. besıb gobck- lenvle çag atladığını sanalar da var Onlara onenmız: "Vollar kesbniş, alanlar sarri- nuş, Tel örguier çoimuş yorem, Frri M aİKi kuşlar tepende. Benden gecti mı, demek isti\ or- sun. Aç ıkı kolunu iki \aruna: Korkuiukoir Bır şunmde şo>le seslenmışım çocuklanmıza "Sev Turkçeni çocuğum, Dilini sevenien sevr Dolayh yoldan şunu demek ıs- tıyorum kısaca "Dilini sevme>enleri sevmeT Bın çıkıp da •*Şimdi tayyareden mdim" dıye konuşmaya başladı mı, bıraz duşuneceksm "Hiç mi okul gormemiş bu adam" dıve' Uçak gıbı bır karşıü olan sozu bırakıp da tayvare de- mekk neyı vurgulamak ısüyor 0 Bu kez de kıtaplanmızı okula sokmavan Taüm Terbıyedlere'' soravım "Sizler nevı so>Tinuvorsunuz? 4çık soyleyın de çocuklanruz du> - sun. Önce şunu acikla>n! Ne demek tatim, terbive?" • Baştarafi1. Sayfada hurnyet sonuna değın "esir-î aşk" olunacak "efsunkâr" (bu- yuleyıcı) bır sevgılı olarak kal- mıştır onlann gozunde De- mokrasıyı ıse Ikıncı Meşruü- jet'ın çalkantıh >ıllan bır yana bırakılırsa hıç tanıyamadılar Bütun bunlann yerh yenne oturmaya başlaması Cumhun- yet'le olur Bu bakımdan 23 Nısan 1920. aydınlanma tanhımızde başta gelen bır donum noktasıdır O gun Turkıve Bûyuk Mıllet Meclısı Ankara'da açılırken "ulusal egemenlik" ılkesının de temelı Anadolu'da atılmış olu- yordu Nevdı olan0 Egemenlik. tanhımızde ılk kez gokten yere ındınlıyor ve halk temeUne oturtuluyordu Halk da "maz- lum millet"tır o günku deyımle, ıçınde yalnız Turkun değıl, Kurdun de ıçtenlıkle yer aldığı o "mazlum millet"tır emperya- lızme karşı yeryuzunde ılk ba- ğımsızlık mücadelesının bayra- ğmı açan Aslına bakılırsa hıla- fet ve saltanat da daha o gün orada yıkılmıştı Llusal tanhımız, bu olayla başlar bır bakıma Büyuk Mıllet Meclısı Huku- metı'nden Cumhunyet e gıden yol. kan ve ateşle doşenmıştır Cumhunyet başlı başına bır Meclis nıaç izledi • (Baştarafi I. Sayfada) n>le bırhkte katılacağı "Dünya sozleşmeyı TBMM"ye gonder- meyerek. Kurtçe eğıtım ve tele- a vızyon yayınına karşı olduğunu - eosterdı Cumhurbaskanı OzalÇocuk Zirvesi" oncesınde anı- gosterd'ı Cumhurbaskanı Ozal den ımzaladı Ancak, Ozal'ın ısteğıyle ımzalanan sozleşme- nın etnık azınlık veya >erlı aha- lıve tanıdığı haklan ıçeren maddelenne çekınce kondu Bu maddeler şoyle sıralanıyor "-Madde 17: Sözleşrnoe ta- raf de\letler, kitle iletişim araç- larını a/ınlık grubu >e\ a bır yerli ahalı\e mensup çocukların dil gerekMnımlcnnc ozel onem gos- termeleri konusunda teş> ik eder- ler. -Madde 29: Taraf devletler, çocuk eğıtimının, çocuğun ana babasına, kulturel kımiığıne, dil ve değerlerine, çocuğun vaşadığı veya geldiğı menşe ulkenın ulu- saİ değerlerine yonelik olmasını kabul ederler. -Madde 30: So\a, dine va da dile day alı azınlıkların y a da yer- li halkların \ar olduğu Devletler- de, boyle bır a/ınlığa mensup olan ya da yerli halktan olan ço- cuk, ait olduğu azınlık toplulu- ğumın dığer uvelerı ıle bırlikte kendı kultunınden vararlanma, kendı dınıne ınanma >e uygula- ma ve kendı dılını kullanma hak- kından yoksun bıraküama/." Sozleşme Ozal'ın katılacağı zırve oncesı "prestıj kazanma- sı' ıçın çekınce konularak ım- zalanırken. ANAP ıktıdan sozleşmeyı yasa nıtelığı kazana- bılmesı ıçın gerektığı halde onaylamadı Kurtçe eğıtım ve vavın tartışmasına vol açaca- ğından çekınen AN AP ıktıdan da, hukumet uzennde etkıh ol- duğu halde, bu konuda bır ıs- tektebulunmadı DYP-SHP koahsyonu ıktı- dara geldığınde, Başbakan Su- leyman Demırel, ılk ıcraatlan- nın, Çocuk Haklan Sozleşmesı- nın TBMM'den çekıncelen kaldınlarak, onaylanması ola- cağını açıkladı Adalet Bakanlı- ğı ıle kadın ve çocuktan sorum- lu Devlet Bakanlığı da. bunun. uzenne çalışma başlattı Ba- kanlar Kurulu vaklaşık uç ay once sozleşmev ı ANAPıktıda- n donemınde konulan çekınce- len kaldırarak onayladı ve TBMM'ye gonderdı Ancak Bakanlar Kurulu çekıncelen kaldınrken sozleşme metnının son^ına Turkıye de bu madde- lenn ılgıiendırdığı bır azınlık bulunmadığı >onunde hukum ekledı Bo>lece Kurtçe eğıtım \e televızyon >a\ınına sıcak bakmadığını vurgulamış oldu TBMM Adalet Komısvonu n- da da Bakanlar Kurulu nun metnı avnen benımsendı Ikı aydır genel kurulda bekleyen meün de, >ıne tartışmalara vol açacağı gerekçesıvle gündeme gclemedı Sonunda 23 Nısan Çocuk Bayramı oncesı, sozleş- menın TBMM de onaylanarak yasa nıtelığı kazanması karar- laştınldı Hukumetın koyduğu şerhe karşın. sozleşmenın TBMM de onavlanmasının Turkı>ede devnmdır, yol açtığı yerubkler, ozellıkle laıküğe yoneük olan- lar, Doğulu, hele hele Mûslu- man bır toplum ıçın "onsuz ounaz" hareketlerdır Bugun bu olumlu mırasın uzenne tekrar eğılmek, yenı bır "inşa" hareketınde kullanmak zonındayız bu sağlıklı harcı Kurumlan yerli yenne oturt- malıyız Mechs'ı baş koşeye aJıp her türlü ıradenın ustune çıkararak ve onu yenıden "mazlum millet"ın gerçek tem- sılası kılıp emperyalızme karşı bağımsızlığın kaksı halıne getı- rerek Başaşağı olmuştur her şey, avaklan ustunedıkmelıyız! Kurtçe televızyon yayınının ve eğıtımın benımsenmesı anlamı- na geldiğı kaydedıhyor Buna da>anak olarak da hukumet şerhının Turkı>e'de azınlık ol- madığına ılışkın olmasına kar- şın, sozleşmede "azınlık" soz- cuğunun \anı sıra "yerli ahali"- tanımlamasına da yer venlmesı gostenlıyor MGK, Kûrtçeye karşı Kurtçe eğıtım ve televızyon yavını yapılması konusu, Cum- hurbaskanı Turgut Ozal ın baş- -kanlığmı yaptığı Mıllı GuvenJık Kurulu (MGK) toplantılann- da da gundeme geldı MGK - da Kurtçe eğılım ve televızyon vavınının yasal olmadığı karar- laştınldı Yabancı Dıl Oğretım Yasası gıbı bazı yasal duzenle- melere gore Kurtçenın eğıtım- de ve televızyon yayınında ser- best bırakılabılmesı ıçm MGK nın ıznı gerekıyor MGK nın ızın vermemesıne karşın. Turkıye'nın ılk Kurtçe kursu IstanbuFda faalıyet gös- teren Yukan Mezopotamya Kultur Merkezı bunyesınde açıldı Bunun uzenne Mıllı Eğı- tım Bakanlığı. Istanbul Valı- lığı nı uvararak Kurtçe kursun vasal olmadığını bıldırdı An- cak Valılık Kurtçe kursunun kapatılması vonunde bır gın- şımde bulunmadı Yıllardır dev let okullannda ve ozel kurs- larda venlen Ingılızce Fransız- ca ve Almanca gıbı Batı dıllen ıçın de yasalann ongormesıne karşın MGK ca venlmış bır ızın olmadığı saptandı TEKSA TEKSTİL TÎCARET VE SANAYt A.Ş.'NtN 1.1.1991-31.12.1991 TARtHLÎ BİLANÇOSU AKTtF PAStF I-DÖNEN VASLIKLAR: 160 193 798 022 A-Haar Değerler 2 967 121 970 B-Kısa Vadeta Alacsk 76 203 644 248 C Stoklar 77 668 286 9S8 1 I)k Madde ve Malz 21611164 830 2 Yan ve an maml 28 924 817 506 3 Mamul ve Emtea 2i 178 381 561 4 Dığer 1 953 723 Mİ D- Dığer Can AktıHer 3 354 744 84* D-DURAN VARLntLAK 96 928 662 648 A Iştırakler 16 657 012 500 B-Yapıbnaku olan yatınmlar 4 805 136 008 C-Sabıt Değerler 75 4*6 514 14* - Sabıt Değerler 207 415 082 413 - Bınkmış Amort ( ) 131 948.SM 273 ID-DİCEK V ARUKLAR: 5 535 443 293 A Uzun Vaddj Alacaklar 1 417 151 100 B-Dığer AJRıfler 4 1M.292 193 IV-DÖNEM ZARAR] 12 M7 817 416 AKTtF HESAP TOPLAMI 275 525 721 379 NAZIM HESAPLAR 527 437 5t» 837 AKTtF GENEL TOPLAMI 802 9*3 290 216 NOT 1 Stoklar mahyet bedehne göre değerleDdınlmıjur 2 Amortumanlar normal amortısman hesabına gore ayarUnmışür 3 Akuf değerler azennden toplam 31 755 498 850 TL ıpotek tcsıs cdılnuştır 4 Aktıf değerlenn toplam sıgoru tutan 284 128 621 400 TL 'dır 5 Alacaklar ıçın alınmıs olan ıpotek ve temınat tutan 815 000 000 TL 'dır TEKSA TEKSTÎL TİCARET VE SANAYt A.Ş.'NtN 1.1.1991-31.12.1991 DÖNEMt GElJR TABLOSU I-BRÜT SATIŞ HAS1LATI ( + ) 217 320 300 700, 1 Yun ıçı mamul uüjlan ( + ) 124 728 741799, 2 Ihracat ( + ) 86 983 961 805 3 DığerSaüjlar ( + ) 5 519 779 080, 4 Tejvık Gehrlen ( + ) 87 818 01*,- O-HASILATTAN İNDtKlM (-) 862 373 356. m-NET SATIŞ HASILATI 216 457 927 344, FV-SATILAN MALIN MALİYETt (-) 151 492 720 214, V-SATIŞ KAU 64 965 207 130, VI-SATIŞ GtDEKLfSİ (—) 5 175 839 455, VH-GENEL YÖNETtM GtDERLERİ (-) 11 256 258 682 Vm-FAAIİYET KÂU/ZARASI 48 533 108 993, DC-FtNANSMAN GtOTBI.FJIl (-) 58 885 925 785, 1 Kısa Vadl Krd Faız Koms (—) 12 406 391 542,- 2 Orta ve Uzun Vad Krd Faız Koms (—) 6 480 028 210, 3 KurFarklan (—) 39 896 465 921, 4 Dığer Fınansnan Muraflan (—) 103.04* 112,- X-DİĞER FAAIİYET GE1İRLERİ (+) 13 333 009 452, 1 KurFarklan ( + ) 987 970 487,- 2 Vadeb Satif Fıat Farklan ( + ) 6 288 424 329. 3 Yatırım Tejvık Oeurlen (+) 3 728 025 124, 4 Dığer Faaliyet Geürlen (+) 2.321.5(9 512,- Xl-DlGfJt FAALİYET GİDERLERİ (-) 15 479 158 728, 1 Kıdem ve thbar Taznunatı (—) 13 078 968 425 2 Ijveren Sendıka Aıdatı (—) 266 947 200, 3 Dığer Faalıyet Gıderien (-) 2 133.243 103,- XII-ÇALIŞMAYAN DÖNEM GİDERLERİ (-) 3 438 407 177, XID-FAALIYET DIŞI GELİRLER (+) 14 537 097 302 1 Temettü Gelırlen ( + ) 2 474 984 770, 2 Faız Gelırlen ( + ) 17 979 249, 3 Dığer Faalıyet Dısı Gehrler ( + ) 12 044 133 283,- XrV-FAAlJYET DIŞI GİDERLER (-) 11 46" 1 541 473, 1 VakıfUra yapılan tebemılar (—) 87 136 169 2 Dığer Faal Dışı Gıderler (—) 11 3M 405 304,- XV-DÖNEM ZARARI (_) 12 »67 817 416 - I-KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 149 930 064 8% A Banka Kredıkn 115 191299 498 B-Orta ve Uzun Vadl Krd Can Dön Tald 3 183 742 649 C Dığer Kısa Vad Yab Kaynaklar 31.555.922 749 n-O«TA VE UZUN VADEU YAB. KAYNAK.- 16 44! 487 582 A-Orta ve Uzun Vad Yab Kayl 16 441 4(7 512 UI-ÖZ KAYNAKLAR 109 154 168 901 A-ödenmıs Sennaye 75 000 000 000 B-Yedek Akçeler 10 494 843 009 - Kanunı ihüyat 4 273 254 025 - Fevkalade lht i 221.58».»»4 C-Fonlar 23 659 325 892 - Yenıden Değl Fonu 20 147 952 934 - tşt Değr Artış Fonu 2 690 4% 958 — tşt den gelen özel fon 820.874 000 275 525 721 379 527.437.5*8.837 (02 »43.290.21* DENETÇtLER RAPORU TEKSA TEKSTtL TtCARET VE SANAYt A.Ş. GENEL KURULIPNA — Ortaklığın Unvanı TEKSA Teksttl Ticara ve Sanayı A Ş. Merkezı ADANA Sermayesı 75 000 000 000 - TL Faalıyet konusu Her nev'ı ıplık, kadıfe, havtu ve bornoz uretmu ve tmrad. — Denetçılerın Adı-Soyadj Tamer GÜVEN, Metın MIZRAK, özer DEMİRKÖZ Gorev sürelen 1 yıldır Ortak olup olmadıklan Şırkete ortak değılız — Katılınan yönetım kurulu ve yapılan denetleme kuru- lu toplanulan sayisı Yöneüm lcurulu toplanulanna iftırak edumanııtır Denet- leme kurulu dort toplanu yapmısur — Ortakbk hesaplan, defter ve belgelen uzennde yapı lan mcelemelenn kapsamı, hangı tanhkrde ınceleme ya pıldığı ve vanlan sonuç Tıcaret hukuku ve vergı mevzuatı açuından nuan, agus- tos, aralık 1991 ve şubat 1992 aylarında yapılan ınceleme- lerde defter ve kayitlann bdgelere dayanılarak »»m.nınH«_ doğru ve yasalara uygun bıçunde tutulduğu tespıt edılmış- tu~ Şırket yönetımı ıle ılgıb kararlann usulune uygun tu- tulan karar defterlenne geçınklığı gOrttlmuftnr — T T K 'nun 353/1-3 bendı gereğuıce ortakbk vezne- sınde yapılan sayımlann sayısı ve sonuçlan Yapılan vezne sayımlannda kasa deften ıle mutabakat tes- pıt edümıjür — T T K 'nun 353/1-4 bendı geregınct yapılan ıncele- me tarıhlen ve sonuçlan Her ay yapılan ıncelemelerde kıymetu evTak ve belgelenn defter kayıtlanna uygun ve mevcut olduğu tespıt edümıj- tır —lntıkal eden sıkayet ve yolsuzluklar ve bunlar hakkın- da yapılan ıslemler Herhangı bır sıkayet ve yoUuzluk olmanujtır TEKSA Teksul ve Tıcaret Sanayı A Ş 'nın 1 1 1991-31 12 1991 dönemı hesap ve ıslemlennı Turk Tıcaret Kanu- nu, Şırket Esas Sozlesmesı ve dığer mevzuat ıle genel kabul görmü} muhasebe ılke ve slandanlanna göre mcekınıs bulunmaktayız Gorüsumuze göre ıçenğını benunsedığımız eklı 31 12 1991 tanhı mbanyle duzenknmıt ve \ ergı Usul Kanunu hü- kumlenne göre yenıden değerlemeye tabı tutulan bılanço, ortakhğı anılan tanhtekı gerçek malı durumunu 1 1 1991 31 12 1991 donemıne aıt gelır tablosu anılan döneme ait gerçek faalıyet sonuçlannı yansıtmakta ve ortak lık esas sözieşmesme uygun bulunmaktadır Bılançonun ve gelır tablotunun onaylanması nı ve yönetım kurulunun ıbrasını oylannıza arz edenz 7 2 1992 DENETLEME KURULU Tamer GÜVEN Metin MIZRAK Özer DEMİRKÖZ