Catalog

Cumhunyet Imıi\az sahibi: Berin Nadi • Gcnd Ya\ın Vcnetmeni: Ozgen U'a: • Genel Yayın Koordına-oru: Hikmcl Celinkaıa • Yajı Işlen Mudurıı. Celal Başlangıç • Gör^el Yönetmen: \li Acar • Duzenleme: Mustafa Saglamer • Ankara Temsilcısi: Cuneyt Arcavurek Haber Mudurleri: Mustafa Balbay. !şık Kansu Izmır Temsılci V: Serdar Kızık Adar>£ Temsilcisi: Çetin Yiğenoglu İstanbul Haberleri: Şenay Kalkan Dı; Haberler: Ergun Balcı İş-Ekonomı: Şiikran Keienci Yurt Haberlerı: Mehmel Saraç Makaleler: Sami Karaoren SporAbdülkadir Yucelman Du- zeltme: Abdullah Yazıcı • Müessese Müdür V.: Erol Erkut • Koordinatör: Ahmet Koruhan • Muhasebe: Bulenl Yener • İdare: Huseyin Gürer • İşleıme: Önder Çelik • Bilgi-İ;!em: Nail İnal • Bilgisayar Sisıem: Munıvet Çiler • Reklam: Reha Işılman Basım: Cumhunyet Matbaacılık ve Gazetecilik T A.Ş. • Yayımlayan: Yenı Gün Haber Ajansı Bas* ve Yayıncılık A.Ş. Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu 34334 Ist. PK: 246 İstanbul. Tel: 512 05 05 (20 hat), Telex: 22246, Fax: (1) 513 85 95 • Büroiar Ankare: Z. Gökalp Blv. Inkılap S. No: 19/4. Tel: 433 11 41-47, Telex: 42344, Fax: (4) 433 05 65 • Izmin H. Ziya Blv. 1352 S. 2/3 Tel: 83 12 30, Telex: 52359, Fax: (51) 89 53 60 • Adana: Inönü Cad. 119 S. No: 1 Kat: 1, Tel: 59 37 52 (4 haı), Telex: 62155, Fax: (71) 59 25 78 TAKVIM26ARALIK1992 Imsak: 5.48 Güneş: 7.20 Oele: 12.09 Ikindi: 14.28 Akşam: 16.48 Yatsı: 18.15 Özürlülere tekerlekli sandalye • İSTANBUL(AA)- Özürlülerle Dayanışma Derneği tarafından başlatılan. "İhuvaç sahibı her özürlüye tekerlekli sandalye" kampanyasının üçüncüsünde 6 özürlüve törenle sandalye verildi. Maltepe Sosyal Yardım ve Kültür Derneğı'nde düzenlenen dağıtım löreninde konuşan Çevre Bakanlığı İstanbul İl Müdürii EdizHun. bina ve geçitlerin yapımında özürlülerin düşünülmediğinden yakınarak "Özürlülerin sorunlanyla ilgili tüm çalışmalann destekçisi olacağım"dedi. Etkinliklerin ardından AIDS • ADANA (AA)-Dünyada hızla yayılan "çağın vebası' Al DS'e karşı alınabilecek en oıkili önlernin. "toplumsal bilınçlenmeyi sağlayacak cğiıim çalışmalanna ağırlık \erilmesi' olduğu ortaya çıktı. AIDSSavaşım Derneği \e İstanbul ÜniversitesiTıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dah Başkanı Prof Dr EnverTuli Çelin. AA mııhabirine. 'insanlar eğitılmeden AIDS'in \ ayılması önlenemez" dedi. Kızkardeşi ağabeyi oldu • LONDRA(AA)-Yıllar önceizini kaybettiği kızkardeşini arayan bir şahıs. onun. geçirdiği ameliyat sonucu erkek olduğunu öğreninccşok geçirdi. Yenı Zelandada yaşayan Ian Phillips. 1948 yılında \cnı bır yaşam kurmak için İngiltere"den Avustralya'va gönderilen kimsesizçocuklar arasında kendisi ve kızkardeşininde bulunduğunu belintikten sonradeğişikaıleler larafından evlat edinilmelcri sonucu aynlmak zorunda kaldıklannısöyledi. Lüks hayattan bıkmış • LONDRA(AA)- İngjlteredeatyanşlanndan 500 bin sterlin (7.5 milyar lira) kazanan işsiz bir kişi. lüks hayattan bıktığını ve şu anda tüm isteğinin yeniden iş bulup. çalışmaya başlamak olduğunu belirtti. Bedhampton kentinde yaşayan Dick Mussell (53). geçen ay at yanşından kazandığı parayla 120 bin sterlin (1.5 milyar lira) değennde bir ev ve son model birYIercedesmarka otomobil satın almış ve çalışmakta olduğu temizlikçilik işindende • aynlmıştı. Heykel yarışması • İstanbul Haber Servisi - İstanbul Büyükşehir Belediyesi. kentin merkezı yerlerini heykellerlesüslemek amacıyla bir heykel yanşması düzenledi. Yanşmada seçilecek lOeser kentin merkezi alanlanna yerleştirilecek. Eserler. Yenikapı. Kabataş Parkı, Taksim Gezi Parkı. Ihlamur Kasn Karşısı. İstiklal Caddesi. Kuruçeşme Parkı. Maçka Demokrasi Parkı. Kadıköy Meydanı ve L sküdar İskele Meydanı gibi yerlerde değerlendirilecek. Yanşmada seçilen lOesere 50'şer milyon lira para ödülü verilecek. Nerede o eski bozalar. Şimdi bardaklar cam, küpler mermer, tokmaklar kepçe oldu Bozayı da bozacıyı da özlüyoruz• Bugün seyyar boza satıcıları. sayılan oldukça azalsa da Anadolu'da doğan bu geleneği İstanbul"un belli başlı semtlerinde sürdürmeye devam ediyor. Vefa'da yıllardır çok sayıda insan gelip geçmiştir mermer küplerin, cam bardakiann arasından. ŞLLE ALPASLAN Soğuk bir kış gecesi. Yaşlı mahallcnin daracık sokakları- na bir tenhalık hakimdir. Tam bu ıssıziığm ortasında gecenin bir konuğu adım adım maha'le- ye yaklaşır. Duyulan ayak ses- İerinc dennlerden gelen bir çağrı eklenir ve bu ses mahalleyi ku^atır: Boooozaa! Bozaaaacı! Gecenin sessizliğini bozan bu sesin bclki de ilk tanığıdır ço- cuklar... İşle bu ses. kapı ve pencrrelerde rcnkli bir hareket- lilik yaratır. Sokaklara laşan in- <aniarın ellerindeki boş kaplara güğümlerden sarı. sıvı bir içe- cekdökülür. Herkestoplanırve cvlerde leblebi ile tarçının da katıldığı küçük bir tören yaşa- nır. Bugün seyyar boza saııcıla- n. sayılan oldukça azalsa da Anadolu'da doğan bu geleneği isıanbulun belli başlı semtle- rinde sürdürmeye devam edi- yor. Vefa bozası Bozacı Sadık vefa Sermayesi geleneği Sadık Vefa. ünlü Vefa bozacısının bugünkü sahibi. Sadık bey. lazla kazancı bir tarafaitmişveser- mayesini gelcneğc yatırmış. Büyük dedesinindan irmiğinden üreıtiği bozanın kıvam ve lezzetini hiç bozmadan bugüne kadar getırmış. Dan. i S a ( J | k Boza, darı. arpa. mısır. çavdar, pirinç gibi tahılların mayalandırılmasıyla elde ediliyor. Gec pişiyor.Mayalama süresi riskli. Anadolu'da doğan boza geleneği, İstanbul'un belli başlı semtlerinde devam ediyor. Eskiden metal olan boza bardaklannın yerini şimdi cam bardaklar aldı. Vefa'da anılann ve bardakia- nn bir lürlü "sonu" gelmez. Kendilerine ısmarladıklan ko- yu kıvamlı bozanın son yudum- İarırıı. çantalanndan gizlice g- kardıklan küçük kaşıklarla ka- çamak bir nıücadele sonunda. bitiren kürklü bayanlardan. bardaklara korkusuzca saldi- np. kazandıklan zateri par- maklannı yalayarak kendi ara- îannda kutlayan çocuklara ka- dar çok sayıda insan gelip geç- miş yıllardır meımer küplenn. cam bardakiann arasından. Ağustos-eylül aylannda Bit- lis. Tatvan, Elazığ. Kütahya tarlalarından toplanıp gelen ürün. üç günlük oldukça uzun ve zorlu aşamalardan sonra, Vefa'da kıvamına kavuşup bardaklanmıza dökülüyor. Günde ortalama 1500 ile 6 bin bardak arasında değişen miktarlarda boza satılıyor Ve- fa'da. Vefa'da mermer küplerin çevresinde arkadaşlar arası bo- za içmc yanşlan yapılıyor. Şu anda rekor 15 bardakla eski bır boza tutkıınuna ait. Siz de bu sınıra bir bardak daha eklemek isterseııiz arkadaşlannızı bu ovundan haberdar edin. Vefa'da günde ortalama bin 500- 6 bin bardak boza satılıyor.Mermer küplerin çevresinde boza yanşlan yapıhyor. Vefa bozasının ilk mucidi Arna- vutluk'tan İstanbul'a göç eden Hacı Sadık Efendi. (Foto'ğraflar: H AYRETTİN SAĞANAK) arpa. mısır. çavdar. pirinç gibi tahıllardan yapılan hamurun mayalandınlmasıy la elde edilen boza. besleyici değeri oldukça yüksek maddeleri içinde barındırması. hazmı kolayiaştıncı özelliğı ve özel tadı ile her yaştan insanın ilgisini çekebiliyor. Vefa'da sabah akşam. yaz kış ne zaman gitse- nizavnı lezzeti bulabilivorsunuz. Oysa boza geç pişiyor. güç pişiyor. Mayalandınlarak elde ediliyor. Mayalama süresinin ayarlanması boza yapımının en riskli anları. Bozanın tarihcesi 5.yüzyıldanözel bir lezzet Çeşitli tahıllardan yapılan bozanın tarihcesi 5'inci yüzyıl Orta Ânadolu'suna kadar iniyor. E\ liya Çelebinin •"Seyahatnamesi"ne göre 17"nci yüzyılda İstanbul'da toplam 300 bozacı dükkanı vardı veen ünlüleri. Süleymaniye'nin Yasemin bozası. Arnavut Kasım bozası. L'nkapanı'nın Sinan ve Miho bozalanydı. Aynı üönemlerde ekşitilmiş \ e afyon katılmış bozalanniçildiğibozahaneler4. Muratve4. Mehmet dönemlerinde meyhanelerle birlikte kapatıldı. 1860yıllannda Arnavutluk'tan İstanbul'a göç eden Hacı Sadık Efendi. 117 yıldır hala ayakta kalabilen Vefa bozasının ilk mucididir. Evinde dan irmiğinden imal ettiği bozayı seyyar olarak dolaşıp mahalle aralannda satarken insanlar onun sesini beklemeye başlamışlar. Hacı Sadık Efendi'nin gençliğinin sesine kulak verenlerin sayılan arttıkça da insanlar bir geleneğin sahibi oldu. Bu özel lezzet, saray ve konaklann da beğenisini kazanınca. kendisine kolaylıklar sağlanmış ve 1876 yılında ünlü Vefa bozacısı açılmış. Eskiden. Osmanlı erkeklerinin sakal bıyıklan gözönüne ahnarak. içmeyi kolaylaştumak için fakfon denen paslanmaz metalden pipetli bardaklar kullanılırmış. Sonradan cam bardaklar ithal edilmiş. Şimdi bardaklar Paşabahçecam. Küpler mermer. Tokmaklar tahta. Kepçelerderin. Erkeklergeleneksel olanıtercihediyorDış Haberler Senisi -Koldüğmeleri. gıyimineözen göstcren erkeğin vazgeçilmez tutkusu. İsterciddi yadahavai.ister zenginyada mütevazı. bütün kol düğmelerı.onlan kullanan insanın karakten hakkında bir gömlek diiğmesinden çok daha şeyi anlatır. Gömlek ve kravat modasının altın çağını yaşadığı günümüzde, kol düğmcleri. gerileme döneminden sonra. eski dönüşlenni yapmaya hazırlanıyor. Geçen hafta. Londra'da Sandra CronanGalerisi'nde satışa sunulan 200 çift antika va modern kol düğmesi koleksiyonu arasında Cartier. Tiffanv ve Schlumberaer gibi ünlü mücevher firmalannındaürünlcn vardı. Mine taşından bağlantılan olan kol düğmeleri 300 poundluk (yaklaşık 4milyon) fiyatlanyla koleksiyonun en ucuz parçalanydi. Sade bir çift antika kol düğmesi 900 pounda (yaklaşık 12 milyon) müşteri bulurken. elmaslarla işlenmiş leopar başı şeklindeki kol düğmcleri 8 bin 350 poundluk (yaklaşık 110 milyon lira) fiyatıyla dikkatlen üzerine topladı. Galeri sahibi Sandra Cronan.'"Galerimize karakterlerine uygun ve nadir kol düğmeleri salın almak için gelen erkek sayısındasonüçyılda birartışsöz konusu. Bu erkekler. mücevherlerden çok giyimine özen göstcren insanlar " diyor. Avrupa'da bugünlerde. çağdaş takı tasanmcılan ve antika mücevher fırmalannın büyük isimleri an arda değerli metal ve taşlann kullanıldığı kol düğmelerini sunuyor piyasaya. Peki. kimi hedetlıyor bu fırmalar? Kadınİar. bir çift değerli koîdüğmesini sevdiği erkeğe hediye etmek için satın alıyor. Yatınmcılar. mücevher kol düğmelenne iyi bir yatınm gözüyle bakıyor. Erkekler. satın aldıklan kol düğrnelerinin zenginlik ve kişiliklerini temsil etmesine özen gösteriyor. Kol düğmelerinin cazibesine kapılmış olmalılarki ünlü kadın mücevher fırmalan da kol düğmeleri koleksiyonlan hazırlamaya başladı. Bu firmalardan Chaumet. yeni bir mücevher serisi hazırlamakla görevlendirdiği Dav id Hicks. koleksiyona kol düğmelerini de ekledi. Hick'sin mercan, firuze ve mor yakut kullandığı ve altmla çevrelediği kol düğmelerinin ortalama fıyatı 350 pound. David Hicks. kol düğmelerinin. bir erkeğin kullanabildiği tek mücevher olduğunu belirterek bu yüzden çok büyük ve gösterişli dizaynlardan kaçındığını söylüyor. Mücevher firmalanndan diğer ünlü bir isim Boucheron. saat kol düöneîerivle 1I2İ çekiyor. Firmalar. değişik takımlar. özel kutlamalar. gece veya gündüz için farklı kol düğmeleri üretiyor. Kol düğmesi merakı olan erkeklerin hepsinin zenginolmasıgerekmiyor. Moss Bros'un porselen kopçalı Hot ve Cold serisinde yer alan kol düğmeleri. 32 pound 95 sente satılıyor. Aynı firmanın. noktalı papyon kol düğmelerinin fıyatı ise 35 pound. Hackett firmasının gümüş üzengi ve kurşun minyatürlü kol düğmeleri 45 poundla alıcı buluyor. Avrupa'da iki taraflı dizaynlar re\ açtayken. Amerikalılar basit ve arkadan menteşeli kol düğmelerini tercih ediyor. Cartier firması yetkilisi Ralph Destino. "Avrupa'da kullanılan kol düğmeleri çok karmaşık. Öyle ki. bazılannı takabilmek için eşinizin veya hizmetçinizin yardımı gerekiyor. Belki üç eliniz olsaydı daha rahat ederdiniz'diyor. Antika mücevher alış ve satışında uluslararası birünesahip Paul Longmire. soylu ve zengin aileler için. aile isminin baş harfleri ve sembolünü taşıyan kol düğmeleri hazırlıyor. Modern mücevher tasanmcılanndan Vicky Smith. gümüş ve kır- mızı altını kullandığı kol düğmelerinde Tuscan villalannın ön yüzü gibi geleneksel Avrupa mimarisinin örneklerini veriyor. Ünlü fınnalaralıcılanna kol düğmelerini satın almadan önce mutlaka denemelerini salık veriyor. Satın alacağınız kol düğmesinın sadece görüntüsü değil. ne kadar kullanılır olduğu da önemli. Evet. değişik desen ve büyüklükte bir çok kol düğmesi üretiliyor. Fakat. fazla abartılı olmay an kibar bir çift kol düğmesinigününheranırahatlıkla kullanabilirsiniz. Yoksa sizler de zengin olduğu için büyük ve parlak kol düğmeleri takmak zorunda kalan Robert Maxwell gibi şikayeı edip durursunuz. Tıp öğrencileri insan vücudunun bütün gizemlerini ekranlarında görebilecekler Teknolojiden yeni çözüm: Kadavra yerine bilgisayar• Tıp öğrencileri ariık. kadavru yerine bilgisayar başında çalısrnayı tercihediyorlar. Bilgisayarda birayağı parçalarlarken. bir kasın tam olarak nerede olduğunu görebiliyorlar. Tıp öğrencilerine bu olanağı sağlayan bilgisayar programının adı ADAM (Adem). Kadın fizyolojisini öğrennıek için ise EVE (Havva)adlı birprogram hazırlanmış. Haber Merkezi - Teknoloji. öğrencilerin önemli sorunlann- dan biri olan kadavra bulun- masına çözüm getiriyor. Bugün ABD'de öğrenciler kadavranın yanı sıra bilgisayar program- İarıyla çalışarak kendilerini ge- liştirme olanağı buluyor. Tıp öğrencileri. haftada on beş saat süren kadavra parçalama çalı- şmalannın bü\ük bir kısmını ne bilgisayar başında çalışmayı tercih ediyorlar. Bilgisayarda bir ayağı parçalarlarken. bir kasın tam olarak nerede oldu- âur.u eörebilivorlar. Ç E K i C G V C ekran başında yapıyorlar. Neş- tcr yerine bir mouse (fare) kul- lanarak kaslan. dokulan inceli- vorlar. Tıp öğrencileri. kadavra veri- Tıp öğrencilenne bu olanağı sağlayan bilgisayar programı- nın adı ÂDÂVI (Adem). ADAM. CD-ROM teknoloji- siyle çalışan bir program. Üst üste yerleştirilmiş yüzlerce il- lüstrasyondan oluşuyor. Öğ- renciler. rcnkli ekranı olan Ma- cintosh bilgisayarlarını kul- lanarak deriden kemiğe kadar Öğrenciler, dokulan 4 farklı açıdan izleyebiliyorlar. bu illüstrasyonları teker teker açıyorlar. Kaslan. tendonlan. dokulan büyüıebiliyorlar, gö- rüntüleri çevirerek dört farklı açıdan izleyebiliyorlar. ADAM programında hcnüz baş ve boyun için illüstrasyon- lartamamlanmamış. Kadın fiz- yolojisini öğrenmek için ise EVE (Havva) adlı bir program hazırlanmış. Türkiye'de bugün birçok üniversitedc kadavra sıkıntısı yaşanıyor. Öğrencıler her iste- dikleri zaman kadavrayla çalış- ma oîanağı bulamıyor. Bürok- ratik engeller. dağıtımdaki dü- zensizlik kadavra bulunma- sında zorluklar çıkartıyor. Bi- zim üniversitelerimizde de ka- davra yerine bu programlann kullanıİması soruna kökten bir çözüm aetirebilir. ADAİM, ABD'de 82 tıp oku- lunda kullanılıyor. ADAM ve benzeri programlar aslında ye- ni yeni geliştiriliyor ve mükem- mel denecek düzeye ulaşmış de- ğiller. Bugün için yalnızca gö- rüntü ve illüstrasyonlar içeri- yorlar. ses ve hareket eden gö- rüntü özellikleri yok. ADAM programının daha da gclişıirilmesiyle birlikte. beş yıl sonra tıp öğrencilcrinin baş- lıca bilgi kaynağı olması bekle- niyor. Tıp öğrencileri. bu üç bo- yutlu bilgisayar programlanyla çalışacak ve kadavralardan ise çok kısıtlı olarak yararlanacak. Bugün mühendis ve mimar- lann gerçek dünyayı bilgisayar ekranlanna getirdikleri gibi tıp öğrencileri de insan vücudunu- bütün gizemlerini ekranlannG. görebilecekler. Tıp öğrencileri için hazırla- nan bilgisayar programlannın önemli birözelliğideensonbil- gileri kaydeıme olanağı. Öğren- ciler ve doktorlar. bu program- ları kullanarak en son bilgilere kolayca ulaşabilecek. yenilikle- rin hızına ayak uydurabilecek Bu bilgisayar programlan. genel bilginin yanı sıra uzman- lık dallanna yönelik de hazırla- nıvor.