Catalog

PAMUKBANK Cumhuriyet Cumhuriyet Bayramı kutlu oisun. PAMUKBANK I 88. YL SAYI24484 / 4000 TL (KDVıçınde) KURUCUSUVUim NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI- N A D İ R NADİ ,1945-1991) 2SBdM1İI2PBt$aK £-1 •• •• Gıııııın Düşundurdugu Nadir Nadi'nin Cumhuriyet Bayramı'na Uişkin 29 Ekim 1984 tarihli son yazısını avnen vavımlnoru:: Bugûn Cumhuriyet'in 61. yılı- m kutiuyoruz. Cumhuriyet ilan oiunduğu zaman benim kuşağım on beş yaşında idi. Hayatta ka- lanlanmız şimdi kaç \ aşındalar? Biraz aritmetik bilenler için he- sabı kolay. Ömrümüzûn sonuna yaklaştığımız, (sö>lemesi güç ama) hatta vardtğımız meydan- da. Biri çıksa da ""Arkada kalan 60 yıl boyunca en mutlu oldu- ğun dönem hangisi idi?" diye sorsa acaba ne derdim? Arük aramızda olmadığı için kimse yağcüık sayamayacağmdan göğsûmü gere gere sövlüyonım: Atatürk dönemidir derdim ve di- yonım. Sayıca az da olsalar, yargımı paylaşan yurttaşlar rautlaka vardır, bunda kuşkum yok. Devrim atilımlannın birbirini kovaladtğı o ktsacık on beş yıl boyunca Türkiye Cumhuriyeti, gerçekten 60 yülık ömrûnün en nıııthı, en dinamik dönemini ya- şadı. Gerçi tek parti rejimi ile yöne- tiliyonluk. Ama başmıızda yur- dunu yürekten seven, demokra- siye inanmış, geçmişi zaferlerie yüklü Mustafa Kemal gibi bir '^dara ve ona bağlı ölkücü bir ekip vardı. Tiirk ulusu. seziş gü- cü fle bu adamm iilke çıkariannı her kaygının üstünde tuttuğunu anlıyor, O'na inanıyordu. Hal- kımızın ezici çoğunluğu Ata- türk'e bağlı idi. Saltanat, halife- lik kaldırıldı. cumhuriyete geçil- di. Laiklik, kadın hakları, harf ve dil devrimkri gibi ulus bütün- lüğümüzü perçinleyecek girişim- lere hız verildi. Kısaca. ülkemizi çağdaş uygarlık düzeyine bir an önce ulaştırmak için ne gereki- yorsa duraksamaksızın yerine getirikü. Ne yazık ki o dönem kısa sür- dâ. Atatürk, ulusumuzun dina- mik motonıydu. O ölünce motor ilkin teklemeye başladı, savaş- tan sonra da durur gibi oldu. Gerçi savaşa girmedik. ama sa- vaş olmasaydı acaba hızımız yi- ne kesilir miydi? Toplumsal olayian irdelerken böylesine dü- şûnsel tartışmalara kapı açma- nm kimseye yarar sağlaj acağını sanmıyonım. Ne olduysa oldu ve biz bugûn devrim ilkelerinden bir hayli ge- riye kaymış durumdayız. Tek parti döneminde kimse kimsenin dinine diyanetine kanşrnazdı. İs- teyen namaz kılar. onıç tutar, isteyen namaz kılmaz. oruç tut- mazdı. İsteyen kadın çarşaf gj- yer, isteyen başı açık gezerdi. Uhsal eğitim polMkamız genç- krimizi çağdaş uygaıiığuı gere- ği, özgür kişiliğe kavuşturmayı amaçlıyordu. Çok partili yaşa- ma geçtikten sonra sözümona bir demokrasi türküsüdür tuttur- duk. Gericiler, ilkin laikliği boy bedefi olarak ele aldılar. Ffen- dim. laiklik dinsiziik demekmiş. Kim demiş laikliğin dinsiziik ol- duğunu? Bizimkiler toplumu şe- riat düzenine geri götürmek Lsti- yoriar ya, elbette Iaikliğe saldı- racaklar. Laiklik dinsiziik sayümaü ki günün birinde her- kesi aynı cahil nocaların elinde oyuncak etmeye kapı hazırlan- suı. Liseli genç kızlar şaharla 19 Mayıs'ı kutlamaya zorlansınlar ki bir gün tüm kızlarunız ve ka- dınlanmızı kafes arkasına ka- patmaya sıra gelsin. Okullarda Arapça ögretiuneli ki yakında Türk harflerine paydos demenin zemûıi oluşturulsun. Gericilerin özJemlerine örnek- ler ararsak sayfaları art arda ne denti doldursak da sonunu geti- remeyiz. Bugünün acı gerçeği, gerçek Atatûrkçülerin şimdilik yenilmjş olmalarıdır. Bizlerden sonra hiç Ataturkcü yetişmedi mi? Sayıca beklendiği denü ol- masa da yetişti, nem de bizlerden de daha ileri görüşlü, daha yete- nekli olarak yetişti. Şimdilik di- yorsak, toplumbilimin şaşmaz bir yasasuun da her etkinin bir tepkisi olduğumı bildiğimizden- dir. Uzunca bir süredir işte o tep- ki dönemini yaşamaktayız. Atatürk'ün rehberliğinde ba- şardığunız çağdaş uygarlığa dönük devrimleri, bu ulusun yü- reğinden bütün biitün sökiip at- maya olanak bulunamayacak- tır. Demokrasi yolunda Tfirk gençliği elbette görevini unutma- yacak, anayasal ve yasal yollar- dan, tüm demokratik hak ve özgûrlükleri topluma kazandır- maya koşacaktır. Bundan kuş- kumuz oümsın! NADtR NADt En büyük bayram kutlu olsunCumhuriyet'in kuruluşunun 69. yıldönümü törenlerle kutlanıyor. Siyasi partiliderleri mesajlarında Cumhuriyet 'in sonsuza kadaryaşayacağmı iJ.Sayfada HZ. ALI - MUAVIYE K A V GA S I Yandaşlarımn kafasına inen her yumruk Hz* Ali-yi daha da yüceltti ORALÇALIŞLAR îslam'da ilk aynlığın siyasi ve toplumsal köklerini, çağdaş ve bilimsel yaklaşımla araştırdı,yazdı 12. Sayfada Cunhurjyefin tarüıi kökeıHeri • Cumhuriyet ve reformlar gökten mi indi? Reformlann kökeni nereye dayanıyor? Bütün fikir hareketleri .niçin Rumeli'de gelişti? Reformlar Anadolu'ya nasıl yansıdı? Doc. YILOD SKTEL'in araştırması 13. Sayf ada Genelkurmay Başkanı Orgeneral Güreş 'vur emri' verdiğini Cumhuriyet'e açıkladı: "Iziıısiz ÇekiçGüç uçağınıvunın'• Vur emri TOPfti Genelkurmay Başkanı Orgeneral Doğan Güreş, Türkhava sahasıiçındeveTSK.'nınKuzey Irak'ta bulunduğu yerlerde uçuş kontrol planlannın kendilerinde olduğunu belirterek izinsiz uçacak Çekiç Güç'e bağlı uçak ve helikopterler için vur emri verdiğini açıkladı. Güreş. "Çekiç Güç'ü denetüyoruz. Zaho'da büe adamımvar. Zaho'da yatıp kalkıyor, subay. Zaho'da, onlannbir adamıvarirtibatcı, Amerikalı. Mesela Amerikalı diyorki, 'Ben gezmeye gideceğim". O da gezıyor" dedi. ^ Siyasi çözüfflüaniamıyoruni Güreş, Güneydoğu sorununa'siyasi çözüm' önerilen için "Ben onu anlamıyorum. Nediyeceğız yani'gelin burayı alın'mı diyelim? Türk-Kürtaynmıkatiyenyok. Benim generallerim arasında bakarsm Kürt de vardır. Abaza.Çerkez.Oğuz, Alevi de vardır. Sünnidevardır. Böylebir ortamda Kürt sorunu nasıl bir sorundur? Orgeneral oluyor. bakanoluyor, cumhurbaşkanı oluyor. Benim aklım almıyor. Irkçılık olsün. kafatascılık olsun Türk ulusununbir ferdi olarak karşısında ben vanm" dedi. mU.Sayfada • COBRA'NIN BİRİ İNİYOR BİRİ KALKIYOR ERGÜN AKSOY'iBiztelimterf • SEZGİN, MOSKOVA'DA mu.Sayfada Iıııai'Maıı Cumhuriyefi engelleme girişimi Haber Merkezi - İmar Bankası. Cum- huriyet Gazetesfnin Yenı Gün Haber Ajansı tarafindan yayımlanmasıru engel- lemeyeçalışıyor Cumhuriyet Gazetesı'- nin çalışanlarca ya>ımlanma>a başlan- ması üzenne İmar Bankası Icra Müdür- lüğü'ne dılekçe vererek gazete gelirleri- Irnar Bankası, YeniGin Haber Ajansı'mn Cumhuriyet Gazetesfni'^ kiralama yotayla" çıkaramayact- giııı vnv sûrerak İcra Mûdürlûflû'ne başvupdu. nın yenı şırkete ak- tanldığını ve Yeni Gün Haber Ajansı"- nın Cumhuriyet Gazetesi'ni kirala- ma yoluyla çıkara- mayacağmı öne sürdü. İmar Banka- sı dilekçesınde kira sözleşmesınm mu- vazaalı olduğu. ha- cizden dogan hakla- nnın bertaraf edıl- meye çalışıldığı ilen sürüldü. Dılekçede. Yenı Gün Haber Ajansfnın Cumhu- nyet Gazetesi'nı çıkarmaya hak sahıbı olup olmadığı konusunda istihkak da- yası açması için karar verilmek üzere İcra Memurluğu'ndan dosyanın İcra Tetkık Mercıine gönderilmesini istedi. Bu istek üzerine dosya İstanbul 9. İcra Tetkık Mercıi'negönderildi. mArkasıSa.I7,Sü.7'de Adalet Bakanı Oktay (solda) ve Çankaya Belediye Başkanı Doğan Taşdden (ortada) yazarlanmızla sohbet etti. Seyfı Oktay Cumhuriyet'iziyaretetti İç Politika Servisi - Secim calışmalan ıçın İstanbuKda bulunan Adalet Bakanı Seyfı Oktay ve Ankara Çankaya Belediye Başkanı Doğan Taşdelen gazetemizı ziyaret etti. Bir süre. gazetemızın Genel Yayın Koordınatörü Hikmet Çetinkaya, Yazı İşleri Müdürü Celal Başlangıç, yazanmız İlhan Selçuk ve Yöneüm ICuruIu üyesı Atılla Coşkun ile sohbet eden Bakan Oktay, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu tasansı konusunda umutlu olduğunu söyledi. Tasannın 1 Kasım seçımlennden sonra Meclis'te görüşüleceğını hatırlatan Oktay, calışmalarının yoğun bır şekilde sürdüğünü bıldirdı. Yargı bagımsızhğı ve vargıç güvencesının önemıne değınen Bakan Oktay, Cumhunyet'in içınde bulunduğu koşullar hakkında bılgj aldı Cumhunyet'sız bır basm dünyası düşünemediğinı belirten Bakan Oktay, "Cumhuriyet'in yokluğu korkunç birboşluk yaratır" dedi. G l J l V C E L CÜ>EYT ARCAYÜREK Alb Ay Daha Orgeneral Doğan Gureş şaşırtıcı bir açıklama yapt. Türk Silahlı Kuvvetleri nin Kuzey Irak'ta bulunduğu yerierdeki uçuş planlarına aykırı hareket eden Çekiç Güç'e ait uçak ve helikopterlere "vur emn" verdiğini söyledi. MArkası Sa. 17, Sü. Vde Okurlarımıza... Inter Star televizyonunun dün akşamki haber bül- teninde gazetemize ağır saldırılar yöneltıldi Hemen arkasından Cumhuriyet'in telefonları çalışmaya baş- ladı. Okurlarımız bu televizyona tepkilerini dile geti- riyorlardı. Inter Star'ın gerçekleri saptıran yayını üzerine bir açıklama zorunluluğu da ortaya çıktı. Konuyu şöyle özetleyebiliriz: İmar Bankası'nın ve Inter Star ın patronu Kemal Uzan, Cumhuriyet'in yayınını durdurmak, gazeteyi ele geçirmek ve adına el koymak istiyor. Daha baştan söyleyelım kı bu emeline erişemeye- cektir! Ancak Uzan'ın sahıbi olduğu İmar Bankası, Cum- huriyet'in yayınını durdurmak için adlıyeye başvur- muştur. Dosya İstanbul 9'uncu IcraTetkik Yargıcı'nın masasında bulunmaktadır. Cumhuriyet'i susturmak amacı gerçekleşebilir mi? Cumhuriyet gibi bir gazetenin yayınını durdurma kararının sorumluluğunu kimin üstüne alabileceği sorusuna gelmeden önce, olayların hangi aşamalar- dan geçtiğinı kısaca anlatmak istiyoruz. 1) Cumhuriyet Matbaacılık T.A.Ş., 1991in kasım ayında yönetımin verdiği yanlış bir kararla güç duru- ma düştü. Adları Cumhuriyet'le özdeşleşmiş yazar- lar gazeteden dışlanınca okur protestosu başladı ve satış 100 binlerden 30 binlere indi. Cumhuriyet Mat- baacılık T.A.Ş. mali dar boğaza girdi. 2) Şirket yönetimi yanlış kararı düzeltmekte gecik- tı, okurların isteminin göz önüne alınıp hatadan dö- nülmesi, yaklaşık altı ay sonra yürürluğe girebildi. 3) Bu altı aylık sürede şirket ağır borçlar altına gir- miş, 1992'nin mart ayında konkordato istemek zo- runda kalmışti. Ne var ki bu girişim, şirketin en ağır alacaklısı olan İmar Bankası'nın engellemesiyle ve uzlaşmaz tutumuyla başarıya ulaşamadı 4) İmar Bankası yla anlaşma ve uzlaşma yolunda- UArkasıSa.l7,Sü.3'te Cumhuriyet DOLUI ûOncekı 7910 Dun 7920 ttARK OÖncekı 5130 Dun 515O Öncekı 86.3OO Dun 86.65O Para/B.Sayfada Kııpumsal yatıpımcilar Türkiye'de Fim/3-Sayfada Soğuk ve yağışlı filmJüPkanile suKicakoMıı Bosna 9.Sayfada Sıpplar yenisaldın başlattı Triation/ApfcaSayfada Alanya'da demip adamlap yanştı Ipak muhalefet zirvesi Saddam'a karşı savaş komitesi • Kuzey Irak'taki Selahaddin kentinde bir araya gelen Iraklı muhalif gruplar. Saddam Hüseyin'i devirmek amaayla "savaş ve ayaklanma komitesi" kurdu. 14. Sayfada NAHCIVANDA DARBEYİ HALK ÖNLEDİ Ö SEZER'lnlnbtri M 9. Sayfada 6 Balıkçı 9 nın 4 Şeytan Ayetle ri' • YazarCevatŞakir Kabaağaçlı'nın, Salman Rüşdi'nin büyük tartışmalara yol açan "Şeytan Ayetleri" adlı kitabında İconu ettiği ayet hakkında 32 yıl önce makale yazdığj ıleri sürüldü. • Bılgi Yayınevi, Balıkçı'nın 'Arşipel' adlı son yapıünı da yıl sonuna kadar okurlara ulaştırmaya çalışıyor. Yayın evi daha önce Cevat Şakir'in heryılbirkıtabını yayımlamıştı. >//. Sayfada BUGÜN KİTAP Bir ayetteki tannlar • Yakın dönemın ünlü tartışması "Şeytan Ayetleri" olayına Halikarnas Balıkçısı yıllar önce nasıl bakmışü. Balıkçı'nın yeni çıkacak "Arşipel" adlı yapıtı bu konuyu aydınlatıyor. HabfflKltapnriNtı GO7JFM UĞURMUMCU CumhurtyeL.. BERLİN - Kurulan her cumhuriyet, kendisini oluşturan koşulların izlerini taşır. Türkiye Cumhuriyeti, Kurtuluş Savaşı sonunda kurulmuştur. Kurtuluş Savaşı'nın siya- sal ideolojisi ve amacı da "tam bağımsızlık" inanç ve il- kesine dayanmaktadır. "Tam bağımsızlık" inanç ve ilkesi, Kurtuluş Savaşı'nın özünü oluşturur. Bu amaç ve inanç, Atatürk'ûn şu sözleriyle 1920'lerde bütün dünyaya haykırılmıştı: - ..b'ızi mahvetmek isteyen emperyalizme ve bizi yut- mArkasıSa.l7,Sü.7'de