Catalog

11 EYLÜL 1991* HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/17 İç Politîkayı Yaşarken, Dış Politika... (Baştarafı 1 SayfadaJ Nıtekım, Estonya, Letonya ve Lıtvanya cumhurıyetlerı dun Moskova'da Avrupa Gu- venlık ve Işbırlığı Konferansı (AGIK) uyelığı- ne de kabul edılmışlerdır AGIK "ınsanı boyut" toplantısının açılışın- da bır konuşma yapan Gorbaçov, ulkestnın "gerçekten tanhsel bır donemecı" yaşadığı- nı belırtmış ve Sovyetler Bırlığı'nın yenne ku- rulacak "egemen devletler bırlığı" ıçın "ta- nhsel bırgenye sayma surecı"n\n ışlemeye başladığını soylemıştır Gorbaçov konuşmasında, gerıye kalan 12 cumhurıyetın bağımsızlık kararlarının, yuz- lerce yıllık ılışkılenn bır anda kesılmesı ıçın gerekçe olamayacağına ışaret ederken, ye- nı bıriığın "egemen, bağımsız" bır "butünu" oluşturmasım temennı etmıştır Gorbaçov'un bu dıleğı tutacak mı? Daha doğrusu, dağılmış olan Sovyetler Bırlığı'nın yerıne yenı bır "egemen devletler bırlığı" kurulabılecek mı' Aynca boyle bır bır- lık neye benzeyecek' ABD' Avrupa Toplu- luğu' Ingılız Uluslar Topluluğu' Afrıka Dev- letlerı örgutu' Bu sorulara şımdılık açık bır yanıt verıle- mıyor Ama bugun ıçın gıdışın Rusya'nın et- rafında haylı gevşek bır konfederasyona doğru olduğu soylenebılır Ancak yıne de kımse, neyın nasıl olabıie- ceğı konusunda kesın bır ongörude buluna- mıyor Olağanustu ekonomık guçluklerle bır- lıkte tırmanışta olan mıllıyetçı akımların gün geçtıkçe buyuk bır kaosa, gıderek ıç sava- şa bıle kaynaklık edebıleceğı belırtılıyor Bu durum Batılı odaklarda buyuk bır kay- gıyla ızlemekte Eskı CIA başkanlarından Rıchard Helms ın Tıme dergısınde çıkan şu sözlerı ılgınç "Yıllar önce şırkette çalışırken ara sıra so- rardım 'Sovyetler Bırlığı bır anda dağılsa, ne yapardınız?' dıye Şımdı bu sorunun yanıtı araştırılıyor " Amenkan Time dergısı, eskı CIA Başkanı'- nın bu sözlerınden sonra şu yorumu yapmış "Helms ve bırçok başka Amerıkah ıçın so- ğuk savaşta kazanılacak zaferın korkutucu boyutlan vardır Zıra Sovyetler Bırlığı'nın ın- fılak etmesı, uluslararası ılışkılerde ıstıkrardan yoksun bır boşluğa yol açabılırdı Ömeğın es- kı ABD dışışlerı bakan yardımcılarından bın şoyle dıyor '12 cumhunyetten hangısı BM Guvenlık Konseyı'nde oturacak? Sovyetler Bırlığı yoksa omeğın Ortadoğu barışının ha- mısı hangısı olacak? Doğrusu bu buyukluk- te bır ımparatorluğun çökuşune daha once tanık olmamıştık' " O yüzden Batılı odaklarda bır şaşkınlık ha- vası da geçerlı Soğuk savaşı kazanmış ol- manın sarhoşluğu gerıde kalmaya başlar- ken yenı yenı soru ışaretlerının çengellerı zı- hınlere takılıyor Askerı açıdan "Sovyet tehdıdı" ortadan kalktığına gore, nasıl bır yenı guvenlık stra- tejısı oluşturulmalıydı' Bır soğuk savaş ku- rumu olan NATO nasıl bır kımlığe kavuştu- rulmalıydı9 Batı Avrupa'ya yonelık tehdıt yok olduğuna göre NATO da tumuyle lağvedıle- bılır mıydı' Yoksa Polonya Macarıstan ve bazı Sovyet cumhurıyetlerının katılımı ve yenı bır stratejıyle genışletılebılır mıydı' ABO tek super guç olarak kaldığına göre, artık kıme karşı askerı ve ıdeolojık açılardan sılahlan- maya devam edebılecektı"7 Moskova, Batı - nın ekonomık yardımına daha uzun yıllar ge- reksınme duyarak yaşayacaktı, bu nedenle bır guvenlık tehdıdı soz konusu degıldı, ama bu topraklarda yaşanacak olan kaosun ulus- lararası ılışkılerde meydana getıreceğı boş- luk ne olacaktı? Bunlar öylesıne sorular kı kuşkusuz ulke- mızı de son derece yakından ılgılendınyor Kafkasya'da yaşananlar Orta Asya'dakı Turkı cumhunyetlerde yaşanabılecekler, Yu- goslavya başta olmak uzere Balkanlar'dakı karmaşa, Sovyetler'ın dağılıyor olması, ye- nı NATO, yenı AT vs Bunlann tumu dış polıtikanın Turkıye ıçın ne denlı yaşamsal olduğunu vurgulamakta- dır Tabıı bugunlerde ulkemız dış politîkayı değıl, olanca sıcaklığıyla ıç politîkayı yaşıyor Çevremızde olan bıtenlere ayrılan zaman çok sınırlı Oysa tek tek butun bu konular ustunde çok kafa yorulması gerekıyor Çunkü dışarı- da yaşananların ulkemız açısından taşıdığı rıskler olmakla bırlıkte, buyuk fırsatlar hazır- ladığına da ınanıyoruz lazarkasa buluşu Testaş'ta değil Kahveci'nm istifası istendi (Baştarafı 1. Say/adaJ SHP Genel Başkanı Erdal tnönu dun tstanbul'da, gazete- mızde Uğur Mumcu'nun ortaya çıkardığı "Patent oyunu" habe- rıyle ılgılı olarak şunları söyle- i "Geniş ber şekıMe ete aluımas gereken bır konu. Burada ınsan- lann kendı davranışlan çok onemli. Bağış yapmak çok gu- zel bir şey. Yapmasını beklıyo- ruz. Onun dışında çok karma- şık bır konu. Boyle, bır dakika- da cevap vermem doğru değıl. Bazı ınsanlar kendı buluşlannı değerlendinrken bunun başka şekilde yoruralanmasından ka- çınırtar. tnsanın bir buluşu el- bette çok onemlıdır, odullendı- rilmelidir. Ama devlet hızmeti başka şeydır, msanın kendı buluşu baş- ka şeydır. tşın ıçıne kanşardığı- nız zaman, nerede devlet hizmetı diyorsnnuz, nerede kendi hizme- ti dijorsunuz. Burada, bır yan- lış anlama oldugunda bırçok ın- san bondao nıhatsız olur. Ama bu, kışisel terdh meseksıdir. Ba- zı ınsanlar rahatsız olmazlar. Bulnşumun odulunden ısledı- ğım gibi yaraıianayım derler. Baalan da derler ki benım yap- bgıın şeyler halka hızmetse, bu- nun nıraetını berkes gormelı. Bunun ıçın de kendıme pa\ çı- karayun Intibaı olmamaJı. Ben ıkınci şıktakı ınsanlardanım. A.ma herkesın de oyle olmasını bekleyemeyiz. Bu işler kişisel tercih meselesi. Diliyorum kı, Sayın Kahveci kendi yaptığı bır şeyi kendi durumundan yararla- narak degerlendınne fırsatı çı- kınca ona karşı çıkmamış, o kendi bilecegi şev. Ama şupbe- sız kı birçok kımse uzerinde de, "Nedır bu yapılan şey? Doğru mudur, değıl midır' sorusunu uyandınyor. Mesek bundan iba- rettir." Kahvecı'nın açıklamasında Uğur Mumcu'yu "dolduruşa" getırdığını öne surduğu Aykon Doğan da sorulanmızı Isparta1 dan telefonla yanıtladı Aykon Dogan, ılgılı yasa ta- sarısının TBMM Plan ve Bütçe Komısyonu'nda göruşülmesı sı- rasında önce "evet" oyunu kul- landığını, 3aha sonra bakanhk VELtEFENDt HJJPODROMITNDAN FİKRETDAĞLIOĞLU TAHMİNLER 1. KOŞU: F (5) Mıstermo, P (4) Uçan, S (2) AJarko Z KOŞU: F (2) Mısurata, P (1) Celhnı, P (3) Mounamour, S (5) Tropıcana 3. KOŞU: F (7) Bıgehatun, P (4) Cıhangırh, P (3)Cengız- han 3, S1 (2) Altmordu 4 KOŞU: F (13) Volta, P (8) Savatlı, P (1) Tımurhan, S (12) Pertevnıal 5. KOŞU: F (2) Akgun, P 3) Ömer, P (4) Melıke 13, S 7) Tacım 6. KOŞU: F (1) Robınson, P 15) Mukı, P (4) Affanbey, S 5) Golson, S (9) Dısneyland 7. KOŞU: F (3) Zorbey, P 6) Golden Flower, P (10) Ta- u, S (1) Snoopy burokratlarından, "yazarkasa ve dokunmatik seçim makınesı- nın patentinin Kahveci iarafın- dan alındığını oğrendığini" an- lattı TBMM Genel Kurulu'nda Kahvecı've, "Bunlar Turkiye'de uretılecek mı? Palentını alan yerli bir kuruluş, firma veya kı- şi w mı" sorularını vönelttığı- nı, Kahvecı'den de "Hayır" ya- nıtını aldıgını bıldırdı Doğan, "Koridorlarda, ANAP'hlann ellerinde Kahve- ci'nin bu patenti dolaşnordu. Bunun uzenne, komısvondakı 'evet' oyunu geri aldım. Ben kımseye dosya da, bilgi de ver- medim. Bu konudaki bilgileri ANAP yoneticılen, kamuo>u, bakanlık burokratlan biliyor- du" dıye konuştu Meclısm 28 ağustos gununde- kı oturumunda, sorularına "hayır" karşıhğını veren Kahve- cı'nın dün "evet" demesını ve patent gelırını hayır ıçın bağış- layacağmı söylenıesını yadırga- dığını bıldıren Doğan şöyle de- dı "Ben Meclıs'te, 'yazarkasalar Turkı>e'de ımal edilecek mı' dı- ye sordum. Nasıl oluyor da ABD şirketlerinin avukatı olu- yonım? Bu sorumun cevabı, be- ni bu şirketlenn avukatlığını yapma suçlamasından kurtanr. Ben, bunlann Turkıye'de ımal edilip edilemeyeceğini soran adamım. Kahveci'nın patent ge- lınnı bagışlayacagı onemli değü. Onemlı olan Sayın Kahvecı'nın Meclıs zabıtlanna geçen konuş- masında once bunu ınkâr edip, basının uzenne gıtmesiyle son- radan kabullenmesıdir. Bu ma- liye bakanının ıstıfa etmesı, o makamda oturmaması lazım- dır." Doğan, kendısını, Mumcu'yu dolduruşa getırmek ve çokulus- lu şırketlenn avukathğına so- yunmakla suçlayan Kahvecı'nın "şaşkınlık içinde olduğunu" söyledı Doğan, "Ashnda Sayın Kahveci, Meclis'te, 'Bız bakan değilken, bır vatandaş gıbıyken boyle bir nıhsat aldık. Bu vazar- kasalar Turkiye'de de vapıla- bilir' diyebilirdi. Bunda ne sa- kınca gormuştur" dıye sordu Doğan, "Bızım Kahveci bu ış- lerde bu kadar alınganlık göster- mesin. Bir millervekili olarak benim o sonılan sorraam doğal- dır. Çunku sorduğum konulan, Maliye Bakanlıgı'nın butun ca- miaa biüyor. Kendi burokratlan biliyor. Kamuoyu biliyor. Bun- lan sormak benım mılletvekili olarak görevim" dedı Adnan Kahvecı'nın teybıyle bakanhktan alınarak Yüce Dı- van'a sevk edılen ve asıl ıddıa olan rüşvet suçundan değıl "gö- revını kötüye kullanmaktan" 2 yıl hapıs cezasına çarptırılan Is- maıl Ozdağlar, "Olayı bır ay ka- dar once HEMA'ya gıtümde oğ- rendim. HEMA'nın ıddıalan donup dolaşıp Adnan Kahveci- ye geliyor" dedı Ozdağlar şöy- le dedı "HEM Vnın yazarkasa calış- malan surerken bakana bilgi ve- rilmiş olması onemlı. Bu bılgı- lendırmeden sonra orada çalışan iki kişının ayrılması ve patent için baş\urulması ılgınç. Baka- nın, bilgilendırUmesinden sonra aynı konuda patent alması kuş- ku vericı." Kahvecı'nın, kendısınin yargı- lanmasına önayak olduğîınun anımsatüması uzenne ozdağlar, "Ben Tann'nın adaletıne ınanı- nra. Yani bu dunyada bunun gercekleşeceğıne ınanımn. Kon- vansıyonel anlamda olmasa da bunu gerçekleştıren bir meka- nizma vardır" dıye konuştu Ozdağlar, HEMA'nın ıddıala- nnın doğru olmaması duru- munda da "Turk devletini ren- cide edici bir husus olduğunu" kaydettı "Adnan Kah\ecı hak- lıysa kamuoyu ooune çıkıp hak- kını koruması lazım. Çunku olayda 3-4 mılyon değil. En az yuzde 3'luk bır patent hakkı soz konusu olsa tahminen 25-30 milyar soz konusu" dıyen Oz- dağlar, sözlennı şöyle surdurdu "Bir patentin var diyelim, kendin ıcat ettin. Kadere bak ki sonra maliye bakanı oldun ve patentini aldığın yazarkasalan mecbur etmen gerekıyor. O za- man once patent hakkından fe- ragst etmen lazım. Çunku o za- man ulaştırma bakanı değilsın. Kahveci'nin de iddia ettığı gibi bu buluş kendisininse ve HE- MA'dan çalmamışsa dahi bakan olduğu içın bu haktan vazgeç- mesı lazım." PKK baskıııı: 7 er şehit (Baştarafı 1. Say/adaJ tışma sırasında 3 PKK'lmın da olu ele geçırıldığını belrrttıler Olaydan hemen sonra Olağa- nustu Hal Bölge Valısı Necatı Çetinkaya ıle Jandarma Asayış Bolge Komutanı Korgeneral Necati Ozgen, helıkopterle ça tışmanın olduğu Çobanpınar köyune gıderek ıncelemelerde bulundu Iran tarafına kaçtığı büdırüen terönstlerın yakalan- ması ıçın bölgede yoğun bıçım- de operasyona başlandığı ve operasyon bölgesıne dağ ko- mandolan kaydtnldığı beurtüdı Dun Parıs'e gıden Ba^bakan Mesut Yılmaz, bır gazetecının "Yuksekova Çobanpınar'da 7 erin şehıt edilmesi olayı konu- sunda bılgınız var mı?" sorusu- na, "Maalesef ben de sadece sı- zın kadar bılgı sahıbıyım. De- taylan henuz gelmedı. Bunları akşama Paris'te alacağım. Şu anda bir yorum yapamam. Son derece uzucu bir olay" karşıh- ğını verdı Başbakan Yılmaz, "Irak sım- nnda S km'lık bır guvenlık sa- hası oluşturulduğuna gore bu saldın nereden gelmış olabüır?" sorusu uzenne de "Dedığım gi- bi henuz daha detaylan alma- dık. Bilgi gelince, gerekırse Pa- ris'te açıklama yapanz" dedı. Surt'ın Kurtalan ılçesıne bağb Bağgoze köyu jandarma kara- koluna da terörıstlerce roketa- tarlı saldın duzenlendı Oncekı akşam 20 30'da gerçekJeşen sal- dın sırasında karakolda bulu- nan erlerden 5'ı yaralandı Te- ronst grubun yaklaşık yanm sa- at suren çatışmadan sonra ka- ranüktan yararlanarak bolgeden uzaklaştığı bıldırıldı. Kahramanmaraş'ın Göksun ılçesıne bağlı Çardak kasabasm- dakı jandarma karakolu da te- rorıstlerın sılahlı saldırısına uğ- radı Kahramanmaraş Vahsı Er- dogan tzgı, saldın sırasında ölen ya da yaralanan olmadığını bıl- dırdı İzgı, "Jandarmanın çatış- maya girmesi uzenne, terorist- ler. gecenin karanlığından da yararlanarak kaçtılar Terorist- ler, bu sırada Orman Bolge Şef- liğı'ne aıt gozetleme kulesinde bulunan bır telsizi de goturmuş- ler. Bolgede arama ve operas- yonlar devam etmektedır" dedı AA'>a göre Bıtlıs'ın Hızan ıl- çesıne bağlı Suruculer koyunde de Rarayolları'na aıt bır kam- yon ıle bır karavan terörıstler ce vakıldı AA, Tokat'a bağlı Almus, Turhal, Nıksar ve Zıle ılçelenn- (Baftara/ı 1. Say/adaJ dakı ıyı bır gazetecıden böyle bır haberın, hele hangı kaynaktan geldığı ortadayken araştırılma- dan yazılması, bızde sızm kul- lanıldığınız kanaatını oluştur- muştur Sızın ıse Cumhurıyet gazetesını böyle kulianmanızı okuyuculannızın değerlendır- mesıne bırakıyoruz Sözde skandala alet etmeye çalıştığınız patent konusu cıhaz, prensıbı 1988 ynlında duşunul- müş, gelır ve gıderın aynı anda kaydedüdığı, kanunı defter tut ma zorluklannı ortadan kaldı- ran, o tarıhte mevcut yazarka- saların dezavantajlarıru da ıçer- meyen, alternatıf bır odeme kaydedıcı cıhazdır Bu cıhaz, basıt bır yazarkasadan çok farklı, bılgısayar teknolojılennı en son yenılıklenyle kullanan, patente layık bır buluştur Doğ- masını, Turkıye'dekı mevcut yazarkasa uygulamasmın zor- İuklanna borçludur Patente konu cıhaz, maaiesef, bugune kadar hıçbır uygulama görme- mıştır Dığer patent konusu elektro- nık oy sandığı ıse çok daha ge- nış bır duşüncenın bır parçası olarak ortaya çıkmış, halkların demokrasıye katılımlannı tek- nolojıyle kolavlaştırmaya çalı- şan bır anlayışın netıcesıdır Bu- tun dünyada, yem teknolojılen kullanarak oy veraıe yöntemle- rının gelıştırılmesı konusunda çalışmalar vardır. Bunlann gayesı, halkın karar- lara daha genış çapta ve süratle kanlmaiannı temın eden sıstem- lere varmaktu- Bugün Fransa, 10 mılyondan fazla aılenm ev- lerındekı mımtel cıhazları nede- nıyle bu ımkâna en yakm tarıh- te kavuşacak ülkedır Bu konu "başka bır demokrası ıçın teknolojı" başlığı altında Fran- sız halkııun gündemındedır Sa- yın Adnan Kahveci ıle yapılan çalışmalara bu göruş açısından bakılmalidır Yoksa Turkıye böyle gelışmelere layık değıl mıdır? Sayın Adnan Kahveci, yara- tıcı tarafına hıç kımsenın dızgın vuramayacağı, buyük bır buluş gücüne sahıptır Böyle bırçok fıknnın ılerıde de olacağından emın olabılırız Patent konusu Turkiye'de çok kötü anlaşılan ve yazınızda bahsettığınız gıbı dedelerımızden kalmış (') bır mantığa sahıptır Bu tüm gehş- mekte olan toplumlar ıçın de böyledır Bır kişının, her ne sıfatı olur- sa olsun, yaptığı bır buluşa, or- taya çıkıp da sahıp olamaması, Engızasyon devrınde olurdu, o da ancak GaUıleo'ya kadar Frankluı bır devlet adamıydı, bugün bütün Aaıerıka ıçın Franklın'ın buluşu bır onur ve- sılesıdır Devnndeonundazor- lukları olmuştu Yazımın devamında, bıraz ce- vap mahıyetınde, sıze, karala- maya çalıştığınız kışılenn kım- ler olduklanm, neler yaptıklan- nı behrtmeye çalısacağınr Mega, 1980'h yıllann başın- da, Testaş'tan kopan, çok güç- lu bu- mühendıs ekıbının, bılgı ve ıhtısaslannı ortaya koyarak, 3 kuruş para ıle kurduklan bır şırkettrr O gunkü 5 kışılık ekıbın yurt- dışında tahsılde ve çahşarak ge- çırdıklen toplam zaman 39 yıl- dır Sayın Lütfullah Kayaîar bu ekıbe, daha mılletvekili olma- dan önce, genç bır hukukçu ola- rak, benım büyük ısrarım uze- nne sembolık bır hısse ıle katıl- mış ve polıtık hayatındakı geuş- meler uzenne bu hısselerı tekrar bana devretmıştrr 1979 sonlannda, gıderek ka- mulaşan Testaş'ın, elektronık gıbı dmamık bır sahada çalışa- mayacağını daha o gunden be- lırterek Testaş'ın ve tüm Testaş çalışanlarımn katılımıyla kuru- lacak yenı bır şırkette faalıyete devam etmeyı önermıştık Bu önen kabul görmeyınce Testaş'- tan aynldık Nıtekım, bugün, profesyonel elektronık ^ahasın- da, tamamıyla kamuya tabı sta- tude hıçbır müessese kalmamış- tır Kurduğumuz bu ufak mu- essese kendı konusunda büvük bır gayret sarfederek bır ara 40 de yapılan operasyonlarda da bolucu örğut mensubu 15 kişı- nın yakalandığını bıldrrdı Asa- yış şubesınce yapılan operas- yonlarda, yasadışı bıldırı ve do- kuman dağıttıklan tespıt edılen bın kız 14 kışı yakalandı Yetkılılerden alınan bılgıye göre aramalarda yasadışı yayın ve dokumanlar ele geçmldı Sa- nıkların, "Kırsal Savaşçı Gençhk" adı altında örgutlen- dıklenmn belırlendığı, soruştur- manın surdurulduğu bıldırıldı Kurtalan'da eylem Bu arada Kurtalan ılçe mer- kezınde duzenlenen bır korsan yurüyüş sırasında guvenlık guç- lennın ateş açması uzenne 8 ya- şındakı bır çocuğun ölmesını protesto eden esnafın başlattığı kepenk kapama eylemı 4 günu- nu tamamladı Kurtalan ılçesındekı 750 esna- fın başlattığı kepenk kapama eylemının 4 gununu doldurması yüzünden ekmek sıkıntısının basgösterdığı bıldırıldı Gınş çı- kışları guvenlık guçlennın kont- roiunde tutulan ılçenın ekmek ıhtıyacının Surt ve Batman'dan sağlanmasına çaiışılıyor muhendısı ıstthdam edecek bu- yukluğe gelmış, ama maalesef ulkemızde henuz "venture capıtal" gıbı ımkânlarm olma- yışı, bankaların karşılığında "patates tarlası" önenlmedıkçe yenı teknolojılere dayalı proje- lere para vermemesı, gıbı olgu- lar nedenıyle, buyük ekonomık varlık göstçrememıştır Ancak, bu sure zarfında, kendı boyut- lanru aşan bır şekılde kazandık- larım araştırmaya ve ıyı mühen- dısler yetıştınlmesıne harcayan bır müessese olarak un yap- mıştır Butun bu sure zarfmda bır te- zın gercekleştığını görduk Tek- nolojı geüşmış BatUı ülkelerın ınhısannda değıldır Turkıye'- dekı elektronık ehlıyet kullanan takograf uygulaması bu tezı ıspatlarruştır Bu uygulama dün- yada tektır ve ük defa Türkıye'- de yapıbnıştır Bızler, buluşla- rın sahıplen ve uygulamanın sü- rukleyıcısı olarak bugun elek- tronık ehlıyet uygulamasına başlamak ısteyen Avrupa Top- luluğu'nun resmı organlan tara- fından davet edılerek göruş bıl- dırmekteyız Dığer taraftan, aralarında Avustralya, Malezya, Fransa, G Afrıka ve fran'ın da bulun duğu bırçok ulke, elektronık ta- kografın teknolojısının transfen ıçın talepte bulunmaktadırlar Ama yıne bu teknolojılenn transferınde sıze sorulan ılk so- runun alınmış bır patentin olup olmadığı konusunda olduğunu bılıyor musunuz? Aynı yıllarda Turkıye, hıç ya- zarkasadan vuz bınlere yazar kasava geçmış ve bu dev pazar, teknolojıye hıçbır katkısı olma- dan, daha zıyade tıcan bır yak- laşımla "üretılerek" gıdenlmış- tır Bunun netıcesı, 5 yıl sonra malı hafızası dolduğu ıçın ne ya- pacağımızı duşundüğümüz ya- zarkasalann bulunduğu bır Ul- kedır Takograf pazanndan çok daha buyuk bır pazara hıtap eden yazar kasa konusunda Turkıye ıhracat şanMnı baştan öldurduğu ıçın boş bır üretım faalıyetınde bulunmuştur Ama, korkmayın Sayın Mum- cu, bızım Testaş'ta gehştırmekte olduğumuz değışık model yazar kasalar Türkıye'de satılmasalar dahı faturalı yaşama geçmekte olan komşu ülkelerde şımdıden pazar bulmuş durumdadırlar Bu sahada sadece montaj yapan üretıcıler, marjlannın yetersız- hğı nedenıyle, pazardan çekılır- ken, bız, teknolojı dahıl, export şansını yakalayabıbyoruz Bu konularda yol alabılmek, teknolojı problemlennı ele ahp çözebılen şahıslann kabılıyetle- nru ortaya koymaJarıyla mum- küfl olabılmektedu;. Bu da pa- tent demektır, yeni bır patent kanunu demektır, hatta yem teknolojılerle ılgılı bır bakanlık demektır Patent alma ha 1 de- mek değıldır Sayın Mumcu, bızlenn orta- ya koyduğu patentler, fıknn ko- runması mahıyetınde tespıtler- dır Sızın zannettığınız gıbı kö- şe dönme makınesı değıldır Ça- ğm gereğı ortaya çıkan teknolo- jık problemlenn çözumlerı ıçın gereklı korumadır Toplumun kalkınma gayretınde, bıze düsen kadanyla, bır köşesınden tutup kaldırma hevesıdır Hıssı taraf- lanyla, yıllardır beraber olduğu- muz mühendıslerımızın önünde ekonomık anlamdakı başansız- lığınuzı ıçersuıe gızledığımız ma- nevı mukafatlardır Bır de bü- mem kımler kapmaya kalkma- dığı zaman, gelecek ıçın ufak te- fek umıtlerımızdır Hıçbu 1 şekılde de gızh veya saklı bır şey değıldır Sayın Ad- nan Kahveci de ben de basında bırçok defa bu buluşlarla ılgılı konuştuk Bazen ıhtısas dergı- lerınde, bazen de günluk bası- nın konuyla ılgılı sütunlannda Yazımızın bu sıkıcı kısmın- dan sonra dığer noktalara cevap vermek ıstıyoruz Bır buluşun patentlenmesı ıle bu buluşun gelıştırılıp sanayıye uygulanması ıkı ayn husustur Söz konusu buluşlarla Testaş'- m bır ıhşkısı yoktur Eğer mum- kün olursa, butun dunyayı da ü- gılendıren seçım sıstemlenyle ıl- gılı buluşlanmızı önumüzdekı yıllarda Testaş'ta değerlendır- meye çalışacağız Testaş'ta çalışırken buluş yapmış değılız Kaldı kı sız hu kukçu olarak eskunış patent ka- nunumuzun çalışanlann buluş- larının aıdıyetıyle ılgılı hüküm- lenm çok ıyı bılırsınız Isçı bu- luşlan, Batı'nın da gundemınde olan bır hukuk meselesıdır Bıraz kankatür yaparak söy- lüyorum, Osmanlı'dan kalma lhtıra Beratı Kanunu, bu konu- da oldukça modem bır yaklaşı- ma sahıptır Belkı bümeyerek, ıstemeyerek ama böyledır Butun bu hukukı hususlar bır yana, ışçı buluşlan konusunda sız, Uğur Mumcu olarak ne du- şunuyorsunuz o daha da muhım Testaş'ın ıdaresıne geldığım den ben burada bırçok yenıden yapılanma çalışması yürutuyo- rum Sız vesıle olmuş olacaksı- nız, Testaş çalışanlarının buluş haklannı ele alıp bu hakların- dan ıstıfade etmelerını teşvık edıcı mahıyette hukukı bır du- zenlemeyı başlatacağım Testaş'm özelleştınlmesıyle ıl- gılı konuya gelince, böyle bır şırketın yönetımıne elını taşın altına koyarak talıp olmanın ol- sa olsa takdırle karşılanması ge- reküğını bu sahayı tanıyan şahıs- lar çok ıyı bılırler Böylesıne dına- mık bır sahada tamamıyla ka- muya aıt bır şırketın başarıh olamayacağına aıt ınancımız de- vam etmektedır ve Testaş'ı özel- leştınne yolunda gerekh her şe- yı yapmaya karariıyız Zatı Sungur mu yoksa Naım Sungur mu konusundakı soru- nuza gelince, önce düzeltmek gerekır kı ben fizık muhendısı değılım Türkıye'dekı karşıhğı ıle fızıkte docent doktor unva- mna sahıbım Fransız ünıversı- telennde uzun yıllar öğretrm uyesı ve araştırmaa olarak ça- lıştım Fransız fizık Nobel'cısı A Kastler ıle müşterek yayım- lanmız vardır Dolayısıyla bu kışıler, kendı bılgı dağaraklannda olanlardan başka hıçbır şeye, hıçbır Zatı Sungur manfetıne ıh'ıyacı ol- mayan kışılerdır Maalesef, ya- pılan suçlamalan Zatı Sungur marıfetıne ıhtıyaç duymadığını zannettığımız bır gazetecının ka- lemınden okumak hayal kırık lığı yaratıyor Sayın Mumcu, gazetecı yönu- nuzün dışında çok ıyı bılınen hukukçu yönünuzle de ıçıne düştüğümüz bu talıhsız durum burada hepımızı şaşırttı Bır vandan Sayın Kahveci gıbı hak- sıziıkların karşısında bır parla- menter, bır yandan da butün profesyonel camıanın yalnız teknık berat sahıbı olarak tam- dığı ve Cumhurıyet gıbı bır ga- zeteye ıkı gun arka arkaya man- şet olmaya değmeyecek şahısla- n, karalarken bılmem kım gru- bunu müdafaa eder bır halınız var, neden 9 Bılmem hangı ışadamına kar- şı açtığınız dava-karşı dava nıtehğındekı bır hukuk olayını bu şekılde duyurmanız, ustehk de bu- Zatı Sungur manfetıyle bütün bunları demokratık bır ırademn tecellı edeceğı bugun- lerde, bu şekılde paketleyerek manşet yapmamz sızın gıbı bır gazetecı ve bır hukuk adarru ıçın sevıye kaybettına olmuyor mu 7 Sayın Mumcu, sızın yardımınız olsa da olmasa da bız alacakla- nmızı tahsıl etmek ıçuı açmış ol- duğumuz haklı davayı kazana- cağımızdan emınız Bızler, "gardrobunda ıskelet saklamayan" ılım adamı nıteh- ğmde yönetıcıler olarak sızm le- keleme teşebbüsünüzu hıçbır komplekse kapılmaksızın yuka- nda konu ettığımız ülkenın tek- nolojık ılerlemesmdekı engelle- rı halka duyurabılmek ıçın brr, vıtnn olarak kullanmak nıyetın- deyız Bu hususu gazetenız bel- kı sızden daha ıyı anlayabılecek- tır Sız bu sıkıa ama muhım ko- nulan bugttnku ruh halınız ıçın- de köşenızde kullanmayabıhrsı- nız, ama gazetenız, patlatmaya çalıştığınız bu sönük skandala cevabımızı, yayımlamasa bıle, kendı camıasında kendı skanda- lı olarak manşete alacaktır POLITIKADA SORUNLAR ERGUNBALa (Baftarafı 9 SayfadaJ Yeltsın ın oportünızmı, bır anlamda kurnazlığı bu noktada ortaya çıkıyor Gorbaçov, uzun süre bürokrasıyı ve sıstemı kur- tarabılmek ıçın dırendı Yeltsın ıse komunızme cepheden hu- cum ederek, kıtlelerde daha fazla prım yapacağını kavrayıp o yola yöneldı Ama ıkısı de yola bürokrasıyı kurtarma amacı ıle çıktılar Yeltsın, bürokrasıyı kurtaramayacağını anlayınca kendını kur- tarmaya yöneldı Başka bır deyışle ıçınden çıktığı sınıfa ıhanet ettı Sovyetler Bırlığı'nde pıyasa, Sovyet modelı sosyalızme ga- lebe çaldı Ama bunun yolunu açan Gorbaçov ya da Yeltsın değıl, on- ların ıçınden çıktıklan sınıftır Bürokrası, 1985'te Gorbaçov'u ıktıdara getırırken bu bu- yuk kumarı goze almıştı Oynadı ve kaybettı GEÇMİŞ ZAMAN OLURKİ Sara Ertuğrul Korle 10 000 üra (KDV ıçınde) Çağdaş Yaymlan Turkocağı Cad 39-41 Cağaloğlu-tstanbul Ödemelı gönderilmez. SAVAŞ YILLARINDA BtR SÜRGÜN Kemal Sulker 8 000 lıra (KDV ıçınde) Çağdaf Yayınları Turkocağı Cad 39-41 Cağaloğlu-tstanbul Odemelı gönderilmez. GOZLEM UGUR MUMCU (Baştarafı 1 SayfadaJ Mucıt bakanın ıpe sapa gelmez, saçma sapan mekiubunda ne TESTAŞ olayına yer verılmış ne de TBMM'de Aykon Dogan'ın sorusu uzenne bakan olarak verdığı yanıta Mını yazarkasayı kım ıcat ettt^ HEMA dıyor kı —Bız ıcat ettık Kahveci nın patent ortaklan Naım Sungur ve KOnder Ke- foğlu, daha once HEMA'da çalışmışlar, HEMA'dan ayrılıp TES- TAŞ adlı devlet şırketıne geçmışler Mını yazarkasa projesı, TES- TAŞ personelı ve bu şırketın olanakları kullanılarak gelıştırıl- mış daha sonra da Kahveci ve TESTAŞ Genel Mudüru Sun- gur ve yonetım kurulu üyesı Kefoğlu ıle bırlıkte kendı adlarına patent almışlar Ustelık bu Sungur ve Ketoğlu, MEGA şırketı aracılığı ıle TES- TAŞ'ı satın almak ıstemışler, bır süre sonra da satın almak ıs- tedıklerı şırketın başına getırılmışler Bu MEGA şırketının ortaklarından bın de kım'' ANAP'lı eskı bakanlardan Lütfullah Kayalar Kahveci, Sungur'un TESTAŞ'ın başına neden getırıldığını hıç açıklamıyor Dıyor kı —Mını yazarkasayı ben ıcat ettım Karr/ecı devlet şırketı TESTAŞ tarafından gelıştınlen proje- nın patentini kendı adına almakta hıç sakınca görmuyor Olay ortaya çıkınca da kendısınden başka kımseyı ınandırmayan gû- lünç gerekçeler ıcat edıyor —Hayır kurumuna bağışlayacaktım Kahveci, hem 'mını yazarkasa' hem 'dokunmatik seçım makınesı' ıçın Sanayı ve Tıcaret Bakanlığı na başvuruyor Baş- vurduktan sonra da TBMM'ye bu konuda hazırladığı bır yasa tasarısı da göndermeyı başarıyor 28 Ağustos 1991 gunku 135 sayılı bırleşımde tasarı TBMM'de görüşûlüyor Maliye Bakanlığı eskı Gelırler Genel Mudurü DYP Isparta Mıl- letvekili Aykon Doğan, Kahvecı'ye soruyor —Sayın Bakan bu tasarı elektronık cıhazlar kullanmayı ön- göruyor Bu elektronık cıhazlar bugun Turkıye'mızde ımal edıl- mekte mıdır9 Bunu Hazıne ıthal ederek mı sağlayacaktır? Ve- yahut bunları Turkiye'de ımal edecek fabrıkalar var mıdır? Ikınci sualım Eğer bu cıhazlar Turkiye'de ımal edılecekse bu cıhazlann ımal edılmesıne ıbskın araşürrnalar hangı muesseseter tarafından yapılmıştır? Ve bu araştırmalan yapan müesseseler, kışıler, kuruluşlar, bılım muesseselen bunlann patentini almış- lar mıdır"> Bu konuda, gerek araştırma kurumları gerek unıver- sıteler gerekse şahsı fırmalar olarak patent alan kışı ve kuruluş- lar kımdır? Adnan Kahveci nın bu soruyu nasıl yanıtlaması gerekırdı7 —Evet, patenti ben ve ıkı arkadasım aldık Bu patenti hayır kurumuna bağışlayacağız Hayır Böyle demıyor Ya ne dıyor' —Bunlar ıçın herhangı bır spesıfık patent olduğunu tahmın etmıyorum Açıkça yalan söyluyor! Aykon Doğan ustelıyor —Mını yazarkasa dedığımız bu elektronık cıhazlar konusun- da Sayın Bakan tarafından bılınen bır patent olayı var mıdır? ( ) Mını yazarkasa konusunda bır patent alınmış mıdır, alınma- mış mtdır? Bunu oğrenmek ıstıyorum 'Mını yazarkasa patentlı Bakan Kahveci' bu açık soru karşı- sında da başta TBMM üyelerı olmak üzere herkese yalan soy- leyerek 'Bu tasanda belırtılen husus ıle mını yazarkasa arasın- da ılışkı yokluf dıyebılıyor Kahveci şunu söyleyebılırdı —Esnafa bugun bedava vereceğımız kasalar daha önce ımal edılenlerdır Ben ve ıkı arkadasım patent aldık, bundan sonra ımal edılecekler, bu patentle ımal edılenler olabılır Mayonezlı sandvıç kurbanı Maliye Bakanı, mayonez zehır- lenmesı nedenıyle geçıcı hafıza kaybına uğramış kı elındekı patenti anımsamıyor 1 Bu olay ortaya çıkmasa Kahveci hem yazarkasadan hem do- kunmatik seçım makınesınden mılyariar kazanacaktı Meclıs'te yalan söyluyor bu yetmezmış gıbı olay ortaya çı- kınca da "Patent gelırını hayır kurumuna bağışlayacaktım" dıye herkesı kandırmaya çalışıyor Bu mucıt kafası' ıle herkesı kandıracağını sanıyor Kahvecı'ye bır yalan makınesı' ıcat etmesını ve ılk testı de kendı uzerinde yapılmak üzere bu yalan makınesı ıçın 'patent almasını salık verıyorum Adnan Kahvecı'den dün oğle üzerı bır mektup daha geldı Eğlencelı olur dıye köşeme koyuyorum "Sayın Mumcu, Yıne baltayı taşa vurmussunuz 'Kahvecı'nın Patent Itırafı' başlıklı habennız tamamen yanlış Akıllı kasanın patentini al- dığımı, yaklaşık bır yıl önce ekonomı muhabırlen ıle Ankara Bıra Fabrıkası'nda yaptığım yemeklı sohbet toplantısında duyurmuş- tum Bunu dun Hurrıyet gazetesınden Sayın Enıs Berberoğlu hatırlattı O toplantıda Cumhurıyet gazetesınden de bır arka- daşınızvardı Kısaca olayın gızlı saklı bır yanı yok Sızsavını- zı 'bır şeyler saklanmak ıstenıyor' varsayımına dayandırmışsı- nız Savınız doğru olsaydı, yaklaşık bır yıl önce başına bu pa- tenti aldığımı açıklar mıydım'' Ayrıca Otomatık Seçım Sandı- ğı'nm da patentini aldığımı basın mensuplannaduyurmustum Sız duymadınız basın da önemseyıp yazmadı ıse, ben ne ya- pabılırım kı? Akıllı kasa henuz üretılmış değıl Uretılmeyen bır şeyın pa- tentınden para alacaktın' suçlaması, çok ağır ve haksız bır ıt- ham değıl m ı ' Sonra herhangı bır art nıyetım olsaydı bu bılım adamlarının tekrar TESTAŞ'a gelmelennı teşvık eder mıydım' TESTAŞ devlet şırketı, her şeyı açık Şımdı bana, şunu sormanız gerekır Çok daha ucuz ve ye- teneklı akıllı kasa varken, nıçın eskı teknolojı ürünu olan pa- halı yazarkasa alıyorsunuz' Ya da, Turkıye'nın, vergı sıstemlerı teknolojısınde özellıkle Doğu Bloku ve Uçüncü Dünya ulkelerıne buyük ıhraç potansı- yelı varken nıçın bu potansıyel teşvık edılmıyor? Turkıye hep teknolojı ıthal eden bır ulke olarak mı kalacak' Veya, Türkıye'yı vergı toplama ve belge duzenmı kurmada gerılerden getırıp dünyada en lyıler arasına sokmak ısteyen bu bılım adamları, (benı ıstersenız saymayın) bu kadar hor mu gö- rülmelı' Sayın Mumcu, Türklerın, Turkıye'nın teknolojıde çok onemlı ışler başarabı- leceğıne ınanmış ve bunlann örneklerını de görmüş bır kışı- yım Ama maalesef pek çok yarı aydınımız da Turkler bır şey yapamaz, ne yaparsa Amenkan, Japon, Alman yapar' dıye bır komplekse sahıp Ben bu çarpık düşunceye karşı devamlı mu- cadele verdım, vereceğım de Akıllı kasanın patent olayı neredeyse ıkı yıldır tartışılıyor Bu- nun renklı katoloğunu Plan-Butçe Komısyonu'nun ANAP'lı uye- lerıne de gösterdım Bakanlıkta çalışma odama gelen pek çok kışıye (gazetecıler de dahıl) hem 'akıllı kasanın, hem de 'oto- matık seçım sandığının' nasıl çalıştığını anlattım, patentlerını aldığımı soyledım Tekrar edıyorum Meclıs'ten geçen kanun gereğınce beda- va verılmesı dyşunulen yazarkasalar, halen ımal edılmekte olan eskı teknolojıh kasalardır Meclıs zabıtlanna goz atın Kanun, mını kasa dıye adlandırılan akıllı' kasaların değıl, bugün özel sektörün urettığı kasaların dağıtılması ıçın çıkanldı Onların da patent olayı yok Sayın Mumcu, dun bana şöyle bır önen geldı "Patentten ge- lırın olursa bır vakıf kur, denetleme kurulunun başına da Uğur Mumcu'yu getır" Gerçekten esas düşüncem de Hayrettın Karaca ıle beraber bır Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrol Vakfı' kurmaktır Bu dü- şunceyı ıkı yıldır tartışıyoruz Vehbı Koç, Nıhat Gökyığıt de bu vakfa uye olmayı duşünüyorlar Turkıye'nın en onemlı sorunu olarak görduğum doğanın yok edilmesi ve erozyon konusun- da çok cıddı çalışmalar ıçındeyım Bu sorunu gundeme getı- rerek bana yaptığım bazı çalışmaları duyurmak fırsatını da ver- mış oldunuz Son olarak söyleyeceğım şudur Bana öyle geliyor kı, sız de bılerek veya bılmeyerek HEMA grubunun menfaatlerırte alet edıldınız Gerçekten yolsuzlukla uğraşmak ıstıyorsanız lütfen bundan sonra bana yardımcı olun Sıze bırçok kez 'Hıç kımsenın uzenne gıtmedığı veya gıtme cesaretı gosteremedığı bır olayla ılgılı belgeler elınıze geçer- se, yazmadan önce belgelerı bana ulaştırın, ben olayın uzen- ne gıtmezsem sız benım uzerıme gelın' dıye soylemedım mı' Ben böylesı net ve açık bır yardım vaadınde bulundum, teklı- fım de hâlâ geçerlıdır'