Catalog

17 AĞUSTOS 1991 HABERLER CUMHURİYET/5 istifa yok" • tSTANBUL (AA) — SHP Beyoğlu llçe Başkanı YOksel Kılınç, "SHP Beyoğlu ilçeye kayıtlı hiç kimse istifa ederek DSP'ye geçmemiştir" dedi. Kılınç, yaptığı yazüı açıklamada, bir gazetede "SHP Beyoğlu ilçeye kayıtlı 3 bin kişinin istifa ederek DSP'ye geçtikleri" haberi yayımlandığınj hatırlatarak şoyle dedi: "26 Mayıs 1991'de yapılan ilçe kongresinden bu yana üyelerimizden hiçbiri istifa etmedi. Kongreden sonra üyelik için 150 başvuru oldu ve bunlardan 24'ü kabul edildi. Bunlar ise DSP ve HEP eğüimlilerdir:' Aııtalya'ya aşevi • ANTALYA (Cnmhuriyet Bnrosu) — DYP'li Antalya Belediyesi aşevi kuracağını açıkladı. Antalya'da yayımlanan Yeni 1leri gazetesinin önerisi üzerine harekete geçtiğini soyleyen Belediye Başkanı Hasan Subaşı, Akdeniz Belediyeler Birliği personelinden yararlanarak "Aç Evi" kurabileceklerini belirtirken, turistik tesisler dahil tüm Antalyalılann artan yemeklerini buraya verebileceklerini ve böylece kentte ekonomik açıdan zor durumda olanlara ücretsiz olarak yemek verilebileceğini kaydetti. Akarcalı: ANAP iktidar • KAVAKLIDERE (AA) — Turizm Bakanı Bülent Akarcalı, erken seçimde ANAP'ın yeniden iktidar olacağına yüzde yüz inandıklannı söyledi. Bülent Akarcalı, Kavaklıdere'nin ilçe olması dolayısıyla düzenlenen törende yaptığı konuşmada, "ANAP kurulduğundan bu yana demokrasinin gerektirdiği yolda özenle ilerledi, başbakan ve bakanlar, kendi koltuklarına ısınmadan, 'en iyisi budur' diyerek karar aldılar. Bu vatandaşlar için mücadelenin en büyük deülidir. 1980'den önce yaşadıklanmız ise koltuklann bırakılmamasından dolayıdır" dedi. Gazeteciye davak kınandı • İZMİR (Cumburiyet Ege B rosu) — tzmir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı İsmail Sivri, gazetecilerin polis tarafından dövülmesini ve fotoğraf makinelerinin ellerinden zorla abnmasını kınadı. Sivri, polisin bu tür davranışının anayasal haklara ve yasalara aykırı olduğunu bildirdi. Basmane semtinde önceki gün meydana gelen olayda, poksin yürüyüş yapmak isteyenlere müdahalesini görüntülemek isteyen Hürriyet gazetesi muhabiri Cem Bulunmaz polis tarafından engellenmişti. BlVFye telgraf • tSTANBUL (AA) — "Sınır ötesi harekâtı" protesto etmek amacıyla •Birlesmiş Milletler'e telgraf çekmek isterlerken gözaltına alınan, "Kürt Hak ve özgürlükler Girişim Komitesi" üyesi 4 kişi, serbest bırakıldı. 13 ağustos si günü Sirkeci Büyük Postane'den, Birlesmiş Milletler Ankara Temsilciliği'ne telgraf çekerken gözaltına alınan Fatma Kayhan, Kurtuluş Parlak, Rıfat Sefalı ve Ahmet Alan, dün İDGM'ye sevk edildi. Savcılık tarafından ifadeleri alınan 4 kişi, daha sonra serbest bırakıldı. Keçeli'den FTTye dava • lç PoUtika Servüd — DYP Istanbul îl Başkanı Orhan Keçeli, PTT'nin konuşulmayan telefonlardan zorunlu konuşma ücreti olarak 25 bin lira almasını protesto ederek dava açtı. Orhan Keçeli adına, DYP ll Kadın Komisyonu Başkanı avukat Esen Batıtürk tarafından, sözleşmelere aykın gerekçesiyle ve bütün abonelere de emsaJ teşkil etmesi bakımından dava açıldı. Orhan Keçeli, kon/ıyla ilgili yaptığı acı' ısmada, birçok vatandaştan şikâyet alındığını, hatta telefonlarınm kapanması için müracaat yapıldığını belirterek "Böyle keyfi idare olmaz. ANAP iktidan ülkeyi çiftlik mi zannediyor? Bu nedenle ornek olsun diye dava açtım" dedi. Başbakan Yılmaz'ın öncelikli hedefı Demirel;parlamento dışıpartiler depropagandalanndaANAP, SHP ve DYP'ye yüklenecekle Ozal, muhalefetiıı boy hedefiANKARA (Cumburiyet Bü- rosu) — Ekim ayında yapılma- sı kesinleşen erken genel seçim- lerde muhalefet partileri, propa- ganda çahşmalarmda Cumhur- başkanı Turgırt Özal'ı hedef aJa- caklar. "ANAP'ta yeni dönem" imajmı işleyen Mesnl Yılmaz'ın bu yaklaşınunın "sahte" olduğu- nu sık sık vurgulayan SHP ve DYP liderleri, genel seçim ko- nuşmalannda Yılmaz'dan çok özal'a yüklenmeye hazırlanıyor- lar. DYP Genel Başkan Yardım- cısı HiisameUin Cindoruk, "Muhalefetin alacağı ber oyun Özal'ın duşürülmesine yarayacaguu" söyledi. Başbakan Mesut Yılmaz'ın öncelikli hede- fini Demirel oluşturuyor. Parla- mento dışı partiler ise ANAP- ın yanı sıra SHP ve DYP'ye yük- lenecekler. SHP Genel Başkanı Erdal tnönii, Başbakan Yılmaz'ın ekim ayında erken seçim yapı- lacağmı açıklamasınm ardın- dan, "baskin seçim" senaryola- nnı Ozal'm hazırladığı değerlen- dirmesini yapmıştı. Inönü, son üç gündür seçimle ilgili konuş- malannda bu konuya sık sık de- ğinerek "Mesut Yümaz hükü- metinin yeni olmadığını, 1983 yılından bu yana siinnekte olan ANAP iktidannın bir devamı ohtagana" vurguluyor. SHP yö- neticileri, ANAP'ın büyük ku- rultaymdan sonra kurulan hü- kümetin "yeni nesü" imajını iş- lediğini, böylece ANAP hükü- metlerinin, ülkenin içinde bu- lunduğu durumun sorumlulu- ğunu uzerlerine almak isteme- diklerini belirterek "Seçimkre 'biz yeni ekibiz' görüntüsü ver- mek istiyoriar. Oysa degişen bir sey yok. tpler Ozal'm elinde. Mnhalefete propaganda olana- ğı verneyip, TRT ve Magic SHP ve DYP seçim döneminde Cumhurbaşkanı Özal'ı propaganda malzemesi olarak kullanacak. Başbakan Yılmaz'ı da, ANAP hükümetlerinin devamı olarak niteleyecek. Box'ı kujlanarak baskin seçime gitmek Özal'ın senaryosudur" dediler. DYP Genel Başkan Yardımcı- sı Cindoruk, seçim propaganda- smda hedeflerinin hem Başba- kan Mesut Yilmaz hem Cum- hurbaşkanı Özal olduğunu be- lirterek, ülkenin içinde bulundu- ğu durumdan çıkarılması için ikisinden de kurtulunması ge- rektiginin anlatılacağını vurgu- layacaklarun belirtti. Cindoruk, '•Seçiralerde muhalefete verile- cek oylar zaten hem Yümaz'a hem özal'a 'hayır' niteligi taşı- yacaktır. Bu oylar aynı zaman- da Özal'ın düşürülmesi için mil- letin verecegi işarettir" diye ko- nuştu. DYP, ANAP'ın erken seçim girişimini de bir anlamda özal'ı kurtarma harekâtı olarak nite- liyor. Cindoruk'a göre ANAP, seçim sisteminde yapacağı dü- zenlemelerle "güçlü muhaiefet olmayı" amaçlıyor. Cindoruk, "gaçlü muhalefet" amacını da, "Ozal'ı düsünneye yönelik giri- simleri Şnleme istegi" olarak de- ğerlendiriyor. Cindoruk, Cumhuriyet'in so- rularını yanıtlarken, propagan- da çalışmalan sırasında Özal- Yılmaz ikilisinden kim öne çı- karsa ona yüklenileceğini, ama özal'ın suskun kalması duru- munda da bundan kurtulama- yacağını belirtti. Cindoruk dün düzenlediği basın toplantısında da, ANAP'a "OnurunıızU gitmeyi biün" çag- nsı yaptı. Cindoruk, ANAP'ın SHP, Starl için YSK'ya başvuruyor ANAP, Starl'den propaganda yapacak AYŞESA1TN ANKARA — TRT ve Magic Box, seçim hazırlıklanna başla- dı. Magic Box, siyasi partilerin reklamını yayımlayacak. ANAP'ın, Starl'de yayımlan- mak üzere reklam fılmi hazırlık- lannı sürdürdUğü öğrenildi. SHP, ANAP'ın Starl'i seçim kozu olarak kullanmasım eleş- tirdi. TRT'nin seçim yasaklan- na tabi olmasına karşın Starl'in istediği yayını yapmasımn ya- rattığı sakıncalann uzerinde du- ran SHP, bu konuda Yuksek Seçim Kurulu'na başvurmaya hazırlanıyor. TRT HabCT Dairesi yetkilile- ri, TRT'nin "lasıüı", Starl'in "özgür" yayın yapmasımn de- mokratik sistemle bağdaşmaya- cağı görüşunü savundular. Yük- sek Seçim Kurulu'nun Starl ol- gusunu göz önünde bulundur- masını isteyen yetkililer, TRT'nin bu seçimde de daha önceki yıllarda yaptığı çahşma- lan tekrarlayacağını bildirdiler. SHP Genel Sekreteri Hilunet Çedn, Starl'in seçimlerde hiç- bir yasal yukümlulüğe tabi ol- maması konusunda Yüksek Se- çim Kurulu'nun dikkatini çeke- ceklerini söyledi. Bu seçimde de Yorum Ajans'la çalışacaklannı kaydeden Çetin, Starl 'e reklam vermeyeceklerini belirtti. Çetin şunları söyledi: "TRT'nin birtakım höküm- iere uyması, Starl'in uymama- sı gjbi bir durum damaz. hurbaşkanı kendi ogluoa ortak knrdurdugu şirketle korsan ya- yın yapünyor. Şimdi anayasa degişildigi istryornz, 'Olmaz' di- yor. Neden? Çünkü oğlunun te- keli devam etsin istiyor. O ko- nuyu Yüksek Seçiro Kurulu'nun gündcmine getirecegiz." ANAP'uı seçim işlerinden so- rumlu Genel Başkan Yardımcı- sı Halil Şıvgıo, seçim için Starl'in olanaklarından yarar- lanacaklarını söyleyerek Starl'le görüşmelerin sürdüğü- nü, reklam vermeyi planladık- larını beh'rtti. Radyo Televizyon Yüksek Kurulu Başkanvekili Ali Baran- sel, erken seçim yaklaşırken özel televizyon kurulabilmesi için acilen anayasa değişikliganin ya- pıhnası gerektiğine dikkat çek- tı. Baransel, yaklaşık 1 yıldır bu alanda duzenlemeler yapılması için görüş bildirdiklerini anım- sattı. Starl 'e ilişkin bir yaptınm yetkileri ohnadığına değinen Baransel şunları söyledi: "Ozd TV yaymcüıgını olum- lo batnyonız. An» bo işler mnt- laka yasal çetçeteye otnrtulma- hdır. Starl'in durumu görev, yetki ve sonımluluk alanımızın dışında kalıyor. Biz, özel ve ka- mu tderizyonunun aynı kulvar- da eşit jartlarda hizmet verebil- mesi için belirli bir yasal çerçe- ve oluşturulması gerektiğine inanıyonız.' Küçük masajcı işbaşında Cumhurbaşkanı Turgut Özal, dün Muğla'nın Kavaklıdere kasabasının ilçe oluşu dolayısıyla düzenlenen törenlere katıldı. Törenlerde erken seçim üzerine konuşan Cumhurbaşkanı, daha sonra Kavaklıdere Kaymakamlık binası Ue bakır elişleri ve ipek balı sergilerinin açılışını vaptı. Oklıık Koyu'nda da bir süre yüzen Cumburbaşkanı Turgut Özal, Nirvana Yab'nda dinlenmeye cekildi. Bu arada Fethiye sahillerinde de bir süre gezen Özal'a 11 yaşındaki Kenan Goçmen adlı çocuk elleriyle masaj yaparak rahatlattı. (Fotoğraf: AA) SEÇİMSİSTEMİ VEERKEN SEÇİM TAKTISMASI Onal: HEP seçimlerekatılahilirANKARA (AA) — Haikın Emek Partisi (HEP) Genel Sek- reteri tsmail Hakkı Önal, parti- sinin mületvekili genel seçimine katüabilmesi için yasada aranan koşullan yerine getirdiğini savu- narak "Partimiz seçime kaülma- ya hak kazanmıştır ve seçime •azırdır" dedi. önal, yaptığı yazıh açıklama- da, erken genel seçime katılama- yacak partiler arasında HEP'in de sayılmasını eleştirdi. önal, açıklamasında şu görüşlere yer verdi: "Siyasi Partiler Yasası'nda, partilerin seçime katılabilmele- ri için ilterin en az yansında, oy venne giniııdeH en az ahı ay ev- vei teşkilaünı kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olma kosu- lunda sozü edilen oy venne gü- nü, anayasanın 77. maddesinde beUrtilen beş yılda bir yapdacak seçim günüdür. Bu süre içinde kurulacak siyasi partiler için oy venne günü anayasanın öngör- dügü beş yıliık süredir, yani ka- sım 1992 tarihidir. HEP, 7 Haziran 1990 tarihin- de kurnlmaş, 27 Nisan 1991 ta- BlR GÖRÜS ribinde, Siyasi Partiler Yasası- nın öngordügü oranda il, ilçe ve belde örgütienmelerini tamam- lamış, 8-9 Haziran 1991 tarihin- de ilk genel kurulunu yaparak organlannı seçmiştir." ^Sistem demokrasiye geçişi engelliyor' SADETTİN BtLGİÇ Eskı ANAP Milletvekıiı Maalesef Türkiye'de se- çim kanunlan hiçbir zaman siyasi partiler arasında de- mokratik gele- neklere uygun düşünce ile ha- ^zırlanmamıştır. 298 sayıh seçimlerin genel hü- kümleri hakkındaki kanun ha- riç, seçimlerin barajh nisbi tem- siile mi, daraltılmış bölge siste- miyle mi, barajsız nisbi temsille mi olacağı daima günun şartla- nna göre hesap edilmişür. Şart- lar, muhalefetlerin ve iktidarla- nn büyük veya küçük parti oluş- larına göre değişiyor. Bu ise bi- zim gerçek demokrasiye geçişi- mize engel oluyor. Bugün Tür- kiye"nin şartlan itibanyla lstan- bul, Ankara, Izmir ve belki bu- na Adana ve Konya ilave edile- rek, bunlar 2, 3, 4 seçim bölge- lerine bölünebilir. T)ar bölgeler ANAP'ın kaybıdır* ŞENER BATTAL Eski MSP Mittetvekılı "Mevcut se- çim sistemini ANAP, parla- mento dışı par- tileri etkisiz hale getirecek şekilde duzen- lemek istemek- tedir. Bu dü- zenleme sonu- cunda Ecevit'in DSP'sine gide- cek oyların büyuk kısmı SHP'ye dönecektir. Anketlerde DYP, ANAP'tan daha onde görünmektedir. Bu sebeple dar bölge sisteminde ANAP büyük ölçude kayba uğrayacaktır. Ay- nı anlayışla, RP'nin de oy kay- bına uğrayacağı sanılmaktadır. Oysaki RP, belli merkezlerde havuzlanmış oylara sahiptir. Bu merkezlerde RP avantajlı ola- caktır. Aynca, soldaki diğer partilere giden oylar da Güney- doğu Anadolu'da RP, diğer bölgelerde SHP'ye kayacaktn. Bu sebeple ANAP'ın aşın kâr amacıyla yaptığı bu yanlışlık, Türkiye'de geniş kitlelerin Mec- lis'te temsilini engelleyecektir. Dar bölge sistemi zengin aday- lara imkân tanıyan bir sistem olarak sakıncalıdır. Türkiye milletvekilliği modeli ise ismin- den itibaren çok büyük sakınca- ları olan, çok oy alana haksız prim sağlayan anti demokratik bir uygulamadır. ANAP'ın se- çim kurmaylarının büyük yan- lışlıklara sebep olmak yerine, demokrasiyi genişletici bir çaba içine girmesini temenni ediyo- ruz." Ayıph seçimlerden artık kurtulalım' ÖNDER SAV Turkıye Barolar Bırlıjı Başkant Milletveki- li sayısını artır- mak, seçim çevrelerini da- raltmak ya da çoğaltmak, se- çilme yaşını küçultmek gibi öneriler, de- mokrasimiz bakımından, siyasi partilerimi- zin sandığı kadar yaşamsal de- ğildir. Önemli olan, bu gibi ya- pay öneri ya da önlemler sun- mak değildir. Önemli olan, hal- knnızın sandığa girecek oyunun adaletli ve eşitlikçi bir şekilde TBMM'ye yansımasıdır. Yapı- lacak şey, çağdaş, uygar Türk toplumuna yaraşır bir seçim ya- sası değişikliğidir. Seçimei6 Türk yöntemi"önerisiTITPAM u n u ı i sunulan bu yöntem, "1^'le başlay^n öneriyi gundeme getirenlerden Prof. paylann büyümesi sonuc TURAN YILMAZ ANKARA — ANAP'ın, "küçültülmüs bölge sistemi"nden vazgeçip, mevcut sistemde değişiklik çabasına girmesi, yeni seçim sistemi arayışlarına hız verdi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hikmet Sami Türk, "Küçük partilerin parlamentoda temsil oranlannı azaltarak, büyük partilere prim sağlayan" yeni bir seçim yöntemi önerisinde bulundu. Türk'ün kendi adma verdiği bu öneride, milletvekili dağılımı saptamrken, oy oranlarırun l'e, 2'ye, 3'e, 4'e bölünmesi yerine 1.5'e, 2'ye, 2.5'e bölme işlemi uygulamyor. Prof. Dr. Hikmet Sami Türk tarafından ilk olarak 1976'da, Siyasi tlimler Türk Derneği'nce Ankara'da düzenlenen Kanun-i Esasi'nin 100. Yüı Sempozyumu'nda tartışmaya sunulan bu yöntem, "1.5'le başlayan yanmşar aralı aritmetik dizi ile bölme formülü" olarak da niteleniyor. Turk, önerdiği yönteme ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı: "Diğerleri gjbi bu formül de, nisbi temsil sisteminln temel felsefesine dokunmaksızın, küçük partilerin parlamentodaki temsil oranlannı azaltmak suretiylc büyük partilerin tek başlanna hnkümet kurmaya yeterli bir çogualuk kazanmalanna olanak saglamayı amaçlamaktadu-." Bu öneri, son olarak 12 Eylül'den sonra oluşturulan Danışma Meclisi'nde gundeme geldi. Seçim sistemi oluşturulurken gundeme gelen ve yoğun tartışmalara yol açan bu öneri, Anayasa Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Orhan Aldıkaçti tarafından "Tartısma götürür, hukuki bir temele otunnası müşkül bir husus" olarak nitelenmişti. öneriyi gundeme getirenlerden Prof. Dr. Turgut Tan, "bölücülüğün nasıl teşvik edildiğini" anlamadığını, AJdıkaçtı'nın bunu somut olarak anlatması halinde "bu sistemi önermiş ve savunmuş olmanın pişmanlığını açıkça söyleyecegini" belirtmişti. Aldıkaçtı da şu yanıtı vermişti: "Bazı gerçekler vardır ki. Sayın Tan'ın bilmesi lazıra, büyük Churchill bunu söylemiştin 'Demokraside her konunun tartışılması doğnı değildir." Prof. Dr. Türk, önerdiği sistemin işleyişine ilişkin de, şu bilgileri verdi: "Bir seçim çevresinde partilerin aldıklan geçerli oylar, D'hont sisteminde sırayla 1, 2, 3... Ue bölünürken, Türk sisteminde l.S, 2, 2.5. 3... ile bölünmektedir. Burada tam sayıh bölenler önündeki yanm sayılı bolenlerin kuçüklügü yüzünden paylann büyümesi sonucunda, bir seçim çevresinde ilk sandalyenin kazanılması için geçilmesi gerekli seçim esigi, küçük partiler aieybine biraz daha yükselmekte, sonraki sandalyelerin kazanılması için aşılması gerekli basamaklar biraz daba dikleşmektedir. lşte bu nedenle Türk sistemi, D'hont sistemine oranla büyük partilere biraz daha fazla prim vermektedir. 1.5'ten başlayıp yanmsar ara Ue devam eden bölenler, bu fazla primi yine eşit aralıklı bir aritmetik dizi içinde sağlayacak optimum sayılardır. Seçim sonuçları seçim çevreleri itibanyla hesaplandıkça, gerek D'hont, gerek Türk sisteminin sagladığı her seçim çevresinde en çok oy alan parti veya partilerin vararlanması dogaldır. Ama her iki sisteme göre toplam sonuçlarda ulke çapında en güçlii partiler kazançlı çıkacaktır." ancak adaletli bir seçim siste- miyle onuruyla gitmeyi gerçek- leştirebileceğini vurgulayarak, bu doğrultuda bir seçim sistemi getirilmesini istedi. ANAP'ın partflerarası seçim komisyonuna, Başbakan Yıl- maz'ın "bavul" diye nitelediği öneriler paketini başlangıçta ge- tirmemesini de eleştiren Cindo- ruk, "HerhakJe bu bavuhın için- de 8 yülık ANAP iktidanmn kirti camaşırian otduğu için ge- tirmekten çeldndOer" dedi. Cin- doruk, bu aşamada anayasa de- ğışikliğınin ayrıntı niteliğinde kaldığım belirtirken de, seçim yasasında uzlaşma olmadığı tak- dirde anayasa değişikliğinin ger- çekleşemeyeceğini ortaya koydu. ANAP hükümetinin seçim- lerde izleyeceği rotanırt ana he- defi ise özellikle kırsal kesimde DYP'ye kayan oylann geri dön- mesini sağlamak. Tarım ürünle- rine verilen yuksek taban fıyat ile küçük beldeleri ilçe, bazı bü- yük ilçeleri de il yapmamn ar- dında bunun yattığmı vurgula- yan siyasi çevreler, "Demirel sık sık tanm uninlerinin degeriylc smnayi ürünleri arasında karsı- laştınna yapıyor. Bu, Anadola- da dözenlenen mitiaglerde kol- landıgı önemü bir sflah. ANAP bu silahı Demirel'iıı elinden al- mayı hedefliyor" değerlendir- mesini yaptılar. Seçimlerde parlamento dışı partilerin hedefini ise ANAP hükümetinin yam sıra SHP ve DYP oluşturuyor. Sağlıklı bir seçim yasası yapılamamasında ANAP kadar bu iki partinin de rolü bulunduğu görüşünü savu- nan parlamento dışı partiler, bu yaklaşımı şimdiden sergilemeye başladılar. DSP Genel Başkanı Bülent Ecerit, parlamentonun çarpık oluşmasında ve özal'ın cumhurbaşkanı seçilmesinde özellikle SHP'nin payı bulundu- ğunu vurguladı. Ecevit, bu se- çimlerde de SHP ve DYP'nin ANAP'ın oyununa gelmesi ha- linde bu partinin iktidarda ka- labıleceğine dikkat çekti. öte yandan MÇP Genel Sek- reteri Devlet Babceli ile Genel Sekreter Yardımcısı Koray Ay- dın, RP Genel Sekreteri Ofuz- han AsUtürk, DSP Genel Sek- reteri Selçuk Sonmez'i ziyaret et- ti. MÇP'den yapılan açıklama- da, ANAP'ın adaletsiz bir seçim sistemi getirdiği konusunda go- rüşbirliğine varıldığı beurtiıdi. Açıklamada aynca, bugüne ka- dar adaletsiz seçim sisteminden yakınan DYP'nin "ANAP'ın ha- zırlayacagı ber kanunla seçime vanm" mantığıyla hareket etme- sinin yanhşlığı vurgulandı. Üç parti önümüzdeki günler- de de diyaloğu sürdürme karan aldı. DüNYADA SBÇİMSİSTEMLERİ YUNANİSTAN Anayasaya aykınlık' şikâyetlen sürüyor STELYO BERBERAKİS ATİNA — Yunanistan'da geçen yıl üst üste üç kez yapılan seçimlerde "nispi temsil" sistemi kullanıldı. Bu sistemle yapılan seçimlerde birinci gelen parti, oylann yüzde 47'sini almasına karşın hükümet kuracak çoğunluğu sağlayamadı. Bu nedenle seçimlerden birinci parti olarak çıkan Yeni Demokrasi, başka bir partiden tek milletvekili alarak iktidar olabüdi. Seçimden sonra da Yeni Demokrasi Partisi, bu seçim sistemini değiştirdi. Yeni seçim sistemi geçen yılın kasım ayında 300 sandalyelik Yunan parlamentosunda yalnız seçim bölgesinde adaylığını koyan bağımsız milletvekillerinin aleyhinde bir durum yaratıyor. örneğin bu bağımsızlann parlamentoya girebihneleri için "parti kurmalan" ve bu partinin ülke çapında en az % 3 oranında oy toplaması gerekiyor. Yunanistan'da son yapılan genel seçimlerde parlamentoya 3 büyük partiden başka iki bağımsız Türk milletvekili, bir çevreci milletvekili ve DIANA partisinden tek bir milletvekili girebilmişti. YDP, ahnış olduğu % 47 ile parlamento içinde ancak 150 milletvekili çıkarabildiği için hükümet kuramıyordu. Nitekim Yunanistan'da son yapılan genel seçimlerde parlamentoya 3 büyük partiden başka iki bağımsız Türk milletvekili, bir çevreci milletvekili ve DIANA partisinden tek bir milletvekili girebilmişti. Yunan seçim yasalarına göre parti başkanlan kendilerini iki seçim bölgesinde aday gösterebiliyor. YDP'nin 151 mılletvekilı tarafından onaylandı ve yasa haline getirildi. Söz konusu yeni seçim sistemi Yunanistan'da henüz uygulanmadı. YDP hükümeti bu seçim sisteminin 1994 yılı için planlanan genel seçimlerde uygulanacağını açıkladı. Bu yeni seçim sistemi büyük partilerin milletvekilliği elde etmede küçük partilere karşı daha avantajlı oimasını öngörüyor. Küçuk partilerin ise Yunan parlamentosuna girmeye hak kazanabilmesi için oyların ülke çapında en az % 3'ünu toplaması gerekiyor ki bu, Batı Trakya'daki Türk azınlığı ya da Yunanistan'ın beş DIANA partisinin tek milletvekilini bünyesine çeken YDP, 151 milletvekili ile hükümet kurabilmişti. Yunan seçim yasalarına göre parti başkanları kendilerini iki seçim bölgesinde aday gösterebiliyor. "Işaret" sisteminin kullanıldığı bu yeni seçim sisteminde de seçmenler diledikleri partinin oy pusulasında tercih ettiicleri milletvekili adaylarını işaretliyor. Bu son seçim sistemi, Yunan muhalefet partileri tarafından "anayasaya aykırı" olarak nitelendi ve Yargıtay Yüksek Kurulu'na "şikâyet" edeceklerini duyurdularsa da bu konuda henüz herhangi bir girişimde bulunulmadı.