Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
13 HAZİRAN 1991 EKONOMİ CUMHURİYET/13
SERBEST PİYASADA DÛVİZ
ABDDolan
AHnaı Maıta
Isviçre Frangı
Hotanda Ftorinı
ingiiz Steriini
Fransız Frangı
100 l.üret
S A.Füyali
Avus Şilini
Altş
4220
2365
2765
2100
6980
697
317
1110
335
ALTIN 8UMUŞ
Satış
4230
2375
2775
2110
7030
702
322
1120
340
Cumhunyet
Reşat
24 ayar altın
22 ayar bîlezık
900 ayar gûmûş
AJış Satş
334 000
335 000
50.500
45 000
648
337 000
350 000
50 650
49 700
675
M.BANKAS) PİYASALARI
TL
Phrasaa
Dftvc
Piyasası
Albn
On Faz (%)
IşlHac iMıiyaıTL)
Ootar kapanış (TL)
Işl.Kac (Ulyon İ)
Kapanış (ons/S)
Işlsm Hacmr (kg)
7011
2 9412
4212
103 42
372 25
180
Zoruıılıı tasarrufl
9.2 trilyon
• ANKARA (AA) —
Tasarruf teşvik
hesaplarında bugüne kadar
toplam 9.2 trüyon lira
birikti. Tasarruf sahiplerine
yapılan nema ödemeleri
için belirlenen oran, yüzde
22'den yüzde 44'e yüİcseldi.
Tasarruf sahiplerine,
nemalannın üçte birinin her
yü ödenmeye devam
edileceği bildirildi. KOÎ
yetkililerinden alınan bilgiye
göre tasarruf teşvik
hesaplarında bugün
itibarıyla biriken paranın,
506 milyar 56 milyon lirası
çeşitli ödemelerde
kullanıldı. Bu ödemeler
şöyle: 128 milyar 658
milyon lirası anapara, 244
milyar 417 milyon lirası
nema olmak iizere toplam
373 milyar 75 milyon lira
hak sahiplerine ödendi. 22
milyar 966 milyon lira
yanlış tahakkuk nedeniyle
kurum veya firmalara iade
edildi. 100 milyar 50 milyon
lira YPK karan ile Ziraat
Bankası'na komisyon
olarak ödendi. 9 milyar 965
milyon lira da bu iş için
bilgisayar ve bina alımında
kullanılmak üzere Ziraat
Bankası'na ödendi.
Toplam Kalite
Semineri
• Ekonomi Servisi— Vestel
Şirketler Grubu ile Yönetim
Geliştirme Merkezi
tarafından düzenlenen
"Toplam Kalite
Semineri"nde konusan Vestel
Şirketler Grubu Başkanı *
Tahsin Karan, 2000 yılında
yurtiçi tüketünin ikiye
katlanacağını söyledi. Şu
anda 14 milyon olan tüketici
nüfusun, 9 yıl sonra 27
milyona çıkacağını belirten
Karan, "Bir Kore gibi bir
Japonya gibi verimliliği
arttırma yolunda
çalışmalıyız" dedi.
TKB sermaye
arttırıyor
• ANKARA (ANKA) —
Türkiye Kalkınma Bankası
sermayesini 1.5 trilyon
liraya yükseltecek. TKB
Genel Kurulu 20 haziranda
Ankara'da toplanıyor. Şu
andaki sermayesi 1 trilyon
lira olan TKB, 1990 yıhnı
125 milyar 526 milyon lira
kârla kapattı. Bankanın
vergi sonrası net kân ise 79
milyar 447 milyon lira
olarak belirlendi.
Sonıon balığı
piyasada
• ANKARA (AA) — Bio-
Akva Kültür Balıkçıhğı
Yatırımlan A.Ş. Gencl
Müdürü Aslan Akuzüm,
somon balığını 20
hazirandan itibaren
piyasaya vereceklerini
söyledi. Satış fiyatlannın
daha önce açıkladıkları gibi
30 bin lira doiayında
olduğunu belirten Akuzüm,
bu fiyatın dolar üzerinden
hesaplandığmı, dolardaki
hareketlerin flyatı da
etkileyeceğini sözlerine
ekledi.
\azar kasa
kııllanımı
• ANKARA (AA) —
Katma Değer Vergisi oram
yüzde 6 olan mallann
teslimi ile uğraşan vergi
mükellefleri, yazar
kasalannı 1 ağustostan
itibaren yüzde 8 oranına
uyarlayacaklar. Maliye ve
Gümrük Bakanlığı'mn
dünkü Resmi Gazete'de
yayımlanan tebliğinde, bazı
mallann tesliminde
uygulanan yüzde 6 KDV
oranının 1 hazirandan
itibaren yüzde 8'e
çıkarıldığı, ancak bu tarihin
Bakanlar Kurulu karan ile
1 ağustosa kadar uzatıldığı
hatırlatıldı. Tebliğde, yüzde
6 KDV oranına tabi olan
mallann teslimi ile uğraşan
mükeüeflerin, 1 haziran
itibarıyla cihazlarında
herhangi bir program
değişikliği yapmayacaklan
ve 1 ağustosa kadar raevcut
haliyle kullanacaklan
belirtildi.
İMKBEndeksi'nin iki günlükprimi %4.8 oldu
Borsada canlanmaAlternatif yatınm araçlanndaki durgunluk,
piyasadaki para miktarının artması ve siyasi
alandaki belirsizliğin ortadan kalkmasıyla
birleşince borsa canlanmaya başladı.
Ekonomi Servisi — Para yö-
nünü belirliyor. Alternatif yatı-
nm araçlanndaki durgunluk pi-
yasadaki para miktarının art-
ması ve siyasi alandaki belirsiz-
liğin ortadan kalkmasıyla birle-
şince Borsa canlanmaya başla-
dı.
Geçen haftayı 3565 puanla
kapatan İMKB Endeksi son iki
günde yüzde 4.8 prim yaptı.
Hisse senedi piyasasında karam-
saruk tablosunun dağılmaya
başladığı ve ANAP Kongresi'-
ne doğru alımlann yoğunlaştı-
ğı gözleniyor. Önceki gün
ANAP Genel Başkanlık yanşın-
da Cumhurbaşkanı'nın tarafsız
kalacağmı açıklaması ve aday-
lardan Mesut Yılmaz'ın gövde
gösterisinden sonra dün de iki
başkan adayının daha çekildiği
haberi borsada başlayan canlan-
maya olumlu etki yaptı. Endeks
önceki gün yüzde 3'lük primi-
nin üzerine dün de yüzde
2.3'lük bir artış koydu. 86 pu-
an artış kaydeden ÎMKB Birle-
şik Endeksi kapanışta 3739 pu-
ana yükseldi. Sanayi Endeksi'-
nden daha hızlı düşen Mali En-
deks, çıkışta da aym hızlılığını
sürdürüyor. Mali Endeks'teki
yükseliş dün de Sanayi Endek-
si'nin üzerinde gercekleşti. 3066
puandan 3156 puana yükselen
İMKB Endeksi
(31 Mayıs-12 Haziran) 3739
3626
31 MAY
Mali Endeks yüzde 2.93 prim
yaparken 4010 puandan 4097
puana çıkan Sanayi Endeks'te-
ki artış yüzde 2.16'da kaldı. Iş-
lem hacminin de artmaya baş-
ladığı görünüyor.
Dün seans başladığmda tah-
talann çoğunda fiyatlar tavan
yaptı, ama ilerleyen dakikalar-
da gevşedi. Düşen fiyatlardan
yeniden alımlar başlayınca En-
deks kendini tekrar toparladı.
Dünkü seansta Koç Topluluğu
hisselerine, özellikle de Oto-
san'a talep büyuktü. Hemen
tüm Koç kâğıtlan prim yapar-
ken Otosan'ın bugün halka arz
edilecek "Tofaşlar"dan dolayı
prim yaptığı belirtildi. özellik-
le büyük ahcılann Otosan ve
Arçelik tahtalannda işlem yap-
tıklan kaydedildi.
Dünkü seansta ki işlemierden
iyimserlik havasınm geri gelme-
ye başladı, ama henüz Borsa'-
ya güçlü bir taze para girişinin
olmadığı dikkati çekiyor. Buna
karşıhk yatınmalann ANAP
Kongresi'nin sonucunu bekle-
meden kâğıda girdikleri ve "si-
yasi belirsizlik" bulutunun Bor-
sa üzerinden kalkmaya başladı-
ğı gözleniyor.
Hisse senetlerinin dünkü yük-
selişiyle haziran ayının 12 gü-
nündeki değer artışı yüzde 3.1
oldu.
Öte yandan dün yapılan 9 ay-
lık ve yuzde 62.99 faizli Hazine
Bonosu ihalesinde 286 milyar li-
ralık bono satıldı. Hazine'nin
geçen aylık 9 aylık bono ihale-
sinde faiz oranı yüzde 76.35 idi.
Egeli işadamlan-- Biz deştiriyorsak Bcşbakm'dm yarut gebnesi laznn
6
Mııhatabımız hükümet'tZMİR (Cumhunyet Ege Biirosu) —
Egeli işadamlan, Cumhurbaşkanı Tur-
gut özal'ın 'ötmeye meraklı horozlar'
benzetmesinden sonra da uygulanan
ekonomik politikaya yönelik sert eleş-
tirilerini sürdürdüler.
Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın
'Türkiye'de ötmeye merakJı çok boroz
var' sözlerinin ardından başlayan tartış-
malar sürerken Egeli işadamlan, Cum-
hurbaşkanı Turgut özal'ı değil, hükü-
meti 'muhatap' alarak 'ekonomik
gidişat' hakkında uyanlarda bulundular.
EBSO Meclis Başkanı ve TOBB Sanayi
Konseyi Başkanı Şinasi Ertan Cumhur-
başkanı Turgut özal'ın son zamanlar-
da çelişkili tavırlar içinde olduğunu be-
lirterek "Çifte standart degil, öç, dört
standart uygulanıyor. Biz eieştiri yapı-
yorsak, Başbakan'dan yanıt gelmesi la-
zım. Muhatabımız Cumhurbaşkanı de-
ğil. Sayın Cumhurbaşkanı'nın 'anaya-
sa gereği, hukuken ilışkimin kesildiği,
ANAP'ın genel başkanı seçecek bu
kongresinde taraf tutmam söz konusu
değildir' açıkiaması beni çok mutlu et-
ti. Biz de aynen onu savunuyomz. Bu
sözünün sahibi olsun. Türkiye Cumhu-
riyeti'nin Cumhurbaşkanı olsun" dedi.
Yiice Ertan Şarlak
Egeli işadamlan, Cumhurbaşkanı Tbrgut Özal'ın
ötmeye meraklı horozlar benzetmesinden sonra
uygulanan ekonomik politikaya sert eleştirilerini
sürdürdüler.
EBSO Yönetim Kurulu Başkaru Uğur
Yıice de öncelikle Cumhurbaşkanı Tur-
gut özal'ın sözlerinden 'alınmadığını'
vurgulayarak "Sayın Cumhurbaşkanı o
ifadelerinde, bilmeden konuşuvorlar, di-
yor. Biz bilmeden konuşmuyoruz. Ora-
da kastedilen daha çok belirli birtakım
derneklcr ki Sayın Cumhurbaşkanımız,
bunlan teşvik etmişlerdi. Anlıyonım ki
şimdi o dernekler de muhatefef davra-
nışlan içine girince Sayın Cumhurbaş-
kanı herhalde hayal kınklıgına uğradı"
diye konuştu. Yüce, bu yıl enflasyonun
yuzde 65-70'ler sevivesinde eerceklesme-
sinin beklendiğni vurgulayarak sözleri-
ni şöyle sürdürdü:
"Yüzde 65-70 beklentisi, yüksek bir
enflasyon beklentisi değil, normal, tü-
ketici fryat endeksleriyle yapdmış enflav
yonu kastediyoram, hayat pahalılığmı
kastediyorum. Geçen yıldan az olmaya-
cak. Her şey gösteriyor ki biitçe açıgı 30
trüyonlan asacak. Faizlere yapılan mii-
dahale, devletin ekonomik konularda
karar veren mercilerinin birbirinden ne
kadar kopuk, ne kadar koordinasyon-
suz oldugunun göstergesidir. Ekonomi-
nin plan, programdan yoksun, giinübir-
lik kararlarla yönetildiğinin kanıtıdır.
Bu gayri ciddi oiay üzerinde yorum yap-
mak da gayri ciddidir."
Izmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu
Başkanı Halil Şarlak da enflasyonun ge-
çen yılki seviyelerin altına inmesinin ola-
naksız olduğunu, 'beş puan ve daha yu-
karı seviyede olmasının' beklendiğini
söyledi. Şarlak, aynca banka faizlerine
yapılan mudahaleyi eleştirerek "Ekono-
mide polisiye tedbirler netice vermez.
Faiz hadleri talebe göre oluşur, talimatla
değişmez. Kanuni kılıflanna uydurula-
rak bu faiz yine verilir. tsmi 'faiz' ol-
maz da 'servis' olur" dedi.
Savunma SanayiiMüsteşarı VahitErdem, "Araçlardaki hatalar düzeltilecek" dedi
Zırlılı araç ihalesi iptal edilmiyorANKARA (ANKA) — Sa-
vunma Sanayii Müsteşan Vahit
Erdem, Türk SilahJı Kuvvetle-
ri'ne 1700 zırhlı muharebe ara-
cı alınmasıyla ilgili ihalenin ip-
tal edilmeyeceğini bildirdi. Er-
dem, Nurol - FMC ortaklığının
Türkiye'de ürettiği ve ABD'den
hazır olarak getirdıği zırhlı araç-
lar üzerinde yapılan test-
kabulde bazı araçlarda "ufak-
tefek hatalar tespit edildiğini",
bu nedenle araçlann kabulünün
yapılmadığını belirtti. Vahit Er-
dem, araçlarda belirlenen hata-
lann giderileceğini kaydetti.
Vahit Erdem, Türk Silahh
Kuvvetleri'nin modernizasyonu
için ABD'nin FMC firmasıyia
Türk ortağı Nurol A.Ş.'nin
ürettiği zırhlı araçlar hakkında
ileri sürülen iddialarla ilgili so-
rulan yamtladı. Araçlann yapı-
lan testinde "su sıantısı, motor
gücünde kontratta yer alan hü-
kümlere uygunsuzluk" gibi kü-
çük hatalar tespit edildiğini doğ-
rulayan Erdem, bu tur hatala-
ra dünyanın en modern ordula-
nna yapılan araç gereç teslimat-
larında bile rastlandjğmı kay-
detti. Erdem, "Hatalar abartıl-
dığı kadar büyük değil. Bu tip
hatalar dunyanın bütün ordula-
nnda görülür. Biz Türkiye'ye
savunma sanayii kuruyoruz.
Teşvik edileceğirniz yerde bize
suçluymuşuz gibi yaklaşıyorlar"
dedi. Vahit Erdem bu konuda-
ki sorulan şöyle yamtladı:
SORU — Zırhlı araç ihalesi-
nin iptal edileceği söykniyor?
ERDEM — Bu haberler ta-
mamen yanlış. Eğer böyle Tür-
kiye'de savunma sanayii kur-
mak yerine, Silahh Kuvvetler'-
in ihtiyacım sadece dışandan te-
darik etmek gibi bir poütikamız
olsaydı kimseden ses çıkmazdı.
Bize 'alın' denirdi. Biz de ahr-
dık. Almanlann, tngüizlerin yıl-
larca kullandıklan araç gereçler
ahndı, kimseden ses çıkmadı.
Kendi ülkemizde bunlan ürete-
Um, Silahh Kuvvetler'e sıfır ki-
lometrede teslim edelim diyo-
ruz. Bu kolay iş değil.
SORU — Kara Kuvveüeri'-
nin araclan kabul etmediği be-
UrtiHyor?
ERDEM — Araçlan kabul
etmeyen Türk SUahlı Kuvvetle-
ri değil. Kabul etmeyen biziz,
kabul ve test heyeti Savunma
Sanayii MüsteşarüğVmn bünye-
sindedir.
SORU — Peki, ihalenin
FMCye vcfftnh oteaanm van-
lış oldnğuna söyleyebilir miyiz
bu asamada?
ERDEM — Değerlendirmede
FMC'nin araçlan en yüksek pu-
anı aldı. Bugün bile bir ihaleye
çıkılsa yine FMC seçilirdi. Bu
sistemi secmemizin doğru oldu-
ğunu söylüyorum.
SORU — Araçlann atışlarda
başanlı olmadığı da söyleniyor?
ERDEM — Araçlann
650'sine dünyaca meşhur Oer-
likon toplan takıhyor. Baa aüş-
lar isabet etmemiş olabilir. Bu
araçlar tank değil ki tüm atışla-
nnın isabeti beklensin.
Borsada
büyük çapta
alım-satım yapanlar,
aracı kurumlardan
neler bekliyorsu^
nuz?
Yapı Kredi Yatınm beklentilennizi bilir. Borsada büyük çapta alım-satım yapanlara çok uygun olanaklar sağlar.
YAPI^CKREDi
YATIRIM
Telefonlar: 169 61 43-169 05 98-179 83 69
Butçe açıgı
5 ayda
5.3 trilyon
Maliye ve Gümrük
Bakanlığı Muhasebat
Genel Müdürlüğü'nün
yaptığı açıklamaya göre
geçen yıl 3.5 trilyon lira
olan bütçe açığı yüzde 52.4
artarak 5.3 trilyon lira
oldu.
ANKARA (AA) — Yıhn ijk
beş ayındaki bütçe açığı 5.3 tril-
yon olarak gercekleşti.
Maliye ve Gümrük Bakanü-
ğı Muhasebat Genel Müdürlü-
ğü, 1991 yılı mayıs ayı sonuna
göre beş aylık bütçe uygulama
sonuçlanm belirledi.
Buna göre yıhn ilk beş ayın-
da 37.9 trilyon liralık gidere
karşıhk, 32.6 trilyon liralık ge-
lir kaydedildi. Konsolide bütçe
geürleri geçen yıla göre yüzde
72.4 artarak, 18.9 trilyon lira-
dan 32.6 trilyon liraya yüksel-
di. Bu durumda bütçe gelirleri
geçen yüa göre yuzde 72.4 ora-
mnda artış göstererek 18.9 tril-
yon liradan 32.6 trilyon liraya
yükseldi.
Bütçe giderleri de geçen yıhn
aym dönemine oranla yüzde
69.3 artarak 22.4 trilyon liradan
37.9 trilyon liraya çıkrmş bulu-
nuyor.
Geçen yü 3.5 trilyon üra olan
bütçe açığı da yüzde 52.4 arta-
rak 5.3 trilyon lira oldu.
Hesaplamalara göre bütçe ge-
lirleri tahsilatında önemli artış
sağlandı.
Konsolide bütçe gelirlerinde
beürlenen en yüksek tahsilat ar-
tışı, yüzde 107.5 ile özel gelir ve
fon kaleminde görüldü. özel
gelir ve fonlardaki tahsilat, ge-
çen yıhn ilk beş ayında 2.5 tril-
yon lirayken bu yıl yüzde 107.5
artarak 5 trilyon 225 milyar li-
raya çıktı. Vergi gelirlerindeki
artış ise ikinci sırada yer aldı.
Geçen yıl 15 trilyon 261 milyar
lira olan vergi gelirleri tahsilatı
bu yıl yüzde 69.1 artarak 25 tril-
yon 811 milyar liraya yükseldi.
İŞÇİNİN E\TtENt\DEN
ŞUKRAN KETENCİ
'İşçi Burada,
Gazeteler başka önemli (I) konularla uğraştıkları için say-
falarında görünmüyor. 600 bin kamu işçisinin toplusözleşme
uyuşmazlığı ile ilgiii olarak önce işyeri düzeyinde, giderek yay-
gınlaşarak binler, on binler, derken yüz binler çeşitli pasif ey-
lemler, direnişler koyuyorlar. Dünya işçi sınıfı ve sendikacılık
tarihi içinde yeri olmayan bize özgü eylemlerle seslerini du-
yurmaya çalışıyorlar.
Örgütlü, sendikalı işçinin toplusözleşme masasında sorunu
varsa, hakkını alamadığı sonucuna varmışsa, işvereni cay-
dırmak üzere grev silahı vardır. Gerçek grev hakkınm var ol-
duğu ülkelerde işçiler aslında öyle çok sık greve çıkmak ge-
reğini de duymazlar. İşçinin grev gücü, grev silahı caydırıcı
etkisi ile çoğunlukla iş banşının gerçekleşmesini, işçinin gre-
ve çıkmadan makul ölçüler içinde hakkını almasını sağlar.
Türkiye, sendikaları ve de grev hakkı var göründûğü halde,
işçilerin kendi çaresizliklerinin ürünü özel eylemler, pasif di-
renişler yaratarak seslerini duyurmaya çalıştıklan tek örnek.
Neden mi?
Çok basit, çünkü anayasasında 'grev hakkı' diye bir pa-
ragraf açılıp altında grev hakkınm sadece toplu pazarlık pro-
sedürüne bağlı çok sınırlı ve bol yasaklı düzenlendiği, rejimi
demokrasi olan, sendikal hakların ve grev hakkınm tanındı-
ğı söylenen bir başka ülke modeli yok da ondan.
Geçen dönem sözlesme uyuşmazlıklarında 1989'da, 15
aylık bir döneme yaydıkları, yüz binlerin katıldığı, aralıksız ve
çok renkli gerçekleştirilen 'bahar eylemleri' ile dünya işçi sı-
nıfı tarihine özel bir eylem türü ile giren kamu işçilerimizin
önemli bir bölümü için aynca yasadaki özel yasaklamalar ile
grev hakkı zaten hiç yok. Grev hakkı var olanlar için de grev
hakkı, işvereni anlaşmaya zorlayıcı, caydırıcı silah olma ni-
teliğini bir dize yasaklamalar, kısıtlamalar nedeniyle yitiriyor.
Sorun sadece yasalardaki yasaklı düzende mi? Anayasa
ve yasalardaki yasaklar kadar etkili olan, Türkiye'de gecerli
olan bir de sendikal düzen var.
Kamu işverenleri, kamu işveren sendikalarının özgür ira-
deleri anlamında bir gerçeği arasanız mumla bulamazsınız.
Kamu sözleşmeleri dendiğinde akla siyasi iktidar, daha da
kötüsü eskiden Başbakan, şimdi de Cumhurbaşkanı geliyor.
Herkes iki dudağın arasından çıkacak sözlere bakıyor. Ka-
mu işveren sendikaları yürürlükteki anayasal düzene de ay-
kırı olarak özerklikleri yok edilerek kurulmuş. Kimin umurun-
da? Siyasi iktidann, hükümet, başbakan hele de cumhurbaş-
kanının sözleşmelere müdahalesi hukuka, toplusözleşme
özerkliğine aykın imiş. Ne farkeder? Bizim demokrasimiz bize
özgü. Yapanz olur biter.
Bir de işçi sendikalanmız ve Ankara'da Türk-İş'imiz var.
Sendika başkanlarımızın 'sehven' diyerek altına imza attık-
ları sözleşmeler ile işçiler 1984 yılından itibaren her yeni söz-
leşme ile hak alacak yerde, hak kaybedip yoksullaşmışlar.
Yoksullaşmaktan bıkmışlar. 12 Eylül'ün yarattığı korkuyu, kö-
leleştirme düzenini bile açlık, yoksullaştırma bastırır olmuş.
Kime ne? Sendikacının düzeni sürsün yeter. Yıllardır alışıl-
mış rahat bozulacak, bu zorlu düzende hak mücadelesi gibi
dikenli bir yola girilecek değil ya. Bu düzen hep böyle sürüp
gider mi?
Gttmez elbet, gitmedi de, 12 Eylül'ün yasaklan, korkutma-
ları, caydırmaları, siyasi iktidar uygulamalan ve sendikacıla-
nnın ıttıfakında sürekli hak kaybeden işçi, çaresizlik içinde
çare aradı. Dünya işçi sınıfımn aklına gelmeyen, daha doğ-
rusu sendikalı ve örgütlü iken gerçek haklannı kullanmak var-
ken, kullanmayı düşünemeyeceği, gerek duyamayacağı pa-
sif eylemlerle ses duyurmaya çalıştı. Yasaklı düzen içinde her-
halde renkli, pasif eylem türlerı yaratmada dünya rekorları-
na ulaşıyoruz. 'Bahar eylemleri'ne katılan kitle sayısı, sürek-
liliği ile pasif eylemlerin en güçlü en etkili olanı idi. Türkiye
1
de 12 Eylül sonrasının düzeninde ilk kez işçilerin hak alma-
sına, hükümetın dikte ettirdiği rakamlar üstünde
toplusözleşme imzalanmasına yaradı.
Ancak özal'ı, hükümeti, işverenleri olduğu kadar tabanın
tavanı aşmasının göstergesi olarak profesyonel sendikacıla-
n da korkuttu. İlk kez 12 Eylül düzenini sarsan işçileri geri
pûskürtmek üzere önlemier, ittifaklar gelişti. En güçlüsü 'aşın
istekler' kampanyası çerçevesinde alınan önlemlerdi. Söz-
leşmelerin hemen ardından Şevket Yılmaz'ın sendikası Tek-
sif'te 35-40 bin işçinin birden atılması ile yaratılmak ıstenen
caydırma, yıldırma oldu. İşçi nerede hak istese, karşısına_ 'iş-
letme kapatılır, kapıya kilit vurulur' tehdidi yerleşti. En güçlü
tehditlerden biri de bizzat Özal'ın ağzından, maden işçileri-
ne yapıldı. Tehdidin büyüklüğü, gücü karşısında maden iş-
çisi tek başına grevie de hak alamayacağını gördü. Zongul-
dak halkı ile bütünleşerek grevle birlikte her gün yüz binle-
rin katıldığı 50 günü bulan ve dünya işçi sınıfı rekorları arası-
na girecek bir direniş gerçekleştirdi. Ancak böylesine güçlü
bir direnme ile sadece madenlerin kapatılmasını ve de kötü-
nün iyisi bir sözlesme imzalanmasını sağlayabildi. Türk-İş'ten,
sendikalardan sendikal destek, siyasal partılerden olması ge-
reken siyasal destek eksik kalmış, dahası yıkıcı bile olabil-
mişti.
İşte bu ortamda 600 bin kamu işçisinin yeni sözleşmelert-
ne sıra geldi. Türk-iş oyalaya oyalaya baharı geçirdi. Yaza ge-
lindi. İşçi bunaldıkça bunaldı. Baskılara, tehditlere rağmen
yine işyeri işyeri binlerle başlayarak on binlere yayılan ve son
iki gündür yüz binlerle sayılan pasif direnişlere geçti. Pro-
testo eylemlerinde hükümet, Özal kadar sendikacılar da pay-
larını alıyorlar. 'İşçi burada, Tûrk-İş nerede?' sloganı hiç ek-
silmiyor. Türk-İş Başkanı Şevket Yılmaz dün açıklamış. Hü-
kümet istediklerini vermezse bayram öncesi pasif direnişle-
ri başlatacaklarmış. Üyelerinin haftalar önce başlattığı, her
gün dozunu arttırdığı eylemler olurken, onlar nerede idiler
acaba? ILO'ya turistik seyahat listesinde 29 sendika başkan
ve uzmanının adı var. Cenevre'deler mi yoksa? Çoğu gitti.
Kamu işçilerinin toplusözleşme uyuşmazlığı yüzünden gide-
meyenler için için, eylem yapan işçilere sevgilerinı yolluyor
olmahlar. Her şey ve bütün duygular karşılıklı olmalı değil mi?
Tofaş hisseleri
bugün piyasadaANKARA (AA) — özelleş-
tirme programı çerçevesinde
Tofaş Türk Otomobil Fabrika-
lan AŞ ile Tofaş Oto Ticaret
AŞ'nin, Kamu Ortaklığı Idare-
si'ne (KOl) ait hisseleri bugün
halka arz ediliyor.
Halka arz kapsanunda Tofaş
Türk Otomobil ve Tbfaş Oto
Ticaret hisseleri birlikte satüa-
cak ve yatınmcılar her iki ku-
ruluştan da "aym miktarda" ta-
lep edebilecekler. Tek başma bir
şirketin hissesini aunak isteyen-
lerin talepleri karşılanmayacak.
Nominal değeri 5 bin lira
olan Tofaş Türk Otomobil his-
selerinin adedi 95 bin liradan,
nominal değeri bin üra olan To-
faş Oto Ticaret hisselerinin ade-
di ise 15 bin liradan satılacak.
Söz konusu kurulüşlann his-
se senetleri 14 Haziran 1990 ta-
rihine kadar İş Bankası'mn
elektronik hizmet veren yurtiçi
ve yurtdışı şubelerinde satışa
sunulacak. Hisse senetlerinin
arzmda leletaş örneğinde oldu-
ğu gibi "tahsis" yöntemine baş-
vurulacak. Küçük taleplerden
başlamak üzere yatınmcüara 10
günlük srfre içinde hisse senet-
leri verilecek.
Yatınmcılar, Tofaş Türk Oto-
mobil Fabrikalan AŞ hissele-
rinden en fazla 152 milyon lira
tutannda 1.600 adet, Tofaş Oto
Ticaret hisselerinden de 24 mil-
yon lira tutannda yine 1.600
adet satuı alabilecekler.
160 milyar üra sermayeli To-
faş Türk Otomobil ile 20 mil-
yar üra sermayeli Tofaş Oto Ti-
caret'in satışından KOl toplam
200 milyar lira tutannda gelir
bekliyor.
KOl'nin Tofaş Türk Otomo-
bil AŞ'de yüzde 23.1, Tofaş Oto
Ticaret AŞ'de ise yuzde 23 ora-
nında hissesi bulunuyor. Şirket-
lerin diğer sermayedarlan Koç
Grubu ile Fiat Auto.
Tofaş Türk Otomobil geçen
yıl 304 milyar, Tofaş Oto Tica-
ret ise 34 milyar lira kâr etmiş-
ti. Her iki kuruluşun maü da-
nışmanhğuu da Citibank yapı-
yor.
Tofaş Türk Otomobil ile To-
faş Oto Ticaret'ten sonra Ne-
taş'ın kamu hisseleri halka arz
edilecek.