Catalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 3 OCAK 1991 DÖVtZ KURLARI 3KM1M1 Mvizm Onsı 1 ABODotan 1 e.Akn»n Martı 1 Avustralya Dohn l A M B t u y t Ş M 1 Bolçta Franp 1 Dtnimaria Knm 1 RnMaridosı 1 Franso Frsngı 1 HotandJRonni 1 isvsçKronu 1 bviçre Frangı 100 İMyan Licti 1J*pwY«ni 1NKç 1 SMfn 1 S.Arabistan Hyıl Dftviz 2923.14 1961.18 2265 73 278.76 95.05 509.17 811.06 576.09 1740.48 52189 2319.95 260.76 21.80 500.03 5678.20 779.55 Döviz 2929 00 196511 2270 27 279.32 95.24 510.19 812 71 578.05 1743.97 522 94 2324.60 261.28 21.84 501.03 5669 5B 781 11 EfeMSf m2920 22 1959 22 2227 21 278 48 93 44 504 06 797 29 576.31 1738.74 516 67 2317.63 256 33 2158 495 03 5672 52 766 30 Efcktf SaOş ÇtftUI 2937 79 1971 01 2277 08 28016 95.53 51172 815.15 579.78 1749.20 524.51 233157 262.06 21.91 502.53 5706.65 783.45 S 1.4905 NmanMario { 5.0670 Fr.Frangı $ 1 6795 Hd.Horini $ 1.2600 isv Frangı $ 1121 01 Ital Lıret S 134.12 Japon Yenı $ 3.7597 S.Aratı.Rıyrii £ 1.9424 $ BOBSADA İŞLEMLER 2 OCAK 19t1 Msa(BU) MataMMtg AC •rta Omf Cm DmHoMng EpBnatt EpErtMn § 8 M ftunsbınfc Gantt, 6ooa-y»» htonflU) I Motor PWon KtMrtMoMyı UMı Ktpız EMaft KoçYmnm KonyaCJmnB Korta Konımj Tlr Kfct* M •.M tfcn Sanlnl NMHoMng NatTuriznı Otosan Pnan PE6 Prollo PaıvSH PnırS» PnarUn SaMı Yıyinat* Satuyan Sıfaş tün TmSgona * Tasan TenMiB. î.bBn*.» T.l» BM. (A) Topr*K«ıt TŞfrCm TSMİKJMIL TJ.MMB îljncıT*!» TûrtmoYoton T Tutorç VtaM Yasaş * YSnsa OnaM» «00 13500 3400 tsooo 19500 5100 13250 1850 3ta» 9700 14000 3M0 5300 «60 10500 7000 2400 8200 1300 8200 26000 18250 28500 6300 925 2360 3J00 7500 «300 tîüO 5400 3000 4200 5600 900 10750 4800 2100 12000 10000 4250 7100 «500 tsooo 13000 15750 17500 3650 5300 1450 8300 7300 38500 2100 1888 8200 5400 425 900 1250 1400 8700 1100 Z388 6900 2000 3850 1888 3500 750 looo 5700 3660 xm 4000 2700 27000 7900 M88 2860 3800 3200 5700 3500 31500 500000 9100 7SO0 5400 12250 19000 3000 2300 2900 3600 4750 1650 3000 Bugüntt •Kfifük 4100 8300 3200 18500 5000 12750 1800 36000 9000 13000 3500 4200 5000 4500 10250 2200 7500 1150 6000 24000 17250 26000 6200 800 3600 SM0 5100 2650 5100 875 Hnoo 46P> 1900 11750 14500 12500 15250 16250 3500 5000 13SO 6800 17500 1950 1888 5800 5000 375 875 1250 1250 8700 1000 24**. 6300" 1950 3500 11» 3300 650 900 52» 3500 M88 3800 25O00 7000 3000 3450 30000 8600 5200 11750 18000 2850 2300 4400 16O0 BugtaU enytta* 4100 8300 3300 20500 5200 13500 1850 38000 9700 13250 3700 42OD 5200 4500 10500 2 2 » 8 0 0 0 1200 6200 25000 18250 28500 6200 8» 3700 6M0 5300 2950 5100 900 10500 4800 1900 11750 42» 15250 13000 15750 16500 3600 5200 1400 7200 38500 2100 1181 5600 5200 400 900 1250 1350 8700 1050 2466 5400 2000 3700 3500 67S 900 5200 3550 3800 7000 2700 3100 3550 33600 9600 5300 12290 18750 3000 tW8 2300 4188 4900 1650 Bugünkû 4100 8300 3200 18500 5100 12750 1800 36000 9000 13000 3500 4200 $000 4500 10500 2200 7500 1150 6200 24000 17500 26000 6200 800 3600 5600 5300 2900 5100 B75 10000 4600 1900 11750 4200 14750 12750 15500 16500 3600 5200 1350 6900 2100 1188 5600 5000 375 875 1250 1300 8700 1050 2488 6400 2000 3600 1881 3300 650 900 5200 3500 M88 3600 26080 7000 2600 3100 3500 30500 8900 5300 11750 18000 2850 •Mt 2300 4500 1600 3000 rnictın 1400 500 75450 16610 5450 105650 6700 600 169750 19100 9000 1600 29000 1327 90150 5400 72880 20400 8800 131550 189600 6900 6400 2000 8200 567820 1000 6200 1600 181» 3700 24» 4400 27» 468» 12550 786» 29650 49» 19404 5450 313» 850 18100 7280 123» 4481 111» 6650 1129» 140» 20» 22400 10» 4 2 0 0 1 7 4 5 0 5 2 » 2 5 8 » 3 8 » 1 2 6 » 4 2 » 2 0 » 2 2 » M 6200 418M 1243» 22» 5800 51800 95250 3110» 450 468» 4080 96850 179» 4000 324O0 91888 6400 En çok sftz yapılan fly. 41» 8300 3200 190» 5000 13000 1800 360» »1» 130» 35» 42» 51» 4500 105» 22» 76» 1150 61» 240» 17500 62» 850 36» 5900 5100 2900 51» 875 100» 46» 1900 11750 4050 14750 12750 155» 16250 3660 5100 1400 66» 385» 21» 56» 51» 4» 875 1 2 5 0 1 3 0 0 8 7 » 1 0 5 0 Mt* 64» 1960 3600 3350 675 9» 52» 3660 36» 2 8 0 » 7 0 » 27» 3 0 0 0 3 5 » 3 0 6 » 68» 5!» 11750 1*0» 2850 23» 45» 16» 2960 art.«y. 4 1 » 8 3 » 3 2 2 0 19150 5042 12960 1817 360» 9121 13026 3543 42» 51» 46» 10490 2207 7701 1165 6091 24366 17600 26220 62» 825 3613 5930 5160 29» 5100 878 10121 48» 19» 11750 4089 14662 12699 15510 16312 3633 5130 1381 6873 38318 2045 1811 56» 5103 396 876 1250 1303 87» 1025 M t * 6 3 8 1 1 9 6 0 3 6 1 0 17» 3368 671 9» 52» 3525 38» 2 5 7 1 9 7 0 » 2662 3035 3512 30973 9014 5213 11887 18157 2807 8J81 23» 4542 1615 2945 . U M J 6 6 1M4 Y/mRIM FONLARI ££- lş Yatmm-1 Iş Ydmm-2 Iştttnnv3 jşttbnm« (nteriofvi lnterlon-2 lnterton-3 hterton-4 Hcteat >M-1 k«sat\M-3 Hctisatttt-4 ıktisst Abton Fbn Gmnti YÜnm-1 Gannti YSHım-2 Gmntittknn>3 GanntYMraM Esbank fim-1 Esbank Ron-2 Esbank Fon-3 YKBVat Fonu YKB Sektor Fon YKBHfeseFon YKBKamuFon YKBLWtfon YKB Karma Fon YKBDöVızFon YKB Kapitaf Fon YKBAMSFbn \ftkrf Fon-1 Vakıf Forv2 Vatof Fon-3 Vakıf Htsse \fekif Dünya totaf Rxv6 OşbankMau DçbankBeyaz Osbank P B H M TûtûnFon-1 TûtünFon-2 MKui Fon-1 MrtsuiFon-2 Rnans Fon-1 finans Fon-2 Rnans Fon-3 finans Fon-4 finans Fon-5 Ziraat Fon-1 Ziraat Fon-2 7Jraat Başak Fon Ziraat Fon-4 Hah Fon-1 H * Fon-2 Pamuk Fon PamukHisse Emlak Fon-1 Entak Fon-2 tmpsı Fon-1 Impet Fon-2 TöbankFbn Sûmer Fon Oeniz Fon Ege Fon KafanmaFon OenirFor %riş Fon OrtakFon TürtıtankFon NetFon EtFon 13JO7£7 M01B9 08l1O89 17B150 04J0BS0 î90a87 1412ff 2SSS8 070839 16.0087 1002JB9 0AO2Ü9 28İJ2B9 11.12» 22.10J7 101019 12X1250 3O0550 161157 311ÛB9 11.0730 02.1W oraass 07X1X88 07C3B8 070338 07X13X18 020159 19XieS0 19X1690 09X&fi8 24XMK9 mioss 220350 26X090 MD690 28JO6U88 100459 Z8i£90 04XK88 1Q1230 15.0738 2QW39 20X1339 200789 18.1239 200330 051130 09.1039 14.0230 14.0230 2O0630 01.1139 08.0130 020130 260630 220130 18X790 02.02J0 04X1530 280330 12X1230 «0430 04X£30 08X690 07X1530 11X690 270830 030990 05.1130 011190 ( * * 10300 20X100 mooo mooo mooo 10661 9960 99S9 11.200 9764 9306 9596 9390 10000 9376 9.731 10437 9336 10319 10000 K1OO0 10.477 9785 9.713 9.795 9393 9328 9294 1O000 9542 mooo 48.279 10444 9394 9374 mooo 1O057 2O55B 1O011 11X121 mooo 40.000 mooo 9346 9356 10428 9358 mooo 10.100 mooo mooo mooo 11397 10357 «1724 10469 mooo mooo mOB6 9362 mooo 10405 rnsoB mooo mooo moo6 mooo mooo mooo mooo mooo 65L217 42.707 17369 14309 12569 49338 41128 22564 20567 41.104 33648 16011 16167 11331 50259 21317 11797 12.259 51.122 16342 12025 47683 37.469 51.105 36737 32.136 36342 16768 12.230 9072 37340 96118 17541 10363 12.717 11514 33.257 44.479 12306 36502 10234 133039 16259 22.472 19.286 16185 12.797 1Û701 ia044 14352 1S048 13694 18593 14528 19X136 12900 15562 12511 14 755 10334 13493 15350 15.421 13187 13376 12 775 12834 11.498 11.107 10744 10569 ts *65370 42.797 17409 14342 12598 50053 40225 22J15 20617 41.195 31721 1&O46 16204 11348 50398 23370 13307 12.285 _ _ — 47.793 37559 51134 36326 32.213 36920 16791 12 257 9XM7 37.414 96328 17576 10380 12.737 11533 33325 44574 12334 36583 10257 133346 16292 22524 19333 16223 12327 10726 16040 14387 15X84 11738 18636 14362 19.030 12328 15597 12542 14788 10357 13523 15386 15.455 11218 11500 12302 12365 11524 11.129 10773 10591 Nti •ftta m023 021 023 022 023 023 022 123 024 0 - 2 2 022 022 023 014 028 023 007 021 _ _ _ 023 024 0X6 024 024 021 014 022 - 0 2 8 0 . 2 0 022 0 . 2 0 016 016 017 020 021 023 022 022 023 020 023 024 023 023 023 - 0 H 2 024 024 032 0^3 0 . 2 3 023 022 022 025 022 021 022 023 022 024 033 021 024 C L 2 3 020 027 021 Ttirk malına ÂT engeliSon 10 yılda Avrupa Topluluğu, kendi üreticilerini dış rekabete karşı korumak amacıyla Türk ihraç ürünleri hakkında 18 soruşturma açtı. Soruşturmalann gerekçesi damping' ve 'sübvansiyon'du. AT soruşturmalannın 10 tanesi tekstil sektörünü kapsıyor. Ikinci sırayı da demir-çelik ürünleri abyor. Soruşturmalann sonucunda, bazı ürünler için belli sürelerle kesin vergi uygulaması getirildi. ANKARA (AA) — AT, yerli üreticileri korumak ve haksızrekabetiönlemek ge- rekçesiyle şimdiye kadar Türkiye aleyhi- ne, çoğunluğu tekstil sektörüne yöneük olmak üzere 17 antidamping, 1 de anti- subvansiyon soruştunması açtı. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı AT Koordinasyon Genel Müdürlüğü verile- rine göre soruşturmalann 10'u tekstil sektörü ürünleri için açıldı. Tekstil sektöründe, denim (kot kuma- şı), polyesterden sentetik tekstil elyafı, ayrıca düşük oranlı karbon içeren ferro krom için açılan soruşturmalar, "zanı- ra neden olmadığı gerekçesiyte" kapatı- lırken pamuk ipliği, sentetik el örgü yün- leri, akrilik elyaflar için açılan soruştur- malar sonucunda da ya fıyat taahhüdü yapıldı ya da belirli sürelerle kesin vergi uygulanması getirildi. Topluluğun 198S yılında pencere camı için açtığıantidam- ping soruşturması da fiyat taahhüdü anlaşmasından sonra kapatıldı. Kesinleşenler, kapatılanlar ATnin 1987'de polyester elyaf ve ip- lik ihracatçısı 5 Tûrk fîrması aleyhine aç- tığı antidamping soruşturması, söz ko- nusu fırmalann ürünlerine %13.18 ile %38.5 arasında değişen oranlarda kesin vergi getirilmesi ile sonuçlandı. Aynı yü, demir-çelik ürünleri ihracat- çısı 2 Türk firması aleyhine açılan dam- ping soruşturması sonucunda da fıyat ta- ahhüt anlaşması yapanlar hariç, toplu- luğa bu tip ürünler ihraç eden Türk fır- malarına ton başına 30 eculuk genel ver- gi konması kararlaştırıldı. Verilere göre AT'nin, 1989 yılında Demir-çelik boru ve profîlleri ihracatçı- sı 4 firma ile 1990'da bornoz, tuvalet ve mutfak bezleri ihracatçısı 13 fırma, pa- muk iplikleri ihracatçısı 91 fîrma, pol- yester iplikleri ihracatçısı 13 firma, am- yant çimento borular ihracatçısı 1 firma, alaşımlı çelikten yarı mamul ürünler ve çubuklar ihraç eden 3 firma ve filmaşin ihraç eden 4 firma aleyhine açtığı anti- damping soruşturmalan ise sürüyor. Bu- na göre topluluk 1990 yıhnda Türkiye aleyhine 7 antidamping sonışturması başlattı. Topluluğun 1989'da polyester iplik ve elyaflar için Türkiye aleyhine açtığı an- tisübvansiyon soruşturmasımn ise sonuç aşamasına geldiği beürtiliyor. TMO'nun politikasına eleştiri ToprakMahsulleri Ofısi,heryıl değişen uygulamalarıyüzünden istikrarsızlıkla suçlanıyor HÜSEYİN ERCİYAS İZMİR — Toprak Mahsulleri Ofisi, yıldan yıla farklılık gösteren uygulama- ları nedeniyle "istikrarsızlık"la suçlanı- yor. Ofıs'in, buğday alım satımıyla ilgi- li poutikalannı gözden geçirmesi gerek- tiği beürtiliyor. Tersi durumda, buğday fiyatlanna bağlı olarak un ve ekmek fi- yatlanndaki artışın süreceği kaydediliyor. Toprak Mahsulleri Ofısi'nin 1988 yı- hnda 2 milyon 804 bin ton düzeyindeki buğday stoku yoğun dışsatımla eritildi. Geçen yıl haziran ayında buğday aum kampanyası dönemine gelindiğinde Ofis'in elinde 130 bin ton gibi düşuk bir düzeyde buğday bulunuyordu. TMO, ucuz buğday dışsatımına karşın pahalı dışalım yapmakla eleştirilirken, 1989 yılı eylül ayında 430 bin ton düzeyinde ka- lan alımlar nedeniyle buğday dışalımla- n yeniden gündeme gelmişti. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kuru- lu'nun, Toprak Mahsulleri Ofisi alım sa- tım politikalarıyla ılgili olarak yılbaşın- da hazırladığı raporda özetle şu görüş- ler dile getirümişti: Söke könıür ocağı kapanıyor İZMİR (Cumhuriyet Ege Btt- rosu) — Güney Ege Linyitleri (GELÎ) bünyesinde bulunan Sö- ke kömür ocaklarında çalışan 230 işçiye dün sabah işbaşı yap- tınlmadı. Uzun süredir yatınm yapümayan ocaklar, 1991 yılın- da da üretim programına alın- mayınca dün iş durduruldu. Maden-tş Soma ve Ege Bölge Başkanı Ferit Bengnsn, mart ayında kapanması beklenen ocaklarla ilgili olarak "BD ikti- dardan başka bir sey bckten«- mezdi. Bu ocaklan özelleştire- cekler" diye konuştu. TKl'den gelenielefon emriyle 230 işçi Söke'deki kömür ocak- larındaki işlerine başlatılmadı- lar. Yetkililer, işçilerin ücretle- rini alacaklanm, ancak daha sonraki gelişmelerle ilgili bilgi- leri olmadığını söylediler. Gün- lük üretimi 200 ton olan ocak- larda çalışan işçiler ise gelişme- nin kapatılmayla ilgili olduğu- nu belirterek "Devlet bu ocak- lan gözden çıkardı" dediler. Maden-lş Ege Bölge ve Soma Şube Başkanı Ferit Bengisu, hiçbir tebligat yapılmadan üre- timin durdurulmasmı kınayarak şunları söyledi: "Söke'de bulunan ocaklarda mart ayında üretim durdurula- caktı. Bugiın (dün) aniden işçi- ler ocaga alınraadı. Yıllardır bu ocaklara yannm yapılmıyo'. Bu yılld programda da yatınm yok. Söke'de kömür rezervi epeyce yüksek, araa yatınm yapılma- yınca kömür çıkartüamıyor. Bu ocaklan ozelleştinneyi diişünü- yoriar. Türkiye'deki bu iktidar- dan daha başka şey de beklen- mez. Ankara'vla sürekli temas halindeyiz. Hükümel yetkilileri- ne kalsa Soma'yı da özelleştire- cekler, ama bunu izin venneye- cegiz." "Ithal edilen bugdaylar, ihraç ediien- lerden daha kaliteli olmasına rağmen aradaki fiyat farkı çoktur. TMO, 1988 yılında ihtiyatsız da\Tanarak bulundurul- ması zorunlu stoklan dahi dikkate alma- dan tüm stoklann eritilmesine yönetik buğday ihracatı yapmış. bu da genelde aleyhte tecelli etmiştir. Gerek bulundn- rulması gereken mecburi stok miktan, gerekse aretimin biiyttk ölcüde hava şart- lanna bağlı oldugu dikkate alınmadan >-apılan buğday ihracatı, stoklann 1989 yılı alım mevsimine gelinmeden tiiken- mesine neden olmnştnr." Yüksek Kurul, buğday dışsatımı po- litikasımn yeniden saptanmasım isteyen raponında, TMO'nun görevinin "gerekü stoklann tesisi ve muhafazası yoluyla hu- bubat piyasasında îstikran sağlamak" oldtığunu vurgulamıştı. Geçen yıl taban fiyat 360 lira olarak ilan edildi. TMO- nun ilan ettiği fiyatın Ozerinden alımla- ra girişen tüccar, ürünün büyük bölümü- nü satın aldı. TMO, alımlarda gerekli dü- zeye ulaşamadı. Zorunlu stoklarım dışsatım yoluyla eriten TMO, bu yıl temmuz ayında or- talama 500 lira fıyat vererek, peşin para karşılığında yoğun alımlara girişti. Zo- runlu stoklann karşılanmasından başka Ofıs'in silolan tümüyle doldu, alınan ürünler toprak altında depolanmaya baş- landı. Bu arada "üreticinin zarar görme- mesi için" yüksek fıyatla alımlara giri- şen TMO, her hafta fıyat artışı öngör- dü. Haftadan haftaya artan fıyatlarla .alım yapan TMO, haftadan haftaya ar- tan fıyatlarla buğday satışma yöneldi. Toprak Mahsulleri Ofisi'nin "inlşli çıkışlı" alım satımlan, kuruluşun "istik- rarsızlık"la suçlanmasına yol açtı. Ege Bölgesi Un Sanayicileri Derneği Başka- nı Nuri Dedeoğlu, konuyla ilgili görüş- lerini şöyle dile getirdi: "Toprak Mahsulleri Ofisi'ne, gücttnü aşan miktarda buğday aldınldı. TMO- nun bu alımlan \-apabilmesi için Dttnya Bankasından kredi saglandı. Kredi kul- lanmak zorunda bırakılan TMO, 100 milyar lira sermayesiyle 3 trilyon liranın üzerinde alım yaptı ve onun parasını pe- şin ödedi. Büyuk bir kredi kullandı, bu- nun faizi ve getirdiği yük de saüş fiyat- lanna yansıtıhyor. TMO, gerek depola- ma, gerekse fınansman acısından büyük 1935 1429 1500 1125 1000 1944 Serbest 1667 1429 1406 1250 1389 1087 2089 1412 1765 1190 1316 1579 1395 1429 1500 1282 1282 1389 1500 1429 1400 1250 1299 1429 1500 1818 1875 1250 1282 1250 bir yükün alüna sokuldu. Buradan kay- naklanan fiyat arbşlan kacuulmaz gö- rünüyor." Geçen yıl ekmeklik buğdaya 360 lira veren TMO'nun bazı kişileri zengin et- mek için oyun oynadığmı, buğday dış ti- caretinde yanlışlıklar yapüdığını anlatan Türkiye Ekmek Sanayii lşverenler Sen- dikası Başkanı Mehmet AIi Yolgörmez, bu yıl üreticiyi sevindirmek için yüksek fıyatla ahmlara girişen Ofis'in bu kez un sanayicisi, fınncı ve tüketiciyi perişan et- tiği görüşünü savundu. Yolgörmez, alı- nan dış kredinin geri ödemeleri nedeniyle buğday fıyatlannın otomatiğe bağlandı- ğını kaydederek şöyle dedi: "Toprak Mahsulleri Ofisi'nin göreri, denge unsunınu sağlamaktır. Ofıs, ge- çen yıl görevini savsakladı. Şimdi poli- tik nedenlerle alınan kararlar ve kredi- lerden dolayı Ofıs elindeki bugdayı pa- halı satmak zorunda. Ofis, kredisiz, fa- izsiz, öz sermayesi ile alım yapmah. Sa- tın aldığı bugdaylan, yönetmeiige uygun silolar yapürarak muhafaza etmelL Bun- lar yapılmadıgı sürece buğday ve un fi- yatlanna paralel olarak ekmek fiyatlan yükselecektir." 42.000 51.940 48.000 42.000 50.000 45.000 44.600 42.500 47.700 48.000 47.700 46.000 43.000 47.145 50.000 42.000 44.650 35.500 43.000 51.000 48.800 48.000 40.000 42.500 42.000 49.000 46.110 46.500 37 000 izmir Kars Kastamonu Kayseri Kırklarelı Kırşehır Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa KMaraş Mardin Muğla Muş Nevşehir Niflde Ordu Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sıvas Tekirdaj Tokat Trataon Tuncell ŞUrfa Uşak Van Yozgat Zonguldak Kınkkale Karaman Ştmak 1750 1316 116S 1429 1538 1282 1667 1111 1282 1351 1087 1500 1471 1163 1515 1250 1250 1250 1579 1714 1579 1111 1500 1282 1750 1220 1556 1493 1333 1000 1220 1250 1563 1190 1250 1351 48.760 42.000 48.760 50.000 47.000 50.000 50.000 50.000 42.500 38.000 53.000 45.389 45.000 59.800 50.000 45.000 47 000 48 000 44.300 50.000 50.000 37.000 52.500 43 400 50 000 47.000 53 000 45.000 44.000 42.000 41.500 48.000 50 000 47.000 47.000 50.000 Ekmekfıyatında 'anarşi* arttıANKARA (AA) — Fınncılann, ekmek fiyatlannı arttınrken çoğunîukla un fiyatlarındaki artışı gerekce göstermesine karşm un fiyatırun çok yüksek olduğu illerde ekmeğîn daha ucuz satıidığı beiirlendi, Toprak Mahsulleri Ofîsi'nin <TMO), aralık ayımn ilk haftasında illerdeki ekmek ve un fıyatlanyla ilgili araştırmasına göre un fiyatının yüksek olduğu bazt illerdeki ekmek fiyatı, unun daha ucuz olduğu illerdeki ekmek fiyatmdan daha düşük. 50 kg'lik bir çuval unun 52 bin 500 lira olduğu Sinop'ta 1 kg ekmek 1500 liradan saulırken unun 47 bin 700 lira olduğu Bursa'da ekmeğin kg fiyatı 1765 liraya geliyor. Bir çuvat un, en ucuz 35 bin 500 îira ile Eskişehir'de, en pahalı 59 bin 800 lira ile Muğto'da satıiırken I kg ekmek Eskişehir'de 1500 liradan, Muğla'da 1163 liradan satıbyor. Araşnrmaya göre î kg ekmeğin Türkiye'deki ortalaraa fiyatı 140? lira, ancak 34 şehirde ekmek bu ortalama fiyatın üzerinde fiyaria satıîıyor. Diğer 37 tlde ise ekmek ortalama fiyatın altında pazarlanıyor. Türkiye'de 1 çuvai ekmeklik unun ortalama fiyatı 46 bin 321 lira düzeyinde seyrederken, 39 ilde un ortalama fiyatın üzerinde fiyatla satılıyor. Ekmek yapımrada 66 ile 76 arasmda değişen randımanJarda un kullanıltyor. Ekmegja maüyeti tçinde unun payırnn yüzde 43 oiduğuna dîkkaı çekeB TMO yetkilileri, ekmek fiyatındakî hızh artışm değerlendirikbilmesi için diğer girdüere de baküması gerektiğini 'kaydettiler. KöNUK YAZAR Eximbank kredisinde kolayhk ANKARA (ANKA) — Türk Eximbank, sevk önce- si ihracat kredisinin daha kapsamlı ve yaygm kullanı- mıru sağlamak amacıyla uy- gulamada değişikliğegitti. E.Kİmbank Genel Müdürü Tnrgay özkan tarafından yapılan açıklamaya göre, bu- günden itibaren yürürlüğe gj- ren değişiku'kle kredi sadece global bazda kullandınla- cak. Daha önce ise proje ba- zında ve global bazda olmak üzere iki çeşit kullamma su- nuluyordu. Açıklamaya göre yapılan diğer bir değişiklikle de kre- dinin kapsamına girecek mallan tanımlayan listeler yeniden düzenlendi. Sevk öncesi ihracat kredisinden yararlanamayacak mallar listesi kaldınlarak ihracattan yararlanabilecek işlenmiş ta- nm ve hayvancılık ürünleri, sanayi ürünleri ve haar giyim ürünleri adıyla üç liste hazır- landı. Böylece tanm, hay- vancılık ve orman ürünleri baştaolmak üzere daha önce krediden yararlanamayan bazı ürünler kredi kapsamına alındı. Kredi tutan, işlenmiş tanm ve hayvancılık ürilnle- rinde yüzde öOvehazırgiyim ürunlerinde yüzde 70oranın- da olacak. Kullanım oranı, önceki uygulamada proje ba- zında verilen kredilerde yüz- de 70, global bazda verilen kredilerde ise yüzde50olarak uygulanıyordu. Kredinin vadesi ise tüm mal gruplan için 180 gün ola- cak. Vade, proje bazında ve- rilen kredilerde 180 gün, glo- bal bazda verilen kredilerde ise 120 gün olarak uygulanı- yordu. özkan'ın açıklarnasına göre daha önce verilmiş olan krediler, alındıkları tarihte geçerli olan kullanım koşul- larmda kapatılacak. Erzurum'da esnaf kepenk kapattı Götürü usul ile çalışan küçük imalatçılann Gelir Vergisi'ne döndürülmesini protesto eden Rüstem Paşa Çarşısı'ndaki 54 esnaf kepenk kapattı. MUSTAfA GÜLTEKtN ERZURUM — Vergi Ka- nunu'nda yapılan yeni dü- zenlemelere ilk tepki Erzu- rum'dan geldi. Götürü usu- lü ile çalışan küçük imalat- çılann Gelir Vergisi'ne dön- dürülmesini protesto eden Rüstem Paşa çarşısındaki 54 esnaf kepenk kapattı. Çoğunluğunu oltu taşı imalatçılannın oluşturduğu Rüstem Paşa çarşısında işye- ri sahibi olan 54 esnafın ye- ni Vergi Kanunu'ndaki yeni düzenlemeyi protesto etmek amacıyla kepenk kapattığı öğrenildi. Yıüardır götürü usulüne tabi olan esnafın Geür Vergisi'ne döndürül- mesinin kendileri gibi küçük imalatçılan zor durumda bı- rakacağmı, bu nedenle dük- kânlannı kapattıklarını be- lırten protestocular, "Yeni Vergi Kanunu ile açıkça kü- çük esnafm yok olması is- tenmektedir. Zaten kendimi- zi zar zor geçindiriyorduk, bir de bu büyük vergi yükü- nü sırtımıza bindirdiler. Çı- kanlan kanunların yeniden gözden geçirilmesi için bu- gün bu eylem çeşidini seçtik" dediler. Daha önce götürü usul ile çalışan imalatçının yılda 400-500 bin lira vergi ödedi- ği, yeni çıkan Vergi Yasası- na göre bu imalatçılann yıl- da yaklaşık 4 milyon lira vergi ödeyeceği öğrenildi. Sıcak para 1991'in kâbusu mu olacak? Geçen yıl bütün ekonomik dengeler giderek sıcak paranın üzerine inşa edildi. Bu parayı ürkütmemek temel yaklaşım olarak benimsendi. Ancak bu yıl, yüksek enflasyon, büyüyen dış açık, çalışma yaşamındaki gerginliğin yarattığı istikrarsızlık, Körfez krizi, uluslararası fon piyasalarındaki daralma, Türkiye'nin kredi Iimitlerinin dolması, sıcak parayı, 1991'in kâbusu haline dönüştürebilir. MUSTAFASÖNMEZ A/aştırmacı.yazar Körfez krizinin ekonomiye etkileri- nin tartışıldığı şu günlerde üzerinde hemfikir olunan bir olgu var; Türkiye ekonomisi 1991'e yüksek enflasyon ve ödemeler dengesi krizine gebe bir şe- kilde yol alıyor. Yüksek enflasyonun kaynağında ka- mu kesimi açıkları var. 1990'da sadece bütçe açığının 14 trilyon lira, KİT açık- lannın da 11 trilyon olarak gerçekleş- mesi bekleniyor. Bu, 25 trilyon liralık bir kamu fınansman açığı demek. 1991 bütçesinin ise daha taslak halindeyken öngördüğü açık 20 trilyon liranın üze- rinde. Bu, 1991 gayri safı milli hasıla- sının ytlzde 9*u. KİT zararlan da buna eklendiğinde ortaya çıkacak açığın, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en bü- yük kamu açığı olacağı söylenebilir. Bu iç karatıcı tablonun vaat ettiği gelecek, yüksek enflasyondan başka bir şey değil. Enflasyonu körükleyecek başka ol- gular da var. Petrol fıyatlannın kendi başma taşıdığı enflasyonist etkiye, ge- rekçesini petrole dayandıran diğer spe- külatif fıyat -artışları eklendiğinde 1991'in oldukça zor bir yıl olacağı an- laşıhyor. Yüksek enflasyon tehdidine eşlik eden bir başka sıkıntı dış ödemeler dengesinde. Ihracatın durakladığı, it- halatın ise hızla artış gösterdiği 1990'ın daha ilk 8 ayında, dış ticaret dengesin- deki açığın 6 milyar dolan bulduğu gö- rulüyor. Bu, 1989'a göre yüzde 110'a ya- kın bir açık artışı. Bu açığı kapatmaya işçi dövizleri, turizm, naviun v.b. gelir- leri yetişmiyor. Dolayısıyla ilk 8 ayın sonunda ulaşılan dış ödemeler denge- si açığı 1.8 milyar dolan bulmuş du- rumda. Oysa geçen yıl aynı dönemde 500 milyon dolarlık "fazla" vardı. ödemeler dengesi açığı birkaç yıldır kısa vadeli sermaye hareketleriyle fı- nanse ediliyor. Adına "sıcak para" da denilen bu kısa vadeli borçlanmalar ya da sermaye girişleri, ekonomik denge- lerde oldukça önemli, stratejik bir ro- le ulaşmış durumdu. Merkez Bankası'mn para politikasın- da kilit rolü bu "sıcak para" oynuyor. "Sıcak para" sayesinde 1989'un ikinci yarısında ve 1990'da kur politikasında bir istikrar saglandı, ekonomideki do- larlaşma salgını frenlenebildi, ithalat ucuzlatıldı, sermaye piyasasına canlı- lık getirildi ve enflasyon belirli ölçüler- de frenlendi. Döviz kurunu düşük, faizi ise yük- sek tutarak ülkeye girişi özendirilen "sı- cak para" bazen sanayiciye, ihracatçı- ya kredi biçiminde geldi. Ya da Türk bankasına borç olarak girdi. Hatta bor- saya yatıruncı olarak geldi. Kısa vade- li sermaye çıkışlan, yeni kısa vadeli gi- rişlerle kapatıldı, denge lehte olduğu sürece sorun yaşanmadı. 1989'un ikinci yarısında ve 1990 ortalanna kadar iz- lenen içe dönük hızlı büyüme konjonk- türünün verdiği güven, bu sermayenin girişinde önemli bir etken oldu. Gide- rek bütün dengeler bu paranın üzeri- ne inşa edildi. Bu parayı ürkütmemek, ona daha fazla güven vermek temel yaklaşım halini aldı. O kadar ki, Kör- fez krizi nedeniyle ekonomisi en çok zarar gören ve yarduna ihtiyaç duyan Türkiye, "sıcak para"yı ürkütmemek için "yardım"a ihtiyacı olmadığım, yar- dım yerine ticaret kolayhğı arayışında olduğunu ilan etti. Ekonomide bu denli stratejik önem kazanmış olan "sıcak para"nın 1991'deki durumu, içeride ve dışarıda- ki gelişmelerle belirlenecektir. İçeride yüksek enfiasyon ve büyüyen dış açı- ğın yanı sıra, çalışma yaşamındaki ge- rilimin yaratacağı istikrarsızlık, "sıcak para"nın nazlanmasına yol açabilecek- tir. Buna, Körfez krizinin etkileri ve po- litik arenadaki sürtüşmeler eklendiğin- de, Türkiye kısa vadeli para hareketle- ri açısmdan büyük riskler taşıyan bir ülke olarak değerlendirüebilmektedir. "Sıcak para"nın akıbetini dışanda- ki gelişmeler de belirleyecektir. Dış pi- yasalara baküdığında Körfez krizinin genelde fon piyasalarında daralmaya yol açtığı görülmektedir. Bu, Türkiye'ye "sıcak para" akışımn azalabileceğine dair ilk işaret sayılabilir. öte yandan, okuduklanmızdan, Körfez bankalan- nın alacaklanm Batılı bankalara dev- rettikleri anlaşıhyor. Bu da kredi limit- lerini dolduran bir gelişme. Işte hem iç hem de dış etkenler bir arada dikkate alındıgında, 1991'in kâbusunun "sıcak para" olacağım söylemek mümkün. Şimdi Ugüilere şu soru yöneltilebilin Cumhuriyet tarihinin en büyük bütçe açığı ile karşı karşıya olduğumuza ve buna ödemeler dengesinin iç açıcı ol- mayan görüntüsü ekleneceğine göre ya- şanacak istikrarsızlıkta, stratejik önem kazanan "sıcak para" ülkede kalmaya nasıl ikna edilecektir? Bu kısa vadeli fon döngüsü tıkamrsa sorun nasıl çö- zülecektir? Yoksa Türkiye 1970'lerin ortalarında yaşadığı DÇM macerasım tekrar yaşamak çaresizliğine mi itilmiş- tir?