Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
7 HAZÎRAN 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13
Çinıento
tiretinıi dtişttt
• ANKARA (AA) —
Kamu ve özel
fabrikalardaki grev, çünento
üretiminin düşmesine neden
oldu. Bu yılın ilk beş aylık
döneminde gerçekleştirilen
çinıento üretimi, geçen yüın
aynı dönemine orania
yüzde 8.85 oranında
azalarak 8 tnilyon 346 bin
ton olarak gerçekleşti.
Çimento üretimindeki
azalmaya paralel olarak iç
satışlarda da azalma
görüldü. Geçen yıl mayıs
sonu itibarıyla toplam 8
milyon 903 bin ton çimento
iç piyasada tüketilirken bu
yılın aynı döneminde
tüketim 7 milyon 933 bin
tonda kaldı. tç tüketim
yüzde 11 oranında azaldı.
Demir^çelik
sektörü dertli
• ANKARA (ANKA) —
Demir Çelik Ureticileri
Derneği Başkanı Arif Onat,
demir-çelik sektörünün
"sahipsiz" olduğunu
savunarak "Mümkün
olduğunca kontrollü ithalat,
konınmuş ihracat olması
gerekir" dedi. Sektördeki
üretim fazlasına değinen
Onat, subvansiyonların
yetersiz olduğunu, fiyatlann
bu yüzden dış pazarlarda
rekabete olanak vermeyecek
ölçüde yüksek olduğunu
ifade etti.
Reklam Ajansı
rehberi
• Ekonomi Servisi —
Reklam vercn, reklam
ajansı ve sektöre hizmet
eden diğer kuruluşlann
birbirlerini daha iyi
tanımalan ve aradıkları
nitelikteki şirketi kolayca
bulmalan amaayla
Türkiye'de ilk kez çıkarüan
"Türkiye Reklam Ajansları
Rehberi 1990" yayınlandı.
Renkli ofset baskılı ve 130
sayfadan oluşan rehberde;
reklam ajanslan, araştırma
şirketleri, doğrudan
pazarlamacılar, video-fılm
yapuncılan, fotoğraf çekim
şirketleri, fotoğraf
îaboratuvarları, grafik
büroları, halkla ilişkiler
kuruluşları, matbaalar,
multivizyon şirketleri, radyo
reklamcıları ve renk aynmı
stüdyolarını kapsayan 60
fırmanın ayrıntılı
tanıtımları yer alıyor.
Leyla Alaton
Rotaryen oldu
• Ekonomi Servisi —
Rotary Kulüplerine geçen
yıla kadar yalmzca erkekler
üye olabiliyorlardı. Geçen
yü Uluslararası Rotary'de
alınan karar gereğince
kadınlann da üye olmalan
kararlaştınldı. Türkiye'nin
ilk kadın üyesi Prof. Dr.
Yakut özden Irmak oldu.
Türkiye'nin ikinci kadın
Rotaryen üyesi de Alarko
Şirketler Topluluğu
Pazarlama ve Halkla
İlişkiler Müdürü Leyla
Alaton oldu. Leyla Alaton,
aynı zamanda TUStAD'ın
iki kadın üyesinden biri
olup, GYİAD'da Yönetim
Kurulu 2. Başkanı ve pek
çok derneğin üyesidir.
TESK'te görev
dağılımı
• ANKARA (AA) —
Türkiye Esnaf ve
Sanatkârlar
Konfederasyonu (TESK)
Yönetim Kurulu
BaşkanlığYna Cemal Tercan
getirildi. AA muhabirinin
edindiği bilgiye göre,
TESK'in 30 mayısta yapılan
genel kurulunda seçilen
yeni yönetim kurulu görev
dağılımı yaptı. Buna göre,
Cemal Tercan yönetim
kurulu başkanlığına
getirilirken, Derviş Günday,
Suat Yalkm ve Kamil
Kabakçı başkanvekili
seçildiler.
Trakya Birlik
genel kurulu
• EDtRNE (Cumhuriyet)
— Trakya Birlik'in 17.
Genel Kurulu pazar günü
yapılacak. Genel kurul
toplantısında yönetim ve
denetim kurullarınm
seçiminin yanı sıra, birliğin
eski genel müdürlerinden
Muhittin Soyer hakkında
hazırlanan müfettiş raporu
da görüşülecek. Genel
kurul, Soyer hakkında bu
rapor doğrultusunda işlem
yapılıp yapılmayacağına
karar verecek.
BORSADAN
M Akçimento'nun ödenmiş
sermayesini 39.37S railyon
liradan 84.656 milyon liraya
çıkartırken yapmış olduğu
nakit karşılığı sermaye
arttırımında ortaklarca
kullamlmayan rüçhan
hakları, 11 haziran-10
temmuz arasında tMKB'de
düzenlenecek özel seanslarda,
Akbank aracıhgıyla satılacak.
3 binliraya Petkim lıissesiÖzeileştirmenin en büyük aşaması, Petkim hisselerinin halka
arzıyla gerçekleşiyor. 18 veya25 haziranda başlanacak
satışlardan 600 milyar-1 trilyon lira arasında gelir bekleniyor.
ABDURRAHMAN
YILDIRIM
Özeileştirmenin en büyük aşa-
ması, Petkim hisselerinin halka
arayla gerçekleşiyor. Türkiye'nin
dördüncü büyük sanayi kuruluşu
Petkim'in hisseleri 18 veya 25 ha-
ziranda satışa çıkartıhyor. Şirke-
tin yüzde 10-20*si arasında bir his-
sesinin satışından 600 milyar lira
ile 1 trilyon lira arasında bir kay-
nak sağlanması hedefleniyor. tş
Bankası araalığıyla gerçekleştiri-
lecek halka arzdan sonra borsada
işlem görmeye başîayacak Petkim,
hem yapısı hem büyüklüğü hem
de piyasa değeri itibarıyla borsa-
nın yıldızı olan Erdemir'e rakip
olacâk.
Özelleştirmeyi yürüten kamu
ortaklığından şirkât bilançosuna
ilişkin alınan bilgiye göre Petkim1
in 1989 yılında toplam net kârı
377 milyar lira oldu. Satışlarının
toplamı da 2.1 trilyon liraya var-
dı.
Petkımin son
Sat*tar
Dûnem kân
ödenmiş sermaye
Personel sayısı
5 yıtı
1M3
157.569
3.170
110.000
7.442
(Milyon TL)
1M«
324.734
10.897
121.736
7.483
1M7
702.022
49.185
184.736
7.242
i m
1.615.683
356.942
223.958
7.705
i m
2.100.000
377.000
400.000
9.500
EdinUen bilgiye göre, Petkim-
in tüm illerde ve yurtdışında
Türkiye tş Bankası şubelerinden
satışı konusunda Kamu Ortaklığı
tdaresi ile banka arasında anlaş-
maya varıldı. Iştirak hisselerinin
satışında izlenen yöntemin aynısı-
nın uygulanacağı Petkim'in halka
açılması için televizyonda tanıtım
kampanyası başlatıldı. Şirketi ta-
nıtıcı prospektüslerin basımı sü-
rerken satışın 18 haziran pazarte-
si gününe yetiştirilmesi bekleniyor.
Eğer hazırhklar tamamlanamaz-
sa bu kez satışlar 25 hazirana sar-
kacak. Satışlar haziran ayı sonu-
na kadar sürdürülecek.
Sermayesi 2 trilyon liraya çıkar-
tılan Petkim'in hisse senetlerinin
3000 lira dolayında olması bekle-
niyor. 6-7 trilyon lira arasında de-
ğer biçilen Petkim'in hisselerinin*
bu fiyatı, sermayesi ile oranlandı-
ğında normal sayılıyor. Bu fiyat-
tan hisse. senetlerinin piyasada
"cazip" bulunarak talep göreceği
hesaplanıyor. Böylelikle de piya-
sada art arda devam eden halka
açılma ve bu yolla çekilen paranın
Petkim'in satışında yaratacağı de-
zavantaj giderilecek.
Petkim hisselerinin 3 bin lira fi-
yattan satılması durumunda yatı-
rımda en önemlı kriter olan fiyat
kazanç katsayısı, borsa ortalama-
sırun çok altında olacak- Borsa or-
Petkim hisselerinin 3 bin lira dolayında bir fiyatla satılması
bekleniyor. 1989 yılında toplam net kân 377 milyar lira olan
Petkim, borsamn yıldızı Erdemir'le boy ölçüşecek.
ney Kore'ye kadar uzanan bölge-
de şimdilik bu boyutta başka bir
petrokimya tesisinin bulunmaması
oluşturuyor. Petkim, gerçekleştir-
diği üretimle birlikte dünya petro
kimya sanayü üretiminin yüzde
l'ini karşılıyor.
Petkim hisselerinin satışında ça-
lışanlara öncelik tanınacak. Kre-
dili ve taksitli yapılacak bu satış-
lar çahşanlann gelir durumuna
göre sürelendirilecek ve taksitlen-
dirilecek. 10 bin dolayındaki Pet-
kim çalışanına ve emeklisine ve-
rilmesi planlanan hisselerden
50-60 milyar liralık bir satışın ger-
çekleşmesi bekleniyor. Kredili ya-
pılacak bu satışlarda aylık kazancı
1 milyon liraya kadar olanlara 15
ay vade 5 eşit taksit, aylık geüri 2.5
milyon liraya varanlara 9 ay vade
3 taksit, 2.5 milyon liradan fazla
olanlara da 6 ay vade tanınacak.
Petkim'in özelleştirilmesinde
aynca 1987'de satılan 50 milyar li-
ralık dolara ve marka endeksli
tahvillerin hisse senedine çevrilme-
si yolu da izlenecek.
talaması 22 dolayında olan fiyat
kazanç katsayısı Petkim'de 16 ola-
rak gerçekleşmiş olacak. Satıştan
hemen sonra borsada işlem gör-
meye başîayacak Petkim hisseleri
şimdiye kadar borsanın yıldızı ha-
line gelen Erdemir ile boy ölçüşe-
cek. Tekel konumundaki bu iki
dev sanayi kuruluşundan Petkim,
500 büyük sanayi kuruluşu sıra-
larnasında Tüpraş, TEK ve Tekel-
in ardından 4. sırada, Erdemir de
5. sırada bulunuyor. Petkim his-
selerini borsada cazip kılacak baş-
ka bir etkeni ise tekel olmasının
yamnda, Petkim ürünlerine tale-
bin 1997-98 yıllarında iki katına
çıkacak olması ve ttalya'dan Gü-
Otoda yedek parça sorunuHaksız
Ucuzluk, ithal otomobillerin daha sonra bakım
ve servis konusunda tüketiciye sorun çıkartacağı
öne sürülüyor. îthalatçılar ise satış sonrasında
da uygun fiyat ve hizmet vereceklerini söylüyor.
EStN SUNGUR
Otomobil ithalatında gümrük
duvarlarının aşağıya çekilmesi
Türkiye'ye çok değişik marka ve
modelde otomobilin girmesine
olanak tanıdı. Birçoğu yerli oto-
mobillere göre daha ucuz olduğu
için tüketiciler tarafından da ter-
cih edilen bu otomobillerin, 4-5
yıl sonra bakım ve servis eksikli-
ğinden dolayı alıcılanna sorun çı-
karacağı savunuluyor.
Tüketicileri satış sonrasında ye-
terli servis ve yedek parça hizme-
ti sunulmayan model ve marka-
ları almamaları konusunda uya-
ran Taşıt Araçlan Yan Sanayici-
leri Derneği (TAYSAD) Başkanı
Ahmet Arkan, ithalattaki patla-
maıun Türkiye'nin otomobil par-
kım son derece çirkinleştirdiğini
savundu. "Her gün ne idügü be-
lirsiz, hiç kimsenin tanımadığı
marka ve modelde otomobil ge-
tiriliyor. Buolann bakım ve ser-
visini düşünen yok" diyen Arkan,
ucuz olduğu için tercih edilen bir-
çok otomobilin ekonomik ömrü-
nü yanladığında yeterli bakımı
göremeyeceği için kullanılamaz
hale geleceğini öne sürdü. TAY-
SAD Başkanı Ahmet Arkan şöy-
le konuştu:
"Otomobil ithalatımn ucuzla-
ülmasından sonra kimi ıthalatçı-
lar, küçük partiler halinde hiç ta-
nınmamış, Türk tüketicisinin hiç
bilracdiği model ve markalarda
araç getirmeye başladılar. Eski-
den de ithalat oluyordu. ama bu
derece yogun ve denetimsiz değil-
di. Tüketici ucuz diye bu otorao-
billeri tercih ediyor, sonrasını iyi
hesaplamıyor. Özellikk Uzakdo-
ğu ve bazı Doğu Bloku ülkeleri-
nin izledikleri bir politika var. Bu
ülkeler otomobilden kazanmaya-
lım, ama satış sonrası servis ve ba-
kımdan zararı kapatahm diyoriar.
O zaman alış maliyeti diişük olan
otomobiller en ufak bir tamir ih-
tiyacında tüketicinin canını yakı-
vor. Bu nedenle otomobil alacak
olanlar ilk verdiği parayı diişün-
memeli. Satış. sonrası bakım ve
servis olanaklannı araştınp, öyle
karar vermeli."
Sanayü ve Ticaret Bakanlığı'-
nın ithalatçılara yeterlilik belgesi
verirken servis istasyoniannın ni-
teliğine dikkat etmediğınden ya-
kınan TAYSAD Başkanı, bakan-
lığın belge verirken daha fazla sa-
yıda servis istasyonu istemesi ve
Otomobil ithalatı
bildirilen istasyonlann yeterliliği
konusunda araştırma yapması ge-
rektiğini söyledi. "Bizde ip
kopmuş" diyen Arkan, berber
dükkânı açmak için sertifıka iste-
nirken otomobil tamiri yapacak
olanlardan hiçbir uzmanlık belge-
sinin talep edilmemesüıi eksiklik
olarak niteledi.
Otomobil tthalatçılan Derneği
Genel Sekreteri ve Genoto Genel
Müdürü llhan Çetinkaya da ba-
kankğın yeterlilik belgesi verme-
den önce ithalatçı firmamn ana-
bayi ile anlaşıp anlaşmadığını ve
satış sonrası hizmetleri verebilmek
için yedek parça stoku, teknik dö-
kümantasyon ve personel ile özel
aletlere sahip olup olmadığım
araştırması gerektiğini vurguladı.
Çetinkaya, ana bayi ile anlaşma
yapmamış olan ithalatçılann oto-
mobillerin özellikle yedek par^a
ve bakım hizmetlerini sağlamak-
ta yetersiz kaldıklarım belirtti.
Son yıllarda fiyat avantajı ne-
deniyle tüketici tarafından tercih
edilen Ladalann ithalatını yapan
Çelik Motor'un ithalat şefi Nnret-
tin Erdogan, Doğu Bloku ülkele-
rinden gelen otomobillerin yedek
parçalannın diğer otomobillere
göre daha pahalı olduğu görüşü-
ne katılmadıklannı belirterek
"Biz snrekli fiyat araştırması ya-
pıyoruz. Servis hizmeüerini aksal-
mamak için de tüm yurt çapında
örgütlendik. Şu anda Lada grubu
için 26 adet yedek parça bayii ve
32 adet de servis istasyonnyla hiz-
met veriyoruz. Piyasaya ayak uy-
durmak için hem satışta hem de
satış sonrasında uygun fiyat ve
hizmeti vermek zorundayız" di-
ye konuştu.
IMStoo. 1 9 N l k
tth. |a*tt} 4 ay (adet)
BMW
Mercedes
Opel
Peugeot
Alfa Romeo
Audi
W.Wagen
Jaguar
Citroen
Austin
Toyota
Mazda
Suzuki
Honda
Nissan
Subaru
Skoda
Lada Samarra
Lada Statıon
Lada Jeep
Aro Jeep
Dacia
Oltcit
General Motors
1.153
449
243
204
188
85
75
68
44
18
395
302
196
148
75
32
622
548
98
148
101
1
1
18
791
467
181
134
202
76
23
931
765
453
417
259
10
1.170
79
126
175
416
235
12
12
5.270 7.803
0ı
AMA ÇOK
Y
kazanca
karşı tavır
ANKARA (AA) — Türkiye
Esnaf ve Sanatkârlar Konfederas-
yonu'nun çağrısı üzerine "haksız
kazanca yönelik fiyat artışlanna
karşılık ortak politikalar oluştu-
rulması" amacıyla bugün topla-
nan 22 meslek kuruluşunun tera-
silcisi ortak bildiri yayınladı.
Bildiride, yasal sımrlar içinde
kalmak koşuluyla tüketicinin ko-
runması mücadelesi verme kara-
rı alındığı belirtilerek, dünyada-
ki tüm ekonomik sistemlerin
üreüm-tüketim ilişkisi üzerine ku-
rulduğu, bu sistemde aksayan
herhangi bir konuda üret'ci ile tü-
keticinin ortak tavır almasımn do-
ğal olduğu kaydedildi.
Tüketicinin korunmasının dev-
let açıstndan olduğu kadar özel
sektör açısından da hayati önem
taşıdığı ifade edilen bildiride, şu
görüşlere yer verildi:
"Hangi ülkede olursa olsun ge-
lir dengesizliğini beraberinde ge-
tiren fiyat artışlanna uretim yeter-
sizliği de eklenince tüketici kesi-
min çaresizliği kaçınılmazdır.
Çağdaş anayasalarda ifadesini
bulan sosyal devlet kavramı tüke-
ticinin korunmasını, halkın ko-
runması ile eş deger saymış ve
devlete bu kesimin konınması ko-
nusunda görev ve sorumlulukUr
yüklemiştir.
Çalışmalanmızın kahcı, etkin
bir toplantı yapılmasına ekono-
mik gelişmeleri izlemek ve her üç
ayda yapılacak toplantıya bilgi
aktanlması üzerine sekreterya ku-
rulmasına, tüketici)i konıma
amacıyla yapılacak yasal düzen-
lemelere katkıda bulunmak üze-
re çalışmalar yapılmasına, bu ça-
lışmalann bir basın bildirisi ile
halkımıza duyunılmasına oy bir-
liği ile karar verilmiştir."
Kendi sormnınu kendin çöz
Konfeksiyon ihracatçıları kur baskısından kurtulmanın yolunu buldu
Ekonomi Servisi — Bir taraftan
düşük tutulan kurlar, bir taraftan
iplik fıyatlannda spekülasyon bo-
yutlarına varan artışlar yüzünden
ihracattaki fiyat avantajını hızla
yitiren hazır giyim ve konfeksiyon
ihracatçıları, sektörde meydana
gelebilecek zincirleme bir krizin
önüne geçmek için geliştirdikleri
formülü Maliye Bakanhğı'na ka-
bul ettirdiler. Mevcut serbest böl-
gelerden döviz baanda mal temi-
nine dayanan formülle yüzde
4Cnara varan kur makasının getir-
diği baskıyı hafifletebilecekler.
thracat pazarlannı koruma ve
yaşama savaşı verdiklerini belirten
hazır giyim ve konfeksiyon ihra-
catçıları, sonunda sorunlarının
çözümünü kendi geliştirdikleri bir
formülle buldular. Mevcut mevzu-
atta ve teşvik uygulamalarında
hiçbir değişikliğe gitmeden ihra-
catçıya yüzde 16 civannda mali-
yet azaltma olanağı verecek bu uy-
gulama, lstanbul Serbest Bölgesi
1
nin tamamlanması beklenmeden,
mevcut serbest bölgelerin hazır gi-
yim ve konfeksiyon için girdi sağ-
lama amacıyla kullanılması esası-
na dayanıyor. Formülün şöyle iş-
lemesi öngörülüyor:
• "Türki\ede üretüen kumaş ve
iplik, serbest bölgeye ihraç edile-
cek. Bu malzemeler serbest bölge-
den ihracat kaydıyla, çogu orta ve
küçük boy olan hazır giyim ve
konfeksiyon ureticileri tarafından
ihtiyaç ölçüsünde ithal edilecek.
• Söz konusu kumaş ve ipliğin
geçici ithal yoluyla alınması ü
r
e-
ticiye yüzde 6 dolayında bir KDV
avantajı sağlayacak.
• Söz konnsu malzemenin ihraç
birim fıyatı iç pazar fiyaündan dü-
şük olduğu için hazır giyim ve
konfeksiyon üretidsi, maliyetle-
rinde yüzde 10'luk bir düşüşü de
bu yolla sağlayacak.
• Serbest bölgeye yapılan ihra-
catla yabancı ülkeye yapılan ihra-
cat arasında bir fark ounadığın-
dan, kumaş ve iplik üreticisi za-
rar görmeyecek.
• Herhangi bir ülkeden ucuz
mal ithal etmek yerine Türkiye^
de üretiien mallar kullanılmış ola-
cak.
Söz konusu forraülü geçen haf-
ta Ankara'da Maliye ve Gümrük
Bakanlığı'nda ilgililere anlatan Gi-
yim Sanayicileri Derneği yönetici-
lerinin, Bakan Adnan Kahveci,
Gelirler Genel Müdürü Altan Tu-
fan ve Gümrükler Genel Müdü-
rü Mustafa Görsan tarafından
olumlu karşılandığı öğrenildi.
Formülün uygulanması için bir
tebliğin yeterli olacağı da söz ko-
nusu toplantıda ortaya çıktı. Ko-
nu yarın bir kez de dernek üyele-
rinin ve Maliye Bakanı Adnan
Kahveci'nin katılacağı bir toplan-
tıda ele alınacak.
İŞÇtNtN EVKENİNDEN
ŞUKRAN KETENCt
Kol Kaptırma
Toplusozleşme uyuşmaziıklannda Türk-İş ve sendikalann düş-
tükleri durum "el verip kol kaptırma" atasûzüne çok uygun dü-
şüyor.
Türk-iş yönetimi, sendika liderleri, son Türk-lş Genel Kurulu
ve ittifakJarından sonra dayanacaklan gücün sendikalar daya-
nışması, işçi taban olduğunu âdeta unuttular. 1984'ten bu ya-
na "işçi düşmant", halkı temsil anlamında da "gayri meşru"
ilan ettikleri ANAP iktidarına yakınlaşmanın yollarını aradılar.
ANAP hükümetlerine destek verme anlamına gelen, "toplum-
sal uzlaşma" çağrısı ile canlanan hükümet ve işverenlerle iyi
ilişkiler çerçevesinde, üçlü görûşmeler, resmi ve özel zirveler
gerçekleştirildi. Türk-lş ve sendikalar, işçi sınıfı ne kazandı, ya
da neleri kaybetti?
Uluslararası Çalışma örgütü ILO'nun genel kurul çalışmala-
n dün başladı. En kalabalık heyetle Türk sendikacıların ne ya-
zık ki işçi çıkarlarını savunabilme değil, turistik bir gezi yapıp
dönecekleri şimdiden belli oldu. Şimdi bu yargımıza çok kızıp
bizi önyargılı olmakla suçlayacaklar. Keşke yanılmış olsak. Ka-
labalık heyetlerin ILO'da etkinlik, işçi çıkarlarının savunulma-
sında, gereksiz harcama ötesinde hiçbir yararı olmadığım her-
kes çok iyi biliyor. ILO'da işçi çıkarlarının savunulması yolunda
öncelikle bir önceki genel kurul sonrası bir yıl boyunca yapıl-
ması gerekenler vardı. Bunlar yapılmamıştır.
Örneğin Türk-İş, ILO politikası açısından, işçi çıkarları anla-
mında olumlu hiçbir sonuç almadığı, ayiardır oyalama olarak sü-
rüp giden üçlü gorüşmelere, sonuçsuz kalacağını bile bile "evet"
demekle önemli bir strateji hatası işledi. Deneyli Türk-İş yöneti-
crtefi, bu üçlü görüşmelerde ANAP iktidan ve bu pariamento arit-
metiğinde, sendikal hakları cendereye almış yasalarda olumlu
hiçbir değişiklik olamayacağını elbette biliyorlardı. Onlar belki
işçiler ve sendikaları oyalamayı, zaman kazanmayı Türkiye po-
litikaları açısından yararlı görmüş olabilirler. Ancak Türk-İş yö-
netiminin, ILO politikasına yönelik zararını bilmesi, gözetmesi
de gerekmez miydi? Türk-İş yöneticileri. sonuç aiınmasa da kc-
tarılmış üçlü toplantıların ILO için hükümetler lehine artı puan
olduğunu bizden.daha iyi bilirler. Türk hükümetinin ILO da, iş-
çiye olumlu hiçbir hak getirmeyen bu görüşmeleri, nasıl kulla-
nabileceğini de.
Aralık aymdaki genel kuruldan bu yana hiçbir sendikal ciddi
iş yapmamaya gerekçe olarak ortaya atılan üçlü görûşmeler sa-
dece ILO'da işçi çıkarlarının savunulmasında zararlı olmadı el-
bet. Çok daha fazla zararı bu yılın toplusozleşme uyuşmazlık-
larına ilişkin gelişmeler üzerinde oldu. Sendikalann toplu, ta-
ban güçlerine dayalı etkinliklerini kullanmaları engellendi. İşçi
tabandaki dinamizm, gelisen potansiyel, karaıiılık değerlendi-
rilmedi. Aksine bundan korkulup işçi gûcünün etkisiz hale gel-
mesini sağlayacak bir politika izlendi. Toplusozleşme uyuşmaz-
lıkları için işverenler ve de özellikle siyasi iktidara el uzatılıp kol
kaptırıldı. Şimdi her iki cephe de sendikalardaki bu dağınıklığı,
Türk-iş'in işlevini yapmamasım ne güzel değeriendiriyorlar.
TÜSİAD Başkanı Cem Boyner'e kadar uzanan isveren cep-
hesi, işçi ücret artışlarının enflasyonu körükleyeceği, sendika-
lann asın istekleri olduğu kampanyalarında çok başanlılar. Türk-
İş ve. sendikaları, işçilerin, değil enflasyondan sorumlu olmak,
1980 yılından bu yana aralıksız ağır yoksullaşmalannı bir ölçü-
de kapatmaktan ne kadar uzak olduklarını anlatmayı becere-
miyorlar. Belediye işçilerinin sözleşmesinin ardından "çöpçü-
ler milyoner oldu" diye bir fırtınadır estirildi. Kimse gerçek ista-
tistiklerle işçi ücretlerinin nerelerde, hâlâ ne kadar kayıpta ol-
duğunu görmek istemiyor.
Türk-iş yönetimi kitlenen kamu uyuşmaziıklannda, tabandan
gelen gücünü kullanmayı unutmuş, hükümete yalvarıyor. Gün-
lerce Başbakan'la görüşebilmek üzere bekleniyor, ILO seya-
hati dahi erteleniyor. Sonunda görüşülebilen Bakan Cemil Çi-
ç^k, âdeta alay edercesine, Türk-İş'in Başbakan'la görüşme is-
teğinin yanlış olduğunu, Başbakan'la sözleşme görüşmelerinin
yapılamayacağını söylüyor. Bir yandan da Türk-lş içindeki sağ
ittHakın çatladtğı, ANAP'a yakm sendika başkanlarınm kendile-
rini kurtarmak üzere diğerlerini satma girişimleri içinde olduğu
dedikodulan yaytlryor.
Tabanına değil, daha önce işçi düşmanı ilan ettiği siyasi ikti-
dara el uzatmayi yeğleyen bir işçi konfederasyonu yönetiminin,
son genel kurul ittifakının hali başka ne olabilir ki?
Maliye Bakanı Adnan Kahveci:
TIR'laragümrüksüz
mazot verilebilir'İSTANBUL (AA) — Maliye ve
Gümrük Bakanı Adnan Kahveci,
Türk nakliyecilerinin rekabet şart-
larının iyileştirilmesi yolunda
gümrüksüz mazot sağlanması fik-
rini "sempatik" bulduğunu söy-
ledi.
Uluslararası Nakliyeciler Der-
neği'nin (UND) Genel Kurulu ls-
tanbul Ticaret Odası'nda (tTO)
yapüdı. Adnan Kahveci, Genel
Kurul'da yaptığı konuşmada,
"Öncelikle, yurtdışına çıkan
TIR'lara gnmriiksüz mazot veril-
mesi fikri. diğer ulkelerin nakli-
yecüiUe ilgili yapüklannı gördük-
ten sonra bana da cazip gddi" de-
di.
Kahveci, Avnıpa'daki tek güm-
rük formu uygulamasına Türki-
ye'nin de geçmesi gerektiğini kay-
dederek, konuyu TBMM'nin
önumüzdeki dönem yapılacak
toplantılarında gündeme getirece-
ğini belirtti.
Yatınmcılann dışa açılmalanıı-
da sağlanan kolayhkları da anla-
tan Kahveci, "Avrupa'da söz sa-
hibi olmak için oradaki yabana
nakiiye flrmalanm alabilirsiniz.
Bunun yolunu açtık" dedi.
Adnan Kahveci, SSCB ile süren
vize sorununa değinerek, bu ülke-
nin konuya sıcak bakmamasına
karşın, iki ülke arasında yakm za-
manda yapılacak görüşmelerde
konuyu gündeme getireceğini soz-
lerine ekledi.
UND Başkanı Saffet Uiosoy da
yaptığı konuşmada, ithalatın ve
ihracatm artmasına karşın Türk
nakliyecilerinin toplam taşıma
hizmetlerinden aldığı payın gittik-
çe azaldığını, yuklerin yabancılar
tarafından taşındığını, bunun da
yurtdışına daha fazla döviz öden-
diği anlamına geldiğini söyledi.
Ulaştırma Bakanlığı Müsteşa-
n Ertan Yülek, nakliyecilerin so-
runlanna çözümler getirme yo-
lunda sürdürdükleri çalışmalara
değinerek, "Iran ve Irak ile yapı-
lan görûşmeler sonucunda canlı-
lık gelmiştir. Aynı şekilde, giiney
limanlanmızın caalanraası için de
görûşmeler sürdürülnyor" dedi.
ik savıınınası
İgADAMININ HAZİRAN 1990 GÜNLÜĞÜ Haarlayan:H.TurgutAnğ
11 Hazirana kadar
MEHMET YAPICI
ADANA — Avrupa Toplulu-
ğu'nun (AT) bir süre önce üye ül-
kelerin piyasalannı bozduğu ge-
rekçesiyle pamuk ile pamuk-
polyester karışımı Türk iplikleri
için açtığı "damping somştnrnıa-
sı"na resmi itiraz yapıldı. Türki-
ye, yaptığı itirazda, damping iddi-
alarmı reddetti ve AT'nin salt ken-
di sanayicisini korumak amacıy-
la böyle bir yola başvurduğu gö-
rüşünü savundu.
'Damping
soruşturması
Türkiye'nin kendi iç pazar fıyatı
altında topluluğa iplik soktuğu ve
üye ulkelerin pazarlarında haksız
rekabete yol açarak AT sanayici-
sini zarara uğrattığı yolundaki id-
dialann gerçek bir dayanağının ol-
madığı vurgulamyor. Tekstil ve
Hammaddeleri thracatçıları Bir-
likleri'nce hazırlanan ve koordina-
tör görevi yapan Akdeniz Tekstil
ve Hammaddeleri lhracatçılan
Birliği Yönetim Kurulu Başkanı
Şevki Altınöz ile yönetim kurulu
üyesi Yaman Karamollaoglu tara-
fından Brüksel'deki AT Komisyo-
nu'na verilen itiraz dosyasında,
Türk ipliklerine "damping sonış-
turması"nın haksız yere açıldığı-
nı kanıtlayan çok sayıda belgeye
yer verildi.
Bu arada, haklannda soruştur-
ma açılan 21'i imalatçı-ihracatçı,
10'u da tüccar ihracatçı olmak
üzere toplam 31 firmadan 15'i, AT
Avrupa'ya dönük iplik
ihracatının yüzde 70'ini
gerçekleştiren imalatçı
ve ihracatçılar, AT'nin
"damping
soruşturması"na 30
klasörlük belgeyle
itiraz ettiler.
tarafından gönderilen sorulara ya-
nıt verdi. Ceytaş. Birko. Tariş,
Antbiriik, Söktaş, Trakya İplik,
Yalova Elyaf, Bisaş, Sönmez Pa-
muklu Mensucat, Çukurt»-a Sana-
yi İşletmeleri, Yidaş, Karsu ve
Akiplik gibı AT'ye dönük iplik ih-
racatının yüzde 70'ini gerçekleşti-
ren imalatçı-ihracatçıların, dam-
ping fiyatla topluluğa ihracat yap-
madıklan yolundaki savunmala-
rını içeren 30 klasör doküman da
AT Komisyonu'na sunuldu.
Akdeniz Tekstil ve Hammadde-
leri thracatçıları Birliği Yönetim
Kurulu Başkanı Şevki Altınöz,
Brüksel dönüşü Cumhuriyet'e
yaptığı açıklamada, "Türkiye'nin
AT piyasasuu bozan bir ülke ol-
madığını kanıtlanyla komisyona
sunduk. Yapılacak olan soruştur-
manın sonunda bunun böyle ol-
duğunu anlayacaklardır" dedi.
'Türk ipliğinin AT'ye
girişi engelieniyor*
Şevki Altınöz, AT'nin asıl ama-
cının, Türk ipliğinin topluluk ül-
kelerine girmesini engellemek ve
kendi sektörlerini himaye etmek
olduğunu vurgularken konuya
ilişkin olarak sunulan görüş ve iti-
razları içeren dosyada özellikle bu
noktanın üzerinde durulduğunu
da bildirdi.
AT Komisyonu'nun, soruştur-
maya konu olan firmalardan gi-
den ürün maliyet fiyatlarına iliş-
kin bilgileri eylül ayına kadar
Brüksel'deki merkezde inceleyece-
ği ve muhtemelen bu tarihten son-
ra bu bilgilerin doğruluklannı
saptamak için Türkiye'ye gelece-
ği belirtiliyor.
• Boş video ve ses kaseti imal ya da
ithalinden geçen ay kesilen vergi kesintisi
Ziraat Bankası'na yatınhr, bildirimi
Turizm Bakanhğı'na yollanır.
• TV satışı bandrol ücreti Ziraat
Bankası'na yatınlır, bildirimi TRT Genel
Müdürlüğü'ne gönderilir.
15 Hazirana kadar
• Geçen ayın Banka ve Sigorta Işlemleri
Beyannarnesi vergi dairesine verilir ve
ödenir.
• Anlaşmah matbaalarda geçen ay
basılan ve dağıtılan fatura, psv ve
reçetelerin bildirimleri, vergi daireleri ile
defterdarlıklara verilir.
• Eczaneler, Tapu Sicil Müdürlükleri,
Mimar ve Mühendisler, İmalatçı Kuyumcu
ve Mıhlamacılar ile anlaşmalı matbaalann
reçete basımını içeren mayıs '90 aylık biigi
ve form bildirimleri, Maliye ve Gümrük
Bakanlığı Vergi Istihbarat Şb. - Ulus -
Ankara'ya taahhûtlü gönderilir.
20 Hazirana kadar
• Anonim şirketlerin Damga Vergisi
Beyannamesi vergi dairesine verilir ve pul
bedelleri ödenir.
• Ücretlilerin geçen ay alış belge
sonuçlan, Vergi tade Beyannamesi ile
vergi dairesine verilir.
• Kişi ve şirketlerin haziran '90 Geçici
vergisi ödenir.
• 10'dan fazla işçi çalıştıran işyerlerinde
geçen ay yapılan ödemelerin vergi
kesintileri, Muhtasar Beyanname ile vergi
dairesine verilir ve ödenir.
• Kendi adlanna reklam yapanlar ve
reklamcılann geçen aya ait İlan, Reklam
Beyannamesi ile Eğlence, Yangın Sigorta
ve Akaryakıt Tüketim Beyannameleri
belediyeye verilir ve ödenir.
25 Hazirana kadar
• Geçen ayın KDV Beyannamesi vergi
dairesine verilir, vergi kesinti fazlası
ödenir.
• Kurulu kooperatifler, anasözleşmelerini
3476 s. Kooperatifler Yasası'na göre
yeniden düzenlemelidirler. (20. ay - RG
25.10.1988)
28 Hazirana kadar
• Yürürlükteki dış ticaret şirketleri yeni
karara uyum sağlayacak düzenlemeyi
yapmalıdırlar. (11. ay - RG 27.7.1989)
• Daha önce satılmış, ama trafik ve vergi
kaydı eski sahipleri adına görünen
araçların yeni sahipleri, noter satış belgesi
ile II Trafik Bürosu'na cezasu düzeltme
işlemi yaptırabilirler. (14. ay-RG
28.4.1989)
29 Hazirana kadar
• Emlak Vergisi Beyannamesi belediyeye
verilir. tlk yan taksidi belediye veznesine,
ilgili bankaya, postaçekine yatınlır. (Ek
süre) .
• Kamu kurumları işçilerine 1990 yılı 2.
yan ikramiyesi ödenir. (6772 s. yasa m. 1)
30 Hazirana kadar
(2 Temnmz Pazartesi'ye kadar)
• Bağ-Kur'un haziran aylık pirimi
bankaya, postaçekine, il müdürlük
veznesine ödenir.
• Mayıs aylık sigorta bildirgesi SSK
Bölge Müdürlüğü'ne verilir ve aylık prim
tutarı ödenir.
• Gelir Vergisinin 2. yan taksidi (1/3*0)
ödenmelidir.
• Geçen ay 9'dan fazla işçi
çalıştıranlarca:
a) Konut E. Y. Fonu Bildirimi SSK
Müdürlüğü'ne verilir, tutan banka ya da
sigortaya ödenir.
b) Zonınlu Tasarruf Kesintisi yeni aylık
bildirim formlan Ziraat B. şubesine verilir
ve yatınlır. (RG 11.1.1990)
• Yedek subay yoklamasmın son ayı.
• İhracatçılar Birliği yıllık aidatı ödenir.
• Sermaye Piyasası Kanunu kapsamına
giren kuruluşlar, Sermaye Piyasası
Kurulu'na geçen ay bildirimde
bulunmayanlara uyan.
• Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi veren
ticaret ve serbest meslek sahipleri geçen
ayın Vergi tade Beyannamesi'ni verirler.
• Zonınlu tasarruf kesintisinde 2 yılı
dolduranlar, Ziraat B. şubesine birer
dilekçeyle başvururlarsa birikimin faiTinin
1/3'ünü geri alırlar.
• Eski tip sürücii belgeleri yenileriyle
değiştirilmelidir. (3. ay)
• Geçen yıl satışlan 15 milyonu aşan
perakendecilerden yazar kasa alamayanlar,
hazırlıklannı bitirmelidirler. (Ek süre -
R.G. 2.6.1990)