Catalog

MBANK24 FAMUKBANK Cumhuriyet67. Yıl; Sayı: 23610 Kurucusu: Yunus Nadi 800 TL.(KDv**atl5 Mayıs 1990 Salı FA Imanya'dayabancılar yasası Işsizler sınırdışıParlamento tarafından kabul edilen yabancılar yasası, F.Almanya'da yaşayan yabancıların ikâmet ve çalışma haklarını güvence altına alırken sınır dışı edilmelerini de kolaylaştırıyor. Işsiz kalanlar üç yıl içinde yeni bir iş bulamazlarsa sınır dışı edilecekler. ULYA UÇER BONN — Federal Almanya'da yaşayan yabancılara ve büyük öl- çüde burada yaşayan 1.5 milyon Türke birçok kısıtlamalar getıren yabancılar yasası, Federal Parla- mentodan geçti. Yasa bir yandan Ulkedeki yabancıların ikamet ve çalışma haklarını güvence altına alırken bir yandan da bunlann sı- nır dışı edilmelerini kolaylaştırı- yor. örneğin yabancı uyruklu bir işçi işsiz kalması durumunda oturraa izni üç yıl sureyle sınırla- nacak, bu süre içinde iş bulamaz- sa sınır dışı edilecek. Bir suç işle- yen uyuşturucu kullandıklan sap- tanan, ya da ulke çıkarlarına ters davrandıklarına karar verilen ya- bancılar ulkeden atılabılecekler. Muhalefet partileri ve baskı gruplannın tum itirazlarına kar- şın sağ liberal iktidann bile bile adeta yangından mal kaçırır gibi meclıslerden geçirdiğı yeni \a- bancılar yasasıyla ilgili son oy- lama geçen cuma günü yapıldı. Oylama 11 mayıs cuma değil de 3-5 gun sonraya bırakılsaydı bu bı- çimiyle kabul edilemeyecekti. Çunku pazar gunu yapılan eyalet seçimleriyle Federal Meclis'ın ta- sarılarını onaylama, ya da itiraz etme hakkı bulunan eyalet temsil- cilerinin oluşturduğu Federal Konsey'de guç dengesi değişti, Sosyal Demokratlar'a geçti. Sosyal Demokrat Parti ise Ye- şiller'le birlikte Hınstiyan Birlik Partileri ve Hur Demokratların (Arkası Sa. 17, Sü. l'de) Bakanlar ve bürokratlar arasındaki çekişmede son sözü Özal söyleyecek Ekonomi Köşk'teDevlet Bakanı Işın Çelebi'nin başlattığı 'ekonomide program' tartışması Çankaya'nın gündeminde. Köşk'te yarın yapılacak ekonomi zirvesinde ekonominin genel sorunlarının yanmda kurmaylar arasındaki çekişme de gündeme gelecek. Işın Çelebi'nin Hazine ve Merkez Bankası'na yönelik eleştirilerini yinelemesi bekleniyor. Birçok önemli ekonomik göstergenin açıklanma tarihi Cumhurbaşkanı Özal'a verilecekbrifingden sonraya alındı. DPT uzmanları verilerin açıklanmamasını eleştirerek "Bizim makroekonomiye ilişkin bazı değerlendirmeler yapmamız gerekiyor. Ancak zamanında veri gelmediği için bunu sağlıklı biçimde yapamıyoruz" dediler. ANKARA (Cumhuriyet Buro- su) — Devlet Bakanı Işın Çelebi- nin Hazine ve Merkez Bankası 1 na yönelik eleştirileri ile başlayan ekonomi yönetimindeki "program tartışması" Çankaya gündeminde. Çankaya Köşkü'nde Cumhurbaş- kanı Tnrgut Özal'ın başkanlığın- da yann yapılacak zirvede ekono- minin genel sorunlarının yanısıra ekonomi kurmayları arasındaki cekişmenin de gundeme gelmesi bekleniyor. Devlet Bakanı Işın Çelebi'nin ekonomiden sorumlu üst düzey burokratlara yönelik eleştirileri DPT'nin Hazine ve Merkez Ban- kası ile olaıı ilişkilerini de et- kiliyor. Son gelişmeler üzerine kuruma kamu kesıminden veri akışının onemli ölçüde zayıfladığını belir- ten DPT yetkilileri, bunda Cum- hurbaşkanlığı'nda yapılan aylık ekonomi brifinglerinin de etkili olduğunu öne sürdüler. DPT uzmanlanna göre birçok (Arkası Sa. 17, Sü. 3'de) Borsada sermaye, bilgiBorsada kazanabilmek için sağlıklı bilgi almak son derece önemlidir. Borsada yatırımın belki de en önemli sermayesi bilgidir. Bu nedenle acemi yatırımcının kendine bir tanıma bilgilenme süreci ayırması doğru olacaktır. ABOURRAHMAN YILOIRIM'IR araştırması Ekonomide Newsweek kapakyaptı Türkiyede kimlikkriziAmerikan dergisi, Türkiye'ye 6 sayfa ayırdı. Nevvsvveek, "Sovyet imparatorluğunun çöküşü ve İslamcı akımın yayılması karşısmda Batı, Türkiye'yi hor görmeye devam edemez" dedi. Özal'ın 'halka aldınş etmeden' Çankaya'ya çıktığını belirten dergi, özellikle irtica sorunu üzerinde duruyor. Gürkan ve Hdnde yargıç önünde Kıipto clavası bugünÖzal-Bush tutanaklannı yayımlayarak devlet sırrını açıklamakla suçlanan gazeteci Uluç Gürkan ile Dışişleri eski memurlarından Hande Mumcu davası bugun DGM'de başlıyor. 10. Sayfada NtLGÜN CERRAHOĞLU ROMA — Batı'nın en saygın dergilerinden 'Newsweek' bu haf- taki sayısında Türkiye'yi kapak yaptı. Büyük kentlerin şık butik- lerinden birinde elbıse seçen blu- cinli genç bir kızla, yuzünde an- cak burnu gorulen iki karacarsaflı kadını kapak yapan dergi, in pun- tolarla "Kimlik Krizi" diye baş- lık atıyor. "Türkive kendisine Av- rnpa'da bir yer kazandı mı?" so- rusuyla kapak konusunu işleyen 'Newsweek\ "Sovyet imparator- luğunun çözülmesi ve İslamcı ha- reketin yayılması karşısmda Batı Türkiye'yi hor görmeye devam edemez" diyor. Türkiye'ye altı sayfa ayıran Amerikan dergjsinde yayımlanan haber - yorum Scott Sullivan im- zasını taşıyor. Ozal'ı ekonomi po- litika genelinde olumlu olarak de- ğerlendiren Sullivan ne ki, "Bu (Arkası Sa. 17, Sü. 7'de) Personel alımı donduruluyor KİT'lere operasyonMaliye ve Gümrük Bakanı Kahveci, KİT'lere personel alımının dondurulacağını, fazla personelin genel bütçeye bağlı kamu kuruluşlarına kaydırılacağını açıkladı. Kahveci, yaz aylarında geniş kapsamh bir vergi paketi hazırlayacaklarını söyledi. Ekonomi Servisi — KİT'lerde kadro sancısı başlıyor. Maliye ve Gümruk Bakanı Adnan Kahveci, KtT'lerdeki fazla kadrolann, ge- nel bütçeye bağlı kamu kuruluş- larına kaydırılacağını ve KİT'lere personel alımının yasaklanacağı- nı açıkladı. Kahveci, kadro kaydı- rılmasını öngören tasarı üzerinde çalışmaya başladıklannı bildirdi. Genç Işadamlan Derneği'nin duzenlediği toplantıda konuşan Kahveci, kendisine sık sık, topla- nan vergılerin nerede kullanıldığı- nın sorulduğunu bdirterek şunlan söyledi: "Vergileri nerede israf ettigimizi sık sık soruyoriar. Geçmiş donem- de iktidarlar seçmenlere sevimli (Arkası Sa. 17, Sü. 4'de) CÛNEYTARCAYÛREK yazıyor Miras! ANKARA — 14 Mayıs 1950'de ılk özgür seçımler yapıldı. Demokrat Parti ulu- sal iradeyle iktidara geldi. Dün sağ partiler, daha dog- rusu elinde ulusal ıradenin kırırttıları kalan ANAR 14 ma- yıstan büyük pay çıkarmaya çalıştı. Adalet Bakanı Oltan Sun- gurlu, DYP'ye saldırarak bu (Arkası Sa. 17, Sü. 4'de) Moderninsan pazarıİlk kez düzenlenen İstihdam Fuarı'nda şirketleryarının elemanlarını seçiyorlar Ekonomi Servisi — "Gelin yannki patronlannı- a tanıyın." "Gelin yanmn profesyonelleriyle taıu- şın." Türkiye'de ilk kez düzenlenen "İstihdam Fuan" bu sloganlarla açıldı. Etap Tuyap Ticaret Merke- zi'nde bugune kadar açılan fuarlardan haylı farklı bir fuar bu. Katılan şırketler, her zaman yaptıkları gibi ürünlerini değil, kendilerini tanıtıyorlar. Üste- lik standları gezenler de bu kez fuara "aktif ola- rak katüıyor. Onlar da kendilerini firmalara beğen- dirmeye, firmalar hakkmda mumkun olduğunca bil- gi almaya çalışıyorlar. Kısacası fuar, "üsl düzeyde" modern bir insan pazarını andınyor. AIESEC'in (Uluslararası Ekonomi ve Ticaret Bi- limleri öğrencileri Demeği) duzenlediği fuarda, bü- yük şirketler gelecekteki "üst düzey yönetici aday- ları ile tanışıyorlar. Üniversiteyi bitirmelerine bir- iki yıl kalmış geleceğin profesyonellen ise telaşla o standdan bu standa koşturup, ileride işe girecekle- ri, sonra da yönetecekleri şirketleri tanımaya ça- lışıyor. Öğrencilerin şirket yetkililerine sordukları soru- lar iki ana grupta toplanabiliyqj. Geleceğin profes- yonellerinin "para kazanma istegi" ve "yükselme hırsı"nı yansıtan bu sorulardan biri, "Firmanızda calışanlara ne gibi olanaklar saglıyorsnnuz", dığe- ri ise "Sizin şirkette gelecekte ne kadar vukselebili- rim?" Reklamdan turizrae, bilgisayardan inşaata, oto- motivden leasinge, sigortadan bankacılık sektoru- ne kadar çeşitli alanlarda çalışan 33 fırmanın ka- tıldığı fuann simgesel adı ve sembolu de hayli ata- ğa kalkmaya hazır, takım elbiseli bir genç, gelece- ğin profesyonellerinin bugünkü durumunu anlatı- yor. "Start'a çeyrek kala..." başlığı ise universite öğ- rencilerinın sıra diploma almaya geldiğinde, nasıl acımasız, yorucu bir koşu ve rekabet ortamına ha- zırlandıklannı, yeterince açık bir biçimde ifade ediyor. Fuara katılan firma temsilcileri, öğrencilerin "iş bulamama korkusunu" yenmeye çalıştıklarını söy- lu>orlar. Oğrenciler Uerıde yeniden goruşebilmek ıçın fırmalarla ilışkiye geçebilmenın yollarını arar- ken, firmalar da işe alabileceklen ısimleri şimdiden seçmeye çalışıyorlar. Surekli form dolduruluyor, ad- res ve telefon numaraJarı alınıyor. Ancak öğrencilerin büyük bir bölümü 'iş bula- mama korkusu'nu pek de yenemeden fuardan ay- nlıyor. Bir universite son sınıf öğrencisinin, ünlü bir turizm firmasının temsilcisiyle yaptığı konuşmaya kulak veriyoruz. öğrenci, yalnızca Ingilizce bildi- (Arkası Sa. 17, Su. 7'de) İKTİDARDAN İDAMA MENDERESMenderes'in etrafındakiler, tabanla ilişkisi olmayan kişilerdi. Bunlar, liderin camnı sıkacak haber ve görüşleri lidere aktarmamayı bir sadakat olarak görmekteydi. Bu durum sağlıklı kararlar alınmasını önledi, arzu edilmeyen gelişmeleri hızlandırdı. Menderes'in Özel Kalem Müdürü ERCÜMENT YAVUZALP anlatıyor 6. Sayfada 40 YILIN ARDINDAN DP İKTİDARI Aydın çevrelerin, gazetecilerin gelişmelere -hele gericiliğe- kaygı ile bakmadıklan söylenemezdi. Fakat "büyük hedef" o kadar cazipti ki... O hedefe varmaktan başka hıçbir şey düşünülemiyordu. CÛNEYTARCAYÛREK yazdı. 6. Sayfada Cannes'da Türk fUmi Kültür Servisi — Füruzan ve Gülsün Karamustafa'nın ilk yönetmenlik denemesi olan "Benim SinemaJanm", bugün ikinci kez 43. Uluslararası Cannes Film Şenliği'nde gösteriliyor. Cannes Şenliği'ne katılan tek Türk filmi olan ve "Eleştirmenlerin Haftası" bölümünde gosterilen "Benim Sinemalanm" 1960'lann başında Istanbul'un kenar semtlerinden birinde yaşayan genç bir kızın sinema tutkusu uzerine kurulu. Türk sinemasının nitelikli filmlerinden biri olarak (Arkası Sa. 17, Sü. 7'de) ŞENLÎGÎN İLK BOMBALARI ATİLLÂ DORSAY'ın yazısı 5. Sayfada CANNES ŞENLİĞÎ'NDEN KISA KISA MEHMET BASUTÇU'nun haberi 5. Sayfada HÜLYA AVŞAR CANNES'DA — Cannes Şenliği'ne katılan tek Türk filmi olan 'Benim Sinemala- nm', 'Eleştirmenlerin Haftası' bölümünde gösteriliyor. Filmin >önetmeni Furuzan ve Gülsun Kara- mustafa. Nesibe'yi ise Hülya Avşar canlandınyor. TARTIŞMA ALEVİLER ALEVİLİK BtLDİRGESİ Temeli insan sevgisi ve bans olan Alevi kültürü, bugün hiç desteklenmiyor. Hükümetlerin bu insan kültürünü koruması, yaşatması için avdınlarla işbirliğine gitmesi şarttır. Siyasetçiler tarafından dıle getirilen "inançlar ve fikirler üzerindeki baskıların kaldınlması gerektiği" yolundaki açıklamalann sözde kalmamasını diliyoruz. Bu konuda demokrat aydınlar olarak tüm Türk halkından destek bekliyoruz. CELALGİMGÖR Dedeler hangi yönleriyle, hangi düşünce ve tutumlarıyla Alevi toplumunu geri bırakmış ya da sömürmüştür? Tam tersine dedeler, çağı yakalamak, toplumu bir arada tutmak, egemen mezhep olan Sünnilerin baskısına karşın Alevi kültürünü korumak için ellerinden geleni yapmışlardır. 'Günümüzde Aleviler Tartışması' 15. Sayfada OLAyLARlV ARDINDAKI GERÇEK Gidiş Nereye? Insanlık tarihinin bir döne- minde devletin başındaki kral, padişah ya da sultan; egemenli- ği "bağıisız, koşulsuz" elinde tu- tardı. Bir sultamn ya da kralın yasalara bağlanması, çok uzun ve kanlı uğraşlardan sonra ger- çekleşebilmistir. Demokratık yaşam geliştikçe özellikle Avrupa'mn çoğu ülke- sinde krallıklar 'ineşrutiyet"yö- netimine donüştuler. "Hanedan" sürüyordu; ne var kı simgesel bir nitelikten öte rolü ve gücü yoktu; artık iktidar dev- letin başındaki kralın elinde değildi. , Hanedanların tasfiye edildiği ve demokrasilerin işlediği ülke- lerde de buna benzer bir sistem oluştu. Seçimle gelen cumhur- başkanları devletı temsil ediyor- lardı; ama siyasal iktidann başı başbakandı. Cumhurbaşkanı parlamentodaki siyasal partile- re eşit mesafede, tarafsız ve "sembolik" bir konumdaydı. Türkiye'de geçerli olan sistem budur. Ancak TUrgut özal cumhur- başkanı olduktan sonra bu ana- yasal düzeni "flilen" yıkmıştır; her davranışı ve konuşmasıyla anayasayı çiğnemekte, kanunla- rı hiçe saymaktadır. En küçük davranışmdan başlayarak genel •k-k-k (Arkası Sa. 17, Sü. S'de) • Ortadoğu hareketli Irak Dışişleri Bakanı Tarık Aziz, iki ülke arasında zirve onerilerine tran 'ın resmen cevap verdiğini açıkladı. 3. Sayfada • Yahudi mezarlarına yeni saldırılar Paris bölgesındekı Yahudi mezarlıgında 32 mezara saldırıldı. Bazı mezar taşlarına gamalı haç çizildi. 3. Sayfada • Uzun videokllp TVl'de " ekrana gelecek "Flashdance" neredeyse tamamen mtizikten oluşan danslarıyla dikkati çeken ft film. 98 dakikalık filmde Jennifer Beals, Michael Nouri, Sunny Johnson rol alıyorlar. 4. Sayfada • Kola boykotu İzmir'de sona erdi. Merkez karşı çıktı. Ekonomide • Bu takım bozulmaz Beşiktaş kaptanı Rıza, "şampiyonluğu 3 yıldır şanssızlık 'sonucu kaybediyorduk" dedi. Sporda • G.Saray Afrika pazarında Transferde Afrikalı oyuncuların peşine duşen Sarı- Kırmızıhlar Kamerun milli takımı oyuncularına go'z diktiler. Sporda • Çevre yolu, çevreyi ezip geçecek TMMOB'nin raporuna göre yapılması planlanan Ankara çevre oto yolu ile 1 milyon 200 bin ağaç vefidan kesilecek. Arka Sayfada • Asya kaplanı öfkeli Cüney Kore, Filipinler ve Tayland gibi ülkelerde demokrasi kavgası yükseliyor. Guney Kore'de protesto eylemleri yayılıyor. Arka Sayfada GOZLEM UGUR MUMCU 748 Yıl6Ay... Dün 14 mayıstı. 14 mayıs, tek parti yönetiminden tek parti yönetımine, kan- ' sız, darbesiz, ıhtılalsiz geçişin 40. yıldönümüydü. Bu bakım- dan 14 mayıs, demokrasi tarihimizin en önemli dönüm nok- talarından biridir. Öyle olmasına öyledir, ama 14 Mayıs 1950 günü halkın oyu (Arkası Sa. 17, Su. 7'de)