Catalog

23 MART 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Dubçek'e rütbe iadesi • PRAG (AA) — Çekoslovakya'da Sovyet askeri müdahalesiyle basunlan 1968 "Prag Bahan" hareketinin lideri ve halen parlamento başkanı olan Alexander Dubçek'in 1%8'de aiınan ihtiyat aJbaybğı rütbesinin geri verildiği bildirildi. Dubçek'in albaylık rütbesinin geri verildiği, bugün Savunma Bakanlığı tarafından açıklandı. EW. De Klerk: Ciddiyiz • WINDHOEK (AA) — Güney Afrika Devlet Başkanı EW. De Klerk, "Irk aynmına son verilmesi konusunda ciddi olduğumuzu tttm dûnyaya gösterdik" dedi. De Klerk, 75 yıl ülkesinin yönetiminde kaldıktan sonra, dün bağımsızlığına kavusan Namibya'daki kutlama törenlerinden sonra, Uikesine dönmeden önce VVindhoek'te yaptığı açıklamada, çok sayıda ülkenin lideri ile bir araya geldiğini ve bunun da "Ülkesinin artık yalnızlıktan kurtulduğunun bir göstergesi" olduğunu söyledi. Mandela: Çöztim yakın • PARİS (AA) — Güney Afrika'daki ırkçı rejime karşı mücadelc eden Afrika Ulusal Kongresi (ANO'nin Başkan Yardırnası Nelson Mandela, ulkesinde siyasal bir çözümün uzak olmadığını söyledi. Fransız Le Figaro gazetesine demeç veren siyah lider- Mandela, iktidar sorununa siyasal çözüm bulunması konusunda iyimser oldugunu belirterek "Ancak Pretoria rejimi ayakta durduğu sürece, silahlı mücadcle sürecektir" dedi. Doğu Avrupa'ya 2mflyar • WASHINGTON (AA) — Demokrat senatorler, ABD yönetiminin Doğu Avnıpa ülkelerine 2 milyar doiar yardım yapmasını istiyorlar. Senato Dış tlişkiler Komisyon Başkanı Senatör Claiborne Pell ve senatör Joseph Biden tarafından hazırlanan bir yasa tasansında, Başkan George Bush'un yapmak istediğinden 6 kat fazla yardımın Doğu Avnıpa ülkelerine verilmesi isteniyor. Tasanda, 2 milyar dolarhk yardımın 1992 yılına dek Polonya, Macaristan, Çekoslovakya, Demokratik Almanya, Romanya, Bulgaristan ve Yugoslavya'ya verilmesi öngörülüyor. Şili'de suikast • SANTİAGO (AA) — Şüi'de 1973 yüında yönetitne kanh bir darbeyle el koyan askeri cuntanın üyesi ve eski Hava Kuvvetleri Komutanı Gustavo Leigh, bugün uğradığı silahh saldın sonucu ağır yaralandı. Leifh, 11 martta devlet başkanbğını secimle belirlenen yeni devlet başkanına devreden General Augusto Pinochet yönetiminde yapılan kanlı darbede hava kuvvetlerini yönetmiş, ancak 1980 yüında Pinochet tarafından cuntadan atılmıştı. Iraıvdan jest • NEW YORK (AA) — Amerika'da yayımlanan New York Times gazetesi, İran hükümetinin Lübnan'da tutulan bir rehinenin salıverilmesi için girişimde bulunduğunu büdirdi. Gazete, yiiksek düzeyli bir İran yetkilisine dayanarak verdiği haberde, İran hükümetinin bu girişimi, özellikle ABD'nin iyi niyet göstermesi umuduyla başlattığını yazdı. Lübnan'da halen 8'i Amerikalı 17 batılı rehine bulunuyor. SSCB Başkanı Gorbaçov'un 'Silahları teslim' çağrısı tepki uyandırdı 'Litvanya sinir savaşı'Mihail Gorbaçov'un, Litvanya'da, SSCB Anayasası'nın uygulamasını sağlamak amacıyla yayımladığı kararname, Moskova - Vilnius gerginliğini arttırdı. Litvanya Devlet Başkanı Vitautas Landsbergis, "Kremlin'de Stalin'in hayali dolaşıyor" dedi. Dı$ Haberkr Servisi — Litvan- ya krizi giderek derinleşiyor. Sov- yetler Biıliği Başkanı Mibail Ser- geyeviç Gorbaçov'un, Litvanya'- ya karşı "geniş yetkilcrini" kul- landığı karamamenin ardından, Moskova ile Vilnius arasında söz düellosu da giderek yoğunluk ka- zandı. Litvanya Devlet Başkanı Vitautms Landsbergis, karama- menin, yabancı bir ülkenin baş- kanı tarafından yayımlandığını belirterek Gorbaçov'u "Süüin'in hayaleti" gibi davranmakla suç- ladı. Gorbaçov ise Landsbergis'e yeni bir mesaj yollayarak, Litvan- ya'da oluşturulduğu büdırilen "öz savunma gunıpUnnın" en geç iki gün içinde dağıulmasını ve ken- disine bu konuda bir rapor iletil- mesini istedi. Gorbaçov'un kararnamesi SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov tarafından yayımlanan ve Litvanya'da Sovyeüer Birliği Anaya- sası'nsn uygulanması yolunda alınacak önlemleri içeren kararname, özellikle Litvanyalılaıın elie- rindeki süahlan teslim etmeieri için tanınan 7 günlük süre ile dikkat çekiyor. Gorbaçov'un, başkanhk görevinin kendisine verdiği kanun gücünde kararname çtkarma yetkisini ilk kez kullanJığı kararna- me şöyle: • Litvanyaular, dlerinde bulunan tüm silahları lçişleri Bakanlığı tarafından gecki olarak depo- lanmak Ozere 7 gun içinde teslim edecekkr. Teslim edilmeyen silahlara, lçişleri Bakanbğı'nın d koyma yetkisi vardır. • Litvanya sınırlan dahilinde, av silahlanıun satışı da yasaktır. • Litvanya sınırlan, SSCB yasaları uyarınca KGB tarafından korunacaktır. KGB'ye bağlı kuv- vetler, Litvanya'nın smırlarını denetlemeye devam edecektir. • Litvanya topraklanna giriş ve çıkışlar, Sovyetler Birliği ıçişleri ve dışişleri bakanlan tarafından verilecek vize ile yapılacaknr. Sovyet televizyonunca yayımla- nan üç paragraflık telgraf metnin- de, Gorbaçov, 'kaygı verici' ola- rak nitelediği haberlere değinerek 'öz savnnma grupian' oluşturul- duğu yolunda edinilen bilgiler ışı- ğında, Sovyetler Birliği'nin aske- ri birlikleriyle lçişleri Bakanlığı kuvvetlerinin işlerini zorlaştıracak bu yöndeki hareketlerin kesinlik- le önlenmesi gerektiğini vur- guladı. Gorbaçov, ayrıca Litvanya Yüksek Sovyeti'nin, bagımsızlık aleyhtan olan kişilerin Litvanya devletine karşı suç işlemekte ol- duklan kararını da yasadışı ilan etti. AP'nin haberine göre, SSCB Başkanı Gorbaçov'un önceki ak- şam çıkardığı ve ilk "güç gösterisi" olarak yorumlanan ka- rarname, Litvanya Parlamento- su'nda sert bir dille eleştirildi. Lit- vanya Devlet ve Parlamento Baş- kanı Landsbergis, Yüksek Sov- yet'te yaptıgı konuşmada, karar- namenin "yabancı bir ülkenin başkanı" tarafından yayımlandı- ğını belirterek, Litvanya toprak- lannda geçerli olmayacağmı söy- ledi. Litvanya'dan SSCB Anayasa- sı'nın uygulanması için gerekli önlernlerin alınması konusunda talimatlann yer aldığı kararname ile ilgili olarak görüşlerini acıkla- yan Landsbergis, şunları söyledi: "Litvınya'nın 1940 yılında Sovyetler Biriigi'iM katdmsa, Na- zi - Sovyet pakb çercevesinde ol- muştur. Söz konasa pakt, Sovyet- ler Bütiği HaHtTemsikileri Kong- resi tarafından da bnknk dışı, so- nuçlan da geçersiz ilaa edilmJştir. Bu nedenle, Litvanya'nın bagnn- sızlık iUnııun geçerli olduğu or- taya çıkıyor." Litvanya Devlet Başkanı Land- sbergis, "tüm bn gerçekler"e kar- şın, Sovyetler Birliği'nin, Litvan- ya'nın bağımsızlığını engellemesi- nin "Stalinizmin bayaleü'"nden kaynaklandığını söyledi. Land- sbergis, parlamentodaki konuş- masını şöyle sürdürdü: "Stalin'i» bayaleti, KremHn'de dolaşıyor. Kremlln'deki SUMnist ludınülv, etklerini LJtvaaya'on topraklanna kadar •laştmyoriar. Tüm bunlan göz önnne alarak Litvanyalılann birtik ve beraber- lik içinde olmalan gerekir. Şu an yap&ğımız bir sinir savasKİır, an- cak biz, sinirii degiliz. Kesdi lop- raklanmıza ve devktimize sahi- biz. Nere>e gidecegimizi biliyo- mz. Bağımsızlık yolnnda attığı- nuz adımdan geri dönmeyece- tiz" Mihail Gorbaçov'un kararna- mesınde yer alan Litvanya sınınn- daki önlemlerin arttınlması ve sı- nır boylarının KGB tarafından kontrol edilmesi de dünden ıtiba- ren uygulanmaya konuldu. Lit- vanya'nın sınırlannda güvenlik önlemleri arttınlırken Litvanya da sınırlannı kendi gönüllü güçleri ile koruyacağını bildirdi. Litvanya'daki gönüllü milis guçlerinin komutanı General Gi- nutis Taurinskas da Litvanya Par- lamentosu'nda yaptıgı konuşma- da, silahlarım devredeceklerini söyledi. Taurinskas, kararname uyannca üzerine dttşen görevi ya- pacağım ve talimatı yerine getire- ceğini belirtti. Bu arada Moskova Radyosu Interfaks Servisi'nin Litvanya Halk Cephesi tarafından hazırla- nan bir TV programına dayana- rak verdiği habere göre bağımsız- lık ilarundan beri Sovyet ordusun- dan kaçıp Litvanya Cumhuriye- ti'ne dönen Litvanyalılann sayısı 1500'e ulaştı. TRANStLVANYA'DA GERGİN BEKLEYİŞ - Romanya'nın Tirgu Mureş kasabasında Rumenlerle Macar azınlık arasındaki etnik gerilim sürüyor. Üç gün süren çatışmalarda olenlerin sayısı 7'ye vbk- seldi. Ajanslar. önceki giinlere oraala Tirgu Mureş'te durumun sakin oldugunu. ancak Macar azınlı- |ın gösterilerini sürdürdügünü büdiriyorUr. Romanya Başbakanı Petra Roman, Transilvanya bölgesindeki olaylarla ilgili olarak Macaristan'ı sncladı. MacarisUn ise suçlamayı kabul etmedigini bUdirdi. (Fotograf: AP) BUDAPEŞTE Seçimlerde 56 parti yarışacak ALİ SİRMEN BUDAPEŞTE — Macaristan 45 yıl aradan sonra uzun tarihinin ikinci özgür ve çok partili seçim- lerine hazırlanıyor. 7.5 milyon seç- menin bulunduğu bu 11 milyon nüfuslu Orta Avnıpa ulkesinde son özgür seçimler 2. Dünya'Sa- vaşı ertesinde, 1945 yılı sonbaha- nnda yapılmış ve oylamayı bugün de seçimlerin önde gelen partile- rinden biri olmaya aday küçük toprak sahipleri partisi kazannuş- tı. Ama daha sonra Komünist Partisi'nin Moskova'nm da etki- siyle siyasal karşıtlarını safdışı bı- rakıp iktidarın tekelini almasın- dan sonra ilk defa özgür seçim pa- zar*günü yapüacak. Dar bölge çoğunluk ve iki tur esasına dayanan seçim sistemi ay- nı zamanda bir sürü partinin yer aldığı karmakanşık bir parlamen- to aritmetiğini engellemek ama- cıyla yüzde 4'lük bir de baraj ge- ürmekte. Bu barajı asamayan par- tiler, 386 üyeli parlarnentoya par- ti olarak girememekte ve barajın altında kalan partilere giden oy- lar tıpkı 1965 Türkiyesi'ndeki nis- bi temsil sisteminde olduğu gibi D. ALMANYA Koalisyon içîn anlasma DİLEK ZAPTÇIOCm DOGU BERLİN — Demokra- tik Almanya'da seçimleri kazanan Alman>-a tttifakı, liberallerle iki hafta içinde hükümet kurmak üzere anlaştı. Muhafazakâr Almanya tttifakı içinde yer alan partiler, geniş ta- banlı bir hükümete sosyal demok- ratları da katmaya çalışıyorlar. Sosyal Deraokrat Parti (SPD), sağ paıtikrin koalisyon önerisini ilk başta reddetmişti. Fakat bu konu- da SPD Yönetim Kurulu'yla Mec- lis Gnıbu arasında anlaşnıazlık çıktı. SPD'nin Meclis Grubu Baş- kanlığYna seçilen tbrahim Böbme, dün Doğu Berlin'de şartlı bir ko- alisyona razı olduklannı bildirdi. SPD ittifak içinde yer alan sağcı Alman Sosyal Birlik Partisi DSLJi nun dışındaki diğer partilerle hü- kümet kurmayı kabul ediyor. Fa- kat sağ partilerin buna yanaşma- yacağı sanılıyor. Doğu Berün'deki siyasi durum ne kadar kanşıksa, Almanya'nın birleşme perspektifı de bir o ka- dar bulanık. Politikaalardan uz- manlara kadar hiç kimse, şu an- da birleşme için ne zamanlama ve- rebiliyor ne de somut adımlar sı- ralayabiliyor. Kesinleşen bir şey varsa, o da iki Almanya arasında- ki parasal birliğin 1 temmuza ka- dar yürürlüğe gireceği. Doğu Al- manların bir an önce Batı Alman Markı elde etmek için sabırsızlan- dığını göz önüne alan uzmanlar, nisan ayı sonuna kadar parasal birliğin çerçevesini kuracaklar. Mayıs ve haziran aylarında son hazırlıklar tamamlanacak. Fede- ral Alman Markı, 1 temmuzdan itibaren Doğu'nun para birimi ha- line gelecek. Parasal birliğin sağlanması, ekonomik bütttnleşmenin önem- li, ama kısıtlı bir bölümünü oluş- turuyor. Ucret ve vergilendirme, sosyal sigorta, kira ve fiyat poli- tikalannda büyük değişikİikler ya- pılması gerekiyor. Doğu Alman- ların bankalarda yatan 150 milyar Doğu Markı tutanndaki tasarruf- larının hangi kurdan Deutsche Mark'a çevrileceği hâlâ bilinmi- yor. SİMTEL AİLESİ l99OAHeFoto$rafı SIMTEL'DEN BİR FIRSATDAHA..! NtSAN TESÜM 6 T«lıwt I HAZIHAN TESLIM 10 Tuksil ÜRÛN PEŞINAT TAKSfT TOPLA» [ PEŞİNAT TAKSİT TOPLAM ÖZELLIKLERI ELEKTftÎKÜ SUPURC snaMUMH'nca 54.500 64.000 92.000 63.000 54.500 64.000 92.000 63.000 381.500 448.000 644.000 441.000 35.000 41.000 59.000 40.000 35.000 41.000 59.000 40.000 385.000 451.000 649.000 440.000 ELEKrnONIK oylanarak barajı aşan partiler le- hine işlemektedir. Bütün bu önlemlere karşın 56 partinin var olduğu Macaristan- da hiçbir siyasal kuruluşun hükü- met kuracak çoğunluğu sağlama- yacağını yapılan kamuoyu yokla- maları gösteriyor. 25 mart seçinı- lerine kaulacak belli başb partiler ve oy durumları şöyle: Demokratik Forum: Yüzde 21 Hür Demokrat: Yüzde 19-23 Küçük toprak sahipleri: Yüzde 16 Macar Sosyalist Partisi (Eski Komünist Partisi'nin şimdi ikti- darda olan reformcu kanadımn oluşturduğu örgüt): Yüzde 10 Macar Sosyalist İşçi Partisi (Or- todoks komünistler): Yüzde 4 Genç DemokraUar: Yüzde 7 Sosyal Demokratlar: Yüzde 6 Macar Halk Partisi: Yüzde 3 Hıristıyan Demokratlar Yüzde 2 Herhangi bir şiddet olayının gö- rülmediği, sakin ve olgun geçen seçim kampanyası sırasında, seç- men oylanmn yüzde 15'inden faz- lasını alması öngörülen siyasal partilerin tümünün sloganlan, özelleştirme, liberalizm ve özgür- lük temalannı işliyor. Enflasyon ile işsizlik oranmın son dönemlerde yükseldiği Maca- ristan'da uzun aradan sonra yapı- lan bu ilk özgür seçimlerin en ça- rpıcı yönlerinden biri de kampan- ya sırasında liberalizm ve özelleş- tirmelerden yana olan partilere Batı Avnıpa ve ABD'nin büyük ölçüde yardım yapması. Bu yar- dım yalmzca ekonomik değil, ay- m zamanda da teknik. örneğin propaganda usülleri ve afiş hazır- lamada partiler Batı ülkelerinden geniş ölçüde destek buluyorlar. Bir milyar dolar yabancı serma- ye yatınmı bulunan Macaristan- daki seçimlerde Doğu Almanya- da Hıristiyan Demokratların za- feri ile sonuçlanan son oylamamn etkisinin de duyulacağı söyleniyor. Kimi Macarlar, "Dogıı Almanla- rut smınmızdan gecerek banya gitmelerini kolaylaşümuş ve böy- lece duvann yıkılmasına katlada bulıuunuştuk. Dogn Almanya'da- Id bagünka sonuclarda bizJn de payımız var. OradaJd libenükrin zaferinin de bizira seçinlere pşi- kotojik etkili oimasmı jndırgama- mak gerekir" diyorlar. Macaristan seçimlerini izleme- ye dünyamn dört bir yanından ya- bancı gazeteci ve çeşitli uluslara- rası kuruluşlaıdan gözlemci gddi. Havel'den suçlama imtatrınıms» nıatıvann 85.000 28.000 310.000 85.000 28.000 310.000 595.000 196.000 2.170.000 92.000 51.000 33.000 67,000. 55.000 18.000 198.000 205.000 92.000 51.000 33.000 67.000 55.000 18.000 198.000 205.000 1.012.000 561.000 363.000 737.000 605.000 198.000 2.178.000 2.255.000 MU»Unı •ı I --ıı-ıınıMııı TERMO5IFON 65.000 65.000 455.000 42.000 42.000 462.000 CAMAŞIR MAKİNASI 333.000 333.000 2.331.000 212.000 212.000 2.332.000 y ğ y ç Lattdeta efimalann kauen/antar Ooidukça ksıe dç> DraMacaMr Yurtça DHersantz 18 AYA KADAR Emlâkbank tûkettd kredisi He Şubet müracaatlan teston ay»xWo B»<sHten odemeden önce manjOem afecaM»* SİMTEL YAPARSA EN MÜKEMMELİNİ YAPAR 1000 ton patlayıcı verîldî' LONDRA (Cumhuriyet) — Çekoslovakya Cumhurbaşkauı Vadav Havd, devrik Çekoslovak yönetiminin, Libya'ya 1.000 ton tutannda 150 yıl yetecek kadar 'Semtex' adlı bir patlayıcı madde satüğını açıkladı. Ingiltere'ye res- mi bir ziyaret yapmakta olan Ha- vel düzenlediği basın toplantısın- da, bu konuda aynntıya girmek- ten kaçındı. 'Sentes'in, 1988 ara- bk ayında tskoçya üzerinde düşen Pan Amerikan yolcu uçağında meydana gelen patlamaya neden olduğu, yapılan soruşturmada or- taya çıkmıştı. Aynı maddeden tr- landa Cunihuriyetçi Ordusu'nun (1RA) da temin ettiği biliniyor. Libya'ya çok miktarda patlayıcı madde satıldığının açıklanması, Libya'nın Rabta kimyasal mad- de üretim tesisinde geçen haftalar- da meydana gelen büyük patlama ve yangını izliyor. DUN^ADA BUGUN ALİ SİRMEN Kıık Yılın Tepkisi BUDAPEŞTE — Avrupa yoksul ortaçağdan, varsıllığın muş- tucusu, ilk belirtilerinin kanıtı olan yenıçağa girdiğınde ve de ki- lisenin. bağnazlığı azdaolsa hafiflemeye başladığında, yemek yemek damak tadına önem vermek de yalmzca senyörlere öz- gü olmaktan çıkıyor, halk katına iniyordu. Ve ilk aşevleri ya da lokantalar boylece açıldı. Ama bunlann sahipleri ve aşçıları öylesine acemi, öylesine bilgisizlerdi ki etler hep yanıyor, soslar kötü oluyordu ve yanlış- lar ile eksikleri gidermek için aşçılar baharat olarak ne bulurlar- sa boca ediyoriardı. Çok baharlı az seçenekli pek tat farkı ol- mayan yemeklerdi, gastronominin yaygınlaşma döneminın ilk 6r- nekleri. Dostum Melih Aşık ile birtikte konuştuğumuz Macar Türkolog Vaieria Kişçi'ye soruyoruz: — Şu anda seçime katılan kaç parti var? — 56, diyor Vaieria Kişçi. — Siz hangisine oy vereceksiniz? — Hiçbirıne diyor, çünkü hiçbirini gözüm tutmuyor, hepsi boş vaat. İçlerinde gerçekten bir şey yapabilecegine inandığım biri yok. — O zaman, diyorum, bunca pârtiye karşılık, bir eksik var. Gerçekten, çok baharatlı, ama az seçenekli gibi görenler çok 45 yıl sonra yapılan ilk Macar serbest seçimlerini. Bizim de he- men hemen kırk beş ve kesinlıkle kırk yıl önce karşılaştıgımız olayların büyük çoğunluğunu yaşıyor Macar seçmeni. Gerçek- ten bütün partiler, inanılmaz bir vaat yarışı içindeler Ve halkın büyük bir bölümü "günah keçisi" ortadan kalkınca sıkıntıların bıteceğine, ekonomik göstergeler bu görüşü doğrulamasalar bile ınanıyor Çok partili düzenın "çocuktuk hastalığı"nı yaşayan Ma- carıstan'da "günah keçisi"nin komünistler oldugunu soyleme-. ye gerek var mı? Komünistler öylesine bir karakoyun olmuşlar ki artık bu adı bile kullanmıyor kimse, 1945 seçimlerinde oyların yalmzca yüz- de 17'sini almalanna karşın, iki yıl içinde komplocu, baskıcı yön- temlerle ve Kızılordu ile Moskova'nm desteği sayesınde ıktıdara yerlesen komünıstlere 40 yıl boyunca duyulan tepkinın en önemli nedenlerinden biri de komünist görüntüsü ile hkp sevilmeyen Rus kavramının özdeşleşmiş olması. Bu durumda 25 Mart 1990 seçimlerinin ana temalarının antı - komünist ve anti - Sovyetizm olmasına pek şaşmamak gerekir Genç Demokratlar Birliği'nin propaganda bültenınde alt alta iki fotograf yer alıyor. Üsteki resimde Erich Hoenecker ile Leonid Brejnev. Rus bıçimi dudak dudağa öpüşüyorlar. Arttaki fotoğraf- ta ise dudak dudağa olanlar bir Macar delikanlısı ile genç kızı... Ve bir slogan: "Seçiminizi kendiniz yapın." Hür Demokratlar Birliği'nin televızyondaki seçim programla- rından birinde ise, bizim kamuoyunun da yakından tanıdığı, ün- lü bir Amerikan çizgi filmi yer alıyor: "Tom and Jerry." öykü şöyle: Kedi Tom'un baskısından, tehdidinden, gücün- den, "el aman" diyen fare Jerry, Tom'a bir ilaç içirir; iksirin etki- siyle kedi ufaldıkça ufalır, Jerry'nin yanında bile cûce gibi kalır VB işte o zaman Tom'dan çok çekmiş olan Jerry, onu kuyruğun- dan tutup, tıpkı çekiç atan atletler gibi çevirir, çevirir, sonunda da fırtatıp atıverir. Tom, yıldırım hızıyla uzaklaşmakta ve ufukta kaybolmaktadır ki, ekranda ünlü sözcük büyük harflerie belirir "The end" (son) Doğallıkla, ana tema anti komünizm olunca, ekonomik prog ramın temeltnde liberalizm ile özelleştirmeter oluyor. ûyle ki "sos yalist demokrasi lafı bile kimileri tarafından büyük bir günah ola rak kabul edilırken, siyasal yelpazenin, yoruma göre ya en so lurvda ya da en sağında kalan (Macaristan'da yenılikçiler, îlertci ve solcu kabul ediliyorlar, ama burada yenilıkçılik küçük mülk sahipleri ve burjuvazinin ideolojisiyle özdeşleşmiş, tutuculuk ise statükodan eski iktidardan yana olmak diye tanımlanıyor. Bu du- rumda sız Macar Sosyalist İşçi Partisi'ni gönlünüze göre yerieş- tirin siyasal yelpazeye) Macar Sosyalist işçi Partisi bile, kollektif mülkiyet, özel mülkiyet ve liberal piyasa ekonomisini bir arada yürütebilecek, bir karma ekonomiyi savunuyor. Bu arada Macar Sosyalist işçi Partisi'nin reformist olmayan ortodoks komünist- terin örgütû oldugunu da vurgulayalım. Bütün bu gözlemlerden sonra, Macar seçimlerinde Sovyet- ler Birliği'ne karşı yoğun bir kampanya olmadığı ve komünistle- rin bunca sevilmemelerine karşın, çok büyük saldırılarla karşı- laşmadıklarını görünce şaşırıyorsunuz, Oysa olayı kavramak güç değil, Macaristan'daki reformlann benzerıni (aynını değil) ulkesinde de gerçekleştiren ve Budapeş- te'deki yenilikleri destekleyen Gorbaçov bu desteğıne karşılık bir tek istekte bulunmuş, "Scvyetler'i güç durumda bırakacak ve aşa- ğılayacak davranışlardan kaçınılması" Bir yandan Gorbaçov- un desteğinin yarattığı sempatı, öte yandan Macaristan'ın ticari ilişkilerinin üçte birimn hâlâ güçlü ortağıyla sürdürmesine bir de gercekçilik eklenince "Başkan Yoldaş'ın hoşlanmayacağı türden gelişmelerin önü alınmış Komünistlerin durumuna gelince: Gerçi, Macarlar komünist rejimin anısı yüzünden, Marksist-Leninist uygulamayı hiç mi hiç sevmiyorlar, ama Janos Kadar'ın öncülüğündeki "Gulaş Sosyalizm"i sayesinde, yumuşak geçişi gerçekleştirmiş olduk- larının durumlannın, örneğin, komşu Romanya'dan çok değişik olduğunun bilincindeler. İşte bu yüzündendir ki, komünistleri gü- nah keçisi olarak görmek, vur kırtı düşmanlıklara dönüşmemiş. Üstelik de komünistlerin reformcu grubu ki, Macar Sosyalist Partisi'ni oluşturuyorlar şimdi, son gelişmeleri sağlayan en bü- yük iç güç. Bu gelişmelerin doğurduğu en ilginç sonuç ise, ortodoks ko- münistler (Macar Sosyalist İşçi Partisi) ile reformist komünistler (Macar Sosyalist Partisi) oy toplamının % 15 olacağının tahmin edilmesi. 1945 yılında bu iki kanadı birlikte barındıran partinin % 17 oy aldığı düşünülürse, kaybın yalmzca % 2 dolayında kalacağı an- laşılır. 25 mart seçimlerinin en ilginç yanlarından biri de dışardan para yardımı ve teknik desteğin serbest olması. Batılılar, sağcı Macar partilerine (onlara şimdi ilerici deniyor) her türlü desteği sağlıyorlar Tabıi başta da ABD. Sam Amca'nın desteğinin ne- deni ise çok açık: Macaristan'da Tom and Jerry'nin, yukanda sö- zünü ettiğimiz bölümünün benzerini görmek ve komünizm ile Sovyetler'i aynı anda simgeleyen Tom, ufukta kaybolup gider- ken ekrana 'The End" yazmak. AVUKAT S1TKI ŞAPLAK (1949-16.3.1990) Devrimci Mücadele bayrağı altında egitimci olarak işçi smıfı ve halkımızın yanında dövüştü. Hukukçu olarak da daima kendi deyimiyle "bir nefer" gibi devrimcilerin yanında saf tuttu. Ve bu savaşta onu ancak doğa altedebildi. Kısa, ama yiğitçe yaşamı ve mücadelesi onurumuz olarak kafamızda ve yüreğimizde yaşayacak. AtLESt-ARK.\DAŞLARI ADINA AV. ORHAN ÖZER . TEŞEKKÜR Tuncer Cücenoglunun yazdıgı, Yusuf Kurçenli'nin yönettıgı, Necla Nazır, Yaman Okay, Hülva Aslan'm oynadıklan ÇIKMAZ SOKAK adlı tiyatro oyunurauzun Ayancık'taki gösteriminde yakın ilgisini esirgemeyen Belediye Başkanı Sn. Rıfat örnek ile Samsun organizasyonunu başan ile gerçekleştıren Sn. Kaya Odabaşı'na yogun ılgileri nedenıyle Avanak ile Samsunlulara teşekkttr edehz. IŞIK TtYATROSU Maşuklar Sok. No: 15 Beşıkta* Islanbui 158 46 52 90 91 dönemi. ücretsîz. lümu renkli 100 sayfa Turkçe DİL REHBER KİTABI nı isteymiz. language learning centres LLC Turam Pazarlama ve Darn^manlık Lıd Şt> Buyuhdere Caddesı 3 Hurnyet Pasaıı (Camı vanıı 26 80260 Şışlı ISTANBUL Tel 141 71 00 - 141 70 73 Tl« 31099IIC Fa« 134 47 12 İNGİLTERE'DE İNGİLİZCEOrta - Lise - Üniversite