Catalog

BENBANK24 Beşiktaşlılar! Gonûl Uyesı Kartı'nız Pamukbank ta 1 PAMUKBANK Cumhuriy Taraftara selam: İşlem tamam! 67. Yıl; Sayı: 23825 Kunıcusu: Yunus Nadi 1000 TL <KDV dah,ı, 19Aralık 1990 Çarşaı FatııraücretliyeYüksek enflasyonun bedelini işçi-memur ödedL Ücretli 10yıldayüzde 40 fakirleşti BtLAL ÇETİN ANKARA — 1980 sonrası uygulanan ekonomik istikrar programlan ve yüksek enflasyo- nun bedelini büyük ölçüde işçi ve memurlar ödedi. Geçen son 10 yülık dönemde ücretlüerin yüzde 40*a varan oranJarda fa- kirleştiği, özellikle kamu çalı- şanlannın ulusai gelirden aldık- lan paylannreelolarak yüzde 50 civannda gerilediği beürlendi. Devlet Planiama Teşkilau'run hazırladığı ve yıllık kaJkınma programlarında yayımlanan üc- ret serilerine dayanılarak yapüan hesaplamalara göre 1980 sonrası dönemde işçi ve memurlara ve- rüen ücret arüşlan, 1989 yılına kadar genellikle enflasyonun al- tuıda tutuldu. 1989 ve 1990 yıüanndaki yük- sek ücret zamları ile dunımlan- ıun bir ölçüde iyileşmesine kar- şın özellikle kamu çahşanlanrun satın alma güçlerinin hâlâ 1980 öncesinin yansı düzeyinde oldu- ğu görulüyor. özel sektörde ça- lışan işçilerin dunımu ise gerçek anlamda ilk kez bu yıl 1979 yılı düzeyinin yüzde 3.85 oranında üstüne çıktı. Devlet memurlan- nın gerçek geliri ise 1979 yılı ge- lirinin ancak yüzde 48.5'ine ula- şabildi. Yapüan hesaplamalara göre 1979 yılında 100 olan kişi başı- na ulusai gelir, son 11 yılda reel olarak yüzde 28.3 oranında ar- tarak bu yıl 128.3 oldu. Buna karşuık 1979 yüında 100 olan as- gari ücret ise bu yıl 69.4 düzeyi- ne inerken, asgari ücretlinin ulu- sai gelir payı da 100'den 54.94'e düştü. Ücret ve maaşlardaki aşınma, agırhklı olarak 1980 yı- hnda oluştu. 1980 yıhnda asga- ri ücretin yüzde 45.3, memur maaşlannın yüzde 33.3, işçi üc- retlerinin de özel sektörde yüz- de 32.3, kamuda ise yüzde 17.1 oranlannda gerilediği saptandı. Ucret ve maaşlardaki gerileme daha sonraki yıllarda da yüzde 2 ile yüzde 16 arasında değişen oranlarla devam eni. Kamuda çahşan işçilerin reel ücretleri 1979'dan 1988 yıhna kadar hemen her yü geriledi. 1979 yıhnda 100 olan reel ücret düzeyi, 1988 yıhnda 44.7'ye ka- dar indi. 1989 yıhnda toplusöz- leşmelerle gelen yüksek oranh Ucret artışları kamu işçilerinin reel ücretlerini yüzde 42 oranın- da arttınrken, bu yıl da yüzde 29.1'lik bir artış sağlandı. Bunun sonucunda da reel ücret endek- si tekrar 82'ye çıktı. Kamu işçi- lerinin 1979 yıhnda 100 kabul edilen ulusai gelir payı ise 1988 yıhnda 37.28'le en düsük düze- yine indikten sonra 1989'da 53.4'e, bu yıl da 64.9'a yükseldi. DPT verilerine göre özel sek- törde calışan isciler en büyük (Arkası Sa. 19, Sü. 2'de) Âkbulut'a Konya çalıııuÖzaVla Konya'ya giden Keçeciler, Başbakan'dan habersiz 18yaş için Anayasa değişikliğini imzaya açtı ANKARA (Cnmhnriyct Bü- rosn) — Cumhurbaskaru Torgut öal, Devlet Bakanı Mefcmet Keçeciler araalığıyla "Aaayasa degisikligi operasyonnnnn bir adımı olan secmen yaşının 18'e indirilmesi" önerisini Konya'da imzaya açtırarak başta Akbulut olmak uzere ANAP grubu ve muhalefete emrivaki yaptı. Baş- bakan Yıidmm Akbulut, Devlet Bakaru Mehmet Keçeciler aracı- hğıyla imzaya açüan anayasa de- ğişikliğinden haberi olmadığmı ortaya koyarken Kececiler'in gi- rişimi ANAP grubundan da tepki topladı. Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler, "En masam yas 18 yas, deneyelim bir baka- lım, Anayasa değisikligi nasıl oluyonnnş, bir bakalım" dedi. Keçeciler, Anayasa değişikliği önerisinin, yeterli imza toplan- dıktan sonra ANAP grubuna verileceğini ve tartışmaya açıla- cagmı söyledi. Başbakan Akbu- lut'un, Konya dönuşünde Cum- hurbaşkanı özal'ı karşılamaya gitmemesi dikkati çekti. Cumhurbaşkanı Turgut özal'ın Konya gezisi sürerken Devlet Bakanı Mehmet Keçeci- ler, seçmen yasıru 18'e indiren anayasa değişikliği önerisini im- zaya açtı. Kececiler'in, özal'ın onayıru alarak Konya'da bulu- nan 10 ANAP miHetvekiline öne- riyi imzalattığı öğrenildi. Keçe- ciler, Başbakan Akbulut ile ANAP grup yöneticilerine söz konusu Anayasa değişikliğine ilişkin bilgi vennedi. Seçmen yaşının 18'e indirü- mesini öngören anayasa değişik- liği önerisinin Keçeciler aracılı- ğıyla gündeme getirilmesi, ANAP grubunda önce "şaşkınlık" yarattı, sonra da tepkilere neden oldu. ANAP'lı- lar, Kececiler'in bu girişimini Akbuhıt'un son günlerdeki baş- kaldınsma karşıuk Cumhurbaş- kanı özal'ın bir "resti" olarak nitelediler. ANAP kulisinde, özal'ın Keçeciler aracılığıyla Başbakan Akbulut'un yanı sıra, bazı kamuoyu araştırmalannda desteği arttığı görülen Mesut Ydmaz'a bir "gözdagı" verdiği yorumlan yapıldı. (Arkası Sa. 19, Sü. 3'de) REFERANDUMDA ŞAŞARLAR CÛNEYT MKAYÛREK yazıyor 5. Sayfada SHP-DYP Sonçözüm 'Sine-i MiUet'Çetin ve Cindoruk başkanlığındaki heyetler, toplumsal muhalefeti yükselterek erken seçimi sağlamak, bu gerçekleşmezse, ara seçim imkânı bırakmayacak biçimde sine-i millete dönme karan aidılar. ANKARA (Cumbnriyet Bü- rosu) — SHP ve DYP, erken se- çim için "nihai formiil" olarak, "sine-i miDetr" dönülmesine ka- rar verdi. SHP Genel Sekreteri Hikmet Çetin ile DYP Genel Başkan Yardımcısı Hüsamettin Cindo- rnk başkanlığındaki ortak ko- misyon dünkü toplantısında, "Toplumsal muhalefeti yüksel- terek erken seçimi sağlamak, bm gerçekleşmezse, ara seçim ünka- m bırakmayacak biçimde sine-i millete dönme karan" aidılar. Bunun icin de anayasanın 78. maddesine göre "genei seçime bir yıl kala ara seçim yapüama- yacafT gözönüne ahnarak 1991 yıhmn ekim ayının ikinci hafta- suun uygun olduğu beürlendi. Ahnan bilgilere göre, Cindo- rak tarafından gündeme getiri- len ve SHP'lilerce de uygun bu- lunan "erken seçimi sağlamak' Içta" bir çerçeve oluşturuldu. Yaklaşık iki saat süren toplan- tıda, iki parti arasındaki anlaş- ma şu noktalarda toplandı: "• Sine-i millet ber zaman gündemdedir. Toplumsal muka- lefeüe birlikte SHP ve DYP er- ken seçimi saflayacaguu gör- dlkleri anda sine-i mflkt fonnü- (Arkast Sa. 19, Sü. 2'de) PROGRAM BUGUN Saddam 32.Gün'de ANKARA (Cumhnriyet Birosu) — 32. Gün ekibinin cuma günü Irak Devlet Baş- kam Saddam Hnseyin ile yap- tığı röportaj bu akşam TV-l'de saat 21.55'te ekrana gelecek. 32. Gün özel Prog- ramı adı altında yayuılanacak programda Mehmet Ali Bi- rand'm Saddam Hüseyin ile yaptığı 25 dakikaiık görüşme yayuılanacak. Saddam Hüse- yin soyleşide Irak'ın, 1974 yı- lı Kıbrıs harekâtından sonra Türkiye'ye verdiği desteğe de (Arkası Sa. 19, Sü. 3'de) KONYA HATIRASI — Özal, Konya'da semadan önce semazenlerie fotofraf çektirdi. (Fotograf: Rıza Ezer) Özalyine 'sema'daydı GÜNSELt ÖNAL / TUNCAY ÖZKAN KONYA — "Sema nedir? Gönttldeki gizli erierden bir selamdır. Sema, göklere yoldur, kapıdır. Sema, can kuşuna koldur, kanattır." Canlar, önceki gün 717. kez semaya erdi, şerler defedildi. Gönül kapılan sevgiye açıldı. Yedi asırhk Mevlana düşüncesi, ünlü düşünürün "gel" çağnsma uyan binlerce kişi ile Konya'da bir kez daha kucaklaştı. Mevlana'mn öldüğü günün gecesi (Şeb-i Arus), yani Allah ile kavuştuğu duğün gecesi, Cumhurbaşkanı Tnrgut Özal, Bakanlar Mehmet Keçeciler ve Namık Kemal Zeybek ile Konya Valisi'nin konuşmaları iki saati asınca, izleyicilerin sessiz protestosuna sahne oldu. Konuşması sırasında, Mevlana'mn kadın eşitliğine verdiği önemi anlatırken bayan izleyicilerden alkış alan (Arkası Sa. 19, Sü. 4'de) YtVE TERÖR Işkenceyi açıklayan eskiMTTçi öldürüldü MİTte üst düzey görevlerde bulunan Ferdi Tkmer Göztepe Soyak Sitesi önünde 3 kişinin silahlı saldırısı sonucu öldürüldü. Tamer, Kenan Evren'e işkencckre ilişkin dilekçe vermiş, 2000'e Doğru dergisine açıklamalar yapmıştı. tstanbul Haber Servisi — Milli tstihbarat Teşkilau'nın (MtT) lstanbul Daire Başkanlı- ğı Sorgu Şube Müdür Yardımcı- lığı yapan ve 1983 yıhnda emekli olan Ferdi Tamer (53), dün 17.15'te Üsküdar Ünalan Ma- haUesi Site-59, Subaylar Sitesi'n- de işlettiği tüpçü dükkâmnm önünde silahlı saldırıva uğradı. Tamer aldığı 3 kurşun yarasıyla olay yerinde can verdi. Ferdi Ta- mer MİT'ten emekli olduktan sonra eski Cumhurbaşkanı Ke- nan Evren'e MÎTte tanık oldu- ğu işkencelere ilişkin bir dilek- çe vermişti. Olaydan sonra ga- zetemizi arayan iki ayrı kişi, TKP/MLTİKKO örgütü adma olayı üstlendiklerini söylediler. MlTten emekü Ferdi Tamer dün 17.15'te Üsküdar Ünalan Mahallesi Site-59, Subaylar Si- tesi'nin Tüketim Kooperatifi Sa- tış Mağazası ile kendisinin işlet- tiği yan tarafuki tüpçü dükkâ- nının arasında silahlı saldınya uğradı. Görgü tamklannca üç kişi olduklan beUrtilen saldır- ganlann, Tamer'e ellerindeki susturucu takılmış süahlarla ateş (Arkaa Sa. 14, Sü. 6'da) 4 Kuveyt için ölmeye değer mi?' TINfE dergisi son sayısının kapağında "Kuveyt nedir ve ölmeye değer mi" sorusunu ortaya attı. Dergi, Amerika'da Kuveyt'e karşı olumsuz bir havanın esmeye başladığına dikkat çekiyor. Birçok kişinin bu ülkenin antidemokratik olduğunu düşündüğünü vurgulayan dergi, Kuveyt'i olumlu ve olumsuz yönleriyle tanıtıyor. Dış Haberler Servisi — Ame- rikan kamuoyunda Körfez sa- vaşma ilişkin kuşkular giderek daha sık gündeme geliyor. Ün- lü Time dergisi bu haftaki ka- pağmda "Kaveyt oedir ve ötane- ye deger mi" sorusunu ortaya atıyor. Kuveyt'in tamümına ayrılan inceleme yazısımn girişinde şöy- le deniyor: "Çok kişi Kuveyt bakkında tek bir şey bilir: Ge- orge Bush bu iilkeyi kurtaracagı- •a söz vermistir. Ancak olnm- saz bir havanın ortalığı sarma- ya başlamiı da gözlenryor. Ku- veyt'in kttstah, antidemokratik bir ülke oldugu öne sürülüyor. Yeralündaki büyük petrol zen- ginlifi olmasaydı bu küçük iil- keye kimsenin itibar etmeyece- gi iddia ediliyor. Bu göriış dog- rn mn? Dograysa Kuveyt, Irak isgalinden kurtnldnktan sonra degişebilir mi? Kuveytliler bu sorulann yanıtlan ile çok yalun- dan ilgileniyorlar. Ama ilgile- nenler yalnızca onlar degil. Dünyanın geri kalan kısmı ile Körfez'de savaş icin yıgdnuş ya- nm milyon asker açısından da bv sorulann yanıflan yaşamsal önem gösteriyor. Saddam Hii- seyin'in rehineieri serbest bırak- masından sonra artık somn ba- site indirgenebilir: KuTeyt icin ölmeye deger mi?" Michael Kramer tarafından Suudi Arabistan'm Taif kentin- den gönderilen yazıda işgal al- tmdaki bu küçük ülkenin olum- lu ve olumsuz yanlan sergi- (Arkaa^aL J9, Sü. l'de) İNÖNÜ, GEZlStNDE S.ARABÎSTAN'A DA GİDECEK 19. Sayfada ABD: AT-IRAK DİYALOĞUNA 'EVET' 19. Sayfada Italo Calvinp patlaması: Ünlü Italyan vazarın Türkçeaeki üç kitabına üç kitap daha eklendi. Erich Fromm: Rüya, bir isteğin gerçekleşmesidir. Selçuk Demirerin sessiz çığlıkları: Sözcükleri lanetleyen çizer. Ayet mi slogan mı? Ruşen Çakır'ın "Ayet ve Slogan"ında îslamcı hareketlerin 80'lerdeki gelişmesi. Cebinizdeki üniversite: Pransa'daki ünlü Oue sais-je (Ne Biliyorum?) dizisi Cep Üniversitesi adıyla Türkçede. Cumhuriyet Kitap 24 sayfa U ü â â Rüstem Batum nasıl "sov"a soyunau? Bizimkiler'in kapıcı Cafer'i kapıcılarla söyleşti. Türk pop müziğı Kadyo 3'ün gözdesi oluyor. Çanak antenler karakışa "merhaba" aiyor. Hafta boyu kanalların yayın akışları, haftanın program rehberi. Tatil Sabahı programı yeni salonuna kavuştu. Cumhuriyet TV 40 sayfa C U M A R T E S İ Boc* beyinli roootiaf yapıldı Böcek robotlar Mars'a taşınıyor. Bukalemun hayvanlar ötesi bir canlı. Kanserden kim korkar? Hücreler dondurularak imha edilecek. însan doğadan daha hızh üretiyor. Hormon, kadınları nasıl etkiler? Ruslar yaşamı uzatacak yeni bir yol buldu. Maymunlar da stres yaşar. Cumhuriyet Bilim Teknik 24 sayfa Müzik doksanların ilk yıhnda neler yaşadı? Çevrecilik nıarlarda "es geçiliyor" Uağcıları, yürüyüşçüleri, tırmanışçılan, deneyimlerini birleştirmeye çağırıyoruz. Eski konaklar bekâr odaTarı oldu. Kayahan'ın vokalisti Demet: İlişkimiz baba-kız düzeyinde. Şener Şen Anket Defteri'nde: Ya Cemil Çiçek'ıe aynı kızı sevseydim? Cumhuriyet Dergi 32 sayfa OLAYLAR1N ARDBNDAKI GERÇEK Ortadoğu 9 da Sorumhıhık... Bu köşede sık sık yinelendiği gibi "yaşamsal ve kaçmümaz bir gertkçesi otmadıkça savaş dna- ytttir". Çağdaş bilinç, barışın yanmdadır. Şu ya da bu çıkar uğruna sınır Otelerinde kanhpir serüvene atılmak, Türkiye'yi hak etmediği birfelakete süriik- lemekle eşanlamlıdır. Ülkemize bugün doğrudan bir tehdit yoktur. NATO Bakan- lar Konseyi'nin Brüksel'de yapı- lan sonbahar toplantısında, Türkiye'ye yönelik bir saldınya karşı ülkemize güvence verilmiş- tir. Böyle bir durumda antlaş- manın 5'inci maddesi işletilecek- tir. Körfez kriziyle ilgili olarak yayımlanan özel deklarasyonda ülkemize bu güvencenin veril- mesi özenle yorumlanmalıdır. NATO bir savunma paktıdır. Irak'tan Türkiye'ye gelecek bir saldında savunma mekaniz- malanmn işletilmesini doğal karşılamak gerekir; ancak ABD'nin başlatacağı Körfez sa- vaşında, Irak'a karşı Türkiye'de bir 'ikinci cephe" açılması, sa- vunma kapsamına alınabüir mi? Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Körfez krizine ilişkin son karannda "askeri yaptı- nm"a yeşil ışık yakmıştır. Ne var • • • (Arkası Sa. 19, Sü. l'de) • Toprak yağmura doydu Batı Anadolu'ya geçen yıla oranla 2.3-5 kat fazla yağış düştUğü ve barajlardaki su düzeyinin yükseldiği bildirildi. 3. Sayfada • Napoli Altını Vittorio de Sica'nın siyah- beyaz güldürüsü, TV3'te "Unutulmayanlar" programında 21.20'de. 6. Sayfada • La Boh*me'e 'modern' yorum Filiz Ali, Pucdni'nin lstanbul Devlet Opera ve Balesi'nde sergilenen operasını anlattı. 7. Sayfada • NATO'da Doğu Avrupa kaygısı Brüksel'deki toplantı sonrasında yayımlanan bildiride, 'istikrarsızlığın NA TO için risk faktörü olusturduğu' belirtildi. 10. Sayfada • Gorbaçov zorlanıyor SSCB Halk Temsilcileri Kongresi'nde birlik anlaşması için referandum soğuk karşılandı. 11. Sayfada • Asil Nadir çıkanlamadı Nadir, gerekli kefaletin yetiştirilememesi nedeniyle dün geceyi de cezaevinde geçirdi. 14. Sayfada • Türk-İş yine 'karar'sız Başkanlar Kurulu 'genel eylem' konusunda karar alamadı. Toplantı bugüne kaldı. Ekonomide • Sabahattin All'nin mektuplan Ünlüyazar Ayşe Sıtkı'ya yazdığı mektuplarda, kendisiyle evlenmek istediğini belirtır. Dizi-Röportajda • Galatasaray amacına ulaştı 15 maçta 11 galibiyet alan Galatasaray, ilk yarıyı lider bitirme hedefıni gerçekleştırdi. Sporda • 'Erkek, evde küçük Allah' Ankara'da Kaleiçi'nde oturan kadınlar, hemen her evde erkeğin kadına dayak attığmı söylüyor. Kadınların çoğu evdeki reisin erkek değil kadın olmasmı istiyor. Arka Sayfada GOZLEM UGURMUMCU Parti Naşkola... Kısa adıyla TBKP olarak bilinen "Türkiye Birteşik Komû- nistPartisi" Haydar Kutlu'nun lideriiğindeki TKP ve Behice Boran'ın liderliğindeki TİP'in birleşmesiyle oluşan bir par- tidir. TBKP yayın organı "Adımlar"\r\ 15 Kasım 1990 tarihli sa- yısının ekinde "7973 sonrası TKP" başlıklı bir yazı vardı. Bu (Arkası Sa. 19, Sü. 7'de)