Catalog

Hizmette öncülük geleneğimiz sürüyor., Cumhuriyet 66. Yıl; Sayı: 23374 Kumcusu: Yunus Nadi 600 TL. 19 Eyltil 1989 Salı Iııoııu ıızlaşma önerai SHP LİDERİNDEN OZAL'A ÇAĞRI ÜMİT ASLANBAY MEHMET GÜLTEKİN ARTVİN/RİZE SHP Genel Başkanı Erdal Inönii, Başbakan Tıırgut Özal'ın uç partinin benimseyeceği aday bulması için temas Cumhurbaşkanlığı seçimi Hayali dosyası büyüyor 44fîrma, 150 işadamı soruşturmada 1 Başbakan temaskursun 2 Üçparti anlaşsın 3 Liderler aday olmasın lar yapması gerektiğini söyledi. Cumhurbaşkanlığı seçiminden önce erken seçim yapılamaması halinde üç partinin bir Cumhurbaşkanı adayında uzlaşabileceklerini belirten tnönü, "Ancak liderier olmaz" diye konuştu. tnönü, Başbakan'ın "tnönn üe görüşüıüm" sözüne karşılık olarak da Cumhurbaşkanlığı seçiminin "kişisel bir mesele olmadığım" söyledi. Eıdal İDönü ANAP'ıbirkez daha uyararak "Büyük çoğunluğnn istemediği biri cnmharbaşkanı secilirse, onu nasıl degiştireceğiz diye ugraşacagız. Halbuki ülkenin sonınlanyla uğraşmalıyız. Henüz aklınız başınızdayken bunn yapmayın diyornz A N A P ' a " dedi. SHP lideri faönü, dun Karadeniz gezisinin ikinci gününde Axtvin ve ilçelerinde belediyeleri ziyaret etti. tnönü, Artvin'de yaptığı konuşmada, hükilmetin yerel seçimlerden çıkan sonuca aldırmamasının "ber gün daba büyük sonuüar" ortaya koyduğunu söyledi. Hükümetın seçinüe değışmesinin şart olduğunu vurgulayan Inönü, "Günlerimizi geçiriyoruz. Birbirimizi kandınnak için acayip laflar söyluyor Sayın Başbakan. Ama bunnn sonunda hiçbir şey (Arkası Sa. 17, Sü. 5te) 4 dosyada işlem gören ve 44firma ile 150'denfazla işadamım kapsayan hayali ihracat soruşturmasmda DGM'ye çıkarılan Aslan Nakliyat 'ın üç ortağı beş saat süren sorgulama sonunda salıverildi. Şilpa Dış Ticareî'in iki yetkilisi, Yalınkaya veAtmaca tutuklandı DİYARBAKIR (Cumhuriyet) Habur sınır kapısından hayali ihracat yaptıkları savıyla gözaltında bulunan 22 işadamından beşi dün DGM'ye çıkarıldı. DGM'de beş saat süren sorgulama sonunda Aslan Nakliyat'ın üç ortağı Sabri özcan, Hamdullah Özcan ve Abdullah Özcan salıverilirken, Silpa Dış Ticaret'in yetkılileri Ismet Yalınkaya ile Yavuz Atmaca tutuklandı. 4 dosyada işlem gören hayali ihracat soruşturmasının 44 firma ile 150 işadamım kapsadığı belirtiliyor. Halen ele alınan iki dosyada, olaya adı karıştığı öne sürülen 108 işadamı için soruşturma sürüyor. Diyarbakır eski gümrük başmemuru Şahin Kaya'nın geçen yıl emniyette verdiği ifadesinin derinleştirilmesi üzerine şimdilik 108 ışadamı hakkında açılan soruşturma sürüyor. Halen gözaltında bulunan 17 işadamının sorgulamasına Ankara'dan gelen dedektifler tarafından Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü'nde devam ediyor. Toplam dört dosyada işlem gören hayali ihracat soruşturmasının düne kadar ancak iki dosyasının ele alındıgı ve bu iki dosyada hayali ihracata adı kanşan 108 işadamı hakkında soruşturma açıldığı bildirildi. Diğer iki dosyarun ele alınmasıyla birlikte 44 fırraadan hakkında soruşturma açılacak işadamı sayısının 150'yi aşacağım söyleyen bir DGM gö(Arkası Sa. 17, Sü. Tdey CÜNEYT ARCAYÜREK yarıyor . Mahşerin Beş Atlısı ANKARA ANAP tçinde günümüz tartışması "Mahşerin beş atlısı." ANAP için mahser günü, Özal'ın Çankaya'ya çıktığı gün. Ya beş atlı, Ekrem Pakdemirli, Hasan Celal Güzel, Mesut Yılmaz, Lütfullah Kayalar ve Orhan Demirtaş. Özal, beş adayı "yarı resmi" açıkladıktan sonra kuşku ANAP kulisine elini uzattı. Beş adayı yeniden değeriendirme yapmaya zorladı. Küçük büyük toplantılar, telefonlarda uzun uzadıya, "durum muhakemeleri" sonunda değerli bir soruyu gündeme getirdi: Kendinden sonrasına aday gösterdiği beş isimde acaba ne ökpüde samimi? (Arkası Sa. 15, Sü. l'de) 1.4 milyon çocuk okuüa tanıştı Haber Merkezi tlk ve ortaöğretimde yeni öğretım yılı dun başlarken bazı okullarda "öğretmen yokluğıT'ndan öğretime başlanamadı. Milli Eğitim Bakanı Avni Akyoi milli eğitim sisteminin akıl, bilim ve saygı sacayağı üzerine kurulması gerektiğini belirterek, "Bugun bütün okullarda ilk ders sevgi dersidir" dedi. Şehir, kasaba ve köy ilkokullarıyla orta dereceli okullarda 19891990 öğretim yılı başladı. Bu yıl Türkiye'deki ilkokullarda okuyan öğrencilerin sayısı Norveç, trlanda, Finlandiya, Isviçre, Belçika ve Singapur gibi çok sayıda ülkenin nüfusunu aşıyor. Sayılan 7 milyonu bulan ilkokul öğrencileri, Norveç ve Finlandiya nüfusunun iki, trlanda nüfusunun iki buçuk Singapur nüfusunun ise dört katına ulaşıyor. Milli Eğitim Bakanlığı'mn son rakamlarına göre Türkiye'de 50 bin 71 ilkokul, 6 bin 214 ortaokul ve 3 bin 198 lise ve dengi okul bulunuyor. Yeni ögTetim yılında ilkokullara 1 milyon 400 bin, ortaokullara 800 bin, lise ve dengi okullara ise 350 bin olmak üzere toplam 2 milyon 550 bin yeni öğrencinin kaydolduğu tahmin ediliyor. Şanlıurfa'nın Ceylanpınar ilçesine bağlı Akbulut, AJaca, Aşağıdurmuş, Avcılı, Aydoğdu, Dikili, Han, Aşagıdonıklu, Beyazkule, Tekinler, Yeniköy, Yesiltepe, Muratlı ve Evrenpaşa köy ilkokullarında dun (Arkası Sa. 17, Sü. 8'de) ŞIIMN olnrita «Mok 1 milyon 400 bin çocuk ilk tez önlük giydi, okulun yolunu nar'a bağlı 14 köyde üzüntü vardı. Oğretmen yoMuğu nedeniyle bu köyierde öğrenim tuttu Kimi annesinden ayrılmak istemıyor, kjmi sankı yıllardır okuyormuş gıbi rahat başlayamıyordu. Nusaybin'de 2800 çocuk ıse okul yokluğundan bir yıl beklemek zorafıat sırasında oturuyordu. Tüm yyrtta okullu olmanın sevincı yaşanırken, Ceyianpı nmdaydı. (Fotoğraf: Uğur Günyuz) SHP, Silopi'de inceleme yapacak PAUL HENZE: ANAP'IN SEÇİM KAZANMASI ZOR 10. Sayfada OzaPa soru yağmuru NATO Genel Sekreteri Wörner: Yabancı genç işadamlan Başbakan'ı terletti PKKTı diye öldürülen 6 kişi köylü ıııü? 26 kasımda seçim olsun KuLİSTEN DYP lideri Demirel'in kafasında tıpkı Meclis Başkanlığı seçiminde olduğu gibi ikinci bir prova oylama yatıyor. 33 milletvekili dışında 43 milletvekili eklenmesi olasılığım smamak istiyor. DYP öneriyi imzaya açıyor Komünizm çöküyor, yararlanalım istanbul'da "Genç Başkanlar" toplantısında konuşan NA TO Genel Sekreteri Manfred Wörner, barış içinde bir Avrupa yaratmak için komünizmin başarısızlığmdan yararlamlabileceğini söyledi. Haber Merkezi NATO Genel Sekreteri Manfred Wörner, Batının, daha adil, açık, insancıl ve barışçı bir Avrupa yaratmak için komünizmin başansızhğmı kullanabüeceğini söyledi. NATO Genel Sekreteri, tstanbul'da dün başlayan Genç Başkanlar Organizasyonu toplantısında yapüğı konuşmada, komünizmin çöküşünden yaWörMf Macaristan, Polonya ve Sovyetler Bırliğı'ndekı gelışmeler olumlu. (Arkası Sa. 17, Sü. 8'de) Demirel neyin peşinde? DYP Meclis grubu, erken seçim yasa önerisini imzaya açıyor. DYP'li Vefa Tanır, Süleyman Demirel'in bugün bir basın toplantısıyla yasa önerisinin gerekçesini açıklayacağını söyledi. Soru Türkiye, İsrailArap kavgasında aracılık rolü üstlenebilir mi? ö z a l Çok zor olur, ama biz yine de elimizden geleni yaparız. S o r u Gorbaçov'un sizce başarı şansı ne? Özal Gorbaçov uzun ve zahmetli bir yolda. Allah kolaylık versin. Soru Türkiye ileride Îran gibi olur mu? ö z a l Türkiye kesinlikle Îran gibi olamaz. Îran Alevi bir ülkedir, Türkiye'de ise Sünniler büyük çoğunluktadır. Soru Türkiye'nin AT'ye katılması 20 yılı bulur mu? Özal Türkiye 21. yüzyıla bir Avrupa devleti olarak girecektir. Soru Enflasyon yüzde 6070 'lerde daha ne kadar seyredecek? Özal 1992 'ye kadar yüzde 25 'lere indirmeyi hedefledik. 12. Sayfada Mardin yakınlannda önceki gün öldürülen ve PKK'lı oldukları açıklanan 9 kişiden 6'smın sıradan vatandaşlar oiduğunun öne sürülmesi üzerine, SHP bölgeye heyet gönderiyor, üç kişilik heyet bugün Mardin'e gidecek. ADANA (Cnmhuriyet Güney tlleri Bürosu) Mardin'in Derebaşı köyü yakınlannda önceki gün öldürülen ve PKK müitanı olduklan açıklanan 9 kişiden 6'sının sıradan vatandaş oiduğunun öne sürülmesi Üzerine, SHP bir heyet oluşturarak olayı inceleme karan aldı. öldürülenkrden bazüannın yakmlan tarafından yapılan başvuru üzerine SHP genel merkezince oluşturulan ve olay yerinde inceleme yapacak olan heyette grup yönetim kurulu üyesi ve Diyarbalur Milletvekili Fuat Atalay, tçel Milletvekili Ekin Dikmen ve Ankara Milletvekili Tevfik Kocak bulunacak. Üç kişilik heyetin bugün Diyarbakır üzerinden Silopi'ye gideceği yann da Ankara'ya döneceği öğreniİdi. Mardin Milletvekili Adnan Ekmen de heyete Mardin'de katılacak. Olağanüstü Hal Bölge Vali Yardımcısı Nafiz Kayalı, çatışma sırasında dokuz militanın öldürüldüğünü, diğerlerinin de gece karanlığından yararlanarak kaçtığını, özel polis timlerinin dokuz mili(Arkası Sa. 17, Sü. 6'da) yazısı 15. Sayfada AHMET TAN'ın VASHINGTON Özal'ın veliahtı nasıl biri olmalı? Dünya Bankası tarif ediyor: Özal Türkiye'de yapılması gerekenlerin yüzde 80'ini yaptı. Bize geri kalan yüzde 20'yi yapacak biri lazım. UHJK GÜLDEMİR'in haberi 15. Sayfada ANKARA(Cumhuriyet Bürosu) DYP Meclis grubu, erken seçim önergesini bugün imzaya açıyor. Önergede 26 Kasım pazar günü erken seçim tarihi olarak yeralıyor. DYP Grup Başkanveküi Vefa Tanır, konuyla ilgili olarak Cumhuriyet muhabirinin sorusunu yamtlarken önerge metninin hazırlanmakta olduğunu belirterek bugün grupta imzaya açılacağını söyledi. DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel'in bugün konuyla ilgili geniş açıklama yapacağım bildiren Tanır, önerge için SHP'den destek istenip istenmeyeceği yolundaki soruyu da, " O sonraki iş. Şimdilik öyle bir şey yok" diyerek yanıtladı. Tanır, önergede yer alan erken seçim tarihi konusundaki bir soru üzerine, "Yüksek Seçim Kurule'nn zora sokmayacak bir tarita olacak. Cumhurbaşkanlığı seçiminden önce olacak diye bir şey yok. Zaten birinci katarı kacırdık" diye konuştu. SHP'Iİ belediyeler MAlVatalip Ercan Holding'in zor durumdaki kuruluşlarmdan MANAŞ Kamyon ve Otobüs A.Ş.'ye SHP'li anakent belediyeleri talip oldu. Konu SHP'li belediyelerin üçüncü eşgüdüm toplantısında gündeme geldi. Anlaşma var, sözleşme yok Birgarip anlaşma öyküsü IŞIK KANSU 24 bin çelik işçisinin 137 gun suren grevinden sonra varıian anlaşmanın içeriği, geçerliliği, oluşumu, kamuoyu önünde, hukuk alanında ve bilimsel toplantılarda, siyasal ve sendikal çevrelerde çok yönlü tartışılacak. Sadece Türkiye değil, dunya işçiişveren ilişkileri için de bu çok ilginç anlaşmaya giden garip yolun son gelişmeleri, yakın plandan gözlemlendiğinde şöyle özetlenebilir: Çeliklş yöneticileri ile Demir Çelik Genel Müdürü Sencer Imer'in 15 eylül gecesi yaptıkları uzun görüşmede, çelik işçilerinin saat ücretlerine işveren tarafı birinci altı ay için önce 150 lira, ardından yüzde 80 artı 10 bin lira vermeyi önermişti. İkinci altı ay için 400 lira artı yüzde 40 artı 70 bin lira üzerinde taraflar arasında anlaşma sağlanmıştı. Ancak Çeliklş, birinci altı aydaki 150 lirarun 200 liraya çıkanlması konusunda ısrarlıydı. Çelikİş Genel Başkanı Metin Türker, 16 eylül cumartesi günu oğleyin yeniden demir çelik işletmelerindeydi. İşveren tarafı ile yapılan görüşmelerde yine bir kesin sonuç (Arkası Sa. 13, Sü. l'de) DemirÇelik işçisini işbaşı yaptıran anlaşmanın yasal geçerliliği yok HÛSEYİN ERCİYAS'ın haberi EkonomiVe KEÇECÎLER ÜZGÜN 15. Sayfada DÇM AÇIKOTURUMU EKİMDE EKRANDA 15. Sayfada kaya'da kimin oturacağını sap.tamak için önce bir erken seçim yapılmasında tsrarlıdır. Ancak erken seçim ufukta göhilmuyor; zaman daralmıştır; ANAP'm parlamentodaki çoğunluğu da bu işe yanaşmıyor. öyleyse ne olacak? Iktidarparlisinin seçeceği cumhurbaşkanı Çankaya'ya çıkabilir. Erdal InönU uyarıyor: Hükümet, Çeliklş Sendikası'mn 4 istediğini verdi, ama sendika yönetimini cezalandırmak yolunu seçti. Çünkü toplusözleşmenin resmi tarafları MESS ile sendika yönetiminin tek yetkili kıldığı Başkan Türker devre dışı kaldı. Yetkisi olmayanlann imzaladığı metni Devlet Bakanı Güneş Taner'in, Petkim'in önprotokol olarak saymak bile olanaksız. özelleştirilmesinden sonra doğacağını ŞÛKRAM KETENCİ'niR haberi 1 3 . Sayfada söylediği yeni Petkimler için de büyük çaplı devlet yatmmları gerekeceği DEMİRÇELİK'TE BURUK ÎŞBAŞI savunuluyor. UFUK TEKIM'in haberi 1 3 . Sayiada BARIS KUDAR'ın haberi EkonomMe NİYE OLMASIN? HİKMET ÇEriNKAYA'mn yazısı 13. Sayfada PETKİM VE SANAYİLEŞME SÜRECİ DEMİRE ZAM GELİYOR 12. Sayfada Praf. GÜUEN KAZGAN'ın yaztsı Ekonomiiie Yeni Petkim'e devlet eli gerekli GERÇEK OLAYLAREV ARDINDAKI Çankaya'dan "İndirmek.." "ANAP bunu yaparsa Türkiye'ye hayır gelmez: daha beAnamuhalefet lideri tnönü, ter birbirimize düşeriz. Büyük cumhurbaşkanı seçimi uzerin çoğunluğun istemediği bir indeki duşüncelerini yeniden be san cumhurbaşkanı olursa, o lirttl SHP Genel Başkanı, Çan zaman bütün mesele 'onu na (Arkası Sa. 15, Sü. l'de) sıl değiştireceğiz' olur; onunla uğraşırız. Halbuki bizim, ülkemizin sonınlanyla uğraşmamız gerekir." Inonu'ye göre "eninde sonunda halkın istediği olacak ", halkın büyuk çoğunluğunun istemediği kışı Çankaya'dan "indirilecek." SHP Cenel Başkanı, ANAP'lılara seslenıyor: "Aklınız başınızdayken bunu yapmayın!.." Ne var ki ANAP'ta çoğunluğun aklınm başında olduğu sö'ylenebilir mi? * * * • Macaristan İsrail ile ilişki kurdu Macaristan 1967 Arapİsrail savaşından sonra İsrail ile ılişkilerıni kesmişti. 3. Sayfada • Mafya roketle saldırıyor Kolombiya'nın başkenti Bogota'daki Amerikar. Büyükelçiliği'ne önceki akşam roket saldırısı duzenlendi. 3. Sayfada • İznikler mezatta İki büyük müzayede firmasımn rekabeti Osmanlı eserlerinin açık arttırmasında yine sürüyor. 4. Sayfada • Cazın imparatorluk çağı 1940'ların sonlarmda "l'm in the Mood For Love" solosuyla büyük ün kazanan saksofoncu ve flütçü James Moody ikin kez Türkiye'de 4. Sayfada • PokMrya'da ekonomi ikilemi Polonya'da yeni hükümet ekonomiyi ciddi reformlarla canlandırmak gibi tarihi bir görevle karşı karşıya. Ekonomide • En büyük sorun enflasyon Dünya Bankası enflasyonun Türkiye'de en ö'nemli sorunu oluşturduğunu bildırdı. Ekonomide • İlgisizli k Nai m' i rekordan etti. Uluslararası kurallarm değişmesinden haberi olmayan Halter Federasyonu Naim 'i uyarmadığı için rekor deneyemedı. Sporda • Doğu'ya Marshall yardımı F. Almanya Dışişleri Bakanı, Doğu Avrupa'ya kapsamlı destek programı onerdi. Arka Sayfada • Umut ve karamsarlık bir arada Turk sinema sektoründen ınsanlar yeni yasa i tasarısını değerlendirdiler. Arka Sayfada UGUR MLMCU GOZLEM İki ı Cumhurbaşkanlığı seçiminden önce biri "araştırma ve denetleme", öbürü de "soruşturma" olmak üzere iki ayrı dosyanm raporlan verilerek sonuçlandırılmasında yarar vardtr. Dosyalardan biri Devlet Denetleme Kurulu'nun "Başbakanlık Tanıtma Fonlan" ile ilgili araştırma ve denetleme sonuçlarını; ötekı de Dışişleri Bakanlığı'na alınan zırhlı araç (Arkası Sa. 15, Su. Tde) •