Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
EYLÜL 1989 EKONOMİ CUMHURİYET/11 TÜRKtYE'den ALTINDÖVİZ SERBEST PİYASADA DÜN Dolar (satış) 2253 Mark (satış) 1130 Ata Ura (satış) 173.000 M. BANKASI'NDA BUGÜN Dolar (döviz alış) 2241.51 Dolar (efektıf satış) 2252.74 Mark (döviz alış) 1130.36 Mark (efektif satış) 1136.03 359.70 1 ons arbn (S) Interbank faizı: Petkim ve Erdemir özeUeştirilmemeli Gezgin: Türkiye, bu kuruluşlar sayesinde borsa spekülasyonlarıyla belirlenen dünyafiyatlarma karşı direnebiiiyor. Hazır, işleyen tesislerimizi, yabancüara özelleştirmeyle devredersek, bunun faturası ağır olur. Zeytinoglu: Büyük fedakârlıklarla kurulan bu iki kuruluştan Türk halkının yararlanması söz konusu olmayacak. Çevre kirliliği de üstümüze kalacak. Petrokimya ürünleripazorında tekelci anlaşmalara karşı korumasız kahyoruz. sis etmiştir. Ve bu kunıluşlannın sayesinde dünyadaki borsa spekülasyonlanyla belirlenen fiyatlara karşı direnebumektedir. Bu iki kunıluşun kurulma maliyeti Türkiye icin çok yüksek olmuş. Bunun karşısında tek teselli kaynağımız bu iinınlerde kendi kendimize yetmemiz oluyor. ama şimdi hazır, kurulmuş, işle>en tesislerimizi dışa açık bir özelleştirrneye gidiyoruz. Ve dışandaki tröstlerin spekülatif hareketlerine kendimizi bırakıyonız. Bu sakıncalıdır. Bunun faturası agır olur." KlTlerin yabancılara satışı yoluyla özelleştirilmesine sert tepki gösteren ve "sanayimizi açıkç* satıyoruz" diyen Eskişehir Sanayi Odası Başkanı Yavuz Zeytinoglu, iki KtTi satmakla Türkiye'nin herhangi bir kazancının olmayacağını savundu. Satışla birlikte iki Sanayiciler stratejik sektörlerin yabancıya satılmasınınfaturasının ağır olacağını savunuyor. IS0 Meclis Başkanı Ibrahim Bodur: M 16.00 Temizel, İstanbul Defterdarı ASKARA (Cumhuriyet Bürosu) İstanbul Defterdarlığı 'na, Gelirler Genel Müdür Yardımeısı Zekeriya Temizel atandı. İstanbul Defterdarı Kemal Civelek de Maliye Teftis Kurulu Başkanhğı'na getirildi. İstanbul Defterdarlığı 'na atanan Temizel, Maliye'de bilgi işlem merkezinin kurulup yaygınlaştınlması çalışmalannı yürütmüş ve vergi kaçaklannm önlenebilmesi amacıyla uygulanan çapraz kontrol sistemi ve vergi istihbarat arsivi oluşturulması yönündeki kararların da ön hazırlıklanm yürütmüştü. Siyasal Bilgiler Fakultesi mezunu olan Temizel, uzun yıllar müfettişlik yapmış ve kamu maliyesi alamnda Fransa'da araştırmalar yapmıştı. Ekonomi Serrâi Türkiye'nin dördüncü ve beşinci büyüklükteki iki dev KÎTi Petkim ve Erdemir'in satışı sonunda sanayicileri de ayağa kaldırdı. Baştan beri özelleştirmeyi savunan özel sektör temsilcüeri, sanayiye ana girdi üreten Petkim ve Erdernir'in yabancılara satışı yoluyla özelleştirilmesini sakıncah buldular, Bu iki KtTin ürünlerini üreten uluslararası tröstlerin, aynı zamanda dünya borsalarındaki fîyatlan da belirlediklerine işaret edilerek, "Pelkim ve Erdemir'in satışıylg Türkiye spekülatif fiyal hareketlerinden kunulamayacak. Bunun falurasını da sanayinin girdi fıyaüanyla tüm toplum ve tüketiciler 6deyecek" denildi. ÖzeUeştirme programına alınan iki devin yabancüara satışının gündeme gelmesi üzerine, sanayi kesiminden de tepki gelmeye baş ladı. Petkim'in muhtemel alıcılarla Başkanı Nunıllah GezgİD, ana yapılan toplantısının ardından hammadde üreten iki KIT'in yaözellestirmeyi yürüten Toplu Ko bancılara satışı yoluyla özelleştinut ve Kamu Ortakhğı, teklif rilmesini, "Hem sanayi hera de mektuplannı hanrhyor. Erdemir' lopium açısından sakıncalı bulduin ise danışman firması belirlen ğunu ve gerçekleşmesi halinde agır di. Açılan ihalede Erdemir'in da faturalann odeneceğini" soyledi. nışmanhğı Türk Merchant Bank'a Plastik ve demirçelik gibi ürünverildi. Danışman bankaıun hazır' lerin dünya pazarlarında birer layacağı rapordan sonra Erdemiri borsa malı olduğunu, bu malları de de muhtemel alıcılara davetiye üreten tröstlerin aynı zamanda çıkartılacak ve teklif vermeleri is borsa fiyatlanıu da spekülatif tenecek. amaçlarla belirlediklerini anlatan Petkim ve Erdemir'in yabancı Nunıllah Gezgin, bu nedenle lara satışı yoluyla özelleştirilmesi gümriik ve fonlann sıfırlanmasıhazırlıklan üzerine Ozel sektör nın bir anlam taşımayacağına işatemsücilerinin göriişlerini aldık. ret etti. Gezgin, şöyle devam etti: "Bu plastik ve demirçelik Her iki kunıluşun da çok kârlı olduklan, Erdemir'in zaten özel sta ürünleri bizim sarayimizin ana tüde ve özel sektör gibi çalışan bir girdüeri. Bunları da dünyada birşirket olduğu belirtilerek, "özeBts takım (röstler uretiyor ve fiyatını r tirilmesine bir «nlam belirliyor. Türkiye i e gelişmişlik çembcrini aşamamıs büyük bir çaverilemedigi" belirtildi. Jstanbul Sanayi Odası (İSO) ba harcayanık bu kuruluşlan te KlT'in yaratacağı artı değerin yurtdışına çıkacagını belirten Zeytinoğlu, "Büyük fedakârlıklarla kurulan bu iki kuruluştan Türk halkının yararlanması soz konusu olmayacak. Çevre kirliliği de üstümüze kalacak. Belki sadece tek bir yaran, bizim işçilerimizin Almanya gibi dış ülkeler yerine Türkiye'de calışacak olmalandır" dedi. Türkiye'nin bu iki kuruluşla demirçelik ve petrokimya ürünlerinde uluşb'arası tröstlerin belirlediği fıyatlara karşı direnç gösterebildiğini belirten Yavuz Zeytinoğlu, "Şimdi bu silah da elimizden alınıyor. Birkaç dunya devinin yönetiminde bulunan petrokimya urünleri pazannda tekelci anlaşmalara k£şı artık korumasız kalıyoruz. Bunun faturası çok ağır olur ve tiiketicüer bundan zarar göriir" diye konuştu. Bacaları kapttrırsak yabancılann îşçîsî olurıız ÇANAKKALE (Cumhuriyet) tstanbul Sanayi Odası Meclis Başkanı Ibrahim Bodur, ulusal kaynakların yabanalara peşkeş çekilmesine karşı olduğunu belirtti ve "Eger benim milli kaynaklanmı heba edip ise yaramaz hale getirecek, iilkemi pazar gibi kullancaksa benden daha fazla imkâna kavuşacak ve yeni teknoloji, yeni üretim getirme)ecekse boyle yabancı sennayenio canı cebenneme" dedi. Çanakkaie Sanayi ve Ticaret Odası'mn vergi ve ihracat rekortmeni işadamlannı ödüllendirmek amacıyla düzenlediği toplantıda yaptığı konuşmada, yabancı sermayenin sermaye transferi, ek istihdam, dış pazaıa dönük ve eşit koşullarda çalışması gerektiğini vurgulayan Bodur, "Denenmemiş uygulamalarla ve hesapsız kitaps»z davranışlaria milli sanavimizi tezgihlanmm ve harcamalanmızı yabancılara kaptınrsak teşebbüs giıcü ortadan kalkar, bu yetmez, bepimiz yabancılann yanında işci olur kalınz" diye konuştu. Yabancı sermayenin ülke içinde tekeUeşmesini sakıncalı bulduklarını belirten Bodur, paranın ve sanayicinin mjlJisi olmaz görüşünü eleştirerek, "MiBi sanayi vardır, gereklidir. Ben de bn maii sanayinin 30 yıldır uygulay ıcısı ve temsilcisiyim" dedi. Turizmde daha az çılgınlık Ekonomi Servisi tngiltere'de ilk kez 1949'da yaşlı bir Dakota modeli uçakla Korsika Adası'na adam başı 32.50 sterline başlatılan 'paket tatillerin' 40. yıldönümü geçenlerde kutlandı. O yıllarda bir tatili 'paketleyerek' her şeyiyle müşteriye satmak yeni bir düşünceydi, ancak daha sonraki yıllarda hızla gelişerek 1988'de 13.2 milyon kişiye ve cirosu 31 milyar sterline yaklaşan bir sektör oldu. Türk turizminin de bel bağladığı tngiliz tur operatörü firmalar bu yıl ciddi bir sıkıntı içindeler. Bu yıl Türkiye'ye gelen tngiliz turist sayısmdaki düşüşten de anlaşılabileceği gibi, tur operatörü firmalann yetkilileri paket tatillerin başladığından bu yana ilk kez sattıklan tatillerin sayısmdaki düşüşten şikâyet ediyorlar. Bu yıl talebin yüzde 510 arasında düştüğünü ifade eden Thomson, Horizon, 1LG gibi önde gelen tur operatörü firmalann yetkilileri bunda sadece lngiltere'deki ipotek faizlerinin yükselülmesinin etkili olmadığını, havayollanndaki gecikmelerin, turistik hizmetlerdeki bozulmanın da talebi gerilettiğini ifade ediyorlar. Sektörde yüzde 28'lik pay ile en büyük firma olan Thomson yetkilileri bu yıl 2.5 milyon tatil sattıklarım ve şikâyetlerin geçen yıla göre yüzde 25 daha az olduğunu soyleyerek bu görüşe katılmıyorlar. Sektör temsilcüeri, 1990 'dan itibaren rekabetin kalite ko nusunda olacağında birleşiyortngiliz tur operatörü firmalann çok düşük kâr marjıyla çalıştığı biliniyor. Fiaancial Times Gazetesi'nde yer alan bir haberde geçen yıl 30 tur operatörü fırmanın toplam cirosunun binde 5'i olan 15.5 milyon sterlin kâr yaptığı vurgulanıyor. Financial Times'ın haberinde Türkiye'nin yeni ve alışılmadık bir ülke olması nedeniyle 3 yıl önce birçok tatilcinin tercih ettiği yöre olduğu vurgulanıyor. Ancak Türk turizm sektörünün bu büyümeye paralel olarak yatırımlannı arttırmasının konaklama ve hizmetlerde kalitenin düşmesine neden olduğu ve bunun sonucu olarak da bu yaz tngiliz tur operatörlerinin rezervasyonlannda yuzde 30'a varan birdüşüş yaşandığı ifade ediliyor. Türkiye'ye yönelik turlara ağırhk veren Redwing Holidays firmasının yöneticisi Vic Fatah, "1990'da TürViye'nin turizmde büyüme yoluna yentden girmesini bekliyoruz, ancak bu kez onceki yıllardan daba az çılgın hızda olmaiı" diye konuşuyor. Türkiye'ye % 30 daha az turist gönderen Ingiliz tur operatörlerinin talebi: Kurfarkıfonu kredilerine kolayhk ANKARA (AA) Dış Krediler Kur Farkı Fonu'ndan kullandınlacak kredilere kolaylık sağlandı. Para ve Kredi Kurulu'nun dünkü Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğine göre, fondan kredi kullanmak için, Türkiye Kalkınma Bankası, Halk Bankası, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ile Sınai Yatınm ve Kredi Bankası'na başvunılacak. zasyon, darboğaz giderme ve yenileme yatırımlan ile ilgili projeler de bu haktan yararlandırılacak. Uretim artışı söz konusu olmayan bu tür projelerin krediden yararlarunalan için ise kullanılan kredi tutarı kadar ihracat yapüması şartı aranacak. Sivil havacıhk derneği BURSA (AA) Türkiye'deki özel sektör havayolu şirketlerini bir araya getirmeyi amaçlayan Türkiye özel Sektör Sivil Havacıhk İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) kuruldu. TÖSHİD Genel Müdürlüğü'ne seçilen Sönmez Holding Havayollan Genel Müdür Yardımeısı Erdoğan Keskin, Türkiye'de bakanhktan ruhsat alan özel havacıhk şirketi sayısının 40 olduğunu, ancak örgutsüzlük nedeniyle bunlann ortak sorunlannm çözümlenemediğini söyledi. Keskin, dağınıkhk ve sermaye yetersizliğinden düzenli uçak seferi yapan özel havayolu şirketlerinin sayüarmm bir elin parmakları kadar sınırlı kaldığını kaydetti. Tebliğe göre fondan, iç pazara yönelik yatırımlar için 3 milyon dolara kadar kredi kullandırılabilecek. Bu talepler için ihracat Bu bankalar, uluslararası fı şartı aranmayacak. 3 milyon donans kuruluşlanndan, ödeme ga lann üzerindeki talepler ise fonrantisi istenmeden sağlanan fır dan karşüanmayacak. ma kredilerine de aracılık edebiFondan turizm yatmmlanna lecekler. kuUandınlacak kredi için aranaTebliğe göre Dış Kredileı Kur Farkı Fonu'ndan yararlanacak sanayi projelerinde, beş yühk üretim toplamınm yüzde 20"si tutarında ihracat şartı aranacak. Bu oran, daha önce yüzde 40 idi. Kapasite arttırma, modernicak şartlar da yeniden düzenlendi. Buna göre turizm projelerinin tümüyle dış turizme yönelik olması şartı aranmayacak. Bunun yerine, tesisin asgari yatak kapasitesinin altında olmayacagırun taahhüt edilmesi iste necek. Hizmette kalıtesizlik Ingiliz turisti kaçırdı. özellikle büyük özel bankalan uzun süredir tedirgin eden kamu bankalanmn yüksek faizde ısrar eğilimleri, Ziraat Bankası'nın "ikna edilmesi" ile kırıldı. Üç banka faiz indirdi?ONUK YAZARModası geçti mi? (2) Ozelleştirme: Mevduat iaizleri lay tşBan 40 AKbank 40 Yapı Kredi 41 Osmanlı 40 Gvanti 44 Turkbank 44 5 Pamukbank 45 Ziraat 43 Emükbank 42 Tibank 44 HaMcbvk 42 Şekerbank 44 Sumerbank 44 Vakıflar 43 Etıbank 42 Oenızbank 44 Merkez Bankası kredileri ASKARA (ANKA) Merkez Bankası kredileri yıhn ilk sekiz aymda bir trilyon 7.2 milyar lira artarak 6 trilyon 19.5 milyar liraya yıikseldi. Merkez Bankası verilerine göre, kredilerdeki bu artışın 504.2 milyar liralık bölumü bankalara, 503 milyar liralık bölumü ise, kamu kurumlanna kullandınlan kredilerden kaynaklandı. tarlay 49 52 51 54 5T 54 50 53 55 56 53 5 56.5 55 59 52 56 51 52 54 57 52 56 52 55 54 .57 52 55 49 52 53 56 anlık indirirn için "yukandan" ikna edildi. Böylece Ziraat Bankası'run 1 yılhk mevduat faizi yüzde 64'e inmiş oldu. Akbank ve Yapı Kredi de 1 yılbk faizlerini yüzEkonomi Servisi Akbank, de 63'e çektiler. Yapı ve Kredi Bankası ile Ziraat Büyük bankalann yöneticileri, Pankası.l yıllık vadeli mevduat fa1 f* izierini birer puan aşağıya çekme ekim aymda vadesi dolan mevdu62 ye karar verdikr. Bu amaçla Mer atlardan bankacüık sistemi dışına, 63 kez Bankası'na başvuran banka alternatifsizlik nedeniyle büyük 63 lann yeni faiz oraniannı yanndan bir mevduat kaçışı olmayacağı 63 64 itibaren uygulamaya koyması bek inançlarını koruyorlar. Küçük G65 leniyor. çapta kaçaklardan ise birikmiş 66 özellikle büyük özel bankalan mevduatın büyüklüğü nedeniyle 64 uzun süredir tedirgin eden, kamu önemli ölçüde etkUenmeyecekleri64 66 bankalanmn yüksek faizde ısrar ni belirtiyorlar. Ancak bazı orta 65 eğilimleri, Ziraat Bankası'run "ik boy bankalann, bir yıl önce top65 na edilmesi" ile kırüdı. ladıkları mevduatı kaçvrtnamak 65 Bankacüık çevrekrinde konuşu için, faizleri aşırı yükseltme eğili65 61 lanlara göre, faiz indiriminde is mine girmelerinin, oluşan denge66 teksiz olan Ziraat Bankası, 1 pu leri bozabileceği de belirtiliyor. Artık, sosyal gelişme ve ekonomik etkenlik koşullanna birlikte dayanan "karma" ekonomi seçimini içeren pragmaük bir yaklaşımın benimsenmekte olduğundan söz edenler çoğalıyor. Ayrıca bugün kötülenen ekonomik kamu kesiminin varlığını hem de genişleyerek neden bugünlere kadar sürdürdüğü de kolay yanıtlanamıyor. Prof. Dr. TURGUT TAN Hacettepe Üniversitesı Iktisadı ve Idari Bilimler Fakultesi Dekanı DIHNYADAN KISA KISA adaylan Türkiye'de " i ş i " . yalnızca hayat sigortası olan kuruluş Hayat Sigorta A.Ş. acente adayları arıyor. Çağdaş hayat sigortası ürünleri Üniversal Hayat Sigortası, Yıllık Hayat Sigortası ve Grup Hayat Sigortası poliçelerinin ve geliştirilmekte olan yeni ürünlerin pazarlanmasını üstlenecek, •Sigortacılığı asli iş olarak kabul eden, • Hayat Sigorta branşının önemine ve gelecekteki gücüne inanan, • Dinamik ve girişimci acenteler zincirine katılmak isteyen kişi ve kuruluşların genel müdürlük veya bölge müdürlüklerimize başvurmalarını rica ederiz. Aceıtte HAYAT SİGORTA A.Ş. 6enalM0düriuk:Buyul(dereCad. 165 Esentepe 80504 İSTANBUL Tel 17471 07. 174 70 78Fax 167 60 29 T* 14162 Fa, 4 4 1 6 4 T * 1179980 Fa> 1176984 T» 1" 67 92 fa< M B O " T^ 1 5 7 0 8 0 Fa> 156941 T« 16559 F«, 16068 Tel 1 « 2 8 4 3 T« 14424 Fa« 11 01 89 F»> 19047 Tel 1 2 1 3 7 6 Fa« 1 S 1 I 7 4 T« 23 3J8 Fn 209)9 • AVRUPA'nın üç büyük süpermarket zinciri İngiliz Argyll, Fransız Groupe Casino ve Hollandalı Koninklijke, sııurlar ötesi ortak yatırımın bir sonucu olarak toplam 50 milyon ECU'luk (Avrupa Para Birimi) ortak hisse senedi cıkartacaklar. • DÜNYANIN önde gelen otomobil ve havacıhk kuruluşlanndan Isveçli SAABScania, ABD'li Ford ile otomobil üretimini arttırma konusunda işbirliği görüşmeleri yaptığını bildirdi. Firma, 1989'un ilk yansmda 120 milyon dolar zarar etti. • F. ALMANYA'da yıhn ilk çeyreğinde yüzde 4.6 olan ekonomik büyümenin ikinci çeyrekte yüzde 4.9'a çıktığı belirtildi. • FRANSA'da KDV oranı 3 puan düşurülerek yuz4e 25 olarak açıklandı. Indirımin, otomobil, elektronik eşya ve lüks tüketim mallanna da uygulanacağı bildirildi. • LUFTHANSA'nm sermayesinin arttırılması strasında kısmer. özelleştirilmesi planlanıyor. Kavayolu şirketinden yapılan açıklamada, devletin sermaye arttırımına katılmayacağı ve devletin hissesinin yüzde 70'ten yüzde 52'ye gerileyeceği bildirildi. • ÇİN, kanh öğrenci olaylarından sonra hazır an ayından bu yana ilk kez uluslararası kredi piyasalarından borçlanarak Air China için 200 milyon dolar kredi aldı. Kamu teşebbüsterinin ekonomik kalkınmanın bir aracı olduğu ülkelerde özelkştirmenin kalkınmayı aksatabileceği kaygısı vardır. 2428 Temmuz tarihlerinde Fas'ın Marakeş kentinde toplanan Uluslararası tdari llimler Kongresi'nde tartışüan konulardan biri de budur. Gelişmekte olan ülkelerde özel sermayenin yetersizliğinin, yabancı yatırımcılann isteksizliğinjn, istekli olanlann da üeri sürdükleri koşullann ağulığımn ekonomiye uzun dönemde zarar verebilecegi ileri sürülmektedir. Bu yetersizliklere piyasa ekonomisinin işleyişi için gerekli altyapının eksikliği ile mali kurumların yeterince gelişmemiş olması da eklenmektedir. Aynca, piyasa ekonomisinin de her zaman mükemmel işleyen bir sistem olmadağı, onun eksikliklerini gidermek için Devletin müdahale etmek zorunda kalabileceği, bunun da yeni düzenlemelere yol açarak işi daha karmaşık hale getirebileceğine dikkat çekilmektedir. Öte yandan özelleşurmenin maliyet yükselmesine yol açması ihtimali karşısında devletin düşük gelirlileri koruyucu müdahalesine ihtiyaç olabileceği de vurgulanmaktadır. Özelleştimeye salt ekonomiye yük olduğu belirtilen KİPIerin satışı açısından baküdığın da da neden bunlann iyileştirilmeleri üzerinde durulmayıp da satışı yoluna gidildiği sorulmaktadır. Her şeyden önce özel teşebbüslerin kamu teşebbüslerinden daha verimli çahştıklan görüşünün karutlanması gereken bir varsayım olduğu, aynca verimlilik karşüaştırmasında özel kesime özgü ölçütlerin uygulanıp kamu teşebbüslerjne özgü amaçlann ihmal edilmesi gibi yanılgiya düşüldüğü kabul edilmektedir. Nitekim Fransa son yıllarda, özelleştirmeden de kamu teşebbüslerinin iyileştirilebileceklerini karutlamıştır. Fransa'da 19841988 arası iyileştirme calışmaları sonucu örneğin 1984'te 12.5 milyar frank zarar eden Renault, 1988'de 9 milyar frank kâr eder duruma gelirken, demirçelik sektöründe 19821985 arası yılda 10 milyar frank zarar eden Usinor Saciİor ise yılda 4.5 milyar frank kâra geçebilmiştir. Aynı durum kirnya, elektronikve petrol kesımlerinde de gözlenmektedir. O halde, verimsiz olduklan için kamu teşebbüslerini özelleştiriyoruz deniliyor ise özellikle KtT'ler konusunda HDTM tarafından statü değişikliği çaiışmalannın yapüdığı bugunlerde başanlı dış deneylerden yararlarulabilir. Ancak, KlTierin iyileştirilmelerinin yalnızca kâğıt üzerinde yeni statü vermekle miimkün olamıyacağı, asıl önemli olanın siyasal iktidann bu kuruluşlann özerk çahşmalarını engelleyecek müdahalelerden kaçınmaları oldu13 EVLÛL 19M UEytH 19M AkçımentD ğu unutulmamalıdır. Başannın bir sım da yonetimde sürekliliktir. örneğin Renault'da 44 yılda altı genel müdürün görev yapmasına karşıhk bizde KlT genel müdürlerinin ortalama görev süresi bir yıl civarındadır. Türkiye'de bugüne dek görülen özelleştirme uygulamalanrun YPK'nun 1987 yılında belirlediği, hisselerin öncelikle çalışanlara, yöre halkına, küçük tasaıruf sahiplerine ve yurtdışındaki işçilerle halka satışı amaçlanndan hiçbirinin yerine getirelemediği de bir gerçektir. Yalruz, TELETAŞ'ın %22 hissesi halka satılmışsa da, daha sonra Toplu Konut ve Kamu Ortakhğı tdaresi'nin bazı banka ve aracı kuruiuşlan kullanarak bu hisseleri toplattıgı haberleri basında yer almıştır. önemli satışlar ise blok satış şeklinde ve özellikle yabancılara yapılmıştır. Bu durum karşısında doğal olarak, amaçlar arasında sonlarda yer alan devlete gelir sağlamanın ön plana geçtiği akla geliyor. Nitekim, ozelleştirme ile devletin kısa sürede gelir sağlayarak borç ödeme veya kamu kesimi finansman açıklanru azaltmayı amaçladığı yorumlan ağırlık kazanmaya başlamıştır. Oysa, salt bu amaçla ozelleştirme kısa sürede ferahlama yaratsa da "iflas tehlikesiyle karşı karşıya bulunan bir kişinin elindeki kıymetli varlığını satışa çıkarması"na benzetilmektedir (TÜSİAD, özelleştirme, tst. 1986, s. 18). Sonuç olarak bugün, kamusal yönetim mi özel yönetim mi tartışmalarırun siyasal bir uyuşmazhğa dönüştüğü belirtilerek dünyaya açılan ve kamusal politikalarla özel girişimleri birbirini tamamlar hale getiren ekonomilerde anlamsızlaştığı vurgulanmaktadır. Artık, sosyal gelişme ve ekonomik etkenlik koşullanna birlikte dayanan "karma" ekonomi seçimini içeren pragmatik bir yaklaşımın benimsenmekte olduğundan söz edenler çoğalıyor. Aynca, bugun kötülenen ekonomik kamu kesiminin, varlığını, hem de genişleyerek neden bugünlere kadar sürdürdüğü de kolay yanıtlanamıyor. J | | 1 ^ft DÖVİZ KURLARI Dövızın Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avust,urya Şilıni 1 Batı Alman Markı t Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florinı 1 Isvoç Kronu 1 Isvtçre Frangt 100 Italyan Lıreti 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinan 1 Sterlın 1 S.Arabıstan Rıyali Döviz A1.Ş 2241.51 1716.55 160.71 1130.36 54.08 291.20 502.46 335.63 1003.23 335.96 1310.82 157.74 15.30 7451.33 3474.12 597.64 Döviz Satış 2246.00 1719.99 161.03 1132.63 54.19 291.78 503.47 336.30 1005.24 336.63 1313.45 158.06 15.33 7466.26 3481.06 598.84 Tnfîi? ^1L41 Ûn»o seanstepan 2675 2650 5350 6700 3675 28500 4600 5350 5200 8600 3775 4700 Bugünku Buguntö' Bugünkıi en duşuk enyütsek kapanış 2800 2875 5800 7150 38» 29000 4550 4750 5650 8800 3900 4800 tştefn Ençoksfc. rrnktan yapılan fry 148776 AjırlM Oft.fiy 2963 2875 5836 7273 3936 29727 4669 Efektif Alış 2239.27 1687.37 160.55 1129.23 53.16 288.29 493.92 335.29 1002.23 332.60 1309.51 155.06 15.15 7324.66 3470.65 587.48 Satış 2252.74 1725.15 161.51 1136.03 54.35 292.66 504.98 337.31 1008.26 337.64 1317.39 158.53 15.38 7488 6 6 3491.52 600.64 Efektif ÇAPRAZ KURLAR $ $ $ S 1,9829 6.6785 2,2342 1.7100 B Alman Markı Fransiü Frangı Hollanua Horırtı Isvıçre Frangı $ 1420 97 Italyan Lıreti $ 146 51 Japon Yeni $ 3,7505 S Ptrabıstan Rıya î 1,5499 % Alarko HoltSng A Cam Arçeük Bagtaş Bolu Çımento Bnsa CelikHalat Çımsa ÇEle^tnh Oöktas Eaacı Yatınm Ege &fac*k EgeGubre EnkaHoMmg EreğlıDC Ereğiı D C (N) GoodYear Gübre Fab Güney ftraclık Heklas Umır 0 C Izocam Kartonsan Kav KepezElektnk Koç HoMıng KorOsa KorumaTar Köytaş Koç Yatmm 2975 2875 5850 7350 3950 30000 4875 5750 5650 9200 4100 2975 1100 5800 7300 3950 29000 4650 5750 5650 9000 3975 4800 17100 1100 6855 21306 203825 1740 14000 40331 10730 2975 2875 5850 7350 3950 30000 4600 15700 1500 2700 35500 25500 9200 950 6500 7150 980 6450 3875 18100 6150 8000 16900 1575 2900 36000 27000 10000 »40 6900 7400 1030 6600 4100 19000 6400 ALTIN GÛMÜŞ Alış Cumrtunyet Resat 24 ayaı altın 22 ayar bıleak 18 ayar altın 900 ayar gümuş 1 ons altın ($): 171000 195 000 25.950 23.150 19.460 410 359 20 Satış 73 000 ;"C5 000 26 050 25 500 19 540 428 358 95 SERBEST PİYASADA DÖVİZ Alış ABD Doları Batı Alman Markı Hollanda Fbnnı Isvıçre Frangı tngıfız Sterlıni Fransız Frangı (M Bankası) 2248 1127 997 1303 3460 333 359.70 Satış 2253 1130 1000 1308 3500 335 (Londra) Maret Ifcnacat Sarıtnl Metaş Nasaş Olmuksa CHosan Pımaş Pırar Sut Rabak Sarkuysan Sıias T O e m r Dfik Teletaş /MURATA FAKSIMILE istanbul: 17$ U 93 Bursa: 152 206 kntalya. 123 066 Uana: 122 533 İzmlr: 25 65 30 T iş B (6) T ls B |C)^75 BDL T SeeCam T Sümens Yasaş YKredıB 5250 6300 1575 3625 1550 3550 1875 1300 4425 5225 2650 3400 28t)0 9600 4300 3100 5200 1150 3525 850 4575 8550 5O0O 6500 1725 3875 1550 3650 2000 1400 4650 5700 2650 3350 3025 9500 4600 5100 17100 1650 2950 38000 28000 10000 1030 7100 7900 1040 7000 4150 19500 6650 8750 5600 6800 1725 3950 1600 1600 2950 38000 27000 10000 1030 7050 7400 1040 6600 4150 19500 56025 13020 11200 7317 38010 800 63662 5840 13240 17200 13100 6300 50881 4601 73796 1667 5750 5650 8900 4000 5100 17000 1650 2900 38000 27000 10000 950 7000 7900 1040 5715 5650 8961 4028 5056 17028 1634 2916 37622 27236 10000 963 7003 7750 1039 6772 4145 19281 6528 8744 3850 2050 1400 4725 5700 2650 3600 3075 10100 4650 3400 9350 2600 1425 3400 5000 1250 3650 930 4900 10200 2725 1500 5600 1250 3775 930 4925 10250 2825 1550 6500 8750 5500 6650 1725 3950 1600 3750 2050 1400 4725 5700 2650 3400 3050 9500 4650 3400 5600 1250 3750 930 4900 10250 2750 1550 6579 22330 42816 32700 6000 46532 5410 9600 66845 55850 6684 3050 500 13390 67706 24289 2000 10771 15108 680 7000 1440 26938 7590 72220 4500 6700 4150 19300 6400 8750 5600 6800 1725 3950 1600 3750 2050 1400 4725 5700 2650 3400 3075 10000 4650 3400 5600 1250 3700 930 4S25 10250 2825 1550 5569 6742 1725 3933 1583 3738 2048 1400 4705 5700 2650 3468 3068 9898 4639 3400 5583 1250 3735 930 4922 10243 2807 1544