Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
CUMHURÎYET/2 OLAYLAR VE GÖRUŞLER ne gırer Işte bütun bu önemlı nıtelıklen dolayısıyla ben eskıden ben Ataturk'ün Buyuk Soylevi'nın, her evın kıtaplığındakı baş koşede tıpkı kutsal bır kıtap gıbıyer alması ve bütun aıle uyelennce okunması gerektığıne ınanmışımdır Bunu sağlamanın yolu önce okuldan geçer Daha ılkokulda kendısıne Ataturk'un Söylev'ı uzennde, onun anlayacağı bıçımde bılgı verılerek icafası hazırlanmış olan öğrencı, ortaokulda bır kez, lısede de bır kez olmak uzere, Söylev 'ı başından sonuna dek en az ıkı kez dıkkatle okuyup özet çıkarmalı, onda önemlı bulduğu konu, kışı, olay, ılke ve duşuncelen öğretmemyle karşıltklı olarak ırdelevıp tartışmalıdır Soylemeye gerek yoktur kı, bunun gerçekleşebılmesı ıçın, Söylev'ın daha once öğretmen tarafından, dennlemesıne ıncelenmış olması gerekır Oysa ben, Ataturk'ün SöylevTnı, ömrümde bır kez bıle okumamış sozde aydın ve mıllıyetçı kışilere çok rastladım Ne yazık kı, bunlann arasınJa "öğretmen" ve "oğretım mufettışı" kımhğını taşıyanlar bıle vardı Bunlardan bır bölumu "aydın" nıtemıne yakışmavan ılgısızlerdır Türkıye'de aydın kışı, toplumsal, ekonomık ve sıyasal ılışkılere, özellıkJe Osmanlı Devletı'mn çökuş ve yenı Türk devletının doğuş donemındekı tanhsel olaylara ılgısız kalmayan, bütün önyargılardan soyutlanıp bu olayları akhnın prızmasından geçırerek kendı kafasında değerlendırmeye çabalayan kışıdır Soylev bu yaklaşımla okunduğunda, okuyana yalnız Osmanlı tmparatorluğu'nun son soluğunu verdığı yıllarda onun başında bulunanların görüş ve duşunuş bıçımlerı ve yeteneksızlıklerı uzennde bılgı vermekle kalmaz, aynca bu ımparatorluğu, Anadolumuzun bırkaç ılını ıçeren topraklarda bır haıılık, bır emırlık gıbı kukla ve aşağı bır devlet durumunda yaşatmak ısteyen Batılı emperyalıst devletlenn o tarıhtekı sömurgecı göruşlen ve bu göruşu acımasızca uygulayış «öntemlen uzennde de çok şey öğretır gereken yolu aydınlatıcı, guçlü ve sureklı bır ışık nıtelığındedır Turkıyemızı eskı çurumuş göruşlere, yanı devrım öncesı ortama suruklemek ısteyen bııtakım kötucullerın toplum ıçınde zaman zaman turemesı, ıç, dahası dış polıtıkamızı bu olumsuz yönde etkılemeye kalkışması, bu kışılerın az önce sözılnü ettığım ışıktan pay almamış olduklannı göstenr Bu ıse, Ataturk'ten sonrakı sıyasal ve külturel polıtıkamızın ve eğıtım sıstemımuan tumuyle devrım ılkelenne dayandınlmadığını kanıtlar • *• Ataturk'un Söylevı'nı okumak, Türkıye'de gerıcı odaklann oluşmasını engellemek ve ulkenın ıleriemesını sağlamak ıçın tek başına yeterlı değıldır elbet Bunun yeterlı olduğunu sanmak, ülkenın butün ışlerının gece gundüz Kuran okumak ve tanrı ya yakarmakla duzelebıleceğı savında olan dın bagnazlarının çünik düşunce duzeyıne ınmek olurdu. Yeryüzunde ulusların toplumsal ıç sorunlan, öbur uluslarla olan ıhşkılen ve çıkar çatışmalan, bugün o kertede çok yönlu ve karmaşık bır aşamaya ulaşmıştır kı, kendı aklımızı kullanmadan, bırtakım sıhırb değneklerle bunlan çözjmlemek olanağı yoktur Ataturk'ün Söylevı, gızemlı bır değnek değıl, ışık tutan bır meşaledır Bu meşale yalnız yakın geçmışın ve gunumuzün durumunu açık seçık göstermekle kalmayıp bunlar arasındakı karsılaşürmanın sonucunu da göz önune koyar En önemlısı, az önce değmdığım gıbı geçmışın acı deneyımlenne göre gelecekte ızlenmesı gereken yola ışık tutar. Bu yol, akılcılık ve bılım yoludur lşte Atatürk, bu ulkenın kamusal yönetımınde, yorumsuz ve tartışmasız uyulması gereken metafizık ınakçılık (nasçılık, dogmacılık) dönemıne son venp, deneysel (muspet) bılım ve akılcılık çafını açan kışıdır Çunkü onun Söylevı'nın ışıklandırdığı yol, bu çağda, deneyıme dayalı bılımsel yöntemlerle ızlenmesı gereken akıl yoludur Devlet ışlerıııc*e ve yönetımınde bu yoldan başka yol yoktur Kışının özel yaşamındakı gızemsel (mıstık) ınanç yolları, herkesın kendı görüş ve duşunüşune göre çok ve değışık yönlu olabılır Ona, ne devlet, ne de vatandaş kanşabüır Çünku bu alan, duyunç (vıcdan) özgürluğü alanıdır Devlet yönetımınde ıse bütün sorun, bu ıkısının, (Arkası 17. Sayfada) 75 EKİM 1989 Büyük Söylev'in 62. Yılında HIFZI VELDET VELİDEDEOĞLU PENCERE 1930'lar ve Mr. Nono... Tam 62 yıl once bugun Ataturk, Cumhunyet Halk Partısı'run (TBMM'mn buyuk salonunda herkese açık olarak yapılan) ıkına kurultayında tanhsel Söylev'ını okumaya başlamıştı Bu Söylev'ın ıkı cılt lık Osmanlıca metrunı bırleştınp öz Turkçeye çevınrken ve uçuncu cıldı oluşturan Belgeler'ı tam 55 yı\ sonra ılk kez Turkçeleştırırken şu yargılara varmjştım Soylev, 19191927 dönemınde, Ataturk'ün kendı kalemınden çıkmış bır özyaşamöykusüdür Söylev, Ulusal Kunuluş Savaşı'nın ve Türk devrımı aşamalarının ust duzeyde, ılk elden tutulmuş bır guncesı rutebğındedır Bu nedenle Söylev, Turkıye'nın en önemlı bır dönemının belgelere dayalı sıyasal tanhıdır Söylev, asker, devlet adamı, ustün konuşmacı ve devrımcı büyuk önder Gazı Mustafa Kemal Ataturk'u en ıyı anlatan kıtaptır, çünku Atatürk'un ıstençb, dayançlı, uzak görulu, sabırlı ve yureklı kı şıbğı bu yapıtın her sayfasmda yansımaktadır Söylev, gelecek kuşaklar ıçın bır yol göstencıdır O zamandan ben, Söylev'ın, okur ya2ar her Tüık vatandaşınca okunup büınmesı ozlemıru taşımışım dır hep Çunku Söylev, emperyalıst guçlerce tutsaklığa suruklenmek ıstenen Turk ulusunun kurtuluşunun ve Türkıye'nın toplumsal yapısında 1919 yılından 1927'ye değın aşama aşama gerçekleştınlen köklü devnmın, tanhsel belge nıtelığındekı en büyuk yapıtıdır Bu yapıt ardı ardına gelen 1911 Trab lusgarp (Lıbya) ve 1912 Balkan savaşlarıyla 1914'te başlayıp bırkaç cephede dört yıl suren Bınncı Dünya Savaşı'nda yenık ve bıtık duşmuş, bütun nesnel kaynak ve sılahlanndan yoksun kalmış Turk ulusunun önüne duşerek, uç yıldan çok suren bır bağımsızhk savaşı sonundakı yengı ıle ulusu kölelıkten kurtaran adamın kalemınden çıkmış ve bundan 62 yıl önce onun tarafından halka okunmustur Turkıye1 nın toplumsal yapısındakı Büyuk Devrım de avnı adamın, aklın önderlığındekı yureklı savaşımı, bılınçlı tutumu ve dayancı ıle gerçekleşmıştır Bu bakımdan Atatu'k'un Söylev'ı, Turkıye'de 1919'dan sonra gerçekleşen kurtuluşun ve ardından gelen Buyuk Devnm'm oykusudur Bu tanhsel ve anıtsal öyku, Batı emperyahzmının somurusu altındakı öbür ezılmış ulusları etkıleyıp onlan gunumuze dek suregelen bağımsızlık savaşlarına da örneklık ve önderlık ettığı ıçın, "mazlum halkların evrensel önden" nıtemıne hak kazanan ve böylece dunya tanhınde, yenı bır çağ açan adamın, Gazı Mustafa Kemal'ın yaşammdan en onemlı bır bolu mu anlatır Şu halde Atatürk'un devnmcı kışılığını ve Turk Bağımsızlık Savaşı ıle onu ızleyen Buvuk Devnmın, bır yandan Turk halkı, öte yandan o tanhte henuz hepsı bırer sömürge olan bugunku az gelışmış ulkeler halkları yönunden sergıledığı buyuk onemı anlamak ıçın, Söylev'ı okumak, hem de bır değıl, bırkaç kez okumak gerekır Hele 15 Mayıs 1919'da lzmır'e ıikan duşmanla kımlenn ışbırhğı yaptığı nı, kımlenn vatana ıhanet ettığını, Turk Bağımsız hk Savaşı'nın hangı olumsuz koşullar ve çetın guçlukler ıçınde kazanıldığını, Turk devnmıne hangı çevrelenn ve çurumuş göruş sahıplennın karşı çıktıklarını bılmek, Turk yurdunu, Turk ulusunu ve Turk devnmını gelecektekı tehlıkelerden korumakia görevlı yenı kuşaklar ıçın vazgeçümez ve onsuz olunmaz bır koşuldur Atatürk'un Buyuk Söylev'ı, onun gerçekleştınp bıraktığı sosyal emanetı bıze tanıtıp oğretmekJe kalmaz, daha ılerı gıderek, Turk ulusunun ancak her zaman çağa uyması (çağdaş olması), kendı gucune ınanması, ıç ve dış buyuk tehlıkeler karşısında okumuş okumamış tum halkın bütunleşmesı yoluyla Sö> lev'den edınılecek bu bılgıler, Turk ulusunun sonsuza dek yaşayabıleceğını göstenr, bu ıse kamu Atatürk'un deyışıyle "Istiklalı tam içindr" yaşasal ve toplumsal yaşamımızda metafızık guçlerın de yıp ılerlemesı ve çağdaş uluslar duzeyıne ulaşması ğıl, aklın ve bılımın egemen olmasıyla olanak ıçı ıçın, bugünku ve gelecektekı kuşaklarca ızlenmesı OKTflV AKBAL EVET/HAYIR «Cyi "S" Yapınca... Bugün sızı 1 Ağustos 1962 yılına göturmek ıstıyorum Tam 27 yılöncesıne Hıçbır yorum yapmadan Vatan1 Gazetesı'nde yayımlanmış bır yazımı sunuyorum sıze "CHP'nın Yedtncı Oku Tavızcıyız" Istersenız 'CHP'nın ılk harfını 'S' dıye okuyabılırsınız Goreceksınız hıçbır şey değışmeyecek Belkı sız de benım gıbı geçen yırmı yedı yıl boyunca yenmızde saydığımızı anlayıp üzüleceksınız 'Bugüne dek nıye CHP'den yana oldum? En kötü gunlerde, en güç şartlarda nıye hep CHP'yı savundum7 Bunu duşünür duşunmez kendı kendıme verdığım karşılık şu Ataturk'un altı okla behrttığı ılkelerıne bağlı olduğum ıçın Altı ok yıllardır gerıcılere batan, cumhunyet kuşaklanna yurünecek ışıklı yolu gosteren altı ok CHP bayrağında altı ok duruyor henüz CHP'lılerın büyük çoğunluğu kalbınde altı okun anlamını yaşatıyor Bu partıye oy veren, destekleyen yurttaşlar da altı okun temsıl ettığı ılkelere ınanıyorlar Ya lıderier, ya yetkılıler, onlar? Bu sorunun karşılığını vermek zor Bıraz da üzücü Çünku altı okun anlamı pek kalmamış onlar ıçın Devletçıyiz dıyor CHP'nın bır oku Bakıyoruz, CHP'nın ıktıdar temsılcılen özel sektöre yaranmak ıçın yapmadıklannı bırakmıyorlar Halkçıyız dıyor altı okun bır başkası, CHP'nın ıktıdar temsilcılefi halkı bır yana atıp, halkın yararını unutup, zengınlere ağalara eşrafa hoş görunmek yolunu seçıyorlar Bunlar acı görunüşler CHP'nın tavızcı polıtıkasını apaçık belırten gerçekler Şurası lyıce ortaya çıkıyor kı bugunün CHP'sı yönetıcılerını düşunerek söylüyorum 6 oka bağlı değıller Bazı okları kırmışlar, bazılarını unutmuşlar, yenı yenı oklar eklemışler Bır tanesı şu Tavızcıyız 15 yıldan ben CHP'nın altı oka ekledığı yedıncı ok budur Tavızcıyız CHP'nın anlamını değıştıren, CHP'yı küçulten, Ataturk devrımlerıne candan bağlı yığınların gözunde değersızleştıren bır ok bu1 CHP, tavızcılık yolunda ılerlıyor hâlâ Bunun yanhşlığını anlayamadı bır türlü Yetkılıler bunca acı tecrübeden sonra bıle bu yolun çıkmaz olduğunu goremedıler, göremıyorlar Yedıncı ok ortaya çıktı çıkalı CHP, yenılgıden yenılgıye düşuyor Kıme yararlı olmuş tavız vermek' Bakın DP tavız verdı mı hıç7 Vsrmedı Kuruluştan ne olduğu ortadaydı Gencıydı, demokrası adı altında halkın gerçek yararlarına sırt çevıren, zengınlerı, ağaları, eşrafı tutan bır topluluktu Başlangıçtan kışılığı ortadaydı, neve tavız versın1 CHP ıse devnmcı, uygarlık taraftan ılencı (Arkası 17. Sayfada) 13 Eyltil ve TOBDER TÖBDER olayı tekıl bir olay değildır. Iki mahkeme arasında rarlardan hangısı doğrudur, hukuka uygundur Hangısı haksızdır, hukuka aykındır' oluşmuş bir goruş ayrılığı şeklınde bir olgu olarak Hukuk ne diyor? değerlendırilemez. Bu olay, 12 Eylul dönemınin Hukuk ılkelen ve yargılama hukuku, bahukuksuzluğunun bir gostergesidır. 9 HALİT ÇELENK Bır ulkede ceza yargılama sıstemı, o ülkenın ıçınde bulunduğu uygarlık duzeyının gostergesidır Adaletı gerçekleştırmeyı hedef alan bır yargılama sıstemının, uygarhğın önkoşulu olan ınsancıl değerlere ve temel msan haklarına saygı göstermeyı ılke olarak kabul etmesı gerekır. Bu değerlere saygı göstermeyen bır yargıdan adalet beklenemez 'Olağan yargı'nın değerı de bu düşunceye dayanır Çunku bu yargı anlayışında ınsana, ınsancıl değerlere, savunma hakkına, yargının bağımsızhğına, doğal hâkım ılkesıne saygı vardır "Olağandışı yargılama" bunun tersıdır Bu vargı, sözu geçen değer ve ılkelere yer vermeyen özel bır yargıdır, sıyasal ıktıdara bağımlıdır,01 doğal hâkım ılkesıne aykındır, sıyasal etkı ve telkınlere açıktır Olağan yargının örneğı genel mahkemelerdır Sıkıyönetım asken mahkemelen ıse olağandışı (ya da olağanustu) yargının örnefını oluşturur öyleyse olağan >'argı, özellıkle bağımsız nıtelığıyle, uygar olmanın, çağdaş olmanın, msan haklanna, demokraukflkelereve adalete saygılı olmanın önkoşullarından bınsıdır de da\a açılmıştır Daha önce bu sutunlarda açıkladığımız gıbı 12 Eylül öncesınde mahkemeler ve C Savcılıklarınca verılen ve kesınleşen beraat ve takıpsızhk kararlan dıkkate alınmayarak, tahnf edılmış sözlüklere dayanılarak, ceza hukukunun kabul etmedığı yorumlarla dernek yönetıcılen hakkında mahkumıyet kararlan verılmış, dernek kapatılmış ve taşınır taşınmaz tüm mallanna el konulmuştur Bu karar Asken Yargıtay 4 Daıresı'nce onaylanarak kesınleşmıştır Dava sivil mahkemede Sıkıyönetım asken mahkemesınde dava açılırken sorguları yapılamayan ve dosyalan ayrılan dernek başkanı ve yönetıcılerı Gültekın Gazıoğlu ve 19 arkadaşı hakkında Ankara tkıncı Ağır Ceza Mahkemesı'nde aynı savlarla yenı bır dava açılmıştır Sıvıl mahkeme, sıkıyönetım asken mahkemesırun dosyalanm getırterek ıncelemış, bılırkışı mcelemesi yoluna gıderek ümversıte öğretım üyesı ceza hukuku uzmanı bılırkışıden TÖBDER'ın faalıyetlennde suç bulunup bulunmadığı konusunda rapor ıstemış, derneğın eylemlennde suç bulunmadığına ılışkın verılen rapora ve kanıt durumuna göre olayda suç görmeyerek sanık ların beraatıne karar vermıştır Bu karar da kesınleşmıştır Böylece ortaya aynı dernek yönetıcılen hakkında aynı eylemlerden ötüru bırısı mahkumıyet ve ötekı beraat olmak uzere bırbınne zıt ıkı karar çıkmıştır Bu arada Cafer Akyuz adh öğretmen hakkında aynı eylemlerden öturu sıkıyönetım asken mahkemesı mahkumıyet karan verırken Ankara lkıncı Ağır Ceza Mahkemesı beraat karan vermıştır Ülkemız yargısı açısından tanhsel soru şudur Dernek suçlu mudur, suçsuz mudur? Bu ka TÖBDER kararlan 12 Eylul öncesınde ı.umhurbaşkanının resmı kabullerıne çağnlan, Dışışlen Bakanlığı tarafından ulusal torenlere davet edılen, Cumhunyet Senatosu tarafından 'anarşı ve terör' konusunda kendısınden rapor ıstenen, Devlet Planlama Teşkılatı tarafından Beş Yıllık Kalkınma Planı hakkında görüşü alınan, yurt duzeyınde örgutlenmış, 650 şubelı, 250 bın uyelı bır öğretmen kuruluşu olan TÖBDER, 12 Eylul öncesınde çalışmalannı devletın, c savcılannın, mahkemelenn denetımı altında surdurdukten sonra 12 Eylul dönemınde yasadışına donüştuğu, TCYnın 141142 maddelennı ıhlal ettığı ılerı surulerek hakkında Ankara 3 No lu sıkıyönetım askerı mahkemesın ğımsız, doğal hâkım ılkesıne uygun olarak kurulmuş genel mahkemelenn kararlannı doğru ve hukuka uygun bulmaktadır Bu, bılımın ve sağduyunun da yargısıdır Çü..ku "olağandışı mahkeme, mevcut olağan bır mahkemeye ıtımat etmemek veya belırlı maksatlara uygun bır mahkeme kurmak ıhtıyacından doğar Asıl neden budur Daha hızlı adalet ve benzen düşünceler bahanedır"(2) Yıne değerlı hocamız ceza ve yargılama hukuku uzmanı Prof Faruk Erem'e göre " Olağandışı mahkemeler adaletı gerçekleştırmekten ayade, bellı bır dönemde toplumsal yılgı yaratmak amacıyla kurulur Bu ıstek yoğunlaştıkça o kuruluşun mahkemeden gayrı bır kuruluş halıne geldığı, adalet duzeru ıçınde tümörleştığı görülur Bır memlekette adalet kudretını kaybederse sosyal bağ kopar, 'Mulkun temelı adalettır' deyışının bır anlamı da budur 'tnsanlan ınsanİar cezalandırıyor' değıl, 'tnsanlan adalet cezalandınyor' kanısmı verebümek Bütün mesele budur Olağandışı yargılama bunun tam tersıdır"(3) Bılımın ve öğretının bu verılen, olağandışı yargının ve bunun bir örneğı olan sıkıyönetım asken mahkemelennın hukuka uygun ve adıl karar vern r l a naklannın bulunmadığını ortaya koymak. ^dır TÖBDER olayında Ankara Ikıncı Ağır Ceza Mahkemesı tarafından verılen beraat karan bunun son açık ve kesın kanıtını oluşturmaktadır TÖBDER olayı tekıl bır olay değıldır Ikı mahkeme arasında oluşmuş bır görüş ayrılığı şeklınde basıt bır olgu olarak değerlendırilemez Bu olay, 12 Eylül dönemınin hukuksuzluğunun, adalet anlayışının bu gostergesidır TÖBDER'e yapılan bu haksızlık, adalet kavrarruna saygı ve guvenı sarsıcı bır nıtelık taşımaktadır Bağımsız yargı bu olaya adalet doğrultusunda bır çözüm bulmalıdır 1) 353 savıh As. Mahkemelenn Kuruluşu ve Yargılama Usullen Hakkındakı Yasa 2) Olagandifi Yargüamatar EEren, Stc 1112 3) Aynı Yapıt Sa. 13 1911 Trablus, 1912 Balkan Savaşı, 1914 Bınncı Dunya Savaşı, 1919 Ulusal Kurtuluş Savaşı On yıl savaştan sonra 1923 Devrımı gündeme gırdı Pekı, savaşım bıtmış mıydı'' Hayır O donemı bugun anlayabılmek tanhsel bılınce erışmekle eşanlamlıdır Tarıhsel bılınç, msan düşüncesınde geçmışı geleceğe bağlar, çağdaşlığın anlamını belırler Dünu bılmeyen, ne bugünu kavrayabılır ne yannı görebılır Bır ulkenın başına tarıh bılıncınden yoksun kışıler geçtıler mı, vah o ulusa 1923te Cumhunyet kurulduğundaon yıl süren savaşlarlatükenmış bır toplumduk 1930'a dek yedı yılda neler oldu? Musul sorunu yüzünden Ingılızlerın kışkırttığı Şeyh Saıt ısyanı Cumhurıyete karşı bır savaşımdı Hılafet yıkıldı, Şer'ı kuruluşlar kaldırıldı, hukuk devrımı gerçekleştırıldı, metre sıstemı benımsendı, laıklık, devletın temel ılkesı oldu, yazı devrımı yürüriuğe gırdı, öğretım bırlığı sağlandı çağdaş bır devletın sıyasal, yönetsel, hukuksal, kultürel temellerı atıldı Yedı yıl rüzgâr gıbı geçtı 1930'lara varıldığınoa çok şey yapılmıştı, ama Lozan koşullanna göre Cumhunyet devletı, gumruklenne ancak 1930'larda tam anlamında egemen olabılecektı, ulusal bır Merkez Bankası'na bıle sahıp değıldık Bugün başında gençlenn bulunduğu Cumhurıyet Merkez Bankası 1930 lardakurulabılmıştır 1929'da dunyada kapıtalızmın en büyük "buhran"ı patladı Genç Cumhurıyet Türkıye'sı ne yapacaktı' * 1923 Izmır Iktısat Kongresı, "mılir ve "yerlı" ozel gırışıme tanhsel bır görev yüklemıştı Osmanlı Devletı'nı parçalayan ve Türkıye'yı yutmak ısteyen guçler bu ulkede ekonomıye egemendır Turk ışadamlan kollarını sıvasmlar, gınşım'ere başlasınlar Her şey onlar ıçındır Sıyasal bağımsızlık kazanıldı, ekonomık kalkınmayı gerçekleştırelım Gınşımcılenmıze yollar açıktır Ancak 1930'a geldığımızde ' sıfıra sıfır elde sıfır" vardı 1929 buhranına karşı ulke kendısını nasıl savunacaktı'? Özel kesımde sermaye bırıkımı de yoktu, gırışımcı de Savaşa savaşa ülkeyı kurtarmış ve Cumhurıyetı kurmuş olanlar dedıler kı Devlet oncu olsun Başka ne yapabıltrlerdı? Oturup da yuz yıl ozel kesımde sermaye bırıkımını mı bekleyeceklerdı'' Fabrıka kurmak ıçın eldekı olanakları değerlendırmelerı suç muydu17 Evet, 1980'lerde tarıh bılıncınden yoksun bır avuç şaşkın ıçin 1930'ların devletçılığı "genalık" sayılıyor Şunu ıyı bılelım, kafamıza çakalım Batı'da merkez bankaları bıle ozel kesımdekı gelışmeyle kurulmuş, en buyuk özel banka çoğu zaman merkez bankacılığı ışlevını ustlenmıştır Türkıye'de tersıne bır gelışme yaşanmıştır özel kesımde bankacılığımız 1930'larda solda sıfırdı Ataturk, Cumhurıyet Merkez Bankası'nı devlet elıyle kurdu Türkıye, lkıncı Dünya Savaşı'ndakı yaşamını, dırenctnı, yansızlığını ve savaşın dışında kalabılme olanağını 1930'ların devletçılığıyle kurulmuş fabrıkalarına borçludur • Devlet Bakanı Guneş Taner Meclıs kursusünden demış kı 7930 senesının gerıcılığını maalesef ılenye doğru götürmeye çalışanlar var " Bu Guneş Taner bır Amerıkan bankasında "memur" ıken ANAP ıktıdarına atlamış, ılk şöhretını Samsun'da bır mıtıngde sırtına gıydığı ve uzennde "No No" yazılı tışörtle yapmış, o günden berı ünune un katmıştır Şımdı de kamunun kârlı kuruluşlarını yabancılara ucuza satmakla tanınıyor Devlet Bakanı Nono nıçın boyle yapıyor"> Devlet Bakanı Nono neden 1930'lan '"gencılık" dıye anıyor? Bellı kı tarıh bılıncı yok, ama "serbest pıyasa" bılıncı de mı yok? Bılındığı gıbı lıberal ekonomıde bır mal kım durumlarda değerının altında satılır Şırketçoksıkışmıstır, ıflasa jıtmektedır mallarını yok pahasına elden çıkarır, veya dampıng yapmaktadır, rakıplerını yıkmak ıçın zaranna satış yapar, ya da satışı yapan kışı fırmaya kazık atmakta, el altından komısyon almaktadır Devlet Bakanı Nono, ANAP'ın KIT'lerı yabancılara nıçın değerlerının altında sattığını lıberal ekonomı adına açıklamalıdır Batan gemının malları mı bunlar' SAMET BEHRENGİnin YASAM MASALI İldeniz KURTULAN AKYUZ YAYINLARI T». 347 08 27 ÇIKTI TUYAPIŞ DUNYAMIZA SAYGI ILE SUNAR 1990 YILI FUAR VE SERGİLER PROGRAMI YURT İÇİ FUAR SERGİ VE KONGRELER ATÜYAP İSTANBUL SERGİ SARAYI (T«p«İMifiiatanbul) • ENERJI 1990 8 Dogal Gaz Komur Petrol Su Guneş Ruzgar Hıdroıen Bıogaz Yeralt Isıs Nukleer Ener|i ve Dıger Alternatıf Enerp Kaynakları ve Enerp Tasarrufu Fuarı (Turkıye Enenı Bckanlıgı ıle bırlıkte hazırlanmaktodır) •BURODATA 6 Telekomunıltasyon Bılgısayar Buro Makıne Mobılya ve Malzemelerı Fuarı • MUZIKAVIZYON 1990 1 Muzık Televızyon Folograf ve Sınemo Fuar • 2 İSTANBUL ENTERNASYONAL OTOMOBIL FUARI (Otomobıl Ithalatçılorı Derneg ıle bırlıkte hazırlanmaktadır) • PARA 1990 1 Turkıye Pora ve Fınansrran Fuarı • RIS< KONTROLU FUARI 1 Sıgortaalık Tıcorı ve Ozel Emnıyet ve Guvenl k Iş Guvenlıgı Endustnyel Guvenlık Meslekı Saglık Yol Guvenlıgı ve Çevre Koruma Fuor 10 IDEAL EV FUARI 3 MAKINE FUARI (Agcç Metol Plastık Ijleme Makınelerı) 4 BANYO SERAMIK MUTFAK FUARI 2 TATILE MERHABA ÇOCUK ŞENLIGI 1 AYAKKABI MAKINELERI VE AYAKKABI YAN SANAYII fUARI (AYSAD Ayakkab Yon Sona>ıcıler Derneg ıle bırlıkte hazırlanmaktadırl 6 1 1 Ocak 1990 YURT DIŞI FUAR VE SERGİLER » AZERBEYCAN (BAKU) 1 TURK SANAYI VE TICARET SERGISI AZERBEYCAN S S C B CUMHURIYETI • 26 CEZAYIR ULUSLARARASI FUARI NDA TURKIYE SERGISI CEZAYIR ' MOSKOVA 5 TURK SANAYI VE TİCARET SERGISISSCB 22 26 Mayıs 1990 6 17 Hozıran 1990 1519 Ek.m 1990 • 3 TEKSTIL MAKINELERI FUARI • 5 KONFEKSIYON MAKINELERI VE AKSESUARLARI FUARI • 10 İSTANBUL DERI FUARI • PACTEK 1990 5 Anbaloı Teknolo|isı Maıcıne ve Malzemelerı Fuarı • 9 KITAP FUARI • 4 MATBAAOLIK FUARI • 5 OTEL VE LOKANTA GEREÇLERI FUARI • 3 İSTANBUL ENTERNASYONAL OTOMOBIL FUARI Otomobıl Ithalatç ları Derneg le bırlıkte hazırlanmoktodır) • 9 HEDIYE FUARI 5 9 Eylul 1990 19 23 Eylul 1990 13 17 Ekım 1990 24 28 Ekım 1990 • 1 2 ULUSAL TURK RADYOLOJI KONGRESI VE TıBBı SERGıSı TURK RADYOLOJı DERNEGı" ADıNA CERRAHPAŞA TIP FAKULTESI RADYODIAGNOSTIK ANABILIM DALI Başkanlıgı ıle bırl kte hczırlanmaktadır} 24 26 Eylul 1990 3 1 1 Kasım 17 21 Kasım 1990 28 Kasım 2 Arolık 1990 8 16 Aral k 1990 CİSTANBUL TIKNİK ÜNİVERSİTtSİAYAZAĞA KAMPÜSÜ • 5 IŞ VE INSAAT MAKINELERI VE INSAAT TEKNOLOJISI FUARI 5 10 Mayıs 1990 17 21 Ocak 1990 26 30 Ocak 1990 21 31 Aralılc 1990 3 1 1 Şubot 1990 BTÜYAP TİCARET MERKEZİ (Etap M o r m a f a OteliTaksimlstpnbu») • TEST EKSPO 1 Endustnyel Test Olçu Cıhazlcrı ve Tekn klerı Proses ve Kalıte Kontrol Otomasyon Molzeme Hareketler ve Endustrıde Verımlıl k Fuarı • 8 PARFUMERI VE KOZMETIK FJARI 28 Şjbat 4 Mart 1990 1 4 Mart 1990 4 8 Nısan 1990 4 8 Nısan ' 990 2 6 Mayıs 1990 12 16 May s 1990 23 27 Ma y ,s 1990 2 10 Hazıran 1990 20 24 Hazıran 1990 Uluslararası Tıcaret Fuarlarına Ulusal Katılımlardon Sorutnlu Organızatörier Bırlıgı Tü/ap lnt«rexpo uyesıdır • 2 ULUSLARARASI JINEKOLOJIK ONKOLOJI 2 5 Mayıs 1990 KONGRESI VE MEZUNIYET SONRASI EGITIM SEMINERl VE TIBBI SERGISI Jınekolo|ik Onkolop Dernegı ıle bırlıkte rıazırlanmaktad rl • ULUSAL CERRAHI KONGRESI TIBBI SERGISI (Ulusal Cerrahı Derneg ıle bırlıkte Hoz rfonmaktodır) • ULUSLARARASI PERlODONTOLOjl AKADEMISl 17 20 Eylul 1990 4 KONGRESI VE TIBBI SERGISI ITurk Perıodontoio|i Dernegı ıle bırlıkte hazırlanmaktad r) YIL Seçkın fuarlar Seçkın uluslararası ılışkıler 27 3i May.s 1990 TUYAP TÜM FUARCILIK YAPIM A.Ş. Soglcm Fıkır Sok No 19 80300 Esentepe Istanbul Telefon (9 1)167 67 04 05 175 23 50(8 Hot) Telex 30139 typ tr lelefax (9 1)167 18 51 YURT İÇİNOI TEMSİL ETTİKLERİMİZ YURT DIŞI TEMSİLCİÜKLERİMİZ Polonya Przeds eb orstwo Wysta* I Targow Zagran cznyctı Franso Turk Fransız Tıcaret Derneg Turlr, ye de Fransız T coret Oöos | NetheHonds Cou nc i for Trade Promot on A W«nw Massan&Congre» G«>allschaft M B H HoHondo Itolya Studıo Ass stenze Export P ero A Zlpol ond C Snc • HJGOGOB Macoristan Hung«xpo Poionya P zeds eb orstwo VVysfov. I Targow Zagran cznych